(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tavi 10 / inteleqti da inteleqtis Sefaseba<br />
390<br />
mravalricxovani genetikuri komponenti aCvena.<br />
Tumca, IQ-is gazomvas xSirad politikuri elferi<br />
dakravs, IQ-is mixedviT miRebuli rasobrivi<br />
gansxvavebebis gamo. mkvlevrebma daadgines<br />
garemos faqtorebi, romlebic mniSvnelovan<br />
gavlenas axdenen IQ-ze. miuxedavad imisa,<br />
rom IQ-s sakmaod validurad SeuZlia iseTi<br />
cxovrebiseuli Sedegebis prognozireba, rogoricaa<br />
warmatebebi skolasa da samsaxurSi, misi<br />
gazomvebi SeiZleba aravaliduri iyos sxvadasxva<br />
rasobrivi da kulturuli jgufebis SemTxveva-<br />
Si. magaliTad, zogierTi jgufi inteleqtualuri<br />
SesaZleblobebis gazomvisas stereotipuli<br />
muqaris zemoqmedebas ganicdis.<br />
SemoqmedebiToba<br />
sanam inteleqtisa da misi gazomvis Temas<br />
davasrulebT, mivubrundeT iseT sakiTxs,<br />
rogoricaa kreatuloba, anu SemoqmedebiToba.<br />
kreatuloba aris iseTi ideebis generirebisa<br />
da produqtebis Seqmnis unari, romlebic axali<br />
da aqtualuria mocemul pirobebSi (Sternbeg &<br />
Lubart, 1999). ganvixiloT borblis gamogonebis<br />
magaliTi. es meqanizmi axali iyo, radgan ucnob<br />
gamomgoneblamde aravis unaxavs, Tu ra sargeblis<br />
miReba SeiZleboda gagorebuli sagnebisgan. es<br />
gamogoneba pirobebis adekvaturi iyo, radgan<br />
Zalze cxadi iyo misi gamoyenebis SesaZlebloba.<br />
pirobebTan Sesatyvisobis gareSe, axali ideebi<br />
xSirad ucnaurad da uadgilod aRiqmeba.<br />
kreatulobas gonebrivi SesaZleblobebisadmi<br />
miZRvnil TavSi ganvixilavT, vinaidan bevri<br />
adamiani aRiarebs inteleqtsa da kreatulobas<br />
Soris mWidro kavSiris arsebobas. am varaudis<br />
dasamtkiceblad, upirveles yovlisa, SemoqmedebiTi<br />
unarebis Sefaseba unda SegveZlos, xolo<br />
Semdeg _ kreatulobasa da inteleqts Soris<br />
kavSiris dadgena. amrigad, jer ganvixilavT<br />
meTodebs, romelTa saSualebiT ideebi an pro-<br />
kreatuloba (Creativity) – iseTi ideebis generirebisa<br />
da produqtebis Seqmnis unari, romlebic<br />
axali da aqtualuria mocemul pirobebSi.<br />
divergentuli azrovneba (Divergent thinking) _<br />
duqtebi fasdeba, rogorc SemoqmedebiTi da<br />
SevamowmebT inteleqtTan maT kavSirs, Semdeg<br />
ganvixilavT gansakuTrebuli (an uCveulo)<br />
kreatulobis pirobebs da maT kavSirs SeSlilobasTan.<br />
vnaxavT, ra SeiZleba viswavloT<br />
gansakuTrebuli SemoqmedebiTi unarebiT dajildoebuli<br />
adamianebisagan.<br />
kreatulobis Sefaseba da<br />
kavSiri inteleqtTan<br />
rogor SeiZleba imis gansazRvra, adamianebi<br />
(SedarebiT) kreatulebi arian Tu ara? bevri<br />
midgoma divergentul azrovnebaze fokusirdeba,<br />
romelic ganisazRvreba, rogorc problemis<br />
sxvadasxvagvari uCveulo gadawyvetis unari.<br />
kiTxvebi, romelebic zomaven divergentul<br />
azrovnebas, saSualebas aZleven testis<br />
Semsrulebels naTlad gamoavlinos sxarti da<br />
moqnili azrovneba (Torrance, 1974; Wallah & Kogan,<br />
1965):<br />
daasaxeleT yvela sagani, romelic, Tqveni<br />
azriT, oTxkuTxedia;<br />
sami wuTis ganmavlobaSi daasaxeleT rac<br />
SeiZleba meti TeTri feris, saWmelad vargisi<br />
sagnebi;<br />
daasaxeleT aguris gamoyenebis yvela<br />
SesaZlo varianti, rac TavSi azrad mogivaT.<br />
pasuxebi fasdeba iseTi ganzomilebebis mixedviT,<br />
rogoricaa (1) sisxarte _ gansxvavebuli<br />
ideebis saerTo raodenoba; (2) unikaluroba _<br />
im ideebis raodenoba, romelic Sesabamis<br />
SerCevaSi aravis gamouTqvams da (3) uCveuloba<br />
_ im ideebis raodenoba, romelic gamoTqva<br />
mocemuli SerCevis, vTqvaT, 5%-ze naklebma<br />
(Runco,1991).<br />
rodesac kreatulobas am gziT afaseben,<br />
SesaZlebelia miRebuli maCveneblis Sedareba<br />
sxva sazomebTan da maT Soris kavSiris dadgena.<br />
xSirad mkvlevrebi afasebdnen kavSirs divergentuli<br />
azrovnebis sazomebsa da IQ-s Soris.<br />
saxezea zogadi suraTi: or sazoms Soris arsebobs<br />
susti an zomieri korelacia, rodesac<br />
IQ aris 120 qulamde, 120 qulaze zemoT ki<br />
korelacia mcirdeba (Sternberg & O’Hara, 1999).<br />
ratom unda xdebodes ase? erT-erTi mkvlevari<br />
fiqrobs rom `inteleqtis~ garkveuli done