13.07.2015 Views

sarCevi

sarCevi

sarCevi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>sarCevi</strong>esoposiigav-arakebi. Targmna gigla sariSvilma ...................................7demosTenesifilipikebi. Targmna gigla sariSvilma ..................................15isokratesipanegiriki. Targmna ada trapaiZem .................................................32TeofrastosixasiaTebi. Targmna naTia gaTenaSvilma,aleqsi nikoloziSvilma, nino TazaSvilma,nini quTeliam.....................................................................................................49klavdius elianenair-nairi ambebi...............................................................................................81wigni pirveli. Targmna qeTevan abesaZem...................................81wigni meore. Targmna Tea dulariZem..........................................92wigni mesame. Targmna Tamar TarxniSvilma .........................113wigni meoTxe. Targmna nestan ratianma...................................132wigni mexuTe. Targmna qeTevan gardafxaZem........................145wigni meeqvse. Targmna qeTevan gardafxaZem........................149wigni meSvide. Targmna valeri asaTianma...............................154wigni merve. Targmna valeri asaTianma....................................160wigni mecxre. Targmna Tamar WeiSvilma.................................166wigni meaTe. Targmna valeri asaTianma....................................178wigni meTerTmete. Targmnasvetlana berikaSvilma............................................................................183


wigni meTormete. Targmna SuSanik asaTianma......................187wigni mecamete. Targmna dali nadibaiZem.............................210wigni meToTxmete. Targmna nestan ratianma.......................226SeniSvnebi...............................................................................................................241


esoposiigav-arakebiTxa da melamelasa da Txas moswyurdaT da wylis dasalevad WaSi Cavidnen.roca wyurvili moikles, Txam Widan amosasvlels dauwyoZebna, magram vera naxa ra. melam uTxra:– nu geSinia, Zmobilo, me movifiqre, rogor davaRwioT Taviaqaurobas. wina fexebi kedels miadgi, Tavi daswie, me zurgzeSegaxtebi, zeviT avZvrebi da Senc agiyvano.Txa asec moiqca. mela Widan amoZvra da galaRebulma davluridauara. Txa viRas axsovda! im sacodavma melas amosZaxa,sityva rad gatexeo.– Se wvercancarav, Sena, mag gaquculi wverisodeni Wkuarom gqonoda, WaSi Casvlamde iqidan amosvlaze ifiqrebdio, –miugo melam.Wkvianma kacma saqme jer kargad unda awon-dawonos da mereSeudges mis aRsrulebas.7


mamlebi da kakabierTma kacma kakabi mamlebTan gauSva ezoSi. mamlebma kakabiiucxoves da Cauniskartes.– ucxo rom var, mamlebs imitom Tu vZulvaro, – fiqrobdadanaRvlianebuli kakabi. magram xedavs, qaTmebs erTmaneTSiuaresi wiokoba aqvT.– axla ki Cems ubedurebas didad aRar vinaRvli, – gaifiqrakakabma, – erTmaneTs ar indoben, me ra xeirs damayriano?araki gveubneba: Wkviani kaci arad miiCnevs imisgan wyenas,vinc Tavisianebs ar indobso.moxuci da sikvdilierT moxucs tyeSi SeSa moeWra da axla zurgze guduramokidebuliris vai-vaglaxiT Sinisaken miCanCalebda. damaSvralmagudura Zirs daagdo da sikvdili inatra.sikvdili myisve Tavs wamoadga:– rad mixme, moxucoo?moxuci Secba:– ager, gudura damivarda, momeSvele, zurgze amkideo, –miugo sikvdils.araki gveubneba: xSirad cxovrebaSi raime dabrkolebas romwavawydebiT, sikvdils vinatrebT xolme, Tumca sicocxleaTasjer ki gvirCevniao.qvrivi da qaTamierT qvrivs qaTami hyavda. dReSi TiTo kvercxs debda. dedabermaifiqra: modi, am qaTams blomad qers vaWmev da kvercxisdebasac erTiorad moumatebso. asec moiqca. magram qaTamiZalze gasuqda da ors ki ara, erT kvercxsac aRar debda.8


Segoneba: vinc sixarbiT bevrs epotineba, xSirad mciresackargavs xolme.mela da maimunierTxel maimuni TavSeyril cxovelebs arTobda, malayebsgadadioda. mxecebma maimuni Seaqes da mefedac daisves. amanmela aRaSfoTa, xafangSi satyuari naxa, maimunTan mividada uTxra: mefeo, ama da am adgilas ganZi vipove, kanoniT SengekuTvnis, aiRe da isvebedniereo.maimunma maSinve xafangs miaSura da Sig gaeba. datyvevebulmamaimunma melas usayvedura, es ra miyavio.– ai, Se briyvo, Sena, mefoba kidev mogindebao? – miugomelam.araki ambobs: vinc saqmes sifrTxiliT ar moekideba, Tavsubedurebas daitexso.eqimi da avadmyofierTi eqimi avadmyofs mkurnalobda. roca avadmyofi gardaicvala,eqimma Wirisuflebs uTxra:– am kacs RvinisTvis rom Tavi gaenebebina da xSirad oynaekeTebina, merwmuneT, ar mokvdebodao.– eh, eg adre geTqva, Torem axla gind giTqvams da gindarao, – miugo erTma Wirisufalma.araki ambobs: megobari, upirveles yovlisa, WirSi undagamogadgeso.winaswarmetyveliqurumi ijda da marCielobda. am dros erTi kaci wamoxtada daiZaxa: qurumis saxli gautexavT da mTeli ganZeulobawauRiaTo.9


es rom gaigona, qurumma TavSi xeli Semoirtya, erTi vaiuSvelebelimorTo.esec Seni qurumi, sxvis bedze mkiTxaobs, Tavis bedisa kiara gaegeba rao, – Tqva erTma kacma.lomi, viri da melalomi, viri da mela sanadirod wavidnen. kargad rom inadires,lomma virs nanadirevis gayofa ubrZana.virma nanadirevi sam nawilad gayo. lomi ganrisxda da viridaglija. axla nanadirevis ganawileba melas ubrZana. melammTeli nanadirevi loms daudo win, TviTon ki mxolod mcirediiwilada. lomma uTxra:– nadirTa Soris ukeTilSobileso, vin gaswavla egre gayofao?– viris bedmao, xelmwifev, – miugo melam.wina kaci ukanas xidiao, amaze Tua naTqvami.broweulisa da vaSlis xebroweulisa da vaSlis xeebi waikidnen: ara me ufro lamazivar da, ara meo. erTmaneTs didxans ekinklavnen.– gveyofa, gveyofa Cxubi da kamaTi, – gadmosZaxa iqve yoresakrulma umaqnisma ekalbardam.amaze ityvian: kum fexi gamoyo, mec naxir-naxiro.avadmyofi da eqimierTi eqimi avadmyofs ekiTxeboda, rogora xaro. uzomoofli mdiso, – miugo avadmyofma. es kargiao, – Tqva eqimma.meored rom naxa, kidev hkiTxa: axla rogora xaro? Zala aRaramaqvs da sul tanSi maJrialebso, – miugo avadmyofma. es kargiao,– uTxra eqimma.10


mesame naxvazec ase hkiTxa, rogora xaro? wyalmanki damemarTao,– SesCivla sneulma. es kargiao, – Tqva isev eqimma.bolos erTma Sinaurma hkiTxa im ubedurs: kaco, rogoraxaro. eh, Cemo Zmao, amdenma `kargiam~ lamis fexebi gamaf-Sekinoso, – amoiknavla ilajgawyvetilma.amaod daSvreba is kaci, vinc mxolod rCevas iZlevao, ambobsaraki.bulbulifanjarasTan bulbulis galia ekida. Ramura mifrinda dabulbuls hkiTxa: dRisiT rom dumxar da RamiT galob, es rasniSnavso.– dRisiT rom vigalobe, damatyveves. amis Semdeg ki Wkuaviswavle da RamRamobiT vgalobo.– Wkuis kolofo, sanam galiaSi amoyofdi Tavs, manam undagafrTxilebuliyavi, Torem axla gind gimReria da gind arao, –upasuxa Ramuram.gasaWirSi sinanuli gvianRa ariso, – ambobs araki.Tikani da mgeliTikani banze wamoskupebuliyo, mgels dascinoda da Tavzeqoqolas ayrida.– eh, ras izam! Sen ki ara, is adgili damcinis, Sen rom Semoskupebulxaro,– uTxra mgelma.araki gveubneba: droni mefoben da ara mefenio.mtredi da yvavisamtredeSi erTi mtredi trabaxobda.: me yvelaze bevrSvils vSobo. yvavma es gaigona da uTxra: magiT nu ikvexi, dedavda Tvalo; metsa Sob da metnic itanjebiano.11


araki ambobs: ubeduria is deda, vinc bevr monas Sobso.WriWina da WianWvelaroca cxovelebs dauzamTrdaT, WianWvelebma puris marcvaligamofines gasaSrobad. erTi damSeuli WriWinobelaWianWvelebs karze miadga da saWmeli iTxova. WianWvelebmahkiTxes: zafxulSi ras akeTebdi, sarCo rad ar moimarageo?– maSin dro sad mqonda, mTeli zafxuli vmRerodio, –uTxra WriWinam.– Tu mTeli zafxuli mRerodi, axla wadi da ferxuli dauareo.araki gveubneba: usaqmurobasa da gancxromas bolos wuxilida gasaWiri mohyvebao.mebukelaSqris mebuke mters Cauvarda xelT. mebukem SehbRavla:– tyuilubralod nu momklavT, gulovanno, brali aramaqvs. aravin momiklavs, am bukis garda sxva iaraRi ara gamaCniarao.– swored magitom xar sasikvdilo, meomrad ar vargixar damTel laSqars ki sabrZolvelad mouxmobo, – upasuxes mebukes.araki ambobs: damnaSave is aris, vinc Zliers borotebisCasadenad aqezebso.mela da yurZenierTxel melam mwife yurZeni dainaxa da piris Cagemrielebamounda. bevrs ecada, magram yurZens ver Seswvda.bolos Tavi amiT inugeSa: jer adrea, kargad ar damwifebulao.12


araki dascinis imaT, vinc sicruiT cdilobs auxdenelisurvilis dafarvas.kaklis xegzis piras erTi kaklis xe idga, gamvleli Tu gamomvleli,yvela joxsa da qvas esroda.ra ubeduri var, – Tqva erTxel ganawyenebulma kaklisxem, – pirs Cemi nayofiT igemrieleben, madlobas ki ase mwaredmixdiano.es araki umadur kaczea naTqvami.kaWkaWi da yvavierTi kaWkaWi sxva kaWkaWebze didi iyo; Tavi gamorCeviTeWira, adga, TanamoZmeebs gaecala da yvavebs miekedla. yvavebmakaWkaWi Tavisianad ver cnes: misi xmac iucxoves da saxec,Cauniskartes da gaagdes.yvavebisagan gandevnili kaWkaWi isev Tavisianebs daubrunda,magram ganawyenebulma TanamoZmeebma zurgi Seaqcies.es araki samSoblos moRalatezea naTqvami.Zu lomi da melamelam Zu loms usayvedura: erTis met Svils ver aCeno.– erTsa vSob, magram lomso, – miugo Zu lomma.kargi iyos da erTi iyoso, naTqvamia.lomi da kacilomi da kaci gzad midiodnen. kacma aiCema, adamiani lomzeZlieriao, lomi ki piriqiT – adamianze Zlieri lomiao, –13


ambobda. maSin kacma qandakeba daanaxva – damorCilebulilomebi adamianTa ferxTiT eyarnen.– lomebsac rom SeeZloT gamoqandakeba, bevr adamiansnaxavdi lomebis ferxTiT garTxmulso, – uTxra lomma.Segoneba: bevri trabaxobs, saqmiT ki arafris gamkeTebelia.mglebi da cxvrebierTxel mglebma gadawyvites cxvrebi mietyuebinaT, magramver iqna da, veraferi gaawyves. maSin adgnen da cxvrebs SeuTvales:Cven rom erTmaneTs vemterebiT, sul ZaRlebis bralia,egeni Tavidan moiSoreT da maSinve mSvidoba Camovardebao.cxvrebic gabriyvdnen da ZaRlebi gaaZeves. mglebma droixelTes da upatronod datovebul cxvrebs musri gaavles.xalxi rom qalaqis Tavs uRalatebs, TviTve Cauvardebamters xelSio, gvaswavlis araki.14


demosTenesifilipikebimesame sityva filipes winaaRmdegam winasityvis dedaazri ubraloa; radgan filipesityviT icavs mSvidobas, saqmiT ki mraval usamarTlobassCadis, oratori aTenelebs laSqrobas urCevsda Tavdacvas mefisagan, rameTu safrTxe marto amaTki ar emuqreba, aramed mTel elineTs.libaniosis winaTqmaTiTqmis iseTi kreba ar aris, aTenelo darbaiselno, rommravlad ar warmoiTqvas sityva filipes saqmeTa gamo, rasaczavis dadebis Jamidan aRasrulebs igi usamarTlobiT aramxolod Tqven sawinaaRmdegod, aramed danarCen elinTasazianodac. oRond erTi ki kargad vuwyi: yvelas rom is eTqvada ekeTebina, rasac ar akeTeben, magram raic yvela maTganismovaleobas Seadgens, amiT alagmavdnen am kacis Tavxedobas,anu ganaCendnen samarTals; aw ki saqmes esoden ukuRma warebulsrom vxedav, vSiSob, ragind Znelic iyos amis Tqma, vaiTu,simarTle aseTi gaxldeT: yvela aq gamosul mrCevels rom das-TanxmebodiT da mxarSi amosdgomodiT mxolod saqmeTa gaukuR-15


marTebis mizniT, maSinac, vfiqrob, ise ar wagixdebodaT saqme,rogorc amJamad wagxdomiaT. mravalia amis mizezi, – araTuerT an or mizezTagans gaumrudebia saqme am zomamde. magramgamowvlilviT Tu gamoiZiebT yovels, naxavT, rom amaSi braliedebaT umetesad imaT, vinc xalxis gulis monadirebas lamobda,da ara imaT, vinc oden keTils rCeobda. mravali amaTgani ki,aTenelo darbaiselno, mxolod qveyanaze saxelis gafenobas daZalmorWmas eswrafvis, qveynis momavali ki sulac ar aRonebsda arc isa surs, rom Tqven gaRonebdeT; zogni kidev saxelmwifoebrivsaqmeTa aRmasrulebelT sdeben brals, TiTqosda Cvenisaxelmwifo Tavs unda isjides, mxolod amiT iyos garTuli,filipem ki Tqvas da akeTos, rac surs. eseviTar politikurgansjas CveulxarT Tqven, rac usaTuod zians SegamTxvevT. megTxovT, aTenelo darbaiselno, Tu ram simarTles wrfeladmogaxsenebT, risxva ar damawioT Tavs. mogexsenebaT, sityvisTavisufleba Cvens saxelmwifoSi ekuTvnis yvelas, ucxoelebicada monebic ki am uflebiT sargebloben aq; CvenSi monebsgacilebiT meti ufleba eniWebaT – sityviT gamoTqvan Tavisufaliazri, vidre Tavisufal moqalaqeebs sxva saxelmwifoSi,garnaRa Tqven daamcreT eg Tavisufleba. amitom Tavad zeobT,iferebT tyuils, usmenT maameblur sityvebs, magram, rocajeri saqmeze midgeba da Jami moawevs, ukve ukidures xifaTSiaRmoCndebiT xolme. Tu axlac amgvar mdgomareobaSi gegulebaTTavi, maSin raRa mSTenia Tqmad. xolo Tqvenda sasikeTod TugsurT utyuvrad isminoT sityva, mec mzada var Tqmad. Tundacyovlad warxdenili iyos saqme da mravali ram dakargulic,mainc, Tu aucileblis gakeTebas isurvebT, SesaZloa, yovelivewaRma warimarTos. SesaZloa, ucnaurad geCvenoT, rasac axlavityvi, TumcaRa dia sarwmunoa igi: uaresi warsuli ukeTesimomavlis sawindaria zogjer. kerZod, ras vgulisxmob? imas,rom mZime viTarebis Jams Tqven arra iRoneT – arc cota, arcbevri. vTqvaT, yovelive rom geRonaT, rac gevalebodaT, saqme16


ki mainc cudad wagsvlodaT, ai, mxolod maSin gadagewurebodaTukeTesi myobadis imedi. xolo amjerad Tqvens usulgulobasada ganusjelobaze imarjva filipem da ara saxelmwifoze; Tqvenki ar damarcxebulxarT – saerTod ar gibrZoliaT.Tuki amjerad yvelani cxadvyofT, rom filipe Cvens qveyanaseomeba da arRvevs zavs, maSin verc erTi aq gamomsvleliukeTess veras girCevdaT, vidre umtkices da umarjvesTavdacvas. zogi ki did axirebulobas iCens: maSin, roca igiipyrobs qalaqebs, iTvisebs mraval Tqvens samflobelos dausamarTlod epyroba yvelas, gamodis aq, saxalxo krebaze, daamtkicebs, omis gamCaRebeli Tqvens Soris iguleTo. amjeradki sifrTxile gvmarTebs da marTlganmsjeloba. windaxedulobaasaWiro, rom igi, vinc Tavdacvas gvirCevs da gvisabuTebs,omis gamCaReblad ar Seracxon. amitom, uwinares yovlisa,vmsjelob da veZieb, Tu ra gzas davadgeT, – rasac Tqvenidasturic sWirdeba, – davicvaT mSvidoba Tu viomoT.Tu SesaZlebelia, saxelmwifoSi mSvidoba damyardes, – daes Cvenzea damokidebuli, – maSin aqedan daviwyeb, veTanxmebiCvengniT mSvidobis dacvas; oRond vinc egre msjelobs, memimaCnia, man unda dasturyos es werilobiT, saqmianobiT daar ecruos sityvas. magram, Tu Cvens mowinaaRmdeges iaraRiausxams, jari gaumravlebia, Cven zaviT unda Segviqcios,Tavad ki omis saqmeebs agvarebs, maSin nuTu kidev dagvrCeniasxva ram, garda Tavdacvisa? xolo Tu Tqvenc, imis msgavsad,saWirod migaCniaT, iZaxoT, mSvidobas vicavTo, sawinaaRmdegoaraferi maqvs. Tu vinmes hgonia, zavi imas niSnavs, rommxolod im kacma xelyos yvela da yvelaferi, raTa bolosTqven mogadgeT, is, jer erTi, giJia da, meorec – laparakobsiseT zavze, romelic mxolod Tqven unda SekraT imasTan daiman ki aRara – TqvenTan. swored aseTi zavis yidvas lamobsfilipe, amisTvis xarjavs mTel Tavis fuls, rom geomebodeTigi da ar eomebodeT Tqven.17


Tu velodebiT imas, rodis aRiarebs Tavad – me Tqven gebrZviTo,yovlad briyvni vyofilvarT, radganac igi TundacatikaSi SemoiWras an kidevac pireoss moadges, maSinac araRiarebs amas, Tu mis uwindel saqmeTa kvalobaze vimsjelebT.rogorc, magaliTad, olinToselTa qalaqidan ormociodestadionis siaxloviT mdgarma ganucxada maT: – orSi erTia,an Tqven ar unda saxlobdeTo olinTosSi, an me – makedoniaSi;sxva dros, roca vinme brals sdebda mas msgavs saqcielSi,igi ifxoreboda, elCobas gzavnida da braldebis ukugdebasaiZulebda mbralmdeblebs. aseve, igi fokeaSi miemgzavreboda,viT mekavSireebTan, fokeelTa elCni laSqradac miacilebdnenmas, Cven ki maSin daJinebiT vamtkicebdiT, rom esgza sikeTes ar uqadda TebelT. SemdgomSic ase miadga ferossigi, viTarca TesalielTa megobari da mekavSire, da aiRo igi.bolos sawyal oreoselebs gaugzavna laSqari – TiTqosdakeTilmosurneobiTi mizniT, radgan Turme maTi avadoba daSfoTianoba Seutyvia da, viTarca WeSmarit megobars, mouwadinebia,droulad eSvela maTTvis. roca igi rwmundeba,rom mavani zians ar ayenebs, magram SeiZleba Tavdacvaze kiifiqros, amisTanaTa mimarT tyuils ufro arCevs; Tqven kifiqrobT, filipe oms dagiwyebT aSkara gamocxadebiT da arisargeblebs imiT, rom ase ityuebT Tavs. eg ar moxdeba. kacTaSoris uregvenesi unda yofiliyo igi, – roca misgan SeWirvebulnimas ki ara hyvedriT, isev TqvenTagans braleulyofTvisme, – am dros win aRsdgomoda Tqvens Sina urTierTqiSpsda mtrad gadaekidebineT, an moespo laparakis saSualebaim moqiravneTaTvis, romelnic laparakoben, igi oms TqvenssawinaaRmdegod ar ewevao.magram aris ki, zevsis gulisaTvis, vinme WkuaTmyofeli,vinc ara saqmiT, sityviT gansjida – oms eweva igi Tu marTlamSvidobas icavs? aseTi aravin meguleba. dasawyisidanve,roca is-is iyo dado zavi (maSin diopiTe jerac ar laSqrobda18


qeronesSi, sadac axlaa wargzavnili), filipem moiwadina serionisada doriskosis mitaceba da serionis cixidan da wmindamTidan im mecixovneTa gandevna, Cvenma mxedarTufrosmarom Caayena iq. ras niSnavs misi eseviTari qmedeba? igi xomzavzea daficebuli. nuravin ityvis, mere ra moxda, es ra Cveniqalaqis gasakiTxaviao! ramdenad umniSvnelo aris eg an ramdenadgvexeba Cven, sruliad sxva sakiTxia. magram saTnoebasada samarTlianobas ki raodenac ar unda xelyofdnen – gindmcired, gind didad, amas ukve Tanabrad didi mniSvneloba eni-Weba. axlac, roca mefeca da mTeli elinuri modgmac TqvenadmiiCnevs qeroness, roca Tavad isic ki daxmarebas gTavazobTda epistolesac wers amis Taobaze, sakiTxavia, raRad agzavnisiq moqiravneebs, rad akeTebs amas? Tavad ki iZaxis, ar vomobo,magram me ar SemiZlia amis gamo daveTanxmo mas, rom mSvidobasicavs; iseve, rogorc ar SemeZlo davTanxmebodi maSin, rocamegaris dapyrobas cdilobda da evbeas ganumzadebda tiranias;axlac, roca Trakias laSqravs, qvebudanobs peloponesSida yvelgan moqmedebs jarebiT, me vambob, rom es aris zavisdarRveva da omi Tqven winaaRmdeg. an egeb iqamde iZaxoT imxalxze, saalyo manqanebs rom ageben, mSvidobas icavso, sanamam manqanebs Tqvens kedlebs ar moayeneben. magram Tqven ardasturyofT amas: igi xom, vinc Cvens mpyrobelobas lamobs,saTanadod moqmedebs da emzadeba, Tumca jer arc qva usvriada arc isari. ra xifaTi mogeliT, rame rom moxdes? dahkargavThelesponts, Tqveni mowinaaRmdege gaxdeba megarisa daevbeis batoni, peloponeselnic mas miemxrobian. im kacze,romelic eseviTar xriks umzadebs Cvens saxelmwifos, imasgetyviT, mSvidobas icavs-meTqi? aramc da aramc! magram memimaCnia, man omi im dRidan dagiwyoT Tqven, roca fokidelniSemusra. amJamad ki Tqvens gonivrulobad Tavdacvas miviCnev,xolo Tu amas axlave ar miaqcevT yuradRebas, mere, kidecrom indomoT, veRar SeZlebT. me imdenad davSordi danarCeni19


sxva mrCevlebis Tvalsazriss, aTenelno darbaiselno, rom,mgonia, aRar darCa arc qeronesisaTvis da arc bizantionisTvisbWobis dro; rasakvirvelia, unda davexmaroT iqaurmolaSqreebs, mivaSveloT, rac akliaT, magram axla mTavarisazrunavia sruliad elada, romelsac didi safrTxe emuqreba.minda, axlave giTxraT, rad meufleba eseviTari SiSi saxelmwifoebrivsaqmeTa gamo da, Tu marTlad ganvsajo, yurad iReTese gansjili aRsasruleblad – sxvebisTvis Tu ara, TqveniTavisTvis mainc; arada, Tu cariel, fSute mesityved geCvenoT,nurc axla da nurc merme gonier kacad nu CamTvliT.amrigad, didad iqca filipe mciresagan, rasac igi dasawyisidanwarmoadgenda. erTmaneTis mimarT urwmunoeben daqiSpoben elinni; misTvis ki imad gaxdoma, rac gaxda, maSinufro moulodneli iyo, vidre axla, roca mravali ipyra dayovelgniT warimarTa xeli, razec kidev SemeZlo sityvisgagrZeleba, magram aRar gavagrZeleb. Tumca vxedav, romyvela adamianma, Tqvengan dawyebuli, swored is dauTmo mas,risTvisac berZnebi erTmaneTs eomebodnen yovel dros. rasahgavs es? igi irjeba, rogorc nebavs, saTiTaod Zarcvavsda aRatakebs elinT, dasamoneblad Tavs esxmis qalaqebs. amdros Tqven samocdacameti weli iyaviT elinTa prostatebi;lakedemonelebi prostatebad ocdacxra wlis ganmavlobaSiidgnen; raRac Zala bolo dros Tebelebmac moipoves levktrebTanomis Semdeg. magram arc Tqven, arc Tebelebs da arclakedemonelebs arasodes, aTenelo darbaiselno, diax, ber-ZenTagan arasodes gqoniaT neba, gekeTebinaT, rac mogesurvebodaT;ar momxdara eg! magram maSin TqvenTan, ufro sworadaTenelebTan, – Tuki vinme miiCnevda, rom eseni usamarTlodiqceodnen, – oms iwyebda yvela, maT Soris, isinic, romelTacTqvenTan sasayveduro ara hqondaTY ra; aseve lakedemoneleb-Tanac, – roca isini gaTavkacdnen, miaRwies iseTsave Zlierebas,rasac aRwevdiT Tqven, merme ki usamarTlobiT imZlavres20


ZeniaT iseTi ram, rac Rupavs da asneulebs eladas. raRaa es?Suri imaT mimarT, vinc ram moixveWa, dacinva – vinc aRiarebs,TanagrZnoba – visac amxelen, siZulvili – vinc gakicxavs, –erTi sityviT, yvelaferi, rac momsyidvelobas ukavSirdeba.xolo rac Seexeba trierebs, cocxal Zalas, fuladi saxsrebismarags, agreTve mosamzadebel saSualebebsa da sxva mravals,riTac saxelmwifos Zlierebaze SeiZleba imsjelos kacma,dRes gacilebiT ufro metad gaaCnia yvela Tqvengans, vidreim xalxs moeZeveboda maSin. magram yvelaferi es usargebloa,uqmi da unayofo, movaWreTa anabrad gardagebuli.Jam-viTareba rom aseTia, amas Tavad xedavT da Cemi dasturisulac ar gWirdebaT. xolo uwindel dros, dReis sapirispirodrom iyo viTareba, axlave cxadvyofT, magram ara CemisityviT, aramed Tqveni winaprebis naweriT, akropolisze romdautovebiaT spilenZis stelaze amotvifruli. `arTmiosi, –gvamcnobs naweri, – Ze piTonaktisa, Zelieli, mokveTilia,viTarca mteri aTeneli xalxisa da mis mokavSireTa, – Tavadda gvari misi~. merme weria mizezic, ris gamo moxda es: `rameTuman oqro midiidan peloponesSi gazida~. aseTi ram weria iq.gansajeT, RmerTTa gulisTvis, ra igulisxmes maSindelmaaTenelebma, ratom moiqcnen ase, ra mniSvneloba mianiWes amambavs. vinme Zelieli arTmiosi, mona mefisa (Zelia xom aziaSia),imis gamo, rom batonis surviliT oqro wamoiRo peloponesSi,Tanac ara aTenSi, gamoacxades TavianT da mokavSireTa mtrad.Tavad igica da mTeli misi gvaric moRalateebad Seracxesda moqalaqeobis ufleba waarTves. magram es ar gaxlavTubralo moqalaqis uflebaTa ayra. ZelielTaTvis ra mniSvnelobahqonda amas, roca aTenis samoqalaqo uflebani maszear vrceldeboda? magram damatebiT kanonSi weria, rom amgvarkacTa mkvlelobis sakiTxi sasamarTloze ar gairCeva. kanonipirdapir ambobs: `mokvdes ganukiTxvelad~. amiT isaa naTqvami,rom vinc amgvar kacs moklavs, umwikvlod darCeba.24


amrigad, isini yvela berZnis xsnisTvis moRvaweobdnen.Torem raSi enaRvlebodaT, peloponesSi vis ra miaqvs, vin visyidulobs an ryvnis. sjidnen isini, Surs miagebdnen amgvarsaqmeSi SemCneulT da stelas ganumzadebdnen. swored amitom,sruliad bunebrivad, berZnebis SiSi hqonda barbarossda ara berZnebs barbarosisa. axla ase ar gaxlavT. Tqvensxvarigad ekidebiT amdagvar saqmeT, magram rogor mainc? gindaTgiTxraT? ar ganrisxdebiT? zogs surs, saarako sityviTdaaSoSminos qalaqi, aqaoda, filipe egoden Zlieri ar aris,rogoric iyvneno lakedemonelni, romlebic flobdnen sruliadzRvasa da xmels, magram maT gaumklavda Cveni qalaqi daarki damxobila. magram me vfiqrob, – SeiZleboda Tqma, – romyoveli warmatebuli saqme, awindeli da uwindeli, erTmaneTsrom ara hgvanobs, yvelaze metad mogvardeba da moigeba omiT.upirveles yovlisa, maSin lakedemonelni, rogorc me msmenia,da yvela sxvac, oTxi an xuTi Tvis ganmavlobaSi yvelazekeTiltarosian Jams, SeiWrebian xolme qveyanaSi da aaoxrebenhoplitebiT, saxelmwifo jarebiT da kvlav ukumoiqcevianSinisken. isini icaven Zvel, ukeT rom vTqvaT, sjulmdeblurwess, ar misdeven fuladi aReb-micemobis Cveulebas, magrammaTi omis mizani yovelTvis mainc wrfelia da pirdapiri.dRes ki Tqven xedavT, rom saqmeTa meti wili waaxdinesmoRalateebma, jarTa wyoba da brZola ki ara Cans. amis magiergesmiT filipes muqara, daTareSobs saca nebavs – arahoplitTa falangebiT, aramed msubuq cxenosanTa mxedrioniT,mSvildosani moqiravneebiTa da sxva amgvari laSqreuliT.roca urTierTmtrobiT snebulT daesxmis Tavs da mSobeliqveynisTvis aravin gairjebiT undoblobiT iWvneulni, ai,maSin daZravs igi samxedro manqanas da Seudgeba alyas. imazeaRaras vambob kidev, rom eg kaci zamTar-zafxuls ar arCevs,wlis ra droc ar unda iyos, Tavis saqmes ar miatovebs. cxadia,yovelive es unda gaiTvaliswinoT, vinZlo, ar gadmovanac-25


vloT Cvens miwa-wyalze da uwindeli martivi lakedemonuriomebis wamxedavebma kiseri ar movitexoT; upirvelesad,saqmiT gvmarTebs sifrTxile da mzadyofniT. Tvalyuri undavadevnoT, mteri ar daiZres Sinidan, unda vimarjvoT, sanamxelCarTul brZolamde mividodes saqme. omSi Cven gagvaCniabunebrivi upiratesobani, Tu, aTenelo darbaiselno, gamovi-CenT survils aRvasruloT, rac saWiroa. misi qveynis bunebaiseTia, rom advili misadgomia saZarcvavad da mravali zianismisayeneblad; es da sxva upiratesobani Cvens mxarezea, magramsamxedro ZlierebiT is gvjobnis. ara mxolod es unda gaiTvaliswinoT,ara mxolod imisgan unda daicvaT Tavi omiT,aramed Segnebulad moiZuloT mis dasacavad aq gamosuli oratorebi;unda gaiTvaliswinoT, rom manam ver sZlevT saxelmwifosgareSe mterT, sanam ar dasjiT mterTa TanamzraxvelTsaxelmwifos SigniT. magram Tqven es ar ZalgiZT, – vficavzevss da sxva RmerTebs, – ugunurebiviT iqceviT, an kidev –aRar vici, ra vTqva (xSirad SiSi mipyrobs, demoni ram xom arSeuCnda-meTqi Cvens saqmes), rom lanZRvis, Suris, oxunjobisaTu mravali sxva mizezis wyalobiT laparakis uflebas aZlevTmxveWel, medrove adamianebs, romelTa Soris zogi sulac armalavs Tavis raobas, da siciliT kvdebiT, roca isini vinmesayivneben da Tavlafs asxamen.da mainc – mTavari saSineleba esec ar aris, Tumc kisaSinelebaa. amasTanave, Tqven saSualeba mieciT maT,ga cilebiT usafrTxod eweodnen politikur saqmianobas,vidre Tqven dasacavad damaSvrali oratorebi. aba, naxeT, raxifaTs gimzadebT maTdami Tqveni smenismoyvareoba. mogaxsenebTim saqmeTaTvis, romlebsac axla yvelani gaecnobiT.olinTosSi erTni filipes saqmes uWerdnen mxars dayvelaferSi mas Tanaezraxodnen, sxvani ki iRvwodnen im sauke-Teso imediT, rom monobas aaridebdnen moqalaqeebs. maS,romelTaganma gaswira samSoblo? romlebma gayides cxenos-26


nebi da am RalatiT daRupes olinTosi? imaT, vinc filipesTanaezraxvoda da, sanam eg qalaqi jer kidev fexze idga, qvebudanuradcils swamebda mis qomag oratorebs, vinc olinToselxalxs apolonides mokveTa Caagona.amgvar saqciels marto maTTvis ar moutania yovelgvariubedureba, sxvaganac ase momxdara. magaliTad, eretriaSi, –roca plutarqe moqiravneebiTurT gaaZeves da xalxs epyraZalaufleba am qalaqSi, – agreTve porTmosSi; erTni iq Tqvenssaqmes icavdnen, meoreni – filipesas. da usmendnen ra upiratesadam ukanasknelT, bedkrulma eretrielebma saqmeimiT daamTavres, rom gaaZeves maTive saqmisaTvis damaSvralioratorebi. maSin man, maTma mokavSire filipem, hiponikosigagzavna maTTan aTasi moqiravniTurT, daangria porTmosiscixeni da ganawesa iq sami tirani: hiparqosi, avtomedonti daklitarqosi; amis Semdeg qveynidan gareka mcxovrebni, orgzisrom scades daexsnaT Tavi; pirvelad evriloqosi gagzavna maTwinaaRmdeg moqiravne laSqriT, meored – parmenioni.ra saWiroa kidev gavagrZelo sityva? oreonSi filipesTvisiRvwodnen filistide, meniposi, sokrate, Toanti da agapeosi,romelTac axla upyriaT qalaqi, da es yvelam uwyis. vinmeevfreosi ki, romelic erT dros TqvenTan saxlobda, iRvwodaimisTvis, rom Tavisufali yofiliyvnen moqalaqeni da aravisdamonebodnen. ramdenad SelanZRuli da SezizRebuli iyoxalxisgan eg kaci, saamisod bevris Tqma SeiZleboda. magram,ai, qalaqis aRebamde erTi wliT adre man, filistides damisTa TanamzraxvelTa saqmianoba rom Seityo, RalatSi bralidasdo maT. maSin Sekrba aRelvebuli brbo, romelsac filipehyavda qoregosad da pritanad, da Caamwyvdies evfreosidilegSi, viTarca mojanye da SfoTisTavi. oreoneli xalxiki imis nacvlad, rom miSveleboda mas, arc aRSfoTebulamisi SepyrobiT, piriqiT, sakadrisad ezRoo, ambobda da niSnismogebiTxarobda. amis Semdeg moxda is, rac unda momx-27


dariyo – aiRes qalaqi. saamisod mzaddeboda saqme; mravaligrZnobda amas, magram xmas ar iRebda SiSiT Tavzardacemuli,ramdenadac axsovda, ra bedi ewia evfreoss. imdenad vaglaxadiyvnen daTrgunulni, rom maTze daZrul ubedurebaTa winaSesityvis gaRebasac vera bedavdnen, sanam amasobaSi saomradSemarTuli mteri ar moadga kedlebs. maSin zogi TavdacvasSeudga, zogi – Ralats da, ai, ase samarcxvinod da borotadwartyvevnil qalaqs aw eseni floben da tiranebad sxedan. isxalxi ki – yoveli Rone rom ixmares Tavis gadasarCenad daevfreosi gawires – amaT erTianad daqsaqses: zogi gaaZeves,zogi moakvdines, xolo evfreosma TviTon gaigmira Tavi dasaqmiT dasturyo, rom wmindad da uangarod Tanaedga Tavisxalxs filipes winaaRmdeg.`ra iyo mizezi, – gaikvirvebT Tqven, – rom olinToselni,eretrielni da oreonelni meti siamovnebiT usmendnen imaT,vinc filipesTvis warmoTqvamda sityvas, vidre maTive interesebisdamcvel oratorebs?~ mizezi igivea, rac TqvenTan: mar-Tlis mTqmeli, survilic rom hqondes kargis Tqmis, zogjerveRar ambobs, rameTu pirmoTneobas qveynis xsnaze laparakiurCevnia; eseni ki, romelnic maamebloben, oden filipes saqmeebsganarigeben. isini fulis Setanas, eseni – arSetanas amboben,isini oms da ara cudrwmenobas, eseni ki – zavis dacvas; daase manam, sanam tyveobaSi ar amouyviaT Tavi. danarCeni saqme,rogorc me mgonia, ise da imgvarad warimarTa, dawvrilebiTaRaras movyvebi. zogni maameblobdnen, zogni xsnas eZiebdnen,bevri ram am bolo dros xelidan gauSva xalxmac, – maameblobi-Ta da umecrebiT ki ara, aramed saso warekveTaT da mTelisaqme wagebulad miiCnies. ai, swored es maSinebs mec, – vficavzevss da apolons, – iseTi ram ar gardagxdeT Tavs, rom TqvenisaSveli arsiT iyos. magram aqamde, aTenelo darbaiselno,numc misuliyos saqme. aTiaTasgziT sikvdili gijobT, vidrefilipes emliqvneloT da Tqvens sakeTildReod damaSvral28


oratorTagan ukuagdoT vinme. ki, didi jildo miiRes saz-Raurad axlaxan oreelebma, filipes Tanamdgomni rom gaaxelmwifes,xolo evfreosi gaiucxoes; kargad ezRo eretrielxalxs, Cveni elCebi rom daiTxova da klitarqosis batonobasmisca Tavi: aw monobas, maTraxsa da sawamebels miscemian.aseve kargad moepyro igi olinToselTac, romlebmac las-Tene hiparqad airCies, apolonide ki gandevnes. sibriyve daborotebaa imiT daimedeba, rom mruded ganmsjelebma araRasruloT, rac jer ars, xolo mterTaTvis metyvel oratorTamsmenelebma ifiqroT – Cven imodena saxelmwifoSivsaxlobT, ragind didi saSiSroeba daatydes Tavs, veras daaklebso.sircxvili iqneba mxolod, merme rom Tqvas vinmem: `vinifiqrebda, es moxdeboda? gvmarTebda, vficav zevss, es kiar gveqna, aramed is~. axla mraval saSualebas daasaxelebenolinToselni iseTs, romelic, maSin rom gaeTvaliswinebinaT,ar daiRupebodnen, aseve mravals – oreoselni, mravals –fokidelni da kidev mravals yvela isini, vinc daiRupnen.magram axla es raRa sargeblobas moutans maT? sanam mrTeliaxomaldis Zara, gind didi, gind mcire xomaldisa, manam marTebsmeniCbes, mesaWesa da yvela mexomaldes, frTxilad iyos, romvinme nebsiT Tu uneblieT xomaldi ar daayiraos, Torem Tuxomalds zRvam uyo piri, ukve amaoa garja. Cveni saqmec axlaasea, aTenelo darbaiselno, sanam jer kidev varT mrTelni,gvaqvs udidesi saxelmwifo, uzRvavi saxsrebi, saukeTesosaxeli. ras vakeTebTo? – ikiTxavs aq msxdomTagani vinme. me,vficav zevss, vityvi yovels da davwer kidec Tqmuls, TuTqvenc isurvebT – xmebiT damidasturoT es. pirvel rigSi,Tavad unda ganvamtkicoT Tavdacva da SevudgeT mzadebas –vgulisxmob trierebiT, fuliTa da jariT momaragebas (Tuyvela danarCenebi monobaze daTanxmdebian, Cven mainc undavibrZoloT TavisuflebisaTvis); jer Tavad unda movemzadoTyvelas dasanaxad, merme ki movuwodoT sxvebs. unda davgzav-29


noT elCebi axsna-ganmartebisaTvis, raTa yvela davarwmunoTsaerTo xifaTSi Tanamonawileobisa da saxsrebis gaRebisaucileblobaSi, Tu arada, dro mainc movigoT amiT saqmeTamosagvareblad. ramdenadac omi gveqneba mxolod kacTan dajerac moumagrebeli saxelmwifos ZalasTan, mniSvnelobasesec ar aris moklebuli, iseve rogorc Cveni SarSandelielCoba peloponesis sxvadasxva adgilebSi, roca CemTan erTadiyvnen yovlad Rirseuli polievktosi, hegesiposi, klitomaqi,likurgi da sxva elCni; maSin Cven sabraldebo sityvebiTvamxileT igi, vaiZuleT SeCerebuliyo, ar miveciT saSualebagaevlo ambrakia da Sesuliyo peloponesSi. amiT imis Tqmarodi minda, mxolod sxvebs movuwodoT, Tavad ki ar gavakeToTis, rac CvenTvis aucilebelia. uCveulo ram iqneboda swored,Sin araferi gagvaCndes da gareT sxvebs vpirdebodeT aSenebas,Tavad urwmunod vegoT, sxvebs ki momavliT vaSinebdeT.ara, amas ki ar vambob, me mxolod imas mogaxsenebT, rom undamiaSveloT fuli qeroness da yvelaferi, rasac iq iTxoven.jer unda movemzadoT Tavad, merme ki movuxmoT danarCenelinT, SevyaroT isini da vamcnoT yoveli. eg valad adevsegoden didmniSvnelovan saxelmwifos, rogoric Tqvenia. TufiqrobT, eladas qalkidelni ixsnian an megarelni da Tqvenar mogiwevT garja, – arasworad fiqrobT: isic bevri iqneba,imaT TavianTi Tavi rom gadairCinon. ara, mxolod Cven undagavakeToT es, rameTu swored eg gvianderZes Cvenma winaprebmadidi valisa da auracxeli gansacdelis fasad. Tu vinme eZiebssaSualebebs imis aRsasruleblad, raic surs, magram amavedros fiqrobs, rom Tavad araferi gaakeTos saamisod, maSin,jer erTi, igi ver ipovis am saqmis aRmsrulebelT, rameTuaseTni ar arseboben, meorec, vSiSob, vaiTu, aucileblobisZaliT mere erTbaSad dagvawves im saqmeTa tvirTi, romelTaaRsrulebas axla gavurbivarT.ai, es aris, rasac vambob da rasac vwer. me vfiqrob, jerac30


araa gvian – waRma wava saqme, Tu xels droulad mohkidebT mas.Tu vinmes amaze ukeTesi ram eTqmis, gviTxras da gvirCios. ragadawyvetilebasac ar unda daadgeT, gwyalobdeT RmerTebi,xeli mogimarTon maT!31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!