q a l i T u r q e T S i

q a l i T u r q e T S i q a l i T u r q e T S i

13.07.2015 Views

42Zlieri fizikuri monacemebis “oTaxis qalebi” xdebodnen haremis mTavariadministratorebi sxvadasxva sferoSi, rogoric iyo: abanos meTvalyure,yuranis wamkiTxveli, sawyobis meTvalyure da a.S. “oTaxis qals” SeeZloharemis ufro maRal safexurze asvla an SeiZleboda is xelaxlagaeyidaT monaTa bazarze (krutie 1989:33).haremis Semdeg safexurze iyvnen “gedik”-i 16 an “privilegirebuli”,romelic sultans nanaxi hyavda an kontaqtic hqonda masTan. isini aramxolod lamazebi iyvnen, aramed ganaTlebuli da mosiyvaruleni, Tumcaisini isev qaliSvilebi iyvnen. sxvadasxva periodSi es gogonebiiwodebodnen, rogorc “gözde” 17 , romlebic xSirad uerTdebodnen “ikbal” 18 -ebisa da “hassodalık 19 ”-ebis kategorias, amisaTvis maT unda gaeCinaT Svili.is vinc SeZlebda sultnis yuradRebis mipyrobas da masTan Ramesgaatarebda, sakuTar oTaxs imsaxurebda Tavisi monebiT, samzareulosmosamsaxureebiTa da sakuTari saWurisebiT. Tu rCeulebs qaliSviliSeeZinebodaT, gadadiodnen sasaxleSi da xdebodnen “Hasseki kadın” 20 ,qaliSvilis mSoblebi. sultnis gardacvalebis SemTxvevaSi maT SeeZloTgaTxoviliyvnen. Tu vaJi SeeZinebodaT, maTi Semosavalic izrdeboda damaTi ambiciac dakmayofilebuli iyo. “ikbal”-is kategoriidan, sul mcireisini xdebodnen “Hasseki Sultan” 21 -i an axalgazrda vaJiSvilis dedebi,Tumca vaJiSvilis daRupvis SemTxvevaSi maT es statusi CamoerTmeodaT(hameri 1992:86). maTi statusi eqvivalenti iyo kanonieri colisstatusisa, maT hqondaT apartamentebi, hyavdaT monebi, saWurisebi, qoneba,uamravi Casacmeli, Zvirfaseuloba da jamagiri (penzeri 2005:176).16 gedik – am SemTxvevaSi niSnavs privilegirebuls, romelic jer kidev ar hyavdasultans arCeuli.17 gözde – “gogona sultnis TvalSi”18 ikbal – sultnis sayvareli, romelic jer ar aris dawinaurebuli kadın-ad.19 hassodalik – iRbliani an rCeuli, sultnis favoriti20 Hasseki kadin – sultnis qaliSvilis dedebi21 Hasseki Sultan – sultnis vaJiSvilis dedebi

43MmTavari “Hasseki Sultan”-i iyo yvelaze ufrosi vaJiSvilis deda,romelic taxtze asvlisTanave xdeboda “Valide Sultan”-i 22 da marTavdaharems. Teoriulad Svilis sikvdili niSnavda misi uflebebisCamorTmevas. ase moxda 1603 wels, rodesac mehmed III (1595-1603)gardaicvala da safie sultani tradiciisamebr “Zvel sasaxleSi”gadaiyvanes. safies ufleba aRar hqonda emarTa haremis xarjebi (gardasakuTari xarjebisa). Sesabamisad, man verc wamowyebuli “valides meCeTi”-s aSeneba daasrula (beiTsi 1978:254).valide sultani iyo haremSi yvelaze didi Zalauflebis mqoneqalbatoni. metad gavleniani adgili haramxanis qalTa Soris ekavasultnis dedas – valides, Tumca isic, rogorc sxva danarCeni haramxaniswevri qalebi, damokidebuli iyo haramxanis Savi saWurisebis meTaurze –“kizlar aRasi”-ze (“gogonaTa ufrosi”) (mileri 1947:46). muslimi mamakacidid pativs scemda dedas. gadmocemiT, “kacs SeiZleba hyavdes bevri qali,magram deda erTi hyavs”. dedebs isini andobdnen haremis mTelqalbatonebs (krutie 1989:34).sultnis gardacvalebidan araugvianes ori kvirisa ewyoboda axalivalide sultnis kurTxevis ceremoniali. es procesia metad didebuli daSTambeWdavi iyo. ceremoniaze pirveli miemarTeboda ieniCarTa dacxenosanTa razmi, maT mihyvebodnen qalaqis mmarTvelebi TavianTioficrebiT, romlebsac Tavze TeTri Calmis qudebi exuraT. amceremoniaze utyuar cnobebs gvawvdis frangi mogzauri tavernie.monawileTa Casacmeli morTuli iyo patara zarebiT. procesiasmohyveboda 600 samefo STamomavali didi mwvane Calmis qudebiT da Seixul-islami.maT mohyvebodnen saxelmwifo moxeleebi da Semdeg modiodaSavi saWurisebis meTauri. yovelive amis ukan modioda etli, romelSicijda valide Tavisi qaliSvilebiT, mas ukan mosdevda monebiTa damsaxurebiT savse 12 etli da 4 didi TovliT savse furgoni, romelicharemSi gamoiyeneboda. valides miacilebdnen “bednierebis WiSkramde”sadac Tavad axali sultani xvdeboda da Tavis Tavze iRebda dedazezrunvas (tavernie 1678:89-90). ase sruldeboda sultnis dedis Zveli22 Valide Sultan – sultnis deda

43MmTavari “Hasseki Sultan”-i iyo yvelaze ufrosi vaJiSvilis deda,romelic taxtze asvlisTanave xdeboda “Valide Sultan”-i 22 da marTavdaharems. Teoriulad Svilis sikvdili niSnavda misi uflebebisCamorTmevas. ase moxda 1603 wels, rodesac mehmed III (1595-1603)gardaicvala da safie sultani tradiciisamebr “Zvel sasaxleSi”gadaiyvanes. safies ufleba aRar hqonda emarTa haremis xarjebi (gardasakuTari xarjebisa). Sesabamisad, man verc wamowyebuli “valides meCeTi”-s aSeneba daasrula (beiTsi 1978:254).valide sultani iyo haremSi yvelaze didi Zalauflebis mqoneqalbatoni. metad gavleniani adgili haramxanis qalTa Soris ekavasultnis dedas – valides, Tumca isic, rogorc sxva danarCeni haramxaniswevri qalebi, damokidebuli iyo haramxanis Savi saWurisebis meTaurze –“kizlar aRasi”-ze (“gogonaTa ufrosi”) (mileri 1947:46). muslimi mamakacidid pativs scemda dedas. gadmocemiT, “kacs SeiZleba hyavdes bevri qali,magram deda erTi hyavs”. dedebs isini andobdnen haremis mTelqalbatonebs (krutie 1989:34).sultnis gardacvalebidan araugvianes ori kvirisa ewyoboda axalivalide sultnis kurTxevis ceremoniali. es procesia metad didebuli daSTambeWdavi iyo. ceremoniaze pirveli miemarTeboda ieniCarTa dacxenosanTa razmi, maT mihyvebodnen qalaqis mmarTvelebi TavianTioficrebiT, romlebsac Tavze TeTri Calmis qudebi exuraT. amceremoniaze utyuar cnobebs gvawvdis frangi mogzauri tavernie.monawileTa Casacmeli morTuli iyo patara zarebiT. procesiasmohyveboda 600 samefo STamomavali didi mwvane Calmis qudebiT da Seixul-islami.maT mohyvebodnen saxelmwifo moxeleebi da Semdeg modiodaSavi saWurisebis meTauri. yovelive amis ukan modioda etli, romelSicijda valide Tavisi qaliSvilebiT, mas ukan mosdevda monebiTa damsaxurebiT savse 12 etli da 4 didi TovliT savse furgoni, romelicharemSi gamoiyeneboda. valides miacilebdnen “bednierebis WiSkramde”sadac Tavad axali sultani xvdeboda da Tavis Tavze iRebda dedazezrunvas (tavernie 1678:89-90). ase sruldeboda sultnis dedis Zveli22 Valide Sultan – sultnis deda

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!