(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Tavi 9 / kognituri procesebi<br />
342<br />
gvaqvs Tu ara deduqciuri azrovnebis formaluri<br />
wesebi (Schaeken et al., 2000). es masStaburi<br />
kvleva gvafiqrebinebs, rom, SesaZloa, marTlac<br />
gagvaCnia zogadi logikuri azrovnebis unari,<br />
magram realur samyaroSi deduqciur azrovnebaze<br />
gavlenas axdens specifikuri codna samyaros<br />
Sesaxeb da konkretul problemasTan dakavSirebuli<br />
reprezentaciuli resursebi.<br />
modiT, es msjeloba qvemoT mocemul daskvnaze<br />
ganvavrcoT da vnaxoT, Tu ra gavlenas axdens<br />
codna deduqciur azrovnebaze. ganvixiloT<br />
Semdegi silogizmi:<br />
wanamZRvari 1. yvelafers, rasac aqvs Zrava,<br />
sWirdeba benzini;<br />
wanamZRvari 2. avtomobilebs sWirdebaT benzini;<br />
daskvna: avtomobilebs aqvT Zrava.<br />
rogor fiqrobT, sworia es daskvna? logikis<br />
wesebis Tanaxmad — ara, radgan pirveli<br />
wanamZRvari Riad tovebs im faqts, rom zogierT<br />
sagans, romelsac ara aqvs Zrava, agreTve,<br />
sWirdeba benzini. siZnele isaa, rom is, rac<br />
arasworia logikur problemaSi, ar aris aucilebeli,<br />
rom mcdari iyos realur cxovrebaSic.<br />
e.i., Tu Tqven mxolod pirvel da meore<br />
wanamZRvarSi mocemul informacias flobT da<br />
Tqven mas ganixilavT ubralod, rogorc formaluri<br />
logikis savarjiSos, maSin es daskvna<br />
mcdaria. miuxedavad amisa, rodesac cdis pirebi<br />
msjeloben, gamomdinareobs Tu ara daskvna<br />
logikurad ori wanamZR-vridan, isini dadebiTi<br />
pasuxisken ufro maSin ixrebian, rodesac daskvna<br />
avtomobils exeba, vidre, rodesac raime uazro<br />
termini gamoiyeneba (Markovitz & Nantel, 1989).<br />
aseTi Sedegi rwmenis efeqtis naTel magaliTs<br />
warmoadgens. rwmenis efeqti gulisxmobs, rom<br />
adamianebi WeSmaritad miiCneven im daskvnebs,<br />
romelTaTvisac SeuZliaT realuri samyaros<br />
misaRebi modelis konstruireba (ageba), xolo<br />
mcdarad Tvlian im daskvnebs, romelTaTvisac<br />
amis gakeTeba uWirT (Evans et al., 1983; Janis & Frick,<br />
1943; Newstead et al., 1992).<br />
rwmenis efeqti (elief-bias effect) – situacia,<br />
romelsac pirovnebis codna, ganwyoba, Rirebulebebi<br />
amaxinjebs da romelic cvlis azrovnebis<br />
process, aiZulebs mas miiRos mcdari<br />
argumentebi.<br />
Tu arsebobs iseTi damajerebeli daskvna,<br />
romelic Seesabameba adamianis gonebaSi problemis<br />
reprezentacias, es daskvna WeSmaritad<br />
miiCneva. avtomobilis SemTxvevaSi, codna avtomobilebis<br />
Sesaxeb aZnelebs am daskvnis uaryofas.<br />
Tumca, roca monawileebs misces zustad<br />
es wanamZRvrebi da sTxoves, gaekeTebinaT daskvna,<br />
daaxloebiT naxevarma SeZlo sworad ganesazRvra,<br />
rom am formulirebiT swor daskvnas ver gamoitanda.<br />
amrigad, codnas, SesaZloa, ufro naklebi<br />
gavlena hqondes Tqveni sakuTari azrovnebis<br />
procesebze, vidre Tqven mier sxvisi daskvnebis<br />
Sefasebaze (Rips, 1990).<br />
logikuri azrovnebis iseTi formaluri instruqciebi,<br />
romlebic aq aris aRwerili,<br />
amcirebs rwmenis gavlenas daskvnaze (Evans et<br />
al., 1994).<br />
azrovnebis unars gamocdilebac aumjobesebs.<br />
amaSi dasarwmuneblad SeadareT, Tu ro-gor<br />
asrulebT erTsa da imave davalebas abstraqtuli<br />
azrovnebis saSualebiT da samyaros Sesaxeb<br />
realuri codnis gamoyenebiT.<br />
warmoidgineT, rom erT rigSi dalagebulia<br />
4 baraTi, romelTagan TiToeulze weria „A~,<br />
„D~, „4", „7" ise, rogorc es 9.15 suraTzea warmodgenili.<br />
romeli baraTi unda gadmoabrunoT,<br />
rom SeamowmoT wesi: „Tu baraTis erT mxares<br />
xmovania, mis meore mxares iqneba luwi ricxvi~