maqs veberis sociologia - socium.ge

maqs veberis sociologia - socium.ge maqs veberis sociologia - socium.ge

13.07.2015 Views

“racionalur” saxelmwifoSi batonobis urTierTobani veberis mier ganixilebakerZo mewarmeobis sferoSi arsebul urTierTobaTa analogiurad (akimizanracionaluri moqmedebas modelis saxiT ekonomikiuri moqmedeba ara aqvs).veberis Tanaxmad, ekonomikis sferoSi arsebuli urTierTobani is “ujredia”,romlisganac viTardeba batonobis legaluri tipi. ras warmoadgens es “ujredi”.Tanamedrove kapitalizmis racionaluri ekonomikis yvelaze zogadi wanamZRvariakapitalis racionaluri gaangariSeba rogorc norma yoveldRiuri moTxovnaTadasakmayofileblad momuSave yvela didi samrewvelo “sawarmoTaTvis” sworedbalansis Sedgenis gziT sawarmos Semosavlianobis mkacri aRricxvis daangariSiani kontrolis SesaZlebloba, romelic vlindeba mxolod iseTwanamZRvarTa safuZvelze, romlebic adre ar iyo cnobili, gzas uxsnis“racionaluri” ekonomikis ganviTarebas. rogoria es specifikuri wanamZRvrebi?pirveli, esaa avtonomiuri kerZo samrewvelo sawarmoTa mier warmoebis nivTobrivsaSualebebze (miwa, xelsawyoebi, manqanebi, iaraRebi da a.S.) TavisufalisakuTrebis miTviseba.meore, Tavisufali bazari, e.i. bazris ganTavisufleba gacvlis araracionaluriSeviwroebebisgan, magaliTad wodebrivi SezRudvebisgan...mesame, racionaluri, e.i. mkacrad gaTvlil - gaangariSebuli da amitommeqanizirebuli teqnika rogorc warmoebis ise gacvlis ...meoTxe, racionaluri e.i. mtkiced dadgenili samarTali. raTa kapitalisturmawyobam – wesrigma imuSaos - ifunqciros, racionaluri meurneoba unda daeyrdnossasamarTlos da marTvis myar samarTlebriv normebs ...mexuTe, Tavisufali Sroma, e.i. iseT adamianTa arseboba, romelTac ara mxolodufleba aqvT bazarze gayidon Tavisi samuSao Zala, aramed ekonomikuradiZulebuli arian gaakeTon es ...meeqvse, meurneobis komerciuli organizacia, romlis qveSac aq igulisxmebafasiani qaRaldebis farTo gamoyeneba warmoebaSi monawileobis uflebis dasakuTrebaze uflebis dasadgenad, erTi sityviT: gansakuTrebuli orientirebisSesaZlebloba sabazro moTxovnilebebis dafarvaze da sawarmoTa Semosavlebisdros.kapitalisturi meurneobis wanamZRvarTa am CamonaTvals aqvs erTi saerTo momenti,romelic SeiZleba daxasiaTdes rogorc ganTavisufleba bazrisa - wodebriviSezRudvebisgan, samarTlisa - zne - CveulebebTan gadabmisgan, mwarmoeblis -warmoebis saSualebebisgan. advili gasagebia, Tu ratomaa es wanamZRvrebiaucilebeli imisTvis, raTa ganxorcieldes kapitalis racionaluri gaangariSeba:angariSi xom gulisxmobs yvela Tvisobrivi maxasiaTeblebis raodenobrivadgardaqmnis SesaZleblobas da yvelaferi is rac ar eqvemdebareba aseT gardaqmnas,gvevlineba rogorc dabrkoleba racionaluri kapitalisturi meurneobisganviTarebis gzaze.racionaloba – veberiseuli gagebiT – esaa formaluri, funqcionaluriracionaluroba. misi sruli ganviTarebisTvis aucilebelia, raTa warmoiqmnasaseTive funqcionaluri e.i. yovelgvari Sinaarsobrivi (RirebulebiTi)momentebisgan Tavisufali, mmarTvelobis tipi.aseT tipad, veberi Tvlis legalurbatonobas. magram radganac formaluri racionaluroba, rogorc misi Sesatyvisimizanracionaluri moqmedeba, aris ara TviTmizani, aramed raRac sxvis miRwevis42

saSualeba, amdenad legalurs ara aqvs sakmarisad Zlieri legitimuroba da undagamagrdes raRaca sxvaTi: tradiciiT an qarizmiT. Tu veberis am debulebasgadavTargmniT politikis enaze maSin mas aseTi JReradoba eqneba: klasikuriliberalizmis mier dasavlur evropuli burJuaziuli samarTlebrivi tipissaxelmwifoSi erTaderT samarTlebrivad kanonier (legitimur) organodparlamentaruli demokratiis aRiarebas, masebis TvalSi ara aqvs sakmarisimalegimitilebeli Zala da amitom damatebul unda iqnes an memkvidreobiTimonarqiT (romlis uflebebic ra sakvirvelia, SezRudulia parlamentis mier), anplebiscentrulad arCeuli politikuri lideriT. (SeniSvna: imisTvis, raTa arCavardeT veberis politikuri Sexedulebebis ganxilvisas calmxrivobaSi, saWiroa,mxedvelobaSi gvqondes, rom igi, arasdros ar ayenebda parlamentis aucileblobiseWvis qveS, romelic SezRudavda plebiscistarulad arCeuli liderisZalauflebas da ganaxorcielebda rogorc mis mimarT, ise mmarTvelobis aparatismimarT kontrolis funqciebs swored sami urTierTSemvsebi da damatebiTimomentebis arseboba – marTvis aparatis (manqanis) rogorc Zalauflebisganxorcielebis racionaluri saSualebis, politikuri lideris – qarizmatikisrogorc politikuri programis (“Rirebulebis”) Camomyalibebeli da gamtarebeli,da bolos parlamentis rogorc instanciis, romelic kritikuladmakontrolebelia ZiriTadi aparatisa, magram nawilobriv ki prezidentisa, -aucilebelia, veberis TvalsazrisiT, Tanamedrove burJuaziuli sazogadoebisTvis,erT-erTi motivi, romelmac aiZula veberi gansakuTrebiT gaesva xazi plebiscitismniSvnelobisTvis, iyo miswrafeba SeezRuda burJuaziul partiaTa aparatisyovelmxriv mzardi Zala, romelic ukve mis dros atarebda Tavis TavSi TviT im“partiuli oligarqiis” saSiSroebas, romlis Sesaxebac SeSfoTebiT sweren axladasavleTSi.pirvel SemTxvevaSi legaluri batonobis legitimuroba Zlierdeba tradiciissaSualebiT, meoreSi - qarizmis daxmarebiT. TviT veberi Tavisi moRvaweobisukanasknel periodSi mivida parlamentaluri legalobis swored plebiscitarulilegitimiurobiT Sevseba - damatebis aucileblobis Sesxeb daskvnamde:politikuri lideris saxiT unda gamovides, ara parlamentis mier arCeuli,aramed mTeli xalxis mier arCeuli politikuri lideri, romelsac ufleba eqnebauSualod mimarTos xalxs parlamentis meSveobiT.mxolod plebiscists SeuZlia - veberis azriT - mianiWos politikur liderslegitimurobis is Zala, romelic nebas miscems - nebas darTavs gaatarosgarkveuli wesiT orientirebuli politika, e.i. daayenos saxelmwifeobriv -biurokratiuli manqana ama Tu im Rirebulebebis samsaxurSi.amave dros, Tu gavixsenebT, rom veberis sociologiaSi qarizma principulad aruSvebs araviTar Sinaarsobriv ganmartebas, maSin gasagebia, rom veberispolitikuri pozicia gamoiyureba friad orazrovnad im xdomilebaTa Suqze,romlebic moxda germaniaSi veberis sikvilidan 13 wlis Semdeg da Tu misimimdevrebis erTi nawili Tvlis, rom, man Teoriulad iwinaswarmetyvela evropaSitotalitaruli reJimis warmoSoba da gvafrTxilebda am ukanasknelTaSesaZleblobaTa Sesaxeb, maSin sxvebi adanaSauleben mas imaSi, rom TeoriuladmarTalia arapirdapir - man xeli Seuwyo am reJimTa warmoqmnas. mag. germanelifilosofosi karl loviti wers: “pozitiurad, man gza gaukafa avtoritarul da43

“racionalur” saxelmwifoSi batonobis urTierTobani <strong>veberis</strong> mier ganixilebakerZo mewarmeobis sferoSi arsebul urTierTobaTa analogiurad (akimizanracionaluri moqmedebas modelis saxiT ekonomikiuri moqmedeba ara aqvs).<strong>veberis</strong> Tanaxmad, ekonomikis sferoSi arsebuli urTierTobani is “ujredia”,romlisganac viTardeba batonobis legaluri tipi. ras warmoad<strong>ge</strong>ns es “ujredi”.Tanamedrove kapitalizmis racionaluri ekonomikis yvelaze zogadi wanamZRvariakapitalis racionaluri gaangariSeba rogorc norma yoveldRiuri moTxovnaTadasakmayofileblad momuSave yvela didi samrewvelo “sawarmoTaTvis” sworedbalansis Sed<strong>ge</strong>nis gziT sawarmos Semosavlianobis mkacri aRricxvis daangariSiani kontrolis SesaZlebloba, romelic vlindeba mxolod iseTwanamZRvarTa safuZvelze, romlebic adre ar iyo cnobili, gzas uxsnis“racionaluri” ekonomikis ganviTarebas. rogoria es specifikuri wanamZRvrebi?pirveli, esaa avtonomiuri kerZo samrewvelo sawarmoTa mier warmoebis nivTobrivsaSualebebze (miwa, xelsawyoebi, manqanebi, iaraRebi da a.S.) TavisufalisakuTrebis miTviseba.meore, Tavisufali bazari, e.i. bazris ganTavisufleba gacvlis araracionaluriSeviwroebebisgan, magaliTad wodebrivi SezRudvebisgan...mesame, racionaluri, e.i. mkacrad gaTvlil - gaangariSebuli da amitommeqanizirebuli teqnika rogorc warmoebis ise gacvlis ...meoTxe, racionaluri e.i. mtkiced dad<strong>ge</strong>nili samarTali. raTa kapitalisturmawyobam – wesrigma imuSaos - ifunqciros, racionaluri meurneoba unda daeyrdnossasamarTlos da marTvis myar samarTlebriv normebs ...mexuTe, Tavisufali Sroma, e.i. iseT adamianTa arseboba, romelTac ara mxolodufleba aqvT bazarze gayidon Tavisi samuSao Zala, aramed ekonomikuradiZulebuli arian gaakeTon es ...meeqvse, meurneobis komerciuli organizacia, romlis qveSac aq igulisxmebafasiani qaRaldebis farTo gamoyeneba warmoebaSi monawileobis uflebis dasakuTrebaze uflebis dasad<strong>ge</strong>nad, erTi sityviT: gansakuTrebuli orientirebisSesaZlebloba sabazro moTxovnilebebis dafarvaze da sawarmoTa Semosavlebisdros.kapitalisturi meurneobis wanamZRvarTa am CamonaTvals aqvs erTi saerTo momenti,romelic SeiZleba daxasiaTdes rogorc ganTavisufleba bazrisa - wodebriviSezRudvebisgan, samarTlisa - zne - CveulebebTan gadabmisgan, mwarmoeblis -warmoebis saSualebebisgan. advili gasa<strong>ge</strong>bia, Tu ratomaa es wanamZRvrebiaucilebeli imisTvis, raTa ganxorcieldes kapitalis racionaluri gaangariSeba:angariSi xom gulisxmobs yvela Tvisobrivi maxasiaTeblebis raodenobrivadgardaqmnis SesaZleblobas da yvelaferi is rac ar eqvemdebareba aseT gardaqmnas,gvevlineba rogorc dabrkoleba racionaluri kapitalisturi meurneobisganviTarebis gzaze.racionaloba – <strong>veberis</strong>euli ga<strong>ge</strong>biT – esaa formaluri, funqcionaluriracionaluroba. misi sruli ganviTarebisTvis aucilebelia, raTa warmoiqmnasaseTive funqcionaluri e.i. yovelgvari Sinaarsobrivi (RirebulebiTi)momentebisgan Tavisufali, mmarTvelobis tipi.aseT tipad, veberi Tvlis legalurbatonobas. magram radganac formaluri racionaluroba, rogorc misi Sesatyvisimizanracionaluri moqmedeba, aris ara TviTmizani, aramed raRac sxvis miRwevis42

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!