q a l i T u r q e T S i

q a l i T u r q e T S i q a l i T u r q e T S i

13.07.2015 Views

40jadoqrobaSi, mkacri sasjeliT isjeboda, tomaraSi svamdnen da SuagulbosforSi agdebdnen (gudvini 1994:129).haremi SeiZleba warmodgenil iqnes rogorc piramida, sadac haremisqalTa Soris garkveuli ierarqia arsebobda. haremis ierarqiis yvelazedabal safexurze mona da tyve qalebi idgnen, ierarqiis saTaveSi kisultnis deda _ valide gvevlineboda.mona qalebi sasaxlis haremSi moxvedramde gadiodnen garkveulwvrTnas, garda amisa saWurisebi usinjavdnen sxeulis TiToeul nawils,rom raime defeqti ar hqonodaT. Tu mona qali yvela moTxovnasdaakmayofilebda, Savi saWurisebis ufrosi mas warudgenda validesultans, romlis saboloo dasturis Semdeg haramxanaSi xvdeboda.axalgazrda qalebi haremSi xvdebodnen “acemi”-s 11 statusiT, rac niSnavsucxos, axalbedas. “Acemi”-s statusiT aseve sargeblobdnen vaJebic.paJebis msgavsad isini iyvnen “kul”-ebi 12 , romelTa yidva an gayidva arSeiZleboda. “Acemi” dawinaurdeboda da xdeboda “cariye”, “şagird” 13 , “gedikli”an “usta” 14 (inaljiqi 1989:86).haremis axalbeda wevris wvrTna haremSi pirvelive dRidan iwyeboda.isini saerTo sacxovrebelSi iwyebdnen cxovrebas, maT Tvalyursadevnebdnen asakovani qalebi, TiToeuls Cabarebuli hyavda aT-aTigogona. mTeli Rame haremSi Suqi anTebuli iyo. qalebs aswavlidnencekvas, poezias, religias, simRerasa da musikalur instrumentebzedakvras. haremSi metad miRebuli iyo moTxrobebis kiTxva. yovel Rame“aTas erTis Ramis” erT moTxrobas kiTxulobdnen (gudvini 1994:131;inaljiqi 1989:85). rodesac haremis qalebs SemoesmebodaT sultnisvercxlis lursmebiT moWedili Custebis xma, saswrafod imalebodnen,11 Acemi – kadeti an mona qali haremSi12 Kul – sultnis monebi, rogorc sultnis didi ojaxis wevrebi, (vrceldebodaorive sqesze), saxelmwifos msaxuri.13 Şagird – haremis ierarqiis erT-erTi safexuri, romelic “cariye” –ze maRal dagedikli- ze dabal safexurze idga.14 Usta - iniSneboda sultnisadmi gansakuTrebuli samuSaos Sesasruleblad.

41radganac sultanTan pirispir Sexvedra did Seuracxyofad iTvleboda(inaljiqi 1989:86).haremSi moxvedrisTanave gogonas qristianuli saxelis nacvladmuslimur saxels arqmevdnen, romelic ase Tu ise Seefereboda misgaregnobas. magaliTad, Tu axalgazrda qals hqonda lamazi vardisferiloyebi, mas arqmevdnen “gulbahars”, gazafxulis vards. Semdeg massaswrafod moaqcevdnen islamze, yovelive amis Semdeg gogona euflebodasasaxlis etiketsa da islamur kulturas (krutie 1989:30). selim II-iscolis – nurbanus Tavdapirveli saxeli cecilia iyo da warmoSobiTvenecieli iyo (aldersoni 1956:82). 12 wlis asakSi, 1557 wels, is tyvedCavarda. lamazi da momRimari garegnobis gogona sultans mihgvares da“nurbanu” Searqves, rac Turqulad niSnavs “manaTobel Pprincesas” daislamic miaRebines (jemi 2003:88). suleiman I-is (1520-1566) coliroksolana, evropaSi cnobili rogorc “rosa”, warmoSobiT iyogalicieli tyve qali, Turqebma mas daarqves huremi anu “momRimari”Tavisi mxiaruli sicilis gamo (kinrosi 2002:236).sultnis mxevals “odaliski”-i 15 erqva, sityva-sityviT iTargmneba,rogorc “oTaxis qali” da niSnavs sayvarels, xarWas, xasas, an mxevals,romelzedac sultani an ufliswuli daqorwindeboda (ClaiZe 2001b:1081).isini swavlobdnen cekvas, poezias, musikalur instrumentze dakvras daerotikul xelovnebas. yvelaze momxibvleli “oTaxis qalebidan” TormetsarCevdnen, rogorc sultnis “momlodine qalebi” (gedikli). maT evalebodaTsultnis Cacma, banaoba, sarecxis garecxva, yaviTa da CaiT gamaspinZleba.mowonebis SemTxvevaSi sultani maT TavisTan itovebda. Tumca “oTaxisqalebis” ZiriTadi nawili ar gamoirCeoda didi silamaziT da isiniiyvnen sasaxlis mosamsaxureebi. xSirad sultani “oTaxis qals” anuxarWas, saCuqris saxiT romelime faSas aZlevda. muslimuri etiketismixedviT faSas unda gamoesyida es qali da colad Semdeg moeyvana(buquri 2007:291).danarCeni “oTaxis qalebi” iyvnen piradad sultnis colebis(Kadınlar), qaliSvilebis, Savi an TeTri saWurisebis ufrosis samsaxurSi.15 “odaliski” momdinareobs Turquli sityvidan –“oda”, rac oTaxs niSnavs.

41radganac sultanTan pirispir Sexvedra did Seuracxyofad iTvleboda(inaljiqi 1989:86).haremSi moxvedrisTanave gogonas qristianuli saxelis nacvladmuslimur saxels arqmevdnen, romelic ase Tu ise Seefereboda misgaregnobas. magaliTad, Tu axalgazrda qals hqonda lamazi vardisferiloyebi, mas arqmevdnen “gulbahars”, gazafxulis vards. Semdeg massaswrafod moaqcevdnen islamze, yovelive amis Semdeg gogona euflebodasasaxlis etiketsa da islamur kulturas (krutie 1989:30). selim II-iscolis – nurbanus Tavdapirveli saxeli cecilia iyo da warmoSobiTvenecieli iyo (aldersoni 1956:82). 12 wlis asakSi, 1557 wels, is tyvedCavarda. lamazi da momRimari garegnobis gogona sultans mihgvares da“nurbanu” Searqves, rac Turqulad niSnavs “manaTobel Pprincesas” daislamic miaRebines (jemi 2003:88). suleiman I-is (1520-1566) coliroksolana, evropaSi cnobili rogorc “rosa”, warmoSobiT iyogalicieli tyve qali, Turqebma mas daarqves huremi anu “momRimari”Tavisi mxiaruli sicilis gamo (kinrosi 2002:236).sultnis mxevals “odaliski”-i 15 erqva, sityva-sityviT iTargmneba,rogorc “oTaxis qali” da niSnavs sayvarels, xarWas, xasas, an mxevals,romelzedac sultani an ufliswuli daqorwindeboda (ClaiZe 2001b:1081).isini swavlobdnen cekvas, poezias, musikalur instrumentze dakvras daerotikul xelovnebas. yvelaze momxibvleli “oTaxis qalebidan” TormetsarCevdnen, rogorc sultnis “momlodine qalebi” (gedikli). maT evalebodaTsultnis Cacma, banaoba, sarecxis garecxva, yaviTa da CaiT gamaspinZleba.mowonebis SemTxvevaSi sultani maT TavisTan itovebda. Tumca “oTaxisqalebis” ZiriTadi nawili ar gamoirCeoda didi silamaziT da isiniiyvnen sasaxlis mosamsaxureebi. xSirad sultani “oTaxis qals” anuxarWas, saCuqris saxiT romelime faSas aZlevda. muslimuri etiketismixedviT faSas unda gamoesyida es qali da colad Semdeg moeyvana(buquri 2007:291).danarCeni “oTaxis qalebi” iyvnen piradad sultnis colebis(Kadınlar), qaliSvilebis, Savi an TeTri saWurisebis ufrosis samsaxurSi.15 “odaliski” momdinareobs Turquli sityvidan –“oda”, rac oTaxs niSnavs.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!