q a l i T u r q e T S i
q a l i T u r q e T S i q a l i T u r q e T S i
60aRsaniSnavia, rom sultnis samefo karze Warbobdnen aramuslimuriwarmoSobis qalebi. magaliTad, murad IV-is (1623-1640) deda berZeni iyo,sultan suleiman I-is (1520-1566) coli – roksolana slavi warmoSobisa,mehmed II-is (1451-1481) coli da Semdgomi sultnis deda gulbaxari –albanuri an berZnuli warmoSobisa. es ganpirobebuli iyo metwiladpolitikuri mdgomareobiT. am faqts adasturebs istorikosi ibrahimfeCevi Tavis istoriul naSromSi da dasZens: “aw gardacvlilmaildirimma baiazid xanma colad moiyvana vlakas vaJiSvilis qaliSvili.udavoa, es uCveulo tradicia sultnis karze – giauris qaliSviliscolad moyvana, metad xSiri iyo. ase rom, sultnis karze Warbobdnenmezobeli qveynis mmarTvelebis lamazi qaliSvilebi. aseve sultan muradII-em (1421-1451) colad moiyvana voCes qaliSvili. voCe iyo vlakas vaJi, masmiznad hqonda dasaxuli daemarcxebina bosniis mefe da sxva rumeliisgiaurebi. Sedegad man waarTva mas semenderu” (feCevi 1981-1982).aseve “orxan I-ma (1326-1360) colad moiyvana bizantieli princesa –Teodora, sul male Teodoras da colad gahyva ioane paleologs. amgziT Turqebi damkvidrdnen evropaSi ara rogorc mtrebi, aramed rogorcmokavSireebi da naTesavebi bizantiis imperatorisa” (kinrosi 1997:353).am faqts imeorebs h. inaljiqi da dasZens: 1346 wels osmaleTissultanma orhanma kavSiri daamyara ioane V kantakuzenTan – bizantiistaxtis pretendentTan da iqorwina mis qaliSvil – Teodoraze. aman xeliSeuwyo osmalebs Careuliyvnen bizantiis saSinao saqmeebSi (inaljiqi1989:9).XIV saukuneSi murad I-ma (1360-1389) iqorwina ramdenime berZenprincesaze, maT Soris iyo bizantiel kantakuzenTa ojaxis asuli. misipirveli coli berZeni iyo, romelsac Semdgom daerqva “gulCiCeki”(Gűlçiçek). misgan sultans Semdgomi sultani baiazid I – “elva” (1389-1402)eyola. “baiazidma dedis gavleniT colad moiyvana qristiani colebi, maTislamis pirvel saukuneebSi. momdevno xanebSi zavia ewodeboda sufi Saihissavanesac, sadac is qadagebda da aswavlida muridebs. es termini gansakuTrebiTgavrcelda Crd. afrikaSi (maRribSi) da andalusiaSi (muslimur espaneTSi),sadac sufiurma savaneebma saerTod didi roli iTamaSes sufizmis propagandasada popularizaciaSi (sanikiZe 1999a: 62).
61Soris imperator ioane V paleologis qaliSvili. magram yvelaze metadTavisi colebidan gamoarCevda despines, romelic iyo ungreTis mefislazar I-is qaliSvili. despina sakmaod did Zalauflebas flobda, magramis ar gamxdara sultnis deda. is sultanTan erTad 1402 wlis ankarisSetakebis dros tyved Cavarda, sultani male gardaicvala, despinastragikuli istoriac aq wydeba, is rom sultnis deda gamxdariyo maszemeti iqneboda cnobili, magram ucnobia Semdgomi sultani mehmed I (1413-21)misi Svili iyo Tu ara” (gudvini 1994:122).aqve unda aRvniSnoT, rom zogierTi valide sultani warsulSi monaqali iyo, romlebmac moaxerxes sasaxlis karze dawinaureba da validesulTnobamde amaRleba. aseT qalebs miekuTvnebian Semdegi validesultnebi: qosemi, nurbanu, safie da gulnuS sultnebi (alTindali1994:29).sultan suleiman I-is (1520-1566) coli roksolana warmoSobiT slavimona qali iyo, romelic kavkasiaSi tyved Cavardnis Semdeg stambolismonaTa bazarze, aqedan ki sultnis haramxanaSi moxvda. roksolanamharemSi warmatebas male miaRwia. igi gaxda sultnis favoriti dasazogadoebriv Sekrebebze sultans mudam Tan dahyveboda. man osmaleTisimperiaSi precedenti Seqmna da 1536 wels haremi Zvelidan axalsasaxleSi gadaitana sultnis gverdiT, sadac man Tavisi gavlenis qveSmoaqcia sultani da agreTve xelT igdo saxelmwifos marTvis sadaveebi(kinrosi 1997:256; uzunCarSili 1998:404-405; inaljiqi 1989:86). man gamoiwviasultnis colis – gulbaharis aRSfoTeba, romlis Svili – mustafaosmaleTis imperiis taxtis memkvidred iTvleboda.male, 1534 wels roksolanas wyalobiT gulbahari da misi Svilimustafa imperiis Soreul provinciaSi gadaasaxles. roksolanassuleimanisagan vaJi eyola, romelsac arsebuli taxtis memkvidre undaSeecvala.roksolanam daarwmuna suleimani, rom didveziri ibrahimi masRalatobda da cdilobda sultnis xelisuflebis uzurpacias. esyvelaferi imiT dasrulda, rom 1536 wels didveziri ibrahimi sikvdiliTdasajes. TandaTanobiT “hurem sultanma” haremis qalTa Soris pirveliadgili moipova. roksolanas intrigebs emsxverpla suleimanis
- Page 9 and 10: 9“bizantiis imperiis dros qalebi
- Page 11 and 12: 11iafets (iafesi), wilad xvda aRmos
- Page 13 and 14: 13Semdegi mniSvnelovani aRiareba iy
- Page 15 and 16: 15winaswarmetyveli agreTve ambobs:
- Page 17 and 18: 17epoqaSi qali ganixileboda, rogorc
- Page 19 and 20: 19aarsebda meCeTebsa da sxva religi
- Page 21 and 22: 21meTvalyureobis qveS iyo da gadawy
- Page 23 and 24: 23islamis gavrcelebis Semdeg osmale
- Page 25 and 26: 25selim I -is kanonTa wignis Sedgen
- Page 27 and 28: 27damokidebuli iyo qalis socialur m
- Page 29 and 30: 29mamakacis adgilas da sifahimac ar
- Page 31 and 32: 31faqtobrivad iyo pasuxi misi koleg
- Page 33 and 34: 33XVIII saukunis saxelovani poeti q
- Page 35 and 36: 353. haremi da misi ierarqia osmale
- Page 37 and 38: 37wlis Cerqezi gogona, 15-16 wlis C
- Page 39 and 40: 39meqrTameobis kera. haramxana mdeb
- Page 41 and 42: 41radganac sultanTan pirispir Sexve
- Page 43 and 44: 43MmTavari “Hasseki Sultan”-i i
- Page 45 and 46: 45haremis metad korumpirebul fenas
- Page 47 and 48: 47naTesavebi da axvedrebdnen 200-md
- Page 49 and 50: 49igive faqtze aris yuradReba gamax
- Page 51 and 52: 514. valide sultani.qalTa mmarTvelo
- Page 53 and 54: 53didi avtoritetiT sargeblobda. dro
- Page 55 and 56: 558. handani (1603-1603) mehmed III
- Page 57 and 58: 57aseve imeorebs Zvel da popularul
- Page 59: 59gsurT daipyroT Cveni qveyana, maS
- Page 63 and 64: 63mas Wkvian qalad miiCnevda. aqeda
- Page 65 and 66: 65ebraelis, saxelad “kiarezas”
- Page 67 and 68: 67miliardi asperi inaxeboda (hameri
- Page 69 and 70: 69sultans adanaSaulebdnen didZali f
- Page 71 and 72: 71“regentobis xanis” aRsaniSnav
- Page 73 and 74: 73gamyarda, radganac man SeZlo swra
- Page 75 and 76: 75aeyvanaT da sazeimo ceremonia meC
- Page 77 and 78: 77balansi didad iyo damokidebuli su
- Page 79 and 80: 79Tvlida Tavis TiToeul nabijs, rogo
- Page 81 and 82: 81sultans acnoba, ris Sedegadac mox
- Page 83 and 84: 83axali sultani gaxda ibrahimis 7 w
- Page 85 and 86: 85mniSvnelovani gavlenis qveS. l. k
- Page 87 and 88: 87mamakaci iyo. ceremonia iyo simbo
- Page 89 and 90: 89vercxlisa da oqros foTlebiT morTu
- Page 91 and 92: 916. qalis statusi osmalurisaojaxo
- Page 93 and 94: 93memkvidreobiT gadacema. “mahri
- Page 95 and 96: 957. qali da qvelmoqmedeba osmaleTi
- Page 97 and 98: 97Camomavali qalebi iyvnen didmasSt
- Page 99 and 100: 99kargi cxeni. is saukeTeso, morwmu
- Page 101 and 102: 101Sadrevnebi” (zarinebafi 2002:5
- Page 103 and 104: 103colis yola sxva mizeziTac iyo ga
- Page 105 and 106: 105mesakuTris qonebidan. berklis mi
- Page 107 and 108: 107da gaTxovebis Semdegac mas Sors
- Page 109 and 110: 109yofila qoseleris fermis da saxle
60aRsaniSnavia, rom sultnis samefo karze Warbobdnen aramuslimuriwarmoSobis qalebi. magaliTad, murad IV-is (1623-1640) deda berZeni iyo,sultan suleiman I-is (1520-1566) coli – roksolana slavi warmoSobisa,mehmed II-is (1451-1481) coli da Semdgomi sultnis deda gulbaxari –albanuri an berZnuli warmoSobisa. es ganpirobebuli iyo metwiladpolitikuri mdgomareobiT. am faqts adasturebs istorikosi ibrahimfeCevi Tavis istoriul naSromSi da dasZens: “aw gardacvlilmaildirimma baiazid xanma colad moiyvana vlakas vaJiSvilis qaliSvili.udavoa, es uCveulo tradicia sultnis karze – giauris qaliSviliscolad moyvana, metad xSiri iyo. ase rom, sultnis karze Warbobdnenmezobeli qveynis mmarTvelebis lamazi qaliSvilebi. aseve sultan muradII-em (1421-1451) colad moiyvana voCes qaliSvili. voCe iyo vlakas vaJi, masmiznad hqonda dasaxuli daemarcxebina bosniis mefe da sxva rumeliisgiaurebi. Sedegad man waarTva mas semenderu” (feCevi 1981-1982).aseve “orxan I-ma (1326-1360) colad moiyvana bizantieli princesa –Teodora, sul male Teodoras da colad gahyva ioane paleologs. amgziT Turqebi damkvidrdnen evropaSi ara rogorc mtrebi, aramed rogorcmokavSireebi da naTesavebi bizantiis imperatorisa” (kinrosi 1997:353).am faqts imeorebs h. inaljiqi da dasZens: 1346 wels osmaleTissultanma orhanma kavSiri daamyara ioane V kantakuzenTan – bizantiistaxtis pretendentTan da iqorwina mis qaliSvil – Teodoraze. aman xeliSeuwyo osmalebs Careuliyvnen bizantiis saSinao saqmeebSi (inaljiqi1989:9).XIV saukuneSi murad I-ma (1360-1389) iqorwina ramdenime berZenprincesaze, maT Soris iyo bizantiel kantakuzenTa ojaxis asuli. misipirveli coli berZeni iyo, romelsac Semdgom daerqva “gulCiCeki”(Gűlçiçek). misgan sultans Semdgomi sultani baiazid I – “elva” (1389-1402)eyola. “baiazidma dedis gavleniT colad moiyvana qristiani colebi, maTislamis pirvel saukuneebSi. momdevno xanebSi zavia ewodeboda sufi Saihissavanesac, sadac is qadagebda da aswavlida muridebs. es termini gansakuTrebiTgavrcelda Crd. afrikaSi (maRribSi) da andalusiaSi (muslimur espaneTSi),sadac sufiurma savaneebma saerTod didi roli iTamaSes sufizmis propagandasada popularizaciaSi (sanikiZe 1999a: 62).