Flavious Josephus sample.pdf - Kristian Thalai
Flavious Josephus sample.pdf - Kristian Thalai
Flavious Josephus sample.pdf - Kristian Thalai
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
|HEN KHATNA<br />
JUDATE HMASANG CHANCHIN<br />
(Jewish Antiquities)<br />
BUNG 1<br />
THIL |OBULTE<br />
Hmasang chanchin ziaktuten chhan leh tum hrang<br />
hrang neiin an ziak \hin a. He lehkhabu hi ka lehkha ziak<br />
thiamzia lantirna atan te, hmingthan nan te emaw mi<br />
thiltitheite tihlawm nan emawa ziak a ni lova, he lehkhabu<br />
chhunga thil thlengte mita hmu vetu ka nihna azarah,<br />
thudik dâwta chantir a, thil pawimawh chinchang hre lote<br />
laka thang\hat lak tumte hnial dan hi ka ziah chhan a ni.<br />
He bu hian kan hnam chanchin pum pui - Judate<br />
lo in\an dan, vanneihna an dawn thu te, dan siamtu ropui,<br />
\hatna leh sakhaw ngaihsak dan zirtirtu chanchin te leh<br />
Rom-ho nen indona hnuhnung leh tawp ber an beih hma<br />
kum tam tak chhung an indona zawng zawng thute a<br />
huam vek a ni. Kan thusawi tum hian a huap zau em<br />
avangin a hnuhnung lam chu a bu hranin “Indona” tih<br />
hming puin ka ziak a ni. He lehkhabu a\anga zirlai thupui<br />
ber chu : Pathian thu zawmtute an hmuingilin an lawm<br />
a, a Dan kalsantute erawh chu chhiatnain an tawp \hin<br />
tih hi a ni.<br />
Kan dan min petu Mosia chu kum 2,000 lai kal tawha<br />
piang a ni a. A dante a siam chhuah laiin midangte tih<br />
danin, thawnthu a zui lova, mihring zalenna thu a\angin<br />
a \an nghal hek lo, an ngaihtuahnate chu Pathian lamah<br />
chawisangin thilsiam thu lamah a hruai zawk a ni. Thilsiam<br />
chungchang thu Mosian a sawi, lehkhabu thianghlima ziak
ka hmuh ka sawi hmasa ber dawn a ni.<br />
Thilsiam thu<br />
A tirin Pathianin lei leh van a siam a. Lei chu thim<br />
chhah takin a tuam a, Pathianin êng lo awm rawh se tiin<br />
thu a pe a. Eng chu thim nen a \hen hrang a, zân a vuah<br />
a, a hmasa zawk chu chhûn a vuah a. Ni hnihnaah chuan<br />
lei leh van (universe) chungah van kum pharh duai a siam<br />
a, vûrin a hual veltir a, chu chuan lei a tihnâwngin ruah<br />
a surtir a. Ni thum niah chuan lei a siam a, lei chungah<br />
chuan hnimte leh thil chi te a lo \o va, a velin tuipui a<br />
hualtir a. Ni linaah chuan ni te, thla te leh arsi te a<br />
remkhawm a, hun te hriat nan an her vel dan tur leh an<br />
kawng tur te a siam fel a. Ni nganaah chuan tui thûk taka<br />
hleuha kal tur te, boruaka thlawk tur te, anmahni chi ang<br />
zela inthlah pung turin a piantir a. Ni ruknaah chuan, a<br />
nu leh pa awmin, rannung ke pali nei te a siam a, hemi<br />
ni vek hian mihring pawh a siam bawk a. Ni sarih niah<br />
chuan Pathian chuan thilsiam chu a chawlhsan ta a,<br />
chuvang chuan chu ni chu chawlh nan kan hmang ve ta<br />
a, Sabbath kan vuah a, a awmzia chu Hebrai \awngin<br />
“Chawl” tihna a ni.<br />
Mosia chuan mihring siam dan chu hetiangin a sawi<br />
: “Pathian chuan leia vaivutin mihring a siam a, amahah<br />
thlarau leh nunna a thaw lut a,” tiin. Chu mihring chu<br />
Adama a vuah a, Hebrai \awnga ‘sen’ tihna a ni, lei sen<br />
a\anga siam a nih avangin a sen rawng chu lei rawng a<br />
ni si a. Adama chu Pathianin rannung, a nu leh pa te,<br />
a entir hlawm a, tun thlenga an hming ni ta te hi a<br />
phuahsak a ni. Adama chuan a nu, kawppui tur a nei ve<br />
lova, rannung kawppui neite chu mak ti takin a en \hin<br />
avangin Pathian chuan Adama nâkruh pakhat a muthilh<br />
hlana la chhuakin hmeichhiaah a siam a. Hebrai \awng
chuan hmeichhia chu essa (issha) tih a ni a, mahse hmeichhe<br />
hmasa ber chu Evi tih a ni. “Nunna nei zawng zawngte<br />
nu” tihna a ni.<br />
Khawchhak lama hmun nuam (park) a siamah chuan<br />
Pathianin Adama leh a nupui chu awmtirin finna thing rah<br />
tih chauh loh chu thing dang zawng zawng rah ei a phalsak<br />
a, finna thing chu a khawiha an khawih chauh pawhin<br />
tihboral an ni ang, tiin a vau lawk a. Chutih lai chuan<br />
thilnung zawng zawngin \awng thuhmun an hmang a,<br />
mahse rûl pakhatin Pathian ang maia nuamsa taka awm<br />
theihna tur a ni zawk tiin thing rah chu ei turin hmeichhia<br />
chu vervek takin a thlemthlu ta mai a. Thei rah chu a tem<br />
a, a pasal Adama pawh tem ve turin a thlemthlu ve leh<br />
a. An ei veleh saruaka awm an nih an lo hre ta a, theipui<br />
hnah tein an inthuam ta a. Huana Pathian a lo kal chuan<br />
Adama chuan amah insawithiamin Evi mawhphurhtir a<br />
tum a. Evi chuan rûl a puh ve thung a. Pathian chuan<br />
Adama hnenah chuan hah taka a thawhrim rah bak chu<br />
leiin ama thuin engmah a chhuahsak dawn tawh lo tih a<br />
hrilh a. Evi chu nau hrin na tuar turin ânchhia a lawh a,<br />
rûl chu a \awng theihna a chhuhsak a, a lei hnuaiah tûr<br />
a dahsak a, a ke a thlawnsak bawk a, lei chunga a tlenga<br />
tleng turin a ti a. Pathian chuan Evi leh Adama chu huan<br />
a\ang chuan hmun danga cheng turin a hnawtchhuak ta<br />
a. Kaina a hring a, a hming awmzia chu “nei” tihna a ni<br />
a, Abela pawh an nei bawk a, a awmzia chu “engmahlo”<br />
tihna a ni. Fanute pawh an nei. Abela, an fapa naupang<br />
zawk chu mi dik a ni a, beram vengtu a ni a. Kaina thung<br />
chu mi khaw lo leh duhâm mai a ni a, lei a let \hin a. Kaina<br />
chuan Pathian hnenah inthawina atan lei rahte a rawn la<br />
a. Abela chuan hnute tui leh a ran rual zinga a piang<br />
hmasate a hlân a, a inthawina chu Pathianin a lawm zawk<br />
a, mihring remruatnaa siam chhuah ni lo, leilungin amaha<br />
a chhuahte an nih avangin a lawm a ni. Pathianin Abela
inthawina a lawm zawk avang chuan Kaina chu a thinur<br />
a, a unaupa chu a that ta mai a, a ruang chu a thukru ta<br />
a. Pathianin a thil sual tihin Kaina chu a hmachhawn ta<br />
a, chhuan sarih thleng ânchhia a lawh a, chu ram a\ang<br />
chuan a nupui nen a hnawtchhuak ta a. Chhinchhiahna<br />
a siamsak a, mi emaw sain emaw an tina reng reng lovang,<br />
tiin a tiam a.<br />
Ram hla takah Kaina chu a nupui nen hmun pakhat<br />
Nod an tihah chuan an awm ta a, tah chuan fate an nei<br />
a. Sualna leh tharum thawhna chi tinrengah a inhmang a,<br />
a lo hausa ta hle a, tehna leh buknate siamchhuakin nun<br />
tluangtlam mâwl tak chu a lo tiharsa zo ta a ni. Amah chu<br />
ramrite khama khawpui din hmasa bertu a ni a, a chite<br />
chu kulh chhungah a chen luihtir a. Chu khawpui chu a<br />
fapa upa ber hming chawiin Anocha a vuah a, a thlahte<br />
pawh mi sual bawk an ni.<br />
Adama chuan fate a lo duh leh ta a, kum 230 a nihin<br />
Setha a nei a, fa dang tam tak nen. Setha thlah mi dikte<br />
chuan arsi chanchin zir thiamna an hmuchhuak a. Adaman<br />
tuilet leh kangmei lo thleng tur laka an thil hmuhchhuah<br />
chu a boral lohna turin ban pahnih, pakhat leirawhchana<br />
siam leh pakhat lunga siamah a ziak a. A hnuhnung zawk<br />
hi tun thlengin Seiris ramah a la awm a ni.<br />
Nova leh tuilet<br />
Chhuan sarihna thlengin heng mite hian Pathian chu<br />
lei leh van thuneitu angin an la ring zel a, chumi hnuah<br />
chuan sualna leh khawlohnaah an tlu lut ta a ni. |henkhat,<br />
angelte leh hmeichhiate inneiin fa an hrinte chuan Grik<br />
thawnthua mi lian huaisente an ang hle a. Nova chuan an<br />
nunte siam \ha turin a fuih \hin a, mahse an thah a hlauh<br />
avangin a chhungte nen chu ram chu an chhuahsan a.<br />
Pathianin mihring chu tihboral veka sualna laka fihlim
hnam dang din a tum ta a, an damchhung kum pawh kum<br />
120-a tihtlemsak a tum ta a. Nova hnenah chuan Pathianin<br />
lawng chhâwng li nei tawng 300 a sei, tawng 50 a zau,<br />
tawng 30 a sang tuk thiamna a pe a. A chhungte leh<br />
rannung tinreng, a nu leh pa tuak khat zel nen, a \hen<br />
tuak sarih nen lawngah chuan a lut ta a. Lawng bangte<br />
chu rinawm tak a ni a, a chungte pawh; Adama pian a\anga<br />
kum 2262 kum, Nova pawh kum 600 a nih kumin chhiatpui<br />
a lo thleng ta a.<br />
Ni 40 chhung hân miah lovin ruah a sur tluk tluk<br />
a, lei chu tawng 15 laiin a chim pil a. Ruahpui a bân hnu<br />
pawhin ni 150 chhung tui a la lêt a, thla sarihna ni sarih<br />
ni a\angin tui chim chin pawh a lo hniam \an ta a. Armenia<br />
rama tlâng pakhatah lawng chu a innghat a, Nova chuan<br />
lei khawi lai emaw tuilêtin a kâmsan a awm em tih en turin<br />
choak a thlawh chhuahtir a, mahse choak chu a lo kir leh<br />
mai a. Kar khat hnuah chuan \hûro a thlawh chhuahtir leh<br />
a, lei kai berh liaiin a hmuia olive thing \ang puin a lo kir<br />
leh a. Ni sarih hnuah Nova chuan ramsa zawng zawng chu<br />
lawng a\angin a chhuahtir a, Pathian hnenah a inthawi a,<br />
an chhungin ruai an \heh a. Armenia-ho chuan chu hmun<br />
chu “Lawng kaina hmun” an ti a, tun thlengin a hnuhma<br />
pawh mi an la kawhhmuh \hin.<br />
He lawng chung thu hi Kaldai mi Berosusa pawhin<br />
hetiangin a ziak : “Lawng them hi Armenia rama Cordyaeans<br />
tlangah a awm reng a, alkatara nawi (lawng chârna) pawh<br />
miin vanduaina laka invenna thil atan an la darh a ni,” tiin.<br />
Damaska khuaa Nikolas pawhin hetiang hian a ziak: “Armenia<br />
ramah chuan tlang sang tak Baris an tih hi a awm<br />
a, tuilêt laiin mi tam takin chu hmunah chuan himna an<br />
hmu a, mi pakhat lawnga chuang hi a tlang chhipah a kai.<br />
A lawng thingte chu hun rei tak a \ha,” tiin.<br />
Pathianin kum tinin khawvel chu tuilian a chimtir ang
tih a hlauh avangin Nova hâlral thil hlan nen a inthawi<br />
a, a \awng\ai bawk a, Pathianin “Tuilêtin khawvel hi a khuh<br />
leh tawh ngai lo vang. Mihring thisen chhuah lo tur leh<br />
chutiang thil sual tite chu hrem turin ka fuih a che. Ei tlak<br />
i tih apiang rannung dangte hi i ei thei ang - an vaia hotuah<br />
ka siam tawh a che - an thisen erawh chu i ei tur a ni<br />
lo, a chhungah nunna a awm si a. Chu bakah kan inremna<br />
tihngheh nan chhimbâl ka zâmtir ang,” tiin a chhang a.<br />
Tuilêt hnuah Nova chu hlim takin kum 350 a la dam<br />
a, kum 950 a nihin a thi.<br />
Babel In sang<br />
Tuilêt hma kum 100 a piang Nova fapa pathum, Shema,<br />
Japheta leh Hama chu tlâng a\anga phaia chhuk hmasa ber<br />
an ni a, tuilêt hlauva tlang sânga khawtângte pawhin an<br />
tih dan chu entawnah an nei a. Sinar phai zawlah awmhmun<br />
an khuar a, an lo tam em avangin Pathian chuan ram thar<br />
zuana pêm \hen turin thu a râwn a. A thu an awih duh<br />
loh avangin Pathian chuan anmahni \hen darha hmelmate<br />
hneh awlsam tur siam tumah an ngai tlat nia ! Tichuan<br />
Hama tupa, hnehchhiah taka roreltu, Pathianin tui a tihlêt<br />
pawha eng tuilian mahin a chim phak loh tura in sâng satu<br />
chu an zui ta zawk a.<br />
An kut rual bawk a, in sâng nghet tak, zau tak mai,<br />
leirawhchana rem, alkataraa chârin an sa ta a. Mahse<br />
Pathianin an zingah \awng chi hrang hranga \awngtirin<br />
inlungrual lohna a rawn thlen a, an \awng an inhretawn<br />
thei ta hauh lo mai a. |awng thua an buai tak avangin in<br />
sâng an sakna hmun chu tunah chuan Babulon an ti.<br />
Hebrai-hovin buaina kan tih “babel” an tih avangin.<br />
Zawlneinu Sibyl-i pawhin hetiang hian a nemnghet a.<br />
“Mihringin \awng thuhmun an hman vek laiin mi \henkhatin<br />
vana lawn tumin in sâng tak an sa a. Mahse Pathianten
thlipui an tir a, a chhem thlu a, mi tin \awng chi hrang<br />
bik a pe ta a ni !” tiin.<br />
Chuta chin chu ram thar zuanin hmun hran hranah<br />
tihdarhin an awm ta a, Pathianin a hruaina lam apiangah<br />
an darh a, \henkhat chuan lawng lianin tuipuite kânin<br />
thliarkar te an thleng a, Nova fapa Japhetha fapa 7 te chu<br />
Tanais (Don) luikam ram leh Europe tluanin Gadeira (Cadiz)<br />
thlengin an awm a. Hama thlahte chuan Suria leh Lebanon<br />
ram a\angin Judai ram hrûtin Africa thleng an luah a,<br />
tuipui (Mediterranean) kam hrûl ramte nen. Hama fapa<br />
Kanana thlahte chuan vawi khat Haman a pa Nova zurui<br />
mu sual a hmuh a, a nuihsan avangin ânchhia an dawng<br />
a.<br />
Nova fapa Shema chuan fapa 5 a nei a, Euphrates<br />
lui a\anga Indian Ocean thlengin Asia ramah awmhmun<br />
an khuar a. A tu-tu-tu leh chu Hebera a ni a, a hming<br />
chawiin Judate chuan Hebrai an ti ta a ni. Hebera tu-tutu-tu<br />
leh chhawng fapa chu Tera a ni a, Kaldai rama beram<br />
venga eizawng \hin a ni a, kum 70 a nih kuma Abrahama<br />
hringtu chu.<br />
Abrahama<br />
BUNG 2<br />
THLAHTU BULTE<br />
Nova a\anga thlah 10-naah, tuilêt a\anga kum 992-ah<br />
Abrahama a lo piang a. Unau pahnih, Nahora leh Harana<br />
a nei a, mahse Harana chu a thi a, Kaldai-ho khua Ur an<br />
tihah chuan an phûm a. Fapa pakhat Lota leh fanu pahnih<br />
Sari leh Milkaii a thihsan a. Nahora chuan a unaunu Milkaii
nupuiah a nei a, fa tam tak an nei a. Abrahama chuan Sari<br />
a nei a, fapa a neih loh avangin a unau fa Lota chu fa atan<br />
a chawm a.<br />
Harana a thih avangin Kaldai ram chu ningin Tera<br />
leh a chhungte chu Mesopotamia rama Haran-ah an pem<br />
a, chutah chuan Tera chu a thi a, an phum a, kum 205<br />
a ni. Mosia lo pian thlengin mihring damchhung chu a<br />
tlem tial tial a, Pathianin mihring damchhung tur chu kum<br />
120, Mosia dam chen a tuk a. Kum 75 a nihin Abrahama<br />
chuan Pathian thupekin Kaldai ram a chhuahsan a, ram<br />
dang pakhat Kanan an tih-ah chuan a kal a. Amah chu<br />
lei leh van siamtu Pathian pakhat chauh a ni a, ni te,<br />
thla te leh arsi te khian anmahniin ênna an nei lo tih huai<br />
taka puang hmasa bertu a ni. Heng ngaihdan avang hian<br />
Kaldaiho a lakah an hel a, chutichuan Pathian \anpuiin<br />
Kanan ramah a pêm ta a. Berosus-a chuan heti hian a sawi<br />
: “Tuilêt hnu chhuan 10-naah Kaldaiho zinga mi ropui tak<br />
leh dik tak, van lam chanchin pawh hre tak a awm,” tiin.<br />
Damaska khuaa Nikolas-a pawhin ti hian a ziak bawk :<br />
“Abrahaman Damaska khuaah ro a rel, amah chu Kaldai<br />
ram a\anga rûntu a ni. Mahse rei lo te hnuah Kanan rama<br />
pem turin a kal a, a awm nghet ta a ni. Damaska khaw<br />
bula khaw tê pakhat pawh a hming chawiin ‘Abrama<br />
Chenna’ an ti,” tiin.<br />
Abrahama chu kum rei tak muang leh hausa takin<br />
a awm a. Mahse \âm a lo tla ta a. Abrahama chuan Aigupta<br />
ram an hnianghnâr tih a hriatin Sari hruaiin a kal a. Aigupta<br />
rama a awm lai chuan puithiamte leh mi dangte titipuiin<br />
pathian dik lote an biak avanga an tihsual a hrilh \hin.<br />
Kaldai rama a awm laia an thil zir thiam tam tak chhiarkawp<br />
te leh arsi chanchin chhuina finna te a zirtir \hin, a hnuah<br />
chuan Aiguptaho chuan chung thiamna (Science) te chu<br />
Grik-ho an hrilh lehchhawng a.
Kanan rama \âm a dam veleh Abrahama chu a kir<br />
leh ta a. An ran tlatna tur phûl chungchang thuah a<br />
chhiahhlawhte leh Lota chhiahhlawhte an inhnial buai fo<br />
avangin Abrahama chuan dik taka ram insem zai a rel ta<br />
a. Lota hnenah chuan a duhthlan ram lama kal turin a hrilh<br />
a, a kal lohna chu keimahin ka nei ang tiin a hrilh a. Lota<br />
chuan Sodom bul, Jordan lui kam ram a thlang a, Abrahama<br />
chu Hebron-ah a insawn a, a bul vel ram zawng chu a nei<br />
ta a.<br />
Chûng hnuah chuan Assuria mite chuan Sodom mite<br />
an bei a, an hneh a, mi tam tak an ram lamah salah an<br />
hruai a. Chung zingah chuan Lota pawh a tel ve a, Sodom<br />
mite nena \anghovin a lo bei ve si a. Chu thu chu Abrahaman<br />
a lo hriatin anmahni \anpui a tum ta tlat a. Ni nga an ûm<br />
hnuin Asuriaho chu zanah Dan an tih hmunah an va<br />
nangching a. Nuam an lo chen nasa a, a rui lo pawh an<br />
lo muhil a. Abrahama leh a chhiahhlawh 318 chuan an bei<br />
a, an that \euh a, an thah bâng chu an tlanchhe ta vek<br />
a. An sal mante chu a chhuah a, hlim takin an haw leh<br />
ta a. An haw kawngah chuan Salem lal, Pathian puithiam<br />
ni bawk Melkisedeka chu anmahni hmuak turin a lo kal<br />
a. Abrahama leh a sipaite chu ei tur te a lo pe a, an eia<br />
an in lai chuan Abrahama chu a fak a, mal a sawm a.<br />
Abrahama chuan râllâk sum sawma pakhat a pe a,<br />
Melkisedeka chuan thilpekte chu a pawmsak a.<br />
Sodom lal chuan salte leh râllâk nena Abrahama lo<br />
haw chu a hmuhin, anmahni in \heuha an haw theihna<br />
turin salte chu a hnena pe turin a ngen a, râllâk sumte chu<br />
Abrahaman nei vek se a ti a. Abrahama chuan chu chu<br />
hnialin a tan engmah a la dawn lo tih a hrilh a.<br />
Pathian chuan Abrahama chu a bia a, a thiltih avang<br />
chuan a chawimawi a, “I \hatnain a phu ve reng lawmman<br />
engmah i chan tawp lovang,” a ti a.
Abrahama chuan “Chung lawmmante chu ka tan eng<br />
nge sawt ang, ka thih hnuah chentu tur tumah ka nei si<br />
lova?” a ti a. Abrahama chuan fa a nei lo reng a.<br />
Pathian chuan fapa pek a tiam a, a thlahte chu arsi<br />
zatin an la pung ang tiin a tiam a, Pathianin thu a pek angin<br />
inthawina a hlan a : bawng lâ leh kelpui leh berâm pa a<br />
la a - \huro leh parva nen, savate tih chauh lo chu a phel<br />
vek a. Maicham a siam a, inthawinate chu a halral laiin aw<br />
a hria a, aw chuan a thlahte chu tihduhdah turin kum 400<br />
Aigupta ramah an awm ang a, chumi hnuah chuan Kanan<br />
ram nei turin ropui takin an kir leh ang tih a hrilh a.<br />
Kum tam tak a liam hnuah pawh Abrahama leh Sari<br />
chuan fa an la nei lova. Pathian thupekin Sari chuan Aigupta<br />
bawihnu a neihte zinga pakhat chu a tan fa hrinsak turin<br />
Abrahama khumah a hruai a. Nau a lo pai chuan chaltlai<br />
takin Sari chu a tiduhdahin pawngpawrh takin a lakah a<br />
khawsa ta mai a. Abrahama chuan Sari hnenah a bawihnu<br />
chu hrem turin a pe a, mahse Hagari thlalerah a tlanbo<br />
a, a thi \helh nge nghe a. Pathian Vantirhkohin kir leh turin<br />
a ti a, chumi hnu lawkah chuan Ismaela a hring a.<br />
Sodom mite chu mihring lakah an chapovin Pathian<br />
hmuhah an thianghlim ta lova. An chapona avangin Pathian<br />
a thinur a, tihboral vek a tum a.<br />
Ni khat chu Mamre sasaw thing hnuaia a puan in<br />
kawngkaa a \hut laiin mikhual pathum lo kal a hmu a. A<br />
tho a, chibai a buk a, chawl hahdam tur leh ei tur a hluite<br />
ei turin a sawm a. An remtih veleh sebâwngno a talh a,<br />
a hem hmin a, ei turin a hlui a, an ei laiin Abrahama hnenah<br />
a nupui Sari khaw nge a awm tih an zawt a. Puan in<br />
chhungah a awm tih a hrilh chuan anni chuan an lo kal<br />
leh hunah chuan fa a lo nei tawh ang tih an hrilh a. Sari<br />
chu a nuih a za a, fa ka pai thei tawh hlei nem a ti rilru