Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info
Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info
Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VOL.1 NO.22 BI-WEEKLY JOURNAL 12 MAY 2012 SATURDAY<br />
mother's day<br />
13 May 2012<br />
NLD HLUTTaW-aH TEL Ta!<br />
KaN PRESIDENT POLITICS<br />
CHaWLHSaN DaWN TaWH
2 | TAHANTIMES domestic news 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
peka kan awm chuan pek ve a ngai<br />
Kan ram chu democracy ram puitling din tumin hma lam kan pan zel a.<br />
Mipuite hian, 'Kan democracy hun chuan...' te kan ti fo. Eng nge kan<br />
beisei? Eng thil nge lo thleng tura kan duh? Eng thilte hi nge inthlak<br />
thleng se kan tih? A subject hawi zawng azirin sawi tur kan ngah theuh<br />
ngei ang.<br />
Democracy nihphung zinga kan beisei tak ni awma lang thil pakhat<br />
chu 'zalenna' a ni awm e. Zalen taka thu sawi theih, zalen taka thu ziah<br />
theih. Venthawn nei lem lova zalen tak, pangngai tak, hlauh nei lova<br />
khawsak hi kan thil duh pakhat chu a ni ngei mai.<br />
'Zalen' kan tih hian mi dang chanvo te, mi dang dikna te nek zawng<br />
leh khawihpawi tur zawnga zalen lutuk, thununna tel lo hi kan kawhtir lo<br />
tih kan hre theuh turah ngai ila.<br />
Ram a tha telh telh anga mimal zalenna, dikna te humhalh nachang<br />
kan hre tial tial dawn. Kum tam tak, mahni rilru ang pawh sawi ngam lo,<br />
sawi thei lo dinhmunah kan lo ding ngai tawh. Tunah hian kalphung thara<br />
inlumletin sawrkar hian hma a la mek. A system ber a lo that chhoh<br />
takah chuan a mihringte chu kan inzir tha chho ve mai dawn.<br />
Helai takah hian mimal, chhungkua, (kohhranah te pawh!) khawtlang<br />
leh sawrkarah te pawh mimal dikna leh chanvo te humhalh duhna<br />
avangin, aia upa emw, aia thuneitu zawk emaw pawh nise, tunhma ang<br />
lo takin huai takin hmaichhanah kan inchhal fak fak thin tawh dawn tih hi<br />
hriat a pawimawh ang.<br />
Sawiseltu, khaktu awm loh vanga inluling mai thinte khan rin loh takin<br />
khak leh chhuahchhal te sawisel te an tawk an tawk ve tawh ang. 'Hnial<br />
leh khak huna ngawi reng thin mi dawihzep te avangin, 'pawi khawih an<br />
lo awm thin,' tih a nih kha. Chutianga ngawih mai mai hun chu a liam<br />
mek a ni. Rilrem loh zawng taka miin thil an tih pawha sawisel that ngam<br />
loh boruak kha a bo tial tial dawn. A ngawi ral mai mai reng dawn tawh<br />
lo. Chutiang huaisenna chu democracy system chuan min pe dawn a ni.<br />
Mimal zalen te, press (media) lam zalenna te hi ram sawrkar hial<br />
pawh khalh ngilna atan thil pawimawh, thil tul a ni kan ti a, chutiang chu<br />
peka kan awm rualin a lehlamah pek ve tur kan nei. 'Khak, sawisel, ankhum<br />
te pawh hlawh thin tur leh dawl zo tura kan rilru inpuahchah a ngai<br />
ve bawk. Sawisel leh khak te kan huat hlur ringawt chuan 'democracy<br />
tuang kan la nei chhah lo tihna' a ni ang.<br />
Chuvangin, 'Pe rawh u, pekin in awm ang,' tih thu kan hre tawh a,<br />
‘Peka kan awm chuan pek ve a ngai' tih pawh hi kan hriat a pawimawh<br />
hle a ni.n<br />
kan Ram pReSiDenT u Thein Sein chuan<br />
pOLiTicS chawLhSan Dawn Tawh<br />
Kum 2015 inthlanpui zawha president term a zawh hnuah chuan U Thein<br />
Sein'an politics chawlhsan a tum thu interview-naa sawi angin U Ko Ko<br />
Hlaing chuan a sawi. President advisor U Ko Ko Hlaing chuan May 2-a interview-naah,<br />
“President hian ram insiam thatna tur foundation tha a phun<br />
tawh a. Hun khirh tak kara hmahruaitu pawh a ni. Kum 2015 inthlanpui chu<br />
tluang taka a zawh fel theih chuan, a thiltih tawhah a lungawi tawk tawh ang,<br />
democracy kal zel chu mi dang kutah a hlan tawh ang,” a ti.<br />
“Civil, sipai leh democracy-te hi an dam dap tur a ni, lalna inthlan hi<br />
party leh sipaite inbiaknaah a ingnhat a ni,” a ti bawk. “Ani chu dam thlapin a<br />
tawng thin a. Pa ngawichawi a ni. Mahse thu tlukna a siam tawh chu a khauh<br />
hle thin. Ram thatna tur a nih chuan huai taka thu sawi ngam a ni,” a ti a,<br />
President hi a hun awlah chuan lehkha a chhiar thin a, a tawng tam ngai lo.n<br />
iTaLY FOReign miniSTeR giuLiO Leh<br />
Daw aung San Suu kYi Te an inkawm<br />
April ni 26 zing lam khan Daw Aung San Suu Kyi leh Italy Foreign Minister<br />
Giulio Terzi te Daw Aung San Suu Kyi inah an inhmu a, a rualin chanchinbu<br />
mite nen an inkawm.<br />
Chanchinbu mite nen an inkawmnaah Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />
"NLD te Hluttaw-a kan luhna daltu bulpui ber hi 'thil kawngkal fel lovang mai<br />
a ni,' ka ti duh a. Politics thil anga sawi hluai a tulin ka hre lo. Sawrkar nena<br />
thawh tlan, thawhho kan duh reng a. A chhan ber chu kan President-in thil<br />
thlak danglam a duhna zawng zawngah hian a rilru a tluang tak tak nia kan<br />
hriat vang a ni. Ani hi Myanmar ram a taka hmasawn hmuh chak em emtu a<br />
ni a. Chuvangin kan NLD party hian he ram democracy siam that hnaah hian<br />
President nena thawhtlanna kawng hrang hrangah hma lak belh zel kan tum<br />
a. Hluttaw-a tel ve chungchang pawh hi thil a fel mai kan beisei a. Kum 20<br />
chhung meuh Hluttaw pawn lamah Politics kan khel tawh a, Hluttaw chhung<br />
atang hian ram tana thawhna kan duh a ni," a ti a.<br />
"Myanmar-in democracy-a inthlak danglam hna a kalpui mek te hi<br />
chawlhsan theih a ni lova, kalmuanpui thut pawh a theih loh. 2015 General<br />
Election-ah tupawh in tel theuh theih a, democracy changtlung/famkim taka<br />
kalpui a nih ka beisei hle a ni," tiin Italy Foreign Minister chuan chanchinbu<br />
mite nena inkawmnaah chuan a sawi ve bawk.n<br />
iTaLY FOReign miniSTeR-in pYiThu hLuTTaw<br />
SpeakeR ThuRa u Shwe mann Leh inFORmaTiOn<br />
& cuLTuRe uniOn miniSTeR u kYaw Sann Te<br />
naY pYi Taw-ah a kawm<br />
Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi<br />
de Sant Gada leh Pyithu Hluttaw Speaker<br />
Thura U Shwe Mann te, <strong>Info</strong>rmation & Culture<br />
Ministry Union Minister U Kyaw Sann te<br />
Nay Pyi Taw-ah an inkawm thu dawn a ni a.<br />
Pyithu Hluttaw Speaker Thura U Shwe<br />
Mann leh Italy Foreign Minister HE Mr<br />
Giulio Terzi de Sant Gada te an inhmuh hian<br />
Speaker Thura U Shwe Mann chuan Daw<br />
Aung San Suu Kyi Hluttaw a lo luh a beisei<br />
thu a sawi chhuak a ni awm e.<br />
"Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi<br />
de Sant Gada chuan Myanmar sawrkar<br />
mite nena an inbiak hunah culture lam te,<br />
archaeology lam leh university chungchang<br />
te an sawiho tur thu a sawi a. Hluttaw chungchangah<br />
Myanmar ram hi a hnungtawlh leh a rin loh thu, leh sanction (hrek<br />
behna) chungchangte a sawi a. Pyithu Hluttaw Speaker pawhin Daw Aung<br />
San Suu Kyi, Hluttaw-a a lo luh mai a beisei thu leh Hluttaw hi a la tuai em<br />
a, a tulna lai apianga thurawn pe turin a hrilh ve bawk a," tiin Pyithu Hluttaw<br />
Speaker Thura U Shwe Mann leh Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi de<br />
Sant Gada te inkawmnaa tel ve Pyithu Hluttaw Palai Daw Dwe Bu chuan a<br />
sawi a.<br />
Italy Foreign Minister hian Nay Pyi Taw-a <strong>Info</strong>rmation leh Culture Union<br />
Minister U Kyaw Sann a va hmu bawk. An inkawm zawh hian Chanchinbu<br />
mite nena inkawmho leh tur a ni na a, Minister te pahnih hi an lang ta lo a<br />
ni awm e. Union Minister aiawhin Ministry of Culture, Archeological Department-a<br />
Director U Kyaw Oo Lwin chuan, "Pyu khawpui hlui pathum, Beikta-noe,<br />
Han Linn leh Thayay-khit-taya te hi (khawvel culture ro) 'World Heritaze'-a<br />
telh a nih theih nana '<strong>No</strong>mination Dossiers' theh luhthu-a Italy ramin<br />
hma min lakpui mek thu te leh '<strong>No</strong>mination Dosiers' tan a tul tul buatsaih<br />
nana Uro singli min puih thu te hi an sawitlang a ni" a ti.<br />
Heng bakah April 26-ah Daw Aung San Suu Kyi nen inhmuh an tum thu<br />
a sawi bawk.n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
LocAL news<br />
ZaiThiam LaLnunSanga chu<br />
imphaL-ah che Tha hLe<br />
Tv. Lalnunsanga (T. Melody) hre lo hi music ngainatu MIzote zingah chuan kan vang hle<br />
ang. A chhan chu a zai thiam a, performance a thain a hlasakte hi a hit theih em vang a<br />
ni. Singer lar Lalnunsanga hi Imphal-a khawsa Pu Vana ADGP chah chhuah a ni a. Pu Vana<br />
fanu hian Mizoram-ah pasal a nei dawn a, pasal nei tur thlahnaa 'One man show' ropui tak<br />
nei tura sawm niin Lalnunsang hi April 13 khan Imphal panin a chhuak ta a.<br />
Pu Vana ADGP hi Manipur Sta police department-a a lian ber dawttu a ni a. Lalnunsanga<br />
lo hmuak turin <strong>More</strong>h-ah a naute chu a lo tir lawk diam a. <strong>More</strong>h-a police hotuten<br />
engkim lo tihfelsakin Lalnunsanga chu police-te venhimna hnuaiah VIP angin an hruai phei<br />
ta a ni. Pu Vana te chuan an lo dawngsawng tha hle a. Mateii pasal nei tur thlahna program<br />
chu hunserh hmanga bul tan niin hunserh zawhah Accoustic Live Show chu tan nghal a ni.<br />
Heti ang live show hi Imphal-a Zofaten an buatsaih khat bawk a, miten an hlut hle. Imphal-a<br />
musician-ten an lo tawiawm a, Guitar- Dawnglura, Bass-Valpuia leh Drum-ah Chhanchhuaha<br />
te an ni a. Tichuan Lalnunsanga chuan one man show chu ropui takin a nei chho ta<br />
a. Pasal nei tura thlaha lo kalten ropui an tiin an hlut hle.<br />
Tv. Dawnglura nen Lalnunsanga hi thianah an insiam thar nghe nghe. Dawnglura hi<br />
Pu Lawmkunga IFS fapa a ni a, Pu Lawma hi April thlaa kan ramin a buatsaih By-Election<br />
endik tura India aiawha lo kal pahnih zinga pakhat a ni nghe nghe.<br />
Lamka lam unauten <strong>Tahan</strong>-a band lar kohva concert ropui tak neih an duh thu leh koh<br />
an tum thu Lalnunsanga hian a sawi nghe nghe. Pu Ramthanga IAS chuan Music-a ke pen<br />
zel dan turah tanho a pawimawh thu leh Mizote insuihkhawmna kawngah kan rama musician<br />
te leh zaithiamte chu kawng zawng thei berah a ngai a, Lalnunsanga chu Thangchhuah<br />
puan a lo pe nghe nghe.<br />
Pu Rama chuan literature leh kawng dang eng emaw hmanga Mizote inpumkhatna<br />
kawng zawn hi a har a, music lam atanga kawng a awm ber thu a sawi bawk. Hetah hian<br />
kan ram Mizote chu thawh hlawk berah min ngai. Lalnunsanga chuan an zinga khawsak a<br />
nawm thu leh a thlamuan thlak thu a sawi nasa a. An lian a, an hraw a, an bula awm a nuam<br />
hle a ti. An puitling a ti hle bawk. Mizoram pawna Mizote hi min hrethiam hle a ti. <strong>Tahan</strong><br />
<strong>Times</strong> leh Zorun journal-te pawh Pu Vana te inah a thleng phei ve fo a ni tih Lalnunsanga<br />
hnen atangin thu kan dawng.n<br />
kRiSTian ThLanmuaL ThaRa invui Dan<br />
RaTe Siam Tha ThaR<br />
Kalay Kristian Council of Churches, Thlanmual Committee-in 2012 April ni 9-ah meeting a<br />
nei a. Meeting thuchhuakah chuan thlanmual (thar)-a invui dan turah hetiang hian rate thar<br />
a siam.<br />
Thlan siam sa (cement) inphum man - Ks. 120000/-<br />
Thlan siam loh khur laih saa inphum - Ks. 20000/-<br />
Hriatrengna thlan siam sa (cement) (a te) - Ks. 35000/-<br />
Hriatrengna thlan siam sa (khur) (a te) - Ks. 20000/-<br />
n<br />
TAHANTIMES | 3<br />
cnF nen Remna ThuThLung SawihO<br />
Chin National Front [CNF]<br />
leh Union lelvel remna siamtute<br />
inbiakna chu Chin<br />
State Hakha-ah 2012 May<br />
ni 7 khan tan a ni leh a.<br />
May 6 zing dar 8:30ah<br />
sawrkar lam Ministerho<br />
chu Myanmar Airway-in<br />
Kalay Airport an lo thleng<br />
a. Kalaymyo-a chawl tawh lovin VIP mawtawr rual hmangin<br />
Chin State Hakha an pan nghal a. Sawrkar thuneitute hi<br />
SkyNet Up-to-Date team ten an zui. Sawrkar lam atangin<br />
Ministry of Railways Union Minister U Aung Minn-an a ho<br />
va, CNF lamah Dr. Sui Khar-an a ho mi 18 an tel ni awmin<br />
thupuangtu Salai Ngun Cung Lian-an a sawi.<br />
Tun tum an inbiaknaah hian an inbiak hmasak tuma an<br />
inremna thu hmahruai 9-a innghatin engtia tihpuitlin tur nge<br />
tih an sawiho a ni awm e.<br />
A sawihote chu – sipai awmhmun khuarna tur, ruih theih<br />
thil do dan tur, ram hmasawnna leh tun din nana thawh dan<br />
tur leh inremna tluan leh muanna kim a awm theih dan turte<br />
a ni tih CNF thupuangtu-in BBC a hrilh a ni.<br />
A sawi zel a, "Vawiina Union levela kan inbiakna atang<br />
hian 'Remna Thuthlung Lehkha' kan buatsaih theih kan<br />
beisei a, engpawh nise a tak taka hming kan ziah hnan hunah<br />
chauh 'thu kan thlung' kan ti thei ang chu," tiin.<br />
An inbiak zawh hian zanah meipui chhepin inkawmna<br />
tha tak an nei leh a, Union Minister chuan CNF-ho chu<br />
SkyNet DTH set-top box (20) a present a, a hlan.<br />
Union Minister leh a hote hi May ni 8 chhun dar 1 velah<br />
Hakha atangin Kalaymyo-ah an lo thleng leh a, dar 2:30 velah<br />
Special Flight-in Nay Pyi Taw an pan thla ta a ni. n<br />
SaTawm veng chhung kawng Siam<br />
Satawm veng hian a veng chhunga kawng awm zawng<br />
zawng alkatra kawnga siam vek an tum a. Kumin January<br />
20 bawr vel atang khan an siam tan a, tunah hian a zatve vel<br />
an zo tawh.<br />
A senso hi mipuiin a zatve, sawrkar lamin a zatve tum<br />
tur a ni. Tunah hian siam hna chu an chawlhsan rih a. Kumin<br />
October thla chho velah khian an chhunzawm leh ang.<br />
Tuna an siam tawh zat hi feet 7000 vel a ni a. A siam tur<br />
zawng zawng zat hi feet 13450 a ni a, feet khat siam man Ks.<br />
2500 niin an sen ral zat tur zawng zawng hi Ks. 33,635,000 a<br />
ni ang. Feet 2 vela zau culvert pawh an siam nghal zel. Lei hi<br />
hmun 10 velah an dawh a, mimal tlawmngai leh kohhranten<br />
a senso tur hi phal takin an pe a. Lei 1-ah hian nuai 3 vel an<br />
seng tlangpui.<br />
Hna thawh a chatlak loh nan mimal thahnemngaiten<br />
nuai 20, 10, 5 vel zel a pung awm lovin an puktir a, nuai<br />
100 lai an hmu. Hei hi la siam ve leh turte tan entawn tlak<br />
tak a ni. Kawng siam hna hi phur takin Satawm veng hian<br />
an thawh thu kawng siam committee president Pu Hmuaka<br />
hnen atangin thu kan dawng.n
4 | TAHANTIMES internAtionAL news<br />
viRginia nu LOTTeRY Tum khaT vawRah uSD mTD 1,<br />
vawi 2 a man<br />
April ni 7 khan Virginia (USA)-a nu<br />
pakhat chuan Lottery vawrnaah<br />
USD mtd 1 a man fuh a. An vawr<br />
zawm zel a, mtd 1 dang a man fuh<br />
leh bawk.<br />
Virginia State, Berryville-a<br />
Virginia Fike chuan Lottery ticket<br />
pahnih a lei a. A ticket-te chuan<br />
Power ball number 6 zingah 5 a<br />
mil ve ve avangin Lottery official<br />
te chuan chu nu chu Zirtawp (13<br />
April) ni khan USD mtd 2 check an<br />
pe chhuak ta a ni. Fike hian damdawi inah a nu nen an awm laiin Lottery a man thu hi a hria<br />
a ni awm e.<br />
Lottery company hian ticket hralhtu 'Old Stone Truck Stop' mite hi USD 20000 bonus an<br />
pe a. He Powerball Jackpot man fuh tur hian an ball var panga number te nen a inmil phawt<br />
a tul a. A bakah Powerball sen-a number nen a inmil leh a tul. Chutianga a inmil thlap chuan<br />
USD mtd 131 hlawh theihna a ni.<br />
Amaherawhchu power ball var pangaa number panga nena inmil, (a indawt dan kher<br />
ngai lo) ticket chuan USD mtd 1 a man a. Man a har dan chu 5,153,632.65-ah pakhatin a<br />
man a ni. Nilai leh Inrin zan apiangin an vawr thin a ni awm e.<br />
Fike-i chuan a Lottery man chu a nu leh pate enkawl nan a hmang dawn a ni awm a. Bill<br />
dang dang clear nan a hmang bawk dawn ni awm a ni. "Jackpot games hi nuam ka ti riau a,<br />
a remchan chuan ka ti ve ziah," a ti.n[NLM]<br />
pakiSTan ThLawhna TLa<br />
April ni 20 (Zirtawp) ni khan Karachi<br />
atanga Islamabad pan tur<br />
Pakistan passenger thlawhna<br />
chu Islamabad (Benazir Bhutto<br />
International Airport)-a thlen hma<br />
km 10-20 velah a tla a, a chunga<br />
chuang passenger 118 leh thawktu<br />
9 te dam chhuak awm lovin an<br />
thi vek a ni. He thlawhna hi private<br />
airline 'Bhoja Airlines' ta Boeing-737<br />
chi a ni a. He thlawhna<br />
B4-213 hi a tumna tur hmun thlen<br />
dawn tep minute tlem te thlawk<br />
chauh a la duh tiha tla a ni a, Defense<br />
Ministry chuan hemi chungchangah committee a din vat a, Pakistan Air Force-a group<br />
captain Mujahid Islam-a'n a ho a.<br />
A chhanchhuah hna leh chhar khawm hna bawhzui nghal vat a ni a. A tla them zawng<br />
zawng chhar khawm nghal a ni. 'Black box' pawh vanneih thlak takin an chhar hlauh. Black<br />
box hi data recorder bawm a ni a, Pakistan Air Force kutah an hlan nghal thuai a ni. He<br />
recorder-ah hian Isalamabad airport control tower leh radar system record te leh pilot leh<br />
aviation official te inbiakna zawng zawng te vawn that a nih avangin thlawhna tlak chhan<br />
chhui nan a tangkai hle an beisei a ni. A tlak chhan hi 'tek'-in thlawhna a den fuh vang a nih<br />
an ring viau hlawm a, black box hian a chhan dik tak chu a laihlansak theih an beisei. Ruah<br />
sur leh tek tla karah thlawhna hi a tla a, mihring chenna laiah a tla a. A thlawhna hi a kan<br />
bakah in leh lo a kang nual bawk a, mahse lei lamah mihring thi leh hliam an awm lo.<br />
He thlawhna chetsualna avang hian Pakistan Aviation Thuneitute chuan Thawhtan (April<br />
23) ni atang khan private airline-a thlawhna zawng zawng endik hna an thawk tan a. Pathian<br />
ni pawh khan thlawhna pakhat chu a tum dawn tepah a ke pahnih a puak a, mahse pilot-in<br />
a tumtir thei hlauh mai a, chhiatna rapthlak a pumpelh thei hram a. Thlawhna dang pakhat<br />
pawh Lahore-ah a oil put a awm avangin buaina a tawk.<br />
Civil Aviation Authority-te chuan chhiatna rapthlak tawk ber Bhoja Airlines thlawhna te<br />
an endik hmasa ber ang. An chhui letna atanga a lan dan chuan thlawhna tla kha, a tlak<br />
hma-in a engine kha a kang hmasa ni awm tak a ni. A thu hrimah an thlawhna tla pawh kha<br />
kum 27 laia tar a lo ni tawh awm e!n<br />
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
1976-a maRS an kai khan naSa-in<br />
nunna nei an han hmu<br />
American scientist rual khatin an<br />
zirchianna atangin 1976-a Mars<br />
(Hrangchhuana)-a an han kai<br />
khan, planet-ah nunna nei 'microbes'<br />
an awm tih finfiahna an<br />
hmuh thar thu American National<br />
Broadcasting Company (NBC)<br />
chuan April (17) Thawhlehni<br />
khan a puang. Kum 40 deuh<br />
thaw kal ta khan NASA chuan<br />
Mars-ah nunna nei nungcha an<br />
awm leh awm loh fiah nan 'Vicking Mission' a buatsaih a, a<br />
han en fiah a. Khawl hmangin 'Mars' leilung te a zir chiang<br />
a nih kha. Khang hun laia NASA thu tlukna chu, "He Planet<br />
senah hian nunna nei an awm lo" tih a ni.<br />
Mahse hun a lo inher chho zel a, an data lakte kha tunlai<br />
technology thiamna sang hmangin an han chik tha leh a.<br />
Mars planet leilung an laka awm 'microbes' te chu tihpalh<br />
thil thu-ah degree Celsius 160 vela sa-ah an tihlum palh a ni<br />
awm mange tih an ngaihtuah chhuak ta a ni. Team Leader<br />
Dr Joseph Miller chuan, "Khitah khian nunna nei an awm tih<br />
100-ah 99 ka chiang," a ti tan tan a. Dr Miller hi NASA-ah<br />
researcher a ni ngai tawh thin a, University of Southern<br />
Californiaa professor tang lai mek a ni bawk. He team-in<br />
zirchianna an neih thil dangte pawhin tuna an thil hriat thar<br />
hi a dik a ni tih zawngin a thlawp hlawm bawk.<br />
Tichuan August thla-ah NASA-in a neih thar ber ber<br />
hmanruate hmangin Mars planet leilung an han la leh ang a,<br />
nunna nei awm leh awm loh finfiahin an han dap leh dawn a<br />
ni.n[Xinhua]<br />
china Rama human RighTS Lam<br />
BuaipuiTu miT DeL chuan uS pem a Duh<br />
American Congress-ah May 3,<br />
tlai lam khan China rama human<br />
rights lam buaipuitu mit<br />
del Chen Guangcheng chungchang<br />
sawiho a nih laiin Chen<br />
Guangcheng chuan kei chu<br />
hlau thei tak ka ni, kan chhungte<br />
an zalen theih nana puitute<br />
an him loh ka hlau va, kan<br />
chhungkua US-a kan rawn<br />
pem theih nan min pui rawh u<br />
tiin Beijing khua a inenkawlna<br />
hmun atangin Congress-ah hian direct-in a phone a ni.<br />
America – China ramten ram pahnih security leh economics<br />
chungchang sawihona an neihna Beijing khuaah<br />
US Foreign Minister Clinton hi a awm mek a (chu tih lai<br />
chuan), Chen Guangcheng hian Clinton hmuh pawh a beisei<br />
hle. Chen Guangcheng hi China-a US Embassy-ah himna<br />
zawngin a awm mek a, kal chhuak leh turin China hotute<br />
chuan an nawr mek. He thu hi China rama US Ambassador<br />
chuan a dik lo a ti.<br />
US Ambassador chuan Chen Guangcheng leh a chhungte<br />
chu China sawrkarin him ngei turin a tiam a, Chinaa<br />
awm hi an thlang zawk a ni a ti. Damdawi ina Chen-a leh a<br />
chhungte an inhmuh hnuah Chen hian a rilru thlak lehin US-a<br />
pem hi a duh ta a ni. Chen Guangcheng hi Sheng Dong state<br />
Dongchingu khuaa ama inah house arrest a ni a, chuta tang<br />
chuan a tlan chhuak a ni.n<br />
ScienTiST ROpui STephen hawking Leh phYSiciST aLBeRT einSTein Te iang kum Li mi heiDi hankinS<br />
Scientist ropui Stephen Hawking leh Physicist Albert Einstein te thluak tluk deuhthawa thluak tha, kum li mi Heidi Hankins<br />
chu Britain-a Mensa (IQ rilru chak tehtu pawl) chuan an finfiah a, an pawm ta a ni.<br />
School pawh a la kai lo na a, Heidi te hi a rilru chak leh fin dan a turu em avangin (Pre-Primary) Nursery zirtirtute sawi<br />
azarah British Mensa-ten an rawn finfiah ta a ni. An finfiahna atanga a lan danin he naupang IQ hi 159 a tling tlat. Scientist<br />
ropui Stephen Hawking leh Relativity Theory pa ber Albert Einstein-te IQ chu 160 ve ve a ni a, an ni pahnih aiin mark khat<br />
chauh a hniam a ni. Mi pangngai vantlang IQ hi chawhrualin 100 vel a ni a, tlema hriam deuhho hi IQ 130 vel an ni thin.Heidi<br />
te hi thla 18 a nihin chess a khel thiam a, kum 2 a tlinin kum 8 rual ang maiin lehkha a chhiar thei tlat a ni. A tawng rik theiha<br />
rei lo-ah kimchang takin thu a sawi thei nghal mai a ni. Britain ram Winchester-a cheng an ni a, tunah chuan belh, paih,<br />
lemziah leh thu tluan te pawh a ziak thei der tawh a ni. Mensa te chuan Heidi thluak that leh fin thu-ah hian a len hnu pawha<br />
tlahniam tawh lo turah an ngai a ni.n[Daily Mail]
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
internAtionAL news<br />
osama BIN LadeN: ZaNrIah KIL tUra a Lo KaL ZaN Kha<br />
Editor<br />
Zanriah kil tura an sawm kha khawvela man an duh ber a lo ni<br />
ta tlat mai kha a mak ngawt mai. Bin Laden thih hma kum khat<br />
vel khan mi pahnihin al-Qaeda hruaitu zanriah kil tura an sawm<br />
thu an sawi chhuak. Kum 2010 thal lai zan khat chu Waziristan<br />
region, north western Pakistan-a khawsa tribal chhung khaw pakhat<br />
chuan tu nge a nih tih an hriat miah loh chu an hnena zanriah<br />
rawn kil tura lo kal tur chu zam ang reng takin an lo nghak a. He<br />
an mikhual tur hi 'mi pawimawh' (important person) tih a ni tawp<br />
mai a. An lo inring nasa hle. An mikhual turte hming hriat sa an<br />
nei lo a, a lo thlen hun tur pawh tepter taka hriattir an ni chauh. Zan dar 11:00 a rawn ri a,<br />
khawvela mihring tam ber chu an muhil tawh, lir thei (vehicles) ri an hre tan ta. Four-Wheel<br />
Jeeps 12 lai compound-ah a rawn lut ta. Hmun hrang hrang atang rawn thleng rual an ang<br />
khawp mai. Jeep pakhat chuan varenda a rawn hnaih khawp mai a. A seat atang chuan pa<br />
sang lam deuh hi a rawn kal ta. Puan (kawr) a rawn ha a, a lu-ah puanvar a khim bawk.<br />
A lo nghaktute chuan an thil hmuh chu an ring thei lo. An hmaa rawn ding chu tu dang<br />
mah ni lovin, Osama bin Laden ngei chu a lo ni reng a, he pa hi khawvelin man a duh ber a<br />
ni nghe nghe. Kan hawi a hu mai tiin an zinga upa chuan a sawi. Bin Laden chu jeep bulah<br />
chuan a ding deuh hlek a, a lo nghaktu zinga upa chuan a chibai a, a fawp bawk. Zahna a<br />
entir bawk. Room-ah Bin Laden chu a lut ta a. Lo nghaktute chuan an zui ve lo. Bin Laden<br />
kid mi pahnih chauhvin an zui a. A thih hnuah he zanriah lo buaipuitute zinga miin an beisei<br />
lohzia hi a sawi leh a ni.<br />
He thu ziaktu M. Ilyas Khan, BBC News, Islamabad chuan he zanriah buatsaihtute zinga<br />
tel ve mi pahnih a tawn atangin he thu hi a lo hre ta a ni. An hming leh awmna chu an ngen<br />
angin thup a ni bawk. Zanriah an kilnaah hian Bin Laden hian darkar 3 hun a hmang a. Tawngtaina<br />
a nei a, a chawl hahdam a, khawnvar an chhi bawk, chawhmeh atan arsa an lo siam<br />
sak a. A lo thlengtute hi a awm chhung zawng compound ata chhuah phal a ni lo. Tumah luh<br />
phal a ni lo bawk. Gate-ah silai keng an duty reng a, pal velahte pawh an duty. A lo thlengtute<br />
zinga pakhat chuan kum 85-a upa a pain bin Laden hmuh a chakzia thu vengtute a hrilh a,<br />
bin Laden an hrilh chuan a lo remti ve bawk a. Silai keng 4-in a pa hruainaah an veng reng<br />
a. He upa hian bin Laden bulah minute 10 chhung hun a hman a, bin Laden a ngaihsanzia a<br />
lantir a, a tawngtaisak bawk. Tribal warfare thuah advice a pe a, ama tawng Pashto a hman<br />
avangin bin Laden hian a hre thiam lo. An lo kal dan ang bawkin hmun hrang hrang panin an<br />
kal chhuak leh ta hlawm a ni.<br />
A birukna hmunah hian kum 5 lai bin Laden hi a lo tawm a ni. He thuziaktu zawhna tam<br />
tak pawh chhan a ni lo. nRef: [By M.Ilyas Khan, BBC News, Islamabad]<br />
OSama Bin LaDen nupuiTe Leh FaTe chu<br />
pakiSTan aTangin an chhuahTiR Ta<br />
Osama bin Laden-a nupuite leh fate chu a<br />
tawpah zawng Pakistan atangin an chhuahtir ta<br />
nge nge. Osama bin Laden US sipaiten an thah<br />
hnu kum khat velah an chhuahtir ta a ni.<br />
Pakistan court chuan Pakistan-a Osama nupuite<br />
leh fate an awm hi dan ang a ni lo tiin a rel<br />
a, Saudi Arabia ramah an thlawhna hmangin a<br />
thawn chhuak ta. The al-Qaeda lalpa hian hmei<br />
(nupui) pathum leh chhungkaw member dang<br />
11 a nei.<br />
Bin Laden nupuite leh fate hi Pakistan police-ten<br />
bin Laden thih hnu lawk khan an man<br />
a. Bin Laden nupui pahnih hi Saudi Arabia ram<br />
mi an ni a, a nupui naupang ber hi Yemen ram<br />
mi a ni bawk. He a nupui naupang ber hi Saudi Arabia atangin Yemen-ah a lut leh dawn a ni.<br />
A nupui naupang ber hi Amal Abdulfattah al-sadak a ni a, kum 29 mi a ni. Ani hian a fa 5-te<br />
nen Britain-a zina lal chhungkua hmuh a duh thu a sawi nghe nghe. Bin Laden nupui pathum,<br />
fanu puitling pahnih leh naupang pakua te chu Pakistan police-te hian Islamabad khawpuia in<br />
pakhatah a hun rei tak chhung an hreng.n<br />
OSama Bin LaDen an Beih ThuTna FiLm Leh ThLaLak<br />
ReLeaSe a ni LO vang<br />
Mi firfiak lalpa an beih thutna film leh thlalakte chu tihchhuah<br />
a ni lo vang. President Obama's counter-terrorism<br />
adviser John Brennan chuan, "Thil tul lo leh tangkai<br />
lo chu White House hian a ti lo vang," a ti.<br />
'Bin Laden an beih thutna film leh thlalak vel chu<br />
tihchuah a ni dawn lo a nih chu. The al-Qaeda leader<br />
Osama chu Pakistan-a a birukna inah US Navy Sealten<br />
an kap hlum a nih kha. Nikum May 2 ni khan a ni<br />
nghe nghe.n[The Sun]<br />
TAHANTIMES | 5<br />
newT gingRich-a whiTe hOuSe BeiSeina<br />
a Tawp, ROmneY a ni Thung ang<br />
Republican presidential candidate<br />
Newt Gingrich campaign<br />
chu suspend a ni ta a. A aiah<br />
Mitt Romney-a a nih tur thu<br />
tar lan a ni. Romney hian five<br />
primaries-ah hnehna a chang<br />
a, President atana Republican<br />
nominee a ni dawn ta. Campaigns<br />
hi kalpui zel tur a ni a,<br />
Gingrich hian a support chho<br />
zel ang. Gingrich hian two<br />
primaries-ah chauh hnehna a chang, chungte chu South<br />
Carolina leh Georgia hmunahte a ni. Election season hi<br />
January thla atang khan tan a ni bawk. Gingrich president<br />
nominee campaign hnuhnung ber chu May 1 khan<br />
Washington DC-ah neih a ni. "Romney hi ni tha tak tak a<br />
hmang a ni. Kan fak bawk tur a ni a. Republic party tan ka<br />
thawk a, Obama-a hi kan hneh ngei tur a ni," a ti.n<br />
puan Lawk awm LOvin uS pReSiDenT<br />
OBama chu aFganiSTan-ah kaL<br />
Afghanistan ram hruaitute hrilh lawk sa hauh lovin May 2<br />
khan kan ram sanaa zing lam dar 6:00 velah Kabul hmar<br />
lama awm US Air Base pakhat Bagram Air Base-ah a<br />
thleng a, US mipui hnenah Afghanistan-a indona chungchang<br />
a sawi fiah. Tun thla hian Chicago khuaa NATO<br />
meeting lo awm turah kum 2013-ah Afghanistan sipai-ten<br />
an ram hmun tina firfiak donaa hruaitu an nih theih dan tur<br />
ngaihtuah a ni ang a ti a. Nikum 2011 khan US sipai 10,000<br />
chu Afghanistan atang hian a ko kir tawh a, kuminah pawh<br />
sipai 23000 chu ko kir leh a ni ang a ti. US sipai chu zawi<br />
zawiin koh kir an ni ang a, kum 2014-ah chuan an zavaia<br />
koh kir niin Afghanistan sipaiten mawhphurhna an la pum<br />
hlum tawh ang a ti. America leh ram tangrual sipaiten Afghanistan<br />
sipaite hi ral beih dan an zirtir zel ang a, kumin<br />
kum tawp lamah chuan Afghanistan sipai hi 325,000 an<br />
tling tawh ang a, an ram security thuah pawh mawhphurhna<br />
an la tawh ang a ti.<br />
Nikuma al-Qaida hruaitu an thah theih lawmna ang deuh-<br />
a Afghanistan hi kal a ni nghe nghe. Kabula Afghanistan<br />
President inah Afghanistan president Hamid Karzai-a thil<br />
tihho dan turah lungrualna hming an sign dun nghe nghe.n<br />
maLi Ram ROReLna chhuhTuTe Lak<br />
aTa pReSiDenT hLui TanTuTen LaLna<br />
an chhuh ve Leh<br />
March thla 22 khan Mali<br />
sipaite chuan ram rorelna<br />
chu an hneh chhuh a, tuna<br />
an paih thlak president lam<br />
tangten rorelna chu an<br />
chhuh ve leh ta. An president<br />
hlui hi Amadou Touma<br />
Toure a ni a, a hote hian<br />
ram dang tanpuina an neih<br />
avangin a bei let leh a, rorelna hi an chhuh let leh ta a ni<br />
awm e. Hei vang hian Mali rama democracy kalpui tumna<br />
chu a hlawhtling leh lo mai thei a, ram hmar lama awm<br />
Tuareg-a hel lo tan remchang a awm hmel hle. Sipai hian<br />
president hlui hun laia sipai lal Abidine Guindo man an tum<br />
atangin ti hian rorelna hi an chhuh let leh ta a ni. Guindo-a<br />
hi president vengtu-ho zinga an hotu a ni.n
6 | TAHANTIMES worLd crime 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
caiRO Buainaah Tu Tih hRiaT LOhvin mi paRuk ThaT<br />
Egypt ram hruaitute an duh loh entir nan<br />
Cairo khawpui mipuiin kawng an zawh a,<br />
hetah hian tu tih hriat lohvin mi paruk a that.<br />
Tual thattu hian silai leh lung a hmang<br />
ni awm tak a ni. Mi 100 chuang an inhliam<br />
bawk. President inthlanna hi Egypt hian a<br />
buatsaih dawn a. Hazem Abu Ismail chu<br />
candidate-ah a qualified lo. A chhan chu a<br />
nu hi Egyptian–US citizenship nei a nih vang<br />
a ni. President thawk lai Hosni Mubarak chu<br />
an duh tawh lo a ni ber mai.n[AFP]<br />
a BiaLpain a phaTSan avangin ha DOcTOR nuin<br />
a BiaLpa ha Zawng Zawng phawiSak vek<br />
Hmeichhe dang a kawpsan avangin ha doctor hmeichhe<br />
pakhatin a bialpa hlui ha zawng zawng a phawisak vek.<br />
Ha a nei tawh si lo va, a bialnu thar chuan a ban hmak<br />
bawk. He nu hi Anna Mackowiak a ni a, kum 34 mi niin a<br />
bialpa hi kum 45-a upa Marek Olszewski a ni. Heti anga<br />
a bialpa ha a phawisak vek avang hian jail bang a zut<br />
ngei dawn niin an sawi.<br />
A bialpa hlui laka phuba lak a duh avangin a chuang<br />
a liamin na chhawkna damdawi a pe a, hnim hlum a<br />
hmang bawk a. Engmah hre lova a awm lai chuan a ha<br />
zawng zawng a phawi sak ta vek a ni. A hnuah a ka ang<br />
reng chu tichip turin a chhip leh khabe-ah a tawn bet<br />
a. A lo harh chuan "I ka chu a chawmawlh rih a, engmah<br />
i hre rih lovang. Mahse ‘specialist pakhat khat i pan<br />
ngei a ngai a ni,’ a ti zui. He nu hi Poland ram Wroclaw-a<br />
hnathawk a ni a. Olszewski chuan, Thil dik lo eng emaw<br />
chu a awm tih ka hria. Ka harh chhuah meuh chuan ha<br />
pakhat mah ka lo nei tawh lova. Ka khabe chu tawn beh<br />
a lo ni bawk," a ti. "Anna Mackowiak hi rinhlehna chang ka hre lo. Doctor a ni a, a hna chu<br />
dik taka thawk mai turah ka lo ngai ve mai a ni," a ti bawk. Mahse ina ka haw hnua darthlalanga<br />
ka han inen chu ka awih thei hlawl lo a ni," a ti. Inkawl dam nan leh ha vuah leh nan<br />
ka la inseng teuh dawn a ni," a ti zui vawng vawng.<br />
He doctor hi a ni lo berah kum thum chu lung in a tan rin a ni. Olszewski bialnu thar lah<br />
chuan ha pakhat mah nei ta lo na na na chu a ban tawp mai si a, a van a duai ngei e.n<br />
ThLanmuaLa a Fapa SaTTu chu pOLice-Ten man<br />
A fapa kum riat mi thlanmuala sattu chu San Diego police-ten<br />
an man thu an puang. He a fapa hi hlan (sacrifice)<br />
atana a ruahman ni awm tak a ni. Police officer David<br />
Stafford chuan he pa Joseph Ramirez (kum 30) hian<br />
Mount Hope thlanmualah hian ama kut ngei pawh chema<br />
a tan thu a sawi bawk.<br />
He thlanmuala kal hmeichhe pakhat chuan a fapa<br />
chu ngaidama kaltir turin Joseph hi a ngen ngawih ngawih<br />
a ni. Joseph hian Isua hnenah kan kal dawn tih chu a sawi<br />
sek a ni awm e. Police-te chuan Joseph chu a hliamte enkawl<br />
turin damdawi inah an kalpui nghal. Stafford chuan naupang a sawisak thuah Joseph<br />
hi thubuai an awrhtir nghal niin a sawi.n[NY Daily News]<br />
v ရပ္ေ၀း ၿမိဳ႕ရြာမ်ားသို႔လည္း<br />
အိမ္တိုင္ရာအေရာက္<br />
ျပဳလုပ္တပ္ဆင္ေပးႏိုင္သည္။<br />
hRenga Tang a manTuTen<br />
an TheihnghiLh – Zangna Dawm<br />
nan uSD mTD 20 a ngen<br />
Drug vanga Police-in an va hupa an hruai college naupang<br />
pakhat chu man tawk ngai lo, thiam loh chang ngai lo a nih<br />
avangin chhuak leh mai tur a ni. Amaherawhchu 'holding cell'<br />
an tih hrengah an khung a, ni li zet an theihnghilh a nih chu!<br />
Dam khaw chhuah nan ama zun a in ringawt a ni awm e. Hei<br />
hi US, California-a thil thleng a ni.<br />
Ni li hnu-ah agent ten kawngkhar an va hawng chu, a<br />
ek te a lo khawih pherh nuai tawh mai a. Daniel Chong ukil<br />
hian USD mtd 20 chawi turin Drug Enfocement Administration<br />
chu a nawr a. US leh international dante atanga thlirin a<br />
chunga an thil tih dan hi innghaisakna a tling a ni a ti a.<br />
Chong Lawyer Eugen Iredale chuan, "A thi tep a ni," a ti<br />
a. "Darkar 12 leh 24 vel chu dah leh sela a thi thei mai ang."<br />
An thubuai theh luh hi phek nga laia chhah a ni a,<br />
Washington-a DEA Chief Counsel hnenah an theh lut a ni.<br />
A na tawrh te, damdawia a la inenkawlna tur te, a rilru hliam<br />
enkawlna tur te, a thil tawn avanga a nihna ang tur ni phak<br />
tawh lovin a thawhchhuah tur ang a thawh chhuah theih loh<br />
tur dan te an ziak a ni. USD mtd 20 chu Chong leh a ukilten<br />
an chawitir theih sang ber tur a ni.<br />
San Diego-a agent hotupa ber chuan Nilai ni khan<br />
Chong-a chunga thil thleng thu-ah ngaihdam a dil a, Chong<br />
chu agent-ten engtianga theihnghilh nge an nih a chhuitir<br />
dawn a ni.<br />
National Corrections Institute-a deputy director Thomas<br />
Beauclair chuan hetiang inman thil thuah tun ami anga chet<br />
chhiatna hi a la awm ngai lo ang a ti hial a. He Institute hi,<br />
nun siam thatna (corrections) agencies-ho training pe leh<br />
hmanruaa pui thintu ber federal agency pakhat a ni.<br />
"Hetiang ka la hre ngai lo," a ti hlawl. Kum 40 a thawh<br />
chhunga a hriat chu 'zan khat' in theihnghilh te a ni, ni tam<br />
intheihnghilh a ni ngai lo.<br />
DEA operation chinchang hre tak federal official pakhat<br />
sawi danin hetiang mi man an hren lawkna 'cell' hi zantin<br />
endik tur a ni hrim hrim a.<br />
Chu official, a inrawlh vena tur a awm loh avanga a hming<br />
thup tlattu chuan, "Chong-a an hrenna hi zan inriahtirna chi<br />
a ni hlei nem. Daikalna tur engmah a awm lo," a ti a ni.n [AP]
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
pennY khaT TLang (khawveLa ThiL<br />
vang BeRTe Zinga pakhaT) chu<br />
uSD mTD 1-in an hRaLh<br />
US Mint (US tangka nawi<br />
siamtu) siam hmasak ber<br />
'penny' tlang pakhat chu<br />
Nilaithawhtan (April 19) zan<br />
khan auction (lilam)-a vawr a<br />
ni a, USD mtd 1 chuangin an<br />
hralh! He auction hi 'Heritage<br />
Auctions'-in an huaihawt a,<br />
he tangka penny khat tlang<br />
a laia silver (tangkarua)-a<br />
thawl 1792-a siam hi USD<br />
mtd 1.15 laiin an chhang a<br />
ni awm e. US Mint hi 1792-a din a ni a, US tangka nawi (a<br />
tlang) siamtu ber a ni.<br />
He tangka tlang te hi dar (copper)-a siam a ni a, a lai<br />
tihkuak chu tangkarua (silver)-a hnawh phui leh a ni a, enchhin<br />
nana an siam hmasak ber a ni. An thawn chhuah<br />
hma-in chhuarah an dah tha phawt a. Mahse US Mint chuan<br />
han hman tak tak atan chuan a hrawl deuh bakah a khim<br />
lutuk deuh tiin an hnawl leh ta a ni. Heritage Auctions-a Todd<br />
Imhof-an AB a hrilh danin tunlai tangkaa in-ziak 'In God We<br />
Trust' hi a inchhu ve lova, he dar sen tangka nawiah hian,<br />
'Liberty Parent of Science & Industry' a inchhu zawk ni awm<br />
a ni. Imhof chuan, "Khang hun lai khan mite rilru-ah 'industry<br />
leh science'-in hmun a luah lian em em mai a. Mipuite khan<br />
sakhuana leh Pathian lam aiin industry lam hmasawnna leh<br />
rilru lam zalennate tang dunin ram thar a siam ang tih an<br />
ring hle a ni," a ti. "Thil roh deuh mai mah ni se, thil pakhat<br />
te mai atanga mtd chuanga hralh theih hi chu thil awm zen<br />
zen a ni lem lo asin," tiin Imhof chuan a sawi chhuak bawk.<br />
Kum kal ta khan hetiang coil hi USD mtd 3 deuh thawa<br />
hralh a ni a. Engpawhnise tuna US mtd 1.15-a an coin hralh<br />
pawh hi mtd 1 chuanga hralh sawm thum zinga pakhat a ni<br />
e.n<br />
RukRu pakhaTin Ruk a Tumna<br />
nu Fanu Dam LO Tan a kaL a hLan<br />
Pa pakhat hian nu pakhat thil ruksak a tum a. Mahse chu nu<br />
fanu dam lo a hriat hnu chuan a kal a hlan ta zawk a. He pa<br />
hi Li Chuan (kum 38) a ni a, he mite nufa dinhmun a hriat<br />
chian meuh chuan a kal hial a hlan duh ta a ni. He nu hi<br />
Chen Ruiqiong-i a ni a, Meishan of Sichuan Provice, Chinaah<br />
rukru pahnih a hmachhawn a, a fanu tan a kal pakhat<br />
hlan a lo tum rilru mek a ni. He 46-a upa he nu hian mi hnen<br />
ata 11,400 yuan a lo puk a, a fanu zai nana hman tur a ni<br />
nghe nghe. Police-te chuan heng rukrute hi a naktukah an<br />
man a. Li Chuan-a chuan thil awm dan a hriat meuh chuan<br />
a tap chhuak a, ngaihdam a dil nghal bawk. "He nu fanu<br />
tan hian ka kal hlan ka duh," a ti chhuak. "Ka tisual lutuk,<br />
mihring pawh ka ni lo. Mi chhungkua rilru ka tina. Ka theih<br />
tawpin ka tanpui ang," a ti bawk. A thisen pawh test turin<br />
doctor-ten an la tawh.n<br />
generAL knowledge<br />
Naupang pakhat chu a hnungzangah satel<br />
kawr ang mai bawk lianpui a awm avangin<br />
'turtle boy' (Telmama) tia koh a hlawh thin a,<br />
mahse British doctor pakhat zarah hlehsak a<br />
ni a, mi pangngaiah a chhuak ta!<br />
Didier Montalvo hian pianpui natna,<br />
'Melanocytic Nevus' neiin a piangsual a. A<br />
hnungzangah khuavang chhinchhiah lian lutuk<br />
mai a awm a ni. A lian khawp a, a hnungzang<br />
zawng zawng hi a luah khat vek a ni.<br />
He naupang kum ruk rual hi he a hnungzang<br />
bawk avang hian school a kai pawh a<br />
TAHANTIMES | 7<br />
TeLmama hnung Bawk an hLep ThLa!<br />
rem lo va, mi fiam leh chhawnchhaih a hlawh<br />
nasa hle a ni. An khuaa mite chuan ramhuai<br />
hnathawhah an ngai. Ni awk lem laia piang a<br />
nih vang a nih an ring.<br />
Didier nu chuan a fapa piansualna 'bawk'<br />
zaitir tur chuan tangka a nei si lo. Mahse<br />
London Great Ormmd Street Hospital-a<br />
Surgeon Neil Bulstrode-an a lo hriat chuan<br />
a hote nen chu naupang chu operation turin<br />
Bogota panin an thlawk thla ta a ni.<br />
Tichuan khuavangchhinchhiah chu an<br />
hlep ta a, a vun erawh an bel leh vek a.<br />
Mr Bulstrode chuan, "Didier hi ka dam lo<br />
hmuh zingah a la turu ber ang. A nihna takah<br />
chuan a vun hmun li-a then hmun thum hi a<br />
awh tawp a ni," a ti.<br />
"Tak takah Didier hi operation hautak<br />
deuh deuh vawi tam a dawnsawn a ngai a ni<br />
a, mahse a mamin kan hria a ni. Tuna Didier<br />
thlalak kan han<br />
en hian a inlet<br />
thawk a ni mai<br />
a. A zaina lah<br />
a hil hma a,<br />
kan lawm tlang<br />
khawp mai."<br />
Didier thung<br />
chuan, "Than<br />
len ve ka chak<br />
a, mahse khuavangchhinchhiah<br />
pui hian<br />
min dip tlat a..."<br />
a ti ve a.n<br />
pakiSTan Ramah kuT-ke 8 nei nauSen piang<br />
Pakistan ramah ke paruk nei nausen a piang tlat mai. Kum<br />
2005 khan heti ang chiah nausen hi India ram Bihar-ah a lo<br />
piang tawh bawk a. He mi nausen piang hi Laksmi Tatama a<br />
ni a, pathian angin an lo be hial tawh thin. Laksmi hi khawvel<br />
pumah a lar hle a, kum 2007 khan hlawhtling takin an zai nghe<br />
nghe. Kum 2010 atang khan naupang dang ang bawkin hlim<br />
takin lehkha a zir tan ta a ni. Heti anga nausen piang hi an vang<br />
hle a, 100000-ah pakhat pawh an awm meuh lo.<br />
Tuna Pakistan-a nausen piang hi a pianna hmun chu Karachi<br />
city atanga mel 240-a hlaa awm Sukkar khuaah a ni a,<br />
Pakistan ram sawrkar hruaitute pawhin an ngaihven hle a,<br />
hlawhtling taka zai a nih theih nan sum lam panga tanpui pawh an tiam nghe nghe. He<br />
nausen hi mipa a ni a, a pa chu Imran Shaikh a ni a, X-ray technician a ni. Heti anga sawrkar<br />
lamin a fapa an ngaihven thuah a lawm hle. "Chhungkaw rethei tak kan ni a. Heti anga<br />
sawrkar lamin ka fapa an ngaihven hi ka lawm em em a ni," a ti. Karachi-a awm National<br />
Institude of Child Health-a director Jamal Raza pawn he nausen ang chi hi pakhat chauh ka<br />
la hmu a ti. Heti ang nausen hi Africa leh Asia-ah an piang duh bik.n<br />
HRIATTIRNA<br />
v Mi thiam leh mi tha, mi ropui chherchhuahna School, The Truth Biblical College & Seminary (TBCS) 2012-2013 Academic Year tan school<br />
hawn a ni leh dawn ta.<br />
v Kohhran hrang hrang leh hnam tinte angkhata tuallenna school TBCS chu June 1, 2012 khian hawn tan a ni leh dawn ta. Nu leh paten in<br />
nula tlangvalte mi thiam, mi ropui leh hman tlaka chher chhuah in duh chuan he school (TBCS) hi pan tlak a ni e, tiin chanchin lawmawm<br />
kan inhriattir a ni e.<br />
He school-ah hian:<br />
1. Theology leh Kristian nun uluk takin kan inzirtir.<br />
2. Special English Class buatsaih a ni bawk.<br />
3. Newzeland ram atangin English zirtirtu mithiam bik (Sap mi ngei) ten<br />
thlatin an rawn zirtir thin ang.<br />
4. Hostel-a awm te, rethei harsate tan ei leh in a thlawna pek a ni ang.<br />
In rawngbawlpui,<br />
(Hmingliana Vulmawi)<br />
Secretary<br />
Board of Trustees, TBCS<br />
<strong>Tahan</strong><br />
Degree Offer-te:<br />
1. G.Th<br />
2. B.Th<br />
3. M.Min<br />
Ngaihven duh tan:<br />
1. TMEF Office<br />
2. TBCS Office<br />
3. Faculty te hnenah ngaihven<br />
theih a ni.
8 | TAHANTIMES ceLebrity 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
MIRANDA<br />
KERR-IN<br />
A TAKSA MAWI<br />
TAK A SHOW<br />
Mirand Kerr-i chuan a pian nalh leh sexy<br />
lutuk chu a show vel a. Tuktin darkar<br />
chanve chuang yoga (tawngtai) ziah<br />
bawk. A ei-in pawh a uluk a, hei hi a<br />
taksa pian nalh tak a neih phah thu a<br />
ni tiin a sawi nghe nghe. He Australian<br />
model hian Victoria's Secret Campaignnaah<br />
a pian nalh tak hi a show vel a nih<br />
chu. A nalhzia hi a hmeichhepui tan pawha<br />
itsik rum rumna tham a ni a. Reebok siam<br />
chhuah bungrua-te a faksak a ni.<br />
"Tuktin darkar chanve chuang yoga<br />
ka ti thin. He mi hnuah hi chuan ka awm<br />
pawh a nuam viau zel. Hriselna hi ka<br />
ngai pawimawh em em a ni. Heti anga<br />
yoga ka nei thin hian ka taksa pawh<br />
a tizawi hnap thin a ni," a ti. A zin<br />
velnaah pawh thlawhnaa a chuanin<br />
emaw motor-a a chuanin emaw hun<br />
remchang a neih apiangin yoga hi<br />
a nei thin. n<br />
a Fan pakhaT avangin<br />
Demi LOvaTO chu<br />
a Zai Tawp TuRa Tih a ni<br />
He zaithiam Demi Lovato hi Paraguay-ah concert a nei a. Stage-a a<br />
zai laiin hmeichhe pakhat phur lutuk chu a tlan lawn phut mai a, a zai<br />
lai titawp tura tih a ni. Demi Lovato hi kum 19-a upa a ni. He hmeichhe<br />
fan hian Demi chu a va pan hnai viau lehnghal. Rilru thianghlim pua<br />
tlan chho a ni nghe nghe. Demi hian a lunglen viau lai chuan cocaine<br />
pawh a hman thu a sawi thin ni awm tak a ni.<br />
Kum 2010 vel khan he zaithiami hi a buai<br />
viau thin a. Amah leh amah intihnat mai<br />
pawh a pawisa lo a nih kha. Mahse,<br />
magazine pakhata a interview-naah<br />
drugs chungchang vel sawi chu<br />
a hreh hle a ni. Mipui 18,000<br />
chuang hmaah ka zai thin a,<br />
chumi hnuah hotel-ah keimah<br />
chauhvin khawhar<br />
takin ka awm thin a,<br />
ka khawhar hnemna<br />
tur hi ka zawng<br />
thin a ti.n<br />
'PeoPLe'-IN BeyoNCe, hmeL tha Ber<br />
People Magazine chuan Beyonce chu kum 2012 tan khawvel hmeichhe<br />
hmeltha berah a puang.<br />
Kum 30-a upa he zaithiam hi magazine chuan 'Khawvel Hmeichhe Hmeltha<br />
Ber' tiin a special issue-ah a tarlang. He thu hi April 25 (Nilai ni) khan a<br />
puang a ni.<br />
Hetia thlan a nih chungchangah Beyonce chuan, "Nau ka neih hnu-ah tun<br />
angin ka rilru-ah mawi leh nalh intihna ka la nei leh ngai lo. Khawvel nen han<br />
inzawmna tun anga tha hi ka la hre ngai lo. He leia ka lo piang ve hi chhan tha<br />
tak a lo nei a nih hi," tiin 'People' mite hnenah a sawi.<br />
Beyonce hi rapper Jay Z nen an innei a, January thla khan fanu, 'Blue Ivy<br />
Carter' an nei a. Grammy award dawng tawh Beyonce hian a fanu chu zaiin<br />
a awi thin a, 'Diaper' thlaksak vel chu nuam a ti hle a. A fanu chu, "A fing ve<br />
reuh lutuk" a ti a ni awm e. "Blue te hian a nu nge a chhun a pa?" "Blue a ni<br />
tawp mai," "Tumah a chhun lo, amah hi a ni ve tawp mai," tiin zaithiam-i chuan<br />
a sawi vel a. "Fanu neih a thatna ber chu 'ro hlu' kan chang a ni ringawt mai,"<br />
a ti bawk. "'Hmangaih' tih thumal awmzia pawh a danglam ta daih mai!"<br />
Hmeltha list-ah chuan 'Julia Roberts, Nicole Kidman leh Jessica Bale<br />
('Mad Men' ami) te a intlar bawk. n<br />
KAWR DUM NEN<br />
KATE UPTON<br />
Kan hnung lawk khan camera hmaah bikini<br />
te reuh te inbelin a mawng a tisawi vel a, tunah<br />
erawh chuan Kate Upton chu a hma aia inha-upin<br />
eng thil emaw tan beihpui a thlak leh ta tlat mai le.<br />
New York City-a 'Knicks' infiamnaah he 'The<br />
Sports Illustrated' cover lanu hian a chhip ler atanga<br />
a ke hmawr thleng a dum hlira inthuamin a inlar vel<br />
a ni. Ni dang ang bawkin he super model (19) hian<br />
pangngai tak leh mawlmang deuha a inchei pawhin<br />
a duhawmna hian a hmutute a tika-hau lo thei lo a ni<br />
ber mai. Jeans kekawr pan deuh tak chungah kawr<br />
ban nei lo a ha a, a kawngah ribbon dum a hreng<br />
bawk a. A 'heels' bun dum chu a 'purse' ken leather<br />
dum ang maiin a nalh ropui ngei e. n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
entertAinment<br />
LINdsay LohaN eLIZaBeth tayLor Lemah a ChaNG daWN<br />
Lindsay Lohan chu 'Elizabeth Taylor nun kawng' film an lak turah a changtunu a nih tur April 23 khan a chiang<br />
ta. Thubuai engemaw a awm avangin chu film-a a chan tur thu hi a chiang thei lawk lova, tunah chuan a<br />
chiang ta a, acting hna tha tak tan lehna hun a nei thei dawn ta a ni.<br />
Lindsay Lohan hi TV series pakhatah Taylor lemah a chang ang. 'Mean Girls' star Lindsay hi chu he project<br />
tana an biakna a rei tawh a. 'Liz and Dick' an tih film-a a tel tur thu hi thla thum hnu-ah a chiang thei ta chauh a<br />
ni. 'Liz and Dick' hi Elizabeth Taylor leh actor Richard Burton te inhmangaih thawnthu a ni a. Taylor leh Burton<br />
hi 1963-ah 'Cleopatra' an channa-ah an intawng a. Khawvel hriatin an inhmangaihna chu a vul a, an pawmlai<br />
ve ve thenin an innei ta a ni. Mahse an inthen a, an innei tha leh a, a tawpah an inthen leh ta tho.<br />
"Hollywood Classic Actress Taylor lemah Lindsay an hmang dawn tih thu hian mi a barakhaih khawp mai.<br />
Taylor hian actress nih dan tur quality a nei famkim khawp a. A hmel a tha bawk si. A nun lah chu a makin<br />
thurukin a khat a ni," tiin film industry khawvel lama chetla thin mi pakhat chuan a ti.<br />
Lindsay thung chuan, "Taylor hi ka mi zah tak a ni a, amah an te hi ka lo chak em em ve thin a."<br />
"Taylor hi actress ropui tak a nih bakah hmeichhe mak danglam tak a ni a, a lema ka chang tur hi ropui ka<br />
tiin ka inchhuan phah khawp mai," a ti a ni.n<br />
BOSnia Ramin 'JOLie' chawimawina a hLan<br />
Bosnia ram chuan Angelina Jolie chawimawi nan 'a ram mi nihna chawimawina' a<br />
hlan. Jolie hian Bosnia tualchhung buaina-a innghat 'In the Land of Blood and Honey'<br />
film director hna a thawk a. Jolie hi a 'director hna' vawi khat thawhna a nih bakah a<br />
hnathawhah chawimawiin Bosnia ram chuan 'khua leh tui nihna' hlanin a chawimawi ta<br />
a ni. A film lak avang hian hmana indona mual lo ni tawh Bosnia chu khawvelin an hriat<br />
lar thar phah leh a. An film lak hi 1990 kum chho vela Serbia sipai pakhat leh Bosnia<br />
hmeichhe pakhat inhmangaih thu te-a inphiar film a ni.<br />
Tunah chuan sawrkar thuneituten Sarajevo leh Bosnia, Herzegovina tea indona<br />
kara thudik tam tak pho lan a nih avangin Jolie chungah an lawm hle a. "Khang indo<br />
lai khan hnam inang lo leh sakhaw vawn inang lo te inkarah dawhthei tak, democracy<br />
rilru pu-in lungrual taka an tanho dan te Jolie-i film lak hian a tarlang fuh thiam em a<br />
ni," tiin officer pakhat chuan a sawi.<br />
Jolie hi Sarajevo-ah May ni 3-a neih tur chawimawina hlan inkhawma tel tura sawm<br />
a ni a. Amaherawhchu Jolie chu inkhawma a kal theih dawn leh dawn loh a la chian loh<br />
thu US Magazine chuan a tarlang.n<br />
The TOEFL & IELTS Specialist<br />
international english language proficiency<br />
ETs TOeFL [PBT]<br />
Cambridge ieLTS<br />
• Special class/Regular class ျဖင့္<br />
တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး<br />
သင္ယူႏိုင္သည္။<br />
IELC, <strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> အေနာက္ဘက္ကပ္ရပ္<br />
တာဟန္းေစ်း အေရွ႕ေတာင္ဘက္၊ 'A' Group<br />
test preparation course<br />
TAHANTIMES | 9<br />
TOP 10 BOXOFFICE<br />
1 The Avengers $207M<br />
2 Think Like a Man $73M<br />
3 The Hunger Games $381M<br />
4 The Pirates! Band of Misfits $19M<br />
5 The Lucky One $48M<br />
6 The Five-Year Engagement $19M<br />
7 Safe $13M<br />
8 The Raven $12M<br />
9 Chimpanzee $23M<br />
10 The Three Stooges $40M<br />
TOP 10 MusIC alBuMs<br />
1 Blunderbuss Jack White<br />
2 21 Adele<br />
3 Tuskegee Lionel Richie<br />
4 Up All Night One Direction<br />
5 Hard 2 Love Lee Brice<br />
6 Up All Night Kip Moore<br />
7 The Wanted The Wanted<br />
8 Pink Friday Nicki Minaj<br />
9 Making Mirrors Gotye<br />
10 Love Is A Four Letter Jason Mraz<br />
Website: www.tahantimes.com<br />
E-mail: tahantime@gmail.com<br />
xl;jcm;csuf<br />
Test ေျဖမည့္သူမ်ားကို<br />
စာရင္းသြင္းေပးသည္။<br />
Scoring system ျဖင့္<br />
ရမွတ္ကို<br />
ခန္႔မွန္းေပးသည္။<br />
Test section တိုင္းကို<br />
audio CD + Past paper ျဖင့္<br />
ေလ့က်င့္ေပးသည္။<br />
ဆရာကိုယ္တိုင္<br />
2012 ခုႏွစ္တြင္ TOEFL-160, IELTS-8.0 ႏွင့္<br />
Test of Written English fullmark 6 မွ 5.5 ရထားၿပီး ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး<br />
Top Ten စာရင္း၀င္ျဖစ္သည္။<br />
• trSwfaumif;&csif&if trSwfjrifhjrifh&xm;wJh q&mxH oif,lyg •
10 | TAHANTIMES perspective 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
UN seCretary GeNeraL BaN KI-mooN ChU KaN ramah Lo ZIN<br />
UN Secretary General Ban Ki-moon<br />
chu April 30 khan Naypyidawah<br />
kalin kan ram president, Pyithu<br />
Hluttaw Speaker, Amyotha Hluttaw<br />
Speaker-te a kawm hnuah Pyidaungsu<br />
Hluttaw-ah thuchah a sawi. Pyidaungsu<br />
Hluttaw-a thu a sawinaah,<br />
"Pyidaungsu Hluttaw-a mi khual thu<br />
sawi hmasa ber ka nih aangin ka<br />
lawm hle. Myanmar ram insiam thatna<br />
tura hmalaktu President U Thein<br />
Sein chu ka fak hle a. I remhriatna<br />
leh huaisenna a chhuanawm tak zet<br />
a ni. By-election-a in-candidate Daw<br />
Aung San Suu Kyi leh NLD party-a<br />
mite leh pawl danga mite pawh inti<br />
tha ka ti hle a ni.<br />
Myanmar rama inrem lehna thu<br />
te, Democracy kalhmanga kal leh<br />
economics lama hmasawnna a thlen<br />
theih nan theih tawpa tan in lak a<br />
tul ang. In zavaiin rilru nghet tak pu<br />
ula, tang rual rawh u. Insiam thatna<br />
kawng zawh hi thil hahdam tak a ni<br />
lova, a chiang lo ruai bawk. A kawng<br />
a zim avangin hnung lama kir leh chi<br />
a ni lo. Ngaih dan a thuhmun loh hunah<br />
inhriat thiamsak tawn a tul thin<br />
ang. Ngaih dan a thuhmun loh dan hi<br />
a lian thei a, thil te tak pawh a ni thei.<br />
Tuna thu chham ang chi te hi a awm<br />
thei. Mipui thatna tur thlir rana in<br />
chinfel theih ka beisei. Tuna Hluttaw<br />
hi ram siam thatna tura pawimawh<br />
ber a ni a. Kum 2014-ah Myanmar<br />
chu ASEAN president a ni dawn a,<br />
mawhphurhna lian tak in chelh dawn,<br />
beiseina thar pawh in nei ang. Kum<br />
2015-ah inthlanpui in buatsaih leh<br />
bawk ang. Heti ang hun pawimawh<br />
in pal tlang lai hian khawvel ram<br />
hrang hrangte nen inkalho a tul ang.<br />
He ta tang hian khawvel ram hrang<br />
hrangin an hrekna che u hlip tur te, ti<br />
hniam turtein ram hrang hrang hruaitute<br />
ka ngen nghal bawk," tiin Ban<br />
Ki-moon chuan a sawi.<br />
Tihian a sawi zawm bawk,<br />
"Hnam hrang hrang inkarah remna<br />
a awm ngei tur a ni. Hei hi thil awlai<br />
a ni lo va, hma erawh sawn ngei<br />
tur a ni. Entirnan; indona avanga ral<br />
tlan te, Taiyinta-ho zingah leh politics<br />
party-hote chu an him ngei tur<br />
a ni a, politics avanga tangte pawh<br />
zalentir tur a ni ang. Kachin State-a<br />
indona hi inkah hai lam nen chuan<br />
a inpersan hle. Kachin hnam hian<br />
remna, economics lama thanlenna,<br />
politics lama hamthatna a hloh tur<br />
a ni lo. Chuti ang chu awm turin inkah<br />
hai phawt a tul. Mihring puite<br />
tanpui theih turin Kachin State-ah a<br />
kal theih tur a ni. Kum 30 chhunga<br />
Census buatsaih turah UN lamin a<br />
tanpui ang che u. Heng ka ngenna<br />
tihlawhtling tur chuan nangmahni in<br />
pawimawh a ni," tiin.<br />
UN Secretary General leh a hote<br />
hi April 29 khan kan ram an rawn<br />
thleng a. Yangon-a UN Secretary<br />
General hlui U Thant thlan pawh a<br />
tlawh nghe nghe. April 30 khan Naypyidaw-ah<br />
President nen an inkawm<br />
a. He an inkawmnaah hian Ban Kimoon<br />
chuan, "Myanmar ramin democracy<br />
in zawh tan lawmpui nana<br />
lo kal ka ni. Ram dang nena insumdawn<br />
tawnna thuah kan tanpui ang<br />
che u. September thlaa UN General<br />
Assembly-ah rawn tel ngei ang che<br />
u," tiin a sawi. Zing lam dar 10:00ah<br />
Pyithu Hluttaw Speaker Thura U<br />
Shwe Mann, dar 11:15-ah Amyotha<br />
<strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> C artoon<br />
Hluttaw Speaker U Khin Aung Myint<br />
te pawh Ban Ki-moon hian a kawm<br />
bawk. Chu mi zawhah Hluttaw-ah<br />
hian thu a sawi ta a ni.<br />
Chawhnu dar 2:00-ah Naypyidaw<br />
atangin Shan State, Heho<br />
khuaah a kal a, Ho Pung township-a<br />
awm, UNDODC leh kan ram sawrkar<br />
tang dunin a beih mek Cocaine<br />
aia thlai rah dang chin beihpui an<br />
thlakna chu a tlawh. May 1-ah Daw<br />
Aung San Suu Kyi pawh Yangonah<br />
a kawm bawk. May 1, tlai lamah<br />
White Rice Restaurant-ah media-ho<br />
hmaah Ban Ki-moon hian interviewna<br />
a nei bawk. He tah hian Ban Kimoon<br />
chuan, "A tha lamin kei chuan<br />
ka thlir. Ram hrang hrang pawhin<br />
Myanmar an rinna an tilang. Kum 40<br />
chuang hun in lo khawh ral mai mai<br />
tawh a. Khawhral tur a awm tawh lo.<br />
Party tin hruaitute, pawl hrang hrang<br />
leh ram hruaitute inpumkhat a tul.<br />
Tun hun hi nakin Myanmar ram tana<br />
hun pawimawh lutuk a ni. He remchanna<br />
hi hmang thiam rawh u. Chu<br />
chu message ka pek duh che u a ni,"<br />
a ti.n[Weekly Eleven/NLM/7Day]
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22 special report<br />
TAHANTIMES | 11<br />
LELTE AWARD-AH TAHAN TIMES KHUAL LIAN (Part II)<br />
A<br />
nihna dik takah chuan<br />
Pathianni tuk 15 April,<br />
2012 niah <strong>Tahan</strong> lam pana<br />
haw tum zawk kan ni na a,<br />
pawimawh luat vang leh, loh<br />
theih lohva hmun vohbik fang<br />
ngei tura duhsakna urhsun tak<br />
min hlui chu uire san a thiang<br />
tawh mawlh si lo. Aizawl atanga<br />
chhim lam km 40 dawn vela<br />
hla Sialsuk lam pan chuan<br />
zing dar 11:00 vela chhuah<br />
kan tum ta a.<br />
Khua a lo var a, loh theih lohva<br />
tlawh tur an la awm leh zel<br />
a. Kan tana Restaurant changkanga<br />
khuallian chawhlui min<br />
hluisak tawh, rokhawlhna<br />
avanga kan thulh-san tak,<br />
buai pherh erha phi ta ruai<br />
Ngurthangvela leh C. Sanga<br />
chungah ngaihdam dil nan<br />
tlawh ngei ngei a tul avangin<br />
kan tlawh kual a, "<strong>Tahan</strong> kan<br />
rawn kal tuma nau duat taka<br />
min awih tleina chungchangah<br />
kan lawmzia mai kha," tia an<br />
lawmthu sawi leh '<strong>Tahan</strong> Zin<br />
Album' dawhkana in lengte<br />
hmuha an chhawp han hmuh<br />
kha chuan lung a leng duh hle<br />
mai.<br />
Chutia zing lam program<br />
kan hman zawh chuan kan<br />
ipte pui banna C. Dinthanga<br />
inah tukthuan kan eiho leh<br />
a. Pu Dina ruahmannain Mizoram<br />
sawrkarin Foreigner<br />
(Tourist) te chawlhbuk atan a<br />
siam Hmuifang tlang lam pan<br />
chuan car 3-in kan thawk phei<br />
a. Kar lohvah Mizo pasal tha,<br />
a hming tak Thangmanga,<br />
Zampui khuaa Thangmanga<br />
an tih avanga Zampuimanga<br />
(1850-1910 AD) Ralte an tih<br />
tak hriatrengna thlan hmunah<br />
zun ram thiarin khua kan han<br />
chuan vel a, khawthlir nuam<br />
tak a ni.<br />
Tawk fang kan tlan hnu<br />
chuan Mizorama Zawlbuk<br />
ram tawh hnu, kum 1997 vela<br />
Zawlbuk din thar lehna hmun,<br />
chumi kum vek Aizawl Khatla<br />
JL High School bul Workshopa<br />
kan thawhpui thian zaidam<br />
Sawma te khua Falkawn-ah<br />
chuan min hruaitu Miss Tetei<br />
(F. Lalremsangi) te inah thingpui<br />
no kan dawm zawk a, kan<br />
tlan leh nghal ta char char a.<br />
Muallungthu khua kan pel<br />
leh thuak a, Aibawk khua<br />
kan thleng leh ta der mai. Mizoram<br />
tlang dungte a lunglen<br />
thlakzia te titi pah chung zelin<br />
tun hma atang renga khaw<br />
hming tia ka lo hriat lar ve<br />
em em Sateek kan pel dawn<br />
tep tihah chuan kawng sirah<br />
mau rap dawr te a inhung ve<br />
thliah thluah a, "Hei hi eng<br />
dawr te nge, a va ram leh<br />
lawi si em" tiin Pu Dina chu<br />
kan zawt chawt a. Ani chuan<br />
"Heng hi Nghah-loh-Bazar a<br />
ni e, a khaw thenawmte hian<br />
an thil zawrh tur eng emaw hi,<br />
he kawng kamah hian a man<br />
(cheng zat bithliah) ziakin<br />
lehkha themin an thiat thluah<br />
mai a, an hawsan leh mai thin.<br />
Tichuan zin vak vel leh khaw<br />
thenawm ten an lei duh chuan<br />
an thil leina zawnah pawisa<br />
chu lungin an delh mai a, tichuan<br />
a neitu ten tlai lamah<br />
an lam leh mai thin, a bo ngai<br />
meuh lo. Chuvangin Nghahloh-Bazar<br />
an tih phah ta a ni"<br />
a ti a, phawk deuh hru hian<br />
kan thlir liam puat puat a.<br />
Aizawl to Lunglei panna<br />
kawngah phei zel a ni bawk a,<br />
khaw hawi a nuam khawp mai.<br />
Kan hmaa khaw pakhat Maubuang<br />
khua chu kan thleng ta<br />
mai dawn a, Mizo hla pu, hla<br />
thu hmuam reng thin, hming<br />
dai tawh lo tur Lalawithangpa<br />
khaw hnuai kawng chu kan<br />
zawh a. Maubuang khua hi<br />
a hming tak Hmarlutvunga<br />
(Awithangpa) (1885-1965) tia<br />
hriat lar avanga khaw lar a ni<br />
a, Samthang khua tihte paw'n<br />
tun hma chuan an ko thin.<br />
ZALIANTHANGA<br />
A nuam mang e,<br />
Buangkhawpui tual kan lenna,<br />
Di kan chhai e zaleng runah<br />
Chhuihthangval biahnema –ten<br />
an lo tih thin ni.<br />
Chu khua kan pelh hnu chuan<br />
Hmuifang thing hming chawia<br />
hming sak Hmuifang tlang chu<br />
langsar zet mai hian a lo lang<br />
uar mai a, tlang chho pelh hnu<br />
chuan Sumsuih khua kan pel<br />
leh thuak a, kar lovah Mizoram<br />
chhung Buannel tih theih<br />
mai Phul rai tha tak hmun chu<br />
kan thleng ta a. A nawm dan a<br />
nuam a, eng emaw tiriau hian<br />
boruak a nei a, hah a dam<br />
sawng sawng mai a ni.<br />
A hmun a dam duai bawk a.<br />
Aizawl nula Miss Tetei, Rualtei<br />
(K.Vanlalruali), Yangon lama<br />
designer Golden-i, U Siami<br />
(Pu Lalzidinga nupui), Aizawl<br />
tlangval Ela leh U Mama, Pu<br />
C. Dinthanga leh keini 4 nen<br />
duhthala thla kan lak hnuin<br />
theitui leh something te kan eiin<br />
zawh fel hnu chuan Sialsuk<br />
lam kan tinzawn lehnghal a.<br />
Mit khap kar lek kan kal<br />
leh hnu chuan Mizo hla phuah<br />
thiam, hla 40 dawn dawn<br />
phuahu, Laltanpuia (1915-<br />
1997) khua Sialsuk chu kan<br />
thleng ta mai a, a khaw thuthmun<br />
han thlirin lung a leng<br />
nghal ruih a, amah Laltanpuia<br />
ngei pawh hian boruak a nei<br />
ve hle a ni ang, a hla 'I am dun<br />
ang' tih hlaah khan;<br />
Aw Sialkhawpui ka pianna hmun<br />
Ka seilenna tlang liai luai<br />
Turnipui lenkawl eng ruai<br />
hnuaiah hian ka hawi vel a<br />
Zaleng an tam ka cho rual si loh<br />
sumtualan<br />
Chantawk hmel di ka vai,<br />
lung reng a awi thei lo.<br />
tia a suangtuahna hrikthlakna<br />
hmun chu a ni a. Sialsuk khaw<br />
lu lawkah hian Thlihiau tlang a<br />
awm a, khua han chuan ila,<br />
a thawven thlakin khaw hawi<br />
a nuam reng a ni. Tun khaw<br />
hnu deuh khan he tlang hi<br />
Ngei-Ngei tlang tiin an phuah<br />
a ni awm e. (Eng vang tak ni<br />
ang maw, a romantic ang em<br />
le?) He Ngei-Ngei tlang zulzui<br />
a, a piah lawk, Sialsuk khaw<br />
hmasa awmna hmun, tlang hi<br />
a sang leh zawk a, Loh-Theih-<br />
Loh tlang zu tifiamthu pek a!<br />
Ngei-Ngei tlanga a ngei ngei<br />
loh chuan loh theih loh tlangah<br />
chuan eng tak ang maw? A<br />
tlang chhip zawlah hian Manase<br />
kohhran ten lung an<br />
phun a, a piah lawkah chawlhbuk<br />
chhek in tiat a inhung<br />
a, Ela'n (Pastor Bawlkunga<br />
fapa) Zodi hla a play-a zalen<br />
takin kan lam ho mai chu<br />
manhla tak a ni. He tlang han<br />
chuan meuh hi chuan thianpa<br />
Kawlthangpuia'n Chawhte a<br />
tum khat kalna a, a hla sak<br />
"Ka rawn fang leh hmana<br />
kan tuanna tlang,<br />
Tuahpui leh vau an vul ta<br />
Kan sul i hnu, khuarei an chang zo ta,<br />
Hring leh thar hnah nemten<br />
lo bawm"<br />
tih hla han sak mai tak ka nap<br />
a. Am deuh hleka kan chen<br />
hnu chuan haw zai rel a tul<br />
ta si a. Sialsuk atanga Aizawl<br />
pan tur chuan darkar 3:00 vel<br />
a tul ta si a. Rin lawk ang ngei<br />
chuan kan thianteho khan<br />
a nimin piah lawka thingpui<br />
dawr titi atanga phuahchawp<br />
rorel emaw kan tih tak, 'Sihhmui-ah<br />
Zaiho tur a ni, engkim<br />
a fel vek tawh, singer leh musiciante<br />
pawh tlai dar 5:00 khan<br />
kan thleng kim vek tawh, rawn<br />
hmanhmawh rawh u,' tiin min<br />
rawn phone sek hlawm bawk<br />
nen.<br />
Sialsuk atang Aizawl pan<br />
dawn khan dar 5:00 a ri der<br />
tawh si. Hmanhmawh bakleng<br />
chuan High Speed-in kan<br />
tlan ta par par a, kawng lakah<br />
Khuang-Tluanga (drummer),<br />
Zoramchhani, Zomuanpuii te<br />
leh Otto Band lead guitarist<br />
Millennium Center<br />
Sihhmui<br />
Thangbawiha ten chhum lo<br />
chat lovin kan thlen chin hriat<br />
duhin min rawn call awl lo va,<br />
keini a kara hetiang boruak<br />
kan han tawng ve mial kha chu<br />
"lawm namen lovin kan lawm"<br />
a ni ber e. Eng emaw titi chuan<br />
thim hlimah Aizawl kan lut a,<br />
"Kal lai kan ni i chawl lo ang"<br />
tih ang dungthulin, "Chawl ta<br />
lo chuan Sairang road zui zelin<br />
Sihhmui (Holiday Palace)<br />
lam pan chuan keini 4 chu Ela<br />
car lei tharin kan tinzawn ta<br />
ngar ngar ta a, zan dar 8:00<br />
dawnah kan tum ram chu kan<br />
thleng ta. Min lo welcome vel<br />
a, a hmun-hma a ualau-in,<br />
a englo riau va, hah a dam<br />
sawng sawng mai a ni.<br />
Kan han hawi vela, hla<br />
phuah thiam famkhaw lama<br />
lawi ta Biakkima (D loh D)<br />
fanu Melodi-i, Mimi Lalzamliani,<br />
Zoramchhani, Zomuanpuii,<br />
C.Luri pasal Pu Makuka<br />
leh zai thiam lar bakah mi 60<br />
vel-in he zan hi kan chen a.<br />
Music instrument leh musician<br />
te an kim biai a, zanriah<br />
ei khamah chuan show tan a<br />
ni ta. Phur sosan vawr tawp a<br />
thleng te pawh ni fahmiang,<br />
tuna a ziaktu ngei pawh hian<br />
sap rock hla pakhat chu a<br />
thuah ve ta hial a nih kha. A<br />
chang leh The Rengs-an a<br />
lead a, tuna a ziaktu hian a<br />
bass leh thul, Pana announcer<br />
niin a lam pah a, kan pu ber<br />
Sir Ni-a chu pu ber tih takah<br />
model-hovin an bawr deuh ber<br />
a, camera-man ni pah fawmin<br />
a kal phu deuh et et a, hlim lo<br />
reng kan awm lo...hui...ha..<br />
Ela chu a phakhar deuh a nih<br />
kha...<br />
Chutia Live Concert, naupang<br />
tui cheng taka kan chen<br />
hnu chuan zing lam dar 2 a lo<br />
ri ta der mai. Kham lo chung<br />
chung chuan tin zai rel a lo tul<br />
ta si. Mahni riah hmun lam pan<br />
>>to Page-12
12 | TAHANTIMES<br />
other's Day' Nute Ni hi nute<br />
'Mchawimawi nan, nu nihna<br />
chawimawi nan, society-a nute<br />
pawimawhna pho lan nana hman<br />
a ni. Khawvel hmun hrang hrangah<br />
a hman hun a inang lo hlawm a. A<br />
tlangpui thu chuan March, April leh<br />
May thlaah te an hmang thin.<br />
A ni lo awm dan hi a ram a zirin<br />
a hrang thluah a. UK-ah chuan<br />
Mothering Sunday a tirah vuah a<br />
ni a. Pangpar leh thilpekte kengin<br />
nute an va chibai thin a. Tun hnu-ah<br />
he ni hi Mother's Day tiin an vuah ta<br />
a ni. Hmun thenkhatah chuan enge<br />
maw ni bik denchhenin, chumi ni<br />
chuan an hmang kawp mai ni awm<br />
a ni. Greece-ah chuan Orthodox-ho<br />
chuan Isua Krista temple-a a kal ni<br />
February ni 2 chu Mother's Day an<br />
vuah hlauh a.<br />
Ram thenkhatah<br />
thung chuan sakhaw<br />
ni bik enge<br />
>> from Lelte Award<br />
chuan kan tin ta sang sang a. Amah<br />
C. Dinthanga 'Thamam' tih hla ang<br />
khan:<br />
Thamam, Thamam dawn ve thin che maw,<br />
Hlim leh lawma kan lenlai ni te,<br />
Zankhua rei reng dawn zo lova;<br />
Awihlai perhkhuang rimawi nen<br />
Zai tin kan vawr lai zan kha,<br />
Thamam, dawn ve thin che maw!<br />
tih mai awl tak a ni. Eng emaw titia<br />
kan thut khaw muan tawh hnuah<br />
chhin khat kan han chhing sak a,<br />
khua a var titih ta mai.<br />
Sumo motor book-saa Thawhtanni<br />
tuk zing dar 5:00 vela Aizawl<br />
chhuahsan tura biak hmin a nih<br />
avangin a hun tiamah Pu C. Dina te<br />
kawtah Sumo chuan min lo nghak<br />
ran a, Pu C. Dina nupui Pi Manguri<br />
leh Lelte chanchinbu chhutu leh a tul<br />
anga buaipuitu ber John-a leh Mawii<br />
ten ei tur engkim an lo peih fel vek<br />
article 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
MOTHER'S DAY<br />
EDITORS<br />
maw ni chu Mother's Day-ah an let<br />
thung. Catholic ramah chuan Virgin<br />
Mary Day chu Mother's Day-ah an<br />
vuah daih a ni. Ram thenkhat erawh<br />
chuan history-a thil thleng pawimawh<br />
atangin an ruat thung. Bolivia ramah<br />
chuan indonaa hmeichhiate an tel<br />
vena indona ni chu Mother's Day an<br />
ti daih mai a ni.<br />
Ram tam tak, he ni hi 'International<br />
Women's Day' tia hmang an<br />
awm a. Armenia, Bosnia, Herzegovina,<br />
Bulgaria, Kazakhstan, Romania,<br />
Russia, Slovenia, Ukraine ramah te<br />
chuan IWD tiin an hmang a ni.<br />
'Nute Ni' tia America rama hman<br />
tan a lo nih dan ber chu American<br />
Tualchhung Indo lai khan nu thenkhatin<br />
an fate indonaa an tel vang leh<br />
thihphah avangin an inhmu khawm<br />
thin a. Remna duha pungkhawm an<br />
ni a, hei hi 1870 chho leh 1880 chho<br />
vela thil thleng a ni a, amah erawh<br />
chu ram pum a huap lova, 'Local'<br />
level chauh a la ni. Chu chu Nute<br />
Ni intohna bul, kan ti thei<br />
a, tam-hnem kan eiho hnuin thla kan<br />
laho va, Pu C. Dina te chhung thatzia<br />
leh ngilneihzia chhuahsan mai tur chu<br />
rilru a khawih duh khawp mai. Anmahni<br />
zar liau liauva Zo khawvel hmelhriata<br />
kan han awm ve ta chu pian man a<br />
awm ngei mai. Ngal fimin dam mawlh<br />
rawh se.<br />
Pu C. Dinthanga hi hla phuah<br />
thiam, zai thiam, solo album pawh<br />
siam nual tawh a ni a. Mizo zai mite<br />
tilartu (promoter) ti ila tu'n kan thik<br />
hauh lo ang. Chawimawina certificate<br />
120 chuang a dawng tawh a,<br />
kum tin khel lovin ama sum sengin<br />
Lelte Award a sem thin a, malsawmna<br />
pawh a dawng reng a ni. Tute pawh hi<br />
a ngaihsak thiam a, mi hriat a hlawh<br />
mai bakah a zei thlawt a ni ber. Tichuan<br />
16 April 2012 Thawhtanni tukah<br />
an in lum nuam tak chu kan chhuahsan<br />
ta a, tluang takin hemi ni vek zan<br />
dar 10:30 ah <strong>Tahan</strong> kan thleng ta a ni.<br />
ang. 1868 khan Ann Jarvis an tih<br />
chuan indonaa thite chhung insuihkhawmna<br />
tur committee a din a,<br />
'Mother's Friendship Day' tia hman a<br />
ni. 1905-ah a thi ta hlauh a, a thil bul<br />
tan chu a lar hman ta lo va. Mahse<br />
a fanu Anna Jarvis-in a hna chu a<br />
chhunzawm.<br />
Ann Jarvis chu 1905 May ni 9-a<br />
thi a ni a, 1907 May ni 12-ah, amah<br />
ngeiin Sunday School zirtirtu hna a<br />
thawhna West Virginia bial Graftona,<br />
'Andrew's Methodist Episcopal<br />
Church'-ah a vuina inkhawm buatsaih<br />
a ni a.<br />
Nute chawimawi nana inkhawm<br />
'official' taka hman tak tak erawh<br />
chu 1908 May 10-ah he biak inah<br />
tho hian neih a ni leh a. A chhunzawmna<br />
pawh 'Wanamaker Auditorium'<br />
Philadelphia-ah mipui tam<br />
tak pungkhawmna buatsaih a ni leh<br />
bawk. A kum lehah chuan New Yorka<br />
hmun tinah he hun hi an hmang ta<br />
sup sup a ni.<br />
Anna Jarvis chuan a tirah he<br />
'Nute Ni' hi US holiday-a neih turin<br />
a campaign a. A hnuah chuan duh<br />
tawk lovin international holidaya<br />
nemnghet turin a bei zui ta<br />
zawk a. West Virginia<br />
State chuan<br />
1910a<br />
h<br />
TLANGkAwmNA<br />
Lelte Award-a tel ve tura <strong>Tahan</strong><br />
<strong>Times</strong> puipate an rawn sawmnaah<br />
hian kan puipa ber Sir Niliansanga<br />
kaihhruaina hmang veka kal kan ni<br />
a. Sir Ni-a hi <strong>Tahan</strong> Mizo-te tana 'mi<br />
tlawmngai' te zinga mi a ni a, function<br />
lian tham deuh leh khual chhawn<br />
chungchangah a serh zinga a mei<br />
a tling pha a, a inpekna a hlu hle a<br />
ni. Hei, kan ramin hmasawnna ke a<br />
chhep tan a, tlawhtu pawh kan hnih<br />
thum ta hle mai.<br />
Mizorama kan unaute paw'n Kalay<br />
Kabaw Zofate chennaah zalen<br />
takin an rawn chuang kai ve tan ta a.<br />
Keini'n theih tawpin (ti mai ang) kan lo<br />
chiau-au ve a, an lawm hle a ni ang.<br />
Aizawl kan thlen ve meuh kha chuan<br />
C. Sanga'n "Suahbuah" tiin a rawn<br />
fiamthu nghal pang a, mi lar thenkhat<br />
tena min lo welcome dan kan han<br />
hmuhin hnuk a ulh lam lam hial a ni.<br />
'state holiday' atan a seng lut a, state<br />
dang pawhin an seng lut ve zung<br />
zung ta mai a ni. 1914 May ni 8-ah<br />
chuan US Congress chuan May hapta<br />
hnihna Sunday chu 'Mother's Day'<br />
tia nemnghet turin dan a siam a. 1914<br />
May ni 9-ah chuan President Widrow<br />
Wilson-a chuan ram pum hriat turin<br />
'Mother's Day' ni hmasa ber nemngheh<br />
thu a puang a, chu bakah indonaa<br />
fate chan ta Nute zawng zawng<br />
chaiwmawi nan flag tar chhuak turin<br />
mipuite a hriattir ta a ni.<br />
Tunah hian he ni ropui hman hmasak<br />
berna 'Grafton's Church' chu 'International<br />
Mother's Day Shrine' an<br />
vuah a, 'National Historic Landmark'<br />
hnam ro hlu-a vawn that a ni.<br />
Mother's Day (Nute Ni) tia May<br />
thla hapta hnihna Chawlhni-a hmang<br />
ram tam tak an awm. Chung ram<br />
zinga kan hriat larte chu: Australia,<br />
Bangladesh, China, Canada, Germany,<br />
Hong Kong, India, Italy, Myanmar,<br />
Malaysia, New Zealand, Pakistan,<br />
Philippine, Singapore, Sri Lanka,<br />
Switzerland, Taiwan leh US te...ram<br />
80 lai a ni.<br />
Anna Jarvis khan 1908-a a nu<br />
a thih khan Derhken chi, pangpar<br />
var 500 a sem a, kha kha entawnin<br />
Mother's Day inkhawma pangpar var<br />
tawn hi chin danah an lo neih ta a ni.<br />
Mother Day-a pangpar var tawn hi<br />
Jarvis-in a tih chhan pawh a nu khan<br />
he pangpar var hi a ngainat em vang<br />
a ni a. A hnu-ah pangpar zuartute<br />
hian pangpar var a indaih loh vang<br />
leh hak zauh an duh avangin pangpar<br />
sen te an hmang ta zel a. Nute la dam<br />
an nih chuan par sen an hmang a, an<br />
thih tawh erawh chuan a var, kawr<br />
awmah an thiat thin ta a ni.<br />
Nute ni hi tunlaiah chuan inkhawmna<br />
programme-a hmang kan<br />
awm a, a thenin pangpar emaw present<br />
engemaw Nute pek ni bikah an<br />
hmang thung a. A then erawh chuan<br />
Nute pual bika chhungkaw chawhlui<br />
kilhona hun bikah te an hmang ta<br />
a ni.n<br />
Mizoram kan chuan kai tirh kha<br />
chuan "Burma mi" tih leh a behbawmah<br />
thin thiin kan mu thei meuh lo va, chumi<br />
hnuah pawh vawi duai lo hlauthawng<br />
chungin inpui kan bel thin a nih kha.<br />
Chu rilru leihbuakna hla pakhat chu<br />
T. Zorampela'n<br />
Aw, a na tuar thiam zawng a har,<br />
Hrilh ka hai lunglam ka lo vai;<br />
I tan ka tuarna leh hlim ni zawng<br />
Zantiang tawnmang mawl mai an chang zo ta.<br />
tiin a lo au chhuahpui a ni.<br />
Mahse, tunah chuan thil hlui eng emaw<br />
cham-bang awm mah se, L. Z. Sailoa<br />
thukhawchang angin "Zofate insuihkhawm<br />
zai i rel ang u" tih ang khan<br />
inpawhna thuk zawk lamah kaiten kan<br />
sawn nghet tawh niin a lang a, Kawlphai<br />
Zofate hi Mizoram choka pakhat a la ni<br />
ngei ang tih hi kan sawi duh a chu a ni.<br />
Chuvangin thil hlui hnuchhawn a, hma<br />
thlir kawng dap hi hnam dinchhuahna<br />
a ni ngei ang.n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
T haw-pat<br />
HealtH<br />
Thaw-paT Rah ei TaRhaRna<br />
(ေထာပတ္) kan tih<br />
(Avocardo) rah hi tarharna<br />
atana damdawi tha lutuk<br />
khuanu thilpek a lo ni. Kan<br />
taksaa a pawi khawih thei<br />
chi chemical te hi thaw-pat<br />
hriak hian a tleuh fai thei a<br />
ni tiin scientist-ten an sawi.<br />
A bik takin min titar<br />
chaktu chemical te chu<br />
thaw-pat rah hriak hian a<br />
ti-muang thei a, chu bakah<br />
lung na leh cancer tur te<br />
pawh a veng thei tlat a ni<br />
awm e. Thaw-pat raha a<br />
hriak hian kan taksa dotu<br />
'molecule' te chu a do let<br />
ve thei tlat a ni.<br />
"Tar harna atana tangkai<br />
tur hi alu leh bul sen-ah<br />
te hian hmuh tur a awm na<br />
a, kan taksa timur 'cell'-a<br />
hnam lut thei khawpa tha an<br />
ni lo va. Thawpat rah erawh<br />
hi chu 'cell' pawh a fan thei<br />
tlat mai a ni," tiin San Diego-a<br />
April 22-a an buatsaih<br />
'Experimental Biology 2012<br />
Conference' denchhena<br />
'American Society for Biology<br />
and Molecular Biology<br />
Annual Meeting' neihah<br />
Mexico-a researcher pakhat<br />
Christian Cortez-Rojo<br />
chuan a puang chhuak a ni.<br />
"Ei-in danga antioxidant'<br />
te hi chuan cell chhungril<br />
thleng an fan thei lova. Tichuan<br />
cell chuan a hna<br />
a thawk thei lova a thi ta<br />
mai thin a. "Sangha dah<br />
khawmna tui zema sahriak<br />
bua chu thianfai mah ila, a<br />
sahriak luhna kan pin that<br />
si loh chuan sangha chu<br />
an thi zel tho ang chu. Chu-<br />
tiang chu a ni mai," Rojo<br />
chuan a ti a.<br />
Chutiang chuan Thawpat<br />
rah hriaka antioxidant<br />
erawh chuan cell chhungril<br />
tak tak a fan theih avangin<br />
cell a tidam rei ta a ni.<br />
Chu bakah thaw-pat rah<br />
hriak hian thisen dawt a<br />
veng him a, cancer natna<br />
lo chhuak tur a veng thei<br />
tiin Rojo chuan a research<br />
hmuh chhuah te chu annual<br />
meeting-ah chuan a puang<br />
chhuak a ni.n<br />
kuhvaa kan ei TeLTe avanga naTna LO piang a pung<br />
Kuhva kan ei thina kan telh 92, 45 (vaihlo dip)<br />
avanga natna kan vei thin hi a pun tual tual thu<br />
mi thiamten an sawi. A tir lamah kha chuan kuhva<br />
leh chinai chauh kha ei thin a ni a. Tun hnuah hian<br />
92, 45 te kan telh tak teuh avangin ka chhung na<br />
chi hrang hrang hi a lo piang chhuak ta a ni.<br />
Kan ram chhungah hian hmun tinah awlsam<br />
tak leh zalen taka kuhva hi kan ei theih avangin<br />
kuhva ei pawh kan pung tual tual a. A bik takin<br />
rawltharte zingah eitu hi an pung nasa a ni. Tun<br />
hma deuh kha chuan kum 40 pelh hnuah chauh<br />
hahni cancer kha a awm thin a, tunah chuan kum<br />
25 bawr chhova hahni cancer vei pawh an tam ta.<br />
Hei hi kuhvaa tel hlo chi hrang hrang vang a ni deuh tlangpui.<br />
"Kuhva rah chu 'kat' nen an chiah a, a rawn puam ta a. Tichuan a rawng mawi nan<br />
rawng tlakna hlo-ah an chiah leh a. Tuiin an sil fai leh a, an pho ro va. Vaihlo pawh zu<br />
leh khawizu nen an chiah a. Chinai pawh tui nen an chawk a, a tui fim chu an paih a,<br />
a mawnga tla khawm chinai chauh chu an la a, bawng hnute phut nen an pawlh leh a.<br />
Chuvangin a chinai han ei fuh pawhin a hang dep mai a ni.<br />
Chu mai bakah ram thenawm atangin 92, 45 leh thil dang eng emaw zat an lak luhte<br />
chu an han pawlh leh a. Heng vaihlo dip te hi a tak hle a, thawk na tak a ni. Bangladesh<br />
ram atanga kuhva funsa lak luh pawh a awm. Hengte hi duh tawka chemical hmanga<br />
tihdanglam tawh an nih hlawm avangin ei fuh tawh chuan addict awl tak a ni," tiin Prof.<br />
U Ko Ko Maung chuan a sawi.n<br />
K hua<br />
TAHANTIMES | 13<br />
khaw Lum Laiin FimkhuR a TuL!<br />
a thal a, a sat em em avangin thlan a chhuak nasa a,<br />
taksaa tui leh 'al' a chhuak hnem a. Hei vang hian taksaa bawl<br />
thak, chauh, lu hai, tha tawm, pang<br />
sa leh nunna te hiala hlauhawm a<br />
thleng thei. Zawm tur te:<br />
Chuvangin khaw sat lutuk vanga<br />
pawi a thlen loh nan hengte hi zawm<br />
theuh turin mipuite kan ngen.<br />
(1) Zing dar 10 atanga tlai dar 5<br />
inkarah ni sa hnuai, tui kam, tui<br />
hmunahte inbual hauh loh tur a<br />
ni a, daihlimah awm tur.<br />
(2) Ni sa atanga lo kalin thlen hlima<br />
inbual nghal vat chin loh tur.<br />
(3) Ni sa hnuaiah taksa chet vak vakna chi engmah tih loh a<br />
tha.<br />
(4) Zu hian kawchhung a tisa a, khaw lum nen chuan tawrh a<br />
hrehawm thin avangin in loh hram a tha.<br />
(5) Chhuna khawlaia vah chhuah dawnin lukhum, nihliapte ken<br />
ngei ngei tur.<br />
(6) Eng kapchhuak chhawng thei thawmhnaw var emaw, a<br />
rawng dal lam emaw ha uar ang che.<br />
(7) La dik tak (pangngai)a tah thawmhnaw thawl deuh hlek hlir<br />
ha thin rawh.<br />
(8) I thlan a chhuah tam viau chuan taksa tui leh 'al' phuhru leh<br />
turin 'dehydration salt' (ဓါတ္ဆားရည္) in rawh.<br />
(9) Pang a sat viau chuan tuivawta chiah puan huhin indep dai<br />
rawh.<br />
(10) Zun thlum, lung na, thisen sang natna vei te, naupang leh<br />
kum upa lam tan chuan khaw sat lai chuan daihlimah thli lut<br />
chhuak thatnaah chawlh mai mai a tha.<br />
(11) Bawl leh thak te i vei chuan puan chiah vawha deh, ta-natkha<br />
hnawih te a tha.<br />
(12) Khaw sat luat vanga chau ngawih ngawih, pang sa, nikhaw<br />
hre lova awm leh kaih an awm chuan nunna chan theih a<br />
nih avangin a rang thei ang bera damdawi in panpui tur a<br />
ni.n<br />
mipain inpawm an ngaina a,<br />
hmeichhiain SeX<br />
Thil mak tak a ni. Thil mak tak a tling. Zirchianna neitute chuan<br />
inpawm leh infawh hi hmeichhiate aiin mipain an ngaina zawk<br />
an ti tlat mai. Inpawm fo leh infawh fona hian a tihlim bik ni awm<br />
tak a ni. Hmeichhiateah chuan nghawng a nei thui lo va, an hlim<br />
phah em em lo. Hmeichhia leh mipate hi an awm tlan chhung<br />
a rei poh leh sex an hmang zing. Mipate chu an bialnu te an<br />
pawma an kiss hian an hlim hle a, hmeichhiate thung chuan sex<br />
an hman hian a tihlim ber. He zirchiannaa an hmuh chhuah hi<br />
an rin loh dan a lo ni a, an rin dan nen chhim leh hmar daih a ni.<br />
US, Germany, Spain, Japan leh Brazil rama nupa tuak tam<br />
tak an zirchianna atang an hmuh chhuah a ni nghe nghe. "A<br />
zirchiangtute chu Kinsey Institude an ni a, America's Indiana<br />
University-a awm a ni.n<br />
2012 – 2013 Academic Year<br />
Pawl 8, 9, 10<br />
December Boarding School (Thit Sar Oo computer kawmchar kawng), Taungzalatt Veng, Kalaymyo.<br />
Tel: ၀၇၃-၂၂၇၇၁ (School)၊ ၀၇၃-၂၁၄၄၈ (In)
14 | TAHANTIMES<br />
tUNLaI tahaN BorUaK<br />
Tunlai hian khua a lum tulh tulh a, tawnzau chauh haa khawlai<br />
leng an tam ta hle. Kekawr bul ha pawh mipa zingah chuan an<br />
tam. Hmeichhe inchei dan tlangpui chu kekawrtlawn zuih tak,<br />
chawn thleng vel khuh tawk an ha a. An kawr hak tam ber than<br />
chu kawlin Phe Sah (ဖဲစ) an tih ang chi a ni, a design erawh<br />
mahni duh dan dan a ni deuh mai.<br />
Secular thiamna zirna boarding school lam pawh an hawng<br />
tan leh ta a, zirlai tam takin zirna an chhun zawm chho leh ta<br />
chur chur mai. Zirlai la tan lo naupang deuhte chuan hmun hrang<br />
hrangah Sap tawng an zir mek bawk.<br />
Kuminah hian <strong>Tahan</strong>-ah vanneihthlak takin kang mei a la<br />
chhuak lo va, a lawmawm. Fimkhur theuh erawh a tul ang. Tlem<br />
te tein ruah a sur zauh thin a, thli pawh na lo deuh chuan a tleh<br />
zeuh zeuh.<br />
Kohhran thilah chuan thalai inkhawmpui chu kohhran tam<br />
zawkin an zo tawh a. May thla tir lam khan Letpanchaung-ah<br />
Wesleyan kohhranin inkhawmpui an nei a. Kohhran dangah<br />
chuan thawm lian tham a awm meuh lo.<br />
Tunlai hian dawnfawh a awm nual a, hmun hrang hrangah an<br />
zuar. Fu tui vawt tak hralh a kal hle.<br />
Haimual lam motor pawh an kal tluang zel a, motor a tha<br />
bawk a, bungrua an phur tamin an phur sang thei hle. Bungraw<br />
zuar, puan, kawr tih ang chi zuar leh thlai hnah/rah zuartute pawh<br />
tluang takin an zuar thei zel. Christmas dawn ang maia inhralh<br />
teuh erawh a har.<br />
Mistiri, puan thui, puan tahtute pawhin an hna an kalpui tha<br />
zel a. Thal lai a ni bawk a, in sa an tam, mistiri lam an awl thei<br />
meuh lo. Beauty parlor hawngtu an pung zel a, mawi tum kan<br />
tam tulh tulh a ni chek ang chu.n<br />
<strong>Tahan</strong>-a auDiO STuDiO-in<br />
hna hmu TLuang ZeL<br />
<strong>Tahan</strong>-ah hian Audio Studio<br />
(Digital Recording) kan<br />
tih ang chi hi pahnih chauh<br />
a la awm a. Album siam leh<br />
a darkara aw thun hi a awm<br />
ve deuh reng. Audio studio<br />
neitu Pu Thangbawiha hian<br />
tuna studio ang hi a neih<br />
hma pawhin kum 10 chuang meuh heti ang lam hi a lo buaipui tawh<br />
a. Tuna a Audio Studio hi kumin January thla atanga a hawn a ni a.<br />
Aw thun duh an awmin amah hian a part kimin music a lo tihsak a.<br />
A darkara thun duh tan chuan musician dang pawh an sawm thin.<br />
Darkar khat thun man hi Ks.5000/- a ni a, Album 1 siam man chu<br />
Ks.550000/- a ni thung. Album 1 hi kar khat chhung velin an siam zo<br />
deuh tlangpui. He Audio Studio neitu hi Yangon atanga zir chhuak<br />
a ni nghe nghe. Hla an record-naah Pathian hla a tam ber a, love<br />
song pawh a awm ve zeuh zeuh. Zaipawl lam pawhin hla 2/3 vel chu<br />
an thun ve zauh thin. Solo Album siam hi an tam ber. Falam miin an<br />
thun tam ber a, Hakha leh Tedim lam pawhin an pan a, Mizo pawhin<br />
an pan. <strong>Tahan</strong>-ah heti anga Audio Studio pahnih kan lo nei ve ta hi<br />
thil lawmawm tak a ni e.n<br />
<strong>Tahan</strong> BaZaRa pangpaR ZawRh Dan<br />
<strong>Tahan</strong> bazar thlang lamah<br />
hian pangpar zuar hi<br />
hmeichhe 4/5 hi an awm<br />
reng a. An pangpar zawrhte<br />
hi an mawi hlawm hle. Heng<br />
pangparte hi Kalaymyo,<br />
Taungphila, Taungta, Melkua<br />
leh hmun hrang hrang<br />
atanga lo lutte an ni a. Chi<br />
20 vel a ni tlangpui. A tlangpui<br />
thua an zawrh tam ber chu rose, gandamar, leh holland te an<br />
ni. Gandamar hi par khatah Ks.200/- a ni a, par thumah Ks.500/- a<br />
ni tlangpui. Rose par hi par 10-ah Ks.800/- a ni a, Hollan hi bawr<br />
khatah Ks.100/- a ni. Heng pangparte hi biak ina khawi mawi atan<br />
te, inneihnaa khawi atan te, thil eng emaw lawmna chi hrang hranga<br />
khawi atan leh mitthi kuang cheimawina atante a leitute hian an lei<br />
ber. A leitute hi <strong>Tahan</strong> leh a chhehvela Zo hnahthlakte an ni deuh ber<br />
tih a zuartu Thang Sui chuan kan editor-te a hrilh.n<br />
local news<br />
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
k.ThangveLa ZODi nighT chu<br />
LungLenThLak Taka hman a ni<br />
Kan hriat theuh tawh angin Pu K.Thangvela (kum 57) chu 22 April, 2012 khan kan<br />
chan ta kha a nia. Kha thil thleng khan Mizo Music khawvel mai bakah Zoram<br />
khawvel a barakhaih tak zet a nih kha. Amah Pu Thangvela hi <strong>Tahan</strong> tana mi tangkai<br />
leh inpe zo a ni a, pa hlim thei leh rual pawl thiam tak a ni. Chuti chuan 30 April<br />
2012 khan K.Thangela Zodi Night chu ama inah urhsun taka hman a ni. Hmanpui<br />
turin mite sawm hran lo mah se, mi 300 chuang teh meuhvin an hmanpui a ni. Zodi<br />
music band-a a awm chhun chhun bak zai thiam hlun tak takin zai hmangin hun an<br />
hmang deuh ber. Zodi leh Zodi-a mi ni lem lo zai thiam hlun telte chu Pi Hlunmawii,<br />
Sayama Kyi Kyi, Pi Malsawmi, Pu Thangluaia, Pu Biakthangliana, Pu Pachhunga<br />
leh mi dang eng emaw zat an tel a, musician lamah pawh Pu Lalhmingthanga, Pu<br />
B.Tea, Pu Bawla (Keyboard, ani hi Zodi musician an kim loh avanga pui a ni) leh mi<br />
dangte an ni. Program hi zan 8:00-11:00 thleng hman a ni a. A lunglen thlak a, nun<br />
hlui ngaih a tizualin Zodi vanglai min ngaihtir hle tiin Pu Thangvela nupui Pi Mamin<br />
a sawi nghe nghe.n<br />
<strong>Tahan</strong> BaZaRa DamDawi<br />
ZawRhna DawRTe an Lun<br />
Thei hLe<br />
Mihring hi kan han dam loh tawh hi<br />
chuan rilruah damdawi hi a lo lang nghal<br />
a. Chuvangin lei mai theiha damdawi a<br />
awm hi kan vannei em em a ni.<br />
<strong>Tahan</strong> bazar leh a chheh velah hian<br />
damdawi dawr hi 13 vel a awm a. Dawr<br />
tin mai hian an hralh thei hle. Hralh kal<br />
zual chu pumpui na damdawi, thin na<br />
damdawi leh zun thlum damdawite hi an<br />
ni a. Hritlang awm na leh paracetamol<br />
pawh hi hralh kal pawl tak a ni.<br />
A leituten damdawi hming lama an<br />
lei chuan a zuartuten an lo leitir mai a. A<br />
chang chuan a zuartute hian ei tur an lo<br />
chawh ve bawk thin. <strong>Tahan</strong> leh a chheh<br />
vela miten an lei deuh ber a. Khaw danga<br />
zawrh tur pawh a hlawmin an lei bawk<br />
thin.<br />
Heng damdawite hi Mandalay atanga<br />
an chah a ni deuh ber a. Company-in a<br />
zawrh thin hi India siam a ni deuh tlangpui<br />
tih thu a zuartu Pi Mawipuii hnen<br />
atangin thu kan dawng.n<br />
Fu Tui hRaLh a kaL<br />
Fu tui hi taksa tan a thain a hrisel em em<br />
mai a. Tun ang thal khawlum lai hi chuan<br />
hralh a kal em em a ni. Fu hi Segyi leh<br />
Hmuntha (Sawbua Yeshin) atangin a lo<br />
lut ber. A zuartuten an sawi dan chuan<br />
Segyi fu hi a thlum ber a ni awm e.<br />
<strong>Tahan</strong>-ah hian fu tui zwarhna dawr hi 6<br />
vel a awm a. Khawla her a ni deuh tlangpui.<br />
Kuta her pawh an awm. Tunlai hian<br />
hralh a kal em em a ni. A her chhuah fu<br />
tui chu no thianghlim taka an chhung lut<br />
a, vur tlang tlem kha no-ah chuan a lo<br />
awm sa tawh a, pipe-a hip lut a ni deuh<br />
ber tawh mai.<br />
Sawi tawh angin Segyi fu hi a thlum<br />
bik a, fu tui rawng erawh a sen zawk. A<br />
pum a lian thain a sei bik a, fu tui pawh<br />
a chhuak hlawk bik. Hengte hi bawng<br />
tawlailirin a neituten <strong>Tahan</strong>-ah an rawn<br />
dah thin. Fu tlawn khat hi a tlangpuiin<br />
Ks.200/- a ni. Fu tuia her chhuah a nih<br />
hmain an ziat fai hmasa thin a, ni khatah<br />
no 100 bawr vel an hralh thin a. Khua a<br />
dura ruah te a sur loh hi chuan fu tui lei<br />
hi an tam em em thin thu a zuartu Pu<br />
Sanga (<strong>Tahan</strong> B) hnen atangin thu kan<br />
dawng.n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
hOT newS JOuRnaL-a a ThuSawi chungchangah<br />
agRicuLTuRe anD iRRigaTiOn uniOn miniSTeR<br />
u mYinT hLaing-an pYiDaungSu hLuTTaw paLaiTe<br />
ngaihDam a DiL<br />
Hot News <strong>Journal</strong>-a a thu sawi<br />
chungchangah Pyidaungsu<br />
Hluttaw Palaite hnenah April ni<br />
30 khan Union Minister U Myint<br />
Hlaing hian ngaihdam a dil a.<br />
Hot News <strong>Journal</strong>-in interview-na<br />
a va neihah Union Minister<br />
hian, "Hluttaw Palai tiin an lo<br />
lut a, lehkha thiam hek lo. Pawl 10<br />
pawh pass lovin Hluttaw-ah ka lut<br />
ve e a rawn ti a, miin thu rawh an<br />
tih leh a thu a, tho rawh an tih leh a<br />
tho va. Hmehkhep kha hmet rawh<br />
an tih leh a hmet ve mai a. Enge<br />
an sawi pawh hre thiam mang hlei<br />
lovin a hawi vel ve mai mai a ni"<br />
tiin a lo sawi a ni awm e. Chu chu<br />
<strong>Journal</strong> chuan 'aw' an lo thun vek<br />
si a, journal-ah thailan a ni bawk<br />
a, Hluttaw palaite an lungawi ta lo<br />
a ni.<br />
Chuvangin Hluttaw palaite<br />
chuan, 'A&I Union Minister tawng<br />
dan hi Hluttaw hrim hrim leh palai<br />
te, mipuiten an hmu khawlo vek<br />
thei dawn a, palaite zahawmna<br />
a tibawrhbang zo a ni. Hetianga<br />
Union Minister meuh insumkarna<br />
nei hauh lova a tawng hi mipuiten<br />
2008 Constitution Dan hmanga an<br />
din Pyidaungsu Hluttaw leh hluttaw<br />
dang hrim hrim timualpho tur<br />
zawng a nih avangin kan duh lo hle<br />
a, Pyidaungsu Hluttaw leh hluttaw<br />
dangte leh Hluttaw Palai zawng<br />
domestic digest<br />
zawng lakah sawrkar chanhinbu<br />
leh television programme-ah te<br />
thupha chawi a, ngaihdam dil turin<br />
kan phut a. Chutianga a tih loh<br />
chuan 2008 Constitution Dan hi a<br />
zah lo, a zawm lo tihna a ni ang a,<br />
dan dinglai hmanga na taka hrem<br />
turin thubuai kan siam dawn a ni<br />
tih kan puang, tiin thu kan chhuah<br />
a". Hluttaw palaiten 23.3.2012 niah<br />
chutiang chuan hming sign-in<br />
thu kan thehlut na a, tu thlengin<br />
chhanna engmah kan la hmuh loh<br />
avangin a aia nasain hma kan la<br />
zel dawn a ni tih kan hriattir che<br />
u a, min bawhzuisak vat turin kan<br />
ngen e," tiin April 23-ah Hluttaw<br />
Right & Joint Committee-ah an<br />
theh lut a.<br />
Tichuan April ni 30 ni-a Pyidaungsu<br />
Hluttaw rorelnaah Agriculture<br />
& Irrigation Ministry Union<br />
Minister U Myint Hlaing chuan,<br />
"Hluttaw palai zahawm tak tak<br />
te u, Hluttaw leh Hluttaw palai te<br />
zahawmna tibawrhbangtu tiin ka<br />
chungah in lung ni lo hle a, in za<br />
hian he leilunga piang, thih leh<br />
ruam khatah, dam leh tlang khatah<br />
ti tura ka thurualpui, khawvel<br />
khualzin tlang vek kan nih kha,<br />
chuvangin min hrethiamin min<br />
ngaidam hlawm turin in khawngaihna<br />
ka ngen e," tiin ngaihdam<br />
a dil ta a ni.n<br />
axmufyHhaMu; avQmufxm;vdkolrsm;twGuf<br />
ေဆးဘက္ဆိုင္ရာကၽြမ္းက်င္<br />
(Medical Techonology)<br />
သင္တန္းတက္ေရာက္သူ/မည့္သူမ်ားအတြက္<br />
၀ယ္စလီေဆး႐ံုမွ<br />
သင္တန္းေထာက္ပံ့ေၾကးကို<br />
ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ေၾကာင္း<br />
သတင္းေကာင္းပါးလိုက္ပါသည္။<br />
အေသးစိတ္သိရွိလုိပါက<br />
လူကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ<br />
တယ္လီဖုန္းနံပါတ္ (၀၇၃-၂၂၇၇၉၊ ၀၇၃-၂၁၂၈၃၊ ၀၇၃-၂၂၀၂၄) သို႔ျဖစ္ေစ<br />
ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္။<br />
ameRica chuan kan Ram<br />
an hRekna chu STep 5-in<br />
pheLh Dawn<br />
April 1 khan kan ramah by-election<br />
buatsaih a ni a, tluang tak leh fel taka<br />
a zawh theih avangin America-in kan<br />
ram a hrekna chu step 5-a a hlih tur<br />
thu April 4 khan America Secretary of<br />
State Clinton chuan a sawi. "Myanmar<br />
sawrkar-in dik tak leh fel taka thil a tih<br />
chhoh zel avangin mipuiin hamthatna<br />
an nei chho tual tual a, keini pawn kan<br />
pui chho zel ang che u. By-election<br />
a kal tha a, hmasawnna dang pawh<br />
hmuh chho zel a nih avangin hrekna<br />
chungchangah chu Europe ram leh<br />
Asia-a kan thian ram thenkhatte nen<br />
pawh kan sawiho zel," a ti bawk.<br />
"Kan lam chuan kan chhun zawm<br />
zel ang. Step 1-na atan Yangon-ah<br />
Ambassador kan rawn dah ang. Step<br />
2-na atan Myanmar-ah thawktu kan<br />
rawn tir ang a, UNO hnuaia intanpui<br />
theih dan lam a buaipui ang. Step 3-na<br />
chu hriselna leh zirna lama intanpui a<br />
ni a. American rama Private University<br />
thaah sum seng lova kai dante kan<br />
tihsak leh thei ang. Step 4-na atan in<br />
rama MP-te kan rama an rawn kal theih<br />
dan tur ngaihtuah a ni ang. Step 5-na<br />
chu economics leh politics lama rang<br />
taka hma in sawn theih nan sum lama<br />
intanpui a ni a, company eng emaw zat<br />
installment-in an rawn lut ang," a ti.<br />
Kawng zawh tur tam tak a la awm.<br />
Nakin hun tur lam thil chiang a la ni lo.<br />
Mahse hma in sawn dan chu kan lo<br />
thlir reng ang. In tih that ang zelin keini<br />
lam chuan kan pui zel ang che u tih thu<br />
a sawi tel bawk. Politics avanga tang<br />
TAHANTIMES | 15<br />
chhuah tur leh chhuah tawhte pawh<br />
zalen taka an awm kan duh a. Taiyintaho<br />
nena remna siam pawh a tul. <strong>No</strong>rth<br />
Korea ram nena in inzawmna pawh tihchak<br />
a tul a ti bawk.<br />
mYanmaR Ram an hRekna<br />
ThenkhaT canaDa-in an<br />
chawLh LaiLawk San<br />
Myanmar ram an hrekna thenkhat chu<br />
Canada sawrkarin a chawlh lailawksan<br />
tih Foreign Minister John Baird<br />
chuan April 24 khan a sawi. Hrekna an<br />
chawlhsan zingah chuan export import<br />
leh sum pai inthawn tawn chungchang<br />
te a tel a, ralthuam lei leh hralh lam leh<br />
ralthuam technology lam hrekna te chu<br />
chhawmnun zel a la ni.<br />
Hetianga hrekna dan te a phelh dul<br />
chhan hi Myanmar rama democracy<br />
din tuma hmalaknate lawm nan a ni ber<br />
a. Canada Foreign Minister John Baird<br />
National League for Democracy hruaitu<br />
Daw Aung San Suu Kyi by-election-a<br />
a chak tak hnu-ah hrekna thenkhat te<br />
chawlh lailawksan turin kan rel ta a ni,"<br />
a ti a. Foreign Minister khan Canada<br />
ramin 'khua leh tui nihna chawimawina<br />
Daw Aung San Suu Kyi a hlan chu a<br />
rawn pe a ni.<br />
Canada Foreign Minister chuan<br />
Myanmar sawrkar laka kan hreknate<br />
hlip tawp tur chuan a la hma deuh a,<br />
Myanmar dinhmun hi kan la ngaichang<br />
rih dawn a ni a ti a ni.<br />
Canada ramin a hreknate chawlhlailawksan<br />
tura thutlukna a siam thu hi<br />
European Union-in Myanmar a hreknate<br />
kum khat chawlhsan phawt tura a<br />
rel hnu ni rei lo te-ah puan a ni.n<br />
I harsatna kan pui thei reng che<br />
u hRang nawn kap (uyfoJ)<br />
လွ်ပ္စစ္ ကၽြမ္းက်င္မႈအဆင့္-၂<br />
(ဒု/၃၂၄)<br />
mItthI KUaNG<br />
CHEI MAWI DUH TAN<br />
v Hnam changkang apiangin mitthi kuang an chei mawi.<br />
v Mawihnai taka zalh i duh chuan uluk takin kuang kan lo cheisak ang che.<br />
v Kalay leh Tamu bialah kuang chei turin keimahni'n kan rawn pan thei<br />
reng che u.<br />
Contact:<br />
pI HmINGmAwII<br />
<strong>Tahan</strong> [A], TZR kawt<br />
Tel. 073 21963<br />
အစိုးရအသိမွတ္ျပဳ<br />
Electirc, Battery, Solar vuah (fit) leh (a tha lut tlem)<br />
ti ang chi kan siamsak thei reng e.<br />
ဆက္သြယ္ရန္<br />
tvif;opf<br />
လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း၊ ဘကၳရီ၊ TV မ်ိဳးစံု<br />
ေရာင္း၀ယ္ေရး<br />
ပန္းသီးတိုက္မ်က္ေစာင္းထိုး၊<br />
ကိမ္းတိုက္<br />
ေဆးဆိုင္အနီး<br />
ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊<br />
တာဟန္း၊ ကေလးျမိဳ႕။ Tel. 22046
16 | TAHANTIMES general news 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
nLD paRTY aTanga BY-eLecTiOna TLingTe hLuTTaw-ah an TeL Ta!<br />
'mipui DuhDan ngeiin kan TeL Dawn' a ni Daw aung San Suu kYi-in a Ti<br />
Daw Aung San Suu Kyi tiamin Hluttaw<br />
palai atan National League for<br />
Democracy Party atanga by-electiona<br />
thlan tlinte chu Hluttaw-ah May ni 2<br />
(Nilai ni) khan an tel ve ta. Hluttaw<br />
palaite thuchham tur, 2008 Constitution<br />
Dan bu figure 4 ami ang chiahin,<br />
“Constitution Dan chu vawng tha,<br />
humhalh, venghim” turin an intiam<br />
ta a ni.<br />
Party in-register tur hian Constitution<br />
Dan hi vawng tha, humhalh,<br />
veng him tura intiam a ngai a. Chu<br />
chu NLD Party chuan, ‘zah takin kan<br />
zawm ang,’ tia thlak an dil a ni. An<br />
phut ang ngeiin Election Commision<br />
dan, party inregister dan chu siam<br />
that sak an nih avang chauhin NLD<br />
chu inthlannaa tel turin an inregister<br />
ta a, May ni 1 by-election-ah chuan<br />
chak takin an tling ta a nih kha.<br />
Hun chep tak karah Hluttaw Session<br />
thumna kal lai mek chawlh lai<br />
lawk, April ni 23-a tan leh turah an tel<br />
theih ngeina turin sawrkarin hma a la<br />
a. Mahse NLD Party-a hluttaw palai<br />
te chuan thil phut thar an nei leh a.<br />
Hluttaw-a tel tur reng rengin<br />
Constitution Dana inziah angin ‘Tiam<br />
Thuchham’ an chham ngei ngei<br />
a ngai a. An thuchham tur inziak,<br />
‘vawng tha, humhalh, venghim’ tih<br />
tawngkam chu ‘Election Dan, Party<br />
register Dan ami, an thlak danglam<br />
tawh ang chiaha ‘zah takin ka<br />
zawm ang,’ tia thlak an phut leh a ni.<br />
A hmaa tawngkam an lo thlak<br />
danglam tawh kha chu ‘Election Dan’<br />
ami a ni a, President thu-in a tih theih<br />
mai. Tuna mi erawh chu Constitution<br />
Dan ami a nih avangin chuti maia<br />
innawr chi a nih lohna lai a awm niin<br />
a lang. Constitution dan ami a nih<br />
avangin ‘tih danglam rawtna’ theh<br />
lut tur ringawt pawhin Hluttaw palai<br />
20%-in an thlawp a tul a, ‘thlak danglama<br />
siam tha’ tur phei chuan palai<br />
75%-in an remtih tlan a tul, tia ngai<br />
an awm laiin ‘he thumal hi chu a dan<br />
hlawm zing ami a ni hran lova, harsa<br />
lutuk lovin a tihdanglam mai theih,’ ti<br />
an awm bawk. Eng pawh nise, thil fel<br />
nghal mai thei, kal tluang purh tur chi<br />
niin a lang lo.<br />
Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />
“Hluttaw-ah kan tel lovang kan ti lo,<br />
kan tel theih hun tur kan nghak mek<br />
a ni,” a ti a. Chu bakah, “Tuna kan<br />
hmachhawn mek hi politics thilah her<br />
kan tum lo. Constitution dana tawngkam<br />
thumal hman fuh loh hi kan sawi<br />
mai a ni a, ‘Dan’ chungchang kan<br />
sawilan duhna mai a ni,” a ti bawk.<br />
Tichuan an dilna chu chhan<br />
felna engmah a awm mai thei lo va.<br />
A tawpah NLD Hluttaw palaite chuan<br />
an thil phutte chu duh tawk rihin<br />
Hluttaw-a tel zai an rel ta a ni. April ni<br />
30-ah NLD Party chuan chanchinbu<br />
mite kawmin party President Daw<br />
Aung San Suu Kyi chuan, ‘Hluttaw-a<br />
tel an tum thu’ a puang ta a.<br />
Chumi ni chuan Daw Aung San<br />
Suu Kyi chuan, “Hluttaw-a National<br />
races party palai te, mimal candidate<br />
atanga tling palai te leh National<br />
Unity Party te meuhin Hluttaw-a kan<br />
luh vat hi an duh a. Hluttaw-a siam<br />
that ngaite siam thaa thlak danglam<br />
tur-in min duh a, Hluttaw-a tel turin<br />
min ngen a ni. An ngenna hi lamtang<br />
rilru pua ngenna niin a lang. Thawhho<br />
duhna thinlung an pu niin ka hria.”<br />
“Pyithu Hluttaw Speaker Thura U<br />
Shwe Mann hnena an lehkha thehluhah<br />
pawh National races party<br />
aiR kBZ aiR Line-in kum khaT hmeL a hmu Ta!<br />
Private Company airline 'Air KBZ' chuan an airline kum khat cham Yangon<br />
Sedona hotel-ah an lawm a. Thu pawimawh an sawi bakah zai-in mipuite an<br />
awi a, zanriah kilho nghal a ni. Air KBZ hian ATR-72 (500) thlawhna pathum<br />
a nei a. ATR-72 (500) pakhat leh ATR-72 (600) pakhat a lei belh leh dawn<br />
a. Thlawhtheihna 5 a nih chuan tuna Yangon, Mandalay, Nyaung Oo, Heho,<br />
Tachileik, Kengtong, Lashio, Myeih, Dawe, Myitkyina, Naypyidaw, Kalaymyo te<br />
a service bakah khawpui dangah te an service belh dawn a ni. n<br />
hrang hrangte leh mimal candidate<br />
palaiten hming an ziah hnan hlawm<br />
a. Tah chuan Hluttaw-ah NLD leh<br />
National races palaiten thil thlak<br />
danglam duh an neih te tihpuitlinsak<br />
tur te leh a bik takin ‘thutiam chham’<br />
tura thumal min thlaksak tura kan<br />
ngen anga tihdanglamsak tur tein an<br />
ngen hlawm a.”<br />
“Hetiang zawng zawng thlir hian<br />
keini pawhin rilru pui tak pua thu kan<br />
zawm ve hi thain kan hria a. Hluttaw-ah<br />
hian pawlho dangte, a bik<br />
takin National races te nen thawhho<br />
tur tam tak kan nei a ni. Chuvangin<br />
Hluttaw-ah a hma thei ang berin kan<br />
tel mai ang,” “Mi thenkhat chuan min<br />
zawt leh ngei ang. “A tirah, ‘vawng<br />
tha, humhalh, venghim’ tih te kha in<br />
duh lo a. Tunah engah nge in pawm<br />
leh si a,’ tiin” “Kan pawm leh chhan<br />
ber chu a tlangpuia sawi chuan<br />
mipui duh dan kan zawm duh vang<br />
a ni. Vote min thlaktu, mipuite hian<br />
Hluttaw-a kan tel ve hi an hmu chak<br />
lutuk a. Keini pawh hian mipui aw hi<br />
kan ngaithla reng a, kan bengkhawn<br />
a. Mipui hian Hluttaw-a kan tel ve<br />
hi an duh hle a ni. Chu bakah kan<br />
thian National races palaite pawh<br />
hian a tulna lai lai thlak danglam tura<br />
thawkho turin Hluttaw atangin min<br />
au a. Chu chu hlu kan ti. Ropui kan<br />
ti. Hei vang ber hi a ni e,” tiin sei takin<br />
a sawi a.<br />
May ni 2 ni-ah NLD palai te<br />
chuHluttaw-ah an tel ve ta a, Pyithu<br />
hluttaw palai tura thlan tlin mi 37<br />
zing-ah 34 an kal a, mi 34 chuan ‘thu<br />
tiam’ chu chhamin, hming an ziah<br />
hnan ta a ni. Hemi ni, Hluttaw session<br />
tawp ni hian Hluttaw chu zing<br />
dar 10:05-ah an tan a, dar 10:35-ah<br />
an zo a ni.<br />
Hluttaw session zawh hnu-ah<br />
chanchin bu mite nen an inhmu<br />
a. Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />
“Politics boruakah kum 23 ka lo<br />
cheng tawh a. tun hi a chhunzawmna<br />
a ni e,” a ti chhuak a ni awm e.<br />
Myanmar-in democracy sual<br />
chhuak tura nasa taka a beihna kara<br />
Daw Aung San Suu Kyi Hluttaw-a<br />
a lo tel ta hi Myanmar ram tan mel<br />
lungphun pawimawh tak a ni a, President<br />
U Thein Sein-a ‘inrem lehna<br />
ruahmanna kal mek’ tan thil lawmawm<br />
tak a ni.<br />
Hluttaw-ah hian Daw Aung San<br />
Suu Kyi hnung lamah sipai palai an<br />
thu nual a. A ding lamah i pawh an<br />
ngir khup bawk a. Daw Aung San<br />
Suu Kyi chuan, ‘Sipai te chu ka ngaina<br />
lutuk alawm. Chuvangin an kara<br />
thut hi awm nawm loh nan ka hmang<br />
reng reng lo.’ a ti a ni awm e. Boruak<br />
chu pangngai tak a ni.<br />
Campaign laia Party thutiam<br />
bawhzuia Constitution siam that an<br />
tum hunah erawh chuan Hluttawa<br />
sipai palai 25% hi tihtlem emaw,<br />
thiat (hnawl) emaw an tum mai thei<br />
si a, boruak chu a lum deuh mai thei.<br />
NLD thupuangtu U Nyan Win chuan<br />
“Heng zaa sawmhnih pangate hi chu<br />
tihdanglam kan chak a ni. A theihna<br />
lai lai atangin bul kan tan ang chu,”<br />
tiin interview tute a chhang a.<br />
He thu vek Daw Aung San Suu<br />
Kyi an zawh a, a chhan dan erawh<br />
chu U Nyan Win chhan dan ai chuan<br />
a pehhel nalh deuh. “Kan Hluttaw hi<br />
democracy hlutna zawng zawng nei<br />
famkim turin kan duh a. Tu tu emaw<br />
hnawl hrim hrim kan duh vang a ni<br />
lo,” a ti thung.n<br />
cnF Te maTupi vanTLang inkhawmna-ah<br />
Chin State hotute nen inremna siam tawh CNF hotute chu office an hawnna<br />
hmun tur Matupi khuaa Bungtala Hall-ah a hmuna cheng mipui 3000-te nen<br />
inhmuh khawmna an nei. Hetah hian CNF hotu ber Dr. Sui Khar chuan State<br />
hotute nena inremna thu an thlun chhan a sawifiah a. Kan inbiaknaah CNF-in a<br />
duh mahnia ro inrel, Federal ram din leh democracy din tihte chu kan sawi ber<br />
a ni a ti. Chin State-ah hian CNF hian office (3) a hawng ang. May 7, 8 khan<br />
CNF member 17-te leh state hruaitute chu an inbe leh dawn a ni.n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
S occer<br />
maRiO BaLOTeLLi BiaLnu hLui a puak keh!<br />
mi harh Mario Balotelli chuan sam buang hmeltha<br />
dang a chhai ruk thu 'Sun' chanchinbu-in a puanzar tak<br />
avangin a bialnu nen an buai sosang hle.<br />
Raffaella Fico (23) nen an intihbuai boruak chu a sosan<br />
luat tak em avangin Mario (21) chuan Manchester City-a a<br />
pute a pun ringawt mai a. Annin police an ruai ve leh chhawng<br />
a, amah Mario that leh that loh an rawn chian.<br />
Raffaella leh Mario te intihbuai hi Sun chanchin bu-in 'he<br />
Italian striker in Raffaella hriat lohah Chloe Evans a lo mutpui<br />
thin hi kum hnih zet a nih tawh thu' a puan tak chin atanga<br />
darkar rei lo tea thil thleng a ni.<br />
Cheshire, Alderly Edge hmuna Balotelli chennaa police<br />
officer te an va thlen chuan, sum leh pai chungchanga intibuai<br />
anga hrilh an nih avangin engmah chet la lovin an let leh<br />
ta mai a ni.<br />
Chloe (21) chuan 'The Sun'-a a sawi danin Rafaella hian<br />
a bags te nena Balotelli in a chhuahsan dawn hian Balotelli<br />
in hi a kalhsak tawh a ni awm e. Thu a lo thang a, Balotelli<br />
hian Wayne Rooney bialnu Jennifer Thompson 23 a lo mutpui<br />
vang a lo ni a! Hei hi thla hmasaa thil thleng a ni.<br />
Mario chuan Chloe chu a in lamah a hawpui a, mahse<br />
Rafaella chuan in a lo kalh veka chabi a keng daih si a,<br />
Balotelli chu a lut thei ta lo. "Gate kawngkapuiah a lawn liam<br />
a, harsa takin kawngka tichhiaa lut kan ni ber," tiin Chloe<br />
chuan a sawi leh.<br />
Chloe sawi danin in chhung chu 'vawk in' ang a ni ringawt.<br />
Tihian a ti: "Balotelli sawi dan chuan an inthen tawh ni awm a<br />
ni. thawmhnaw pawh engmah a awm lo. Banga lem ziak pawh thlakna hnuhma te a awm." "Pawi a tih hmel loh. A tuar thlawt<br />
lo a ni."<br />
Chloe sawi leh dan chuan Balotelli hian ama hming leh Rafaella hming lamtawi chuanna zungbun mimal thil liau liau chu<br />
mawtawr kawngkhar tukverh atangin a paih daih a ni awm e. Hei hian Chloe rilru a hneh hle a ni. "Sang tam man a ni ngei<br />
ang," a ti zui vawng vawng.n<br />
aLeX Leh DeFOe Te Buaina<br />
Alexandra Burke hi Spurs club player<br />
Defoe nen an inzui reng thin a. Hmanni<br />
deuh khan hmeichhe dang lakah Defoe<br />
hi a rinawm lo zauh va. Chumi hnuah<br />
Alex-i te inah a kal leh ta a. Alex nena<br />
an inkar boruak pawh chin fel thuai a tul<br />
dawn ta a ni. Alexandra hian kum 2008<br />
khan X-Factor lawmman pawh a lo la<br />
tawh nghe nghe. A bialpa hi a thuruk<br />
zawh fiah kil kel a duh a ni.<br />
Jermain Defoe pawh hian a bialnu<br />
hi nasa taka ngaihdam a dil a tul dawn<br />
bawk a ni. Hotel room pakhatah Defoe<br />
hian model Laura Brown chu a lo mutpui<br />
ni awm tak a ni. Mahse Alexandra chu<br />
Defoe hian a la hmangaih reng tho niin<br />
an sawi.n<br />
TAHANTIMES | 17<br />
pRemieR League<br />
sun 13 May 2012<br />
Chelsea 8:30 Blackburn<br />
Everton 8:30 Newcastle<br />
Man City 8:30 QPR<br />
<strong>No</strong>rwich 8:30 Aston Villa<br />
Stoke 8:30 Bolton<br />
Sanderland 8:30 Man U<br />
Swansea 8:30 Liverpool<br />
Spurs 8:00 Fullham<br />
West Brom 8:30 Arsenal<br />
Wigan 8:30 Wolve<br />
ueFa champiOnS<br />
League FinaL<br />
sun 20 May 2012<br />
Bayern Mun 1:15 Chelsea<br />
TOp ScOReR [La Liga]<br />
L. Messi 50 Barcelona<br />
C. Ronaldo 45 Real Madrid<br />
R. Falcao 23 Atl. Madrid<br />
TOp ScOReR [epL]<br />
R. van Persie 30 Arsenal<br />
W. Rooney 26 Man United<br />
S. Aguero 22 Man City<br />
Chief editor<br />
Ni Lian Sang-a<br />
editorS<br />
F. Lalbiakmawia<br />
Zalianthanga<br />
C. Zaithankhuma<br />
MeMberS<br />
Sapselthanga The Rengs<br />
Lalengkima Laldinthari<br />
Zothankhuma Lalhruaithangi<br />
PatronS<br />
Lalsawmliana [LPS-Mizoram]<br />
Vanlal Zawma [UAE]<br />
B. Zarzoliana [Malaysia]<br />
Vanlal Dika [Canada]<br />
Pachhunga [Yangon]<br />
Vanlawmsanga [Germany]<br />
Lalrinsanga [Mandalay]<br />
Lalremsanga [Australia]<br />
Zoramchhana [Singapore]<br />
Lallawmthara [New Zealand]<br />
Hriselna leh tui thianghlim i mamawh a nih chuan သမာဓိ rawn pan mai rawh.<br />
့<br />
့<br />
• ေခတ္မီစက္ယႏ ၱယား(၀ါးတားဂ်က္)မ်ား အသံုးျပဳျခင္း<br />
• ျမန္ဆန္ လိုအပ္သည္<br />
(ေပ၊ လကၼ) ရရွိျခင္း<br />
• ေရဘံုဘိုင္၊<br />
ေရေမာ္တာစသည္ အသံုးေဆာင္မ်ား<br />
တပ္ဆင္ေပးျခင္း<br />
• အခက္အခဲမ်ား တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာျခင္း<br />
TZR ေဘာ္ဒါေဆာင္အေရွ႕၊ အလွၾကြယ္ Beauty Salon၊ တာဟန္း။ Tel. 09-400457749
18 | TAHANTIMES soccer sport 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
ReaL maDRiD La Liga champiOn ni Ta<br />
Real Madrid football club chuan hman ni deuh khan Bilbao club chu 3-0-a<br />
an hneh tak avangin a vawi 32-na atan La Liga cup an chawi ta. He matchah<br />
hian Real tan Higuain, Ozil leh C.Ronaldo-a ten goal khat theuh an thun,<br />
Mourinho-a club chuan pakhatna an la ta a ni.<br />
Heti hian khelh tur match hnih an la nei a, chuti chung chuan an hnuai<br />
chiaha mi Barcelona aiin point 7-in a sang a, chak lo ve ve pawh lo ni se,<br />
Barca hian a umpha thei tawh lo a ni. Kum 2007-08 football season-ah khan<br />
Villarreal club chu point 8-a pelin La Liga cup hi an lo chawi a, kha mi hnu<br />
an lak lehna hmasa ber a ni ta. Kha mi hnu khan Barca-in kum 3 a zawnin<br />
an la. C.Ronaldo-a khelh that theihna azarah tun season-a La Liga chu an<br />
hruai deuh reng a, an dawt chiah Barca aiin point 10-in an sang fal reng a<br />
ni. Mahse Malaga, Villarreal leh Valencia-te an draw avangin hun khirh tak<br />
an tawng chho ve leh ta a, point 4 chauhva sangin an hruai ta a nih kha.<br />
Mahse Barca chu Barca home-ah 2-1-a an hneh tak avang khan Barca<br />
chuan beiseina a nei ta lo, Bilbao an hneh leh chiaha season zawh hmain<br />
an champion ta der a ni.n<br />
La Liga cup chu a Lak Tawh cup Zinga Lak<br />
haRSa BeR a nih Thu mOuRinhO-an puang<br />
Real Madrid club tana La Liga cup a laksak hi cup a lak tawh zinga lak harsa<br />
ber a nih thu Jose Mourinho chuan a sawi. Kum 49 mi Mourinho hian ram<br />
inang lo palia club li tan an ram league cup a laksak vek tawh. Porto club<br />
tan Portugal Champion, England-a Chelsea tan Premier League Champion,<br />
Inter Mitan tan Italy Series A cup leh Spain La Liga chu Real tan a laksak<br />
vek a ni. Barcelona anga club tha khuma cup lak chu harsa a ti ve hle a ni.<br />
Athletico Bilbao chu 3-0-a an hneh khan season tawp hmain La Liga cup hi<br />
an chawi ta a ni. Kum 2008 hnu lama Real-in he cup an lak lehna hmasa ber<br />
a ni bawk. "Portogal, England leh Italy-ah te cup ka lo chawi tawh. mahse<br />
tun tum hi a harsat ber tum a ni. Heti ang lawmman hi vawi 7 ka lo la tawh.<br />
Barca hian an khelh apiang hneh theihna an nei. Barca khuma he cup kan<br />
chawi hi a ropui ka ti hle," a ti.n<br />
epL kum 20 chhunga gOaL mawi BeR<br />
Manchester United striker Rooney hian Manchester City lama hnehna goal<br />
a thun chu kum 20 chhung Premier League history-a goal mawi berah an<br />
thlang. Season liam taa Old Trafford-a Man City nena an khelh tuma Rooney<br />
hnung bin zawnga a thun kha a ni. Football fan-hoten vote an pekah 26% a<br />
hmu.Nani cross ball chu Rooney hian 'bicycle kick' hmangin Man City lamah<br />
hian a kick goal a nih kha. Kum 26-a upa Rooney chuan heti anga min<br />
thlang hi ka rilru a hlim em em a ni a ti. Min chawimawina ropui tak a ni. Arsenal<br />
player Denis Berkamp in 2-na, Thiery Herny chuan 3-na a la thung.n<br />
JOSe mOuRinhO [sPeCIaL oNe]<br />
Roheni pa<br />
Football inkhel ngainatute ngaihsan hlawh<br />
tak, a chanchin kan chhiar kham theih<br />
loh, a sakhming Jose Mariodosantos Felix<br />
Mourinho hi 26 January, 1963 khan Setubal<br />
(Portugal)-ah a piang a, a pa hi Felix<br />
Mourinho a ni a, a nu chu Maria Julis<br />
Mourinho a ni.<br />
A pa Felix Mourinho hi Professional<br />
footballer a ni a, ram tan pawh khel ve tawh<br />
leh player atanga coach-a inlet a ni a, a nu<br />
Maria Julis hi Primary School zirtirtu a ni.<br />
Mourinho hi a naupang tet atangin a nu<br />
hian hmangaih tak, uluk tak leh fel takin a<br />
enkawl thin a, a thil tihah fel tak leh hlawhtling<br />
ngei turin a fuih nasa thin hle a ni awm<br />
e. Tun hnua hlawhtlinna ropui tak mai pawh<br />
hi a nu enkawlna rah chhuah a tih theih<br />
ang. Mourinho hian a tleirawl (hmangaih) Tami nen 1989-ah an innei a.<br />
Fanu Matide (1989)-a piang leh fapa Jose Jr (1993) an nei a. Mourinho hian<br />
football lam a tui em em rualin a chhungte hi a ngai pawimawh em em a ni.<br />
"Ka nunah hian ka chhungte hi pakhatnaah ka dah a ni" a ti a ni awm e.<br />
Mourinho hian player emaw Manager lam emaw football lam hrim hrim<br />
hi a tui em em a, footballer nih tumin Velenenses youth team-ah te khelin<br />
senior level-ah thleng chho-in Rio Ave-ah te a khel ve a, mahse a taksa<br />
chak tawk loh avangin professional footballer nih chu bansanin management<br />
lamah a inher ta zawk a. Manager tha tak ni thei turin a mamawh<br />
thiamna run sang a bel leh ta zawk a. Technical University of Lisbon-ah<br />
Sports Sciences te Physical education lamte hmun dangdangah te pawh<br />
thiamna purchawin kum 5 lai a intat hriam hmasa a ni awm e.<br />
Mourinho hian 1990 kum atangin management lam chu luhchilhin<br />
Assistant Manager, Youth Team coach leh a ngaihsan emem Sir Bobby<br />
hnungte zuiin bul a tan a, heng atang pawh hian thil tam tak a zir chhuak a<br />
ni. Kum 2002-ah amaha talhrangin FC Porto-ah head coach a ni ve tan a.<br />
Rin phak bakin a hlawhtling nghal ta mai a. Portugues Liga-ah Cup of Portogal,<br />
UEFA cup te a lakpui bakah UEFA champions league-ah FC Porto<br />
chu a hcamp pui leh ta tiap mai le. Portugues-ho chuan a thu sawi apiang<br />
Amen pe dial dial awm pawh a ni reng a.<br />
Mourinho hian football khawvela leageu (ram) ram ropui tak takah te<br />
hian a hming a chher zela Portuguese Liga te England-ah Premier League<br />
te Italy Serie-A leh Spain La Liga-ah hlawhtlinna ropui tak chang zelin kum<br />
2003-03 atangin 2011-12 thleng kum tin lawmman (cup) a dawng zawm zat<br />
a, khawvel manager tha ber lawmman pawh a khawhar phen tawk chuan<br />
adawng zeuh zeuh bawk. Media-ho hnenah 'The Speical One' ka ni e a<br />
tih pawh hi a dem awm lem lo ve, Mourinho a ropuizia ka han tarlang mai<br />
a nia.n<br />
mahni pLaYeR Beih avanga an Ban Tak<br />
FiORenTina cOach chu iTaLY SeRieS a hOTuTen<br />
ThLa 3 an chawLhTiR Bawk<br />
Fiorentina Coach chuan a player<br />
a khawih avangin ban a nih bakah<br />
Series A hotuten thla 3 an chawlhtir<br />
bawk. He pa hi Delio Rossi a ni a.<br />
<strong>No</strong>vara club nena 2-2-a an in-draw<br />
tum khan kum 51 mi Rossi chuan a<br />
player Adem Ljajic chu kut a thlak a<br />
ni. Ljajic hi minute 32-ah chawlhtir<br />
a ni a, a thinrim deuh chuan kut a<br />
beng, chawlh hahdamnaa a thu fel<br />
chiah chu Rossi hian kut a thlak<br />
ta a ni. He mi thuah Fiorentina hotuten<br />
an ban a, Series A Committee<br />
pawhin thla 3 an chawlhtir. Ljajic<br />
pawhin hrem a tawk ang. Series<br />
A hotute chuan Rossi tih dan kha<br />
thinur phuta ti pawh a ni lo, tharum<br />
thawhna liau liau a ni an ti. Rossi<br />
hi chanchinbu mi hmaah a la inlan<br />
lo va, a aiah Vincenzo Guerini chu<br />
temporary coach-ah an ruat. Perlermo<br />
club atanga rawn pem Rossi<br />
hi Viola stadium-ah pawh chak turin<br />
a bei nasa hle, match 10-ah vawi 3<br />
chiah Fiorentina hi a chakpui.n
12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />
Tel: 21262, 0949239735, 094004574477<br />
advertisement<br />
at;csrf;rIESifh &omaumif;wdkY pkpnf;&m a&cJrkefY<br />
ႏွင္းပုလဲ<br />
ဘလူးဘယ္ရီ<br />
စေတာ္ဘယ္ရီ<br />
ပိန္းဥ<br />
ေခ်ာကလက္<br />
uaz; ႏွင့္<br />
tat;qdkif<br />
Customer rsm; pdwfwdkif;us rSm,lEdkifygonf/<br />
အလွဴ၊ မဂၤလာေဆာင္မ်ားအတြက္ ေအာ္ဒါမ်ားလက္ခံသည္။<br />
• Quality tha (oHyEéuf) a tawi, a sei chi hrang hrang<br />
• Tuichhun kual (a&wGif;acG)္a lian, a te, a chhin<br />
• 4"x4"x7' Concrete thirphum (jcHpnf;½dk;wdkif)<br />
Rawn pan ve rawh, in-ah kan rawn dahsak thei<br />
(ေရာက္ပို႔),<br />
khualkhua tan pawh phurh man kan pui.<br />
္<br />
QUALITY THA DUHTUTE TAN<br />
ေကာ္ဖီေအး<br />
သီးစံုေဖ်ာ္ရည္<br />
ႀကံရည္<br />
စပ်စ္<br />
စေတာ္ဘယ္ရီ<br />
ေပါင္မုန္႔ေရခဲညွပ္<br />
tat; rpf½Idwf<br />
ဒိန္ခ်ဥ္ စေတာ္ဘယ္ရီ<br />
ဖလူဒါ ပိန္းဥ<br />
ဒိုမီႏို<br />
သခြား<br />
ေထာပတ္ လိေမၼာ္<br />
သံပုရာ ဘလူးဘယ္ရီ<br />
နာနတ္ ေခ်ာကလက္<br />
သေဘၤာ<br />
ဖရဲ pm;p&m<br />
သေဘၤာသံပုရာ ေက်ာက္ပြင့္သုပ္<br />
ေရႊရင္ေအး ေက်ာက္ပြင့္သုပ္<br />
BIKE SALES & SERVICE<br />
<strong>Tahan</strong> TimeS JOuRnaL<br />
CALL – 09 47072961<br />
TAHANTIMES | 19<br />
Cherry Maung Soe + Sayama Ringi<br />
Hei le! Kan mi leh sate rinchhanin “Bike” thar tha, “Che Koung” (Mu,facgifxkwf) packing ngat<br />
tlawm takin kan zuar ve ta.<br />
Duhsaka min rawn dawrtute hnenah present eng emaw pek zel in ni ang.<br />
Tlawmngaia rawn kawhhmuh emaw, a lei tur rawn hruaitute tan pawh lawmman (yGJc)<br />
buatsaihsak in ni ang.<br />
တံတားဦးအနီး၊ျမသီတာကုန္စံုဆိုင္ေဘး၊ဗုိလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊ကေလးၿမိဳ႕။ဖံုး-၂၁၈၃၈၊၀၉-၄၇၀၇၃၅၆၂၊၀၉-၆၄၇၂၈၄၈<br />
Ta Da Oo kiang, Sky Net dawr bul, Bogyoke Street, Pinlong, Kalaymyo.<br />
Tel: 073-21838, 09-47073562, 09-6472848<br />
ခါခ်က္ဥသုပ္<br />
ခရမ္းခ်ဥ္သီးသုပ္<br />
ၾကက္သားသုပ္<br />
၀က္သားသုပ္<br />
ျမင္းခြာရြက္သုပ္<br />
သေဘၤာသီးေထာင္း<br />
ဖက္ထုပ္ေၾကာ္<br />
ဖက္ထုပ္ေပါင္း<br />
ၾကက္ဥပူတင္း<br />
မုန္႔ဟင္းခါး<br />
မႏၱေလးနန္းႀကီးသုပ္<br />
ေခါက္ဆြဲသုပ္<br />
သွ်မ္းေခါက္ဆြဲ<br />
ေျမအုိးၿမွီးရွည္<br />
ထမင္းဆီဆမ္း<br />
ထမင္းေၾကာ္<br />
Coffee မ်ိဳးစုံႏွင့္<br />
မုန္႔မ်ဳိးစံု<br />
လိပ္စာ - အိမ္အမွတ္ ၂/၂၉ ဗိ ုလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊ စမ္းၿမိဳ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေရွ႕<br />
HIGH QualIty ConCrete Work<br />
Concrete block (av0ifayguf)<br />
• Concrete Mixer (azsmfpuf) nena chawh<br />
Contact:<br />
LALLAwmSANGA (Civil Engineer)<br />
81/12, <strong>Tahan</strong> [C], Kalaymyo. [တာဟန္းမီးသတ္ေမွ်ာ္စင္အေနာက္ဘက္] Tel. 09-47081245<br />
Thuziak kan mawmawh<br />
<strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> <strong>Journal</strong>-ah hian engtik lai pawhin thuziak chi hrang hrang,<br />
englam hawi pawh ni se kan mamawh reng e.n<br />
Tel. 09-47072961<br />
• Vibrator (wkefcgpuf) nena muk tura sawh ngheh<br />
• Cement tha chi (AAA) tharhlam hmanga siam<br />
• Thirphun ngil leh ding taka phum<br />
• Civil Engineer-in technical dik taka a siam kan nei.
Fashion store<br />
Jeans, Cotton Jeans, Likens, T-shirt, Underwear မ်ားႏွင့္<br />
အထည္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို<br />
ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာစြာျဖင့္<br />
လက္လီ/လကၠား ေရာင္းခ်ေပးေနပါသည္။<br />
၁/၂၁၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းႏွင့္<br />
ပိေတာက္ၿမိဳင္လမ္းေထာင့္၊<br />
ေနၾကာတိုက္အေရွ႕၊<br />
တာဟန္း၊ ကေလးၿမိဳ႕။ Tel. 09-47111807<br />
ElECTRONIC salEs & sERVICEs<br />
• T.V changkang tak tak lei theih a ni. Spare part chi hrang hrang pawh lei tur a<br />
awm bawk.<br />
• EVD player modern tak tak pawh lei theihin a awm reng.<br />
• Solar pawh kan nei. Kum 10 warranty nei a awm a, nei lo pawh<br />
a awm. Solar hmangin chaw a chhum theih a. Rice cooker pawh lei tur a awm<br />
reng e.<br />
• Phone chi hrang hrang, CDMA, GSM, Sim card, leh pre-paid card pawh kan nei.<br />
• Watt chi hrang hrang, hniam te te, battery hmang pawha hman theih lei tur a<br />
awm reng e.<br />
• Electronic bungrua chi hrang hrang pawh kan nei.<br />
အမွတ္ ၁၉/၁၊ ေအာက္ခ်င္းတိုက္၊<br />
တာဟန္းေစ်းအနီး<br />
ခမ္းပတ္-ကနန္ကားဂိတ္ မ်က္ေစာင္းထိုး