2007 wels vizitis mizans warmoadgenda aRniSnuli rekomendaciebis SesrulebisSemowmeba. vizitis Se<strong>de</strong>gad dadginda, rom sapyrobilis pirveli korpusis sardafigauqmda, saknebis fanjrebidan rkinis gisosebi moixsna da qali da arasrulwlovanipatimrebi sxva dawesebulebebSi iqnen gadayvanili. Tumca, komitetma daadgina cixisgadatvirTuloba 2004 w. maisSi (cixe 2 222 patimars iTvlida), romelmac aranormalurmaCvenebels miaRwia: <strong>de</strong>legaciis vizitis dRes, cixeSi 4 316 srulwlovani mamakacipatimari iyo, maSin ro<strong>de</strong>sac cixis <strong>of</strong>icialuri SesaZlebloba tevadobis mxriv 1 018patimaria. TiToeuli patimris sacxovrebeli sivrce sakanSi 0,5 kvadratul metrswarmoadgenda. <strong>de</strong>legaciam naxa 100 patimari, romeblic 20 sawolian da 45 kvadratulimetris farTobis sakanSi iyvnen moTavsebulebi. ZiriTadi Senobis saknebi im<strong>de</strong>naddazianebulia, rom maTi mdgomareobis aRwera SesaZleblobis zRvars scil<strong>de</strong>ba.patimrebs iSviaTad ux<strong>de</strong>bodaT aseTi cudi pirobebidan gamosvla: ezoSigaseirneba SeeZloT kviraSi samjer, xolo Sxapis miReba erTxel an orjer. Zilisukmarisobam, arasakmarisma higienam da monotonurma cxovrebam ziani miayena patimrebisjanmrTelobas. gamomidinare iqidan, rom ram<strong>de</strong>nime patimari erT sawols inawilebs,tilebisa da munis gada<strong>de</strong>ba swrafad x<strong>de</strong>ba. aseT pirobebSi, masobrivi infeqciebisa daZaladobiT gamowveuli incin<strong>de</strong>ntebis albaToba Zalian maRalia. mravali patimari,romelsac dResdReobiT mexuTe sapyrobilis pirobebTan uwevs Segueba, sazogadoebasdazianebuli fsiqikiTa da Seryeuli janmrTelobiT daubrun<strong>de</strong>ba.44. zemoT aRwerili pirobebi, romlebSic mexuTe sapyrobilis patimrebisumetesoba imy<strong>of</strong>eba, warmoadgens damamcirebel da araadamianur mopyrobas dacivilizebili sazogadoebis sapirispiroa.2007 w. 11 maisis weriliT, saqarTvelos mTavrobam komitets acnoba, rom ram<strong>de</strong>nimeaseuli patimari mexuTe sapyrobilidan rusTavis meore sapyrobileSi iqna gadayvanilida amgvarad, mexuTe sapyrobileSi my<strong>of</strong>i patimrebis rao<strong>de</strong>noba 3 835-m<strong>de</strong> Semcirda. amismiuxedavad, cixis gadatvirTulobis problema gadawy<strong>de</strong>ba TbilisSi (gldanSi) axalicixis gaxsniT, romelic 4 000 patimarze iqneba gaTvlili da romlis mSeneblobac 2007w. seqtemberSi dasrul<strong>de</strong>ba.76. Tbilisis mexuTe sapyrobileSi samedicino personali Sedgeboda sami saerTopr<strong>of</strong>ilis eqimis, erTi stomatologis, erTi fsiqiatris, erTi filtvebis specialistisada rva eqTnisgan, romelTagan sami RamiT morigeobda.77. <strong>de</strong>legaciam daaskvna, rom monaxulebuli sasjelaRsrulebis dawesebulebebismedikamentebiT momarageba ukanaskneli wlebis manZilze mniSvnelovnad gaumjobesda.Tumca, amis miuxedavad, patimarTa garkveuli rao<strong>de</strong>noba uCivis im faqts, romaucilebeli wamlebis nawilis SeZena maT ojaxebis meSveobiT ux<strong>de</strong>baT. rac Seexebamonaxulebuli sasjelaRsrulebis dawesebulebebis aRWurvilobas, is Semoifarglebodawnevis sazomi aparatebiTa da stetoskopebiT. ar arsebobda araviTari mowyobilobasisxlis sabaziso analizebis asaRebad da rentgenografiis Casatareblad, racaucilebelia gadam<strong>de</strong>bi daava<strong>de</strong>bebis, maT Soris tuberkulozis. gamosavlenad, miTufro, rom Tbilisis mexuTe sapyrobile sasjelaRsrulebis sistemis mTavardawesebulebas warmoadgens.78. patimrebi, romlebc hospitalizacias saWiroebdnen, cixis eqimisrekomendaciiT, cixis centralur saavadmy<strong>of</strong>oSi iqnen gadayvanilebi. monaxulebuldawesebulebebSi adgili hqonda saCivrebs gadayvanis dagvianebasTan dakavSirebiT, raccixis centraluri saavadmy<strong>of</strong>os SezRuduli SesaZleblobebidan gamomdinareobs.patimrebi, romelTa gadayvanac ver xerx<strong>de</strong>boda, sakuTar ojaxebze iyvnen damoki<strong>de</strong>bulni(rac, savaraudod, aseve moicavda saavadmy<strong>of</strong>oSi gadayvanisas eskortirebis xarjebs).wamebis sawinaaRm<strong>de</strong>go komiteti iZleva rekomendacias, romlis Tanaxmad,patimrebi, romleboc saWiroeben hospitalizacias, swrafad unda iqnen gadayvanilniSesabamis samedicino dawesebulebaSi.79. eqimebisa da eqTnebis arasakmarisi rao<strong>de</strong>nobis gamo, cixeSi patimrisSesvlisas Catarebul samedicino Semiwmebas Zalian SezRuduli saxe hqonda an saerTodar tar<strong>de</strong>boda. erTa<strong>de</strong>rTi cixe, romelSic patimrebs Sesvlisas utar<strong>de</strong>bodaT12
samedicino Semowmeba iyo Tbilisis mexuTe sapyrobile, sadac axal misul patimrebseqimi an eqTani utarebdnen sxeulze dazianebebis Semowmebas da TiToeuli dazianebisSesaxeb informacia, aseve arasaTanado mopyrobis Sesaxeb saCivari dauyovneblivgadaecemoda prokuraturas. Tumca, sxva SemTxvevbSi, samedicino Semowmeba tar<strong>de</strong>bodaswrafad da ar x<strong>de</strong>boda patimris janmrTelobis mdgomareobis Sesabamisi aucilebeliprocedurebis gansazRvra. danarCen sasjelaRsrulebiT dawesebulebebSi Sesvlisas,samedicino Semowmeba ar tar<strong>de</strong>boda. patimari isinjeboda eqimis mier mxolodgansakuTrebuli Civilebis an janmrTelobisaTvis aucileblobis arsebobis SemTxvevSi.wamebis sawinaaRm<strong>de</strong>go komiteti iZleva rekomendacis, romlis Tanaxmad,saqarTvelos mTavrobam unda gaataros Sesabamisi RonisZiebebi imisaTvis, rom cixeSiSesvlidan 24 saaTis ganmavlobaST, TiToeuli patimari gasinjul unda iqnas cixissamedicino personalis mier. Catarebuli samedicino gamokvleva unda iyos sruli damoicav<strong>de</strong>s gadam<strong>de</strong>bi daava<strong>de</strong>bebis diagnostikas.81. komiteti SeSfoTebulia im faqtiT, rom misi meore vizitis dros,tuberkulozTan brZolis kuTxiT dafiqsirebuli progresi dakninebulia patimarTarao<strong>de</strong>nobis swrafi zrdiTa da cixeebis gadatvirTulobiT. wiTeli jvrissaerTaSoriso komitetis Zalisxmevis miuxedavad, SeuZlebeli gaxda Tbilisis mexuTesapyrobileSi Sesuli TiToeuli patimris gasinjva. amasTanave, aseTi Semowmebisa dalaboratoriuli aRWurvilobis arasebobis gamo, SeuZlebeli iyo tuberkulozisdiagnostika zugdidis meoTxe, rusTavis meeqvse, Tbilisis meSvi<strong>de</strong> da rusTavis meoresapyrobileebSi.komiteti mouwo<strong>de</strong>bs saqarTvelos mTavrobas, gaagrZelos Zalisxmevapenitencialur sistemaSi tuverkulozTan sabrZolvelad, tuberkulozis sistematiuridiagnostikisa da DOTS-is programiT mkurnalobis gziT.57. saxelmZRvanelo wesebi cixeebSi tuberkulozis kontrolisSesaxeb, jandacvis saerTaSoriso organizacia da wiTeli jvrissaerTaSoriso komitetijandacvis saerTaSoriso organizaciam SeimuSava tuberkulozis mkurnalobisprograma, romelic cnobilia DOTS-is saxeliT (Directly Observed Treatment, Short <strong>cour</strong>se) daefuZneba infeqciuri tuberkuloziT daava<strong>de</strong>bulTa diagnostikasa da mkurnalobas.cixeebisa da patimrobis specifikuri pirobebis gaTvaliswineba aucilebelia DOTS-ismeTodiT mkurnalobis dros. cixeebis samedicino samsaxurebma DOTS-is meTodiTmkurnalobis strategia tuberkulozis mkurnalobis erovnul programebTan mWidrokoordinaciiT unda danergon.saxelmZRvanelo wesebi aucilebelia imisaTvis, rom cixis adminstraciamdanergos DOTS-is strategia. politikuri gadawyvetilebis mimRebni SeiZleba aricnobdnen cixeebSi tuberkulozis problemas, misi ufro didi masStabebiT gavrcelebissaSiSroebasa da medikamentozuri mkurnalobis aucileblobas.tuberkuloziT daava<strong>de</strong>bisa da misi gavrcelebis saSiSroebaM tuberkuloziT daava<strong>de</strong>buli adamiani inficirebuli rCeba mravali w., zogjermTeli sicixlis ganmavlobaSi. HIV virusiT inficirebis ararsebobis SemTxvevaSi,adamianTa did umravlesobas (90%), romlebsac M tuberkulozi gadaedoT, aruviTar<strong>de</strong>baT tuberkulozi. aseT adamianebSi, romlebic janmrTelad gamoiyurebian,magram inficierebulebi arian tuberkuloziT. tuberkulinis gamokvlevis Se<strong>de</strong>gebiSesaZloa pozitiuri iyos. daava<strong>de</strong>ba nebismier momentSi SeiZleba ganviTar<strong>de</strong>s.daava<strong>de</strong>bam SesaZloa daazianos araerTi qsovili da organo, magram gansakuTrebiT13