(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tavi 9 / kognituri procesebi<br />
326<br />
cxrili 9.5<br />
orazrovani gamonaTqvamis pirdapiri<br />
da sarkastuli interpretacia<br />
pirdapiri mniSvnelobiT naxmari gamonaTqvami<br />
marta dis saxlSi mivida stumrad. gareT yinavda da<br />
marta Zalian bednieri iyo, rom saxlamde miaRwia. man<br />
uTxra das: „Seni saxli Zalian myudroa, ra mSvenieria<br />
aq da rogor Tbila~.<br />
sarkastuli moTxovna<br />
tonis amxanagi, romelTanac cxovrobs igi, yovelTvis<br />
Rias tovebs misaRebi oTxis fanjaras, maSinac ki,<br />
rodesac gareT yinavs. tonis mravaljeradi Txovna –<br />
daeketa fanjara – uSedego iyo; erTxel fanjara Ria<br />
iyo, tonis ar sjeroda, rom mis amxanags ar scioda da<br />
uTxra amxanags: „ra mSvenieria aq da rogor Tbila~.<br />
orazrovania: `kata xaliCazea~. am SemTxvevaSi<br />
orazrovneba ganpirobebulia Tavad SinaarsiT<br />
da ara calkeuli sityvebiT an winadadebis<br />
struqturiT. mkvlevrebma aRmoaCines, rom konteqstis<br />
mixedviT gadawyobis kanoni am Sem-<br />
TxvevaSic moqmedebs (Gibbs, 1994).<br />
SegviZlia davaskvnaT, rom metyvelebis<br />
procesSi adamiani orazrovnebis dasaZlevad<br />
efeqturad iyenebs konteqsts. am dros sruli<br />
SeTanxmebulobaa naTqvamsa da msmenelis mier<br />
gagebul azrs Soris. metyvelebis procesis<br />
ganxilvisas Cven gamovyaviT e.w. „msmenelis<br />
gaTvaliswineba~ _ procesebi, romelTa saSualebiTac<br />
mosaubre mimdinare situaciis Sesatyvis<br />
gamonaTqvams irCevs. impresiuli metyvelebis<br />
analizis safuZvelze dadginda, rom msmenels<br />
aqvs molodini, rom mosaubre sworad metyvelebs.<br />
amrigad, msmenelisaTvis mizanSewonilia, naTqvami<br />
fraza gaiazros konteqstidan gamomdinare.<br />
saidan<br />
viciT<br />
konteqsti gvexmareba arapirdapiri<br />
mniSvnelobis gagebaSi<br />
ganvixiloT gamonaTqvami: „aq mSvenieria<br />
da Tbila~. ras niSnavs es? rogorc 9.5<br />
cxrilidan Cans, SesaZlebelia, am tipis<br />
martiv gamonaTqvamebs sxvadasxva istoriis<br />
SeTxzviT sxvadasxva azri mivaniWoT. Cven<br />
vnaxeT, rom sityvasityviT versia axlo<br />
kavSirSia sityvebis pirdapir mniSvnelobasTan.<br />
igive gamonaTqvamis arapirdapiri<br />
versia mas sarkastul mniSvnelobas<br />
aniWebs. axla gamoviyenoT zemoT aRniSnuli<br />
modelebi leqsikuri orazrovnebis<br />
ilustraciis mizniT. Tu mkiTxveli informacias<br />
sityvasityviT amuSavebs konstanturi<br />
rigis (Tanmimdevrobis) mixedviT,<br />
maSin mosalodnelia, rom Tavdapirvelad<br />
igi Seecdeba gamonaTqvamis pirdapiri mniSvnelobis<br />
gagebas. Tu es gza warumatebeli<br />
aRmoCndeba, mkiTxveli gamonaTqvamis sxva<br />
mniSvnelobas ganixilavs (Crice 1975; 1978;<br />
Searle, 1979a). am modelis mixedviT, moTxovnis<br />
da sarkastuli gamonaTqvamis gagebas ufro<br />
meti dro sWirdeba, vidre pirdapiri gamonaTqvamis.<br />
mkiTxvelisTvis ki ufro advilia<br />
sarkastuli gamonaTqvamis gageba, vidre<br />
pirdapiris. kvlevebis safuZvelze dadginda,<br />
rom mkiTxvelebi ufro swrafad<br />
igeben sarkastul moTxovnas, vidre igive<br />
gamonaTqvamis pirdapir mniSvnelobas (Gibbs,<br />
1986).<br />
ra gvesmis<br />
orazrovnebis daZlevis Sesaxeb saubrisas<br />
aqcenti gavakeTeT imaze, Tu ras vigebT. axla<br />
yuradRebas gavamaxvilebT naTqvamis gagebaze,<br />
Sesabamisad, kiTxvas ase davsvamT: rodis Cndeba<br />
mexsierebaSi reprezentaciebi _ frazis Tu<br />
mTliani teqstis gagebis dros? magaliTad, ra<br />
inaxeba mexsierebaSi, rodesac Tqven gaigebT<br />
ukve nacnob frazas: `kata xaliCazea~. kvlevebis<br />
safuZvelze dadginda, rom mniSvnelobis mqone<br />
reprezentaciebi warmodgenilia bazisuri<br />
erTeulebiT, romlebsac propoziciebs uwodeben<br />
(Clark & Clark, 1877; Kintsh, 1974). propozicia<br />
gamonaTqvamis ZiriTadi azria. winadadebis _<br />
`kata xaliCazea~ _ ZiriTadi azri isaa, rom<br />
raRac wevs raRacaze. am frazis wakiTxvisas<br />
Tqven gamoyofT propozicias ze da cdilobT,<br />
gaigoT katasa da xaliCas Soris arsebuli<br />
mimarTeba, romelic gamoxatulia am propoziciiT.<br />
propoziciebis Cawera xSirad ase xdeba: ze<br />
(kata, xaliCa). mravali gamonaTqvami erTze met<br />
propozicias Seicavs. ganvixiloT Semdegi