5.0 Pelan Pelaksanaan - JPBD

5.0 Pelan PelaksanaanBab ini menyediakan rangka kerja keseluruhan untuk semua aspek pelaksanaan bagirangkaian ekologi yang telah dicadangkan dalam Pelan Induk ini di mana perincian aspekberkaitan penentuan institusi yang diperlukan untuk melaksanakan Pelan Induk,tanggungjawab pelaksanaan pihak berkepentingan yang terlibat, anggaran kos, sumberpembiayaan untuk melaksanakan rangkaian yang dicadangkan dan potensi faedahpendapatan daripada perdagangan karbon dibincangkan.5.1 Rangka Kerja Institusi secara KeseluruhanPelaksanaan rangkaian ekologi memerlukan satu rangka kerja institusi yangmenyeluruh untuk menangani isu-isu berkaitan dasar, pembentukan pelan-pelan,program, peraturan, melaksanakan inisiatif-inisiatif yang telah dikenalpasti,memantau dan mengawasi seperti mentauliahkan penyelidikan, pendidikan,komunikasi dan publisiti termasuk meningkatkan kesedaran. Ini melibatkan pihakberkepentingan di pelbagai peringkat iaitu nasional, negeri dan yang lebih pentingadalah komuniti tempatan.Rangka kerja institusi keseluruhan yang dicadangkan untuk CFS melibatkantanggungjawab di empat peringkat aktiviti terdiri daripada:-i. Aspek dasar,ii. Perancangan,iii. Pelaksanaan daniv. Pemantauan, seperti di Rajah 5.1.5.1.1 Aspek DasarTanggungjawab utama untuk penubuhan rangkaMPFN dan MBN adalah majlismajlisutama dalam menyeliakerja dasar berkaitan rangkaian ekologiseharusnya melibatkan tanggungjawab dua majlisutama secara bersama, iaitu Majlis Perancangan perlaksanaan rangkaianFizikal Negara (MPFN) dan Majlis Biodiversiti ekologi kerana kedua-duanyaNegara (MBN) kerana perkara-perkara berkaitan berurusan secara terus dalamrangkaian ekologi melibatkan kedua-duanya iaitu aktiviti-aktiviti perancanganperancangan spatial dan biodiversiti. Dua majlisberkaitan koridor-koridor yanglain yang dikenalpasti yang boleh membantu dandicadangkanmenyokong majlis utama dalam hal-hal berkaitantanah dan kepentingan Negara adalah Majlis Perhutanan Negara dan Majlis TanahNegara. Institusi seterusnya yang diperlukan ialah apabila pelan yang dicadangkanmemerlukan sokongan perlembagaan untuk pengesahan. Perkara-perkara berkaitanhutan boleh dibangkitkan kepada institusi majlis utama (sekiranya perlu), danperkara ini akan diambilkira oleh pihak kerajaan negeri.5-1

MPFN merumus dan mengkoordinasi aspek fizikal bagi perancangan tanah merentasinegeri-negeri di Semenanjung Malaysia. Berhubung penyimpanan dan pengurusanbiodiversiti dan persekitarannya, MPFN menguruskan pelaksanaan RancanganFizikal Negara (RFN) mengikut cara berikut: 1• Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) diintegrasi dalam perancangan danpengurusan guna tanah dan sumber asli untuk memastikan pembangunanmampan.• `Central Forest Spine‟ (CFS) diwujudkan untuk membentuk tulang belakangkepada jaringan kawasan sensitif alam sekitar (KSAS).• Ekosistem pantai yang sensitif harus dilindungi dan digunakan dengan caramampan.• Pembangunan tanah di kawasan tanah tinggi perlu dikawal ketat dalam usahapenjagaan keselamatan manusia dan kualiti persekitaran.• Semua permukaan dan sumber air bawah tanah yang perlu dijaga dandigunakan secara optimal.MBN pula mengambil langkah secara lebih terperinci berkenaan aspek biodiversitirangkaian ekologi dan akan bertanggungjawab dalam memastikan rangkaiantersebut dilaksanakan sepanjang masa. Di dalam melaksanakan rangkaian di bawahPelan Induk CFS, laporan ini perlu diterima dan diluluskan oleh MPFN melalui JPBD.Dijangkakan suatu arahan dasar dibuat bagi membolehkan MBN untuk mengambilalihtugas rangkaian yang dicadangkan dalam laporan ini. Seterusnya MBN akanberbincang untuk mempertimbangkan cadangan-cadangan dan menentukan pelantindakan serta agensi pelaksana dengan kelulusan ahli-ahli Majlis, khususnya daripihak kerajaan negeri.Oleh yang demikian, penyelarasan kerja dan kerjasama antara kedua-dua agensiharus diwujudkan bagi memastikan kecekapan dan kesinambungan dalam membuatkeputusan di peringkat MPFN akan diambil kira oleh MBN. Untuk itu, adalah pentingbagi JPBD yang juga sekretariat bagi MPFN diberikan tempat sebagai anggota tetapMBN, seperti mana NRE menjadi sekretariat bagi MBN yang diberikan tempatsebagai anggota tetap MPFN.1 Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar (2004), Notes on stakeholders workshop on National BiodiversityPolicy, 7 Mac5-2

Rajah 5.1:Rangka kerja Institusi Keseluruhan untuk Koridor Ekologi5-3

5.1.2 Pembentukan Program dan PerancanganPembentukan pelan dan program akan dilaksana dalam dua peringkat, iaitu PelanInduk Koridor Ekologi keseluruhan dan pelan pelaksanaan terperinci untuk setiaprangkaian ekologi yang telah dikenalpasti dalam Pelan Induk keseluruhan.Tanggungjawab penting untuk penyediaan Pelan Induk secara keseluruhan adalah dibawah JPBD iaitu sebagai agensi perancang yang menjadi secretariat kepada MPFNmanakala pembentukan program perlaksanaan untuk rangkaian ekologi yangdikenalpasti oleh Pelan Induk, termasuk peruntukan akan dikendalikan oleh NRE.Bagi setiap rangkaian yang telah dikenalpasti oleh Pelan Induk, program tindakanyang terperinci perlu disediakan dan ianya harus membentuk satu kerjasama diantara agensi-agensi utama seperti JPBD, Jabatan Perhutanan dan PERHILITAN.5.1.3 Pelaksanaan Pelan dan Programa. Agensi Utama PelaksanaNRE adalah agensi paling sesuai dalam melaksanakan dasar-dasar berkaitanrangkaian ekologi kerana ia terdiri daripada sejumlah majlis-majlis lain sertaagensi-agensi penting yang berkaitan seperti Jabatan Perparitan dan Saliran (JPS),Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia (FD), Jabatan Hidupan Liar dan TamanNegara (PERHILITAN), dan lain-lain agensi. Jabatan Pemuliharaan dan Persekitarandi bawah Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar (NRE) merupakan sekretariatuntuk MBN akan mengetuai jawatankuasa pelaksana dalam jangka masa pendek.Kebanyakan daripada usaha akan melibatkan keperluan untuk mewartakanrangkaian yang dikenalpasti sebagai rezab hidupan liar jenis tertentu, termasuktempat perlindungan hidupan liar. Bagaimanapun, pewartaan rangkaian sepertiyang dinyatakan memerlukan agensi kerajaan negeri seperti Jabatan Perhutanandan Pejabat Tanah dan Galian dan agensi Negeri-Persekutuan iaitu JPBD untukmenjalankan inisiatif sebegitu sebelum peningkatan kemajuan aktiviti dapatdilaksanakan. Bagaimanapun, difahamkan ia adalah sesuatu kebiasaan untukPERHILITAN meningkatkan inisiatif secara langsung dengan kerajaan negeri, jabatanperhutanan negeri, menjadi ahli bagi jawatankuasa negeri berkaitan, menasihatikerajaan negeri berkaitan pelan rancangan tersebut. Inisiatif-inisiatif itu bolehdilaksanakan sama ada oleh agensi negeri mengambil tindakan proaktifnya atauoleh melalui struktur persekutuan yang memulakan usaha melalui majlis-majlisdisebutkan di atas, dan seterusnya NRE mengetuai inisiatif dalam mendapatkanagensi negeri untuk bekerjasama. Hubungan dalaman di antara majlis dan agensipada perlaksanaan berlainan peringkat adalah seperti di Rajah 5.2.5-4

Rajah 5.2:Mekanisma Perlaksanaan di antara Majlis, Agensi Utama dan AgensiSokonganMajlis PerancangFizikal NegaraSecretariat: JPBDAras1Laporan KemajuanMenyampaian KeputusanMajlisBiodiversitiNegara(MBN)Aras 2Aras 3Agensi Bersekutu: NGO-NGO Badan Antarabangsa Institusi Penyelidikan PhilanthropistsSecretariat:Laksana & Pengawasan NREMelaksanaAgensi Utama:NREAgensi-agensisokongan:• JPS• PERHILITAN• Jabatan Perhutanan,JKR• Pejabat Tamah• JPBD• Jabatan Pertanian• Taman NegeriMaklumbalas PelaporanFakta 5.1: NRE sebagai Agensi UtamaNRE akan menjadi agensi utama dalam melaksanakan rangkaian ekologi yang dicadangkan.Peranan Kementerian ini berkait rapat dengan tujuan dan objektif projek ini. Oleh itu,sokongan dan pengesahan Kementerian ini adalah penting untuk kejayaan perlaksanaanprojek. Beberapa majlis-majlis utama berkaitan pemuliharaan sumber semula jadi sepertiMajlis Tanah Negara, Majlis Perhutanan Negara, NBC dan Majlis Mineral Negara termasuk didalam skop Kementerian. Untuk tujuan melaksana rangkaian yang dikenalpasti di bawahCFS, adalah dicadangkan satu bahagian baru ditubuhkan dengan kakitangan utama danmemilih tenaga kerja dari seluruh bahagian/jabatan dalam NRE untuk bekerjasama danberkolaborasi. Bahagian baru ini perlu mantap dari segi pengaruhnya untuk membolehkanpelaksanaannya berjaya dan untuk meyakinkan kerajaan negeri. Bahagian baru tersebutmesti diletakkan di bawah ketua setiausaha Kementerian untuk lebih berkesan.5-5

. Agensi SokonganTerdapat beberapa agensi utama yang akan memberi sokongan dan melaksanakanrangkaian ekologi. Peranan mereka akan ditentukan oleh rangkaian yangdicadangkan berasaskan kes. Agensi-agensi itu adalah:• Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia• Jabatan Hidupan Liar dan Taman Negara (PERHILITAN)• Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS)• Kementerian Kerja Raya melalui Jabatan Kerja Raya (JKR)• Pejabat Tanah dan Galian• Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (JPBD)• Jabatan Pertanianc. PerkongsianPerkongsian pintar dengan pihak agensi luar kerajaan perlu ditubuhkan terutamaantara agensi utama dan pertubuhan bukan kerajaan, badan antarabangsa, institusipenyelidikan dan penaung („philanthropist‟). Kepelbagaian penglibatan pihak-pihakyang disenaraikan di atas boleh mewujudkan perkara-perkara seperti berikut:• Bantuan teknikal dan geran khusus untuk pemuliharaan biodiversiti• Memulakan kesedaran dan program pendidikan• Meneraju perlindungan hidupan liar• Kemungkinan menjadi ahli aktif dalam dana amanah (authonomous) yangdicadang untuk ditubuhkan di bawah Pelan Induk CFS, yang akan menekankankepada perkongsian amanah awam-swasta• Menaiktaraf sebahagian koridor di bawah pelan induk CFS untuk pemantauandan penyelidikan.5.1.4 PemantauanPemantauan dan pengawasan koridor adalah penting untuk mencegah aktivitipemburuan haram, hidupan liar dan pencerobohan. Agensi pengawalan untukkoridor tersebut sepatutnya bertanggungjawab ke atas hal tersebut. Ianyamembabitkan penglibatan PERHILITAN, atau Jabatan Perhutanan atau PerbadananTaman-taman Negeri. Pendidikan, penyelidikan dan publisiti adalah sama pentingdalam meraih sokongan orang ramai untuk program-program yang dianjurkan.Agensi-agensi utama yang berkaitan termasuklah NRE, JPBD, PERHILITAN,Perbadanan Taman-taman Negeri dan NGO dan bajet tahunan perlu diperuntukkanberasaskan program yang berterusan dan bukan bajet untuk satu programperlaksanaan sahaja. Kejayaan projek ini adalah dalam menyambung rangkaianpulau-pulau hutan yang dikenalpasti di semenanjung, dan memastikan pergerakanspesis dalam taburan agihan serta berkemungkinan mengurangkan kepupusanspesis. Siri pelaksanaan dan mekanisme pembiayaan kewangan secara terperinciseperti di atas akan memerlukan satu penetapan tindakan bukan sahaja bagiperlaksanaannya tetapi juga untuk menguatkuasakan dan mengukuhkan hutanhutanterlindung terutama terhadap aktiviti pemburuan, menangkap hidupan liar5-6

dan aktiviti-aktiviti pencerobohan kediaman dan pembangunan pertanian dalamkawasan hutan yang telah dikenalpasti.Penguatkuatkuasaan pelaksanaan pelan-pelan itu akan memerlukan satu usahabersepadu NRE sebagai perlaksana utama yang akan bertindak seperti satu badanperundingan untuk menjana, data holistik berkaitan isu-isu biodiversiti danperkara-perkara yang penting. Peranannya sebagai sekretariat MBN akan menjadisangat penting untuk memastikan MBN dapat mendorong dan merancangpelaksanaan, terutama apabila terdapat tarikan dalam rancangan itu yangmemerlukan penglibatan semua pihak, terutama dengan kerajaan negeri dan agensiperlaksana sokongan yang lain. Pewartaan akan menjadi langkah utama dalammemastikan kejayaan pelaksanaan dasar berkaitan rangkaian. Pewartaan danrundingan aktiviti dalam melaksanakan proses dengan semua agensi terlibat mestidijalankan secara berterusan. Satu bentuk sistem maklum balas mesti diadakansupaya kesemua agensi-agensi perlaksana melaporkan kemajuan mereka kepadaNRE. Sepatutnya, jika sistem maklum balas dan rundingan gagal, adakan satukeperluan untuk memanggil mesyuarat MBN sekurang-kurangnya dua atau tiga kalisetahun berbanding sekali setahun seperti yang dipraktikkan ketika ini. Terdapatsatu keperluan juga untuk membentuk Technical Working Committees dengan NREselaku pengerusi dan dianggotai agensi-agensi lain serta JPBD dan JKR, termasukagensi negeri untuk tujuan memudahkan perlaksanaan program. Jawatankuasa iniwajar kerap berjumpa berulang kali, berbanding perjumpaan MBN.Aktiviti-aktiviti penguatkuasaan harus ditumpukan kepada perkara utama iaitumemastikan bahawa kedua-dua tumbuhan hijau dalam rangkaian yang dicadangkanserta pergerakan habitat berkembang tanpa sebarang halangan. Dalammenguatkuasakan perkara ini, kedua-dua Jabatan Perhutanan Negeri danPersekutuan serta PERHILITAN perlu bekerjasama antara satu sama lain dalammelindungi dan mempertingkatkan pergerakan hidupan liar merentasi rangkaianitu, sekali lagi NRE menjadi agensi penyelaras. PERHILITAN perlu memberiperhatian lebih besar bagi memastikan pergerakan hidupan liar sekitar rangkaianitu tidak menjadi mangsa ketamakan manusia, terutama sekali dalam kawasan dimana rangkaian itu amat menarik perhatian pemburu-pemburu dan penceroboh.Penguatkuasaan tegas undang-undang sedia ada adalah penting dalam memastikanhabitat hidupan liar dan pergerakan mereka adalah dilindungi. Jabatan mungkinperlu memeriksa keperluan untuk meningkatkan tenaga kerjanya untuk tujuan ini.Adalah perlu bagi PERHILITAN dalam menyediakan personel penguatkuasaan didalam taman hutan yang berada di bawah naungan kerajaan negeri. Inimemerlukan sama ada agensi kerajaan itu melaksanakan Akta PerhutananPersekutuan dalam mewartakan taman mereka sebagai Taman Negara, namunberkemungkinan langkah drastik ini menerima bantahan daripada agensi kerajaan.Alternatifnya, kerajaan pusat mungkin mahu perlaksanaan penguatkuasaandipanjangkan kepada pegawai PERHILITAN untuk melindungi hidupan liar dalamtaman negeri. Ini akan memerlukan satu pemahaman jelas berkaitan peranan danbidang kuasa kedua-dua pihak bagi mengelakkan pergeseran, syak wasangka dansalah faham bahawa kerajaan pusat cuba menghakis peranan agensi negeri danmengambil alih tanggungjawab kerajaan negeri.5-7

5.2 Strategi Pelaksanaan Rangkaian Ekologi dan Tanggungjawab5.2.1 Prinsip PerlaksanaanMengikut objektif Rancangan Fizikal Negara untuk CFS Semenanjung Malaysia,rangkaian dalam CFS dikategori berdasarkan rangkaian utama dan sekunder yangmewakili kedudukan kepentingan perlaksanaan rangkaian tertentu.Bagi memudahkan kewajaran perlaksanaan program, prinsip-prinsip berikutmenjadi panduan membentuk latar belakang dalam menentukan pelaksanaanmekanisma untuk rangkaian ekologi CFS:-Prinsip 1 : Melindungi hutan dan hidupan liar sedia ada.Prinsip 2 : Memudahkan pergerakan hidupan liar.Prinsip 3 : Memperkaya dan memantau pemuliharaan hutan dan hidupan liar.Prinsip 4 : Pembiayaan mampan dan berterusan untuk memudahkan CFS.Strategi pelaksanaan bagaimanapun berbeza di antara rangkaian utama danrangkaian sekunder. Untuk rangkaian utama, di mana ia penting untuk menubuhdan/atau mengekalkan sambungan melalui penubuhan koridor linear, pelaksanaanmengikut prinsip dalam mendapatkan rangkaian mematuhi:i. Penubuhan koridor sebagai hutan terlindung dengan mewartakan tanah sebagaiRezab hidupan liar Kekal (di bawah seksyen 10 Akta Perhutanan Negara sebagaiHutan Perlindungan untuk Hidupan Liar);ii. Pengambilan tanah persendirian oleh kerajaan negeri dan menyimpannyasebagai Hutan Perlindungan untuk Hidupan Liar; daniii. Mengintegrasi jalan (dan laluan keretapi) dalam koridor dengan menyediakaninfrastruktur untuk membolehkan lintasan hidupan liar seperti jejambat,lintasan bawah, terowong dan sebagainya.Untuk rangkaian sekunder, di mana ia kurang penting atau boleh laksana untukmenubuh dan/atau mengekalkan sambungan, prinsip-prinsip pelaksanaan adalah:-i. Melindungi pulau hutan terpencil (hutan tanah negeri) dengan mewartakansebagai Rezab Hidupan Liar Kekal di bawah Akta Hutan Negara;ii. Menubuhkan rangkaian ekologi di sepanjang sungai termasuk:-• mewartakan sungai di bawah Kanun Tanah Negara• menggalakkan pemilik swasta untuk memperuntukkan koridorriparian/habitat selepas rizab sungai melalui tanggungjawab sosialkorporat; daniii. Mengintegrasi jalan dan laluan keretapi dalam koridor dengan menyediakaninfrastruktur yang perlu untuk membolehkan lintasan hidupan liar sepertijejambat, lintasan bawah, terowong, dan sebagainya.5-9

5.2.2 Tanggungjawab untuk PelaksanaanMengikut rangka kerja institusi keseluruhan (Rajah 5.1), tanggungjawabpelaksanaan teras rangkaian ekologi yang dikenalpasti terletak pada NRE sebagaiagensi utama keseluruhan, kedua-dua pada peringkat perancangan dan peringkatpelaksanaan sebenar. Agensi-agensi lain akan bertanggungjawab bergantungkepada pelaksanaan inisiatif-inisiatif untuk rangkaian khusus di mana ia akanmendahului peringkat ketiga (selepas Majlis di peringkat pertama dan NRE diperingkat kedua).Dalam peringkat ketiga pelaksanaan, agensi-agensi utama adalah kerajaan negeri(terutama sekali dalam kes yang melibatkan perwartaan dan pemeliharaan hutanhutankepunyaan negeri-negeri, pengambilan balik tanah); JKR (contohnyamelibatkan infrastruktur awam seperti jalan dan lebuhraya); JPS (dalam semuakawasan riparian); PERHILITAN (dalam aspek melibatkan hidupan liar danpenguatkuasaannya); dan Jabatan Perhutanan (dalam penghutanan semula). Diperingkat ketiga, sesuatu agensi boleh mengambil peranan utama, agensi lain bolehmemainkan peranan sekunder dan tidak perlu persaingan antara agensi ini.Strategi pelaksanaan terperinci untuk rangkaian utama dan sekunder yangdikenalpasti diterangkan dalam Jadual 5.2. Bagaimanapun, untuk memulakanprogram pelaksanaan rangkaian yang dicadangkan, adalah penting bagi perkaraberikut dilaksana sementara pelaksanaan sebenar setiap rangkaian itudikenalpasti:-i. MPFN dan MBN menerima Pelan Induk CFS;ii. Semua rezab hidupan yang dikenalpasti membentuk kompleks hutankeseluruhan di mana rangkaian dicadangkan untuk dikekalkan;iii. MPFN memperkenalkan dasar menyeluruh untuk mengarahkan kerajaan negerimemberhentikan pertukaran kesemua tanah hutan negeri kepada penggunaantanah yang lain) (walaupun keberkesanan dasar ini belum lagi diuji); daniv. NRE memulakan tindakan selanjutnya termasuk rundingan dan perbincanganbersama Kerajaan Negeri.5-10

Strategi Pelaksanaan untuk Rangkaian Utama dan Sekunder Bagi CFS1 dan CFS2Jadual 5.2: Strategi Pelaksanaan untuk Rangkaian Utama dan Sekunder CFS1BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAPL1MENGHUBUNG HS SUNGAI YU-HS TANUM-TAMAN NEGARA1. Warta HS Tanum dalam kawasan`core‟ sebagai hutan perlindungan dibawah Seksyen 10 Akta PerhutananKebangsaan (NFA).2. Mewartakan semua hutan negeridalam kawasan „core‟ sebagai hutanperlindungan di bawah Seksyen 10NFA dan hutan tanah negeri dalamkawasan `buffer‟ sebagai hutansimpan di bawah NFA.3. Mewartakan tanah hutan negeridalam kawasan `core‟ sebagai hutanperlindungan di bawah Seksyen 10NFA dan tanah penampan sebagaihutan simpan di bawah NFA.4. Strategi jangka panjang: Melebarkansempadan Taman Negara Pahanguntuk memasukkan kawasan `core‟.i) MMKN i) JabatanPerhutananNegerii) MMKN i) JabatanPerhutananNegerii) MMKN i) JabatanPerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNi) Sedia kertasMMKNi) MMKN i) PERHILITAN i) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasaniii) Pinda EnakmenTaman Negara(Pahang)i) Kehilangan sumberkewangan melaluipembalakani) Kehilangan sumberkewangan daripemberian tanahuntuk tujuanpertaniani) Kehilangan sumberkewangan daripemberian tanahuntuk tujuanpertaniani) Kehilangan sumberkewangan tanahkepada negeri5-11

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAAN5. Mewujudkan 50 meter rizab `riparian‟di sepanjang Sg. Temau, Sg. Tanumdan Sg. Yu.6. Membina laluan binatang di km 1.3(laluan atas) dan di km 3 (viaduct)dari jambatan Sg. Yu. Elakkanpembesaran jalan dalam kawasanrangkaian.7. Pembangunan infrastruktur: meletaktanda jalan dan kawalan had laju dijalan raya.Mengawal pelebaran jalan dalamkawasan koridor8. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Syarikat perladangan dalamkawasan rangkaian mempraktisamalan pertanian mampan(RSPO) dan perlu mendapatpersijilan dan mengadakankoridor hidupan liar.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANi) PTG i) JPSii) PERHILITANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Ukur kawasanterlibati) PERHILITAN i) JKR i) Sedia pelanterperinci(kejuruteraan,landskap danperhutanan)i) JKR i) PERHILITANii) Pihak BerkuasaTempatani) JKR i) Pihak BerkuasaTempatani) Felda ChegarPerahii) FELCRA Sg.TanumFAKTOR RISIKO UTAMAi) Kos tinggiii) Spesis tertentuseperti harimau dangajah mungkin tidakmenggunakannyai) Sedia tender i) Masa perjalananlebih panjangi) Kaji semulapelebaran jalandan programnaik taraflebuhrayai) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Perkhidmatan jalanlebih rendahi) Langkah masakinitidak bolehdikuatkuasakan5-12

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAMemantau program laluanhidupan liar.Pembekuan segera ke ataspemberian tanah danpembangunan dalam kawasanrangkaian dan lesen mendudukisementara (TOL) tidakdiperbaharui.i) PERHILITAN i) WWF/MNS i) Buatpenyelidikandan dapatkandata tentanghabitat hidupanliari) MMKN i) PTG i) Sedia kertasMMKNi) Hidupan liar tidakguna koridori) Kehilangan sumbertanahii) Bantahan penduduktempatanKoridor hidupan liar dipromosisebagai destinasi ekopelancongan di Taman Negara.i) PERHILITAN i) Pelancongannegerii) Sedia bahanpublisiti danpromosiii) Bina kemudahanekopelancongani) Hidupan liar sensitifkepada persekitaranmanusiaPL2MENGHUBUNGKAN HS BELUM-HS ROYAL BELUM-HS TEMENGGOR1. Melebar HS Belum untuk memasukkanHS Royal Belum dan warta sebagaihutan perlindungan.i) MMKN i). PerbadananTaman NegeriRoyal Belumi) Sedia kertasMMKNi) Kehilangan sumberpembalakan2. Melebar HS Gerik dan warta hutannegeri dan `scrub‟ sebagai hutanperlindungan.i) MMKN i) JabatanPerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNi) Kehilangan sumberpembalakan5-13

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAAN3. Membina laluan hidupan liar`viaduct‟ atau `overpass‟.4. Pembangunan infrastruktur: letakpapan tanda dan kawalan had laju.5. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Elakkan meluaskan lagi kawasanpertanian di sepanjang lebuhrayasupaya faedah eko-pelancongandan konservasi.Wujudkan `checkpoints‟ dibeberapa tempat di lebuhrayauntuk mengelakan pemburuan.Pemantauan jangka panjanguntuk kenalpasti laluan gajah.Wujudkan kawasan tinjauhidupan liar dan kemudahanpelancongan di tempat yangsesuai.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) PERHILITAN i) JKR i) Sedia pelanterperinci(Kejuruteraan,Landskap danPerhutanan)FAKTOR RISIKO UTAMAi) Kos tinggiii) Spesis tertentuseperti harimau dangajah mungkin tidakmenggunakannyai) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) MMKN i) PTG i) Sedia kertasMMKNi) PERHILITAN i) JabatanPengangkutanJalani) PERHILITANberkerjasamadengan JPJi) PERHILITAN i) WWF i) Wujud programpemantauan danbajetii) `Partnership‟dengan agensikorporati) PERHILITAN i) WWF/Korporati) Sedia pelanterperincii) Bantahan daripenduduk tempatandan agensi negeriii) Kehilangan sumbertanahi) Kosii) Pemburu elak`checkpoints‟i) Bukan keutamaandengan agensi pusat(EPU,Perbendaharaan)i) Hidupan liar tidakada di tempat tinjau5-14

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPPL3STRATEGI PELAKSANAANMempromosi rangkaian inisebagai `Jumbo Trail‟ selarasdengan Pelan Induk Nasional EkoPelancongan.MENGHUBUNGKAN HS LOJING-HS SG. BROK1. Mewartakan hutan tanah negerisebagai hutan simpan.2. Warta tanah kerajaan di bawahgunatanah `scrub‟ sebagai hutansimpan.3. Pembangunan infrastruktur:meletakan tanda jalan dan kawalanhad laju.4. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungai dalam koridor.5. Kawalan pengurusan gunatanah:Rangkaian ekologi dipromosi sebagaieko-pelancongan untuk Lojing.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANi) PERHILITAN i) PelanconganMalaysiai) MMKN i) PerhutananNegerii) MMKN i) PerhutananNegeriTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Sedia publisitidan bahanpromosiii) Bina kemudahanekopelancongani) Sedia kertasMMKNii) Ukur tanahkawasan terlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Hidupan liar sensitifdengan persekitaranmanusiai) Kehilangan sumberpembalakani) Kehilangan sumberpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) PTG i) PERHILITANii) JPSi) PERHILITAN i) PelanconganNegeriii) PelanconganMalaysiai) Ukur kawasanterlibati) Sedia bahanpublisiti danpromosiii) Bina kemudahanekopelancongani) Bantahan daripenduduk tempatani) Hidupan sensitifdengan persekitaranmanusia5-15

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAPL4MENGHUBUNGKAN HS PADANG CHONG-SG. KUAK-HS BELUKAR SEMANG1. Mewartakan hutan tanah negerisebagai hutan simpan.2. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungai dalam koridor.3. Menjalankan menghutankan semula. i) PerhutananNegeri4. Pembangunan infrastruktur:meletakan papan tanda jalan dankawalan had laju.5. Kawalan Pengurusan Tanah:Petempatan manusia: tidak adapeluasan petempatan dalamkawasan koridorTanah pertanian: ladang getahmengikut amalan pertanianmampan (SAP).Tidak ada perluasan aktivitipertanian.i) MMKN i) PerhutananNegerii) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Kem.Perladangandan Komonitii) JKR i) PERHILITANNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Ukur kawasanterlibati) Sedia pelanperhutanani) PBT i) JPBD i) Pinda RancanganTempatani) Kem.Perladangandan Komonitii) PTG i) JabatanPertaniani) RISDA i) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Kehilangan sumberpembalakani) Bantahan penduduktempatani) Pilihan spesis pokoki) Sedia tender i) Masa perjalananlamai) Kaji semulapemberian tanahpertanian dikawasan inii) Bantahan penduduktempatani) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan penduduktempatan5-16

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAPL5PL6MENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS GUNUNG INAS (BINTANG HIJAU)1. Meluaskan HS Ulu Muda danmewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan.2. Meluaskan HS Gunung Inas danmewartakan hutan negeri sebagaihutan perlindungan.3. Pembangunan infrastruktur:meletakan papan tanda jalan dankawalan had laju.4. Kawalan Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian mengamal amalanpertanian mampan ladang getahmengikut garis panduan SAP.i) MMKN i) PerhutananNegerii) MMKN i) PerhutananNegerii) JKR i) PERHILITANNegerii) KementerianPerladanganMENGHUBUNGKAN HS ULU JELAI-HS HULU LEMOI-HS BUKIT BUJANG-HS BUKIT JERUT1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan.2. Penghutanan semula kawasan yangtelah lapang.i) MMKN i) PerhutananNegerii) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNi) Sedia kertasMMKNi) Bantahan penduduktempatani) Kehilangan sumberpembalakani) Sedia tender i) Lama masaperjalanani) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) FRIM i) Sedia pelanperhutanani) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Kehilangan sumberpembalakani) Spesis pokok pilihan3. Wujud rizab riparian di sepanjangsungai dalam koridor.i) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Ukur kawasanterlibati) Bantahan penduduktempatan5-17

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPPL7STRATEGI PELAKSANAAN4. Pembangunan infrastruktur:meletakan papan tanda jalan dankawalan had laju.5. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Mengawal tukar syarat tanahsepanjang jalan dalam rangkaianekologi.6. Meningkatkan kawalan danpenguatkuasaan di sekitar viaductbagi mengelakkan pemburuan.7. Tanah pertanian: ladang getahmengikut garis panduan pertanianmampan (SAP).AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAi) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) PTG i) PBT i) PindaRancanganTempatani) PERHILITAN i) PBTii) NGOi) Kem.PerladanganMENGHUBUNGKAN TAMAN NEGARA-HS LEBIR-HS TEMBAT (GREATER TAMAN NEGARA)1. Mewartakan HS Lebir sebagai hutanperlindungan.2. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan.3. Pembangunan infrastruktur: meletakpapan tanda jalan dan kawalan hadlaju di jalan raya.i) PerhutananNegerii) MMKN i) PerhutananNegerii) Sedia bajetmencukupii) Kempen publisitii) Inisiatif CSRi) PERHILITAN i) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan sumbertanahi) Hidupan liar sensitifkepada persekitaranmanusiaii) Langkah sedia adatidak boleh kuatkuasai) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama5-18

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPPL9STRATEGI PELAKSANAAN4. Kawalan Pengurusan Guna Tanah:Memantau dan penguatkuasaansekitar kawasan `viaduct‟.5. Wujud `artificial salt licks‟ tiruandan menghutankan kawasansekitarnya.6. Pembangunan infrastruktur:meletakkan tanda jalan dan kawalanhad laju.7. Sistem pengurusan taman diperbaikimelalui pembangunan sumbermanusia.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAi) PERHILITAN i) NGOii) PBTAGENSI/JABATANSOKONGANi) PERHILITAN i) PerhutananNegeriii) NGOTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Programpublisitii) Sedia bajet yangmencukupiFAKTOR RISIKO UTAMAi) Hidupan liar sensitifpada persekitaranmanusiai) Terdedah kepadapemburuani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) JabatanPerhutananNegerii) NGO i) Sedia programpembangunansumber manusiaMENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAU LARUT MATANG-HS BINTANG HIJAU KUALA KANGSAR1. Penghutanan semula tanah lapang i) PerhutananNegeri2. Mewartakan rangkaian ekologisebagai hutan simpan.3. Mewartakan hutan tanah negeri disepanjang jalan sebagai hutansimpan.4. Pembangunan infrastruktur:meletakkan papan tanda jalan dankawalan had laju.i) Penduduktempatani) MMKN i) PerhutananNegerii) MMKN i) PerhutananNegerii) Sedia pelanperhutananii) Sedia kertasMMKNi) Sedia kertasMMKNi) Ukur kawasanterlibati) Kos operasibertambahi) Spesis pokokterpilihi) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama5-20

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPPL 10STRATEGI PELAKSANAAN5. Mewujudkan rizab `riparian‟ disepanjang sungai dalam koridor.6. Kawalan Pengurusan Gunatanah:memindahkan ladang rusa.MENGHUBUNGKAN HS BUKIT LARUT – HS BUBU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungai3. Pembangunan infrastruktur:meletakkan tanda jalan dan kawalanhad laju.4. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian perlu mengikutGaris Panduan Pertanian MampanTidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanianAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANi) PTG i) PERHILITANii) JPSi) JabatanPerkhidmatanVerterinari) MMKN i) PerhutananNegerii) PTG i) PERHILITANii) JPSTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Ukur kawasanterlibati) PTG i) Sedia pelanperpindahani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Bantahan daripenduduk tempatani) Kos bertambahi) Kehilangan hasilpembalakani) Bantahan penduduktempatani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) KementerianPerladangani) PTG i) JabatanPertaniani) Kempen publisitiii) Inisiatifi) Kaji semulapemberian tanahpertanian dikawasan inii) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan penduduktempatan5-21

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMAPL 11MENGHUBUNGKAN HS JERANGAU – HS JERANGAU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mengekalkan hutan simpan sediadadan menjalankan penanaman semulahutan3. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah:Tidak dibenarkan perluasanpertanianTidak dibenarkan peluasanpetempatan manusiai) MMKN i) PerhutananNegerii) PerhutananNegerii) Penduduktempatani) PTG i) JabatanPertaniani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasani) Sedia pelanperhutanani) Kaji semulapemberian tanahpertanian dikawasan inii) PBT i) JPBD i) PindaRancanganTempatani) Kehilangan hasilpembalakani) Spesis pokok terpilihi) Bantahan penduduktempatani) Bantahan penduduktempatan5-22

2) Rangkaian Sekunder (SL)BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMASL1MENGHUBUNG HS LEBIR-HS RELAI-HS ULU TEMIANG-HS SERASA-HS JENTIANG-HS GUNUNG STONG1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebagaihutan simpan dalam koridori) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakan3. Mewartakan Gua Ikan (batu kapur)sebagai sebahagian dari HS Serasa.4. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungai dalam koridor5. Pembangunan Infrastruktur denganmenyediakan papan tanda jalan danperangkap had laju6. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah: Tanah Pertanian: Ladang getahperlu mengikut Garis PanduanPertanian Mampani) MMKN i) PerhutananNegerii) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Ukur kawasanterlibati) Ukur kawasanterlibati) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamai) Kem.Perladangani) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasa5-23

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMA Penempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasansedia ada di sepanjang koridori) PTG i) JPBDii) PBTi) PindaRancanganTempatani) Bantahan daripenduduk tempatan7. Membangunkan Gua Ikan sebagaitarikan eko-pelancongan.i) PERHILITAN i) PelanconganNegerii) Sedia bahanpromosi danpublisitii) Hidupan liar sensitifpada persekitaranmanusiaSL2MENGHUBUNG HS KRAU-HS SOM-HS YONG-HS BENCHAH-HS KERAMBIT-HS GUNUNG BENON1. Mewartakan hutan negeri sebgaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebagaisebahagian hutan simpan dalamkoridor3. Mewartakan koridor yang dikenalpastisebagai sebahagian Rezab HidupanLiar Krau4. Mewujudkan rezab riparian disepanjang Sg. Som; Sg. Kenong, Sg.Darah, Sg. Ceka (Kuala Som ke KualaRengat). Rezab riparian perlumempunyai kelebaran minima 50m dikedua-dua belah sungaii) MMKN i) PerhutananNegerii) MMKN i) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) MMKN i) PERHILITAN i) Sedia kertaskerja untukmenterii) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan sumberpembalakani) Kehilangan sumberpembalakani) Kerajaan negeri tidakbersetuju dengancadangani) Bantahan dari pemiliktanah5-24

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMA5. Pembangunan Infrastruktur: Membina laluan untuk binatangkecil di sepanjang jalan Tidak membenarkan pelebaranjalan dalam koridori) JKR i) PERHILITAN i) Sedia pelanterperinci(kejuruteraan,landskap,perhutanan)i) JKR i) PBT i) Kaji semulacadanganpelebaran jalani) Vandalismi) Perkhidmatan jalanyang lebih rendah Meletakkan papan tanda jalan danperangkap lajui) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalanan lebihlama6. Pengurusan Hutan: Penanaman semula danmemperbanyakkan pokok di atasrezab riparian. Tidak dibenarkan nyahwarta keatas HS Som, HS Hulu Mas, HSBukit Taching, HS JerantutTambahan, HS Kerambit, dan HSKrau.i) FRIM i) PERHILITANii) KorporatMalaysiaiii) NGOi) MMKN i) PerhutananNegerii) Sedia bajetmencukupii) Elakpembangunanterlalu dekatdengan hutani) Spesis pokok terpilih7. Pengurusan Guna Tanah :5-25

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSL3STRATEGI PELAKSANAAN Tanah Pertanian: Ladang getahperlu mengikut garis panduanpertanian mampan Petempatan Manusia:Memperkenalkan pengurusan zonkhas untuk mengurangkan konflikmanusia – hidupan liar Eko-pelancongan: Mempromosikankoridor hidupan liar sebagaitarikan kepada Taman Negara(Jerantut) dan Taman KenongRimba (Taman Negeri Pahang).Bina menara tinjau.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) MP&C i) RISDA i) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) PBT i) PERHILITANii) NGOi) PERHILITAN i) PBTii) PelanconganNegeriMENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAU (HULU PERAK)-HS PAPULUT-HS PIAH1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dan tasik di dalamkoridor3. Pembangunan Infrastruktur :Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju4. Pengurusan Guna Tanah :i) MMKN i) PerhutananNegerii) Sedia pelanterperincii) Sedia bahanpromosi danpublisitiii) Bina kemudahanpelancongani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) PTG i) PERHILITAN i) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Hidupan liar sensitifpada persekitaranmanusiai) Kehilangan sumberpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalanan lebihlama5-26

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSL4STRATEGI PELAKSANAAN Ladang getah mengikut garispanduan pertanian mampan Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam kawasankoridor Petempatan manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan di dalam kawasankoridorAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANi) MP&C i) RISDAii) Ladang getahi) MP&C i) RISDAii) Ladang getahi) PTG i) JabatanPertanianTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Pinda RancanganTempatanMENGHUBUNGKAN HS JERANGAU-HS PASIR RAJA BARAT-HS BESUL TAMBAHAN-HS BESUL-HS BUKIT BAUK1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dalam koridor3. Pengurusan Hutan: Memulihara„wetlands‟4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju5. Pengurusan Guna Tanah:i) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) PTG i) PERHILITAN i) Ukur kawasanterlibati) PTG i) JPBDii) PBTi) Sedia pelanterperinciFAKTOR RISIKO UTAMAi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatani) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamaTanah Pertanian:5-27

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSL5STRATEGI PELAKSANAANi. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii. Penanaman padi perlumengamalkan garis panduanpertanian mampaniii. Tidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian dalam koridorPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan di dalam kawasankoridorAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAi) Kem.Perladangandan Komonitii) JabatanPertanianMENGHUBUNGKAN HS PAK KANCIL-HS HULU SETIU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebagaisebahagian dari hutan simpan dalamkoridor3. Pengurusan Guna Tanah:AGENSI/JABATANSOKONGANi) RSPOii) RISDAiii) Ladangi) PTG i) JabatanPertaniani) PTG i) JPBDii) PBTi) MMKN i) PTGii) JabatanPerhutanani) MMKN i) PTGii) JabatanPerhutananTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Pejabat Tanah i) Sedia garispanduani) PindaRancanganTempatani) PindaRancanganTempatani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatani) Bantahan daripenduduk tempatani) Bantahan daripenduduk tempatani) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakanTanah pertanian:5-28

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSL6STRATEGI PELAKSANAANi. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii. Tidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian di dalamkawasan koridoriii. Pemeliharaan semua kawasanwetlands.AGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAi) KementerianPerladangani) PTGii) PBTAGENSI/JABATANSOKONGANi) Perladanganii) RSPOi) RISDAi) JabatanPertaniani) PTG i) JPBDii) PBTiii) WetlandsMalaysiaMENGHUBUNGKAN HS GUNUNG NABONG-HS CHIKU-HS RELAI-TAMAN NEGARA1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebagaisebahagian dari hutan simpan dalamkoridor3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dalam koridor4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju5. Pengurusan Guna Tanah:i) MMKN i) PTGii) JabatanPerhutananNegerii) MMKN i) PTGii) JabatanPerhutananNegeriTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Pinda RancanganTempatani) Sedia pelanterperincii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) PTG i) PERHILITAN i) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Langkah sedia adatidak dikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatani) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama5-29

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSL7STRATEGI PELAKSANAANi. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii. Tidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian di dalamkawasan koridoriii. Tidak dibenarkan perluasanpetempatan manusiaAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAi) Kem.Perladangandan KomonitiMENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS PEDU-HS CHEBAR1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebagaisebahagian dari hutan simpan dalamkoridor.3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dan tasik dalamkoridor4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap laju5. Pengurusan Hutan: Mencegahpembalakkan di HS Ulu Muda.AGENSI/JABATANSOKONGANi) Perladanganii) RISDAii) RSPOi) PTG i) JabatanPertaniani) PTG i) JPBDii) PBTi) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) PTG i) PERHILITANii) JPSTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) PindaRancanganTempatani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Ukur kawasanterlibatFAKTOR RISIKO UTAMAi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatani) Bantahan daripenduduk tempatani) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) Sedia tender i) Masa perjalanan lebihlamai) PerhutananNegerii) PERHILITANii) NGOi) Sedia pelanpengurusan hutani) Bantahan dari syarikatbalak5-30

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMASL86. Pengurusan Guna Tanah: Mengawasi aktiviti pertanian i) PTG i) JabatanPertanianMempromosi aktiviti ekopelanconganMengawal pengurusan kawasantadahan airMENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS RIMBA TELUI1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridori) PERHILITAN i) PBTii) PelanconganNegerii) PTG i) JPSii) SPANi) Pinda RancanganTempatani) Sedia bahanpublisiti danpromosii) Sedia pelanterperincii) MMKN i) PTG i) Sedia kertasMMKNi) Bantahan daripenduduk tempatani) Hidupan liar sensitifkepada persekitaranmanusiai) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakan2. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju.i) JKR i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama3. Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii. Tiada dibenarkan perluasanaktiviti pertaniani) Kem.Perladangandan Komonitii) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) PTG i) JabatanPertaniani) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) PindaRancanganTempatani) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatan5-31

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMASL9MENGHUBUNGKAN HS JELI-HS SUNGAI SATOR-HS JEDOK-HS SOKORTAKU1. Mewartakan hutan tanah negerisebagai hutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah „scrub‟ sebahagiansebahagian daripada hutanperlindungan dalam koridor3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungaii) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasani) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan hasilpembalakani) Kehilangan hasilpembalakan4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju.i) JKR i) Sedia tender i) Masa perjalanan lebihlama5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian: Pemilik ladanggetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampani) Kem.Perladangandan Komonitii) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasaPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatani) PTG i) JPBDii) PBTi) PindaRancanganTempatani) Bantahan daripenduduk tempatan5-32

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMASL10MENGHUBUNGKAN HS TEMANGAN-HS CHABANG TONGKAT-HS ULU SAT1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap lajui) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan hasilpembalakani) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama3. Pengurusan Guna Tanah: Tanahpertanian Pemilik ladang getah danpadi perlu mengikut garis panduanpertanian mampani) Kem.Perladangandan Komonitii) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasaSL 11MENGHUBUNGKAN HS BUKIT KINTA – HS BUJANG MELAKA1. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had lajui) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lama2. Pengurusan Guna Tanah: Tanahpertanian Pemilik ladang perlumengikut garis panduan pertanianmampani) Kem.Perladangandan Komonitii) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasa5-33

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMASL 12MENGHUBUNGKAN HS BUBU – MATANG MANGROVES1. Menjalankan penghutanan semulabagi kawasan yang telah lapang2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai3. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju4. Pengurusan Guna Tanah:i) FRIM i) PERHILITANii) KorporatMalaysiaiii) NGOi) PTG i) PERHILITANii) JPSi) Sedia bajetmencukupii) Ukur kawasanterlibati) Spesis pokok terpilihi) JKR i) PERHILITAN i) Sedia tender i) Masa perjalananlebih lamaTanah pertanian: Pemilik ladangperlu mengikut garis panduanpertanian mampanPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatani) Kem.Perladangandan Komonitii) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) PTG i) JPBDii) PBTi) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Pinda RancanganTempatani) Langkah sedia adatidak bolehdikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatanSL13MENGHUBUNGKAN HS GUNUNG BONGSU – HS GUNUNG INAS1. Mewartakan hutan tanah negerisebagai hutan simpan dalam koridori) MMKN i) PTGii) PerhutananNegerii) Sedia kertasMMKNii) Ukur kawasanterlibati) Kehilangan hasilpembalakan5-34

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANAGENSI PELAKSANAANAGENSI UTAMAAGENSI/JABATANSOKONGANTINDAKAN/TUGASSELANJUTNYAFAKTOR RISIKO UTAMA2. Menjalankan penghutanan semulabagi kawasan yang telah lapang3. Pengurusan Guna Tanah:i) FRIM i) PERHILITANii) KorporatMalaysiaiii) NGOi) Sedia bajetmencukupii) Spesis pokok terpilihTanah pertanian: Pemilik ladangperlu mengikut garis panduanpertanian mampanTidak dibenarkan perluasankawasan pertaniani) Kem.Perladangandan Komonitii) PTGi) Perladanganii) RISDAiii) RSPOi) JabatanPertaniani) Kempen publisitiii) Inisiatif CSRi) Pinda RancanganTempatani) Langkah sedia adatidak boleh dikuatkuasai) Bantahan daripenduduk tempatanNota : (1) SAP: Sustainable Agricultural Practices; CSR: Corporate Social Responsibility(2) Nilai tanah hutan dikira dari purata harga pasaran tanah pertanian. Nilai anggaran adalah bersamaan dengan 25% daripada purataharga pasaran.(3) Tanah yang telah diterangkan merupakan tanah yang akan diberimilik. Di rangkaian utama, ianya adalah tanah yang diterangkanuntuk pengambilan dan tidak berhutan lagi.(4) Kos infrastruktur adalah untuk rangkaian utama seperti PL1, PL 2 dan SL2. Lain-lain rangkaian, kos infratruktur dianggarkanberdasarkan panjang jalan, bilangan minima papan tanda jalan. Pembangunan infrastruktur untuk lain-lain rangkaian tidak dibuatanggaran.(5) Peruntukan/kos preliminary untuk kempen kesedaran telah diambilkira.(6) Hanya ditunjukkan anggaran kos .(7) Jumlah anggaran kos untuk kesemua rangkaian tidak termasuk kerugian pulangan tahunan dari hutan negeri.5-35

Jadual 5.3 : Pelaksanaan Strategi untuk Rangkaian Utama dan Sekunder CFS2REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaPL1Untuk menghubungkan HS Labis Timur ke HS Mersing dan HS Lenggor1. INISIATIF DASARi. Kekalkan rezabhidupan dalamrangkaian ekologiKerajaannegeriJabatanPerhutanan• Tiadapembatalanrezab hutanii. Mengiktirafrangkaian ekologisebagai KSAS dalamRancangan TempatanJPBDPihakBerkuasaTempatan• MaklumkanJPBD NegeriJohor untukmemasukandalamRancanganTempatanDaerah Kluangbagi pewartaan• MemastikanmemasukandalamRancanganTempatanDaerah Mersingyang sedangdisiapkaniii. Dasar RangkaianEkologi dalamRancangan StrukturNegeri (kajiansemula)JPBDJabatanPerhutanan MemastikanmemasukandalamRancanganStruktur Negeridan dikajisemulaiv. Strategi JangkaPanjang –Membesarkansempadan TamanNegara EndauRompin untukmemasukkan HSMersing (sehinggajalan Kluang -Jemaluang)PerbadananTamanNegeriJohorJabatanPerhutanan Pembiayaan,meningkatkanpenguatkuasaan5-36

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokongan2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Pengambilan baliktanah persendirian:-• Dalam kawasanantara RizabHidupan Liar EndauKluang dan HSMersing.• Dalam kawasanantara HS LenggorTimur dan HS UluSedili Timur.ii. Mewartakan sebagaiHutan Perlindungan(di bawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar):-• Baki kawasanRezab Hidupan LiarEndau-Kluang• Tanah negeri diantara HS LenggorTimur dan HS UluSedili Timur• Pengambilan tanahpersendirian(seperti di atas)3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Memasang papantanda pemberitahuanhidupan liar dankawalan had lajuJalan Kluang-Jemaluangii. Membina strukturubahsuai (pagar, dsb)untuk kemudahanhaiwan melintasiii. Membina umpanhidupan liar„artificial salt licks‟KerajaannegeriJabatanPerhutananLangkah UtamaSeterusnya• Sediakan kertasuntukmewartakanrangkaianekologi sebagaiHutanPelindungan.• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaanKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaKKR/JKRPERHILITANPERHILITAN • Memulakantinjauanhidupan liar danmemantaulintasan haiwanserta membuatpemantauan5-37

REStrategi Pelaksanaaniv. Membina „culvertbaru/jambatan barusepanjang JalanKluang-JemaluangAgensi PerlaksanaAgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Moratoriumberkaitanpembangunantermasuk pembukaanhutanMPFNAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaKKR/JKR PERHILITAN • Mengekalkanjalan Kluang-Jemaluang danjalan akses keFelda Nitarseperti sediada• Memasukkankajian hidupanliar semasamenaiktarafjalan pada masahadapanKerajaanNegeri• Persetujuanoleh MPFN.Lain-lain KTN.ii. Ladang kelapa sawitdalam dan sekelilingPL1 perlumengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampaniii. Mengambil RSPO danmendapatkan sijil• MPOB• MADO‟S• Felda•Syarikatperladangpersendirian• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat.iv. Penghutanansemula/ kawasanyang telah lapangdan degradasiJabatanPerhutanan• Sediakan pelanpenghutanansemulav. Kawalan daripadamemburu danmemperdagangkanhidupan liarPERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangke ataspemburuan &perdaganganhidupan liar5-38

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaPL2Untuk Menghubungkan HS Resak – HS Lesong1. INISIATIF DASARi. Kekalkan rezabhutan Resak, Nenasidan Lesongii. MengiktirafRangkaian Ekologisebagai KSAS dalamRancanganTempataniii. Dasar RangkaianEkologi dalamRancangan StrukturNegeri (kajiansemula)JabatanPerhutananJPBDJPBDKerajaanNegeriMajlisDaerahRompinJabatanPerhutanan2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Meluaskan utara HSLesong sehingga keJalan MuadzamShah-Rompin.ii. Mewartakan kawasanyang diperbesarkan(tanah negeri)sebagai HutanPerlindungan (dibawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar)iii. Kawasan yang telahditentukan untukprojek TanamanMakanan Kekal (TKM)sejauh 100m darirangkaian ekologiJabatanPerhutananJabatanPertanianKerajaanNegeriPTG• Tiadapembatalanrezab hutan• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah Rompin• Tidak memberihakmilik tanah• sediakan kertasuntukmewartakanrangkaiansebagai HutanPelindungan• Kelulusan MMKNnegeri untukpewartaan• menandakanrangkaianekologi di dalampelan kelulusanprojek TKM.3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Bina pagar sempadandi kedua-dua belah100m rangkaianekologiJabatanPerhutanan5-39

REStrategi Pelaksanaanii. Membina umpanhidupan liar„artificial salt licks‟iii. Memasang papantandapemberitahuan dankawalan had laju diJalan MuadzamShah-Rompin.iv. Membina lintasanhidupan liarAgensi PerlaksanaAgensiUtamaPERHILITANKKR/JKR4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Penghutanan semula100m koridorii. Projek TKMmelaksanakanamalan dan garispanduan pertanianmampaniii. Tiada aktivitipertanian atas„wetlands‟ dalamtanah pemberianuntuk TKMiv. Ladang kelapa sawitdalam danbersebelahan PL2mengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampanv. Amalkan ` RSPO‟yang disahkan dsnmendapatkan sijilvi. Kawalan daripadamemburu danmemperdagangkanhidupan liar.AgensiSokonganPERHILITANLangkah UtamaSeterusnya• Memulakantinjauanhidupan liar danmemantaulintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Memasukkankajian hidupanliar untukmenaiktarafjalanBahagianPerhutananJabatanPertanianMPOBPERHILITANSyarikatperladanganpersendirian• Sediakan pelanperhutanansemula• Kempenpublisiti• Tanggungjawabsosial korporat.• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liar5-40

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaPL3Untuk Menghubungkan HS Panti – HS Ulu Sedili Selatan1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan keduaduaHS Panti danRezab Hidupan LiarUlu Sedili Selatanii. MengiktirafRangkaian Ekologisebagai KSAS dalamRancangan Tempataniii. Dasar RangkaianEkologi dalamRancangan StrukturNegeri (kajiansemula)JabatanPerhutananJPBDJPBDKerajaannegeriMajlisDaerah KotaTinggiJabatanPerhutanan2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Mewartakan hutantanah negeri sebagaiHutan Perlindungan(di bawah seksyen 10NFA untuk HidupanLiar)ii. Membuatpengambilan tanahpersendirian sebagaiHutan PerlindunganJabatanPerhutananJabatanPerhutanan3. PENGURUSAAN PENGGUNAAN TANAHi. Moratoriumpembangunantermasuk pembukaanhutanMPFN• Ladang kelapa sawit MPOBdi FELCRA Lingui danperladangan lain dibarat koridormengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampanKerajaannegeriKerajaannegeriKerajaannegeri• FELCRA• Ladangmilikpersendirian• Tiadapembatalanrezab hutan Memastikandimasukandalam kajiansemulaRancanganStruktur Negerii. Tiadapemberiantanahii. Sediakan kertasuntuk wartarangkaiansebagai HutanPerlindunganiii. Kelulusan EXCOuntukpewartaan• Persetujuanoleh MPFN LainlainKTN.i. Kempenpublisitiii. TanggungjawabSosial Korporat.5-41

REStrategi Pelaksanaan AgensiUtama• Mengambil RSPO danmendapatkanpensijilan• Perhutanan semula JabatanPerhutanan• Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliarAgensi PerlaksanaPERHILITANAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnya•• Sediakan pelanpenghutanansemula• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan &PerdaganganHidupan LiarPL4Untuk Menghubungkan HS Ibam – HS Sg Marong & HS Lesong1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhidupan sedia ada HSIbam, HS Sg. Marongdan HS Lesongii. Mengiktirafrangkaian ekologisebagai KSAS dalamRancangan Tempataniii. Dasar RangkaianEkologi dalamRancangan StrukturNegeri (kajiansemula)JabatanPerhutananJPBDJPBDKerajaannegeriMajlisDaerahRompinJabatanPerhutanan2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Mewartakan hutantanah negeri sebagaiHutan Terlindung (dibawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar)JabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapembatalanrezab hutan• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah Rompin• Memastikandimasukandalam kajiansemulaRancanganStruktur Negeri• Tiadapemberiantanah.• Sediakan kertasuntuk wartarangkaiansebagai HutanPerlindungan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaan5-42

REStrategi Pelaksanaanii. Pengambilan baliktanah persendiriandan diwartakansebagai HutanPerlindungan (dibawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar)iii. Mewartakan rezabsungai sepanjangSungai Rompin dalamrangkaian di bawahKanun Tanah NegaraAgensi PerlaksanaAgensiUtamaJabatanPerhutananJPS3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Membina culvert/jambatan baru untukhidupan liar atas Sg.Aur (Jalan MuadzamShah – Ibam)KKR/JKRii. Memasang papantandapemberitahuan dankawalan kelajuandi:-a. Jalan MuadzamShah-Ibamb. Jalan MuadzamShah-Segamat4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Moratoriumpembangunantermasukpembersihan hutandan pembagunanpertanianNPPCii. Kelapa sawit di PERHILITANbawah viaductdihapuskaniii. Hadkan perluasanperkampungan sediaada dalam rangkaianekologi.AgensiSokonganKerajaannegeriPejabatTanahPERHILITANLangkah UtamaSeterusnya• Memulakankerja tinjauanKKR/JKR PERHILITAN • Memulakantinjauanhidupan liar danmemantaulintasan hidupanliarPihakBerkuasaTempatanKerajaannegeriPejabatTanah JPBD• Persetujuanoleh MPFN.Lain-lain KTN Kekalkan laluanbebas halangan• SediakanRancanganKawasan Khas dibawah Akta 1725-43

REStrategi Pelaksanaaniv. Penubuhan rizabriparian/habitatdalam ladangpersendirianv. Mengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampan untukkawasan dalam:a. Ladang kelapasawit di IOIplantation baratHS Sg Marong(bahagianselatan PL4)b. Kelapa sawit danladang getahselatanHS Ibam(bahagian timurlaut PL4)vi. Mengambil RSPO danmendapat pensijilanvii. Penghutanan semulaviii. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliar.Agensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaJPS IOI Plantation • KempenPublisiti• TanggungjawabSosial KorporatMPOBJabatanPerhutananPERHILITAN• IOIPlantation• Ladangkelapasawit dangetah yanglainPerbadananTamanNegeri• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat• Menyediakanpelanperhutanansemula• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan &PerdaganganHidupan LiarPL5Untuk Menghubungkan HS Ibam – HS Kedondong, HS Pekan dan HS Nenasi1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhidupan sedia ada ieIbam, Kedondong,Pekan dan rezabhutan NenasiJabatanPerhutananKerajaanNegeri• Tiadapembatalanrezab hutanii. MengiktirafRangkaian Ekologisebagai KSAS dalamRancangan TempatanJPBDMajlisDaerahRompin• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah Rompindan Pekan5-44

REStrategi Pelaksanaaniii. Dasar RangkaianEkologi dalamRancangan StrukturNegeri (kajiansemula)AgensiUtamaJPBDAgensi PerlaksanaAgensiSokonganJabatanPerhutanan2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Memperluaskansempadan HS Pekandan HS PekanTambahan untuksampai ke HSKedondong.ii. Mewartakanperluasan kawasansebagai HutanPerlindungan (dibawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar)iii. Pengambilan baliktanah persendiriandalam rangkaianekologi.iv. Mewartakan kawasanpemilikan sebagaiHutan Perlindungan(di bawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar)JabatanPerhutananJabatanPerhutananKerjaanNegeriKerajaanNegeriLangkah UtamaSeterusnya• Memastikandimasukandalam kajiansemulaRancanganStruktur Negeri• Tiadapemberianpemilikan tanah• Menyediakankertas untukmewartakanrangkaianekologi sebagaiHutanPerlindungan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaan• Kajian Lapangan3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Memasang papantanda pemberitahuanhidupan liar dankawalan kelajuan diJalan Muadzam Shah-GambangKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanraya5-45

REStrategi Pelaksanaanii. Membina strukturubahsuai (pagar, dsb)untuk memudahkanlintasan haiwaniii. Membina umpanhidupan liar„artificial salt licks‟iv. Membinaculvert/jambatanbaru sepanjang JalanMuadzam Shah-Gambang untukhidupan liarAgensi PerlaksanaAgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. MoratoriumpembangunanMPFNii. Hadkan perluasanperkampungan sediaada dalam rangkaianekologiiii. Perhutanan semulakawasan kelapasawitiv. Mengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampan untukladang bersebelahanrangkaian dan rezabhutanv. Ambil RSPO danmendapatkanpensijilanAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaKKR/JKRPERHILITANPERHILITAN • Memulakantinjauanhidupan liar danmemantaulintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Sepanjang jalanini dikekalkandengankelebaransediada• Masukkan kajianhidupan liaruntukmenaiktarafjalan pada masahadapanPihakBerkuasaTempatanJabatanPerhutananMPOBKerajaannegeriPejabatTanah JPBDPemilikladang• Persetujuanoleh MPFN LainlainKTN• SediakanRancanganKawasan Khas dibawahperuntukan Akta172• Menyediakanpelanperhutanansemula• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat5-46

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyavi. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliar.PERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liarPL6Untuk Menghubungkan Rizab Ramsar Bera – HS Ibam (Temerloh)1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaiaitu Ibam dan rezabhutan ChiniJabatanPerhutananKerajaannegeri2. REZAB HUTAN DAN PENGAMBILAN BALIK TANAHi. Mewartakan hutantanah negeri (dibawah seksyen 10NFA, PerlindunganHutan untuk HidupanLiar). Ini akanmeluaskan sempadanHS Ibam sehinggasampai ke sempadanRezab Bera RamsarJabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapembatalanrezab hutan• Tiadapemberiantanah• Sediakan kertaskerja untukwarta rangkaiansebagai HutanPerlindungan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaan3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Memasang papantanda pemberitahuanhidupan liar dankawalan kelajuan diJalan Sebertak-BeraSelatanii. Membina umpanhidupan liar„artificial salt licks‟dan pokok buahbuahan.KKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaPERHILITAN• Memulakantinjauanhidupan liar danmemantaulintasan hidupanliar5-47

REStrategi Pelaksanaaniii. Pembinaan semulajambatan/ „culvert‟sediada atas Sg.Tekai menyambungke Sg. Berasepanjang jalanSebertak-BeraSelatanAgensi PerlaksanaAgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. MoratoriumMPFNpembangunanii. Mengambilkiraamalan dan garispanduan pertanianmampan untukladang bersebelahanrangkaian dan rezabhutaniii. Ambil RSPO dandapatkan pensijilaniv. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliar.AgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaKKR/JKR PERHILITAN • Sepanjang jalanini dikekalkandengankelebaransediada• Masukkan kajianhidupan liaruntukmenaiktarafjalan pada masahadapanMPOBPERHILITANKerajaanNegeriPemilikladang• Persetujuanoleh MPFN LainlainKTN.• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan &perdaganganhidupan liarSL1Untuk Menghubungkan HS Lepar – HS Berkelah1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia ada ie:-a. HS Leparb. HS Berkelahc. HS BungorJabatanPerhutananKerajaanNegeri• Tiadapembatalanrezab hutan5-48

REStrategi Pelaksanaanii. Diiktiraf sebagaiKSASAgensiUtamaJPBDAgensi Perlaksana2. WARTA SEBAGAI HUTAN PERLINDUNGANi. Mewartakan hutantanah negeri dalamSL1 sebagai rezabhutanJabatanPerhutananii. Mewartakan rizabsungai simpansepanjang Sg. Lepardalam rangkaian dibawah Kanun TanahNegaraJPS3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Pembinaan semula KKR/JKRjambatan sedia adadi jalan utama Karaklama untukmembolehkanpergerakan haiwankecilii. Bina umpan hidupan PERHILITANliar –„artificial saltlicks‟ dan pokokbuah-buahanAgensiSokonganPihakBerkuasaTempatanKerajaanNegeriPejabatTanahPERHILITANLangkah UtamaSeterusnya• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah Pekan• DimasukkandalamRancanganTempatanDaerah Kuantan• Tiadapemberiantanah• Sediakan kertasuntukmewartakanpulau hutanyangdikenalpastisebagai rezabhutan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaan• Memulakankajian lapangan5-49

REStrategi Pelaksanaan AgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Menubuhkan rizab JPSriparian/habitat disekeliling TasikBungor dansepanjang Sg LeparAgensi PerlaksanaAgensiSokonganPemiliktanah/syarikatladangLangkah UtamaSeterusnya• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporatii.Pembangunanpertanian dalam dansekeliling SL1mengambilkira danmelaksana pertanianmampanMPOBPemiliktanah/syarikatladangiii. Dapatkan pensijilanRSPOiv. Tiada perluasan danpencerobohanperkampunganmanusia danpembangunanpertanian ke dalamrezab hutan.Pejabattanah• JPBD• PihakBerkuasaTempatn• Jab.Perhutanan• MemastikankonsistensiRancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaranv. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliar.PERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liarSL2Untuk Menghubungkan HS Chini – HS Lepar1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaJabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapembatalanrezab hutanii.Mengiktiraf sebagaiKSASJPBDPihakBerkuasaTempatan• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah Rompin5-50

REStrategi Pelaksanaan AgensiUtama2. WARTA SEBAGAI REZAB HUTANi. Mewartakan jajaranhutan di antarasempadan utara HSChini, selatan HSLepar dan HSTemiang dan TimurLaut HS Papai.Agensi PerlaksanaJabatanPerhutananAgensiSokonganKerajaanNegeriLangkah UtamaSeterusnya• Tiadapemberiantanah• Menyediakankertas untukmewartakanpulau hutanyangdikenalpastisebagai rezabhidupan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaanii. Mewartakan rizabsungai sepanjangSungai Pahang dalamrangkaian di bawahKanun Tanah NegaraJPS3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Mengekalkan viaduct KKR/JKRlama di bawah jalandi selatan tebing SgPahang.ii. Mengekalkan Jalan KKR/JKRBalik Batu dalamkeadaan sediadaiii. Memasang papantandapemberitahuan dankawalan hadkelajuaniv. Membina umpanhidupan liar„artificial salt licks‟dan pokok buahbuahanPejabatTanah• Mulakan kajianlapangan• Pastikan tiadapelebaran jalanKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaPERHILITAN5-51

REStrategi Pelaksanaan AgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembekuanpemberian tanahhutan negeri diantara HS Chini danHS Lepar dan jugapulau hutan terpencil(HS Temiang, HSPapai dan HSGayung).ii. Pembangunanpertanian dalam dansekeliling SL2 ambildan amalkanpertanian mampaniii. Dapatkan pensijilanRSPOiv. Memastikan tiadapencerobohanperkampunganmanusia dan aktivitipertanian dalamrezab hutanvi. Mengawal daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliar.KerajaannegeriJabatanPertanianMPOBAgensi PerlaksanaPejabatTanahPERHILITANAgensiSokonganPejabatTanahMPOB• FELDA• Pemilikladang• PihakBerkuasaTempatan• JabatanPerhutananLangkah UtamaSeterusnya• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat• MemastikanpenyelarasandalamRancanganTempatanDaerah.• Publisiti dankempenkesedaranawam.• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liarSL3Untuk Menghubungkan HS Raja Musa – HS Bukit Tarek – HS Bukit Gading1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaJabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapembatalanselanjutnyapada HS Raja,HS Musa ,HSBukit Tarek danHS Bukit Gading5-52

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaii.Diiktiraf sebagaiKSASJPBDPihakBerkuasaTempatan• UbahsuaiRancanganTempatanDaerah KualaSelangor• MemastikandimasukandalamRancanganTempatanDaerah HuluSelangor2. WARTA SEBAGAI REZAB HUTAN PERLINDUNGANi. Mewartakan hutantanah negeri diantara sempadan HSBukit Tarek dan HSBukit Tarek(Tambahan)JabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapemberiantanah• Menyediakankertas kerjauntukmewartakanpulau hutanyang dikenalpastisebagai rezabhidupan liar• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaanii. Mewartakan sungairizab sungaisepanjang Sg. Tinggidan Sg. Selangordalam rangkaian dibawah Kanun TanahNegara. Ini akanmenghubungkan HSRantau Panjang keHS Bukit Tarik danBukit KutuJPSPejabatTanah• MemulakanKajian Lapangan5-53

REAgensi PerlaksanaStrategi Pelaksanaan Agensi AgensiUtama Sokongan3. INISIATIF INFRASTRUKTUR1. Membina semula KKR/JKRjambatan/ „culvert‟sepanjang lebuhrayaUtara-Selatan untukmembenarkanpergerakan hidupanliar2. Memasang papantandapemberitahuanhidupan liar dankawalan kelajuan3. Membina umpantiruan „artificial saltlicks‟ dan pokokbuah-buahan4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembekuanpemberian tanah dihutan tanah negeri diantara HS BukitTunggal - HS BukitBelata - HS BukitTarek dan HS BukitKutu secepatmungkinLangkah UtamaSeterusnya• Mengekalkanjalan sedia adadalamkelebaransediada• Kesemuapelebaran jalandi masa akandatangmemasukkanlintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpenggunajalanrayaPERHILITANKerajaannegeriPejabatTanahii.PembangunanPertanian dalam dansekeliling SL3mengambil kira danmengamalkanpertanian mampanJabatanPertanianMPOB• KempenPublisiti• TanggungjawabSosial Korporatiii. Dapatkan pensijilanRSPOMPOBPemilikladang5-54

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaiv. Memastikan tiadapencerobohanperkampunganmanusia dan aktivitipertanian dalamrezab hutanPejabatTanah• PihakBerkuasaTempatan• JabatanPerhutanan• Memastikankonsistensidalam RancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaranv. Perhutanan semulakawasan yang telahdiganggu di antara HSBukit Tarek dan HSBukit Tarek(Tambahan)JabatanPerhutananvi. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliarPERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liarSL4Untuk Menghubungkan HS Mersing – HS Jemaluang1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaJabatanPerhutananKerajaannegeri• Tiadapembatalanselanjutnyapada HSJemaluang danHS Mersingii. Diiktiraf sebagaiKSASJPBDPihakBerkuasaTempatan• MemastikandimasukkandalamRancanganTempatanDaerah Mersingyang sedangdisediakan5-55

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokongan2. WARTA SEBAGAI REZAB HUTAN PERLINDUNGANi. Mewartakan hutantanah negeri diantara sempadan HSMersing dan HSJemaluangJabatanPerhutananii. Mewartakan sungai JPSrizab sungaisepanjang Sg.Mersing dan Sg.Jemaluang di bawahKanun Tanah Negara.3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Pembinaan semula KKR/JKRjambatan/ „culvert‟sedia ada disepanjang JalanJemaluang-Mersinguntuk membenarkanpergerakan binatangkecilii. Memasang papantanda hidupan liardan kawalankelajuaniii. Membina umpantiruan „artificial saltlicks‟ & pokok buahbuahanKerajaanNegeriPejabatTanahLangkah UtamaSeterusnya• Tiadapemberiantanah• Menyediakankertas kerjauntukmewartakanpulau hutanyangdikenalpastisebagai rezabhutan• Kelulusan EXCOnegeri untukpewartaan• MemulakanKajian Lapangan• Kekalkan jalandalamkelebaransediada• Kesemuapelebaran jalanpada masahadapanmengambilkiralintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaPERHILITAN5-56

REStrategi Pelaksanaan AgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembekuanpemberian tanah dihutan tanah negeri diantara HS Mersing –HS Jemaluangdengan segeraKerajaannegeriAgensi PerlaksanaAgensiSokonganPejabatTanahLangkah UtamaSeterusnyaii. Pembangunanpertanian di dalamdan sekeliling SL4mengambilkira danmengamalkanpertanian mampanJabatanPertanianMPOB• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporatiii. Mendapatkanpensijilan RSPOMPOBPemilikladangiv. Memastikan tiadapencerobohanperkampunganmanusia dan aktivitipertanian dalamrezab hutanPejabatTanah• PihakBerkuasaTempatan• JabatanPerhutanan• MemastikankonsistensidalamRancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaranv. Pengawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliarPERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan danperdaganganhidupan liarSL5Untuk Menghubungkan HS Panti – HS Kuala Sedili1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaJabatanPerhutananKerajaanNegeri• Tiadapembatalanselanjutnyapada HS Pantidan HS KualaSedili5-57

REStrategi Pelaksanaanii. Diiktiraf sebagaiKSASAgensiUtamaJPBDAgensi PerlaksanaAgensiSokonganPihakBerkuasaTempatan2. WARTA SEBAGAI REZAB HUTAN PERLINDUNGANi. Mewartakan hutantanah negeri diantara sempadan HSPanti dan HS KualaSedili.JabatanPerhutananii. Mewarta dan JPSmewujudkan rizabsungai sepanjang Sg.Sedili Besar, Sg.Dohol, Sg. Ulu Sedilidan Sg. Pak Kenik dibawah KTN.3. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Pembinaan semula KKR/JKRjambatan/ „culvert‟sedia ada disepanjang JalanJemaluang-KotaTinggi untukmembenarkanpergerakan binatangkecilKerajaanNegeriPejabatTanahLangkah UtamaSeterusnya• MemastikandimasukkandalamRancanganTempatanDaerah KotaTinggi• Tiadapemberiantanah milik• Menyediakankertas kerjauntukmewartakanhutan pulauyangdikenalpastisebagai rezabhutan• Kelulusan EXCOuntukpewartaan• Memulakankajian lapangan• mengekalkanjalan dalamkelebaransediada• Kesemuapelebaran jalanpada masahadapanmengambilkiralintasan hidupanliar5-58

REStrategi Pelaksanaanii. Memasang papantanda hidupan liardan kawalan hadkelajuaniii. Membina umpantiruan „artificial saltlicks‟ dan pokokbuah-buahanAgensi PerlaksanaAgensiUtama4. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembekuanpemberian milikhutan tanah NEGERIdi antara HS Panti -HS Kuala Sedilisecepat mungkinii. Ladang di dalam dandi sekeliling SL5mengamalkanpertanian mampaniii. Dapatkan pensijilanRSPOiv. Memastikan tiadapencerobohanperkampunganmanusia dan aktivitipertanian dalamrezab hutanv. Perhutanan semulakawasan yang telahdiganggu/dibukadalam hutan tanahnegerivi. Kawalan daripadaaktiviti pemburuandan perdaganganhidupan liarAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaPERHILITANKerajaanNegeriMPOBMPOBPejabatTanahJabatanPerhutananPERHILITANPejabatTanahPemilikladang feldaPemilikladangFELDA• PihakBerkuasaTempatan• JabatanPerhutanan• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat• MemastikankonsistensidalamRancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaran• Menyediakanpelanperhutanansemula• Penguatkuasaanundang-undangke ataspemburuan danperdaganganhidupan liar5-59

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaSL6Untuk Menghubungkan HS Setul – HS Triang1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaii. Diiktiraf sebagaiKSASJabatanPerhutananJPBD2. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Mengekalkan JalanKuala Kelawang-Pertang dalamkeadaan asalKKR/JKRii. Memasang papantandapemberitahuanhidupan liar dankawalan kelajuan3. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembangunanpertanian dalam dansekeliling SL6mengambil danmengamalkanpertanian mampanMPOBii. Memastikan tiadapencerobohanperkampunganmanusia dan aktivitipertanian dalamrezab hutanKerajaanNegeriPihakBerkuasaTempatan• Tiadapemberian miliktanahselanjutnya diHS Setul dan HSTriang.• Memastikantermasuk dalamRancanganTempatanDaerah Jempoldan Jelebu• Pelebaran jalanpada masahadapanmengambilkiralintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpengguna jalanrayaPejabatTanahPemilikladang Felda• PihakBerkuasaTempatan• Jab.Perhutanan• KempenPublisiti• TanggungjawabSosial Korporat• MemastikankonsistensidalamRancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaran5-60

REStrategi PelaksanaanAgensi PerlaksanaAgensiUtamaAgensiSokonganLangkah UtamaSeterusnyaiii. Kawalan daripadaaktiviti berburu danperdagangan hidupanliarPERHILITAN• Penguatkuasaanundang-undangke ataspemburuan danperdaganganhidupan liarSL7Untuk Menghubungkan HS Angsi – HS Berembun1. INISIATIF DASARi. Mengekalkan rezabhutan sedia adaii. Diiktiraf sebagaiKSASJabatanPerhutananJPBD2. INISIATIF INFRASTRUKTURi. Mengekalkan JalanKuala Pilah-Serembandalam keadaan asalKKR/JKRii. Memasang papantanda pemberitahuanhidupan liar dankawalan kelajuan3. PENGURUSAN PENGGUNAAN TANAHi. Pembangunanpertanian dalam dansekeliling SL7mengambil danmengamalkanpertanian mampanMPOBKerajaanNegeriPerancanganPihakBerkuasaTempatan• Tiadapemberian milikselanjutnyapada HS Angsidan HSBeremban• MemastikandimasukkandalamRancanganTempatanDaerah KualaPilah danRembau yangsedangdisediakan.• Kesemuapelebaran jalanmengambilkiralintasan hidupanliarKKR/JKR PERHILITAN • Menyemaikesedaran dikalanganpenggunajalanrayaPemilikLadang Felda• Kempenpublisiti• TanggungjawabSosial Korporat5-61

REStrategi PelaksanaanAgensiUtamaPejabatTanahAgensi PerlaksanaAgensiSokongan• PihakBerkuasaTempatan• Jab.PerhutananLangkah UtamaSeterusnyaii. Memastikan tiadapencerobohan danaktiviti pertaniandalam rezab hutan• MemastikankonsistensidalamRancanganTempatanDaerah• Publisiti dankempenkesedaran• Penguatkuasaanundang-undangpemburuan &perdaganganhidupan liariii. Kawalan daripadaaktiviti pemburuandan perdaganganhidupan liarPERHILITAN5.3 Tempoh PelaksanaanJadual pelaksanaan untuk rangkaian ekologi ini adalah berasaskan tiga prinsip panduanuntuk memudahkan proses. Ia akan menyediakan kajian kemungkinan ke atas rangkaianyang dikenalpasti, yang mana tidak dikategorikan sebagai rangkaian prioriti dalamkajian ini dan memerlukan kajian lanjut.Prinsip panduan utama dalam jangka masa adalah seperti berikut:• Rangkaian Prioriti yang akan dilaksanakan di bawah Rancangan Malaysia ke-10, dandisasarkan bermula paling lambat daripada separuh penggal Rancangan Malaysia ke-10;• Rangkaian Utama Bukan-Prioriti akan dilaksanakan di bawah Rancangan Malaysia ke-11; dan• Rangkaian Sekunder Bukan-Prioriti akan dilaksanakan di bawah Rancangan Malaysiake-12.Bagaimanapun, beberapa rangkaian yang tidak memerlukan pembiayaan bolehdilaksanakan lebih awal daripada had masa yang tercatat dalam panduan di atas.Secara idealnya, pewartaan tanah hutan negeri boleh dilaksanakan dengan cepat tetapioleh kerana tanah adalah hal berkaitan negeri, proses mungkin berpanjangan kerana iamelibatkan perbincangan antara Persekutuan dan Negeri untuk mencapai satu kataputus terutama pada aspek kewangan dan implikasi-implikasi mengubah tanah sebegitukepada rezab hutan dari segi kewangan negeri.5-62

Untuk tidak bercanggah dengan prinsip-prinsip panduan utama di atas, serta dengantujuan memudahkan pelaksanaan semua rangkaian ekologi itu, adalah disyorkanpembekuan mengenai pembangunan dan pemberian hakmilik tanah dalam koridordijalankan dengan kadar segera.Program yang dicadangkan untuk pelaksanaan rangkaian seperti ditunjukkan dalamJadual 5.3. Bagaimanapun, ia harus dicatat bahawa hanya aktiviti-aktiviti pembangunanfizikal sahaja ditunjukkan. Program-program dan aktiviti-aktiviti yang merentasi jangkamasa tidak dimasukkan dan tidak ditekankan dalam rajah. Untuk perkara ini, jika ianyadipandang berkaitan, program-program selanjutnya adalah seperti:• Inisiatif Dasar:- Tiada pembatalan rezab hutan• Inisiatif Infrastruktur:- Tiada pelebaran jalan dan naik taraf jalan berkaitan• Inisiatif pengurusan penggunaan tanah- Tiada pemberian hak milik tanah untuk pembangunan• Penguatkuasaan undang-undang pemburuan dan perdagangan Hidupan Liar5-63

Jadual 5.4 : Jangka Masa Pelaksanaan Bagi Rangkaian Ekologi CFS 1PL1STRATEGI PELAKSANAANMENGHUBUNGKAN HS SUNGAI YU-HSTANUM-TAMAN NEGARA1. Warta HS Tanum dalam kawasan`core‟ sebagai hutan perlindungan dibawah Seksyen 10 Akta PerhutananKebangsaan (NFA).2. Mewartakan semua hutan negeridalam kawasan „core‟ sebagai hutanperlindungan di bawah Seksyen 10 NFAdan hutan tanah negeri dalamkawasan `buffer‟ sebagai hutansimpan di bawah NFA.3. Mewartakan tanah hutan negeri dalamkawasan `core‟ sebagai hutanperlindungan di bawah Seksyen 10 NFAdan tanah penampan sebagai hutansimpan di bawah NFA.4. Strategi jangka panjang: Melebarkansempadan Taman Negara Pahanguntuk memasukkan kawasan `core‟.5. Mewujudkan 50 meter rizab `riparian‟di sepanjang Sg. Temau, Sg. Tanumdan Sg. Yu.6. Membina laluan binatang di km 1.3(laluan atas) dan di km 3 (viaduct)dari jambatan Sg. Yu. Elakkanpembesaran jalan dalam kawasanrangkaian.7. Pembangunan infrastruktur: meletaktanda jalan dan kawalan had laju dijalan raya.8. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Syarikat perladangan dalamkawasan rangkaian mempraktisamalan pertanian mampan (RSPO)dan perlu mendapat persijilandan mengadakan koridor hidupanliar.FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-64

PL2STRATEGI PELAKSANAANMemantau program laluanhidupan liar.Pembekuan segera ke ataspemberian tanah danpembangunan dalam kawasanrangkaian dan Lesen MedudukiSementara (TOL) tidakdiperbaharui.Koridor hidupan liar dipromosisebagai destinasi ekopelancongandi Taman Negara.Wujud tempat tinjauan.9. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS BELUM-HS ROYALBELUM-HS TEMENGGOR1. Melebar HS Belum untuk memasukkanHS Royal Belum dan warta sebagaihutan perlindungan.2. Melebar HS Gerik dan warta hutannegeri dan `scrub‟ sebagai hutanperlindungan.3. Bina laluan hidupan liar `viaduct‟atau `overpass‟.4. Pembangunan infrastruktur: letakpapan tanda dan kawalan had laju.5. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Elakkan meluaskan lagi kawasanpertanian di sepanjang lebuhrayasupaya faedah eko-lancong dankonservasi.Pengambilan balik tanah yangtelah lapang dan diperhutankan.6. Wujudkan `checkpoints‟ di beberapatempat di lebuhraya untuk elakperburuan.7. Pemantauan jangka panjang:kenalpasti tempat gajah melintas.FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-65

PL3PL4STRATEGI PELAKSANAAN8. Wujudkan kawasan tinjau hidupan liardan kemudahan pelancongan ditempat yang sesuai.9. Mempromosi rangkaian ekologi inisebagai `Jumbo Trail‟ selaras denganPelan Induk Nasional EkoPelancongan.10. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS LOJING-HS SG.BROK6. Warta hutan negeri sebagai hutansimpan.7. Warta tanah kerajaan di bawahgunatanah `scrub‟ sebagai hutansimpan.8. Pembangunan infrastruktur: letaktanda jalan dan kawal had laju.9. Wujud rizab riparian di sepanjangsungai.10. Kawalan pengurusan gunatanah:Rangkaian di promosi sebagai ekopelanconganuntuk Lojing.11. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS PADANG CHONG-SG. KUAK-HS BELUKAR SEMANG6. Warta hutan negeri sebagai hutansimpan.7. Wujud rizab riparian di sepanjangsungai.8. Pengambilan balik dan menghutankantapak lapang.9. Pembangunan infrastruktur: letakpapan tanda jalan dan kawal hadlaju.10. Kawalan Pengurusan Tanah:FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-66

PL5PL6STRATEGI PELAKSANAANPetempatan manusia: tidak adapeluasan petempatan dalamkawasan rangkaian ekologi.Tanah pertanian: ladang getahmengikut amalan pertanianmampan (SAP).Tidak ada peluasan aktivitipertanian.11. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HSGUNUNG INAS (BINTANG HIJAU)5. Luaskan HS Ulu Muda dan warta hutannegeri sebagai hutan simpan.6. Luaskan HS Gunung Inas dan wartahutan negeri sebagai hutanperlindungan.7. Pembangunan infrastruktur: letaktanda jalan dan kawal had laju.8. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Tanah pertanian mengamal amalanpertanian mampan ladang getahmengikut garispanduan SAP.9. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS ULU JELAI-HSHULU LEMOI-HS BUKIT BUJANG-HS BUKITJERUT8. Warta hutan negeri dan tanah `scrub‟sebagai hutan simpan.9. Pengambilan balik tanah danmenghutankan kawasan yang telahlapang.10. Wujud rizab riparian di sepanjangsungai.11. Pembangunan infrastruktur: letaktanda jalan dan kawal had laju.12. Kawalan Pengurusan Gunatanah:FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-67

PL7PL8STRATEGI PELAKSANAANKawal tukar syarat tanahsepanjang jalan dalam rangkaian.Tanah pertanian: ladang getahikut garis panduan pertanianmampan (SAP).Memantau dan kuatkuasaberhampiran`viaduct‟ bagimengelakkan pemburuan.13. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN TAMAN NEGARA-HSLEBIR-HS TEMBAT (TAMAN NEGARA)7. Warta HS Lebir sebagai hutanperlindungan.8. Warta hutan negeri sebagai hutansimpan.9. Pembangunan infrastruktur: letakpapan tanda dan kawal had laju.10. Kawal Pengurusan Gunatanah: Aktiviti pembangunan perludielakkan sepanjang hutan `dryland‟ di antara persisiran TasikKenyir dan di sepanjang sempadannegeri Kelantan. Ladang kelapa sawit dan getahperlu mengikuti garis panduanamalan pertanian mampan (SAP). Mempromosi kawasan TamanNegara Kuala Koh dan Tasik Kenyirsebagai destinasi ekopelancongan.11. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS KENDERONG(BINTANG HIJAU)-HS BINTANG HIJAU(HULU PERAK)-HS BELUKAR SEMANG1. Warta hutan negeri sepanjang jalandan `viaduct‟ sebagai hutan simpan.FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-68

PL9PL 10STRATEGI PELAKSANAAN2. Menghutankan kawasan sekeliling`viaduct‟.3. Wujud rizab `riparian‟ di sepanjangSg. Rui.4. Kawalan Pengurusan Gunatanah: Memantau dan penguatkuasaansekitar kawasan `viaduct‟. Wujud `salt licks‟ tiruan danhutankan kawasan sekitarnya.5. Pembangunan infrastruktur: letaktanda jalan dan kawal had laju.6. Sistem pengurusan taman diperbaikimelalui pembangunan sumbermanusia.7. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAULARUT MATANG-HS BINTANG HIJAUKUALA KANGSAR1. Warta hutan negeri sebagai hutansimpan.2. Warta hutan negeri sepanjang jalansebagai hutan simpan.3. Pengambilan balik tanah yang telahlapang dan membuat penghutanansemula.4. Pembangunan infrastruktur: letaktanda jalan dan kawal had laju.5. Wujud rizab `riparian‟6. Kawalan Pengurusan Gunatanah:memindahkan ladang rusa.7. Kempen kesedaran awam.MENGHUBUNGKAN HS BUKIT LARUT – HSBUBU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpanFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-69

PL11SL1STRATEGI PELAKSANAAN2. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungai3. Pembangunan infrastruktur:meletakkan tanda jalan dan kawalanhad laju.4. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian perlu mengikutGaris Panduan Pertanian MampanTidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian5. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS JERANGAU – HSJERANGAU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mengekalkan hutan simpan sediadadan menjalankan penanaman semulahutan3. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah:Tidak dibenarkan perluasanpertanianTidak dibenarkan peluasanpetempatan manusia4. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS LEBIR-HS RELAI-HSULU TEMIANG-HS SERASA-HS JENTIANG-HS GUNUNG STONG1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagai hutansimpan3. Mewartakan Gua Ikan (batu kapur)sebagai sebahagian dari HS Serasa.4. Mewujudkan rizab riparian disepanjang sungaiFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-70

SL2STRATEGI PELAKSANAAN5. Pembangunan Infrastruktur denganmenyediakan papan tanda jalan danperangkap had laju6. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah: Tanah Pertanian: Ladang getahperlu mengikut Garis PanduanPertanian Mampan Penempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasansedia ada di sepanjang koridor7. Membangunkan Gua Ikan sebagaitarikan eko-pelancongan8. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS KRAU-HS SOM-HSYONG-HS BENCHAH-HS KERAMBIT-HSGUNUNG BENON1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagaisebahagian hutan simpan3. Mewartakan koridor yang dikenalpastisebagai sebahagian Rezab HidupanLiar Krau4. Mewujudkan rezab riparian disepanjang Sg. Som; Sg. Kenong, Sg.Darah, Sg. Ceka (Kuala Som ke KualaRengat). Rezab riparian berkelebaranminima 50m di kedua belah sungai5. Pembangunan Infrastruktur: Membina laluan untuk binatangkecil di sepanjang jalan Tidak membenarkan pelebaranjalan di antara koridor yang telahdikenalpasti Meletakkan papan tanda jalan danperangkap lajuFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-71

SL3STRATEGI PELAKSANAAN6. Pengurusan Hutan: Penanaman semula danmemperbanyakkan pokok di atasrezab riparian yang telahdiwartakan dan di tanah yang telahdilapangkan. Tidak dibenarkan nyahwarta ke atasHS Som, HS Hulu Mas, HS BukitTaching, HS Jerantut Tambahan, HSKerambit, dan HS Krau.7. Pengurusan Guna Tanah: Tanah Pertanian: Ladang getahperlu mengikut garis panduanpertanian mampan Penempatan Manusia:Memperkenalkan pengurusan zonkhas untuk mengurangkan konflikmanusia - haiwan Eko-pelancongan: Mempromosikankoridor hidupan liar sebagai tarikankepada Taman Negara (Jerantut)dan Taman Kenong Rimba (TamanNegeri Pahang). Bina menara tinjau8. Kempen kesedaran.MENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAU(HULU PERAK)-HS PAPULUT-HS PIAH1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dan tasik di dalamkoridor3. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju4. Pengurusan Guna Tanah:FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-72

SL4SL5STRATEGI PELAKSANAAN Ladang getah mengikut garispanduan pertanian mampan Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam kawasan koridor Petempatan manusia: Tidakdibenarkan perluasan petempatandi dalam kawasan koridor5. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS JERANGAU-HSPASIR RAJA BARAT-HS BESUL TAMBAHAN-HS BESUL-HS BUKIT BAUK1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai3. Pengurusan Hutan: Memuliharakawasan „wetlands‟.4. Pembangunan Infrastruktur: Meletakanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garis panduanpertanian mampanii. Penanaman padi mengamalkan garispanduan pertanian mampaniii. Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanianPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan di dalam kawasankoridor6. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS PAK KANCIL-HSHULU SETIUFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-73

SL6STRATEGI PELAKSANAAN1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagaisebahagian dari hutan simpan3. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju4. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii. Tidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian di dalamkawasan koridoriii. Petempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan di dalam kawasankoridor5. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS GUNUNG NABONG-HS CHIKU-HS RELAI-TAMAN NEGARA1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagaisebahagian dari hutan simpan3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-74

SL7SL8STRATEGI PELAKSANAANii. Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam koridoriii. Petempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan di dalam kawasankoridor4. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HSPEDU-HS CHEBAR1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagaisebahagian dari hutan simpan.3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dan tasik.4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju5. Pengurusan Hutan: Mencegahpembalakkan di HS Ulu Muda6. Pengurusan Guna Tanah:Mengawasi aktiviti pertanianMempromosi aktiviti ekopelancongan.Mengawal pengurusan kawasantadahan air7. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HSRIMBA TELUI1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju.3. Pengurusan Guna Tanah:FASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-75

SL9SL10STRATEGI PELAKSANAANTanah pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawitdan getah perlu mengikut garispanduan pertanian mampanii.Tidak dibenarkan perluasanaktiviti pertanian di dalamkawasan koridor4. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS JELI-HS SUNGAISATOR-HS JEDOK-HS SOKORTAKU1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Mewartakan tanah scrub sebagaisebahagian daripada hutan simpan3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai4. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju.5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian: Pemilik ladanggetah perlu mengikut garis panduanpertanian mampanPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan6. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS TEMANGAN-HSCHABANG TONGKAT-HS ULU SAT1. Mewartakan hutan negeri sebagaihutan simpan2. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had lajuFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-76

SL 11SL 12SL 13STRATEGI PELAKSANAAN3. Pengurusan Guna Tanah: Pemilikladang getah dan padi perlu mengikutgaris panduan pertanian mampan4. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS BUKIT KINTA – HSBUJANG MELAKA1. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju2. Pengurusan Guna Tanah: Tanahpertanian Pemilik ladang perlumengikut garis panduan pertanianmampan3. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN HS BUBU – HUTANPAYA BAKAU MATANG1. Menjalankan penghutanan semula bagikawasan yang telah lapang2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai3. Pembangunan Infrastruktur:Meletakkan papan tanda jalan danmelaksanakan perangkap had laju4. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian: Pemilik ladangperlu mengikut garis panduanpertanian mampanPetempatan Manusia: Tidakdibenarkan perluasan kawasanpetempatan5. Kempen kesedaranMENGHUBUNGKAN GUNUNG BONGSU – HSGUNUNG INAS1. Mewartakan hutan tanah negerisebagai hutan simpan dalam koridor2. Menjalankan penghutanan semula bagikawasan yang telah lapangFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-77

STRATEGI PELAKSANAAN3. Pengurusan Guna Tanah:4. Tanah pertanian: Pemilik ladang perlumengikut garis panduan pertanianmampan5. Tidak dibenarkan perluasan kawasanpertanian6. Kempen kesedaranFASARMK 10 RMK 11 RMK 122011-2015 2016-2020 2021-20251 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-78

Jadual 5.5 : Jangka Masa Pelaksanaan Bagi Rangkaian Ekologi CFS 2REPL1RANGKAIANUntuk Menghubungkan HS Labis Timur – HSMersing – HS Lenggor1. Inisiatif Dasari. Mengiktiraf koridor ekologi sebagaikawasan KSAS dalam RancanganTempatanii. Dasar koridor ekologi dalam RancanganStruktur Negeri (kajian semula)iii. Perluasan sempadan Taman NegaraEndau-Rompin untuk memasukkan HSMersing (sehingga ke Jalan Kluang –Jemaluang)2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Pengambilan balik tanah dalamkawasan antara Rizab Hidupan LiarEndau Kluang dan HS Mersingii. Pengambilan balik tanah dalamkawasan antara HS Lenggor Timur danHS Ulu Sediliiii. Warta hutan tanah negeriiv. Warta scrub dan padang rumput3. Inisiatif Infrastrukturi. Bina „culvert‟/jambatan barusepanjang Jalan Kluang-Jemaluanguntuk hidupan liarii. Pasang papan tanda dan kawalankelajuan di Jalan Kluang-Jemaluangiii. Bina struktur ubahsuai (pagar, dll)untuk memudahkan lintasan hidupanliariv. Bina umpan tiruan hidupan liar –„artificial salt licks‟.4. inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Moratorium pembangunan termasukpembukaan hutan5. Pengambilan balik tanah & PerhutananSemulai. Perhutanan semula kawasan degradasidan kawasan lapangFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-79

REPL2RANGKAIANii. Pengambilan balik ladang kelapa sawitdiakhir kitaran tanaman & perhutanansemula6. Penguatkuasaan undang-undang ke ataspemburuan & Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Resak– HS Lesong1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatanii. Dasar koridor ekologi dalam RancanganStruktur Negeri (kajian semula)2. Warta sebagai Hutan PerlindunganFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5i. Perluasan HS Lesong arah utara keJalan Muadzam Shah-Rompinii. Kawasan yang telah ditanda untukprojek Tanaman Makanan Kekal (TKM)diasingkan 100m dari koridor ekologiiii. Warta hutan tanah negeriiv. Warta scrubv. Warta rezab riparian3. Inisiatif Infrastrukturi. Bina „culvert‟/jambatan barusepanjang Jalan Muadzam Shah-Rompinuntuk hidupan liarii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan di Jalan Muadzam Shah-Rompiniii. Bina struktur ubahsuai (pagar, dll)untuk memudahkan lintasan hidupanliariv. Bina umpan tiruan hidupan liar -artificial salt licks4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Perhutanan semula 100m koridorii. Projek TKM dan kelapa sawitmengambilkira amalan dan garispanduan pertanian mampan. AmbilRSPO dan dapatkan pensijilan.5. Penguatkuasaan undang-undangPemburuan & Perdagangan Hidupan Liar5-80

REPL3PL4RANGKAIANUntuk Menghubungkan HS Panti – HS UluSedili Selatan1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai KSASdalam Rancangan Tempatanii. Dasar koridor ekologi dalam RancanganStruktur Negeri (kajian semula)2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Pengambilan balik tanah persendirianii. Warta hutan tanah negeri3. Inisiatif Infrastruktur4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Moratorium pembangunan termasukpembukaan hutanii. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampan,pensijilan RSPOiii. Perhutanan semula5. Penguatkuasaan undang-undangPemburuan & Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Ibam - HS SgMarong & HS Lesong1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai KSASdalam Rancangan Tempatanii. Dasar koridor ekologi dalam RancanganStruktur Negeri (kajian semula)2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Pengambilan balik tanah persendiriani. Warta hutan tanah negeriii. Warta rezab riparian Sg. Marong danSg. Aur3. Inisiatif Infrastrukturi. Bina „culvert‟/jambatan baru untukhidupan liar atas Sg. Aur (JalanMuadzam Shah-Ibam dan jambatan atasSg. Marong (Jalan Muadzam Shah-Segamat)FASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5ii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan5-81

REPL5RANGKAIAN4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Moratorium pembangunanii. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampan,pensijilan RSPOiii. Perhutanan semulaiv. Kelapa sawit di bawah viaduct akandihapuskan dan perhutanan semuladilakukanUntuk Menhubungkan HS Ibam - HSKedondong, HS Pekan dan HS Nenasi1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai KSASdalam Rancangan Tempatanii. Dasar koridor ekologi dalam RancanganStruktur Negeri (kajian semula)iii. Perluasan sempadan HS Pekan – HSPekan tambahan ke HS Kedondong2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta rezab riparian3. Inisiatif Infrastrukturi. Bina „culvert‟/jambatan barusepanjang Jalan Muadzam Shah-Gambang untuk hidupan liarii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan di Jalan Muadzam Shah-Gambangiii. Bina struktur ubahsuai (pagar, dll)untuk memudahkan lintasan hidupanliariv. Bina umpan tiruan hidupan liar -artificial salt licks4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanah:i. Moratorium pembangunan termasukpembukaan hutanii. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampan5. Pengambilan Tanah & Perhutanan Semulai. Pengambilan balik tanah persendirianFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-82

REPL6SL1RANGKAIANii. Untuk mengambil balik ladang getahpada akhir kitaran tanaman &perhutanan semulaiii. Perhutanan semula6. Penguatkuasaan Undang-undangPemburuan & Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Bera Ramsar - HSIbam (Temerloh)1. Inisiatif Dasar2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta rezab riparian sepanjang Sg.Bera3. Inisiatif Infrastrukturi. Pembinaan semula jambatan/‟culvert‟atas Sg. Tekai sepanjang JalanSebertak-Bera Selatanii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuaniii. Bina umpan tiruan hidupan liar -artificial salt licks4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Moratorium pembangunanii. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampan,pensijilan RSPO5. Pengambilan Balik Tanah & PerhutananSemulai. Untuk Mengambil balik tanah ladanggetah di akhir kitaran tanaman danmenjalankan perhutanan semulasemulajadi6. Penguatkuasaan undang-undangPemburuan dan Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Lepar – HSBerkelah1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta rezab riparianFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-83

RESL2SL3RANGKAIAN3. Inisiatif Infrastrukturi. Kejuruteraaan semula jambatan sediaada di jalan utama Karak lama melaluiTasik Bungor untuk membolehkanpergerakan binatang kecilii. Bina umpan tiruan hidupan liar –„artificial salt licks‟4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampandan pensijilan RSPO5. Penguatkuasaan Undang-undangPemburuan & Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Chini – HS Lepar1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta rezab riparian3. Inisiatif Infrastrukturi. Kekalkan viaduct di bawah jalan atastebing Sg. Pahangii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuaniii. Bina umpan tiruan hidupan liar -artificial salt licks4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampandan pensijilan RSPOUntuk Menghubungkan HS Raja Musa – HSBukit Tarik – HS Bukit Gading1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta scrubiii. Warta rezab riparian sepanjang Sg.Tinggi & Sg. Selangor3. Inisiatif InfrastrukturFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-84

RERANGKAIANi. Pembinaan semula „culvert‟/jambatanuntuk pergerakan hidupan liarii. Pasang papan tanda pemberitahuanhidupan liar dan kawalan kelajuanFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5SL4SL5iii. Bina umpan tiruan hidupan liar –„artificial salt licks‟ dan pokok buahbuahan4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampan,dapatkan pensijilan RSPOii. Perhutanan semula kawasan terganggu5. Penguatkuasaan Undang-undangPemburuan & Perdagangan Hidupan LiarUntuk Menghubungkan HS Mersing – HSJemaluang1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta scrubiii. Warta rezab riparian3. Inisiatif Infrastrukturi. Pembinaan semula jambatan sedia adasepanjang Jalan Jemaluang-Mersinguntuk lintasan binatang kecilii. Bina „culvert‟/jambatan baru untukhidupan liariii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampanii. Membolehkan generasi semula hutansecara semulajadiUntuk Menghubungkan HS Panti –HS KualaSedili1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan5-85

RESL6SL7RANGKAIAN2. Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeriii. Warta scrubiii. Warta rezab riparian sepanjang Sg.Sedili Besar, Sg. Dohol, Sg. Ulu Sedilidan Sg. Pak Kenik3. Inisiatif Infrastrukturi. Pembinaan semula jambatan/ „culvert‟sedia ada sepanjang Jalan Jemaluang-Kota Tinggi untuk lintasan binatangkecilii. Bina „culvert‟/jambatan baru untukhidupan liariii. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan4. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampandan pensijilan RSPOii. Perhutanan semulaUntuk Menghubungkan HS Setul – HS Triang1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Inisiatif Infrastrukturi. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan3. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampanUntuk Menghubungkan HS Angsi – HSBerembun1. Inisiatif Dasari. Iktiraf koridor ekologi sebagai kawasanKSAS dalam Rancangan Tempatan2. Inisiatif Infrastrukturi. Pasang papan tanda jalan dan kawalankelajuan3. Inisiatif Pengurusan Penggunaan Tanahi. Aktiviti pertanian mengikuti amalandan garis panduan pertanian mampanFASA2011-2015 2016-2020 2021-202510 TH MP 11 TH MP 12 TH MP1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 55-86

5.4 Cadangan Model Kewangan untuk Rangkaian EkologiCadangan model kewangan bergantung terutamanya pada pembiayaan kerajaanpersekutuan (Rajah 5.3) sebagai sumber utama pembiayaan. Inisiatif utama adalahmembolehkan inisiatif penubuhan program rangkaian ekologi sebagai skimpembangunan di bawah rancangan 5 tahun dan 5 tahun negara seterusnya meliputi duapuluh (20) rangkaian utama dan tujuh belas (17) rangkaian sekunder. Program ini akandiletakkan di bawah NRE.Sumber pembiayaan lain yang berpotensi termasuk:-i. Geran khas persekutuan kepada kerajaan-kerajaan negeriii. Inisiatif dan derma persendirianiii. Dana Tabung Kebangsaan untuk Biodiversiti5-87

Perbelanjaan Berulang pada RangkaianEkologiPenciptaan Rangkaian EkologiRajah 5.3:Cadangan Model Kewangan untuk Rangkaian EkologiHasil PersekutuanTabung Pembangunan PersekutuanPersekutuanPembiayaanLuarGeran Persekutuanberkaitan Rangkaian EkologiProgram Nasionalberkaitan RangkaianEkologiProgram Pembangunan Negeriberkaitan Rangkaian EkologiTabung Pembangunan NegeriMekanisma PembiayaanPelan Pembangunan 5-tahunMekansima Pembiayaan Baru• Geran tahunan• Geran pembangunan• Geran Khas untukPerkhidmatan Ekologi• Pekongsian PendapatanDiterima daripada PerdaganganKarbon.Inisiatif sektor swasta &Pembiayaan PersendirianPembiayaan Philanthropic &Derma IndividuCadangan Tabung KebangsaanSumber Pendapatan BerpotensiHasil PersekutuanGeran Persekutuanuntuk RangkaianEkolog /]=-iHasil NegeriMekanisma PembiayaanBajet Tahunan daripada Akaun Hasil Bersepadu• % Levi tetap CukaiPetroleum• % Levi Cukai PendapatanKorporat atau CukaiKorporat• Sumbangan(Korporat &Individu)• Pembiayaan Luar(multilateral, dsb)• Pendapatan PerdaganganKarbon (Pasaran KarbonSukarela)• Yuran & Denda daripadahutan• Yuran PerkhidmatanBiodiversiti• Bon karbon5-88

5.4.1 Pembiayaan Persekutuan sebagai Sumber Utama KewanganSumber dana utama adalah pendapatan persekutuan dari sumber sedia ada. Iamelibatkan satu peruntukan umum dana persekutuan dalaman, biasanya bagimembiayai belanjawan pembangunan persekutuan. Bagi sesetengah langkahpembangunan khusus, ia berkemungkinan mengakses pelbagai akaun amanah awamdalam NRE. Bagaimanapun, akaun amanah itu mempunyai peruntukan kecil (lihat Fakta5.2).Kerajaan Persekutuan boleh menimbang pilihan penciptaan sumber khusus untukpembiayaan projek pemuliharaan biodiversiti kebangsaan. Satu pendekatan ialahdengan bergantung pada sumber pendapatan sedia ada tetapi untuk mengambil sesuatulangkah yang berani, langkah inovatif memperuntukkan satu peratusan kecilpendapatan daripada satu atau beberapa sumber sedia ada boleh dipertimbang demiuntuk usaha pemuliharaan negara.Sebahagian kecil pendapatan boleh dipertimbang untuk diperolehi melalui sumberberikut:-• Cukai 2 pendapatan korporat• Cukai pendapatan petroleum• Cukai Perkhidmatan di mana ia merupakan cukai secara tidak langsung dan hasilnyatidak banyak, tetapi sentiasa meningkat (lihat Fakta 5.3).Secara alternatif, kerajaan Persekutuan boleh menimbang memperkenalkan cukaiinovatif baru atau mekanisma levi untuk pemuliharaan biodiversiti, penekanan terhadapkebimbangan mendalam dan komitmen ke arah pemuliharaan biodiversiti negara.Beberapa mekanisma ini mungkin termasuk:-• Levi ke atas penglibatan korporat dalam Malaysia untuk menyokong pemuliharaanbiodiversiti;• Levi ke atas transaksi kewangan global yang dilakukan dalam Malaysia;• Levi ke atas kesemua transaksi kad kredit;• Kajian semula levi MAS ke atas transaksi penerbangan ke dalam levi mandatoriuntuk integrasi ke dalam usaha nasional keseluruhan;• Isu karbon untuk dijual dalam pasaran antarabangsa;• Bangunkan pinjaman karbon untuk perdagangan dalam pasaran antarabangsa;• Mewujudkan Dana Amanah Nasional atau Kebangsaan, khusus untuk biodiversiti.Cadangan tindakan di atas dalam gabungan yang pelbagai mungkin boleh digunakanuntuk menyediakan dana awal (`seed fund‟) untuk menyokong penubuhan dana amanahkebangsaan bagi pemuliharaan biodiversiti. Program rangkaian ekologi yangdicadangkan ini mungkin satu daripada kebanyakan program pemuliharaan yang bolehdisokong oleh cadangan dana amanah kebangsaan ini.2 Kementerian Kewangan Malaysia, Laporan Ekonomi, 2008-20095-89

Fakta 5.2:Contoh Wang Dibelanjakan Di bawah Akaun Amanah pada 20061. RM 2.6 juta di bawah Akaun Amanah Jabatan Hidupan Liar Pemuliharaan BiologiPelbagai;2. RM 304,700 di bawah Akaun Amanah Operasi Menyelamat Hidupan LiarTerperangkap;3. RM 1.4 juta di bawah Akaun Amanah Perlaksanaan Projek Protokol Montreal;4. RM 667,900 di bawah Akaun Amanah Pendidikan dan Kesedaran Persekitaran;dan5. RM 179,000 daripada Jabatan Perhutanan Kerajaan Malaysia dan PenajaanTabung Amanah ITTO(Sumber: Akaun Awam Persekutuan 2006, Kementerian Kewangan Malaysia)Fakta 5.3:Peruntukan berpotensi untuk Pemuliharaan Daripada Sumber Pendapatan Sediaada1. Cukai 1 pendapatan korporatJumlah keseluruhan untuk 2006 adalah RM 26.5 bilion; untuk 2007, ialah RM32.1 bilion; dan untuk 2008, ia adalah dianggarkan RM33.3 bilion. Jika satuperuntukan setengah peratus dibenarkan berdasarkan tahun 2007, ia bolehmeningkatkan RM 160.7 juta untuk pemuliharaan.2. Cukai pendapatan petroleumPendapatan yang dikutip pada 2006 adalah RM 20.7 bilion; pada 2007, iaberjumlah RM20.5 bilion, dan untuk 2008, ia berjumlah RM 24.5 bilion.Menggunakan andaian serupa seperti di atas, ini bermaksud RM 102.3 juta bolehdiperuntukkan bagi pemuliharaan.3. Cukai perkhidmatanUntuk tahun 2006, RM2.7 bilion telah dihasilkan; Tahun 2007, jumlah itu naikkepada RM 3.0 bilion, dan untuk tahun 2008, ia berjumlah RM3.4 bilion. Jikasatu andaian serupa dibuat, kenaikan hanya berjumlah RM 15.1 juta.5-90

5.4.2 Geran Khas Persekutuan untuk NegeriKejayaan program rangkaian ekologi bergantung juga pada sokongan dan penyertaankerajaan negeri termasuk kepada siapa yang bertanggungjawab kepada rangkaiantersebut. Dalam kebanyakan contoh, tindakan itu memerlukan penglibatan negeridalam mencipta rangkaian dan rangkaian daripada hutan negeri, dan mewartakanmereka untuk perlindungan jangka panjang. Dalam melakukannya, mereka mungkinperlu melepaskan kemungkinan pemberian selanjutnya hakmilik tanah mereka untukpenggunaan ekonomi alternatif, dan dalam sesetengah kes, ia mungkin perlumelepaskan peluang kerja hutan untuk pendapatan tambahan, dan oleh ituberkemungkinan untuk hilang pendapatan daripada segmen penjualan barangan danperkhidmatan, yang mana ianya ialah antara komponen penting pendapatan negeri.Hasil negeri amnya adalah pendapatan tak anjal dan tidak diperluaskan bersama denganpertumbuhan ekonomi, sebarang kehilangan peluang penjanaan pendapatan bolehmenjejaskan kedudukan fiskal negeri. Mereka akan memerlukan lebih bantuankewangan daripada kerajaan Persekutuan bagi mengurangkan ketidakseimbangan fiskal.Penciptaan satu geran khas untuk rangkaian ekologi bagi negeri-negeri akanmembolehkan persekitaran kewangan mereka berdaya saing. Penyertaan dalamprogram melalui penciptaan sub-program di peringkat negeri akan disokong oleh gerankhas negeri itu. Geran-geran itu digunakan bagi satu program pemantauan jangkapanjang bagi setiap negeri, dan secara tidak langsung untuk menggantikan kerugiandalam hasil dan pendapatan. Dalam keadaan begini, kerajaan negeri tidak perlumemperuntukkan pendapatan sedia ada mereka untuk rangkaian ekologi itu; merekaboleh bergantung pada kerajaan Persekutun, yang mempunyai keupayaan dankebolehan untuk menggunakan mekanisma dana alternatif untuk menghasilkanpendapatan khas untuk pemuliharaan pada peringkat nasional.5.4.3 Inisiatif Swasta dan DermaInisiatif swasta digalakkan pada setiap masa. Ini melibatkan NGO dan sektor swasta,terutama sekali dalam kawasan di mana rangkaian atau koridor termasuk ke dalamtanah persendirian atau bercantum dengan tanah persendirian. Sektor swastadigalakkan untuk mengambil mekanisma CSR dalam pembangunan rangkaian ekologitersebut. Mereka disokong oleh pelbagai langkah yang mungkin termasuk satu daripadaberikut atau campuran di antaranya:-i. Pinjaman untuk biaya inisiatif rangkaian hidupan liar dalam tanah mereka.ii. „Matching‟ geran untuk pembiayaan sebahagian rangkaian hidupan liar dalam tanahtanahmereka.iii. Kredit cukai untuk pelaburan dalam rangkaian hidupan liar dan kehilanganpendapatan daripada tapak yang diperuntukkan untuk rangkaian hidupan liar.iv. Geran dan cukai rebat untuk amalan persekitaran-mesra amalan penanaman atastanah mereka.5-91

Berkaitan sektor swasta, sebilangan mereka ini adalah tertakluk untuk :-i. Dikenakan penalti yang tinggi untuk pencemaran atas tanah bersempadan denganrangkaian yang dilindungi tersebut.ii. Penalti tinggi untuk pencerobohan ke dalam rangkaian terlindung.iii. Penalti tinggi untuk memburu dalam rangkaian terlindung.Derma daripada individu, badan swasta, dan badan dermawan memainkan satu peranansignifikan dalam penciptaan dan penjagaan rangkaian ekologi itu. Disebabkan rangkaianitu menghubungkan kawasan-kawasan berhutan, yang menempatkan biodiversiti pentingdan berfungsi sebagai penyerap karbon di peringkat kebangsaan dan global, penglibatankomuniti nasional mesti diwujudkan untuk kepentingan negara mereka. Kita pernahmelihat kemunculan kesedaran masyarakat dalam aktiviti-aktiviti kutipan derma WWFdan NGO yang lain. Satu usaha bersepadu yang membawa NGO dan kerajaanPersekutuan bersama mungkin membantu untuk memperhebat dan meningkatkankesedaran dan oleh itu, ia mendorong lebih banyak sokongan orang ramai dan dermakewangan untuk rangkaian ekologi.5.4.4 Cadangan Dana Amanah Kebangsaan untuk BiodiversitiModel pembiayaan melihat dana amanah kebangsaan sebagai satu mekanismapembiayaan jangka panjang sesuai untuk pemuliharaan biodiversiti. Cadangan danaamanah kebangsaan pada biodiversiti akan menekankan pendirian global Malaysiaterhadap pemuliharaan biodiversiti.Penubuhan rangkaian ekologi akan menjadi satu daripada aktiviti utama disokong olehcadangan dana amanah kebangsaan terhadap biodiversiti. Cadangan dana amanahdijangka untuk mengasingkan dana-dana ke arah rangkaian ekologi itu, dan komplekshutan serta kepulauan yang bersambungan. Mekanisma ini dijangka berfungsi denganmatlamat jangka panjang pada pemuliharaan biodiversiti dalam negara itu.Di dalam memastikan dana amanah menjadi satu mekanisma berkesan, terdapatpelbagai syarat perlu dicapai. Ia mesti mempunyai komitmen jangka panjang untukmatlamat pemuliharaan. Ia mesti mendapat sokongan kerajaan secara aktif walaupun iaadalah di luar kawalan kerajaan (ini merupakan mekanisma sektor awam-swasta). Iamesti mendapat sokongan sektor pelbagai masyarakat (NGO, sektor swasta, akademikdan agensi-agensi penderma), institusi perundangan dan kewangan, serta institusiinstitusisokongan yang lain. Dua elemen paling penting bagi keperluan dana amanahadalah (i) sokongan aktif kerajaan, dan (ii) sokongan dari masyarakat.Tanpa sokongan kerajaan, dana amanah mungkin tidak dapat akses (a) dana bankmultilateral, yang secara umumnya boleh didapati hanya kepada kerajaan atau projekprojeksektor swasta yang disokong oleh kerajaan, (b) dana GEF, yang memerlukansokongan kerajaan; dan (c) penderma dua hala bantuan teknikal atau dana, di manakesemuanya boleh dirunding berasaskan kerajaan kepada kerajaan.5-92

Penyediaan dana amanah di luar strukturkerajaan adalah penyediaan satu mekanismaalternatif berbanding prosedur birokrasi yangsering membuatkan jabatan kerajaan dan agensiterperangkap oleh perolehan kerajaan dansistem-sistem perakaunan yang melambatkandana daripada sampai ke tempat dan waktu yangsepatutnya. Dana bebas telah diketahui untukmembantu membina keupayaan dalam organisasirakan kongsi, mengukuhkan kemahiranpengurusan dalaman, dan memperluaskanpendidikan alam sekitar, menimbulkan kesedarandan menyediakan latihan untuk komunitikomunititempatan.Langkah seterusnya untukcadangan dana amanahkebangsaan pada biodiversitiadalah menjalankan satu kajiankemungkinan terperinci bagimenentukan struktur institusisesuai, rangka kerja menurutundang-undang, strukturoperasi, saiz dana sasaran, danmekanisma dana yang sesuaiCiri-ciri cadangan dana amanah kebangsaan pada biodiversiti termasuk perkaraberikut:-i. Berautonomi atau badan separa bebas ditubuhkan. Keperluan dana amanahmemerlukan sokongan kerajaanii. Diperbadankan sebagai satu syarikat dan berdaftar sebagai satu perbadananpemegang amanah di bawah Akta Syarikat-syarikat Amanah, 1949 (Akta 100).iii. Ahli-ahli lembaga adalah gabungan wakil-wakil awam dan bukan kerajaan sertasektor swasta.iv. Ahli-ahli lembaga mencerminkan perwakilan waris-waris dana, pendermapenderma,kerajaan, dan sektor swasta.v. Saiz lembaga bermula sekecil 9 dan sebesar 24 orang ahli.vi. Mestilah jawatankuasa pilihan untuk menyokong lembaga pemegang amanahdalam menguruskan wang amanah dengan cekap dan berkesan. Tiga jawatankuasautama dicadangkan, iaitu, jawatankuasa pentadbiran dana, jawatankuasapenasihat kewangan dan jawatankuasa Penasihat Teknikal.vii. Tabung amanah boleh diwujudkan seperti satu dana pembiayaan, dana pusinganatau dana terikat. Secara alternatif, biodiversiti negara dana amanah bolehdiwujudkan seperti satu dana pembiayaan, dan disokong oleh pelbagai sub-danaamanah, yang boleh menjadi pusingan, terikat, atau satu lagi pembiayaan.viii. Aspek utama dalam membentuk dana amanah adalah menentukan objektif danmatlamat yang disasarkan dicapai. Ini akan menentukan kerumitannya dankeupayaannya untuk menubuhkan amanah pelbagai anak syarikat untukmenyokong kepelbagaian objektif pada pemuliharaan biodiversiti (Rajah 5.4).ix. Prinsip-prinsip panduan cadangan dana amanah adalah ketelusan, konsistensi,kebolehpercayaan, dan akauntabiliti dengan tujuan untuk mendapat keyakinanpenderma-penderma antarabangsa dan kebangsaan, pertubuhan, syarikatsyarikat,NGO dan institusi kewangan.5-93

Rajah 5.4:Model Indikatif untuk Cadangan Dana Amanah Kebangsaan pada BiodiversitiPelaburanDana AmanahBiodiversitiKebangsaanDana PembiayaanSumber DanaPeruntukan AwalKerajaan PersekutuanGeran ‘External Matching’Dana anaksyarikat% peruntukanhasil yangditentukan olehPersekutuanBank PembagunanAsianGEFDermaPersendirian –Antarabangsa &DomestikASEANProgram Kebangsaanberkaitan BiodiversitiPendapatanPerdagangan KarbonUnit KewanganKarbon1. Program RangkaianEkologi KebangsaanDana PusinganMekanisma InovatifPersendirianDenda & YuranPasaran KarbonPersendirian2. Program 23. Program 3Dana TerikatDana PusinganPendapatandaripadapemegang konsesi(air, balak, hotel,hidro elektrik, dsb)4. Program 4 Dana PembiayaanDana itu juga mempunyai sumber-sumber pendapatan sendiri daripada potensi sumbersumberberikut:-i. Kerajaan Persekutuanii. Pengenalan Yuran Baru atau Caj bertema „Green Levy‟ oleh Kerajaan Persekutuanuntuk pemuliharaaniii. Perdagangan karboniv. Derma sektor swasta dan tanggungjawab sosial korporat5-94

Fakta 5.4:Sumber Pendapatan Berpotensi untuk Cadangan Dana Amanah Kebangsaan padaBiodiversiti1) Kerajaan Persekutuan• % Peruntukan cukai persekutuan ke atas cukai pendapatan korporat• % Peruntuan cukai petroleum• % Peruntukan cukai perkhidmatan• Dedikasi semua denda dan penalti kewangan pada pencemaran danperlanggaran persekitaran kepada dana tersebutSatu daripada di atas atau kombinasi sumber di atas boleh dipilih untukmembiayai cadangan dana amanah.2) Memperkenalkan Yuran Baru atau Caj bertema ‘Green Levy’ oleh kerajaanPersekutuan untuk pemuliharaan• % levi atas transaksi kewangan internet atau % levi atas transaksi kad kreditdilakukan di kawasan tempatan• Jumlah caj tetap (katakan 20 sen atau 50 sen) setiap pengguna air isi rumah• % levi atau jumlah caj tetap pada hotel setiap bilik/1 malam dalam hotelsurcaj• % levi atas pendapatan pemegang konsesi beroperasi dalam kawasanperhutanan (pembalakan, pengendali hidroelektrik, pengendali eko-lodge,pengendali lebuh raya bertol, dan sebagainya)3) Perdagangan KarbonPerdagangan karbon memfokuskan pasaran karbon sukarela pasaran dan manamanaoperatif berkuatkuasa (lebih daripada Protokol Kyoto) dimulakan olehUnit Kewangan Karbon Bank Dunia selepas 2012 (rangkaian ekologi itu bersamadengan kompleks hutan dan kepulauan hutan yang dihubungkan mungkin diurusmenjadi sumber berpotensi karbon sink.4) Sektor SwastaDerma daripada individu dan badan swasta menggunakan CSR. Syarikatkebangsaan dan antarabangsa adalah sumber dana berpotensi untukperlindungan alam sekitar. Sesetengah syarikat negara bermula denganmengutarakan falsafah CSR walaupun penekanan difokuskan kepada komunitimiskin. Satu anjakan penekanan merangkumi program kesedaran pemuliharaanalam sekitar boleh menambah nilai kepada mekanisma korporat CSR.5-95

5.5 Kos dan Mekanisma Pembiayaan untuk Pelaksanaan5.5.1 Anggaran Kos, Mekanisma Pembiayaan dan Sumber PembiayaanJumlah kos pembangunan dalam pelaksanaan cadangan rangkaian ekologi dianggarkanpada:-Jadual 5.6:Anggaran Jumlah Kos Pembangunan1. Kos „imputed‟ pengambilan balik tanah hutan negeri &scrub.RM juta1,949.22. Kos pengambilan balik tanah kawasan lapang 370.53. Kos penghutanan semula 40.64. Kos infrastruktur (tanda jalan, pembaikan jalan,145.4pemantauan peralatan, struktur)5. Kos kempen kesedaran & promosi 2.9Jumlah kos 2,508.6Andaian: Tanah hutan negeri diandaikan mempunyai nilai, dengan mengandaikan bahawamereka mempunyai pilihan menggunakan yang boleh member hasil pendapatan.Nota: Nilai tanah hutan negeri diletakkan pada 25% berdasarkan harga pasaran tanahpertanian. Harga pasaran purata harta pertanian, dibezakan oleh negara berkaitan,dianggar daripada Property Market Report 2007 dan 2006.Jumlah kos RM 2,508.6 juta diagihkan di antara rangkaian utama dan sekunder, dengan61.6 peratus jatuh kepada rangkaian utama dan bakinya kepada rangkaian sekunder(Jadual 5.6)Jadual 5.7: Anggaran Jumlah Kos Pembangunan oleh Jenis RangkaianRM juta %Rangkaian Utama 1,545.4 61.6Rangkaian Sekunder 963.2 38.4Jumlah kos 2,508.6 100.0Dari segi kos prioriti dan rangkaian bukan prioriti, kos rangkaian prioriti adalah RM1,036.9 juta atau 41.3 peratus dari jumlah kos. Rangkaian utama bukan prioritimenelan belanja RM 508.5 juta (20.3%), dan rangkaian sekunder merangkumi 38.4peratus dari jumlah kos iaitu RM 963.2 juta (Jadual 5.7).5-96

Jadual 5.8: Anggaran Jumlah Kos Pembangunan oleh Rangkaian Prioriti danBukan-PrioritiRangkaian Ekologi RM juta %Rangkaian Prioriti 1,036.9 41.3Rangkaian Utama Bukan Prioriti 508.5 20.3Rangkaian Sekunder Bukan963.2 38.4PrioritiJumlah Kos 2,508.6 100.0Jadual 5.8 menunjukkan anggaran kos rangkaian. Mekanisma pembiayaan utama adalahbelanjawan pembangunan persekutuan melalui pembangunan satu program nasionaluntuk rangkaian ekologi. Sumber pendapatan utama adalah hasil persekutuan. Kerajaannegeri yang ingin turut serta digalakkan untuk membangunkan program salingmelengkapi untuk rangkaian ekologi, serta bekerjasama dengan kerajaan Persekutuanberkaitan tindakan yang akan diambil. Tindakan utama adalah dengan mewartakanhutan tanah negeri kepada rezab hutan. Dari segi potensi kerugian hasil danpendapatan, satu program pembiayaan seharusnya diatur bagi menggalakkan danmembantu Kerajaan negeri untuk mengambil bahagian secara aktif dalam penubuhanrangkaian ekologi.Sumber kewangan terbesar untuk membiayai rangkaian ekologi diringkaskan sepertiberikut:-1. Belanjawan pembangunan persekutuan2. Peruntukan yang ditentukan oleh persekutuan3. Geran yang diperuntukkan khas bagi rangkaian ekologi untuk Kerajaan negeri4. Sediakan dana amanah kebangsaan untuk biodiversiti5. Mengadakan perkongsian dengan sektor swasta6. Dapatkan penaja dan penderma7. Menyertai perdagangan karbon sama ada dengan Unit Kewangan Karbon PerbadananKewangan Antarabangsa (post Kyoto Protocol 2012) atau sukarelawan persendirianpasaran karbon, atau mekanisme pembiayaan terbaru Asian Development Bankuntuk kredit karbon, atau Japan International Bank untuk perbadanan atausukarelawan persendirian dalam pasaran karbon.8. Menggalakkan dan menyokong inisiatif perkongsian sektor swasta seperti RSPO,menggunakan cadangan Dana Amanah Biodiversiti bagi membantu pekebun kecilyang berminat untuk mengamalkan pertanian mampan.5-97

Jadual 5.9: Anggaran Kos Rangkaian Ekologi CFS 11) Rangkaian Utama (PL)BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYAPL1MENGHUBUNGKAN HS SUNGAI YU-HS TANUM-TAMAN NEGARA1. Warta HS Tanum dalam kawasan `core‟ sebagaihutan perlindungan di bawah Seksyen 10 AktaPerhutanan Kebangsaan (NFA).2. Warta semua hutan negeri dalam kawasan„core‟ sebagai hutan perlindungan di bawahSeksyen 10 NFA dan hutan tanah negeri dalamkawasan `buffer‟ sebagai hutan simpan dibawah NFA.27,815.4 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasilPersekutuan/TabungAmanah/PerniagaanKarbonKajianterperinci/kos3. Warta tanah hutan negeri dalam kawasan`core‟ sebagai hutan perlindungan di bawahSeksyen 10 NFA dan tanah penampan sebagaihutan simpan di bawah NFA.13,687.2 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasilPersekutuan/TabungAmanah/PerniagaanKarbonKajianterperinci/kos4. Strategi jangka panjang: Melebarkansempadan Taman Negara Pahang untukmemasukkan kawasan `core‟.5. Mewujudkan 50 meter rizab `riparian‟ disepanjang Sg. Temau, Sg. Tanum dan Sg. Yu.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci/kos5-98

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA6. Membina laluan binatang di km 1.3 (laluanatas) dan di km 3 (viaduct) dari jambatan Sg.Yu. Elakkan pembesaran jalan dalam kawasanrangkaian.42,000.007. Pembangunan infrastruktur: meletak tandajalan dan kawalan had laju di jalan raya.8. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Syarikat perladangan dalam kawasanrangkaian mempraktis amalan pertanianmampan (RSPO) dan perlu mendapatpersijilan dan mengadakan koridor hidupanliar.Inisiatif syarikatswasta (CSR)/NGOSwastaWujud `grant‟program promosikempen kesedaranawam Memantau program laluan hidupan liar. 5,640.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanPembekuan segera ke atas pemberiantanah dan pembangunan dalam kawasanrangkaian dan Lesen Menduduki Sementara(TOL) tidak diperbaharui.Koridor hidupan liar dipromosi sebagaidestinasi eko pelancongan di TamanNegara.300.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos5-99

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA9. Kempen kesedaran 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 89,642.6Hasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kosPL2MENGHUBUNGKAN HS BELUM-HS ROYAL BELUM-HS TEMENGGORMelebar HS Belum untuk memasukkan HS RoyalBelum dan warta sebagai hutan perlindungan.1. Melebar HS Gerik dan warta hutan negeri dan`scrub‟ sebagai hutan perlindungan.334,297.0 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dankos2. Bina laluan hidupan liar `viaduct‟ atau`overpass‟.3. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandadan kawalan had laju.120,990.0BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos4. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Elakkan meluaskan lagi kawasan pertaniandi sepanjang lebuh raya supaya faedaheko-pelancongan dan konservasi.1,400.5 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankosPengambilan balik tanah yang telah lapangdan diperhutankan.5-100

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA5. Wujudkan `checkpoints‟ di beberapa tempatdi lebuhraya untuk elak perburuan.6. Pemantauan jangka panjang untuk kenalpastitempat gajah melintas14,160.0BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos7. Wujudkan kawasan tinjau hidupan liar dankemudahan pelancongan di tempat yangsesuai.300.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos8. Mempromosi rangkaian ini sebagai `JumboTrail‟ selaras dengan Pelan Induk Nasional EkoPelancongan.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanPenyediaan programterperinci dan kos9. Kempen kesedaran awam. 1,200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 472,347.5Hasil PersekutuanPenyediaan programterperinci dan kosPL3MENGHUBUNGKAN HS LOJING-HS SG. BROK1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan.2. Mewartakan tanah kerajaan di bawahgunatanah `scrub‟ sebagai hutan simpan.57,520.85,565.2BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dankos3. Pembangunan infrastruktur: letak tanda jalandan kawalan had laju.288.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabantukterperinci dan kos5-101

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA4. Wujud rizab riparian di sepanjang sungaidalam koridor.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabantukterperinci dan kos5. Kawalan pengurusan gunatanah: Rangkaiandipromosi sebagai eko-pelancongan untukLojing.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia programterperinci dan kos6. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 63,574.0Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kosPL4MENGHUBUNGKAN HS PADANG CHONG-SG. KUAK-HS BELUKAR SEMANG1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan.56,123.72. Mewujudkan rizab riparian di sepanjang sungaidalam koridor.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos3. Menjalankan penghutanan semula 4,955.74. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandajalan dan kawalan had laju.264.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos5. Kawalan Pengurusan Guna Tanah:5-102

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYAPetempatan manusia: tidak ada peluasanpetempatan dalam kawasan koridorTanah pertanian: ladang getah mengikutamalan pertanian mampan (SAP).Tidak ada peluasan aktiviti pertanian.6. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 61,543.4Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kosPL5MENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS GUNUNG INAS (BINTANG HIJAU)1. Meluaskan HS Ulu Muda dan warta hutan negerisebagai hutan simpan. 24,120.4 Bajet2. Meluaskan HS Gunung Inas dan warta hutannegeri sebagai hutan perlindungan.Persekutuan/Mekanisma baruHasil PersekutuanKajian terperinci dankos3. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandajalan dan kawalan had laju.264.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos4. Kawalan Pengurusan Guna Tanah: Tanahpertanian mengamal amalan pertanianmampan ladang getah mengikut garis panduanSAP.n.a.Inisiatif swasta/NGOSwastaWujudkan program`grant‟ untukpromosi dan kempenkesedaran awam5-103

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA5. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 24,584.4Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kosPL6MENGHUBUNGKAN HS ULU JELAI-HS HULU LEMOI-HS BUKIT BUJANG-HS BUKIT JERUT1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan.177,635.5 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dankos2. Penghutanan semula kawasan yang telahlapang.1973.1 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos3. Wujud rizab riparian di sepanjang sungaidalam koridor.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos4. Pembangunan infrastruktur: letak papantanda jalan dan kawalan had laju.498.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos5. Kawalan Pengurusan Gunatanah:Mengawal tukar syarat tanah sepanjangjalan dalam rangkaian ekologi.5-104

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYATanah pertanian: ladang getah mengikutgaris panduan pertanian mampan (SAP).n.a.Inisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program`grant‟ untukpromosi kempenkesedaran awamMemantau dan penguatkuasaan kawasanberhampiran `viaduct‟ bagi mengelakkanpemburuan.n.a.BujetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia programterperinci dan kos6. Kempen kesedaran awam. 200.0 BujetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 180,306.6Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kosPL7MENGHUBUNGKAN TAMAN NEGARA-HS LEBIR-HS TEMBAT (GREATER TAMAN NEGARA)1. Mewartakan HS Lebir sebagai hutanperlindungan.2. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan.24,058.3 BajetPersekutuan/Mekanisma baruBajet Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian fesibilititerperinci dan kos3. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandadan kawalan had laju di jalan raya.384.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentukterperinci dan kos4. Kawal Pengurusan Gunatanah:5-105

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA Aktiviti pembangunan perlu dielakkansepanjang hutan `dry land‟ di antarapersisiran Tasik Kenyir dan di sepanjangsempadan negeri Kelantan. Ladang kelapa sawit dan getah perlumengikuti garis panduan amalan pertanianmampan (SAP).n.a.Inisiatif swasta/NGOSwastaWujud program`grant‟ untukpromosi dan kempenkesedaran awam Mempromosi kawasan Taman Negara KualaKoh dan Tasik Kenyir sebagai destinasi ekopelancongan.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia programterperinci dan kos5. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 24,642.3Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kosPL8MENGHUBUNGKAN HS KENDERONG (BINTANG HIJAU)-HS BINTANG HIJAU (HULU PERAK)-HS BELUKAR SEMANG1. Mewartakan hutan negeri di sepanjang jalandan `viaduct‟ sebagai hutan simpan.83,385.5 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dankos2. Menghutankan kawasan sekeliling `viaduct‟. 461.5 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos5-106

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA3. Wujud rizab `riparian‟ di sepanjang Sg. Rui. BajetPembangunanPersekutuan4. Kawalan Pengurusan Guna Tanah:Hasil PersekutuanKajian terperinci dankos Memantau dan penguatkuasaan sekitarkawasan `viaduct‟.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos Wujud `salt licks‟ tiruan dan hutankankawasan sekitarnya.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos5. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandajalan dan kawalan had laju.348.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos6. Sistem pengurusan taman diperbaiki melaluipembangunan sumber manusia.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos7. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankosJumlah kecil 84,395.05-107

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYAPL9MENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAU LARUT MATANG-HS BINTANG HIJAU KUALA KANGSAR1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutan tanahnegeri sebagai hutan simpan.2,406.1 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dankos2. Mewartakan hutan tanah negeri di sepanjangjalan sebagai hutan simpan.3. Pengambilan balik tanah yang telah lapangdan membuat penghutanan semula.6,069.24. Pembangunan infrastruktur: letak papan tandajalan dan kawalan had laju.324.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos5. Mewujudkan rizab `riparian‟ di sepanjangsungai dalam koridor.n.a.BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanKajian terperinci dankos6. Kawalan Pengurusan Gunatanah:memindahkan ladang rusa.7. Kempen kesedaran awam. 200.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 8,999.0JUMLAH BESAR KOS PL 1,010,035.1Hasil PersekutuanSedia programterperinci dan kos5-108

2) Rangkaian Sekunder (SL)BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYASL1MENGHUBUNGKAN HS LEBIR-HS RELAI-HS ULU TEMIANG-HS SERASA-HS JENTIANG-HS GUNUNG STONG1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor2. Mewartakan tanah scrub sebagai hutansimpan dalam koridor267,793.6 BajetPersekutuan/Mekanisma baru42,807.9HasilPersekutuan/TabungAmanah/PerniagaanKarbonKajian terperinci dan kos3. Mewartakan Gua Ikan (batu kapur) sebagaisebahagian dari HS Serasa.4. Mewujudkan rizab riparian di sepanjangsungai dalam koridorn.aBajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pembangunan Infrastruktur denganmenyediakan papan tanda jalan danperangkap had laju528.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos6. Pengawalan Pengurusan Guna Tanah: Tanah Pertanian: Ladang getah perlumengikut Garis Panduan PertanianMampann.a Swasta Swasta5-109

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA Petempatan Manusia: Tidak dibenarkanperluasan kawasan sedia ada di sepanjangkoridor7. Membangunkan Gua Ikan sebagai tarikaneko-pelancongan.n.aBajetPembangunanPersekutuan8. Kempen kesedaran 100.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah Kecil 311,229.5Hasil PersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kosProgram dan kosSL 2MENGHUBUNGKAN HS KRAU-HS SOM-HS YONG-HS BENCHAH-HS KERAMBIT-HS GUNUNG BENON1. Mewartakan hutan negeri sebgai hutansimpan dalam koridor197,543.5 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos2. Mewartakan tanah scrub sebagai sebahagianhutan simpan dalam koridor11,433.43. Mewartakan koridor yang dikenalpastisebagai sebahagian Rezab Hidupan Liar Krau4. Mewujudkan rezab riparian di sepanjang Sg.Som; Sg. Kenong, Sg. Darah, Sg. Ceka (KualaSom ke Kuala Rengat). Rezab riparian perlumempunyai kelebaran minima 50m di keduaduabelah sungain.aBajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pembangunan Infrastruktur:5-110

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA Membina laluan untuk binatang kecil disepanjang jalann.a Tidak dibenarkan pelebaran jalan dalamkoridor Meletakkan papan tanda jalan danperangkap laju249.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos6. Pengurusan Hutan: Penanaman semula danmemperbanyakkan pokok di atas rezabriparian.15,584.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanPenyediaan programterperinci dan kos Tidak dibenarkan nyahwarta ke atas HSSom, HS Hulu Mas, HS Bukit Taching, HSJerantut Tambahan, HS Kerambit, dan HSKrau.7. Pengurusan Guna Tanah : Tanah Pertanian: Ladang getah perlumengikut garis panduan pertanianmampanInisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program `grant‟untuk promosi dankempen kesedaran awam Petempatan Manusia: Memperkenalkanpengurusan zon khas untuk mengurangkankonflik manusia – hidupan liar5-111

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA Eko-pelancongan: Mempromosikan koridorhidupan liar sebagai tarikan kepadaTaman Negara (Jerantut) dan TamanKenong Rimba (Taman Negeri Pahang).Bina menara tinjau.300.00 BajetPembangunanPersekutuan8. Kempen kesedaran 100.00 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 225,209.9Hasil PersekutuanHasil PersekutuanPenyediaan programterperinci dan kosPenyediaan programterperinci dan kosSL 3MENGHUBUNGKAN HS BINTANG HIJAU (HULU PERAK)-HS PAPULAT-HS PIAH1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor9,499.0 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos2. Mewujudkan rezab riparian di sepanjangsungai dan tasik di dalam koridor3. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju267.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabantuk terperincidan kos4. Pengurusan Guna Tanah : Ladang getah mengikut garis panduanpertanian mampanInisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program `grant‟untuk promosi dankempen kesedaran awam Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam kawasan koridor5-112

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA Penempatan manusia: Tidak dibenarkanperluasan kawasan penempatan di dalamkawasan koridor5. Kempen kesedaran 100.00 BajetPembangunanPersekutuanJumlah Kecil 9,866.0Hasil PersekutuanProgram terperinci dankosSL 4MENGHUBUNGKAN HS JERANGAU-HS PASIR RAJA BARAT-HS BESUL TAMBAHAN-HS BESUL-HS BUKIT BAUK1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor2. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dalam koridor3. Pengurusan Hutan: Memulihara „wetlands‟129,232.9 BajetPersekutuan/Mekanisma baruBajetPembangunanPersekutuanHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonHasil PersekutuanKajian terperinci dan kosSedia program terperincidan kos4. Pembangunan Infrastruktur: Meletakan papantanda jalan dan melaksanakan perangkap hadlaju345.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian:5-113

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYAi. Pemilik ladang kelapa sawit dan getahperlu mengikut garis panduanpertanian mampanInisiatif swasta/NGOSwastaWujudkan program`grant‟ untuk promosidan kempen kesedaranawamii. Penanaman padi perlu mengamalkangaris panduan pertanian mampanInisiatif swasta/NGOSwastaWujudkan program`grant‟ untuk promosidan kempen kesedaranawamiii. Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian dalam koridorPetempatan Manusia: Tidak dibenarkanperluasan kawasan petempatan di dalamkawasan koridor6. Kempen kesedaran 100.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 129,677.9Hasil PersekutuanSedia program terperincidan kosSL 5MENGHUBUNGKAN HS PAK KANCIL-HS HULU SETIU1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor102,809.3 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil PersekutuanKajian terperinci dan kos2. Mewartakan tanah scrub sebagai sebahagiandari hutan simpan dalam koridor7,878.55-114

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA3. Pembangunan Infrastruktur: Meletakan papantanda jalan dan melaksanakan perangkap hadlaju.258.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos4. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dan getahperlu mengikut garis panduan pertanianmampanInisiatif swasta/NGOSwastaWujudkan program`grant‟ untuk promosidan kempen kesedaranawamii. Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam kawasan koridor5. Pemeliharaan semua kawasan „wetlands‟.6. Kempen kesedaran 100.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 111,045.8Hasil PersekutuanSedia program terperincidan kosSL6MENGHUBUNGKAN HS GUNUNG NABONG-HS CHIKU-HS RELAI-TAMAN NEGARA1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor111,382.2 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos2. Mewartakan tanah scrub sebagai sebahagiandari hutan simpan dalam koridor3,361.95-115

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai dalam koridorBajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia program terperincidan kos4. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju312.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pengurusan Guna Tanah:i. Pemilik ladang kelapa sawit dan getahperlu mengikut garis panduan pertanianmampanii. Tidak dibenarkan perluasan aktivitipertanian di dalam kawasan koridoriii. Tidak dibenarkan perluasan petempatanmanusiaInisiatif swasta/NGO (CSR)6. Kempen kesedaran 100.0 BujetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 115,156.1SwastaHasil PersekutuanWujud program `grant‟untuk promosi kempenkesedaran awamSedia program terperincidan kosSL 7MENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS PEDU-HS CHEBAR1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor2. Mewartakan tanah scrub sebagai sebahagiandari hutan simpan dalam koridor.95,009.2 BajetPersekutuan/1,086.9 Mekanisma baruBajet Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos5-116

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA3. Mewujudkan rezab riparian di sepanjangsungai dan tasik dalam koridorBajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia program terperincidan kos4. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap laju240.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pengurusan Hutan: Mencegah pembalakkandi HS Ulu Muda.6. Pengurusan Guna Tanah:Mengawasi aktiviti pertanian Mempromosi aktiviti eko-pelancongan BajetPembangunanPersekutuanMengawal pengurusan kawasan tadahanair7. Kempen kesedaran awam. 100.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah kecil 96,436.1Hasil PersekutuanHasil PersekutuanSedia program terperincidan kosSedia program terperincidan kosSL 8MENGHUBUNGKAN HS ULU MUDA-HS RIMBA TELUI1. Mewartakan hutan negeri sebagai hutansimpan dalam koridor6,449.9 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos5-117

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA2. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju.291.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos3. Pengurusan Guna Tanah:Tanah Pertanian:i. Pemilik ladang kelapa sawit dangetah perlu mengikut garis panduanpertanian mampanInisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program `grant‟untuk promosi kempenkesedaran awamii. Tiada dibenarkan perluasan aktivitipertanian4. Kempen kesedaran awam. 100.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia program terperincidan kosJumlah kecil 6,840.9SL 9MENGHUBUNGKAN HS JELI-HS SUNGAI SATOR-HS JEDOK-HS SOKORTAKU1. Mewartakan hutan tanah negeri sebagaihutan simpan dalam koridor2. Mewartakan tanah scrub sebahagiansebahagian daripada hutan perlindungandalam koridor3. Mewujudkan rezab riparian disepanjang sungai130,922.8 BajetPersekutuan/131,773.2 Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos5-118

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA4. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju.372.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5. Pengurusan Guna Tanah:Tanah pertanian: Pemilik ladang getahperlu mengikut garis panduan pertanianmampanInisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program `grant‟untuk promosi kempenkesedaran awamPenempatan Manusia: Tidak dibenarkanperluasan kawasan petempatan6. Kempen kesedaran awam. 100.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanSedia program terperincidan kosJumlah kecil 263,168.0SL 10MENGHUBUNGKAN HS TEMANGAN-HS CHABANG TONGKAT-HS ULU SAT1. Mewartakan hutan tanah negeri sebagaihutan simpan dalam koridor26,473.3 BajetPersekutuan/Mekanisma baruHasil Persekutuan/Tabung Amanah/Perniagaan KarbonKajian terperinci dan kos2. Pembangunan Infrastruktur: Meletakkanpapan tanda jalan dan melaksanakanperangkap had laju.276.0 BajetPembangunanPersekutuanHasil PersekutuanRekabentuk terperincidan kos5-119

BIL./NAMARANGKAIANMENGIKUTTAHAPSTRATEGI PELAKSANAANKOSRM ‘000MEKANISMAPEMBIAYAIANSUMBER PEMBIAYAIANTINDAKANSELANJUTNYA3. Pengurusan Guna Tanah: Tanah pertanian:Pemilik ladang getah dan padi perlu mengikutgaris panduan pertanian mampanInisiatif swasta/NGO (CSR)SwastaWujud program `grant‟untuk promosi kempenkesedaran awam4. Kempen kesedaran 100.0 BajetPembangunanPersekutuanJumlah Kecil 26,849.3JUMLAH BESAR KOS SL 1,295,479.5Hasil PersekutuanSedia program terperincidan kosJUMLAH KESELURUHAN KOS RANGKAIANEKOLOGI2,305,514.6Nota : (1) SAP: Sustainable Agricultural Practices; CSR: Corporate Social Responsibility(2) Nilai tanah hutan dikira dari purata harga pasaran tanah pertanian. Nilai anggaran adalah bersamaan dengan 25% daripada purataharga pasaran.(3) Tanah yang telah dilapangkan merupakan tanah yang akan diberimilik. Di rangkaian utama, ianya adalah tanah yang diterangkanuntuk pengambilan dan tidak berhutan lagi.(4) Kos infrastruktur adalah untuk rangkaian utama seperti PL1, PL 2 dan SL2. Lain-lain rangkaian, kos infratruktur dianggarkanberdasarkan panjang jalan, bilangan minima papan tanda jalan. Pembangunan infrastruktur untuk lain-lain rangkaian tidak dibuatanggaran.(5) Peruntukan/kos preliminary untuk kempen kesedaran telah diambilkira.(6) Hanya ditunjukkan anggaran kos.(7) Jumlah anggaran kos untuk kesemua rangkaian tidak termasuk kerugian pulangan tahunan dari hutan negeri.5-120

Jadual 5.10:PL1PL2PL4Kos Anggaran Rangkaian Ekologi CFS2RE Rangkaian Kos RM’000Untuk MenghubungkanHS Labis-Mersing & HSLenggor Tengah/ HSTimurUntuk MenghubungkanHS Resak – HS LesongUntuk MenghubungkanHS Bukit Ibam - HS Sg.Marong FR770,686.9103,937.9162,260.1Jumlah Kecil Rangkaian Prioriti 1,036,884.9PL3PL5PL6Untuk MenghubungkanHS Panti - HS Ulu SediliSelatanUntuk MenghubungkanHS Ibam - HSKedondongUntuk MenghubungkanRizab Ramsar Bera - HSIbamJumlah Kecil(Rangkaian Utama PL Bukan Prioriti)SL1Untuk MenghubungkanHS Lepar – HS BerkelahSL2Untuk MenghubungkanHS Chini - HS LeparSL3Untuk MenghubungkanHS Raja Musa - HSBukit Tarek - HS BukitGadingSL4Untuk MenghubungkanHS Mersing - HSJemaluangSL5Untuk MenghubungkanHS Panti - HS KualaSedili289,312.0194,725.624,459.7508,497.3MekanismaPembiayaanBajetPembangunanPersekutuanBajetPembangunanPersekutuan/MekanismaPembiayaanBaru11,909.9 BajetPersekutuan264,322.6 ditambah olehMekanisma305,088.3 PembiayaanBaru59,496.6318,513.2SumberPembiayaanHasilPersekutuanHasilPersekutuan &CadanganDana AmanahKebangsaan,menjalankanperdagangankarbon &menerimapendapatandaripadapelbagaisumber,swasta &awamHasilPersekutuan &CadanganDana AmanahKebangsaan,menjalankanperdagangankarbon &menerimapendapatandaripadapelbagaisumber,Swasta &awamLangkahKunciSeterusnyaKajianterperinci,rekabentukdan kosKajianKemungkinan,Rekabentuk &Perincian KosKajianKemungkinan,Rekabentuk &Perincian Kos5-121

RE Rangkaian Kos RM’000SL6Untuk Menghubungkan 1,933.8HS Setul - HS TriangSL7Untuk Menghubungkan 1,945.8HS Angsi - HSBerembunJumlah Kecil(Rangkaian Utama SL Bukan Prioriti) 963,210.2MekanismaPembiayaanSumberPembiayaanLangkahKunciSeterusnyaJUMLAH KOS 2,508.65.5.2 Analisis Ekonomi Pelaksanaan Rangkaian EkologiObjektif analisis ekonomi di sini adalah bagi menentukan sama ada keadaan ekonomimengizinkan kesemua rangkaian ekologi yang dikenalpasti dilaksanakan. Ia tidakmereplikakan atau menggantikan mana-mana analisa kos-faedah terperinci yangdijalankan untuk koridor prioriti yang terpilih. Penemuan itu akan menunjukkan samaada kebolehlaksanaan untuk memulakan pembangunan koridor ekologi itu, mengambilpertimbangan bahawa rangkaian seumpamanya dan kompleks hutan yang merekahubungkan adalah di kalangan sumber utama biodiversiti dunia. Andaian utama di siniadalah rangkaian ekologi ini akan mempertingkatkan kompleks hutan, dan oleh yangdemikian berpotensi menjana „carbon sink‟. Apabila disahkan, storan karbon bolehdipasarkan dan dijual, sama ada dalam pasaran swasta terbuka atau melalui unitkewangan karbon Bank Dunia. Perlu difahami bahawa penemuan yang dilaporkan dalamlaporan ini adalah pada peringkat awal, ianya memerlukan kajian selanjutnya untukdiboleh sahkan dan boleh dipasarkan.a. Andaian dalam Model EkonomiAndaian tersebut adalah:1. Kawasan bagi hutan negeri adalah dalam kiraan hektar, diperolehi dari peta.Kawasan berhutan dianggap boleh menyimpan karbon yang boleh disahkan untukperdagangan karbon. Kawasan berhutan itu termasuk tanah „scrub‟ dan padangrumput dalam rangkaian itu.2. Nilai hutan tanah negeri dianggap pada 25% nilai pasaran tanah pertanian negerimasing-masing. Harga pasaran purata setiap hektar tanah pertanian yangdianggarkan bagi setiap negeri adalah daripada Laporan Pasaran Hartanah (PropertyMarket Reports) 2007 dan 2006. (Pahang: RM75,400 setiap hektar; Johor: RM167,200setiap hektar; Negeri Sembilan: RM54,500 setiap hektar; Selangor: RM386,000setiap hektar). Semua harga adalah pada harga semasa.5-122

3. Kerugian tahunan dalam hasil hutan dianggarkan untuk setiap rangkaian berasaskanper hektar. Diandaikan dalam menentukan hutan tanah negeri untuk rangkaianekologi itu, negeri itu akan hilang peluang untuk menikmati hasil hutan daripadatanah seumpamanya. Kerugian itu terdiri daripada premium tanah, cukai danroyalti. Hasil hutan purata setiap hektar hutan yang dibuka adalah dianggarkandaripada Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan (2006). Anggaran berasaskan setiaphektar adalah: Selangor (RM4,170), Johor (RM2,000), Negeri Sembilan (RM2,100),dan Pahang (RM3,200). Berdasarkan kawasan bagi hutan negeri dan „scrub‟ dalamrangkaian itu, kerugian pendapatan tahunan dianggarkan untuk setiap rangkaian.4. Tanah yang dibuka dalam rangkaian utama dianggap sudah dimililki atau telahdibuat aktiviti perhutanan semula. Perhutanan semula diandaikan berkos US$1,500setiap hektar (Lihat http://reforesthetropics.org). Berdasarkan satu kadarpertukaran RM3.543 kepada US1$ (Kadar Bank Negara @ 8 November, 2008), kosterlaras setiap hektar dalam Ringgit adalah RM5,314 setiap hektar.5. Elaun juga diberi untuk perhutanan semula tanah „scrub‟. Perhutanan semula,bagaimanapun, adalah diandaikan untuk melengahkan pendapatan yang dijanadaripada perdagangan karbon. Tempoh kelewatan adalah 10 tahun untukperhutanan semula kawasan untuk persediaan perdagangan karbon. Kelewatan inimengakibatkan aliran pendapatan tahunan lebih rendah daripada perdagangankarbon untuk koridor-koridor dalam CFS.6. Kos operasi dianggap 1% dari kos tanah. Diunjurkan akan naik pada 3% setiap tahun.Kos operasi meliputi pengurusan, undang-undang, pembiayaan, insurans,pembrokeran dan semua kos sampingan serta belanja-belanja berkaitan denganpensijilan dan perdagangan karbon. Kos sampingan untuk penyelenggaraan danpenjagaan kawasan-kawasan berhutan.7. Nilai tanah, di akhir tempoh 20 tahun, dianggap bersifat dua pertiga nilai tanah,dengan andaian hutan tanah negeri biasanya adalah terasing pada 60 tahunpajakan, dan pada akhir tempoh rancangan, tanah-tanah itu masih mempunyai nilaibersamaan satu pertiga nilai asal.8. Hutan negeri dalam rangkaian ekologi dianggap telah berupaya untuk meyimpanrezab karbon bersamaan 115tC setiap hektar. Nilai ini berada lebih rendah daripadayang digunakan untuk hutan kekal (lihat Brown dan Pearce, 1994). Brown danPearce menganggarkan storan karbon untuk hutan sekunder tertutup menjadi lebihtinggi, di antara 152-237tC.9. Harga global karbon dianggap berada pada US$50 setiap tan karbon (lihat Bentez,et Al, 2007). Membenarkan kemungkinan yang rangkaian itu mungkin dapatmengakses pasaran terbuka di mana harga adalah rendah, analisis ekonomimenganggap satu purata harga US$30 bagi setiap tan karbon dalam model asas.5-123

10. Tempoh storan karbon komited adalah naik hingga 20 tahun (melihat UnitKewangan Karbon Bank Dunia, “Pendekatan Penentuan Harga Karbon Bank Dunia”,yang berkaitan satu tempoh kredit yang lazimnya selama 7 tahun, pembaharuandua kali untuk satu tempoh berpotensi untuk naik sehingga 21 tahun atau tiadapembaharuan tempoh selama 10 tahun. Tempoh kredit ini adalah tempoh bebaskomitmen yang ditentukan di bawah Protokol Kyoto, yang berjalan daripada 2008-2012).11. Analisis sensitiviti dijalankan. Ia membolehkan (i) nilai-nilai pasaran lebih tinggihutan tanah negeri bersamaan 50% pasaran harga tanah pertanian (ii) satukejatuhan harga karbon US$20 setiap tan metrik, dan setiap US$15 tan metrik.b. Anggaran Kos Pembangunan dan Potensi Pendapatan Tahunan daripadaPerdagangan KarbonPerincian kos pembangunan dan potensi pendapatan tahunan daripada perdagangankarbon seperti diberi dalam Jadual 5.11. Storan karbon berdasarkan andaian-andaian diatas. Pendapatan karbon tahunan adalah dianggarkan untuk setiap koridor. Pendapatankarbon adalah anggaran awal dan akan memerlukan kajian kemungkinan yangterperinci.Jumlah kos pembangunan (tidak termasuk kehilangan daripada hasil hutan tahunan)untuk rangkaian adalah RM 2.5 bilion. Semua rangkaian dianggarkan mempunyaikapasiti menyimpan kira-kira 7.4 juta tan metrik karbon di mana, apabila berurus niagadalam pasaran terbuka pada satu harga pasaran bagi US$30 setiap tan metrik, mungkinmemperolehi satu pendapatan tahunan sebanyak RM783.3 juta.5-124

Jadual 5.11:Anggaran Kos dan Faedah Pendapatan daripada Karbon CFS1RE Rangkaian Kos RM’000AnggaranPendapatan KreditKarbon TahunanRM’000PL1 Menghubungkan HS Sungai Yu - HS Tanum -Taman NegaraPL2 Menghubungkan HS Belum - HS Royal Belum -HS TemenggorSL2 Menghubungkan Krau WR- HS Som – HS Yong –HS Benchah - HS Kerambit - HS GunungBenon87,703.8 25,660.5465,127.9 308,359.7220,647.9 141,006.6Jumlah Kos – Rangkaian Prioriti 773,479.5 475,086.8PL3 Menghubungkan HS Lojing - HS Sg Brok 65,974.0 79,344.8PL4PL5PL6PL7PL8PL9SL1SL3SL4Menghubungkan HS Padang Chong - HS Sg.Kuak - HS Belukar SemangMenghubungkan HS Ulu Muda (Ulu Muda)- HSGunung Inas (Bintang Hijau)Menghubungkan HS Ulu Jelai - HS HuluLemoi - HS Bukit Bujang - HS Bukit JerutMenghubungkan Taman Negara - HS Lebir -HS Tembat (Greater Taman Negara)Menghubungkan HS Kenderong (BintangHijau)- HS Bintang Hijau (Hulu Perak) - HSBelukar SemangMenghubungkan HS Bintang Hijau LarutMatang - HS Bintang Hijau Kuala KangsarJumlah Kos –Rangkaian Utama(Bukan Prioriti)Menghubungkan HS Lebir – HS Relai – HS UluTemiang – HS Serasa – HS Jentiang – HSGunung StongMenghubungkan HS Bintang Hijau (HuluPerak) - HS Papulut - HS PiahMenghubungkan HS Jerangau – HS Pasir RajaBarat - HS Besul Tambahan – HS Besul - HSBukit Bauk58,728.6 52,443.126,984.8 13,607.2180,733.5 115,212.736,670.1 30,263.187,818.1 79,672.05,330.1 2,258.8462,239.2 372,801.5295,960.2 368,427.96,014.9 3,049.0132,077.9 116,100.9SL5 Menghubungkan HS Pak Kancil - HS Hulu Setiu 128,903.9 113,327.6SL6Menghubungkan HS Gunong Nabong - HSChiku - HS Relai - Taman Negara129,414.5 159,231.05-125

RE Rangkaian Kos RM’000SL7SL8Menghubungkan HS Ulu Muda - HS Pedu - HSChebarMenghubungkan HS Ulu Muda - HS RimbaTeluaiSL9 Menghubungkan HS Jeli - HS Sungai Sator -HS Jedok - HS SokortakuSL10Menghubungkan HS Temangan - HS ChabangTongkat - HS Ulu SatJumlah Kos –Rangkaian Sekunder(Bukan Prioriti)AnggaranPendapatanKarbon TahunanRM’00095,394.6 53,758.09,240.9 3,638.590,424.3 110,697.728,534.3 32,957.8915,965.5 961,188.5Jumlah Kos 2,151,684.2 1,809,076.8Jadual 5.12:RangkaianPL1MenghubungkanHS Labis Timur -HS Mersing danHS LenggorPL2MenghubungkanHS Resak – HSLesongAnggaran Kos dan Keuntungan Pendapatan daripada Karbon CFS2AnggaranStrategiKosPembangunan(RM’000)RezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 269,247.9ii. Warta „scrub‟, padang rumput & 11,115.0tanah yang dilapangkaniii. Warta „wetlands‟ 122,566.3Inisiatif Infrastrukturi. Struktur 40,850.0ii. Pasang papan tanda jalan 14.3iii. Pemantauan & Pengawasan 7,700.0iv. Landskap 375.0v. Kos Luar Jangka 9,787.9Pengambilan balik tanah 296,978.2Penghutanan Semula 10,852.3Kempen Kesedaran 1,200.0Jumlah kecil 770,686.9 1,312,750 139,532.2Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 9,750.3ii. Warta „scrub‟, padang rumput &tanah yang dilapangkan29,907.55-126

RangkaianPL3MenghubungkanHS Panti – HS UluSedili SelatanPL4MenghubungkanHS Ibam – HS SgMarong & HSLesongPL5MenghubungkanHS Ibam – HSStrategiKosPembangunan(RM’000)AnggaranRezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)Inisiatif Infrastrukturi. Struktur 51,000.0ii. Pasang papan tanda jalan 26.7iii. Pemantauan & Pengawasan 1,300.0iv. Landskap 500.0v. Kos Luar Jangka 10,565.3Penghutanan Semula 688.2Kempen Kesedaran 200.0Jumlah kecil 103,938.0 223,853 23,793.4Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 244,422.0ii. Warta „scrub‟, padang rumput & 34,657.6tanah yang dilapangkanInisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan -iii. Pemantauan, Pengawasan & Kos2,400.0Luar JangkaPengambilan balik tanah 3,126.8Penghutanan semula 4,505.6Kempen Kesedaran 200.0Jumlah kecil 289,312.0 769,925 113,579.6Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 137,701.4ii. Warta „scrub‟, padang rumput &6,752.8tanah yang dilapangkanInisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 230.7iii. Pemantauan, Pengawasan & Kos2,446.1Luar JangkaPengambilan balik tanah 12,167.1Penghutanan semula 2,762.0Kempen Kesedaran 200.0Jumlah kecil 162,260.1 1,068,582 113,579.6Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 19,786.65-127

RangkaianKedondong, HSPekan dan HSNenasi Pekan FR &Nenasi FRPL6MenghubungkanRizab RamsarBera – HS Ibam(Temerloh)StrategiKosPembangunan(RM’000)AnggaranRezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)ii. Warta „scrub‟, padang rumput, 101,976.6tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 206.9iii. Pemantauan, Pengawasan & Kos2,441.4Luar JangkaPengambilan balik tanah 58,189.4Penghutanan semula 11,924.7Kempen Kesedaran 200.0Jumlah kecil 194,725.6 831,772 88,409.0Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 21,367.2ii. Warta „scrub‟, padang rumput,171.5tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 227.2iii. Pemantauan, Pengawasan & Kos2,445.4Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan semula 48.4Kempen Kesedaran 200.0Jumlah kecil 24,459.7 131,430 13,696.7Jumlah Rangkaian Utama 1,545,382.3 4,338,313 461,119.3SL1MenghubungkanHS Lepar – HSBerkelahWarta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 9,085.7ii. Warta „scrub‟, padang rumput,695.4tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -5-128

RangkaianSL2MenghubungkanHS Chini – HSLeparSL3MenghubungkanHS Raja Musa – HSBukit Tarek – HSBukit GadingSL4MenghubungkanHS Mersing – HSJemaluangStrategiKosPembangunan(RM’000)AnggaranRezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)ii. Pasang papan tanda jalan 227.2iii. Pemantauan, Pengawasan & Kos1,605.4Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula 196.1Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 11,909.9 59,685 6343.9Warta sebagai Hutan Terlindungi. Warta hutan tanah negeri 252,602.7ii. Warta „scrub‟, padang rumput,9,336.4tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 264.6iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,612.9Kos Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula 406.0Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 264,322.6 1,598,362 169,889.9Warta sebagai HutanPerlindungani. Warta hutan tanah negeri 94,799.1ii. Warta „scrub‟, padang rumput, 203,107.9tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrusturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 217.9iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,603.6Kos Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula 5,259.8Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 305,088.3 355,028 37,735.9Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 41,065.85-129

RangkaianSL5MenghubungkanHS Panti – HSKuala SediliSL6MenghubungkanHS Setul – HSTriangStrategiKosPembangunan(RM’000)AnggaranRezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)ii. Warta „scrub‟, padang rumput, 14,655.6tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 209.1iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,602.0Kos Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula 1,863.3Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 59,496.6 153,295 16,293.7Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri 5,791.7ii. Warta „scrub‟, padang rumput, 308,721.1tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 231.2iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,606.2Kos Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula 2152.9Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 318,513.1 436,041 318,949.2Warta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri -ii. Warta „scrub‟, padang rumput,-tanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -5-130

RangkaianStrategiKosPembangunan(RM’000)AnggaranRezabKarbonmtCPendapatanKarbonTahunan @US$30/mt(RM’000)ii. Pasang papan tanda jalan 228.2iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,605.6Kos Luar JangkaPengambilan balik tanah -Penghutanan Semula -Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 1,933.8 - -SL7MenghubungkanWarta sebagai Hutan Perlindungani. Warta hutan tanah negeri -HS Angsi – HS ii. Warta „scrub‟, padang rumput,-Berembuntanah yang dilapangkan dan„wetlands‟Inisiatif Infrastrukturi. Struktur -ii. Pasang papan tanda jalan 238.2iii. Pemantauan, Pengawasan dan1,607.6Kos Luar JangkaPengambilan balik Tanah -Penghutanan Semula -Kempen Kesedaran 100.0Jumlah kecil 1,945.8 - -Jumlah Rangkaian Sekunder 963,210.1 3,031,377 322,205.1Semua Kos Semua 2,508.6 7,369,690 783,324.3c. Penemuan Analisis EkonomiSatu analisis ekonomi dijalankan untuk menandakan kebolehupayaan ekonomi koridorekologi. Keputusan bagi analisis ekonomi seperti ditunjukkan dalam Jadual 5.13.EIRR adalah 12%, yang menunjukkan satu usaha yang boleh dilaksana terutama apabilakadar pulangan dalaman ekonomi adalah lebih tinggi daripada kos peluang modalkerajaan, iaitu pada 4.3% menurut kadar faedah dapat bertahan atas dasar lima tahunsekuriti kerajaan pada Jun 2008 (Perbendaharaan, Laporan Ekonomi, 2008-2009).5-131

Jadual 5.13:Bil.TahunNilai‘Imputed’TanahHutanNegeri @25% NilaiPasaranAnalisis Ekonomi Rangkaian EkologiPerhutananSemulaTanah yangdilapangkanKos (RM’000)InfrastrukturKosOperasiKerugianTahunanHasilHutanJumlahKosKeuntunganDaripadaJualanKarbon @US$30/mt(US$1:RM3.543)KeuntunganEkonomiBersih(RM’000)1 2013 298,728.8 4,767.5 41,598.6 23,196.6 38,591.8 406,883.4 - (406,883.4)2 2014 298,728.8 4,767.5 41,598.6 23,892.5 38,591.8 407,579.3 - (407,579.3)3 2015 298,728.8 4,767.5 41,598.6 24,609.2 38,591.8 408,296.0 - (408,296.0)4 2016 96,739.5 3,295.7 1,544.2 25,347.5 63,773.0 190,700.0 226,093.5 33,393.55 2017 96,739.5 3,295.7 1,544.2 26,107.9 63,773.0 191,460.4 226,093.5 34,633.06 2018 96,739.5 3,295.7 1,544.2 26,891.2 63,773.0 192,243.7 226,093.5 33,849.87 2019 96,739.5 3,295.7 1,544.2 27,697.9 63,773.0 193,881.3 226,093.5 33,043.18 2020 96,739.5 3,295.7 1,544.2 28,528.8 63,773.0 193,881.3 226,093.5 32,212.19 2021 187,954.3 1,975.6 2,572.1 29,384.7 117,547.7 339,434.4 423,218.3 83,783.910 2022 187,954.3 1,975.6 2,572.1 30,266.2 117,547.7 340,316.0 423,218.3 82,902.311 2023 187,954.3 1,975.6 2,572.1 31,174.2 117,547.7 341,224.0 423,218.3 81,994.412 2024 187,954.3 1,975.6 2,572.1 32,109.5 117,547.7 342,159.2 423,218.3 81,059.113 2025 187,954.3 1,975.6 2,572.1 33,072.7 117,547.7 343,122.5 423,218.3 80,095.914 2026 - - - 34,064.9 117,547.7 151,612.6 723,060.4 571,447.815 2027 - - - 35,086.9 117,547.7 152,634.6 723,060.4 570,425.916 2028 - - - 36,139.5 117,547.7 153,687.2 723,060.4 569,373.317 2029 - - - 37,223.7 117,547.7 154,771.4 723,060.4 568,289.118 2030 - - - 38,340.4 117,547.7 155,888.1 723,060.4 567,172.419 2031 - - - 39,490.6 117,547.7 157,038.3 723,060.4 566,022.220 2032 - - - 40,675.3 117,547.7 158,223.0 723,060.4 2,111,274.7Nilai Tanah 1,546,437.2EIRR 12%Nota:(1) mt:tan metrik(2) Rezab hidupanan karbon (hutan terbuka) @ 115 tC/ha. (see Weiss J. (ed), The Economics ofProject Appraisal and Environment (1994), for Brown and Pearce, “The Economic Value ofNon-Market Benefits of Tropical Forests: Carbon Storage.”(3) US$: RM3.543 (Kadar Bank Negara @ November 8 2008. Malaysian Reserve)(4) Harga karbon dianggap pada kadar US$30 setiap metrik tan(5) Tempoh analsis adalah 20 tahunAnalisis sensitiviti dijalankan untuk menentukan samada projek itu adalah munasabahdari segi ekonomi di bawah keadaan tidak stabil dan penemuan tersebut diringkaskandalam Jadual 5.10. Senario pertama menganggap nilai bagi tanah hutan negeri adalahlebih tinggi pada 50% harga pasaran bagi tanah pertanian dalam negeri, dan bukan 25%.Ini akan meningkatkan kos tanah manakala harga karbon adalah tetap pada US$30setiap tan metrik. EIRR dikira jatuh ke 6%. Pada peringkat ini, ia masih lebih tinggidaripada pulangan daripada lima tahun bon kerajaan, menunjukkan ia munasabah darisegi ekonomi bagi membangunkan rangkaian ekologi. Tetapi terdapat risiko jika margintidak besar. Kos naik atau jatuh harga karbon akan membawa satu kadar pulangan lebihrendah.5-132

Senario-senario kedua dan ketiga menganggap yang dagangan adalah kemungkinanberada dalam pasaran terbuka di mana harga adalah turun naik dan mungkin jatuhbanyak pada tahap paling rendah sehingga US$20 atau US$15 setiap tan metrik. Analisisjuga menunjukkan bahawa jika harga karbon setiap tan metrik berpurata US$20(andaian nilai tanah pada 25% harga pasaran); EIRR jatuh ke 6% (US$20/mt), di manamasih lebih tinggi daripada kos sosial dana kerajaan.Oleh yang demikian, adalah masih berdaya maju dari segi ekonomi untuk meneruskanpembangunan koridor-koridor itu. Bagaimanapun, jika harga karbon jatuh kepadaUS$15/mt, EIRR adalah dianggarkan pada 2%. Ini merupakan di bawah kos peluangmodal kerajaan, menyebabkan projek membazir. Dalam kes ini, pilihan bagimeneruskan pembangunan koridor ekologi itu menjadi amat bergantung pada nilai-nilaitidak ketara, yang tidak boleh diukur dan tidak difaktorkan menjadi analisis ekonomi.Jadual 5.14:Analisa SensitivitiAsas Kes(Nilai tanah hutan negeri pada 25% harga pasaran tanah pertanian danharga karbon adalah pada US$30 setiap tan metrik)Senario 1(Nilai tanah hutan negeri pada 50% harga pasaran tanah pertanian danharga karbon adalah pada US$30 setiap tan metrik)Senario 2(Nilai tanah hutan negeri pada 25% harga pasaran tanah pertanian danharga karbon adalah pada US$20 setiap tan metrik)Senario 3(Nilai tanah hutan negeri pada 25% harga pasaran tanah pertanian danharga karbon adalah pada US$15 setiap tan metrik)EIRR %126625-133