13.12.2012 Views

Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info

Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info

Read More @@ Tahan Times Journal vol.1 No - Zoin.Info

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

VOL.1 NO.22 BI-WEEKLY JOURNAL 12 MAY 2012 SATURDAY<br />

mother's day<br />

13 May 2012<br />

NLD HLUTTaW-aH TEL Ta!<br />

KaN PRESIDENT POLITICS<br />

CHaWLHSaN DaWN TaWH


2 | TAHANTIMES domestic news 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

peka kan awm chuan pek ve a ngai<br />

Kan ram chu democracy ram puitling din tumin hma lam kan pan zel a.<br />

Mipuite hian, 'Kan democracy hun chuan...' te kan ti fo. Eng nge kan<br />

beisei? Eng thil nge lo thleng tura kan duh? Eng thilte hi nge inthlak<br />

thleng se kan tih? A subject hawi zawng azirin sawi tur kan ngah theuh<br />

ngei ang.<br />

Democracy nihphung zinga kan beisei tak ni awma lang thil pakhat<br />

chu 'zalenna' a ni awm e. Zalen taka thu sawi theih, zalen taka thu ziah<br />

theih. Venthawn nei lem lova zalen tak, pangngai tak, hlauh nei lova<br />

khawsak hi kan thil duh pakhat chu a ni ngei mai.<br />

'Zalen' kan tih hian mi dang chanvo te, mi dang dikna te nek zawng<br />

leh khawihpawi tur zawnga zalen lutuk, thununna tel lo hi kan kawhtir lo<br />

tih kan hre theuh turah ngai ila.<br />

Ram a tha telh telh anga mimal zalenna, dikna te humhalh nachang<br />

kan hre tial tial dawn. Kum tam tak, mahni rilru ang pawh sawi ngam lo,<br />

sawi thei lo dinhmunah kan lo ding ngai tawh. Tunah hian kalphung thara<br />

inlumletin sawrkar hian hma a la mek. A system ber a lo that chhoh<br />

takah chuan a mihringte chu kan inzir tha chho ve mai dawn.<br />

Helai takah hian mimal, chhungkua, (kohhranah te pawh!) khawtlang<br />

leh sawrkarah te pawh mimal dikna leh chanvo te humhalh duhna<br />

avangin, aia upa emw, aia thuneitu zawk emaw pawh nise, tunhma ang<br />

lo takin huai takin hmaichhanah kan inchhal fak fak thin tawh dawn tih hi<br />

hriat a pawimawh ang.<br />

Sawiseltu, khaktu awm loh vanga inluling mai thinte khan rin loh takin<br />

khak leh chhuahchhal te sawisel te an tawk an tawk ve tawh ang. 'Hnial<br />

leh khak huna ngawi reng thin mi dawihzep te avangin, 'pawi khawih an<br />

lo awm thin,' tih a nih kha. Chutianga ngawih mai mai hun chu a liam<br />

mek a ni. Rilrem loh zawng taka miin thil an tih pawha sawisel that ngam<br />

loh boruak kha a bo tial tial dawn. A ngawi ral mai mai reng dawn tawh<br />

lo. Chutiang huaisenna chu democracy system chuan min pe dawn a ni.<br />

Mimal zalen te, press (media) lam zalenna te hi ram sawrkar hial<br />

pawh khalh ngilna atan thil pawimawh, thil tul a ni kan ti a, chutiang chu<br />

peka kan awm rualin a lehlamah pek ve tur kan nei. 'Khak, sawisel, ankhum<br />

te pawh hlawh thin tur leh dawl zo tura kan rilru inpuahchah a ngai<br />

ve bawk. Sawisel leh khak te kan huat hlur ringawt chuan 'democracy<br />

tuang kan la nei chhah lo tihna' a ni ang.<br />

Chuvangin, 'Pe rawh u, pekin in awm ang,' tih thu kan hre tawh a,<br />

‘Peka kan awm chuan pek ve a ngai' tih pawh hi kan hriat a pawimawh<br />

hle a ni.n<br />

kan Ram pReSiDenT u Thein Sein chuan<br />

pOLiTicS chawLhSan Dawn Tawh<br />

Kum 2015 inthlanpui zawha president term a zawh hnuah chuan U Thein<br />

Sein'an politics chawlhsan a tum thu interview-naa sawi angin U Ko Ko<br />

Hlaing chuan a sawi. President advisor U Ko Ko Hlaing chuan May 2-a interview-naah,<br />

“President hian ram insiam thatna tur foundation tha a phun<br />

tawh a. Hun khirh tak kara hmahruaitu pawh a ni. Kum 2015 inthlanpui chu<br />

tluang taka a zawh fel theih chuan, a thiltih tawhah a lungawi tawk tawh ang,<br />

democracy kal zel chu mi dang kutah a hlan tawh ang,” a ti.<br />

“Civil, sipai leh democracy-te hi an dam dap tur a ni, lalna inthlan hi<br />

party leh sipaite inbiaknaah a ingnhat a ni,” a ti bawk. “Ani chu dam thlapin a<br />

tawng thin a. Pa ngawichawi a ni. Mahse thu tlukna a siam tawh chu a khauh<br />

hle thin. Ram thatna tur a nih chuan huai taka thu sawi ngam a ni,” a ti a,<br />

President hi a hun awlah chuan lehkha a chhiar thin a, a tawng tam ngai lo.n<br />

iTaLY FOReign miniSTeR giuLiO Leh<br />

Daw aung San Suu kYi Te an inkawm<br />

April ni 26 zing lam khan Daw Aung San Suu Kyi leh Italy Foreign Minister<br />

Giulio Terzi te Daw Aung San Suu Kyi inah an inhmu a, a rualin chanchinbu<br />

mite nen an inkawm.<br />

Chanchinbu mite nen an inkawmnaah Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />

"NLD te Hluttaw-a kan luhna daltu bulpui ber hi 'thil kawngkal fel lovang mai<br />

a ni,' ka ti duh a. Politics thil anga sawi hluai a tulin ka hre lo. Sawrkar nena<br />

thawh tlan, thawhho kan duh reng a. A chhan ber chu kan President-in thil<br />

thlak danglam a duhna zawng zawngah hian a rilru a tluang tak tak nia kan<br />

hriat vang a ni. Ani hi Myanmar ram a taka hmasawn hmuh chak em emtu a<br />

ni a. Chuvangin kan NLD party hian he ram democracy siam that hnaah hian<br />

President nena thawhtlanna kawng hrang hrangah hma lak belh zel kan tum<br />

a. Hluttaw-a tel ve chungchang pawh hi thil a fel mai kan beisei a. Kum 20<br />

chhung meuh Hluttaw pawn lamah Politics kan khel tawh a, Hluttaw chhung<br />

atang hian ram tana thawhna kan duh a ni," a ti a.<br />

"Myanmar-in democracy-a inthlak danglam hna a kalpui mek te hi<br />

chawlhsan theih a ni lova, kalmuanpui thut pawh a theih loh. 2015 General<br />

Election-ah tupawh in tel theuh theih a, democracy changtlung/famkim taka<br />

kalpui a nih ka beisei hle a ni," tiin Italy Foreign Minister chuan chanchinbu<br />

mite nena inkawmnaah chuan a sawi ve bawk.n<br />

iTaLY FOReign miniSTeR-in pYiThu hLuTTaw<br />

SpeakeR ThuRa u Shwe mann Leh inFORmaTiOn<br />

& cuLTuRe uniOn miniSTeR u kYaw Sann Te<br />

naY pYi Taw-ah a kawm<br />

Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi<br />

de Sant Gada leh Pyithu Hluttaw Speaker<br />

Thura U Shwe Mann te, <strong>Info</strong>rmation & Culture<br />

Ministry Union Minister U Kyaw Sann te<br />

Nay Pyi Taw-ah an inkawm thu dawn a ni a.<br />

Pyithu Hluttaw Speaker Thura U Shwe<br />

Mann leh Italy Foreign Minister HE Mr<br />

Giulio Terzi de Sant Gada te an inhmuh hian<br />

Speaker Thura U Shwe Mann chuan Daw<br />

Aung San Suu Kyi Hluttaw a lo luh a beisei<br />

thu a sawi chhuak a ni awm e.<br />

"Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi<br />

de Sant Gada chuan Myanmar sawrkar<br />

mite nena an inbiak hunah culture lam te,<br />

archaeology lam leh university chungchang<br />

te an sawiho tur thu a sawi a. Hluttaw chungchangah<br />

Myanmar ram hi a hnungtawlh leh a rin loh thu, leh sanction (hrek<br />

behna) chungchangte a sawi a. Pyithu Hluttaw Speaker pawhin Daw Aung<br />

San Suu Kyi, Hluttaw-a a lo luh mai a beisei thu leh Hluttaw hi a la tuai em<br />

a, a tulna lai apianga thurawn pe turin a hrilh ve bawk a," tiin Pyithu Hluttaw<br />

Speaker Thura U Shwe Mann leh Italy Foreign Minister HE Mr Giulio Terzi de<br />

Sant Gada te inkawmnaa tel ve Pyithu Hluttaw Palai Daw Dwe Bu chuan a<br />

sawi a.<br />

Italy Foreign Minister hian Nay Pyi Taw-a <strong>Info</strong>rmation leh Culture Union<br />

Minister U Kyaw Sann a va hmu bawk. An inkawm zawh hian Chanchinbu<br />

mite nena inkawmho leh tur a ni na a, Minister te pahnih hi an lang ta lo a<br />

ni awm e. Union Minister aiawhin Ministry of Culture, Archeological Department-a<br />

Director U Kyaw Oo Lwin chuan, "Pyu khawpui hlui pathum, Beikta-noe,<br />

Han Linn leh Thayay-khit-taya te hi (khawvel culture ro) 'World Heritaze'-a<br />

telh a nih theih nana '<strong>No</strong>mination Dossiers' theh luhthu-a Italy ramin<br />

hma min lakpui mek thu te leh '<strong>No</strong>mination Dosiers' tan a tul tul buatsaih<br />

nana Uro singli min puih thu te hi an sawitlang a ni" a ti.<br />

Heng bakah April 26-ah Daw Aung San Suu Kyi nen inhmuh an tum thu<br />

a sawi bawk.n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

LocAL news<br />

ZaiThiam LaLnunSanga chu<br />

imphaL-ah che Tha hLe<br />

Tv. Lalnunsanga (T. Melody) hre lo hi music ngainatu MIzote zingah chuan kan vang hle<br />

ang. A chhan chu a zai thiam a, performance a thain a hlasakte hi a hit theih em vang a<br />

ni. Singer lar Lalnunsanga hi Imphal-a khawsa Pu Vana ADGP chah chhuah a ni a. Pu Vana<br />

fanu hian Mizoram-ah pasal a nei dawn a, pasal nei tur thlahnaa 'One man show' ropui tak<br />

nei tura sawm niin Lalnunsang hi April 13 khan Imphal panin a chhuak ta a.<br />

Pu Vana ADGP hi Manipur Sta police department-a a lian ber dawttu a ni a. Lalnunsanga<br />

lo hmuak turin <strong>More</strong>h-ah a naute chu a lo tir lawk diam a. <strong>More</strong>h-a police hotuten<br />

engkim lo tihfelsakin Lalnunsanga chu police-te venhimna hnuaiah VIP angin an hruai phei<br />

ta a ni. Pu Vana te chuan an lo dawngsawng tha hle a. Mateii pasal nei tur thlahna program<br />

chu hunserh hmanga bul tan niin hunserh zawhah Accoustic Live Show chu tan nghal a ni.<br />

Heti ang live show hi Imphal-a Zofaten an buatsaih khat bawk a, miten an hlut hle. Imphal-a<br />

musician-ten an lo tawiawm a, Guitar- Dawnglura, Bass-Valpuia leh Drum-ah Chhanchhuaha<br />

te an ni a. Tichuan Lalnunsanga chuan one man show chu ropui takin a nei chho ta<br />

a. Pasal nei tura thlaha lo kalten ropui an tiin an hlut hle.<br />

Tv. Dawnglura nen Lalnunsanga hi thianah an insiam thar nghe nghe. Dawnglura hi<br />

Pu Lawmkunga IFS fapa a ni a, Pu Lawma hi April thlaa kan ramin a buatsaih By-Election<br />

endik tura India aiawha lo kal pahnih zinga pakhat a ni nghe nghe.<br />

Lamka lam unauten <strong>Tahan</strong>-a band lar kohva concert ropui tak neih an duh thu leh koh<br />

an tum thu Lalnunsanga hian a sawi nghe nghe. Pu Ramthanga IAS chuan Music-a ke pen<br />

zel dan turah tanho a pawimawh thu leh Mizote insuihkhawmna kawngah kan rama musician<br />

te leh zaithiamte chu kawng zawng thei berah a ngai a, Lalnunsanga chu Thangchhuah<br />

puan a lo pe nghe nghe.<br />

Pu Rama chuan literature leh kawng dang eng emaw hmanga Mizote inpumkhatna<br />

kawng zawn hi a har a, music lam atanga kawng a awm ber thu a sawi bawk. Hetah hian<br />

kan ram Mizote chu thawh hlawk berah min ngai. Lalnunsanga chuan an zinga khawsak a<br />

nawm thu leh a thlamuan thlak thu a sawi nasa a. An lian a, an hraw a, an bula awm a nuam<br />

hle a ti. An puitling a ti hle bawk. Mizoram pawna Mizote hi min hrethiam hle a ti. <strong>Tahan</strong><br />

<strong>Times</strong> leh Zorun journal-te pawh Pu Vana te inah a thleng phei ve fo a ni tih Lalnunsanga<br />

hnen atangin thu kan dawng.n<br />

kRiSTian ThLanmuaL ThaRa invui Dan<br />

RaTe Siam Tha ThaR<br />

Kalay Kristian Council of Churches, Thlanmual Committee-in 2012 April ni 9-ah meeting a<br />

nei a. Meeting thuchhuakah chuan thlanmual (thar)-a invui dan turah hetiang hian rate thar<br />

a siam.<br />

Thlan siam sa (cement) inphum man - Ks. 120000/-<br />

Thlan siam loh khur laih saa inphum - Ks. 20000/-<br />

Hriatrengna thlan siam sa (cement) (a te) - Ks. 35000/-<br />

Hriatrengna thlan siam sa (khur) (a te) - Ks. 20000/-<br />

n<br />

TAHANTIMES | 3<br />

cnF nen Remna ThuThLung SawihO<br />

Chin National Front [CNF]<br />

leh Union lelvel remna siamtute<br />

inbiakna chu Chin<br />

State Hakha-ah 2012 May<br />

ni 7 khan tan a ni leh a.<br />

May 6 zing dar 8:30ah<br />

sawrkar lam Ministerho<br />

chu Myanmar Airway-in<br />

Kalay Airport an lo thleng<br />

a. Kalaymyo-a chawl tawh lovin VIP mawtawr rual hmangin<br />

Chin State Hakha an pan nghal a. Sawrkar thuneitute hi<br />

SkyNet Up-to-Date team ten an zui. Sawrkar lam atangin<br />

Ministry of Railways Union Minister U Aung Minn-an a ho<br />

va, CNF lamah Dr. Sui Khar-an a ho mi 18 an tel ni awmin<br />

thupuangtu Salai Ngun Cung Lian-an a sawi.<br />

Tun tum an inbiaknaah hian an inbiak hmasak tuma an<br />

inremna thu hmahruai 9-a innghatin engtia tihpuitlin tur nge<br />

tih an sawiho a ni awm e.<br />

A sawihote chu – sipai awmhmun khuarna tur, ruih theih<br />

thil do dan tur, ram hmasawnna leh tun din nana thawh dan<br />

tur leh inremna tluan leh muanna kim a awm theih dan turte<br />

a ni tih CNF thupuangtu-in BBC a hrilh a ni.<br />

A sawi zel a, "Vawiina Union levela kan inbiakna atang<br />

hian 'Remna Thuthlung Lehkha' kan buatsaih theih kan<br />

beisei a, engpawh nise a tak taka hming kan ziah hnan hunah<br />

chauh 'thu kan thlung' kan ti thei ang chu," tiin.<br />

An inbiak zawh hian zanah meipui chhepin inkawmna<br />

tha tak an nei leh a, Union Minister chuan CNF-ho chu<br />

SkyNet DTH set-top box (20) a present a, a hlan.<br />

Union Minister leh a hote hi May ni 8 chhun dar 1 velah<br />

Hakha atangin Kalaymyo-ah an lo thleng leh a, dar 2:30 velah<br />

Special Flight-in Nay Pyi Taw an pan thla ta a ni. n<br />

SaTawm veng chhung kawng Siam<br />

Satawm veng hian a veng chhunga kawng awm zawng<br />

zawng alkatra kawnga siam vek an tum a. Kumin January<br />

20 bawr vel atang khan an siam tan a, tunah hian a zatve vel<br />

an zo tawh.<br />

A senso hi mipuiin a zatve, sawrkar lamin a zatve tum<br />

tur a ni. Tunah hian siam hna chu an chawlhsan rih a. Kumin<br />

October thla chho velah khian an chhunzawm leh ang.<br />

Tuna an siam tawh zat hi feet 7000 vel a ni a. A siam tur<br />

zawng zawng zat hi feet 13450 a ni a, feet khat siam man Ks.<br />

2500 niin an sen ral zat tur zawng zawng hi Ks. 33,635,000 a<br />

ni ang. Feet 2 vela zau culvert pawh an siam nghal zel. Lei hi<br />

hmun 10 velah an dawh a, mimal tlawmngai leh kohhranten<br />

a senso tur hi phal takin an pe a. Lei 1-ah hian nuai 3 vel an<br />

seng tlangpui.<br />

Hna thawh a chatlak loh nan mimal thahnemngaiten<br />

nuai 20, 10, 5 vel zel a pung awm lovin an puktir a, nuai<br />

100 lai an hmu. Hei hi la siam ve leh turte tan entawn tlak<br />

tak a ni. Kawng siam hna hi phur takin Satawm veng hian<br />

an thawh thu kawng siam committee president Pu Hmuaka<br />

hnen atangin thu kan dawng.n


4 | TAHANTIMES internAtionAL news<br />

viRginia nu LOTTeRY Tum khaT vawRah uSD mTD 1,<br />

vawi 2 a man<br />

April ni 7 khan Virginia (USA)-a nu<br />

pakhat chuan Lottery vawrnaah<br />

USD mtd 1 a man fuh a. An vawr<br />

zawm zel a, mtd 1 dang a man fuh<br />

leh bawk.<br />

Virginia State, Berryville-a<br />

Virginia Fike chuan Lottery ticket<br />

pahnih a lei a. A ticket-te chuan<br />

Power ball number 6 zingah 5 a<br />

mil ve ve avangin Lottery official<br />

te chuan chu nu chu Zirtawp (13<br />

April) ni khan USD mtd 2 check an<br />

pe chhuak ta a ni. Fike hian damdawi inah a nu nen an awm laiin Lottery a man thu hi a hria<br />

a ni awm e.<br />

Lottery company hian ticket hralhtu 'Old Stone Truck Stop' mite hi USD 20000 bonus an<br />

pe a. He Powerball Jackpot man fuh tur hian an ball var panga number te nen a inmil phawt<br />

a tul a. A bakah Powerball sen-a number nen a inmil leh a tul. Chutianga a inmil thlap chuan<br />

USD mtd 131 hlawh theihna a ni.<br />

Amaherawhchu power ball var pangaa number panga nena inmil, (a indawt dan kher<br />

ngai lo) ticket chuan USD mtd 1 a man a. Man a har dan chu 5,153,632.65-ah pakhatin a<br />

man a ni. Nilai leh Inrin zan apiangin an vawr thin a ni awm e.<br />

Fike-i chuan a Lottery man chu a nu leh pate enkawl nan a hmang dawn a ni awm a. Bill<br />

dang dang clear nan a hmang bawk dawn ni awm a ni. "Jackpot games hi nuam ka ti riau a,<br />

a remchan chuan ka ti ve ziah," a ti.n[NLM]<br />

pakiSTan ThLawhna TLa<br />

April ni 20 (Zirtawp) ni khan Karachi<br />

atanga Islamabad pan tur<br />

Pakistan passenger thlawhna<br />

chu Islamabad (Benazir Bhutto<br />

International Airport)-a thlen hma<br />

km 10-20 velah a tla a, a chunga<br />

chuang passenger 118 leh thawktu<br />

9 te dam chhuak awm lovin an<br />

thi vek a ni. He thlawhna hi private<br />

airline 'Bhoja Airlines' ta Boeing-737<br />

chi a ni a. He thlawhna<br />

B4-213 hi a tumna tur hmun thlen<br />

dawn tep minute tlem te thlawk<br />

chauh a la duh tiha tla a ni a, Defense<br />

Ministry chuan hemi chungchangah committee a din vat a, Pakistan Air Force-a group<br />

captain Mujahid Islam-a'n a ho a.<br />

A chhanchhuah hna leh chhar khawm hna bawhzui nghal vat a ni a. A tla them zawng<br />

zawng chhar khawm nghal a ni. 'Black box' pawh vanneih thlak takin an chhar hlauh. Black<br />

box hi data recorder bawm a ni a, Pakistan Air Force kutah an hlan nghal thuai a ni. He<br />

recorder-ah hian Isalamabad airport control tower leh radar system record te leh pilot leh<br />

aviation official te inbiakna zawng zawng te vawn that a nih avangin thlawhna tlak chhan<br />

chhui nan a tangkai hle an beisei a ni. A tlak chhan hi 'tek'-in thlawhna a den fuh vang a nih<br />

an ring viau hlawm a, black box hian a chhan dik tak chu a laihlansak theih an beisei. Ruah<br />

sur leh tek tla karah thlawhna hi a tla a, mihring chenna laiah a tla a. A thlawhna hi a kan<br />

bakah in leh lo a kang nual bawk a, mahse lei lamah mihring thi leh hliam an awm lo.<br />

He thlawhna chetsualna avang hian Pakistan Aviation Thuneitute chuan Thawhtan (April<br />

23) ni atang khan private airline-a thlawhna zawng zawng endik hna an thawk tan a. Pathian<br />

ni pawh khan thlawhna pakhat chu a tum dawn tepah a ke pahnih a puak a, mahse pilot-in<br />

a tumtir thei hlauh mai a, chhiatna rapthlak a pumpelh thei hram a. Thlawhna dang pakhat<br />

pawh Lahore-ah a oil put a awm avangin buaina a tawk.<br />

Civil Aviation Authority-te chuan chhiatna rapthlak tawk ber Bhoja Airlines thlawhna te<br />

an endik hmasa ber ang. An chhui letna atanga a lan dan chuan thlawhna tla kha, a tlak<br />

hma-in a engine kha a kang hmasa ni awm tak a ni. A thu hrimah an thlawhna tla pawh kha<br />

kum 27 laia tar a lo ni tawh awm e!n<br />

12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

1976-a maRS an kai khan naSa-in<br />

nunna nei an han hmu<br />

American scientist rual khatin an<br />

zirchianna atangin 1976-a Mars<br />

(Hrangchhuana)-a an han kai<br />

khan, planet-ah nunna nei 'microbes'<br />

an awm tih finfiahna an<br />

hmuh thar thu American National<br />

Broadcasting Company (NBC)<br />

chuan April (17) Thawhlehni<br />

khan a puang. Kum 40 deuh<br />

thaw kal ta khan NASA chuan<br />

Mars-ah nunna nei nungcha an<br />

awm leh awm loh fiah nan 'Vicking Mission' a buatsaih a, a<br />

han en fiah a. Khawl hmangin 'Mars' leilung te a zir chiang<br />

a nih kha. Khang hun laia NASA thu tlukna chu, "He Planet<br />

senah hian nunna nei an awm lo" tih a ni.<br />

Mahse hun a lo inher chho zel a, an data lakte kha tunlai<br />

technology thiamna sang hmangin an han chik tha leh a.<br />

Mars planet leilung an laka awm 'microbes' te chu tihpalh<br />

thil thu-ah degree Celsius 160 vela sa-ah an tihlum palh a ni<br />

awm mange tih an ngaihtuah chhuak ta a ni. Team Leader<br />

Dr Joseph Miller chuan, "Khitah khian nunna nei an awm tih<br />

100-ah 99 ka chiang," a ti tan tan a. Dr Miller hi NASA-ah<br />

researcher a ni ngai tawh thin a, University of Southern<br />

Californiaa professor tang lai mek a ni bawk. He team-in<br />

zirchianna an neih thil dangte pawhin tuna an thil hriat thar<br />

hi a dik a ni tih zawngin a thlawp hlawm bawk.<br />

Tichuan August thla-ah NASA-in a neih thar ber ber<br />

hmanruate hmangin Mars planet leilung an han la leh ang a,<br />

nunna nei awm leh awm loh finfiahin an han dap leh dawn a<br />

ni.n[Xinhua]<br />

china Rama human RighTS Lam<br />

BuaipuiTu miT DeL chuan uS pem a Duh<br />

American Congress-ah May 3,<br />

tlai lam khan China rama human<br />

rights lam buaipuitu mit<br />

del Chen Guangcheng chungchang<br />

sawiho a nih laiin Chen<br />

Guangcheng chuan kei chu<br />

hlau thei tak ka ni, kan chhungte<br />

an zalen theih nana puitute<br />

an him loh ka hlau va, kan<br />

chhungkua US-a kan rawn<br />

pem theih nan min pui rawh u<br />

tiin Beijing khua a inenkawlna<br />

hmun atangin Congress-ah hian direct-in a phone a ni.<br />

America – China ramten ram pahnih security leh economics<br />

chungchang sawihona an neihna Beijing khuaah<br />

US Foreign Minister Clinton hi a awm mek a (chu tih lai<br />

chuan), Chen Guangcheng hian Clinton hmuh pawh a beisei<br />

hle. Chen Guangcheng hi China-a US Embassy-ah himna<br />

zawngin a awm mek a, kal chhuak leh turin China hotute<br />

chuan an nawr mek. He thu hi China rama US Ambassador<br />

chuan a dik lo a ti.<br />

US Ambassador chuan Chen Guangcheng leh a chhungte<br />

chu China sawrkarin him ngei turin a tiam a, Chinaa<br />

awm hi an thlang zawk a ni a ti. Damdawi ina Chen-a leh a<br />

chhungte an inhmuh hnuah Chen hian a rilru thlak lehin US-a<br />

pem hi a duh ta a ni. Chen Guangcheng hi Sheng Dong state<br />

Dongchingu khuaa ama inah house arrest a ni a, chuta tang<br />

chuan a tlan chhuak a ni.n<br />

ScienTiST ROpui STephen hawking Leh phYSiciST aLBeRT einSTein Te iang kum Li mi heiDi hankinS<br />

Scientist ropui Stephen Hawking leh Physicist Albert Einstein te thluak tluk deuhthawa thluak tha, kum li mi Heidi Hankins<br />

chu Britain-a Mensa (IQ rilru chak tehtu pawl) chuan an finfiah a, an pawm ta a ni.<br />

School pawh a la kai lo na a, Heidi te hi a rilru chak leh fin dan a turu em avangin (Pre-Primary) Nursery zirtirtute sawi<br />

azarah British Mensa-ten an rawn finfiah ta a ni. An finfiahna atanga a lan danin he naupang IQ hi 159 a tling tlat. Scientist<br />

ropui Stephen Hawking leh Relativity Theory pa ber Albert Einstein-te IQ chu 160 ve ve a ni a, an ni pahnih aiin mark khat<br />

chauh a hniam a ni. Mi pangngai vantlang IQ hi chawhrualin 100 vel a ni a, tlema hriam deuhho hi IQ 130 vel an ni thin.Heidi<br />

te hi thla 18 a nihin chess a khel thiam a, kum 2 a tlinin kum 8 rual ang maiin lehkha a chhiar thei tlat a ni. A tawng rik theiha<br />

rei lo-ah kimchang takin thu a sawi thei nghal mai a ni. Britain ram Winchester-a cheng an ni a, tunah chuan belh, paih,<br />

lemziah leh thu tluan te pawh a ziak thei der tawh a ni. Mensa te chuan Heidi thluak that leh fin thu-ah hian a len hnu pawha<br />

tlahniam tawh lo turah an ngai a ni.n[Daily Mail]


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

internAtionAL news<br />

osama BIN LadeN: ZaNrIah KIL tUra a Lo KaL ZaN Kha<br />

Editor<br />

Zanriah kil tura an sawm kha khawvela man an duh ber a lo ni<br />

ta tlat mai kha a mak ngawt mai. Bin Laden thih hma kum khat<br />

vel khan mi pahnihin al-Qaeda hruaitu zanriah kil tura an sawm<br />

thu an sawi chhuak. Kum 2010 thal lai zan khat chu Waziristan<br />

region, north western Pakistan-a khawsa tribal chhung khaw pakhat<br />

chuan tu nge a nih tih an hriat miah loh chu an hnena zanriah<br />

rawn kil tura lo kal tur chu zam ang reng takin an lo nghak a. He<br />

an mikhual tur hi 'mi pawimawh' (important person) tih a ni tawp<br />

mai a. An lo inring nasa hle. An mikhual turte hming hriat sa an<br />

nei lo a, a lo thlen hun tur pawh tepter taka hriattir an ni chauh. Zan dar 11:00 a rawn ri a,<br />

khawvela mihring tam ber chu an muhil tawh, lir thei (vehicles) ri an hre tan ta. Four-Wheel<br />

Jeeps 12 lai compound-ah a rawn lut ta. Hmun hrang hrang atang rawn thleng rual an ang<br />

khawp mai. Jeep pakhat chuan varenda a rawn hnaih khawp mai a. A seat atang chuan pa<br />

sang lam deuh hi a rawn kal ta. Puan (kawr) a rawn ha a, a lu-ah puanvar a khim bawk.<br />

A lo nghaktute chuan an thil hmuh chu an ring thei lo. An hmaa rawn ding chu tu dang<br />

mah ni lovin, Osama bin Laden ngei chu a lo ni reng a, he pa hi khawvelin man a duh ber a<br />

ni nghe nghe. Kan hawi a hu mai tiin an zinga upa chuan a sawi. Bin Laden chu jeep bulah<br />

chuan a ding deuh hlek a, a lo nghaktu zinga upa chuan a chibai a, a fawp bawk. Zahna a<br />

entir bawk. Room-ah Bin Laden chu a lut ta a. Lo nghaktute chuan an zui ve lo. Bin Laden<br />

kid mi pahnih chauhvin an zui a. A thih hnuah he zanriah lo buaipuitute zinga miin an beisei<br />

lohzia hi a sawi leh a ni.<br />

He thu ziaktu M. Ilyas Khan, BBC News, Islamabad chuan he zanriah buatsaihtute zinga<br />

tel ve mi pahnih a tawn atangin he thu hi a lo hre ta a ni. An hming leh awmna chu an ngen<br />

angin thup a ni bawk. Zanriah an kilnaah hian Bin Laden hian darkar 3 hun a hmang a. Tawngtaina<br />

a nei a, a chawl hahdam a, khawnvar an chhi bawk, chawhmeh atan arsa an lo siam<br />

sak a. A lo thlengtute hi a awm chhung zawng compound ata chhuah phal a ni lo. Tumah luh<br />

phal a ni lo bawk. Gate-ah silai keng an duty reng a, pal velahte pawh an duty. A lo thlengtute<br />

zinga pakhat chuan kum 85-a upa a pain bin Laden hmuh a chakzia thu vengtute a hrilh a,<br />

bin Laden an hrilh chuan a lo remti ve bawk a. Silai keng 4-in a pa hruainaah an veng reng<br />

a. He upa hian bin Laden bulah minute 10 chhung hun a hman a, bin Laden a ngaihsanzia a<br />

lantir a, a tawngtaisak bawk. Tribal warfare thuah advice a pe a, ama tawng Pashto a hman<br />

avangin bin Laden hian a hre thiam lo. An lo kal dan ang bawkin hmun hrang hrang panin an<br />

kal chhuak leh ta hlawm a ni.<br />

A birukna hmunah hian kum 5 lai bin Laden hi a lo tawm a ni. He thuziaktu zawhna tam<br />

tak pawh chhan a ni lo. nRef: [By M.Ilyas Khan, BBC News, Islamabad]<br />

OSama Bin LaDen nupuiTe Leh FaTe chu<br />

pakiSTan aTangin an chhuahTiR Ta<br />

Osama bin Laden-a nupuite leh fate chu a<br />

tawpah zawng Pakistan atangin an chhuahtir ta<br />

nge nge. Osama bin Laden US sipaiten an thah<br />

hnu kum khat velah an chhuahtir ta a ni.<br />

Pakistan court chuan Pakistan-a Osama nupuite<br />

leh fate an awm hi dan ang a ni lo tiin a rel<br />

a, Saudi Arabia ramah an thlawhna hmangin a<br />

thawn chhuak ta. The al-Qaeda lalpa hian hmei<br />

(nupui) pathum leh chhungkaw member dang<br />

11 a nei.<br />

Bin Laden nupuite leh fate hi Pakistan police-ten<br />

bin Laden thih hnu lawk khan an man<br />

a. Bin Laden nupui pahnih hi Saudi Arabia ram<br />

mi an ni a, a nupui naupang ber hi Yemen ram<br />

mi a ni bawk. He a nupui naupang ber hi Saudi Arabia atangin Yemen-ah a lut leh dawn a ni.<br />

A nupui naupang ber hi Amal Abdulfattah al-sadak a ni a, kum 29 mi a ni. Ani hian a fa 5-te<br />

nen Britain-a zina lal chhungkua hmuh a duh thu a sawi nghe nghe. Bin Laden nupui pathum,<br />

fanu puitling pahnih leh naupang pakua te chu Pakistan police-te hian Islamabad khawpuia in<br />

pakhatah a hun rei tak chhung an hreng.n<br />

OSama Bin LaDen an Beih ThuTna FiLm Leh ThLaLak<br />

ReLeaSe a ni LO vang<br />

Mi firfiak lalpa an beih thutna film leh thlalakte chu tihchhuah<br />

a ni lo vang. President Obama's counter-terrorism<br />

adviser John Brennan chuan, "Thil tul lo leh tangkai<br />

lo chu White House hian a ti lo vang," a ti.<br />

'Bin Laden an beih thutna film leh thlalak vel chu<br />

tihchuah a ni dawn lo a nih chu. The al-Qaeda leader<br />

Osama chu Pakistan-a a birukna inah US Navy Sealten<br />

an kap hlum a nih kha. Nikum May 2 ni khan a ni<br />

nghe nghe.n[The Sun]<br />

TAHANTIMES | 5<br />

newT gingRich-a whiTe hOuSe BeiSeina<br />

a Tawp, ROmneY a ni Thung ang<br />

Republican presidential candidate<br />

Newt Gingrich campaign<br />

chu suspend a ni ta a. A aiah<br />

Mitt Romney-a a nih tur thu<br />

tar lan a ni. Romney hian five<br />

primaries-ah hnehna a chang<br />

a, President atana Republican<br />

nominee a ni dawn ta. Campaigns<br />

hi kalpui zel tur a ni a,<br />

Gingrich hian a support chho<br />

zel ang. Gingrich hian two<br />

primaries-ah chauh hnehna a chang, chungte chu South<br />

Carolina leh Georgia hmunahte a ni. Election season hi<br />

January thla atang khan tan a ni bawk. Gingrich president<br />

nominee campaign hnuhnung ber chu May 1 khan<br />

Washington DC-ah neih a ni. "Romney hi ni tha tak tak a<br />

hmang a ni. Kan fak bawk tur a ni a. Republic party tan ka<br />

thawk a, Obama-a hi kan hneh ngei tur a ni," a ti.n<br />

puan Lawk awm LOvin uS pReSiDenT<br />

OBama chu aFganiSTan-ah kaL<br />

Afghanistan ram hruaitute hrilh lawk sa hauh lovin May 2<br />

khan kan ram sanaa zing lam dar 6:00 velah Kabul hmar<br />

lama awm US Air Base pakhat Bagram Air Base-ah a<br />

thleng a, US mipui hnenah Afghanistan-a indona chungchang<br />

a sawi fiah. Tun thla hian Chicago khuaa NATO<br />

meeting lo awm turah kum 2013-ah Afghanistan sipai-ten<br />

an ram hmun tina firfiak donaa hruaitu an nih theih dan tur<br />

ngaihtuah a ni ang a ti a. Nikum 2011 khan US sipai 10,000<br />

chu Afghanistan atang hian a ko kir tawh a, kuminah pawh<br />

sipai 23000 chu ko kir leh a ni ang a ti. US sipai chu zawi<br />

zawiin koh kir an ni ang a, kum 2014-ah chuan an zavaia<br />

koh kir niin Afghanistan sipaiten mawhphurhna an la pum<br />

hlum tawh ang a ti. America leh ram tangrual sipaiten Afghanistan<br />

sipaite hi ral beih dan an zirtir zel ang a, kumin<br />

kum tawp lamah chuan Afghanistan sipai hi 325,000 an<br />

tling tawh ang a, an ram security thuah pawh mawhphurhna<br />

an la tawh ang a ti.<br />

Nikuma al-Qaida hruaitu an thah theih lawmna ang deuh-<br />

a Afghanistan hi kal a ni nghe nghe. Kabula Afghanistan<br />

President inah Afghanistan president Hamid Karzai-a thil<br />

tihho dan turah lungrualna hming an sign dun nghe nghe.n<br />

maLi Ram ROReLna chhuhTuTe Lak<br />

aTa pReSiDenT hLui TanTuTen LaLna<br />

an chhuh ve Leh<br />

March thla 22 khan Mali<br />

sipaite chuan ram rorelna<br />

chu an hneh chhuh a, tuna<br />

an paih thlak president lam<br />

tangten rorelna chu an<br />

chhuh ve leh ta. An president<br />

hlui hi Amadou Touma<br />

Toure a ni a, a hote hian<br />

ram dang tanpuina an neih<br />

avangin a bei let leh a, rorelna hi an chhuh let leh ta a ni<br />

awm e. Hei vang hian Mali rama democracy kalpui tumna<br />

chu a hlawhtling leh lo mai thei a, ram hmar lama awm<br />

Tuareg-a hel lo tan remchang a awm hmel hle. Sipai hian<br />

president hlui hun laia sipai lal Abidine Guindo man an tum<br />

atangin ti hian rorelna hi an chhuh let leh ta a ni. Guindo-a<br />

hi president vengtu-ho zinga an hotu a ni.n


6 | TAHANTIMES worLd crime 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

caiRO Buainaah Tu Tih hRiaT LOhvin mi paRuk ThaT<br />

Egypt ram hruaitute an duh loh entir nan<br />

Cairo khawpui mipuiin kawng an zawh a,<br />

hetah hian tu tih hriat lohvin mi paruk a that.<br />

Tual thattu hian silai leh lung a hmang<br />

ni awm tak a ni. Mi 100 chuang an inhliam<br />

bawk. President inthlanna hi Egypt hian a<br />

buatsaih dawn a. Hazem Abu Ismail chu<br />

candidate-ah a qualified lo. A chhan chu a<br />

nu hi Egyptian–US citizenship nei a nih vang<br />

a ni. President thawk lai Hosni Mubarak chu<br />

an duh tawh lo a ni ber mai.n[AFP]<br />

a BiaLpain a phaTSan avangin ha DOcTOR nuin<br />

a BiaLpa ha Zawng Zawng phawiSak vek<br />

Hmeichhe dang a kawpsan avangin ha doctor hmeichhe<br />

pakhatin a bialpa hlui ha zawng zawng a phawisak vek.<br />

Ha a nei tawh si lo va, a bialnu thar chuan a ban hmak<br />

bawk. He nu hi Anna Mackowiak a ni a, kum 34 mi niin a<br />

bialpa hi kum 45-a upa Marek Olszewski a ni. Heti anga<br />

a bialpa ha a phawisak vek avang hian jail bang a zut<br />

ngei dawn niin an sawi.<br />

A bialpa hlui laka phuba lak a duh avangin a chuang<br />

a liamin na chhawkna damdawi a pe a, hnim hlum a<br />

hmang bawk a. Engmah hre lova a awm lai chuan a ha<br />

zawng zawng a phawi sak ta vek a ni. A hnuah a ka ang<br />

reng chu tichip turin a chhip leh khabe-ah a tawn bet<br />

a. A lo harh chuan "I ka chu a chawmawlh rih a, engmah<br />

i hre rih lovang. Mahse ‘specialist pakhat khat i pan<br />

ngei a ngai a ni,’ a ti zui. He nu hi Poland ram Wroclaw-a<br />

hnathawk a ni a. Olszewski chuan, Thil dik lo eng emaw<br />

chu a awm tih ka hria. Ka harh chhuah meuh chuan ha<br />

pakhat mah ka lo nei tawh lova. Ka khabe chu tawn beh<br />

a lo ni bawk," a ti. "Anna Mackowiak hi rinhlehna chang ka hre lo. Doctor a ni a, a hna chu<br />

dik taka thawk mai turah ka lo ngai ve mai a ni," a ti bawk. Mahse ina ka haw hnua darthlalanga<br />

ka han inen chu ka awih thei hlawl lo a ni," a ti. Inkawl dam nan leh ha vuah leh nan<br />

ka la inseng teuh dawn a ni," a ti zui vawng vawng.<br />

He doctor hi a ni lo berah kum thum chu lung in a tan rin a ni. Olszewski bialnu thar lah<br />

chuan ha pakhat mah nei ta lo na na na chu a ban tawp mai si a, a van a duai ngei e.n<br />

ThLanmuaLa a Fapa SaTTu chu pOLice-Ten man<br />

A fapa kum riat mi thlanmuala sattu chu San Diego police-ten<br />

an man thu an puang. He a fapa hi hlan (sacrifice)<br />

atana a ruahman ni awm tak a ni. Police officer David<br />

Stafford chuan he pa Joseph Ramirez (kum 30) hian<br />

Mount Hope thlanmualah hian ama kut ngei pawh chema<br />

a tan thu a sawi bawk.<br />

He thlanmuala kal hmeichhe pakhat chuan a fapa<br />

chu ngaidama kaltir turin Joseph hi a ngen ngawih ngawih<br />

a ni. Joseph hian Isua hnenah kan kal dawn tih chu a sawi<br />

sek a ni awm e. Police-te chuan Joseph chu a hliamte enkawl<br />

turin damdawi inah an kalpui nghal. Stafford chuan naupang a sawisak thuah Joseph<br />

hi thubuai an awrhtir nghal niin a sawi.n[NY Daily News]<br />

v ရပ္ေ၀း ၿမိဳ႕ရြာမ်ားသို႔လည္း<br />

အိမ္တိုင္ရာအေရာက္<br />

ျပဳလုပ္တပ္ဆင္ေပးႏိုင္သည္။<br />

hRenga Tang a manTuTen<br />

an TheihnghiLh – Zangna Dawm<br />

nan uSD mTD 20 a ngen<br />

Drug vanga Police-in an va hupa an hruai college naupang<br />

pakhat chu man tawk ngai lo, thiam loh chang ngai lo a nih<br />

avangin chhuak leh mai tur a ni. Amaherawhchu 'holding cell'<br />

an tih hrengah an khung a, ni li zet an theihnghilh a nih chu!<br />

Dam khaw chhuah nan ama zun a in ringawt a ni awm e. Hei<br />

hi US, California-a thil thleng a ni.<br />

Ni li hnu-ah agent ten kawngkhar an va hawng chu, a<br />

ek te a lo khawih pherh nuai tawh mai a. Daniel Chong ukil<br />

hian USD mtd 20 chawi turin Drug Enfocement Administration<br />

chu a nawr a. US leh international dante atanga thlirin a<br />

chunga an thil tih dan hi innghaisakna a tling a ni a ti a.<br />

Chong Lawyer Eugen Iredale chuan, "A thi tep a ni," a ti<br />

a. "Darkar 12 leh 24 vel chu dah leh sela a thi thei mai ang."<br />

An thubuai theh luh hi phek nga laia chhah a ni a,<br />

Washington-a DEA Chief Counsel hnenah an theh lut a ni.<br />

A na tawrh te, damdawia a la inenkawlna tur te, a rilru hliam<br />

enkawlna tur te, a thil tawn avanga a nihna ang tur ni phak<br />

tawh lovin a thawhchhuah tur ang a thawh chhuah theih loh<br />

tur dan te an ziak a ni. USD mtd 20 chu Chong leh a ukilten<br />

an chawitir theih sang ber tur a ni.<br />

San Diego-a agent hotupa ber chuan Nilai ni khan<br />

Chong-a chunga thil thleng thu-ah ngaihdam a dil a, Chong<br />

chu agent-ten engtianga theihnghilh nge an nih a chhuitir<br />

dawn a ni.<br />

National Corrections Institute-a deputy director Thomas<br />

Beauclair chuan hetiang inman thil thuah tun ami anga chet<br />

chhiatna hi a la awm ngai lo ang a ti hial a. He Institute hi,<br />

nun siam thatna (corrections) agencies-ho training pe leh<br />

hmanruaa pui thintu ber federal agency pakhat a ni.<br />

"Hetiang ka la hre ngai lo," a ti hlawl. Kum 40 a thawh<br />

chhunga a hriat chu 'zan khat' in theihnghilh te a ni, ni tam<br />

intheihnghilh a ni ngai lo.<br />

DEA operation chinchang hre tak federal official pakhat<br />

sawi danin hetiang mi man an hren lawkna 'cell' hi zantin<br />

endik tur a ni hrim hrim a.<br />

Chu official, a inrawlh vena tur a awm loh avanga a hming<br />

thup tlattu chuan, "Chong-a an hrenna hi zan inriahtirna chi<br />

a ni hlei nem. Daikalna tur engmah a awm lo," a ti a ni.n [AP]


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

pennY khaT TLang (khawveLa ThiL<br />

vang BeRTe Zinga pakhaT) chu<br />

uSD mTD 1-in an hRaLh<br />

US Mint (US tangka nawi<br />

siamtu) siam hmasak ber<br />

'penny' tlang pakhat chu<br />

Nilaithawhtan (April 19) zan<br />

khan auction (lilam)-a vawr a<br />

ni a, USD mtd 1 chuangin an<br />

hralh! He auction hi 'Heritage<br />

Auctions'-in an huaihawt a,<br />

he tangka penny khat tlang<br />

a laia silver (tangkarua)-a<br />

thawl 1792-a siam hi USD<br />

mtd 1.15 laiin an chhang a<br />

ni awm e. US Mint hi 1792-a din a ni a, US tangka nawi (a<br />

tlang) siamtu ber a ni.<br />

He tangka tlang te hi dar (copper)-a siam a ni a, a lai<br />

tihkuak chu tangkarua (silver)-a hnawh phui leh a ni a, enchhin<br />

nana an siam hmasak ber a ni. An thawn chhuah<br />

hma-in chhuarah an dah tha phawt a. Mahse US Mint chuan<br />

han hman tak tak atan chuan a hrawl deuh bakah a khim<br />

lutuk deuh tiin an hnawl leh ta a ni. Heritage Auctions-a Todd<br />

Imhof-an AB a hrilh danin tunlai tangkaa in-ziak 'In God We<br />

Trust' hi a inchhu ve lova, he dar sen tangka nawiah hian,<br />

'Liberty Parent of Science & Industry' a inchhu zawk ni awm<br />

a ni. Imhof chuan, "Khang hun lai khan mite rilru-ah 'industry<br />

leh science'-in hmun a luah lian em em mai a. Mipuite khan<br />

sakhuana leh Pathian lam aiin industry lam hmasawnna leh<br />

rilru lam zalennate tang dunin ram thar a siam ang tih an<br />

ring hle a ni," a ti. "Thil roh deuh mai mah ni se, thil pakhat<br />

te mai atanga mtd chuanga hralh theih hi chu thil awm zen<br />

zen a ni lem lo asin," tiin Imhof chuan a sawi chhuak bawk.<br />

Kum kal ta khan hetiang coil hi USD mtd 3 deuh thawa<br />

hralh a ni a. Engpawhnise tuna US mtd 1.15-a an coin hralh<br />

pawh hi mtd 1 chuanga hralh sawm thum zinga pakhat a ni<br />

e.n<br />

RukRu pakhaTin Ruk a Tumna<br />

nu Fanu Dam LO Tan a kaL a hLan<br />

Pa pakhat hian nu pakhat thil ruksak a tum a. Mahse chu nu<br />

fanu dam lo a hriat hnu chuan a kal a hlan ta zawk a. He pa<br />

hi Li Chuan (kum 38) a ni a, he mite nufa dinhmun a hriat<br />

chian meuh chuan a kal hial a hlan duh ta a ni. He nu hi<br />

Chen Ruiqiong-i a ni a, Meishan of Sichuan Provice, Chinaah<br />

rukru pahnih a hmachhawn a, a fanu tan a kal pakhat<br />

hlan a lo tum rilru mek a ni. He 46-a upa he nu hian mi hnen<br />

ata 11,400 yuan a lo puk a, a fanu zai nana hman tur a ni<br />

nghe nghe. Police-te chuan heng rukrute hi a naktukah an<br />

man a. Li Chuan-a chuan thil awm dan a hriat meuh chuan<br />

a tap chhuak a, ngaihdam a dil nghal bawk. "He nu fanu<br />

tan hian ka kal hlan ka duh," a ti chhuak. "Ka tisual lutuk,<br />

mihring pawh ka ni lo. Mi chhungkua rilru ka tina. Ka theih<br />

tawpin ka tanpui ang," a ti bawk. A thisen pawh test turin<br />

doctor-ten an la tawh.n<br />

generAL knowledge<br />

Naupang pakhat chu a hnungzangah satel<br />

kawr ang mai bawk lianpui a awm avangin<br />

'turtle boy' (Telmama) tia koh a hlawh thin a,<br />

mahse British doctor pakhat zarah hlehsak a<br />

ni a, mi pangngaiah a chhuak ta!<br />

Didier Montalvo hian pianpui natna,<br />

'Melanocytic Nevus' neiin a piangsual a. A<br />

hnungzangah khuavang chhinchhiah lian lutuk<br />

mai a awm a ni. A lian khawp a, a hnungzang<br />

zawng zawng hi a luah khat vek a ni.<br />

He naupang kum ruk rual hi he a hnungzang<br />

bawk avang hian school a kai pawh a<br />

TAHANTIMES | 7<br />

TeLmama hnung Bawk an hLep ThLa!<br />

rem lo va, mi fiam leh chhawnchhaih a hlawh<br />

nasa hle a ni. An khuaa mite chuan ramhuai<br />

hnathawhah an ngai. Ni awk lem laia piang a<br />

nih vang a nih an ring.<br />

Didier nu chuan a fapa piansualna 'bawk'<br />

zaitir tur chuan tangka a nei si lo. Mahse<br />

London Great Ormmd Street Hospital-a<br />

Surgeon Neil Bulstrode-an a lo hriat chuan<br />

a hote nen chu naupang chu operation turin<br />

Bogota panin an thlawk thla ta a ni.<br />

Tichuan khuavangchhinchhiah chu an<br />

hlep ta a, a vun erawh an bel leh vek a.<br />

Mr Bulstrode chuan, "Didier hi ka dam lo<br />

hmuh zingah a la turu ber ang. A nihna takah<br />

chuan a vun hmun li-a then hmun thum hi a<br />

awh tawp a ni," a ti.<br />

"Tak takah Didier hi operation hautak<br />

deuh deuh vawi tam a dawnsawn a ngai a ni<br />

a, mahse a mamin kan hria a ni. Tuna Didier<br />

thlalak kan han<br />

en hian a inlet<br />

thawk a ni mai<br />

a. A zaina lah<br />

a hil hma a,<br />

kan lawm tlang<br />

khawp mai."<br />

Didier thung<br />

chuan, "Than<br />

len ve ka chak<br />

a, mahse khuavangchhinchhiah<br />

pui hian<br />

min dip tlat a..."<br />

a ti ve a.n<br />

pakiSTan Ramah kuT-ke 8 nei nauSen piang<br />

Pakistan ramah ke paruk nei nausen a piang tlat mai. Kum<br />

2005 khan heti ang chiah nausen hi India ram Bihar-ah a lo<br />

piang tawh bawk a. He mi nausen piang hi Laksmi Tatama a<br />

ni a, pathian angin an lo be hial tawh thin. Laksmi hi khawvel<br />

pumah a lar hle a, kum 2007 khan hlawhtling takin an zai nghe<br />

nghe. Kum 2010 atang khan naupang dang ang bawkin hlim<br />

takin lehkha a zir tan ta a ni. Heti anga nausen piang hi an vang<br />

hle a, 100000-ah pakhat pawh an awm meuh lo.<br />

Tuna Pakistan-a nausen piang hi a pianna hmun chu Karachi<br />

city atanga mel 240-a hlaa awm Sukkar khuaah a ni a,<br />

Pakistan ram sawrkar hruaitute pawhin an ngaihven hle a,<br />

hlawhtling taka zai a nih theih nan sum lam panga tanpui pawh an tiam nghe nghe. He<br />

nausen hi mipa a ni a, a pa chu Imran Shaikh a ni a, X-ray technician a ni. Heti anga sawrkar<br />

lamin a fapa an ngaihven thuah a lawm hle. "Chhungkaw rethei tak kan ni a. Heti anga<br />

sawrkar lamin ka fapa an ngaihven hi ka lawm em em a ni," a ti. Karachi-a awm National<br />

Institude of Child Health-a director Jamal Raza pawn he nausen ang chi hi pakhat chauh ka<br />

la hmu a ti. Heti ang nausen hi Africa leh Asia-ah an piang duh bik.n<br />

HRIATTIRNA<br />

v Mi thiam leh mi tha, mi ropui chherchhuahna School, The Truth Biblical College & Seminary (TBCS) 2012-2013 Academic Year tan school<br />

hawn a ni leh dawn ta.<br />

v Kohhran hrang hrang leh hnam tinte angkhata tuallenna school TBCS chu June 1, 2012 khian hawn tan a ni leh dawn ta. Nu leh paten in<br />

nula tlangvalte mi thiam, mi ropui leh hman tlaka chher chhuah in duh chuan he school (TBCS) hi pan tlak a ni e, tiin chanchin lawmawm<br />

kan inhriattir a ni e.<br />

He school-ah hian:<br />

1. Theology leh Kristian nun uluk takin kan inzirtir.<br />

2. Special English Class buatsaih a ni bawk.<br />

3. Newzeland ram atangin English zirtirtu mithiam bik (Sap mi ngei) ten<br />

thlatin an rawn zirtir thin ang.<br />

4. Hostel-a awm te, rethei harsate tan ei leh in a thlawna pek a ni ang.<br />

In rawngbawlpui,<br />

(Hmingliana Vulmawi)<br />

Secretary<br />

Board of Trustees, TBCS<br />

<strong>Tahan</strong><br />

Degree Offer-te:<br />

1. G.Th<br />

2. B.Th<br />

3. M.Min<br />

Ngaihven duh tan:<br />

1. TMEF Office<br />

2. TBCS Office<br />

3. Faculty te hnenah ngaihven<br />

theih a ni.


8 | TAHANTIMES ceLebrity 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

MIRANDA<br />

KERR-IN<br />

A TAKSA MAWI<br />

TAK A SHOW<br />

Mirand Kerr-i chuan a pian nalh leh sexy<br />

lutuk chu a show vel a. Tuktin darkar<br />

chanve chuang yoga (tawngtai) ziah<br />

bawk. A ei-in pawh a uluk a, hei hi a<br />

taksa pian nalh tak a neih phah thu a<br />

ni tiin a sawi nghe nghe. He Australian<br />

model hian Victoria's Secret Campaignnaah<br />

a pian nalh tak hi a show vel a nih<br />

chu. A nalhzia hi a hmeichhepui tan pawha<br />

itsik rum rumna tham a ni a. Reebok siam<br />

chhuah bungrua-te a faksak a ni.<br />

"Tuktin darkar chanve chuang yoga<br />

ka ti thin. He mi hnuah hi chuan ka awm<br />

pawh a nuam viau zel. Hriselna hi ka<br />

ngai pawimawh em em a ni. Heti anga<br />

yoga ka nei thin hian ka taksa pawh<br />

a tizawi hnap thin a ni," a ti. A zin<br />

velnaah pawh thlawhnaa a chuanin<br />

emaw motor-a a chuanin emaw hun<br />

remchang a neih apiangin yoga hi<br />

a nei thin. n<br />

a Fan pakhaT avangin<br />

Demi LOvaTO chu<br />

a Zai Tawp TuRa Tih a ni<br />

He zaithiam Demi Lovato hi Paraguay-ah concert a nei a. Stage-a a<br />

zai laiin hmeichhe pakhat phur lutuk chu a tlan lawn phut mai a, a zai<br />

lai titawp tura tih a ni. Demi Lovato hi kum 19-a upa a ni. He hmeichhe<br />

fan hian Demi chu a va pan hnai viau lehnghal. Rilru thianghlim pua<br />

tlan chho a ni nghe nghe. Demi hian a lunglen viau lai chuan cocaine<br />

pawh a hman thu a sawi thin ni awm tak a ni.<br />

Kum 2010 vel khan he zaithiami hi a buai<br />

viau thin a. Amah leh amah intihnat mai<br />

pawh a pawisa lo a nih kha. Mahse,<br />

magazine pakhata a interview-naah<br />

drugs chungchang vel sawi chu<br />

a hreh hle a ni. Mipui 18,000<br />

chuang hmaah ka zai thin a,<br />

chumi hnuah hotel-ah keimah<br />

chauhvin khawhar<br />

takin ka awm thin a,<br />

ka khawhar hnemna<br />

tur hi ka zawng<br />

thin a ti.n<br />

'PeoPLe'-IN BeyoNCe, hmeL tha Ber<br />

People Magazine chuan Beyonce chu kum 2012 tan khawvel hmeichhe<br />

hmeltha berah a puang.<br />

Kum 30-a upa he zaithiam hi magazine chuan 'Khawvel Hmeichhe Hmeltha<br />

Ber' tiin a special issue-ah a tarlang. He thu hi April 25 (Nilai ni) khan a<br />

puang a ni.<br />

Hetia thlan a nih chungchangah Beyonce chuan, "Nau ka neih hnu-ah tun<br />

angin ka rilru-ah mawi leh nalh intihna ka la nei leh ngai lo. Khawvel nen han<br />

inzawmna tun anga tha hi ka la hre ngai lo. He leia ka lo piang ve hi chhan tha<br />

tak a lo nei a nih hi," tiin 'People' mite hnenah a sawi.<br />

Beyonce hi rapper Jay Z nen an innei a, January thla khan fanu, 'Blue Ivy<br />

Carter' an nei a. Grammy award dawng tawh Beyonce hian a fanu chu zaiin<br />

a awi thin a, 'Diaper' thlaksak vel chu nuam a ti hle a. A fanu chu, "A fing ve<br />

reuh lutuk" a ti a ni awm e. "Blue te hian a nu nge a chhun a pa?" "Blue a ni<br />

tawp mai," "Tumah a chhun lo, amah hi a ni ve tawp mai," tiin zaithiam-i chuan<br />

a sawi vel a. "Fanu neih a thatna ber chu 'ro hlu' kan chang a ni ringawt mai,"<br />

a ti bawk. "'Hmangaih' tih thumal awmzia pawh a danglam ta daih mai!"<br />

Hmeltha list-ah chuan 'Julia Roberts, Nicole Kidman leh Jessica Bale<br />

('Mad Men' ami) te a intlar bawk. n<br />

KAWR DUM NEN<br />

KATE UPTON<br />

Kan hnung lawk khan camera hmaah bikini<br />

te reuh te inbelin a mawng a tisawi vel a, tunah<br />

erawh chuan Kate Upton chu a hma aia inha-upin<br />

eng thil emaw tan beihpui a thlak leh ta tlat mai le.<br />

New York City-a 'Knicks' infiamnaah he 'The<br />

Sports Illustrated' cover lanu hian a chhip ler atanga<br />

a ke hmawr thleng a dum hlira inthuamin a inlar vel<br />

a ni. Ni dang ang bawkin he super model (19) hian<br />

pangngai tak leh mawlmang deuha a inchei pawhin<br />

a duhawmna hian a hmutute a tika-hau lo thei lo a ni<br />

ber mai. Jeans kekawr pan deuh tak chungah kawr<br />

ban nei lo a ha a, a kawngah ribbon dum a hreng<br />

bawk a. A 'heels' bun dum chu a 'purse' ken leather<br />

dum ang maiin a nalh ropui ngei e. n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

entertAinment<br />

LINdsay LohaN eLIZaBeth tayLor Lemah a ChaNG daWN<br />

Lindsay Lohan chu 'Elizabeth Taylor nun kawng' film an lak turah a changtunu a nih tur April 23 khan a chiang<br />

ta. Thubuai engemaw a awm avangin chu film-a a chan tur thu hi a chiang thei lawk lova, tunah chuan a<br />

chiang ta a, acting hna tha tak tan lehna hun a nei thei dawn ta a ni.<br />

Lindsay Lohan hi TV series pakhatah Taylor lemah a chang ang. 'Mean Girls' star Lindsay hi chu he project<br />

tana an biakna a rei tawh a. 'Liz and Dick' an tih film-a a tel tur thu hi thla thum hnu-ah a chiang thei ta chauh a<br />

ni. 'Liz and Dick' hi Elizabeth Taylor leh actor Richard Burton te inhmangaih thawnthu a ni a. Taylor leh Burton<br />

hi 1963-ah 'Cleopatra' an channa-ah an intawng a. Khawvel hriatin an inhmangaihna chu a vul a, an pawmlai<br />

ve ve thenin an innei ta a ni. Mahse an inthen a, an innei tha leh a, a tawpah an inthen leh ta tho.<br />

"Hollywood Classic Actress Taylor lemah Lindsay an hmang dawn tih thu hian mi a barakhaih khawp mai.<br />

Taylor hian actress nih dan tur quality a nei famkim khawp a. A hmel a tha bawk si. A nun lah chu a makin<br />

thurukin a khat a ni," tiin film industry khawvel lama chetla thin mi pakhat chuan a ti.<br />

Lindsay thung chuan, "Taylor hi ka mi zah tak a ni a, amah an te hi ka lo chak em em ve thin a."<br />

"Taylor hi actress ropui tak a nih bakah hmeichhe mak danglam tak a ni a, a lema ka chang tur hi ropui ka<br />

tiin ka inchhuan phah khawp mai," a ti a ni.n<br />

BOSnia Ramin 'JOLie' chawimawina a hLan<br />

Bosnia ram chuan Angelina Jolie chawimawi nan 'a ram mi nihna chawimawina' a<br />

hlan. Jolie hian Bosnia tualchhung buaina-a innghat 'In the Land of Blood and Honey'<br />

film director hna a thawk a. Jolie hi a 'director hna' vawi khat thawhna a nih bakah a<br />

hnathawhah chawimawiin Bosnia ram chuan 'khua leh tui nihna' hlanin a chawimawi ta<br />

a ni. A film lak avang hian hmana indona mual lo ni tawh Bosnia chu khawvelin an hriat<br />

lar thar phah leh a. An film lak hi 1990 kum chho vela Serbia sipai pakhat leh Bosnia<br />

hmeichhe pakhat inhmangaih thu te-a inphiar film a ni.<br />

Tunah chuan sawrkar thuneituten Sarajevo leh Bosnia, Herzegovina tea indona<br />

kara thudik tam tak pho lan a nih avangin Jolie chungah an lawm hle a. "Khang indo<br />

lai khan hnam inang lo leh sakhaw vawn inang lo te inkarah dawhthei tak, democracy<br />

rilru pu-in lungrual taka an tanho dan te Jolie-i film lak hian a tarlang fuh thiam em a<br />

ni," tiin officer pakhat chuan a sawi.<br />

Jolie hi Sarajevo-ah May ni 3-a neih tur chawimawina hlan inkhawma tel tura sawm<br />

a ni a. Amaherawhchu Jolie chu inkhawma a kal theih dawn leh dawn loh a la chian loh<br />

thu US Magazine chuan a tarlang.n<br />

The TOEFL & IELTS Specialist<br />

international english language proficiency<br />

ETs TOeFL [PBT]<br />

Cambridge ieLTS<br />

• Special class/Regular class ျဖင့္<br />

တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး<br />

သင္ယူႏိုင္သည္။<br />

IELC, <strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> အေနာက္ဘက္ကပ္ရပ္<br />

တာဟန္းေစ်း အေရွ႕ေတာင္ဘက္၊ 'A' Group<br />

test preparation course<br />

TAHANTIMES | 9<br />

TOP 10 BOXOFFICE<br />

1 The Avengers $207M<br />

2 Think Like a Man $73M<br />

3 The Hunger Games $381M<br />

4 The Pirates! Band of Misfits $19M<br />

5 The Lucky One $48M<br />

6 The Five-Year Engagement $19M<br />

7 Safe $13M<br />

8 The Raven $12M<br />

9 Chimpanzee $23M<br />

10 The Three Stooges $40M<br />

TOP 10 MusIC alBuMs<br />

1 Blunderbuss Jack White<br />

2 21 Adele<br />

3 Tuskegee Lionel Richie<br />

4 Up All Night One Direction<br />

5 Hard 2 Love Lee Brice<br />

6 Up All Night Kip Moore<br />

7 The Wanted The Wanted<br />

8 Pink Friday Nicki Minaj<br />

9 Making Mirrors Gotye<br />

10 Love Is A Four Letter Jason Mraz<br />

Website: www.tahantimes.com<br />

E-mail: tahantime@gmail.com<br />

xl;jcm;csuf<br />

Test ေျဖမည့္သူမ်ားကို<br />

စာရင္းသြင္းေပးသည္။<br />

Scoring system ျဖင့္<br />

ရမွတ္ကို<br />

ခန္႔မွန္းေပးသည္။<br />

Test section တိုင္းကို<br />

audio CD + Past paper ျဖင့္<br />

ေလ့က်င့္ေပးသည္။<br />

ဆရာကိုယ္တိုင္<br />

2012 ခုႏွစ္တြင္ TOEFL-160, IELTS-8.0 ႏွင့္<br />

Test of Written English fullmark 6 မွ 5.5 ရထားၿပီး ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး<br />

Top Ten စာရင္း၀င္ျဖစ္သည္။<br />

• trSwfaumif;&csif&if trSwfjrifhjrifh&xm;wJh q&mxH oif,lyg •


10 | TAHANTIMES perspective 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

UN seCretary GeNeraL BaN KI-mooN ChU KaN ramah Lo ZIN<br />

UN Secretary General Ban Ki-moon<br />

chu April 30 khan Naypyidawah<br />

kalin kan ram president, Pyithu<br />

Hluttaw Speaker, Amyotha Hluttaw<br />

Speaker-te a kawm hnuah Pyidaungsu<br />

Hluttaw-ah thuchah a sawi. Pyidaungsu<br />

Hluttaw-a thu a sawinaah,<br />

"Pyidaungsu Hluttaw-a mi khual thu<br />

sawi hmasa ber ka nih aangin ka<br />

lawm hle. Myanmar ram insiam thatna<br />

tura hmalaktu President U Thein<br />

Sein chu ka fak hle a. I remhriatna<br />

leh huaisenna a chhuanawm tak zet<br />

a ni. By-election-a in-candidate Daw<br />

Aung San Suu Kyi leh NLD party-a<br />

mite leh pawl danga mite pawh inti<br />

tha ka ti hle a ni.<br />

Myanmar rama inrem lehna thu<br />

te, Democracy kalhmanga kal leh<br />

economics lama hmasawnna a thlen<br />

theih nan theih tawpa tan in lak a<br />

tul ang. In zavaiin rilru nghet tak pu<br />

ula, tang rual rawh u. Insiam thatna<br />

kawng zawh hi thil hahdam tak a ni<br />

lova, a chiang lo ruai bawk. A kawng<br />

a zim avangin hnung lama kir leh chi<br />

a ni lo. Ngaih dan a thuhmun loh hunah<br />

inhriat thiamsak tawn a tul thin<br />

ang. Ngaih dan a thuhmun loh dan hi<br />

a lian thei a, thil te tak pawh a ni thei.<br />

Tuna thu chham ang chi te hi a awm<br />

thei. Mipui thatna tur thlir rana in<br />

chinfel theih ka beisei. Tuna Hluttaw<br />

hi ram siam thatna tura pawimawh<br />

ber a ni a. Kum 2014-ah Myanmar<br />

chu ASEAN president a ni dawn a,<br />

mawhphurhna lian tak in chelh dawn,<br />

beiseina thar pawh in nei ang. Kum<br />

2015-ah inthlanpui in buatsaih leh<br />

bawk ang. Heti ang hun pawimawh<br />

in pal tlang lai hian khawvel ram<br />

hrang hrangte nen inkalho a tul ang.<br />

He ta tang hian khawvel ram hrang<br />

hrangin an hrekna che u hlip tur te, ti<br />

hniam turtein ram hrang hrang hruaitute<br />

ka ngen nghal bawk," tiin Ban<br />

Ki-moon chuan a sawi.<br />

Tihian a sawi zawm bawk,<br />

"Hnam hrang hrang inkarah remna<br />

a awm ngei tur a ni. Hei hi thil awlai<br />

a ni lo va, hma erawh sawn ngei<br />

tur a ni. Entirnan; indona avanga ral<br />

tlan te, Taiyinta-ho zingah leh politics<br />

party-hote chu an him ngei tur<br />

a ni a, politics avanga tangte pawh<br />

zalentir tur a ni ang. Kachin State-a<br />

indona hi inkah hai lam nen chuan<br />

a inpersan hle. Kachin hnam hian<br />

remna, economics lama thanlenna,<br />

politics lama hamthatna a hloh tur<br />

a ni lo. Chuti ang chu awm turin inkah<br />

hai phawt a tul. Mihring puite<br />

tanpui theih turin Kachin State-ah a<br />

kal theih tur a ni. Kum 30 chhunga<br />

Census buatsaih turah UN lamin a<br />

tanpui ang che u. Heng ka ngenna<br />

tihlawhtling tur chuan nangmahni in<br />

pawimawh a ni," tiin.<br />

UN Secretary General leh a hote<br />

hi April 29 khan kan ram an rawn<br />

thleng a. Yangon-a UN Secretary<br />

General hlui U Thant thlan pawh a<br />

tlawh nghe nghe. April 30 khan Naypyidaw-ah<br />

President nen an inkawm<br />

a. He an inkawmnaah hian Ban Kimoon<br />

chuan, "Myanmar ramin democracy<br />

in zawh tan lawmpui nana<br />

lo kal ka ni. Ram dang nena insumdawn<br />

tawnna thuah kan tanpui ang<br />

che u. September thlaa UN General<br />

Assembly-ah rawn tel ngei ang che<br />

u," tiin a sawi. Zing lam dar 10:00ah<br />

Pyithu Hluttaw Speaker Thura U<br />

Shwe Mann, dar 11:15-ah Amyotha<br />

<strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> C artoon<br />

Hluttaw Speaker U Khin Aung Myint<br />

te pawh Ban Ki-moon hian a kawm<br />

bawk. Chu mi zawhah Hluttaw-ah<br />

hian thu a sawi ta a ni.<br />

Chawhnu dar 2:00-ah Naypyidaw<br />

atangin Shan State, Heho<br />

khuaah a kal a, Ho Pung township-a<br />

awm, UNDODC leh kan ram sawrkar<br />

tang dunin a beih mek Cocaine<br />

aia thlai rah dang chin beihpui an<br />

thlakna chu a tlawh. May 1-ah Daw<br />

Aung San Suu Kyi pawh Yangonah<br />

a kawm bawk. May 1, tlai lamah<br />

White Rice Restaurant-ah media-ho<br />

hmaah Ban Ki-moon hian interviewna<br />

a nei bawk. He tah hian Ban Kimoon<br />

chuan, "A tha lamin kei chuan<br />

ka thlir. Ram hrang hrang pawhin<br />

Myanmar an rinna an tilang. Kum 40<br />

chuang hun in lo khawh ral mai mai<br />

tawh a. Khawhral tur a awm tawh lo.<br />

Party tin hruaitute, pawl hrang hrang<br />

leh ram hruaitute inpumkhat a tul.<br />

Tun hun hi nakin Myanmar ram tana<br />

hun pawimawh lutuk a ni. He remchanna<br />

hi hmang thiam rawh u. Chu<br />

chu message ka pek duh che u a ni,"<br />

a ti.n[Weekly Eleven/NLM/7Day]


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22 special report<br />

TAHANTIMES | 11<br />

LELTE AWARD-AH TAHAN TIMES KHUAL LIAN (Part II)<br />

A<br />

nihna dik takah chuan<br />

Pathianni tuk 15 April,<br />

2012 niah <strong>Tahan</strong> lam pana<br />

haw tum zawk kan ni na a,<br />

pawimawh luat vang leh, loh<br />

theih lohva hmun vohbik fang<br />

ngei tura duhsakna urhsun tak<br />

min hlui chu uire san a thiang<br />

tawh mawlh si lo. Aizawl atanga<br />

chhim lam km 40 dawn vela<br />

hla Sialsuk lam pan chuan<br />

zing dar 11:00 vela chhuah<br />

kan tum ta a.<br />

Khua a lo var a, loh theih lohva<br />

tlawh tur an la awm leh zel<br />

a. Kan tana Restaurant changkanga<br />

khuallian chawhlui min<br />

hluisak tawh, rokhawlhna<br />

avanga kan thulh-san tak,<br />

buai pherh erha phi ta ruai<br />

Ngurthangvela leh C. Sanga<br />

chungah ngaihdam dil nan<br />

tlawh ngei ngei a tul avangin<br />

kan tlawh kual a, "<strong>Tahan</strong> kan<br />

rawn kal tuma nau duat taka<br />

min awih tleina chungchangah<br />

kan lawmzia mai kha," tia an<br />

lawmthu sawi leh '<strong>Tahan</strong> Zin<br />

Album' dawhkana in lengte<br />

hmuha an chhawp han hmuh<br />

kha chuan lung a leng duh hle<br />

mai.<br />

Chutia zing lam program<br />

kan hman zawh chuan kan<br />

ipte pui banna C. Dinthanga<br />

inah tukthuan kan eiho leh<br />

a. Pu Dina ruahmannain Mizoram<br />

sawrkarin Foreigner<br />

(Tourist) te chawlhbuk atan a<br />

siam Hmuifang tlang lam pan<br />

chuan car 3-in kan thawk phei<br />

a. Kar lohvah Mizo pasal tha,<br />

a hming tak Thangmanga,<br />

Zampui khuaa Thangmanga<br />

an tih avanga Zampuimanga<br />

(1850-1910 AD) Ralte an tih<br />

tak hriatrengna thlan hmunah<br />

zun ram thiarin khua kan han<br />

chuan vel a, khawthlir nuam<br />

tak a ni.<br />

Tawk fang kan tlan hnu<br />

chuan Mizorama Zawlbuk<br />

ram tawh hnu, kum 1997 vela<br />

Zawlbuk din thar lehna hmun,<br />

chumi kum vek Aizawl Khatla<br />

JL High School bul Workshopa<br />

kan thawhpui thian zaidam<br />

Sawma te khua Falkawn-ah<br />

chuan min hruaitu Miss Tetei<br />

(F. Lalremsangi) te inah thingpui<br />

no kan dawm zawk a, kan<br />

tlan leh nghal ta char char a.<br />

Muallungthu khua kan pel<br />

leh thuak a, Aibawk khua<br />

kan thleng leh ta der mai. Mizoram<br />

tlang dungte a lunglen<br />

thlakzia te titi pah chung zelin<br />

tun hma atang renga khaw<br />

hming tia ka lo hriat lar ve<br />

em em Sateek kan pel dawn<br />

tep tihah chuan kawng sirah<br />

mau rap dawr te a inhung ve<br />

thliah thluah a, "Hei hi eng<br />

dawr te nge, a va ram leh<br />

lawi si em" tiin Pu Dina chu<br />

kan zawt chawt a. Ani chuan<br />

"Heng hi Nghah-loh-Bazar a<br />

ni e, a khaw thenawmte hian<br />

an thil zawrh tur eng emaw hi,<br />

he kawng kamah hian a man<br />

(cheng zat bithliah) ziakin<br />

lehkha themin an thiat thluah<br />

mai a, an hawsan leh mai thin.<br />

Tichuan zin vak vel leh khaw<br />

thenawm ten an lei duh chuan<br />

an thil leina zawnah pawisa<br />

chu lungin an delh mai a, tichuan<br />

a neitu ten tlai lamah<br />

an lam leh mai thin, a bo ngai<br />

meuh lo. Chuvangin Nghahloh-Bazar<br />

an tih phah ta a ni"<br />

a ti a, phawk deuh hru hian<br />

kan thlir liam puat puat a.<br />

Aizawl to Lunglei panna<br />

kawngah phei zel a ni bawk a,<br />

khaw hawi a nuam khawp mai.<br />

Kan hmaa khaw pakhat Maubuang<br />

khua chu kan thleng ta<br />

mai dawn a, Mizo hla pu, hla<br />

thu hmuam reng thin, hming<br />

dai tawh lo tur Lalawithangpa<br />

khaw hnuai kawng chu kan<br />

zawh a. Maubuang khua hi<br />

a hming tak Hmarlutvunga<br />

(Awithangpa) (1885-1965) tia<br />

hriat lar avanga khaw lar a ni<br />

a, Samthang khua tihte paw'n<br />

tun hma chuan an ko thin.<br />

ZALIANTHANGA<br />

A nuam mang e,<br />

Buangkhawpui tual kan lenna,<br />

Di kan chhai e zaleng runah<br />

Chhuihthangval biahnema –ten<br />

an lo tih thin ni.<br />

Chu khua kan pelh hnu chuan<br />

Hmuifang thing hming chawia<br />

hming sak Hmuifang tlang chu<br />

langsar zet mai hian a lo lang<br />

uar mai a, tlang chho pelh hnu<br />

chuan Sumsuih khua kan pel<br />

leh thuak a, kar lovah Mizoram<br />

chhung Buannel tih theih<br />

mai Phul rai tha tak hmun chu<br />

kan thleng ta a. A nawm dan a<br />

nuam a, eng emaw tiriau hian<br />

boruak a nei a, hah a dam<br />

sawng sawng mai a ni.<br />

A hmun a dam duai bawk a.<br />

Aizawl nula Miss Tetei, Rualtei<br />

(K.Vanlalruali), Yangon lama<br />

designer Golden-i, U Siami<br />

(Pu Lalzidinga nupui), Aizawl<br />

tlangval Ela leh U Mama, Pu<br />

C. Dinthanga leh keini 4 nen<br />

duhthala thla kan lak hnuin<br />

theitui leh something te kan eiin<br />

zawh fel hnu chuan Sialsuk<br />

lam kan tinzawn lehnghal a.<br />

Mit khap kar lek kan kal<br />

leh hnu chuan Mizo hla phuah<br />

thiam, hla 40 dawn dawn<br />

phuahu, Laltanpuia (1915-<br />

1997) khua Sialsuk chu kan<br />

thleng ta mai a, a khaw thuthmun<br />

han thlirin lung a leng<br />

nghal ruih a, amah Laltanpuia<br />

ngei pawh hian boruak a nei<br />

ve hle a ni ang, a hla 'I am dun<br />

ang' tih hlaah khan;<br />

Aw Sialkhawpui ka pianna hmun<br />

Ka seilenna tlang liai luai<br />

Turnipui lenkawl eng ruai<br />

hnuaiah hian ka hawi vel a<br />

Zaleng an tam ka cho rual si loh<br />

sumtualan<br />

Chantawk hmel di ka vai,<br />

lung reng a awi thei lo.<br />

tia a suangtuahna hrikthlakna<br />

hmun chu a ni a. Sialsuk khaw<br />

lu lawkah hian Thlihiau tlang a<br />

awm a, khua han chuan ila,<br />

a thawven thlakin khaw hawi<br />

a nuam reng a ni. Tun khaw<br />

hnu deuh khan he tlang hi<br />

Ngei-Ngei tlang tiin an phuah<br />

a ni awm e. (Eng vang tak ni<br />

ang maw, a romantic ang em<br />

le?) He Ngei-Ngei tlang zulzui<br />

a, a piah lawk, Sialsuk khaw<br />

hmasa awmna hmun, tlang hi<br />

a sang leh zawk a, Loh-Theih-<br />

Loh tlang zu tifiamthu pek a!<br />

Ngei-Ngei tlanga a ngei ngei<br />

loh chuan loh theih loh tlangah<br />

chuan eng tak ang maw? A<br />

tlang chhip zawlah hian Manase<br />

kohhran ten lung an<br />

phun a, a piah lawkah chawlhbuk<br />

chhek in tiat a inhung<br />

a, Ela'n (Pastor Bawlkunga<br />

fapa) Zodi hla a play-a zalen<br />

takin kan lam ho mai chu<br />

manhla tak a ni. He tlang han<br />

chuan meuh hi chuan thianpa<br />

Kawlthangpuia'n Chawhte a<br />

tum khat kalna a, a hla sak<br />

"Ka rawn fang leh hmana<br />

kan tuanna tlang,<br />

Tuahpui leh vau an vul ta<br />

Kan sul i hnu, khuarei an chang zo ta,<br />

Hring leh thar hnah nemten<br />

lo bawm"<br />

tih hla han sak mai tak ka nap<br />

a. Am deuh hleka kan chen<br />

hnu chuan haw zai rel a tul<br />

ta si a. Sialsuk atanga Aizawl<br />

pan tur chuan darkar 3:00 vel<br />

a tul ta si a. Rin lawk ang ngei<br />

chuan kan thianteho khan<br />

a nimin piah lawka thingpui<br />

dawr titi atanga phuahchawp<br />

rorel emaw kan tih tak, 'Sihhmui-ah<br />

Zaiho tur a ni, engkim<br />

a fel vek tawh, singer leh musiciante<br />

pawh tlai dar 5:00 khan<br />

kan thleng kim vek tawh, rawn<br />

hmanhmawh rawh u,' tiin min<br />

rawn phone sek hlawm bawk<br />

nen.<br />

Sialsuk atang Aizawl pan<br />

dawn khan dar 5:00 a ri der<br />

tawh si. Hmanhmawh bakleng<br />

chuan High Speed-in kan<br />

tlan ta par par a, kawng lakah<br />

Khuang-Tluanga (drummer),<br />

Zoramchhani, Zomuanpuii te<br />

leh Otto Band lead guitarist<br />

Millennium Center<br />

Sihhmui<br />

Thangbawiha ten chhum lo<br />

chat lovin kan thlen chin hriat<br />

duhin min rawn call awl lo va,<br />

keini a kara hetiang boruak<br />

kan han tawng ve mial kha chu<br />

"lawm namen lovin kan lawm"<br />

a ni ber e. Eng emaw titi chuan<br />

thim hlimah Aizawl kan lut a,<br />

"Kal lai kan ni i chawl lo ang"<br />

tih ang dungthulin, "Chawl ta<br />

lo chuan Sairang road zui zelin<br />

Sihhmui (Holiday Palace)<br />

lam pan chuan keini 4 chu Ela<br />

car lei tharin kan tinzawn ta<br />

ngar ngar ta a, zan dar 8:00<br />

dawnah kan tum ram chu kan<br />

thleng ta. Min lo welcome vel<br />

a, a hmun-hma a ualau-in,<br />

a englo riau va, hah a dam<br />

sawng sawng mai a ni.<br />

Kan han hawi vela, hla<br />

phuah thiam famkhaw lama<br />

lawi ta Biakkima (D loh D)<br />

fanu Melodi-i, Mimi Lalzamliani,<br />

Zoramchhani, Zomuanpuii,<br />

C.Luri pasal Pu Makuka<br />

leh zai thiam lar bakah mi 60<br />

vel-in he zan hi kan chen a.<br />

Music instrument leh musician<br />

te an kim biai a, zanriah<br />

ei khamah chuan show tan a<br />

ni ta. Phur sosan vawr tawp a<br />

thleng te pawh ni fahmiang,<br />

tuna a ziaktu ngei pawh hian<br />

sap rock hla pakhat chu a<br />

thuah ve ta hial a nih kha. A<br />

chang leh The Rengs-an a<br />

lead a, tuna a ziaktu hian a<br />

bass leh thul, Pana announcer<br />

niin a lam pah a, kan pu ber<br />

Sir Ni-a chu pu ber tih takah<br />

model-hovin an bawr deuh ber<br />

a, camera-man ni pah fawmin<br />

a kal phu deuh et et a, hlim lo<br />

reng kan awm lo...hui...ha..<br />

Ela chu a phakhar deuh a nih<br />

kha...<br />

Chutia Live Concert, naupang<br />

tui cheng taka kan chen<br />

hnu chuan zing lam dar 2 a lo<br />

ri ta der mai. Kham lo chung<br />

chung chuan tin zai rel a lo tul<br />

ta si. Mahni riah hmun lam pan<br />

>>to Page-12


12 | TAHANTIMES<br />

other's Day' Nute Ni hi nute<br />

'Mchawimawi nan, nu nihna<br />

chawimawi nan, society-a nute<br />

pawimawhna pho lan nana hman<br />

a ni. Khawvel hmun hrang hrangah<br />

a hman hun a inang lo hlawm a. A<br />

tlangpui thu chuan March, April leh<br />

May thlaah te an hmang thin.<br />

A ni lo awm dan hi a ram a zirin<br />

a hrang thluah a. UK-ah chuan<br />

Mothering Sunday a tirah vuah a<br />

ni a. Pangpar leh thilpekte kengin<br />

nute an va chibai thin a. Tun hnu-ah<br />

he ni hi Mother's Day tiin an vuah ta<br />

a ni. Hmun thenkhatah chuan enge<br />

maw ni bik denchhenin, chumi ni<br />

chuan an hmang kawp mai ni awm<br />

a ni. Greece-ah chuan Orthodox-ho<br />

chuan Isua Krista temple-a a kal ni<br />

February ni 2 chu Mother's Day an<br />

vuah hlauh a.<br />

Ram thenkhatah<br />

thung chuan sakhaw<br />

ni bik enge<br />

>> from Lelte Award<br />

chuan kan tin ta sang sang a. Amah<br />

C. Dinthanga 'Thamam' tih hla ang<br />

khan:<br />

Thamam, Thamam dawn ve thin che maw,<br />

Hlim leh lawma kan lenlai ni te,<br />

Zankhua rei reng dawn zo lova;<br />

Awihlai perhkhuang rimawi nen<br />

Zai tin kan vawr lai zan kha,<br />

Thamam, dawn ve thin che maw!<br />

tih mai awl tak a ni. Eng emaw titia<br />

kan thut khaw muan tawh hnuah<br />

chhin khat kan han chhing sak a,<br />

khua a var titih ta mai.<br />

Sumo motor book-saa Thawhtanni<br />

tuk zing dar 5:00 vela Aizawl<br />

chhuahsan tura biak hmin a nih<br />

avangin a hun tiamah Pu C. Dina te<br />

kawtah Sumo chuan min lo nghak<br />

ran a, Pu C. Dina nupui Pi Manguri<br />

leh Lelte chanchinbu chhutu leh a tul<br />

anga buaipuitu ber John-a leh Mawii<br />

ten ei tur engkim an lo peih fel vek<br />

article 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

MOTHER'S DAY<br />

EDITORS<br />

maw ni chu Mother's Day-ah an let<br />

thung. Catholic ramah chuan Virgin<br />

Mary Day chu Mother's Day-ah an<br />

vuah daih a ni. Ram thenkhat erawh<br />

chuan history-a thil thleng pawimawh<br />

atangin an ruat thung. Bolivia ramah<br />

chuan indonaa hmeichhiate an tel<br />

vena indona ni chu Mother's Day an<br />

ti daih mai a ni.<br />

Ram tam tak, he ni hi 'International<br />

Women's Day' tia hmang an<br />

awm a. Armenia, Bosnia, Herzegovina,<br />

Bulgaria, Kazakhstan, Romania,<br />

Russia, Slovenia, Ukraine ramah te<br />

chuan IWD tiin an hmang a ni.<br />

'Nute Ni' tia America rama hman<br />

tan a lo nih dan ber chu American<br />

Tualchhung Indo lai khan nu thenkhatin<br />

an fate indonaa an tel vang leh<br />

thihphah avangin an inhmu khawm<br />

thin a. Remna duha pungkhawm an<br />

ni a, hei hi 1870 chho leh 1880 chho<br />

vela thil thleng a ni a, amah erawh<br />

chu ram pum a huap lova, 'Local'<br />

level chauh a la ni. Chu chu Nute<br />

Ni intohna bul, kan ti thei<br />

a, tam-hnem kan eiho hnuin thla kan<br />

laho va, Pu C. Dina te chhung thatzia<br />

leh ngilneihzia chhuahsan mai tur chu<br />

rilru a khawih duh khawp mai. Anmahni<br />

zar liau liauva Zo khawvel hmelhriata<br />

kan han awm ve ta chu pian man a<br />

awm ngei mai. Ngal fimin dam mawlh<br />

rawh se.<br />

Pu C. Dinthanga hi hla phuah<br />

thiam, zai thiam, solo album pawh<br />

siam nual tawh a ni a. Mizo zai mite<br />

tilartu (promoter) ti ila tu'n kan thik<br />

hauh lo ang. Chawimawina certificate<br />

120 chuang a dawng tawh a,<br />

kum tin khel lovin ama sum sengin<br />

Lelte Award a sem thin a, malsawmna<br />

pawh a dawng reng a ni. Tute pawh hi<br />

a ngaihsak thiam a, mi hriat a hlawh<br />

mai bakah a zei thlawt a ni ber. Tichuan<br />

16 April 2012 Thawhtanni tukah<br />

an in lum nuam tak chu kan chhuahsan<br />

ta a, tluang takin hemi ni vek zan<br />

dar 10:30 ah <strong>Tahan</strong> kan thleng ta a ni.<br />

ang. 1868 khan Ann Jarvis an tih<br />

chuan indonaa thite chhung insuihkhawmna<br />

tur committee a din a,<br />

'Mother's Friendship Day' tia hman a<br />

ni. 1905-ah a thi ta hlauh a, a thil bul<br />

tan chu a lar hman ta lo va. Mahse<br />

a fanu Anna Jarvis-in a hna chu a<br />

chhunzawm.<br />

Ann Jarvis chu 1905 May ni 9-a<br />

thi a ni a, 1907 May ni 12-ah, amah<br />

ngeiin Sunday School zirtirtu hna a<br />

thawhna West Virginia bial Graftona,<br />

'Andrew's Methodist Episcopal<br />

Church'-ah a vuina inkhawm buatsaih<br />

a ni a.<br />

Nute chawimawi nana inkhawm<br />

'official' taka hman tak tak erawh<br />

chu 1908 May 10-ah he biak inah<br />

tho hian neih a ni leh a. A chhunzawmna<br />

pawh 'Wanamaker Auditorium'<br />

Philadelphia-ah mipui tam<br />

tak pungkhawmna buatsaih a ni leh<br />

bawk. A kum lehah chuan New Yorka<br />

hmun tinah he hun hi an hmang ta<br />

sup sup a ni.<br />

Anna Jarvis chuan a tirah he<br />

'Nute Ni' hi US holiday-a neih turin<br />

a campaign a. A hnuah chuan duh<br />

tawk lovin international holidaya<br />

nemnghet turin a bei zui ta<br />

zawk a. West Virginia<br />

State chuan<br />

1910a<br />

h<br />

TLANGkAwmNA<br />

Lelte Award-a tel ve tura <strong>Tahan</strong><br />

<strong>Times</strong> puipate an rawn sawmnaah<br />

hian kan puipa ber Sir Niliansanga<br />

kaihhruaina hmang veka kal kan ni<br />

a. Sir Ni-a hi <strong>Tahan</strong> Mizo-te tana 'mi<br />

tlawmngai' te zinga mi a ni a, function<br />

lian tham deuh leh khual chhawn<br />

chungchangah a serh zinga a mei<br />

a tling pha a, a inpekna a hlu hle a<br />

ni. Hei, kan ramin hmasawnna ke a<br />

chhep tan a, tlawhtu pawh kan hnih<br />

thum ta hle mai.<br />

Mizorama kan unaute paw'n Kalay<br />

Kabaw Zofate chennaah zalen<br />

takin an rawn chuang kai ve tan ta a.<br />

Keini'n theih tawpin (ti mai ang) kan lo<br />

chiau-au ve a, an lawm hle a ni ang.<br />

Aizawl kan thlen ve meuh kha chuan<br />

C. Sanga'n "Suahbuah" tiin a rawn<br />

fiamthu nghal pang a, mi lar thenkhat<br />

tena min lo welcome dan kan han<br />

hmuhin hnuk a ulh lam lam hial a ni.<br />

'state holiday' atan a seng lut a, state<br />

dang pawhin an seng lut ve zung<br />

zung ta mai a ni. 1914 May ni 8-ah<br />

chuan US Congress chuan May hapta<br />

hnihna Sunday chu 'Mother's Day'<br />

tia nemnghet turin dan a siam a. 1914<br />

May ni 9-ah chuan President Widrow<br />

Wilson-a chuan ram pum hriat turin<br />

'Mother's Day' ni hmasa ber nemngheh<br />

thu a puang a, chu bakah indonaa<br />

fate chan ta Nute zawng zawng<br />

chaiwmawi nan flag tar chhuak turin<br />

mipuite a hriattir ta a ni.<br />

Tunah hian he ni ropui hman hmasak<br />

berna 'Grafton's Church' chu 'International<br />

Mother's Day Shrine' an<br />

vuah a, 'National Historic Landmark'<br />

hnam ro hlu-a vawn that a ni.<br />

Mother's Day (Nute Ni) tia May<br />

thla hapta hnihna Chawlhni-a hmang<br />

ram tam tak an awm. Chung ram<br />

zinga kan hriat larte chu: Australia,<br />

Bangladesh, China, Canada, Germany,<br />

Hong Kong, India, Italy, Myanmar,<br />

Malaysia, New Zealand, Pakistan,<br />

Philippine, Singapore, Sri Lanka,<br />

Switzerland, Taiwan leh US te...ram<br />

80 lai a ni.<br />

Anna Jarvis khan 1908-a a nu<br />

a thih khan Derhken chi, pangpar<br />

var 500 a sem a, kha kha entawnin<br />

Mother's Day inkhawma pangpar var<br />

tawn hi chin danah an lo neih ta a ni.<br />

Mother Day-a pangpar var tawn hi<br />

Jarvis-in a tih chhan pawh a nu khan<br />

he pangpar var hi a ngainat em vang<br />

a ni a. A hnu-ah pangpar zuartute<br />

hian pangpar var a indaih loh vang<br />

leh hak zauh an duh avangin pangpar<br />

sen te an hmang ta zel a. Nute la dam<br />

an nih chuan par sen an hmang a, an<br />

thih tawh erawh chuan a var, kawr<br />

awmah an thiat thin ta a ni.<br />

Nute ni hi tunlaiah chuan inkhawmna<br />

programme-a hmang kan<br />

awm a, a thenin pangpar emaw present<br />

engemaw Nute pek ni bikah an<br />

hmang thung a. A then erawh chuan<br />

Nute pual bika chhungkaw chawhlui<br />

kilhona hun bikah te an hmang ta<br />

a ni.n<br />

Mizoram kan chuan kai tirh kha<br />

chuan "Burma mi" tih leh a behbawmah<br />

thin thiin kan mu thei meuh lo va, chumi<br />

hnuah pawh vawi duai lo hlauthawng<br />

chungin inpui kan bel thin a nih kha.<br />

Chu rilru leihbuakna hla pakhat chu<br />

T. Zorampela'n<br />

Aw, a na tuar thiam zawng a har,<br />

Hrilh ka hai lunglam ka lo vai;<br />

I tan ka tuarna leh hlim ni zawng<br />

Zantiang tawnmang mawl mai an chang zo ta.<br />

tiin a lo au chhuahpui a ni.<br />

Mahse, tunah chuan thil hlui eng emaw<br />

cham-bang awm mah se, L. Z. Sailoa<br />

thukhawchang angin "Zofate insuihkhawm<br />

zai i rel ang u" tih ang khan<br />

inpawhna thuk zawk lamah kaiten kan<br />

sawn nghet tawh niin a lang a, Kawlphai<br />

Zofate hi Mizoram choka pakhat a la ni<br />

ngei ang tih hi kan sawi duh a chu a ni.<br />

Chuvangin thil hlui hnuchhawn a, hma<br />

thlir kawng dap hi hnam dinchhuahna<br />

a ni ngei ang.n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

T haw-pat<br />

HealtH<br />

Thaw-paT Rah ei TaRhaRna<br />

(ေထာပတ္) kan tih<br />

(Avocardo) rah hi tarharna<br />

atana damdawi tha lutuk<br />

khuanu thilpek a lo ni. Kan<br />

taksaa a pawi khawih thei<br />

chi chemical te hi thaw-pat<br />

hriak hian a tleuh fai thei a<br />

ni tiin scientist-ten an sawi.<br />

A bik takin min titar<br />

chaktu chemical te chu<br />

thaw-pat rah hriak hian a<br />

ti-muang thei a, chu bakah<br />

lung na leh cancer tur te<br />

pawh a veng thei tlat a ni<br />

awm e. Thaw-pat raha a<br />

hriak hian kan taksa dotu<br />

'molecule' te chu a do let<br />

ve thei tlat a ni.<br />

"Tar harna atana tangkai<br />

tur hi alu leh bul sen-ah<br />

te hian hmuh tur a awm na<br />

a, kan taksa timur 'cell'-a<br />

hnam lut thei khawpa tha an<br />

ni lo va. Thawpat rah erawh<br />

hi chu 'cell' pawh a fan thei<br />

tlat mai a ni," tiin San Diego-a<br />

April 22-a an buatsaih<br />

'Experimental Biology 2012<br />

Conference' denchhena<br />

'American Society for Biology<br />

and Molecular Biology<br />

Annual Meeting' neihah<br />

Mexico-a researcher pakhat<br />

Christian Cortez-Rojo<br />

chuan a puang chhuak a ni.<br />

"Ei-in danga antioxidant'<br />

te hi chuan cell chhungril<br />

thleng an fan thei lova. Tichuan<br />

cell chuan a hna<br />

a thawk thei lova a thi ta<br />

mai thin a. "Sangha dah<br />

khawmna tui zema sahriak<br />

bua chu thianfai mah ila, a<br />

sahriak luhna kan pin that<br />

si loh chuan sangha chu<br />

an thi zel tho ang chu. Chu-<br />

tiang chu a ni mai," Rojo<br />

chuan a ti a.<br />

Chutiang chuan Thawpat<br />

rah hriaka antioxidant<br />

erawh chuan cell chhungril<br />

tak tak a fan theih avangin<br />

cell a tidam rei ta a ni.<br />

Chu bakah thaw-pat rah<br />

hriak hian thisen dawt a<br />

veng him a, cancer natna<br />

lo chhuak tur a veng thei<br />

tiin Rojo chuan a research<br />

hmuh chhuah te chu annual<br />

meeting-ah chuan a puang<br />

chhuak a ni.n<br />

kuhvaa kan ei TeLTe avanga naTna LO piang a pung<br />

Kuhva kan ei thina kan telh 92, 45 (vaihlo dip)<br />

avanga natna kan vei thin hi a pun tual tual thu<br />

mi thiamten an sawi. A tir lamah kha chuan kuhva<br />

leh chinai chauh kha ei thin a ni a. Tun hnuah hian<br />

92, 45 te kan telh tak teuh avangin ka chhung na<br />

chi hrang hrang hi a lo piang chhuak ta a ni.<br />

Kan ram chhungah hian hmun tinah awlsam<br />

tak leh zalen taka kuhva hi kan ei theih avangin<br />

kuhva ei pawh kan pung tual tual a. A bik takin<br />

rawltharte zingah eitu hi an pung nasa a ni. Tun<br />

hma deuh kha chuan kum 40 pelh hnuah chauh<br />

hahni cancer kha a awm thin a, tunah chuan kum<br />

25 bawr chhova hahni cancer vei pawh an tam ta.<br />

Hei hi kuhvaa tel hlo chi hrang hrang vang a ni deuh tlangpui.<br />

"Kuhva rah chu 'kat' nen an chiah a, a rawn puam ta a. Tichuan a rawng mawi nan<br />

rawng tlakna hlo-ah an chiah leh a. Tuiin an sil fai leh a, an pho ro va. Vaihlo pawh zu<br />

leh khawizu nen an chiah a. Chinai pawh tui nen an chawk a, a tui fim chu an paih a,<br />

a mawnga tla khawm chinai chauh chu an la a, bawng hnute phut nen an pawlh leh a.<br />

Chuvangin a chinai han ei fuh pawhin a hang dep mai a ni.<br />

Chu mai bakah ram thenawm atangin 92, 45 leh thil dang eng emaw zat an lak luhte<br />

chu an han pawlh leh a. Heng vaihlo dip te hi a tak hle a, thawk na tak a ni. Bangladesh<br />

ram atanga kuhva funsa lak luh pawh a awm. Hengte hi duh tawka chemical hmanga<br />

tihdanglam tawh an nih hlawm avangin ei fuh tawh chuan addict awl tak a ni," tiin Prof.<br />

U Ko Ko Maung chuan a sawi.n<br />

K hua<br />

TAHANTIMES | 13<br />

khaw Lum Laiin FimkhuR a TuL!<br />

a thal a, a sat em em avangin thlan a chhuak nasa a,<br />

taksaa tui leh 'al' a chhuak hnem a. Hei vang hian taksaa bawl<br />

thak, chauh, lu hai, tha tawm, pang<br />

sa leh nunna te hiala hlauhawm a<br />

thleng thei. Zawm tur te:<br />

Chuvangin khaw sat lutuk vanga<br />

pawi a thlen loh nan hengte hi zawm<br />

theuh turin mipuite kan ngen.<br />

(1) Zing dar 10 atanga tlai dar 5<br />

inkarah ni sa hnuai, tui kam, tui<br />

hmunahte inbual hauh loh tur a<br />

ni a, daihlimah awm tur.<br />

(2) Ni sa atanga lo kalin thlen hlima<br />

inbual nghal vat chin loh tur.<br />

(3) Ni sa hnuaiah taksa chet vak vakna chi engmah tih loh a<br />

tha.<br />

(4) Zu hian kawchhung a tisa a, khaw lum nen chuan tawrh a<br />

hrehawm thin avangin in loh hram a tha.<br />

(5) Chhuna khawlaia vah chhuah dawnin lukhum, nihliapte ken<br />

ngei ngei tur.<br />

(6) Eng kapchhuak chhawng thei thawmhnaw var emaw, a<br />

rawng dal lam emaw ha uar ang che.<br />

(7) La dik tak (pangngai)a tah thawmhnaw thawl deuh hlek hlir<br />

ha thin rawh.<br />

(8) I thlan a chhuah tam viau chuan taksa tui leh 'al' phuhru leh<br />

turin 'dehydration salt' (ဓါတ္ဆားရည္) in rawh.<br />

(9) Pang a sat viau chuan tuivawta chiah puan huhin indep dai<br />

rawh.<br />

(10) Zun thlum, lung na, thisen sang natna vei te, naupang leh<br />

kum upa lam tan chuan khaw sat lai chuan daihlimah thli lut<br />

chhuak thatnaah chawlh mai mai a tha.<br />

(11) Bawl leh thak te i vei chuan puan chiah vawha deh, ta-natkha<br />

hnawih te a tha.<br />

(12) Khaw sat luat vanga chau ngawih ngawih, pang sa, nikhaw<br />

hre lova awm leh kaih an awm chuan nunna chan theih a<br />

nih avangin a rang thei ang bera damdawi in panpui tur a<br />

ni.n<br />

mipain inpawm an ngaina a,<br />

hmeichhiain SeX<br />

Thil mak tak a ni. Thil mak tak a tling. Zirchianna neitute chuan<br />

inpawm leh infawh hi hmeichhiate aiin mipain an ngaina zawk<br />

an ti tlat mai. Inpawm fo leh infawh fona hian a tihlim bik ni awm<br />

tak a ni. Hmeichhiateah chuan nghawng a nei thui lo va, an hlim<br />

phah em em lo. Hmeichhia leh mipate hi an awm tlan chhung<br />

a rei poh leh sex an hmang zing. Mipate chu an bialnu te an<br />

pawma an kiss hian an hlim hle a, hmeichhiate thung chuan sex<br />

an hman hian a tihlim ber. He zirchiannaa an hmuh chhuah hi<br />

an rin loh dan a lo ni a, an rin dan nen chhim leh hmar daih a ni.<br />

US, Germany, Spain, Japan leh Brazil rama nupa tuak tam<br />

tak an zirchianna atang an hmuh chhuah a ni nghe nghe. "A<br />

zirchiangtute chu Kinsey Institude an ni a, America's Indiana<br />

University-a awm a ni.n<br />

2012 – 2013 Academic Year<br />

Pawl 8, 9, 10<br />

December Boarding School (Thit Sar Oo computer kawmchar kawng), Taungzalatt Veng, Kalaymyo.<br />

Tel: ၀၇၃-၂၂၇၇၁ (School)၊ ၀၇၃-၂၁၄၄၈ (In)


14 | TAHANTIMES<br />

tUNLaI tahaN BorUaK<br />

Tunlai hian khua a lum tulh tulh a, tawnzau chauh haa khawlai<br />

leng an tam ta hle. Kekawr bul ha pawh mipa zingah chuan an<br />

tam. Hmeichhe inchei dan tlangpui chu kekawrtlawn zuih tak,<br />

chawn thleng vel khuh tawk an ha a. An kawr hak tam ber than<br />

chu kawlin Phe Sah (ဖဲစ) an tih ang chi a ni, a design erawh<br />

mahni duh dan dan a ni deuh mai.<br />

Secular thiamna zirna boarding school lam pawh an hawng<br />

tan leh ta a, zirlai tam takin zirna an chhun zawm chho leh ta<br />

chur chur mai. Zirlai la tan lo naupang deuhte chuan hmun hrang<br />

hrangah Sap tawng an zir mek bawk.<br />

Kuminah hian <strong>Tahan</strong>-ah vanneihthlak takin kang mei a la<br />

chhuak lo va, a lawmawm. Fimkhur theuh erawh a tul ang. Tlem<br />

te tein ruah a sur zauh thin a, thli pawh na lo deuh chuan a tleh<br />

zeuh zeuh.<br />

Kohhran thilah chuan thalai inkhawmpui chu kohhran tam<br />

zawkin an zo tawh a. May thla tir lam khan Letpanchaung-ah<br />

Wesleyan kohhranin inkhawmpui an nei a. Kohhran dangah<br />

chuan thawm lian tham a awm meuh lo.<br />

Tunlai hian dawnfawh a awm nual a, hmun hrang hrangah an<br />

zuar. Fu tui vawt tak hralh a kal hle.<br />

Haimual lam motor pawh an kal tluang zel a, motor a tha<br />

bawk a, bungrua an phur tamin an phur sang thei hle. Bungraw<br />

zuar, puan, kawr tih ang chi zuar leh thlai hnah/rah zuartute pawh<br />

tluang takin an zuar thei zel. Christmas dawn ang maia inhralh<br />

teuh erawh a har.<br />

Mistiri, puan thui, puan tahtute pawhin an hna an kalpui tha<br />

zel a. Thal lai a ni bawk a, in sa an tam, mistiri lam an awl thei<br />

meuh lo. Beauty parlor hawngtu an pung zel a, mawi tum kan<br />

tam tulh tulh a ni chek ang chu.n<br />

<strong>Tahan</strong>-a auDiO STuDiO-in<br />

hna hmu TLuang ZeL<br />

<strong>Tahan</strong>-ah hian Audio Studio<br />

(Digital Recording) kan<br />

tih ang chi hi pahnih chauh<br />

a la awm a. Album siam leh<br />

a darkara aw thun hi a awm<br />

ve deuh reng. Audio studio<br />

neitu Pu Thangbawiha hian<br />

tuna studio ang hi a neih<br />

hma pawhin kum 10 chuang meuh heti ang lam hi a lo buaipui tawh<br />

a. Tuna a Audio Studio hi kumin January thla atanga a hawn a ni a.<br />

Aw thun duh an awmin amah hian a part kimin music a lo tihsak a.<br />

A darkara thun duh tan chuan musician dang pawh an sawm thin.<br />

Darkar khat thun man hi Ks.5000/- a ni a, Album 1 siam man chu<br />

Ks.550000/- a ni thung. Album 1 hi kar khat chhung velin an siam zo<br />

deuh tlangpui. He Audio Studio neitu hi Yangon atanga zir chhuak<br />

a ni nghe nghe. Hla an record-naah Pathian hla a tam ber a, love<br />

song pawh a awm ve zeuh zeuh. Zaipawl lam pawhin hla 2/3 vel chu<br />

an thun ve zauh thin. Solo Album siam hi an tam ber. Falam miin an<br />

thun tam ber a, Hakha leh Tedim lam pawhin an pan a, Mizo pawhin<br />

an pan. <strong>Tahan</strong>-ah heti anga Audio Studio pahnih kan lo nei ve ta hi<br />

thil lawmawm tak a ni e.n<br />

<strong>Tahan</strong> BaZaRa pangpaR ZawRh Dan<br />

<strong>Tahan</strong> bazar thlang lamah<br />

hian pangpar zuar hi<br />

hmeichhe 4/5 hi an awm<br />

reng a. An pangpar zawrhte<br />

hi an mawi hlawm hle. Heng<br />

pangparte hi Kalaymyo,<br />

Taungphila, Taungta, Melkua<br />

leh hmun hrang hrang<br />

atanga lo lutte an ni a. Chi<br />

20 vel a ni tlangpui. A tlangpui<br />

thua an zawrh tam ber chu rose, gandamar, leh holland te an<br />

ni. Gandamar hi par khatah Ks.200/- a ni a, par thumah Ks.500/- a<br />

ni tlangpui. Rose par hi par 10-ah Ks.800/- a ni a, Hollan hi bawr<br />

khatah Ks.100/- a ni. Heng pangparte hi biak ina khawi mawi atan<br />

te, inneihnaa khawi atan te, thil eng emaw lawmna chi hrang hranga<br />

khawi atan leh mitthi kuang cheimawina atante a leitute hian an lei<br />

ber. A leitute hi <strong>Tahan</strong> leh a chhehvela Zo hnahthlakte an ni deuh ber<br />

tih a zuartu Thang Sui chuan kan editor-te a hrilh.n<br />

local news<br />

12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

k.ThangveLa ZODi nighT chu<br />

LungLenThLak Taka hman a ni<br />

Kan hriat theuh tawh angin Pu K.Thangvela (kum 57) chu 22 April, 2012 khan kan<br />

chan ta kha a nia. Kha thil thleng khan Mizo Music khawvel mai bakah Zoram<br />

khawvel a barakhaih tak zet a nih kha. Amah Pu Thangvela hi <strong>Tahan</strong> tana mi tangkai<br />

leh inpe zo a ni a, pa hlim thei leh rual pawl thiam tak a ni. Chuti chuan 30 April<br />

2012 khan K.Thangela Zodi Night chu ama inah urhsun taka hman a ni. Hmanpui<br />

turin mite sawm hran lo mah se, mi 300 chuang teh meuhvin an hmanpui a ni. Zodi<br />

music band-a a awm chhun chhun bak zai thiam hlun tak takin zai hmangin hun an<br />

hmang deuh ber. Zodi leh Zodi-a mi ni lem lo zai thiam hlun telte chu Pi Hlunmawii,<br />

Sayama Kyi Kyi, Pi Malsawmi, Pu Thangluaia, Pu Biakthangliana, Pu Pachhunga<br />

leh mi dang eng emaw zat an tel a, musician lamah pawh Pu Lalhmingthanga, Pu<br />

B.Tea, Pu Bawla (Keyboard, ani hi Zodi musician an kim loh avanga pui a ni) leh mi<br />

dangte an ni. Program hi zan 8:00-11:00 thleng hman a ni a. A lunglen thlak a, nun<br />

hlui ngaih a tizualin Zodi vanglai min ngaihtir hle tiin Pu Thangvela nupui Pi Mamin<br />

a sawi nghe nghe.n<br />

<strong>Tahan</strong> BaZaRa DamDawi<br />

ZawRhna DawRTe an Lun<br />

Thei hLe<br />

Mihring hi kan han dam loh tawh hi<br />

chuan rilruah damdawi hi a lo lang nghal<br />

a. Chuvangin lei mai theiha damdawi a<br />

awm hi kan vannei em em a ni.<br />

<strong>Tahan</strong> bazar leh a chheh velah hian<br />

damdawi dawr hi 13 vel a awm a. Dawr<br />

tin mai hian an hralh thei hle. Hralh kal<br />

zual chu pumpui na damdawi, thin na<br />

damdawi leh zun thlum damdawite hi an<br />

ni a. Hritlang awm na leh paracetamol<br />

pawh hi hralh kal pawl tak a ni.<br />

A leituten damdawi hming lama an<br />

lei chuan a zuartuten an lo leitir mai a. A<br />

chang chuan a zuartute hian ei tur an lo<br />

chawh ve bawk thin. <strong>Tahan</strong> leh a chheh<br />

vela miten an lei deuh ber a. Khaw danga<br />

zawrh tur pawh a hlawmin an lei bawk<br />

thin.<br />

Heng damdawite hi Mandalay atanga<br />

an chah a ni deuh ber a. Company-in a<br />

zawrh thin hi India siam a ni deuh tlangpui<br />

tih thu a zuartu Pi Mawipuii hnen<br />

atangin thu kan dawng.n<br />

Fu Tui hRaLh a kaL<br />

Fu tui hi taksa tan a thain a hrisel em em<br />

mai a. Tun ang thal khawlum lai hi chuan<br />

hralh a kal em em a ni. Fu hi Segyi leh<br />

Hmuntha (Sawbua Yeshin) atangin a lo<br />

lut ber. A zuartuten an sawi dan chuan<br />

Segyi fu hi a thlum ber a ni awm e.<br />

<strong>Tahan</strong>-ah hian fu tui zwarhna dawr hi 6<br />

vel a awm a. Khawla her a ni deuh tlangpui.<br />

Kuta her pawh an awm. Tunlai hian<br />

hralh a kal em em a ni. A her chhuah fu<br />

tui chu no thianghlim taka an chhung lut<br />

a, vur tlang tlem kha no-ah chuan a lo<br />

awm sa tawh a, pipe-a hip lut a ni deuh<br />

ber tawh mai.<br />

Sawi tawh angin Segyi fu hi a thlum<br />

bik a, fu tui rawng erawh a sen zawk. A<br />

pum a lian thain a sei bik a, fu tui pawh<br />

a chhuak hlawk bik. Hengte hi bawng<br />

tawlailirin a neituten <strong>Tahan</strong>-ah an rawn<br />

dah thin. Fu tlawn khat hi a tlangpuiin<br />

Ks.200/- a ni. Fu tuia her chhuah a nih<br />

hmain an ziat fai hmasa thin a, ni khatah<br />

no 100 bawr vel an hralh thin a. Khua a<br />

dura ruah te a sur loh hi chuan fu tui lei<br />

hi an tam em em thin thu a zuartu Pu<br />

Sanga (<strong>Tahan</strong> B) hnen atangin thu kan<br />

dawng.n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

hOT newS JOuRnaL-a a ThuSawi chungchangah<br />

agRicuLTuRe anD iRRigaTiOn uniOn miniSTeR<br />

u mYinT hLaing-an pYiDaungSu hLuTTaw paLaiTe<br />

ngaihDam a DiL<br />

Hot News <strong>Journal</strong>-a a thu sawi<br />

chungchangah Pyidaungsu<br />

Hluttaw Palaite hnenah April ni<br />

30 khan Union Minister U Myint<br />

Hlaing hian ngaihdam a dil a.<br />

Hot News <strong>Journal</strong>-in interview-na<br />

a va neihah Union Minister<br />

hian, "Hluttaw Palai tiin an lo<br />

lut a, lehkha thiam hek lo. Pawl 10<br />

pawh pass lovin Hluttaw-ah ka lut<br />

ve e a rawn ti a, miin thu rawh an<br />

tih leh a thu a, tho rawh an tih leh a<br />

tho va. Hmehkhep kha hmet rawh<br />

an tih leh a hmet ve mai a. Enge<br />

an sawi pawh hre thiam mang hlei<br />

lovin a hawi vel ve mai mai a ni"<br />

tiin a lo sawi a ni awm e. Chu chu<br />

<strong>Journal</strong> chuan 'aw' an lo thun vek<br />

si a, journal-ah thailan a ni bawk<br />

a, Hluttaw palaite an lungawi ta lo<br />

a ni.<br />

Chuvangin Hluttaw palaite<br />

chuan, 'A&I Union Minister tawng<br />

dan hi Hluttaw hrim hrim leh palai<br />

te, mipuiten an hmu khawlo vek<br />

thei dawn a, palaite zahawmna<br />

a tibawrhbang zo a ni. Hetianga<br />

Union Minister meuh insumkarna<br />

nei hauh lova a tawng hi mipuiten<br />

2008 Constitution Dan hmanga an<br />

din Pyidaungsu Hluttaw leh hluttaw<br />

dang hrim hrim timualpho tur<br />

zawng a nih avangin kan duh lo hle<br />

a, Pyidaungsu Hluttaw leh hluttaw<br />

dangte leh Hluttaw Palai zawng<br />

domestic digest<br />

zawng lakah sawrkar chanhinbu<br />

leh television programme-ah te<br />

thupha chawi a, ngaihdam dil turin<br />

kan phut a. Chutianga a tih loh<br />

chuan 2008 Constitution Dan hi a<br />

zah lo, a zawm lo tihna a ni ang a,<br />

dan dinglai hmanga na taka hrem<br />

turin thubuai kan siam dawn a ni<br />

tih kan puang, tiin thu kan chhuah<br />

a". Hluttaw palaiten 23.3.2012 niah<br />

chutiang chuan hming sign-in<br />

thu kan thehlut na a, tu thlengin<br />

chhanna engmah kan la hmuh loh<br />

avangin a aia nasain hma kan la<br />

zel dawn a ni tih kan hriattir che<br />

u a, min bawhzuisak vat turin kan<br />

ngen e," tiin April 23-ah Hluttaw<br />

Right & Joint Committee-ah an<br />

theh lut a.<br />

Tichuan April ni 30 ni-a Pyidaungsu<br />

Hluttaw rorelnaah Agriculture<br />

& Irrigation Ministry Union<br />

Minister U Myint Hlaing chuan,<br />

"Hluttaw palai zahawm tak tak<br />

te u, Hluttaw leh Hluttaw palai te<br />

zahawmna tibawrhbangtu tiin ka<br />

chungah in lung ni lo hle a, in za<br />

hian he leilunga piang, thih leh<br />

ruam khatah, dam leh tlang khatah<br />

ti tura ka thurualpui, khawvel<br />

khualzin tlang vek kan nih kha,<br />

chuvangin min hrethiamin min<br />

ngaidam hlawm turin in khawngaihna<br />

ka ngen e," tiin ngaihdam<br />

a dil ta a ni.n<br />

axmufyHhaMu; avQmufxm;vdkolrsm;twGuf<br />

ေဆးဘက္ဆိုင္ရာကၽြမ္းက်င္<br />

(Medical Techonology)<br />

သင္တန္းတက္ေရာက္သူ/မည့္သူမ်ားအတြက္<br />

၀ယ္စလီေဆး႐ံုမွ<br />

သင္တန္းေထာက္ပံ့ေၾကးကို<br />

ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ေၾကာင္း<br />

သတင္းေကာင္းပါးလိုက္ပါသည္။<br />

အေသးစိတ္သိရွိလုိပါက<br />

လူကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ<br />

တယ္လီဖုန္းနံပါတ္ (၀၇၃-၂၂၇၇၉၊ ၀၇၃-၂၁၂၈၃၊ ၀၇၃-၂၂၀၂၄) သို႔ျဖစ္ေစ<br />

ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္။<br />

ameRica chuan kan Ram<br />

an hRekna chu STep 5-in<br />

pheLh Dawn<br />

April 1 khan kan ramah by-election<br />

buatsaih a ni a, tluang tak leh fel taka<br />

a zawh theih avangin America-in kan<br />

ram a hrekna chu step 5-a a hlih tur<br />

thu April 4 khan America Secretary of<br />

State Clinton chuan a sawi. "Myanmar<br />

sawrkar-in dik tak leh fel taka thil a tih<br />

chhoh zel avangin mipuiin hamthatna<br />

an nei chho tual tual a, keini pawn kan<br />

pui chho zel ang che u. By-election<br />

a kal tha a, hmasawnna dang pawh<br />

hmuh chho zel a nih avangin hrekna<br />

chungchangah chu Europe ram leh<br />

Asia-a kan thian ram thenkhatte nen<br />

pawh kan sawiho zel," a ti bawk.<br />

"Kan lam chuan kan chhun zawm<br />

zel ang. Step 1-na atan Yangon-ah<br />

Ambassador kan rawn dah ang. Step<br />

2-na atan Myanmar-ah thawktu kan<br />

rawn tir ang a, UNO hnuaia intanpui<br />

theih dan lam a buaipui ang. Step 3-na<br />

chu hriselna leh zirna lama intanpui a<br />

ni a. American rama Private University<br />

thaah sum seng lova kai dante kan<br />

tihsak leh thei ang. Step 4-na atan in<br />

rama MP-te kan rama an rawn kal theih<br />

dan tur ngaihtuah a ni ang. Step 5-na<br />

chu economics leh politics lama rang<br />

taka hma in sawn theih nan sum lama<br />

intanpui a ni a, company eng emaw zat<br />

installment-in an rawn lut ang," a ti.<br />

Kawng zawh tur tam tak a la awm.<br />

Nakin hun tur lam thil chiang a la ni lo.<br />

Mahse hma in sawn dan chu kan lo<br />

thlir reng ang. In tih that ang zelin keini<br />

lam chuan kan pui zel ang che u tih thu<br />

a sawi tel bawk. Politics avanga tang<br />

TAHANTIMES | 15<br />

chhuah tur leh chhuah tawhte pawh<br />

zalen taka an awm kan duh a. Taiyintaho<br />

nena remna siam pawh a tul. <strong>No</strong>rth<br />

Korea ram nena in inzawmna pawh tihchak<br />

a tul a ti bawk.<br />

mYanmaR Ram an hRekna<br />

ThenkhaT canaDa-in an<br />

chawLh LaiLawk San<br />

Myanmar ram an hrekna thenkhat chu<br />

Canada sawrkarin a chawlh lailawksan<br />

tih Foreign Minister John Baird<br />

chuan April 24 khan a sawi. Hrekna an<br />

chawlhsan zingah chuan export import<br />

leh sum pai inthawn tawn chungchang<br />

te a tel a, ralthuam lei leh hralh lam leh<br />

ralthuam technology lam hrekna te chu<br />

chhawmnun zel a la ni.<br />

Hetianga hrekna dan te a phelh dul<br />

chhan hi Myanmar rama democracy<br />

din tuma hmalaknate lawm nan a ni ber<br />

a. Canada Foreign Minister John Baird<br />

National League for Democracy hruaitu<br />

Daw Aung San Suu Kyi by-election-a<br />

a chak tak hnu-ah hrekna thenkhat te<br />

chawlh lailawksan turin kan rel ta a ni,"<br />

a ti a. Foreign Minister khan Canada<br />

ramin 'khua leh tui nihna chawimawina<br />

Daw Aung San Suu Kyi a hlan chu a<br />

rawn pe a ni.<br />

Canada Foreign Minister chuan<br />

Myanmar sawrkar laka kan hreknate<br />

hlip tawp tur chuan a la hma deuh a,<br />

Myanmar dinhmun hi kan la ngaichang<br />

rih dawn a ni a ti a ni.<br />

Canada ramin a hreknate chawlhlailawksan<br />

tura thutlukna a siam thu hi<br />

European Union-in Myanmar a hreknate<br />

kum khat chawlhsan phawt tura a<br />

rel hnu ni rei lo te-ah puan a ni.n<br />

I harsatna kan pui thei reng che<br />

u hRang nawn kap (uyfoJ)<br />

လွ်ပ္စစ္ ကၽြမ္းက်င္မႈအဆင့္-၂<br />

(ဒု/၃၂၄)<br />

mItthI KUaNG<br />

CHEI MAWI DUH TAN<br />

v Hnam changkang apiangin mitthi kuang an chei mawi.<br />

v Mawihnai taka zalh i duh chuan uluk takin kuang kan lo cheisak ang che.<br />

v Kalay leh Tamu bialah kuang chei turin keimahni'n kan rawn pan thei<br />

reng che u.<br />

Contact:<br />

pI HmINGmAwII<br />

<strong>Tahan</strong> [A], TZR kawt<br />

Tel. 073 21963<br />

အစိုးရအသိမွတ္ျပဳ<br />

Electirc, Battery, Solar vuah (fit) leh (a tha lut tlem)<br />

ti ang chi kan siamsak thei reng e.<br />

ဆက္သြယ္ရန္<br />

tvif;opf<br />

လွ်ပ္စစ္ပစၥည္း၊ ဘကၳရီ၊ TV မ်ိဳးစံု<br />

ေရာင္း၀ယ္ေရး<br />

ပန္းသီးတိုက္မ်က္ေစာင္းထိုး၊<br />

ကိမ္းတိုက္<br />

ေဆးဆိုင္အနီး<br />

ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊<br />

တာဟန္း၊ ကေလးျမိဳ႕။ Tel. 22046


16 | TAHANTIMES general news 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

nLD paRTY aTanga BY-eLecTiOna TLingTe hLuTTaw-ah an TeL Ta!<br />

'mipui DuhDan ngeiin kan TeL Dawn' a ni Daw aung San Suu kYi-in a Ti<br />

Daw Aung San Suu Kyi tiamin Hluttaw<br />

palai atan National League for<br />

Democracy Party atanga by-electiona<br />

thlan tlinte chu Hluttaw-ah May ni 2<br />

(Nilai ni) khan an tel ve ta. Hluttaw<br />

palaite thuchham tur, 2008 Constitution<br />

Dan bu figure 4 ami ang chiahin,<br />

“Constitution Dan chu vawng tha,<br />

humhalh, venghim” turin an intiam<br />

ta a ni.<br />

Party in-register tur hian Constitution<br />

Dan hi vawng tha, humhalh,<br />

veng him tura intiam a ngai a. Chu<br />

chu NLD Party chuan, ‘zah takin kan<br />

zawm ang,’ tia thlak an dil a ni. An<br />

phut ang ngeiin Election Commision<br />

dan, party inregister dan chu siam<br />

that sak an nih avang chauhin NLD<br />

chu inthlannaa tel turin an inregister<br />

ta a, May ni 1 by-election-ah chuan<br />

chak takin an tling ta a nih kha.<br />

Hun chep tak karah Hluttaw Session<br />

thumna kal lai mek chawlh lai<br />

lawk, April ni 23-a tan leh turah an tel<br />

theih ngeina turin sawrkarin hma a la<br />

a. Mahse NLD Party-a hluttaw palai<br />

te chuan thil phut thar an nei leh a.<br />

Hluttaw-a tel tur reng rengin<br />

Constitution Dana inziah angin ‘Tiam<br />

Thuchham’ an chham ngei ngei<br />

a ngai a. An thuchham tur inziak,<br />

‘vawng tha, humhalh, venghim’ tih<br />

tawngkam chu ‘Election Dan, Party<br />

register Dan ami, an thlak danglam<br />

tawh ang chiaha ‘zah takin ka<br />

zawm ang,’ tia thlak an phut leh a ni.<br />

A hmaa tawngkam an lo thlak<br />

danglam tawh kha chu ‘Election Dan’<br />

ami a ni a, President thu-in a tih theih<br />

mai. Tuna mi erawh chu Constitution<br />

Dan ami a nih avangin chuti maia<br />

innawr chi a nih lohna lai a awm niin<br />

a lang. Constitution dan ami a nih<br />

avangin ‘tih danglam rawtna’ theh<br />

lut tur ringawt pawhin Hluttaw palai<br />

20%-in an thlawp a tul a, ‘thlak danglama<br />

siam tha’ tur phei chuan palai<br />

75%-in an remtih tlan a tul, tia ngai<br />

an awm laiin ‘he thumal hi chu a dan<br />

hlawm zing ami a ni hran lova, harsa<br />

lutuk lovin a tihdanglam mai theih,’ ti<br />

an awm bawk. Eng pawh nise, thil fel<br />

nghal mai thei, kal tluang purh tur chi<br />

niin a lang lo.<br />

Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />

“Hluttaw-ah kan tel lovang kan ti lo,<br />

kan tel theih hun tur kan nghak mek<br />

a ni,” a ti a. Chu bakah, “Tuna kan<br />

hmachhawn mek hi politics thilah her<br />

kan tum lo. Constitution dana tawngkam<br />

thumal hman fuh loh hi kan sawi<br />

mai a ni a, ‘Dan’ chungchang kan<br />

sawilan duhna mai a ni,” a ti bawk.<br />

Tichuan an dilna chu chhan<br />

felna engmah a awm mai thei lo va.<br />

A tawpah NLD Hluttaw palaite chuan<br />

an thil phutte chu duh tawk rihin<br />

Hluttaw-a tel zai an rel ta a ni. April ni<br />

30-ah NLD Party chuan chanchinbu<br />

mite kawmin party President Daw<br />

Aung San Suu Kyi chuan, ‘Hluttaw-a<br />

tel an tum thu’ a puang ta a.<br />

Chumi ni chuan Daw Aung San<br />

Suu Kyi chuan, “Hluttaw-a National<br />

races party palai te, mimal candidate<br />

atanga tling palai te leh National<br />

Unity Party te meuhin Hluttaw-a kan<br />

luh vat hi an duh a. Hluttaw-a siam<br />

that ngaite siam thaa thlak danglam<br />

tur-in min duh a, Hluttaw-a tel turin<br />

min ngen a ni. An ngenna hi lamtang<br />

rilru pua ngenna niin a lang. Thawhho<br />

duhna thinlung an pu niin ka hria.”<br />

“Pyithu Hluttaw Speaker Thura U<br />

Shwe Mann hnena an lehkha thehluhah<br />

pawh National races party<br />

aiR kBZ aiR Line-in kum khaT hmeL a hmu Ta!<br />

Private Company airline 'Air KBZ' chuan an airline kum khat cham Yangon<br />

Sedona hotel-ah an lawm a. Thu pawimawh an sawi bakah zai-in mipuite an<br />

awi a, zanriah kilho nghal a ni. Air KBZ hian ATR-72 (500) thlawhna pathum<br />

a nei a. ATR-72 (500) pakhat leh ATR-72 (600) pakhat a lei belh leh dawn<br />

a. Thlawhtheihna 5 a nih chuan tuna Yangon, Mandalay, Nyaung Oo, Heho,<br />

Tachileik, Kengtong, Lashio, Myeih, Dawe, Myitkyina, Naypyidaw, Kalaymyo te<br />

a service bakah khawpui dangah te an service belh dawn a ni. n<br />

hrang hrangte leh mimal candidate<br />

palaiten hming an ziah hnan hlawm<br />

a. Tah chuan Hluttaw-ah NLD leh<br />

National races palaiten thil thlak<br />

danglam duh an neih te tihpuitlinsak<br />

tur te leh a bik takin ‘thutiam chham’<br />

tura thumal min thlaksak tura kan<br />

ngen anga tihdanglamsak tur tein an<br />

ngen hlawm a.”<br />

“Hetiang zawng zawng thlir hian<br />

keini pawhin rilru pui tak pua thu kan<br />

zawm ve hi thain kan hria a. Hluttaw-ah<br />

hian pawlho dangte, a bik<br />

takin National races te nen thawhho<br />

tur tam tak kan nei a ni. Chuvangin<br />

Hluttaw-ah a hma thei ang berin kan<br />

tel mai ang,” “Mi thenkhat chuan min<br />

zawt leh ngei ang. “A tirah, ‘vawng<br />

tha, humhalh, venghim’ tih te kha in<br />

duh lo a. Tunah engah nge in pawm<br />

leh si a,’ tiin” “Kan pawm leh chhan<br />

ber chu a tlangpuia sawi chuan<br />

mipui duh dan kan zawm duh vang<br />

a ni. Vote min thlaktu, mipuite hian<br />

Hluttaw-a kan tel ve hi an hmu chak<br />

lutuk a. Keini pawh hian mipui aw hi<br />

kan ngaithla reng a, kan bengkhawn<br />

a. Mipui hian Hluttaw-a kan tel ve<br />

hi an duh hle a ni. Chu bakah kan<br />

thian National races palaite pawh<br />

hian a tulna lai lai thlak danglam tura<br />

thawkho turin Hluttaw atangin min<br />

au a. Chu chu hlu kan ti. Ropui kan<br />

ti. Hei vang ber hi a ni e,” tiin sei takin<br />

a sawi a.<br />

May ni 2 ni-ah NLD palai te<br />

chuHluttaw-ah an tel ve ta a, Pyithu<br />

hluttaw palai tura thlan tlin mi 37<br />

zing-ah 34 an kal a, mi 34 chuan ‘thu<br />

tiam’ chu chhamin, hming an ziah<br />

hnan ta a ni. Hemi ni, Hluttaw session<br />

tawp ni hian Hluttaw chu zing<br />

dar 10:05-ah an tan a, dar 10:35-ah<br />

an zo a ni.<br />

Hluttaw session zawh hnu-ah<br />

chanchin bu mite nen an inhmu<br />

a. Daw Aung San Suu Kyi chuan,<br />

“Politics boruakah kum 23 ka lo<br />

cheng tawh a. tun hi a chhunzawmna<br />

a ni e,” a ti chhuak a ni awm e.<br />

Myanmar-in democracy sual<br />

chhuak tura nasa taka a beihna kara<br />

Daw Aung San Suu Kyi Hluttaw-a<br />

a lo tel ta hi Myanmar ram tan mel<br />

lungphun pawimawh tak a ni a, President<br />

U Thein Sein-a ‘inrem lehna<br />

ruahmanna kal mek’ tan thil lawmawm<br />

tak a ni.<br />

Hluttaw-ah hian Daw Aung San<br />

Suu Kyi hnung lamah sipai palai an<br />

thu nual a. A ding lamah i pawh an<br />

ngir khup bawk a. Daw Aung San<br />

Suu Kyi chuan, ‘Sipai te chu ka ngaina<br />

lutuk alawm. Chuvangin an kara<br />

thut hi awm nawm loh nan ka hmang<br />

reng reng lo.’ a ti a ni awm e. Boruak<br />

chu pangngai tak a ni.<br />

Campaign laia Party thutiam<br />

bawhzuia Constitution siam that an<br />

tum hunah erawh chuan Hluttawa<br />

sipai palai 25% hi tihtlem emaw,<br />

thiat (hnawl) emaw an tum mai thei<br />

si a, boruak chu a lum deuh mai thei.<br />

NLD thupuangtu U Nyan Win chuan<br />

“Heng zaa sawmhnih pangate hi chu<br />

tihdanglam kan chak a ni. A theihna<br />

lai lai atangin bul kan tan ang chu,”<br />

tiin interview tute a chhang a.<br />

He thu vek Daw Aung San Suu<br />

Kyi an zawh a, a chhan dan erawh<br />

chu U Nyan Win chhan dan ai chuan<br />

a pehhel nalh deuh. “Kan Hluttaw hi<br />

democracy hlutna zawng zawng nei<br />

famkim turin kan duh a. Tu tu emaw<br />

hnawl hrim hrim kan duh vang a ni<br />

lo,” a ti thung.n<br />

cnF Te maTupi vanTLang inkhawmna-ah<br />

Chin State hotute nen inremna siam tawh CNF hotute chu office an hawnna<br />

hmun tur Matupi khuaa Bungtala Hall-ah a hmuna cheng mipui 3000-te nen<br />

inhmuh khawmna an nei. Hetah hian CNF hotu ber Dr. Sui Khar chuan State<br />

hotute nena inremna thu an thlun chhan a sawifiah a. Kan inbiaknaah CNF-in a<br />

duh mahnia ro inrel, Federal ram din leh democracy din tihte chu kan sawi ber<br />

a ni a ti. Chin State-ah hian CNF hian office (3) a hawng ang. May 7, 8 khan<br />

CNF member 17-te leh state hruaitute chu an inbe leh dawn a ni.n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

S occer<br />

maRiO BaLOTeLLi BiaLnu hLui a puak keh!<br />

mi harh Mario Balotelli chuan sam buang hmeltha<br />

dang a chhai ruk thu 'Sun' chanchinbu-in a puanzar tak<br />

avangin a bialnu nen an buai sosang hle.<br />

Raffaella Fico (23) nen an intihbuai boruak chu a sosan<br />

luat tak em avangin Mario (21) chuan Manchester City-a a<br />

pute a pun ringawt mai a. Annin police an ruai ve leh chhawng<br />

a, amah Mario that leh that loh an rawn chian.<br />

Raffaella leh Mario te intihbuai hi Sun chanchin bu-in 'he<br />

Italian striker in Raffaella hriat lohah Chloe Evans a lo mutpui<br />

thin hi kum hnih zet a nih tawh thu' a puan tak chin atanga<br />

darkar rei lo tea thil thleng a ni.<br />

Cheshire, Alderly Edge hmuna Balotelli chennaa police<br />

officer te an va thlen chuan, sum leh pai chungchanga intibuai<br />

anga hrilh an nih avangin engmah chet la lovin an let leh<br />

ta mai a ni.<br />

Chloe (21) chuan 'The Sun'-a a sawi danin Rafaella hian<br />

a bags te nena Balotelli in a chhuahsan dawn hian Balotelli<br />

in hi a kalhsak tawh a ni awm e. Thu a lo thang a, Balotelli<br />

hian Wayne Rooney bialnu Jennifer Thompson 23 a lo mutpui<br />

vang a lo ni a! Hei hi thla hmasaa thil thleng a ni.<br />

Mario chuan Chloe chu a in lamah a hawpui a, mahse<br />

Rafaella chuan in a lo kalh veka chabi a keng daih si a,<br />

Balotelli chu a lut thei ta lo. "Gate kawngkapuiah a lawn liam<br />

a, harsa takin kawngka tichhiaa lut kan ni ber," tiin Chloe<br />

chuan a sawi leh.<br />

Chloe sawi danin in chhung chu 'vawk in' ang a ni ringawt.<br />

Tihian a ti: "Balotelli sawi dan chuan an inthen tawh ni awm a<br />

ni. thawmhnaw pawh engmah a awm lo. Banga lem ziak pawh thlakna hnuhma te a awm." "Pawi a tih hmel loh. A tuar thlawt<br />

lo a ni."<br />

Chloe sawi leh dan chuan Balotelli hian ama hming leh Rafaella hming lamtawi chuanna zungbun mimal thil liau liau chu<br />

mawtawr kawngkhar tukverh atangin a paih daih a ni awm e. Hei hian Chloe rilru a hneh hle a ni. "Sang tam man a ni ngei<br />

ang," a ti zui vawng vawng.n<br />

aLeX Leh DeFOe Te Buaina<br />

Alexandra Burke hi Spurs club player<br />

Defoe nen an inzui reng thin a. Hmanni<br />

deuh khan hmeichhe dang lakah Defoe<br />

hi a rinawm lo zauh va. Chumi hnuah<br />

Alex-i te inah a kal leh ta a. Alex nena<br />

an inkar boruak pawh chin fel thuai a tul<br />

dawn ta a ni. Alexandra hian kum 2008<br />

khan X-Factor lawmman pawh a lo la<br />

tawh nghe nghe. A bialpa hi a thuruk<br />

zawh fiah kil kel a duh a ni.<br />

Jermain Defoe pawh hian a bialnu<br />

hi nasa taka ngaihdam a dil a tul dawn<br />

bawk a ni. Hotel room pakhatah Defoe<br />

hian model Laura Brown chu a lo mutpui<br />

ni awm tak a ni. Mahse Alexandra chu<br />

Defoe hian a la hmangaih reng tho niin<br />

an sawi.n<br />

TAHANTIMES | 17<br />

pRemieR League<br />

sun 13 May 2012<br />

Chelsea 8:30 Blackburn<br />

Everton 8:30 Newcastle<br />

Man City 8:30 QPR<br />

<strong>No</strong>rwich 8:30 Aston Villa<br />

Stoke 8:30 Bolton<br />

Sanderland 8:30 Man U<br />

Swansea 8:30 Liverpool<br />

Spurs 8:00 Fullham<br />

West Brom 8:30 Arsenal<br />

Wigan 8:30 Wolve<br />

ueFa champiOnS<br />

League FinaL<br />

sun 20 May 2012<br />

Bayern Mun 1:15 Chelsea<br />

TOp ScOReR [La Liga]<br />

L. Messi 50 Barcelona<br />

C. Ronaldo 45 Real Madrid<br />

R. Falcao 23 Atl. Madrid<br />

TOp ScOReR [epL]<br />

R. van Persie 30 Arsenal<br />

W. Rooney 26 Man United<br />

S. Aguero 22 Man City<br />

Chief editor<br />

Ni Lian Sang-a<br />

editorS<br />

F. Lalbiakmawia<br />

Zalianthanga<br />

C. Zaithankhuma<br />

MeMberS<br />

Sapselthanga The Rengs<br />

Lalengkima Laldinthari<br />

Zothankhuma Lalhruaithangi<br />

PatronS<br />

Lalsawmliana [LPS-Mizoram]<br />

Vanlal Zawma [UAE]<br />

B. Zarzoliana [Malaysia]<br />

Vanlal Dika [Canada]<br />

Pachhunga [Yangon]<br />

Vanlawmsanga [Germany]<br />

Lalrinsanga [Mandalay]<br />

Lalremsanga [Australia]<br />

Zoramchhana [Singapore]<br />

Lallawmthara [New Zealand]<br />

Hriselna leh tui thianghlim i mamawh a nih chuan သမာဓိ rawn pan mai rawh.<br />

့<br />

့<br />

• ေခတ္မီစက္ယႏ ၱယား(၀ါးတားဂ်က္)မ်ား အသံုးျပဳျခင္း<br />

• ျမန္ဆန္ လိုအပ္သည္<br />

(ေပ၊ လကၼ) ရရွိျခင္း<br />

• ေရဘံုဘိုင္၊<br />

ေရေမာ္တာစသည္ အသံုးေဆာင္မ်ား<br />

တပ္ဆင္ေပးျခင္း<br />

• အခက္အခဲမ်ား တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာျခင္း<br />

TZR ေဘာ္ဒါေဆာင္အေရွ႕၊ အလွၾကြယ္ Beauty Salon၊ တာဟန္း။ Tel. 09-400457749


18 | TAHANTIMES soccer sport 12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

ReaL maDRiD La Liga champiOn ni Ta<br />

Real Madrid football club chuan hman ni deuh khan Bilbao club chu 3-0-a<br />

an hneh tak avangin a vawi 32-na atan La Liga cup an chawi ta. He matchah<br />

hian Real tan Higuain, Ozil leh C.Ronaldo-a ten goal khat theuh an thun,<br />

Mourinho-a club chuan pakhatna an la ta a ni.<br />

Heti hian khelh tur match hnih an la nei a, chuti chung chuan an hnuai<br />

chiaha mi Barcelona aiin point 7-in a sang a, chak lo ve ve pawh lo ni se,<br />

Barca hian a umpha thei tawh lo a ni. Kum 2007-08 football season-ah khan<br />

Villarreal club chu point 8-a pelin La Liga cup hi an lo chawi a, kha mi hnu<br />

an lak lehna hmasa ber a ni ta. Kha mi hnu khan Barca-in kum 3 a zawnin<br />

an la. C.Ronaldo-a khelh that theihna azarah tun season-a La Liga chu an<br />

hruai deuh reng a, an dawt chiah Barca aiin point 10-in an sang fal reng a<br />

ni. Mahse Malaga, Villarreal leh Valencia-te an draw avangin hun khirh tak<br />

an tawng chho ve leh ta a, point 4 chauhva sangin an hruai ta a nih kha.<br />

Mahse Barca chu Barca home-ah 2-1-a an hneh tak avang khan Barca<br />

chuan beiseina a nei ta lo, Bilbao an hneh leh chiaha season zawh hmain<br />

an champion ta der a ni.n<br />

La Liga cup chu a Lak Tawh cup Zinga Lak<br />

haRSa BeR a nih Thu mOuRinhO-an puang<br />

Real Madrid club tana La Liga cup a laksak hi cup a lak tawh zinga lak harsa<br />

ber a nih thu Jose Mourinho chuan a sawi. Kum 49 mi Mourinho hian ram<br />

inang lo palia club li tan an ram league cup a laksak vek tawh. Porto club<br />

tan Portugal Champion, England-a Chelsea tan Premier League Champion,<br />

Inter Mitan tan Italy Series A cup leh Spain La Liga chu Real tan a laksak<br />

vek a ni. Barcelona anga club tha khuma cup lak chu harsa a ti ve hle a ni.<br />

Athletico Bilbao chu 3-0-a an hneh khan season tawp hmain La Liga cup hi<br />

an chawi ta a ni. Kum 2008 hnu lama Real-in he cup an lak lehna hmasa ber<br />

a ni bawk. "Portogal, England leh Italy-ah te cup ka lo chawi tawh. mahse<br />

tun tum hi a harsat ber tum a ni. Heti ang lawmman hi vawi 7 ka lo la tawh.<br />

Barca hian an khelh apiang hneh theihna an nei. Barca khuma he cup kan<br />

chawi hi a ropui ka ti hle," a ti.n<br />

epL kum 20 chhunga gOaL mawi BeR<br />

Manchester United striker Rooney hian Manchester City lama hnehna goal<br />

a thun chu kum 20 chhung Premier League history-a goal mawi berah an<br />

thlang. Season liam taa Old Trafford-a Man City nena an khelh tuma Rooney<br />

hnung bin zawnga a thun kha a ni. Football fan-hoten vote an pekah 26% a<br />

hmu.Nani cross ball chu Rooney hian 'bicycle kick' hmangin Man City lamah<br />

hian a kick goal a nih kha. Kum 26-a upa Rooney chuan heti anga min<br />

thlang hi ka rilru a hlim em em a ni a ti. Min chawimawina ropui tak a ni. Arsenal<br />

player Denis Berkamp in 2-na, Thiery Herny chuan 3-na a la thung.n<br />

JOSe mOuRinhO [sPeCIaL oNe]<br />

Roheni pa<br />

Football inkhel ngainatute ngaihsan hlawh<br />

tak, a chanchin kan chhiar kham theih<br />

loh, a sakhming Jose Mariodosantos Felix<br />

Mourinho hi 26 January, 1963 khan Setubal<br />

(Portugal)-ah a piang a, a pa hi Felix<br />

Mourinho a ni a, a nu chu Maria Julis<br />

Mourinho a ni.<br />

A pa Felix Mourinho hi Professional<br />

footballer a ni a, ram tan pawh khel ve tawh<br />

leh player atanga coach-a inlet a ni a, a nu<br />

Maria Julis hi Primary School zirtirtu a ni.<br />

Mourinho hi a naupang tet atangin a nu<br />

hian hmangaih tak, uluk tak leh fel takin a<br />

enkawl thin a, a thil tihah fel tak leh hlawhtling<br />

ngei turin a fuih nasa thin hle a ni awm<br />

e. Tun hnua hlawhtlinna ropui tak mai pawh<br />

hi a nu enkawlna rah chhuah a tih theih<br />

ang. Mourinho hian a tleirawl (hmangaih) Tami nen 1989-ah an innei a.<br />

Fanu Matide (1989)-a piang leh fapa Jose Jr (1993) an nei a. Mourinho hian<br />

football lam a tui em em rualin a chhungte hi a ngai pawimawh em em a ni.<br />

"Ka nunah hian ka chhungte hi pakhatnaah ka dah a ni" a ti a ni awm e.<br />

Mourinho hian player emaw Manager lam emaw football lam hrim hrim<br />

hi a tui em em a, footballer nih tumin Velenenses youth team-ah te khelin<br />

senior level-ah thleng chho-in Rio Ave-ah te a khel ve a, mahse a taksa<br />

chak tawk loh avangin professional footballer nih chu bansanin management<br />

lamah a inher ta zawk a. Manager tha tak ni thei turin a mamawh<br />

thiamna run sang a bel leh ta zawk a. Technical University of Lisbon-ah<br />

Sports Sciences te Physical education lamte hmun dangdangah te pawh<br />

thiamna purchawin kum 5 lai a intat hriam hmasa a ni awm e.<br />

Mourinho hian 1990 kum atangin management lam chu luhchilhin<br />

Assistant Manager, Youth Team coach leh a ngaihsan emem Sir Bobby<br />

hnungte zuiin bul a tan a, heng atang pawh hian thil tam tak a zir chhuak a<br />

ni. Kum 2002-ah amaha talhrangin FC Porto-ah head coach a ni ve tan a.<br />

Rin phak bakin a hlawhtling nghal ta mai a. Portugues Liga-ah Cup of Portogal,<br />

UEFA cup te a lakpui bakah UEFA champions league-ah FC Porto<br />

chu a hcamp pui leh ta tiap mai le. Portugues-ho chuan a thu sawi apiang<br />

Amen pe dial dial awm pawh a ni reng a.<br />

Mourinho hian football khawvela leageu (ram) ram ropui tak takah te<br />

hian a hming a chher zela Portuguese Liga te England-ah Premier League<br />

te Italy Serie-A leh Spain La Liga-ah hlawhtlinna ropui tak chang zelin kum<br />

2003-03 atangin 2011-12 thleng kum tin lawmman (cup) a dawng zawm zat<br />

a, khawvel manager tha ber lawmman pawh a khawhar phen tawk chuan<br />

adawng zeuh zeuh bawk. Media-ho hnenah 'The Speical One' ka ni e a<br />

tih pawh hi a dem awm lem lo ve, Mourinho a ropuizia ka han tarlang mai<br />

a nia.n<br />

mahni pLaYeR Beih avanga an Ban Tak<br />

FiORenTina cOach chu iTaLY SeRieS a hOTuTen<br />

ThLa 3 an chawLhTiR Bawk<br />

Fiorentina Coach chuan a player<br />

a khawih avangin ban a nih bakah<br />

Series A hotuten thla 3 an chawlhtir<br />

bawk. He pa hi Delio Rossi a ni a.<br />

<strong>No</strong>vara club nena 2-2-a an in-draw<br />

tum khan kum 51 mi Rossi chuan a<br />

player Adem Ljajic chu kut a thlak a<br />

ni. Ljajic hi minute 32-ah chawlhtir<br />

a ni a, a thinrim deuh chuan kut a<br />

beng, chawlh hahdamnaa a thu fel<br />

chiah chu Rossi hian kut a thlak<br />

ta a ni. He mi thuah Fiorentina hotuten<br />

an ban a, Series A Committee<br />

pawhin thla 3 an chawlhtir. Ljajic<br />

pawhin hrem a tawk ang. Series<br />

A hotute chuan Rossi tih dan kha<br />

thinur phuta ti pawh a ni lo, tharum<br />

thawhna liau liau a ni an ti. Rossi<br />

hi chanchinbu mi hmaah a la inlan<br />

lo va, a aiah Vincenzo Guerini chu<br />

temporary coach-ah an ruat. Perlermo<br />

club atanga rawn pem Rossi<br />

hi Viola stadium-ah pawh chak turin<br />

a bei nasa hle, match 10-ah vawi 3<br />

chiah Fiorentina hi a chakpui.n


12 May 2012 Saturday | Vol.1 <strong>No</strong>.22<br />

Tel: 21262, 0949239735, 094004574477<br />

advertisement<br />

at;csrf;rIESifh &omaumif;wdkY pkpnf;&m a&cJrkefY<br />

ႏွင္းပုလဲ<br />

ဘလူးဘယ္ရီ<br />

စေတာ္ဘယ္ရီ<br />

ပိန္းဥ<br />

ေခ်ာကလက္<br />

uaz; ႏွင့္<br />

tat;qdkif<br />

Customer rsm; pdwfwdkif;us rSm,lEdkifygonf/<br />

အလွဴ၊ မဂၤလာေဆာင္မ်ားအတြက္ ေအာ္ဒါမ်ားလက္ခံသည္။<br />

• Quality tha (oHyEéuf) a tawi, a sei chi hrang hrang<br />

• Tuichhun kual (a&wGif;acG)္a lian, a te, a chhin<br />

• 4"x4"x7' Concrete thirphum (jcHpnf;½dk;wdkif)<br />

Rawn pan ve rawh, in-ah kan rawn dahsak thei<br />

(ေရာက္ပို႔),<br />

khualkhua tan pawh phurh man kan pui.<br />

္<br />

QUALITY THA DUHTUTE TAN<br />

ေကာ္ဖီေအး<br />

သီးစံုေဖ်ာ္ရည္<br />

ႀကံရည္<br />

စပ်စ္<br />

စေတာ္ဘယ္ရီ<br />

ေပါင္မုန္႔ေရခဲညွပ္<br />

tat; rpf½Idwf<br />

ဒိန္ခ်ဥ္ စေတာ္ဘယ္ရီ<br />

ဖလူဒါ ပိန္းဥ<br />

ဒိုမီႏို<br />

သခြား<br />

ေထာပတ္ လိေမၼာ္<br />

သံပုရာ ဘလူးဘယ္ရီ<br />

နာနတ္ ေခ်ာကလက္<br />

သေဘၤာ<br />

ဖရဲ pm;p&m<br />

သေဘၤာသံပုရာ ေက်ာက္ပြင့္သုပ္<br />

ေရႊရင္ေအး ေက်ာက္ပြင့္သုပ္<br />

BIKE SALES & SERVICE<br />

<strong>Tahan</strong> TimeS JOuRnaL<br />

CALL – 09 47072961<br />

TAHANTIMES | 19<br />

Cherry Maung Soe + Sayama Ringi<br />

Hei le! Kan mi leh sate rinchhanin “Bike” thar tha, “Che Koung” (Mu,facgifxkwf) packing ngat<br />

tlawm takin kan zuar ve ta.<br />

Duhsaka min rawn dawrtute hnenah present eng emaw pek zel in ni ang.<br />

Tlawmngaia rawn kawhhmuh emaw, a lei tur rawn hruaitute tan pawh lawmman (yGJc)<br />

buatsaihsak in ni ang.<br />

တံတားဦးအနီး၊ျမသီတာကုန္စံုဆိုင္ေဘး၊ဗုိလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊ကေလးၿမိဳ႕။ဖံုး-၂၁၈၃၈၊၀၉-၄၇၀၇၃၅၆၂၊၀၉-၆၄၇၂၈၄၈<br />

Ta Da Oo kiang, Sky Net dawr bul, Bogyoke Street, Pinlong, Kalaymyo.<br />

Tel: 073-21838, 09-47073562, 09-6472848<br />

ခါခ်က္ဥသုပ္<br />

ခရမ္းခ်ဥ္သီးသုပ္<br />

ၾကက္သားသုပ္<br />

၀က္သားသုပ္<br />

ျမင္းခြာရြက္သုပ္<br />

သေဘၤာသီးေထာင္း<br />

ဖက္ထုပ္ေၾကာ္<br />

ဖက္ထုပ္ေပါင္း<br />

ၾကက္ဥပူတင္း<br />

မုန္႔ဟင္းခါး<br />

မႏၱေလးနန္းႀကီးသုပ္<br />

ေခါက္ဆြဲသုပ္<br />

သွ်မ္းေခါက္ဆြဲ<br />

ေျမအုိးၿမွီးရွည္<br />

ထမင္းဆီဆမ္း<br />

ထမင္းေၾကာ္<br />

Coffee မ်ိဳးစုံႏွင့္<br />

မုန္႔မ်ဳိးစံု<br />

လိပ္စာ - အိမ္အမွတ္ ၂/၂၉ ဗိ ုလ္ခ်ဳပ္လမ္း၊ စမ္းၿမိဳ႕ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေရွ႕<br />

HIGH QualIty ConCrete Work<br />

Concrete block (av0ifayguf)<br />

• Concrete Mixer (azsmfpuf) nena chawh<br />

Contact:<br />

LALLAwmSANGA (Civil Engineer)<br />

81/12, <strong>Tahan</strong> [C], Kalaymyo. [တာဟန္းမီးသတ္ေမွ်ာ္စင္အေနာက္ဘက္] Tel. 09-47081245<br />

Thuziak kan mawmawh<br />

<strong>Tahan</strong> <strong>Times</strong> <strong>Journal</strong>-ah hian engtik lai pawhin thuziak chi hrang hrang,<br />

englam hawi pawh ni se kan mamawh reng e.n<br />

Tel. 09-47072961<br />

• Vibrator (wkefcgpuf) nena muk tura sawh ngheh<br />

• Cement tha chi (AAA) tharhlam hmanga siam<br />

• Thirphun ngil leh ding taka phum<br />

• Civil Engineer-in technical dik taka a siam kan nei.


Fashion store<br />

Jeans, Cotton Jeans, Likens, T-shirt, Underwear မ်ားႏွင့္<br />

အထည္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို<br />

ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာစြာျဖင့္<br />

လက္လီ/လကၠား ေရာင္းခ်ေပးေနပါသည္။<br />

၁/၂၁၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းႏွင့္<br />

ပိေတာက္ၿမိဳင္လမ္းေထာင့္၊<br />

ေနၾကာတိုက္အေရွ႕၊<br />

တာဟန္း၊ ကေလးၿမိဳ႕။ Tel. 09-47111807<br />

ElECTRONIC salEs & sERVICEs<br />

• T.V changkang tak tak lei theih a ni. Spare part chi hrang hrang pawh lei tur a<br />

awm bawk.<br />

• EVD player modern tak tak pawh lei theihin a awm reng.<br />

• Solar pawh kan nei. Kum 10 warranty nei a awm a, nei lo pawh<br />

a awm. Solar hmangin chaw a chhum theih a. Rice cooker pawh lei tur a awm<br />

reng e.<br />

• Phone chi hrang hrang, CDMA, GSM, Sim card, leh pre-paid card pawh kan nei.<br />

• Watt chi hrang hrang, hniam te te, battery hmang pawha hman theih lei tur a<br />

awm reng e.<br />

• Electronic bungrua chi hrang hrang pawh kan nei.<br />

အမွတ္ ၁၉/၁၊ ေအာက္ခ်င္းတိုက္၊<br />

တာဟန္းေစ်းအနီး<br />

ခမ္းပတ္-ကနန္ကားဂိတ္ မ်က္ေစာင္းထိုး

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!