q a l i T u r q e T S i
q a l i T u r q e T S i q a l i T u r q e T S i
62usayvarlesi Svili Mmustafa, romelic mamis Tvalwin sikvdiliTdasajes. (noviCevi 1963:99; inaljiqi 1989:87).saxelganTqmuli orientalisti n. m. penzeri werda, rom,roksolanas mmarTvelobiT daiwyo qalTa mmarTvelobis xana (kadınlarsultanatı), romelic daaxloebiT 150 weli gagrZelda, Turqan validesultnis, muhamed IV-is dedis gardacvalebamde (penzeri 2005:186). TumcaCven vxvdebiT am faqtis sxvanair axsnas u. u. beiTsis naSromSi, romelicvaraudobs, rom e.w. qalTa mmarTvelobis era osmalur istoriografiaSidaiwyo safies mmarTvelobiT (beiTsi 1978:254)“hurem sultanma” miaRwia muslimuri samarTlis mixedviTgamxdariyo sultnis kanonieri coli, risTvisac arcerT mona qalsosmaleTis imperiis arsebobis bolo ori saukunis manZilze ar miuRwevia(kinrosi 2002:236). am qorwinebam rogorc qristianul, ise muslimursamyaroSi didi aRSfoTeba gamoiwvia. roksolanas vaJebi gaxdnenosmaleTis taxtis memkvidreebi. misi vaJi selimi 1566 wels suleimanis I-is momdevno sultani gaxda, mas Semdeg rac brZola mougo Tavis Zmasbaiazids, romelic 1561 wels am brZolaSi daiRupa.qveynis marTva-gamgeobaSi Tavisuflad ereodnen sultnisqaliSvilebic. amisi magaliTia sultan suleiman I-is (1520-1566) daroksolanas qaliSvili mihrimahi. is yvelaze cnobili princesa iyoosmaleTis imperiaSi. mihrimahi saTaveSi edga mraval saganmanaTleblo dasaqvelmoqmedo saqmianobas. man mniSvnelovani roli Seasrula mamis daaseve Zmis selim II-is (1566-1574) sultnobis dros (beiTsi 1978:252).mihrimahi, mamis surviliT, colad gahyva rusTem faSas – Soreulidiarbeqiris mmarTvels. aRsaniSnavia, rom colisa da sidedrisaqtiurobiT rusTem faSa orjer gaxda didveziri sultan suleiman I-isdros. kinrosi dasZnes: “mas Semdeg rac rusTem faSa gaxda suelimanissiZe da didveziri, mis xelT aRmoCnda saxelmwifos finansebi. sultnisneba-surviliT mis xelSi aRmoCnda qveynis marTvis sadaveebi. Sesabamisadroksolanam miaRwia Tavisi Zalauflebis zenits” (kinrosi 2002:238).mihrimahma waaqeza mama maltelTa winaaRmdeg laSroba moewyoT. osmaloistorikosTa mixedviT mihrimahi mamas vaJiSvilebze metadac uyvarda. mama
63mas Wkvian qalad miiCnevda. aqedan gamomdinare, misi rCevebi sasaxliswevrTa gamoxmaurebasa da mamis mowonebas imsaxurebda.aRsaniSnavia, rom mihrimahi didi qonebis mflobeli gaxldaT. Mmisqonebas Seadgenda misi mziTevi da agreTve qmris danatovari qoneba.istorikosi ibrahim feCevi dasZens: “rusTem-faSam gamoiCina didiguluxvoba, is gascemda did mowyalebas. man didZali fuli dautovasultan mihrimahs” (feCevi 1981-1982).zemoT ukve moxseniebuli iyo, rom mona qalidan validesulTnobamde amaRlda qosem sultani. is iyo valide sultani samiTaobis sultnobis dros, kerZod ki murad IV-is (1623-1640), ibrahimis (1640-1648) da mehmed IV-is (1648-1687) dros. qosem sultani iyo ahmed I-is “xasa”,romelmac Semdeg didi uflebebi moipova. is sasaxlis karze metadgavleniani figura iyo. amasTanave aqtiurad monawileobda osmaleTisimperiis taztze axali kandidaturis SerCevis procesSi.ahmed I-ma gzidan Camoicila Tavisi Zma mustafa, romelicsasikvdilod gaimeta. male taxtze ahmed I-is (1603-1617) Svili osmaniavida, Tumca mas taxtis mopovebaSi didi dabrkolebis gadalaxva mouxda.osmanma, taxtis mosapoveblad, gadawyvita sikvdiliT daesaja Tavisiyvela Zma, maT Soris mamamisis ahmed I-is favoriti qalis, yofili “xasis”– qosemis sami vaJi: muradi, qasimi da ibrahimi. 1612 wels venecieli elCiTurqeTSi simon kontarini ityobineba, rom qosemma TxovniT mimarTasultans da Tavisi Svilebi sikvdilisagan daixsna. osmanis Tavdapirvelicda – xelSi Caegdo taxti, kraxiT dasrulda. amisi mizezi gaxldaT is,rom mas dedamisi ar daexmara taxtis mopovebaSi. 1618 wels, roca osmanitaxtze avida, dedamisi mahfiruzi cocxali iyo. is faqti, rom mahfiruziar mfarvelobda Tavis Svils, ganpirobebuli iyo im mizeziT, rom isosmanis sultnobis dros sasaxleSi ar cxovrobda da Sesabamisad arcvalide sultani ar yofila. “savaraudoa, rom mahfiruzis mokveTasasaxlidan moxda Tavisi Svilis osmanis gamefebamde da man Tavisistatusis aRdgena sasaxlis karze amis mere veRar SeZlo. amazemetyvelebs misi sasaxlidan Sors cxovreba da aseve misi mokrZalebulidasaflaveba 1620 wels, Svilis gamefebidan 2 wlis Semdeg” (persi1993:233).
- Page 11 and 12: 11iafets (iafesi), wilad xvda aRmos
- Page 13 and 14: 13Semdegi mniSvnelovani aRiareba iy
- Page 15 and 16: 15winaswarmetyveli agreTve ambobs:
- Page 17 and 18: 17epoqaSi qali ganixileboda, rogorc
- Page 19 and 20: 19aarsebda meCeTebsa da sxva religi
- Page 21 and 22: 21meTvalyureobis qveS iyo da gadawy
- Page 23 and 24: 23islamis gavrcelebis Semdeg osmale
- Page 25 and 26: 25selim I -is kanonTa wignis Sedgen
- Page 27 and 28: 27damokidebuli iyo qalis socialur m
- Page 29 and 30: 29mamakacis adgilas da sifahimac ar
- Page 31 and 32: 31faqtobrivad iyo pasuxi misi koleg
- Page 33 and 34: 33XVIII saukunis saxelovani poeti q
- Page 35 and 36: 353. haremi da misi ierarqia osmale
- Page 37 and 38: 37wlis Cerqezi gogona, 15-16 wlis C
- Page 39 and 40: 39meqrTameobis kera. haramxana mdeb
- Page 41 and 42: 41radganac sultanTan pirispir Sexve
- Page 43 and 44: 43MmTavari “Hasseki Sultan”-i i
- Page 45 and 46: 45haremis metad korumpirebul fenas
- Page 47 and 48: 47naTesavebi da axvedrebdnen 200-md
- Page 49 and 50: 49igive faqtze aris yuradReba gamax
- Page 51 and 52: 514. valide sultani.qalTa mmarTvelo
- Page 53 and 54: 53didi avtoritetiT sargeblobda. dro
- Page 55 and 56: 558. handani (1603-1603) mehmed III
- Page 57 and 58: 57aseve imeorebs Zvel da popularul
- Page 59 and 60: 59gsurT daipyroT Cveni qveyana, maS
- Page 61: 61Soris imperator ioane V paleologi
- Page 65 and 66: 65ebraelis, saxelad “kiarezas”
- Page 67 and 68: 67miliardi asperi inaxeboda (hameri
- Page 69 and 70: 69sultans adanaSaulebdnen didZali f
- Page 71 and 72: 71“regentobis xanis” aRsaniSnav
- Page 73 and 74: 73gamyarda, radganac man SeZlo swra
- Page 75 and 76: 75aeyvanaT da sazeimo ceremonia meC
- Page 77 and 78: 77balansi didad iyo damokidebuli su
- Page 79 and 80: 79Tvlida Tavis TiToeul nabijs, rogo
- Page 81 and 82: 81sultans acnoba, ris Sedegadac mox
- Page 83 and 84: 83axali sultani gaxda ibrahimis 7 w
- Page 85 and 86: 85mniSvnelovani gavlenis qveS. l. k
- Page 87 and 88: 87mamakaci iyo. ceremonia iyo simbo
- Page 89 and 90: 89vercxlisa da oqros foTlebiT morTu
- Page 91 and 92: 916. qalis statusi osmalurisaojaxo
- Page 93 and 94: 93memkvidreobiT gadacema. “mahri
- Page 95 and 96: 957. qali da qvelmoqmedeba osmaleTi
- Page 97 and 98: 97Camomavali qalebi iyvnen didmasSt
- Page 99 and 100: 99kargi cxeni. is saukeTeso, morwmu
- Page 101 and 102: 101Sadrevnebi” (zarinebafi 2002:5
- Page 103 and 104: 103colis yola sxva mizeziTac iyo ga
- Page 105 and 106: 105mesakuTris qonebidan. berklis mi
- Page 107 and 108: 107da gaTxovebis Semdegac mas Sors
- Page 109 and 110: 109yofila qoseleris fermis da saxle
- Page 111 and 112: 111Cven vigebT, rom haje hanimi xel
62usayvarlesi Svili Mmustafa, romelic mamis Tvalwin sikvdiliTdasajes. (noviCevi 1963:99; inaljiqi 1989:87).saxelganTqmuli orientalisti n. m. penzeri werda, rom,roksolanas mmarTvelobiT daiwyo qalTa mmarTvelobis xana (kadınlarsultanatı), romelic daaxloebiT 150 weli gagrZelda, Turqan validesultnis, muhamed IV-is dedis gardacvalebamde (penzeri 2005:186). TumcaCven vxvdebiT am faqtis sxvanair axsnas u. u. beiTsis naSromSi, romelicvaraudobs, rom e.w. qalTa mmarTvelobis era osmalur istoriografiaSidaiwyo safies mmarTvelobiT (beiTsi 1978:254)“hurem sultanma” miaRwia muslimuri samarTlis mixedviTgamxdariyo sultnis kanonieri coli, risTvisac arcerT mona qalsosmaleTis imperiis arsebobis bolo ori saukunis manZilze ar miuRwevia(kinrosi 2002:236). am qorwinebam rogorc qristianul, ise muslimursamyaroSi didi aRSfoTeba gamoiwvia. roksolanas vaJebi gaxdnenosmaleTis taxtis memkvidreebi. misi vaJi selimi 1566 wels suleimanis I-is momdevno sultani gaxda, mas Semdeg rac brZola mougo Tavis Zmasbaiazids, romelic 1561 wels am brZolaSi daiRupa.qveynis marTva-gamgeobaSi Tavisuflad ereodnen sultnisqaliSvilebic. amisi magaliTia sultan suleiman I-is (1520-1566) daroksolanas qaliSvili mihrimahi. is yvelaze cnobili princesa iyoosmaleTis imperiaSi. mihrimahi saTaveSi edga mraval saganmanaTleblo dasaqvelmoqmedo saqmianobas. man mniSvnelovani roli Seasrula mamis daaseve Zmis selim II-is (1566-1574) sultnobis dros (beiTsi 1978:252).mihrimahi, mamis surviliT, colad gahyva rusTem faSas – Soreulidiarbeqiris mmarTvels. aRsaniSnavia, rom colisa da sidedrisaqtiurobiT rusTem faSa orjer gaxda didveziri sultan suleiman I-isdros. kinrosi dasZnes: “mas Semdeg rac rusTem faSa gaxda suelimanissiZe da didveziri, mis xelT aRmoCnda saxelmwifos finansebi. sultnisneba-surviliT mis xelSi aRmoCnda qveynis marTvis sadaveebi. Sesabamisadroksolanam miaRwia Tavisi Zalauflebis zenits” (kinrosi 2002:238).mihrimahma waaqeza mama maltelTa winaaRmdeg laSroba moewyoT. osmaloistorikosTa mixedviT mihrimahi mamas vaJiSvilebze metadac uyvarda. mama