(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO (natia) ZIMBARDO

socpoli.files.wordpress.com
from socpoli.files.wordpress.com More from this publisher
14.12.2012 Views

Tavi 6 / goneba, cnobiereba da Secvlili mdgomareobebi 218 cxrili 6.1 fsiqoaqtiuri nivTierebebi: samedicino gamoyeneba, xangrZlivoba da damokidebuleba opiatebi (narkotikebi) morfini heroini kodeini haluciogeni LSD PCP (penciklidini) meskalini (peioti) fsilocibini kanafi (marixuana) depresantebi barbituratebi (magaliTad, seqonali) benzodiazepini (magaliTad, valiumi) alkoholi stimulatorebi amfetamini kokaini nikotini kofeini samedicino gamoyeneba tkivilgamayuCebeli kvlevis procesSi tkivilgamayuCebeli, xvelis aRmkveTi ara veterinaruli anesTetiki ara ara qimioTerapiis Tanmxlebi gulisrevis aRmkveTi sedatiuri, Zilis wamali, anesTetiki, antikonvulsanti SfoTvis Semamcirebeli, sedatiuri, Zilis wamali, antikonvulsanti antiseptiki hiperkinezia, narkolefsia, wonis kontroli ara nikotinis saReWi rezini mowevisTvis Tavis dasanebeblad wonis kontroli, stimulanti mwvave respiratoruli sirTuleebisas, analgetiki xSirad iwvevs miCvevas. me-3 TavSi aRvniSneT, rom tvini Seicavs endorfinebs (endogenur morfinebs), romelic mZlavr zegavlenas axdens guneba-ganwyobilebaze, tkivilsa da siamovnebis gancdaze. opiumisa da morfinis msgavsi narkotikebi tvinis igive receptorul ubnebs ikavebs (Harrison et al., 1998; Reisine, 1995). amrigad, opiatebi da marixuana (rogorc zemoT aRiniSna) imitom aRweven maTTvis damaxasiaTebel efeqtebs, rom isini Seicaven iseT aqtiur komponentebs, efeqtis xangrZlivoba (saaTebSi) 3-6 3-6 3-6 8-12 varirebs 8-12 4-6 2-4 1-16 4-8 1-5 2-4 1-2 varirebs 4-5 fsiqologiuri maRali maRali zomieri ara ar aris cnobili ara ar aris cnobili msubuqad zomieri zomierad maRali msubuqad zomieri zomieri maRali maRali msubuqad maRali ar aris cnobili damokidebuleba fiziologiuri maRali maRali zomieri ar aris cnobili maRali ar aris cnobili ar aris cnobili ar aris cnobili zomierad maRali msubuqad zomieri zomieri maRali maRali zomierad maRali zomieri romelic tvinSi bunebrivad arsebuli niv- Tierebebis msgavsi qimiuri TvisebebiT xasiaTdeba. rodesac nervuli receptorebi xelovnulad stimulirdeba cnobierebis Semcvleli nivTierebebiT, tvini kargavs faqiz balanss. depresantebSi Sedis barbituratebi da, gansakuTrebiT AaRsaniSnavia, alkoholi. am nivTierebebs axasiaTebT gonebrivi da fizikuri aqtivobis daTrgunva (Seneleba) centralur nervul sistemaSi nervuli impulsebis gadacemis

Sekavebis an Semcirebis saSualebiT. depresantebis moqmedebis efeqti, nawilobriv, miiRweva sinafsebSi nervuli komunikaciisTvis xelis SewyobiT, sadac gamoiyeneba GABA neirotrasmiteri (Dehaney & Sah, 1999; Malizia & Nutt, 1995). GABA xSirad nervuli gadacemebis Semakaveblis funqcias asrulebs, riTac aixsneba depresantebis Semakavebeli efeqtebi. barbituratebi Zalze saxifaTo SeiZleba iyos. 15-wlian kvlevaSi gamovlinda, rom narkotikebis dozis gadametebis SemTxvevaTa daaxloebiT naxevari barbituratebze modioda (Howard, 1984). yvelaze xSirad daniSvnadi depresantebi, rogoricaa valiumi da qsanaqsi, mniSvnelovanwilad xasiaTdeba miCvevis ganviTarebis SesaZleblobiT (Miller, 1999). alkoholi iyo erT-erTi pirveli fsiqoaqtiuri nivTiereba, romelic farTod gamoiyeneboda uxsovari droidan. misi gavlenis qveS myofi adamianebi sulelebi, xmaurianebi, megobrulebi da enawylianebi xdebian; zogierTi maTgani agresiuli da moZalade xdeba, zogi ki iTrguneba da depresiul gancdebSi iZireba. mkvlevrebma dRemde ar ician, Tu konkretulad rogor moqmedebs alkoholi tvinze, Tumca, sxva depresantebis msgavsad, rogorc Cans, isic zemoqmedebs GABA-s aqtivobaze (De Witte, 1996). mcire dozis SemTxvevaSi alkoholma SeiZleba gamoiwvios relaqsacia da mozrdilTa reaqciebis siswrafis mcired gaumjobeseba, Tumca, organizms mxolod mcire odenobis alkoholTan SeuZlia gamklaveba. didi raodenobiT alkoholi xanmokle periodSi iwvevs centraluri nervuli sistemis gadatvirTvas. avtosagzao da ubeduri SemTxvevebi 6-jer ufro xSiria adamianebTan, romelTa sisxlSic 0,10% alkoholis Semcvelobaa, vidre maTTan, visTanac es maCvenebeli 2-jer naklebia. alkoholuri intoqsikaciis meore Sedegi, romelsac wvlili Seaqvs ubedur SemTxvevebSi, Tvalis gugebis gafarToebaa, rasac Tan sdevs RamiT xedvis problemebi. rodesac sisxlSi alkoholis Semcveloba 0,15% aRwevs, adgili aqvs momatebul negatiur zemoqmedebas azrovnebaze, mexsierebasa da gansjis unarze, rasac Tan axlavs emociuri arastabiluroba da motoruli koordinaciis rRveva. alkoholis moxmareba umTavresi socialuri problemaa aSS-Si. alkoholTan dakavSirebuli avtokatastrofebi 15-25 wlis adamianTa sikvdilianobis wamyvani mizezia. rodesac smis raodenoba da sixSire zemoqmedebs samsaxurze, auaresebs socialur da ojaxur urTierTobebs da seriozul problemebs uqmnis janmrTelobas. aseTi viTarebis Sesatyvisi diagnozia alkoholizmi. fizikuri damokidebuloba, tolerantoba da miCveva _ es yvelaferi xangrZlivi intensiuri smis fonze viTardeba. zogierTi individisTvis alkoholizmi smaze uaris Tqmis unaris arqonasTan asocirdeba; zogierTisTvis ki, alkoholizmi gamoixateba ramodenime Wiqis Semdeg smis SeCerebis unaris arqonaSi. 1998 wels Catarebuli gamokiTxvis monacemebis Tanaxmad, 18-25 wlis respodentTa 13,8%-s aReniSneboda intensiuri sma, anu isini svamdnen 5 da met Wiqas erT jerze/dalevaze yovel xuT an met dReSi erTxel erTi Tvis ganmavlobaSi (SAMHSA, 1999), Tumca, yvela asakis respodentTa saSualo maCvenebeli mamakacebTan (9,7%) gacilebiT maRali iyo, vidre qalebTan (2,4%). stimulatorebs, rogoricaa amfetamini da kokaini, aRgznebisa da eiforiis mdgomareobis gamowvevis mizniT iReben. stimulatorebi moqmedeben tvinSi iseTi neirotrasmiterebis donis momatebiT, rogoricaa norepinefrini, serotonini da dopamini. magaliTad, stimula- cnobierebebis Secvlili mdgomareobebi 219

Tavi 6 / goneba, cnobiereba da Secvlili mdgomareobebi<br />

218<br />

cxrili 6.1<br />

fsiqoaqtiuri nivTierebebi: samedicino gamoyeneba, xangrZlivoba da<br />

damokidebuleba<br />

opiatebi (narkotikebi)<br />

morfini<br />

heroini<br />

kodeini<br />

haluciogeni<br />

LSD<br />

PCP (penciklidini)<br />

meskalini (peioti)<br />

fsilocibini<br />

kanafi (marixuana)<br />

depresantebi<br />

barbituratebi<br />

(magaliTad,<br />

seqonali)<br />

benzodiazepini<br />

(magaliTad, valiumi)<br />

alkoholi<br />

stimulatorebi<br />

amfetamini<br />

kokaini<br />

nikotini<br />

kofeini<br />

samedicino gamoyeneba<br />

tkivilgamayuCebeli<br />

kvlevis procesSi<br />

tkivilgamayuCebeli,<br />

xvelis aRmkveTi<br />

ara<br />

veterinaruli<br />

anesTetiki<br />

ara<br />

ara<br />

qimioTerapiis<br />

Tanmxlebi gulisrevis<br />

aRmkveTi<br />

sedatiuri, Zilis<br />

wamali, anesTetiki,<br />

antikonvulsanti<br />

SfoTvis Semamcirebeli,<br />

sedatiuri,<br />

Zilis wamali,<br />

antikonvulsanti<br />

antiseptiki<br />

hiperkinezia, narkolefsia,<br />

wonis kontroli<br />

ara<br />

nikotinis saReWi<br />

rezini mowevisTvis<br />

Tavis dasanebeblad<br />

wonis kontroli,<br />

stimulanti mwvave<br />

respiratoruli<br />

sirTuleebisas,<br />

analgetiki<br />

xSirad iwvevs miCvevas. me-3 TavSi aRvniSneT,<br />

rom tvini Seicavs endorfinebs (endogenur<br />

morfinebs), romelic mZlavr zegavlenas axdens<br />

guneba-ganwyobilebaze, tkivilsa da siamovnebis<br />

gancdaze. opiumisa da morfinis msgavsi narkotikebi<br />

tvinis igive receptorul ubnebs<br />

ikavebs (Harrison et al., 1998; Reisine, 1995). amrigad,<br />

opiatebi da marixuana (rogorc zemoT aRiniSna)<br />

imitom aRweven maTTvis damaxasiaTebel efeqtebs,<br />

rom isini Seicaven iseT aqtiur komponentebs,<br />

efeqtis<br />

xangrZlivoba<br />

(saaTebSi)<br />

3-6<br />

3-6<br />

3-6<br />

8-12<br />

varirebs<br />

8-12<br />

4-6<br />

2-4<br />

1-16<br />

4-8<br />

1-5<br />

2-4<br />

1-2<br />

varirebs<br />

4-5<br />

fsiqologiuri<br />

maRali<br />

maRali<br />

zomieri<br />

ara<br />

ar aris cnobili<br />

ara<br />

ar aris cnobili<br />

msubuqad zomieri<br />

zomierad maRali<br />

msubuqad zomieri<br />

zomieri<br />

maRali<br />

maRali<br />

msubuqad maRali<br />

ar aris cnobili<br />

damokidebuleba<br />

fiziologiuri<br />

maRali<br />

maRali<br />

zomieri<br />

ar aris cnobili<br />

maRali<br />

ar aris cnobili<br />

ar aris cnobili<br />

ar aris cnobili<br />

zomierad maRali<br />

msubuqad zomieri<br />

zomieri<br />

maRali<br />

maRali<br />

zomierad maRali<br />

zomieri<br />

romelic tvinSi bunebrivad arsebuli niv-<br />

Tierebebis msgavsi qimiuri TvisebebiT xasiaTdeba.<br />

rodesac nervuli receptorebi xelovnulad<br />

stimulirdeba cnobierebis Semcvleli nivTierebebiT,<br />

tvini kargavs faqiz balanss.<br />

depresantebSi Sedis barbituratebi da,<br />

gansakuTrebiT AaRsaniSnavia, alkoholi. am<br />

nivTierebebs axasiaTebT gonebrivi da fizikuri<br />

aqtivobis daTrgunva (Seneleba) centralur<br />

nervul sistemaSi nervuli impulsebis gadacemis

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!