(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tavi 9 / kognituri procesebi<br />
322<br />
TavSi azrad ar mogivaT vinmes uTxraT, rom<br />
`kata xaliCazea~, Tu man ar icis, rom kata<br />
xaliCaze mxolod maSin wveba, rodesac gareT<br />
gasvla surs. msmenelis gaTvaliswinebis wesi,<br />
romelic TanamSromlobis princips emyareba,<br />
pirvelad filosofosma h. pol graisma (H. Paul<br />
Grice) Semoitana. graisi TanamSromlobis princips<br />
ganixilavs, rogorc mosaubris instruqcias,<br />
gamonaTqvami aagos mimdinare saubris pirobebisa<br />
da mniSvnelobis mixedviT.<br />
am instruqciis arsis gasagebad graisma Camoayaliba<br />
oTxi aqsioma, romelsac gulisxmieri<br />
da yuradRebiani mosaubreebi iyeneben. 9.3. cxril-<br />
Si warmodgenilia TiToeuli aqsioma da SeTxzuli<br />
dialogi, sadac naCvenebia metyvelebis<br />
dros aRwerili aqsiomebis gavlena pasuxebis<br />
SerCevaze. rogorc 9.3 cxrilidan Cans, karg<br />
mosaubres unda SeeZlos, gaTvalos, Tu ra<br />
SeiZleba icodes da gaigos misma msmenelma.<br />
amgvarad, Tqven ar etyviT Tqvens megobars: „dRes<br />
aleqsisTan erTad vsadilob~, Tu darwmunebuli<br />
ara xarT, rom man icis, vin aris aleqsi. garda<br />
amisa, TqvenTvis da Tqveni megobrisTvis nacnob<br />
yvela aleqss Soris mxolod erTs axsenebT am<br />
konteqstSi (sadilad sxvasTan erTad ar<br />
waxvalT); anu „saerTo codnaSi~ arsebobs vinme<br />
aleqsi, romelic cnobilia rogorc TqvenTvis,<br />
ise _ Tqveni megobrisaTvis. herbert klarks da<br />
qeTrin marSals (Herbert Klark, Kethrine Marshal, 1981)<br />
miaCniaT, rom „saerTo codna~ informaciis sam<br />
wyaros eyrdnoba:<br />
jgufis wevroba – sxvadasxva sididis jgufis<br />
wevrebi Semoklebul msjelobebs iyeneben,<br />
roca azri eyrdnoba jgufis wevrebis saerTo<br />
gamocdilebas da gasagebia misi wevrebisTvis;<br />
lingvisturi Tanaarseboba – saubrisas<br />
adamianebi ukve ganxilul informacias (wina<br />
saubrebis dros) miiCneven „saerTo codnis~<br />
nawilad;<br />
fizikuri Tanaarseboba – roca mosaubre<br />
da msmeneli fizikurad erT situaciaSi imyofebian<br />
da Sexeba aqvT erTsa da imave obieqtebTan.<br />
es gulisxmobs rogorc saubris garemos (sivrces,<br />
romelSic saubari mimdinareobs), ise _ maT<br />
garSemomyof adamianebs.<br />
amrigad, rodesac Tqven axsenebT aleqsis:<br />
„me dRes aleqsisTan erTad vsadilob~, SesaZloa,<br />
gasagebi iyos imitom, rom Tqven da Tqveni<br />
megobari mcire jgufis wevrebi xarT, romelsac<br />
aleqsic miekuTvneba (jgufis wevroba), an,<br />
SesaZloa imitom, rom adre Tqven ukve aRniSneT<br />
aleqsis arseboba (lingvisturi Tanaarseboba),<br />
an, sulac, imitom, rom aleqsi iqve dgas oTaxSi<br />
(fizikuri Tanaarseboba).<br />
saidan<br />
viciT<br />
eqspresiul metyvelebaze gavlenas axdens<br />
jgufis wevroba<br />
eqsperimentulLpirobebSi mkvlevrebi<br />
studentebs sTxovdnen, SeesrulebinaT<br />
Sedarebis davaleba ise, rom winaswar arafers<br />
eubnebodnen. eqsperimentators win<br />
ewyo gansazRvruli TanmimdevrobiT 16 Ria<br />
baraTi (4X4) niu-iorkis xedebiT da mas<br />
ise unda aRewera suraTebi, rom cdis pirebs<br />
swori TanmimdevrobiT daelagebinaT isini.<br />
eqsperimentatori da cdis piri erTmaneTs<br />
ver xedavdnen, Tumca, maT hqondaT saubris<br />
SesaZlebloba. eqsperimentators swrafad<br />
SeeZlo ganesazRvra, icnobda Tu ara c.p.<br />
niu-iorks. rodesac isini niu-iorkis mcxovreblebs<br />
esaubrebodnen baraTebis aRsawerad,<br />
isini ufro metad iyenebdnen saku-<br />
Tar saxelebs: „es aris sitikorpis Senoba~,<br />
vidre zogad maxasiaTeblebs: „es aris<br />
maRali Senoba samkuTxa saxuraviT~ (Clark,<br />
1987).<br />
ufro dawvrilebiT ganvixiloT jgufis<br />
wevroba. warmoidgineT, rom vinmes pirvelad<br />
xvdebiT. Tu Tqven gsurT, rom yuradRebiani da<br />
gulisxmieri mosaubre iyoT, pirvel rigSi unda<br />
gaarkvioT ra sazogadoebas (jgufs) ekuTvnis<br />
igi. amgvarad, mosaubre laparakis dros iTvaliswinebs<br />
Tavis molodins msmenelis Sesaxeb (Tu<br />
ra iqneba misTvis gasagebi). adamianebs SeuZliaT<br />
TiTqmis zustad gansazRvron, ra SeiZleba<br />
icodnen sakuTari jgufis wevrebma, Tumca,<br />
tendencia aqvT dauSvan, rom sxvebisTvisac<br />
cnobilia is, rac TviTon ician (Fussel & Kraus,<br />
1992). msmenelis codnis zusti gansazRvra SesaZlebels<br />
xdis eqspresiuli metyvelebis adekvatur<br />
regulacias.Y