14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavi 9 / kognituri procesebi<br />

328<br />

fsiqologia Cvens cxovrebaSi<br />

Tqven, ra Tqma unda, ginaxavT<br />

filmi, an satelevizio<br />

Sou, sadac cxovelebi Cveulebriv<br />

saubroben adamianeb-<br />

Tan. gaxsovT mister edi _<br />

molaparake cxeni? SesaZlebelia<br />

es realur cxovrebaSi?<br />

am sakiTxis kvleva gasuli<br />

saukunis 20-iani wlebidan<br />

daiwyo; fsiqologebma scades<br />

SimpanzeebisaTvis eswavlebinaT<br />

laparaki. radganac Simpanzeebs<br />

ar gaaCniaT laparakisaTvis<br />

Sesaferisi sametyvelo<br />

aparati, mkvlevrebi iZulebulni<br />

gaxdnen, komunikaciis<br />

damyarebis sxva meTodebi<br />

moeZebnaT. magaliTad,<br />

Simpanzes, saxelad vaSos, aswavles<br />

amerikuli niSnebis<br />

enis gamartivebuli varianti<br />

(Gardner & Gardner, 1969); Simpanzes,<br />

saxelad saras ki daaswavles<br />

simboloebiT manipulacia<br />

(simboloebi aRniSnavdnen<br />

iseT cnebebs, rogoricaa,<br />

magaliTad, vaSli, mi-<br />

larulad (Gerrig, 1993; Graesser et al., 1994; McKoon &<br />

Ratcliff, 1992). aRmoCnda, rom nebismieri gamonaTqvamis<br />

SemTxvevaSi potenciuri daskvnebis<br />

raodenoba SeuzRudavia. magaliTad, vinaidan<br />

Tqven iciT, rom Tea aris adamiani, Tqven SegiZliaT<br />

gaifiqroT, rom mas aqvs guli, RviZli,<br />

filtvebi da a.S. magram Tqven, albaT, es TavSi<br />

azrad ar mogivaT maSin, rodesac vinme geubnebaT:<br />

`me sakonditroSi mivdivar TeasTan Sesaxvedrad~.<br />

kvlevebis safuZvelze dadginda, rom msmenelebi<br />

sakmao sifrTxiliT ekidebian daskvnebis gake-<br />

Tebas. ganvixiloT Semdegi winadadeba: `arqiteqtorma<br />

daWra kaci~.<br />

rodesac cdis pirebs ekiTxebodnen, ra iaraRi<br />

igulisxmeboda am winadadebaSi, umravlesobam<br />

SeuZliaT Tu ara cxovelebs enis Seswavla<br />

cema) (Premark, 1971). am eqsperimentebis<br />

Sedegebma azrTa sxvadasxvaoba<br />

warmoSva (Seidenberg &<br />

Pebitto, 1979). kritikosebi dainteresdnen<br />

Semdegi sakiTxebiT:<br />

Simpanzeebis mier simboloebis<br />

an Jestebis SemTxveviTi kombinaciebis<br />

(magaliTad, vaSo bodiSi,<br />

Sen meti daleva) gamoyeneba<br />

aris Tu ara metyvelebis<br />

azriani gamoyeneba. aseve, mniSvnelobaTa<br />

umetesoba, rac miewereba<br />

maimunis gamonaTqvams,<br />

xom ar Cndeba adamianis da<br />

ara maimunis TavSi.<br />

ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi<br />

siu sevij-rumbaum (Sue<br />

Savage-Rumbaugh, 1998) da misma<br />

kolegebma Caatares kvleva,<br />

romlis Sedegadac gamoikveTa<br />

aRniSna, rom es iyo dana. Tumca, kvlevis<br />

Sedegebis mixedviT dadginda, rom am da msgavsi<br />

tipis winadadebebis kiTxvis bunebriv pirobebSi<br />

adamianebs TavSi ar mosdiT cneba `dana~ (Dosher<br />

& Corbett, 1982). kvlevis aseTi Sedegebi adasturebs,<br />

rom sakmaod sando daskvnebis gakeTebac ki ar<br />

xdeba avtomaturad, magaliTad, viRaca daWres<br />

daniT. daskvnebis umetesoba, romlebsac Tqven<br />

akeTebT, daaxloebiT iseTivea, rogorc wina<br />

winadadebis SemTxvevaSi, romelic gulisxmobs<br />

mimarTebis damyarebas `Teasa~ da nacvalsaxel<br />

`igi~-s Soris da `sakonditrosa~ da `namcxvars~<br />

Soris. aseTi daskvnebi saSualebas gaZlevT,<br />

gamoiyenoT im informaciis reprezentacia,<br />

romelsac mosaubre gadmogcemT.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!