Tavi 11. miwis resursebi da niadagebi - momxmarebeli.ge

Tavi 11. miwis resursebi da niadagebi - momxmarebeli.ge Tavi 11. miwis resursebi da niadagebi - momxmarebeli.ge

momxmarebeli.ge
from momxmarebeli.ge More from this publisher

• II zona (250-5000m) _ mebaReoba-mebostneobis, mevenaxeobis, intensiurimemindvreobis (ZiriTa<strong>da</strong>d simindis) gavrcelebis areali.• III zona (500-1000m) _ Warbobs Tav<strong>Tavi</strong>ani kulturebi, bunebrivi sakvebisavargulebi, mecxoveleoba.• IV zona (1000-1500m) _ ZiriTa<strong>da</strong>d saTib-saZovrebia, memindvreoba susta<strong>da</strong>ris ganviTarebuli.• V zona_(1500-2000m) _ ZiriTa<strong>da</strong>d saTib-saZovrebia.• VI zona (2000m-is zemoT) _ miwaTmoqmedeba ar arsebobs.saxelmwifo regulireba1992-1998 ww-Si Catarebuli <strong>miwis</strong> reformis Sedegad saqarTvelos sasoflosameurneomiwebis 55% soflis mosaxleobas usasyidlod ga<strong>da</strong>eca. <strong>miwis</strong> reformaSesaZloa or etapad <strong>da</strong>vyoT: 1991 wli<strong>da</strong>n 1998 wlamde ganxorciel<strong>da</strong> sasoflosameurneo<strong>miwis</strong> reforma, 1999-<strong>da</strong>n 2003 wlamde _ arasasoflo-sameurneo<strong>da</strong>niSnulebis miwebis reforma.dResdReobiT privatizebas eqvemdebareba mxolod sasoflo-sameurneo<strong>da</strong>niSnulebis miwebi (gar<strong>da</strong> saZovrebisa) <strong>da</strong> arasasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebisis miwebi, romlebic ar ganekuTvneba tyis fonds, wylis fonds, <strong>da</strong>culteritoriebs, agreTve rekreaciuli <strong>da</strong>niSnulebis, istoriis, kulturis, bunebisa<strong>da</strong> sakulto-religiuri ZeglebisaTvis gankuTvnil miwebs.privatizebuli sasoflo-sameurneo miwebis sxva <strong>da</strong>niSnulebiT gamoyenebaikrZaleba, rac imas niSnavs, rom am miwebze akrZalulia mSenebloba (gamonaklisswarmoad<strong>ge</strong>ns <strong>miwis</strong> mesakuTris piradi sacxovrebeli saxli an sameurneo na<strong>ge</strong>boba_ maTi a<strong>ge</strong>ba sasoflo-sameurneo miwebze <strong>da</strong>iSveba), samrewvelo sawarmoebis a<strong>ge</strong>bafunqcionireba<strong>da</strong> sxva. Tuki samrewvelo an sxva urbanuli miznebisTvis sasoflosameurneo<strong>miwis</strong> gamoyeneba mainc aucilebelia, <strong>da</strong>interesebulma pirma un<strong>da</strong>moiTxovos <strong>miwis</strong> <strong>da</strong>niSnulebis Secvla <strong>da</strong> saamisod saTanado kompensaciaga<strong>da</strong>ixados (rac miwebis adgilmdebareobazea <strong>da</strong>mokidebuli <strong>da</strong> heqtarze 15-<strong>da</strong>n 100aTas laramde Tanxas Sead<strong>ge</strong>ns). <strong>miwis</strong> miznobrivi <strong>da</strong>niSnulebis Secvlasaxorcielebs saqarTvelos iusticiis saministros mmarTvelobis sferoSiSemavali sajaro samarTlis iuridiuli piri – sajaro reestris erovnulisaa<strong>ge</strong>nto, xolo sarekreacio teritoriebis sazRvrebSi moqceuli sasoflosameurneo<strong>da</strong>niSnulebis miwebisa <strong>da</strong> q. Tbilisisa <strong>da</strong> q. baTumis administraciulsazRvrebSi moqceuli sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis miwebis SemTxvevebSi -saqarTvelos garemos <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi <strong>resursebi</strong>s saministro.miuxe<strong>da</strong>vad <strong>miwis</strong> miznobrivi <strong>da</strong>niSnulebisa, masze arasasoflo-sameurneoxasiaTis saqmianobis <strong>da</strong>wyebamde aucilebelia nia<strong>da</strong>gis nayofieri fenis moxsna <strong>da</strong><strong>da</strong>sawyobeba/<strong>da</strong>konserveba. nia<strong>da</strong>gis moxsnili nayofieri fenis ga<strong>da</strong>zidva angasxviseba ikrZaleba. Tuki saqmianoba droebiTi xasiaTisaa (magaliTad,mineraluri <strong>resursebi</strong>s mopoveba an nagavsayreli poligonis mowyoba <strong>da</strong>funqcionireba), misi <strong>da</strong>srulebis Semdeg aucilebelia teritoriis aRd<strong>ge</strong>narekultivacia<strong>da</strong>konservebuli nia<strong>da</strong>gis saSualebiT.aqve aRsaniSnavia, rom yvela nia<strong>da</strong>gi, miuxe<strong>da</strong>vad <strong>miwis</strong> sakuTrebis formisa,saxelmwifo <strong>da</strong>cvis obieqts warmoad<strong>ge</strong>ns. kerZod, ikrZaleba:• nia<strong>da</strong>gis yovelgvari gaWuWyianeba <strong>da</strong> <strong>da</strong>nagvianeba;• ferdobebis <strong>da</strong>teraseba nia<strong>da</strong>gis SerCevisa <strong>da</strong> saTanado <strong>da</strong>proeqtebis gareSe;• saZovrebis gamwireba uwesrigo ZovebiT; gansakuTrebiT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nil normazega<strong>da</strong>Warbebuli raodenobiT naxirisa <strong>da</strong> faris Zoveba maRalmTiansaZovrebze;• tyiT sar<strong>ge</strong>blobis dros nia<strong>da</strong>gis safaris <strong>da</strong>zianeba;• mindorsacavi tyis zolebis gakafva-ga<strong>da</strong>keTeba, nia<strong>da</strong>g<strong>da</strong>mcav na<strong>ge</strong>bobaTa<strong>da</strong>zianeba;


• sasuqebis, qimiuri meliorintebis <strong>da</strong> sxva saSualebebis gamoyeneba, romlebicar aris gamocdili saqarTvelos pirobebSi, ara aqvs gavlili Sesabamisinia<strong>da</strong>gur-ekologiuri eqspertiza <strong>da</strong> ar aris Semowmebuli, registrirebuli<strong>da</strong> neba<strong>da</strong>rTuli Sesabamisi saxelmwifo uwyebis mier;• sxva yovelgvari qmedeba, romelic gaauaresebs nia<strong>da</strong>gis Tvisebebs.samwuxarod, am moTxovnaTa <strong>da</strong>cvis kontroli dRevandel realobaSi verxorcieldeba.2. miwebisa <strong>da</strong> nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis mdgomareobasaqarTvelos klimatur-reliefuri <strong>Tavi</strong>seburebebisa <strong>da</strong> <strong>ge</strong>odinamikuriprocesebis gamo saqarTveloSi miwebisa <strong>da</strong> nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis erozias sakmaod farTomasStabebi aqvs. nia<strong>da</strong>gis erozia rig SemTxvevebSi aris bunebrivi movlena, Tumcadegra<strong>da</strong>ciis procesis simwvave Rrmavdeba a<strong>da</strong>mianis mier nia<strong>da</strong>gis aramdgradigamoyenebiT. gavrcelebulia miwebisa <strong>da</strong> nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis rogorc wylismieri <strong>da</strong>qarismieri erozia, aseve <strong>da</strong>mlaSebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>Waobebis procesebi (ix. rukebi <strong>11.</strong>2-<strong>11.</strong>5).sasoflo-sameurneo nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis 33% (1 mln ha) erozirebulia. Aaqe<strong>da</strong>n 380 aTasi hasaxnavi miwebia, 570 aTasi ha _ saZovrebi <strong>da</strong> saTibebi, 87 aTasi ha _ Savi zRvissanapiro zoli.aRmosavleT saqarTvelos aridul <strong>da</strong> naxevrad aridul zonebSi qarismiererozias ganicdis 105 aTasi ha saxnav-saTesi savarguli 18 administraciulraionSi. Zlier <strong>da</strong>mlaSebulia nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis 59 aTasi ha, saSualod <strong>da</strong>mlaSebuli _54 aTasi ha. neSompala-sulfaturi nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis saerTo farTobi, romelsacmelioracia esaWiroeba 15 aTas ha-s Seadens. sasoflo-sameurneo savargulebis<strong>da</strong>axloebiT 10 aTasi ha <strong>da</strong>rRveuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>zianebulia mineraluri <strong>resursebi</strong>s Riakarieruli wesiT <strong>da</strong>muSavebis gamo.miwebisa <strong>da</strong> nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis eroziuli procesebi gansakuTrebiT gaZlier<strong>da</strong> bolowlebSi, globaluri klimaturi cvlilebebis gamo gaxSirebuli stiqiurimovlenebis Sedegad. aRiniSneba sasoflo-sameurneo nia<strong>da</strong>gis gaRaribebamcenarisaTvis saWiro sakvebi nivTierebebiT <strong>da</strong> nayofierebis ZiriTadi maCveneblis_ humusis _ Semcirebis tendencia TiTqmis yvela saxis nia<strong>da</strong>gSi. nia<strong>da</strong>gisnayofierebis kargvas aCqarebs Seusabamo sasoflo-sameurneo praqtika.gansakuTrebiT aRsaniSnavia nia<strong>da</strong>gis ze<strong>da</strong> nayofieri fenis kargva, gamowveulibolo wlebSi infrastruqturuli proeqtebis ganxorcielebiT <strong>da</strong> mSeneblobiT(soflis meurneobis saministros 2006 wlis monacemebiT, saqarTvelos sasoflosameurneo<strong>miwis</strong> 60% saSualo an <strong>da</strong>bali nayofierebisaa). nia<strong>da</strong>gis gabicobebas <strong>da</strong>nia<strong>da</strong>gis <strong>da</strong>mJavianebas xels uwyobs <strong>da</strong> aCqarebs mJavawarmomqmneli azotovanisasuqebis gamoyeneba. miwebis degra<strong>da</strong>cias aZlierebs tyeebis ukontrolo Wra,araswori sasoflo-sameurneo praqtika (ga<strong>da</strong>Warbebuli Zoveba, intensiurimiwaTmoqmedeba, <strong>da</strong>mrec ferdobebze xvna), Ria karieruli wesiT sasar<strong>ge</strong>blowiaRiseulis mopoveba <strong>da</strong> sxva.ruka <strong>11.</strong>3: wylismier erozias <strong>da</strong>qvemdebarebuli miwebi (wyaro: soflis meurneobissaministro) ჩაისმება პუბლიკაციაშიruka <strong>11.</strong>4: qarismieri eroziiT <strong>da</strong>zianebuli miwebi (wyaro: soflis meurneobissaministro) ჩაისმება პუბლიკაციაში


uka <strong>11.</strong>5: <strong>da</strong>mJavianebuli nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bi (wyaro: soflis meurneobis saministro) ჩაისმებაპუბლიკაციაშიruka <strong>11.</strong>6: <strong>da</strong>mlaSebuli nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bi (wyaro: soflis meurneobis saministro) ჩაისმებაპუბლიკაციაშიgau<strong>da</strong>bnoebasTan brZolis erovnuli strategia<strong>miwis</strong> degra<strong>da</strong>ciis erT-erTi, msoflioSi cnobili saxea miwebis gau<strong>da</strong>bnoeba,rac mSrali stepebisa <strong>da</strong> naxevaru<strong>da</strong>bnoebis mcenareuli safaris Tan<strong>da</strong>TanobiT<strong>da</strong>kargvaSi mdgomareobs. gau<strong>da</strong>bnoebis procesebis gaaqtiureba <strong>miwis</strong> <strong>resursebi</strong>saramdgradi gamoyenebiTa (araswori irigacia, ga<strong>da</strong>Warbebuli Zoveba, kultivacia,tyis safaris kargva) <strong>da</strong> klimaturi faqtorebiT ganisazRvreba. gau<strong>da</strong>bnoebisprocesebi saqarTveloSic mimdinareobs. am mxriv yvelaze mgrZnobiare raionebiaSi<strong>da</strong> <strong>da</strong> qvemo qarTli, kaxeTis nawili (dedofliswyaros, siRnaRis, sagarejosraionebi). Ggau<strong>da</strong>bnoebis process ganicdis <strong>da</strong>axloebiT 3000km 2 , romelic moicavsSiraqis, el<strong>da</strong>ris, ivris, taribanas, naomaris, oles, jeiran-Colis velebs, maTgamyof qedebs, zegnebs <strong>da</strong> kaxeTis qedis ferdobis umetes nawils. Ggau<strong>da</strong>bnoebiszona saqarTveloSi iwyeba zRvis doni<strong>da</strong>n 300-400 m-<strong>da</strong>n <strong>da</strong> mWidrod esazRvrebameCxerebs _ `CrdiloeTis savaneebs~. gau<strong>da</strong>bnoebis procesi moicavsdedofliswyaros raionis 119 aTas ha-s, siRnaRis raionis 46 aTas ha-s, sagarejosraionis 47 aTas ha-s, gar<strong>da</strong>bnis raionis 32 aTas ha-s <strong>da</strong> marneulis raionis 30 aTasha-s. gau<strong>da</strong>bnoebis procesis gaaqtiureba SeimCneva agreTve samxreT saqarTveloSic(axalcixis qvabuli) <strong>da</strong> Si<strong>da</strong> qarTlSic (kaspis raioni), sa<strong>da</strong>c bolo aTwleulisganmavlobaSi qarsacavi zolebis TiTqmis mTlianad ganadgurebis, gvalvebissixSiris gazrdis <strong>da</strong> naleqebis deficitis pirobebSi momatebuli temperaturisfonze gaZlier<strong>da</strong> qarismieri eroziis procesi.saqarTveloSi gau<strong>da</strong>bnoebis procesebs klimaturi, <strong>ge</strong>ologiuri <strong>da</strong>nia<strong>da</strong>guri <strong>Tavi</strong>seburebebis gar<strong>da</strong>, eroziuli procesebic ganapirobebs _ rogorcbunebrivi erozia, aseve a<strong>da</strong>mianis saqmianobis Sedegad gaZlierebuli eroziuliprocesebi. eroziis gamaZlierebeli saqmianobebi<strong>da</strong>n aRsaniSnavia:- naTeli <strong>da</strong> Walis tyeebis ukontrolo Cexva. es tyeebi gansakuTrebiT<strong>da</strong>zian<strong>da</strong> 1993-2003 ww-Si, roca mimdebare teritoriis mosaxleobas saTbobadsxva masala praqtikulad ar gaaCn<strong>da</strong>.- saxnav-saTesi miwebis araracionaluri gamoyeneba. sabWoTa periodSiixvnebo<strong>da</strong> <strong>miwis</strong> yvela monakveTi, sa<strong>da</strong>c ki traqtori gavlas SeZleb<strong>da</strong>;ixvnebo<strong>da</strong> Zalze <strong>da</strong>bali nayofierebis miwebic ki. ekonomikuriTvalsazrisiT am miwebis <strong>da</strong>muSaveba srulebiT uSedego (an zaraliani) iyo<strong>da</strong> amave dros igi iwvev<strong>da</strong> arsebuli mcenareuli safaris Zlier <strong>da</strong>zianebas.aseTi ga<strong>da</strong>xnuli <strong>da</strong> degradirebuli miwebis moSiSvlebul ze<strong>da</strong>pirze stepismcenareuloba aRar aRdga <strong>da</strong> sanacvlod naxevaru<strong>da</strong>bnosa <strong>da</strong> u<strong>da</strong>bnosekosistemebi Camoyalib<strong>da</strong>.- xelovnuri xanZrebi. saZovrebis gaumjobesebis mizniT gazafxulze mwyemsebiregularulad awyoben xelovnur xanZrebs. es agreTve iwvevs balaxismravalferovnebis Semcirebas.- melioraciuli sistemebis <strong>da</strong>usabuTebeli mSenebloba. mTagorian adgilebSinia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis rwyva yovelTvis sasar<strong>ge</strong>blo ar aris. xSiria nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bisga<strong>da</strong>recxva <strong>da</strong> kargva, TabaSiris <strong>da</strong> Tixis gamotana <strong>da</strong>qanebis mimarulebiT<strong>da</strong> vake adgilebze akumulireba, TabaSiris gamokristaleba. aseT <strong>da</strong>zianebuladgilebze mcenareuli safari praqtikulad aRar aRd<strong>ge</strong>ba. problemuria,agreTve, sarwyavi sistemebi, romlebSic wyali eleqtroenergiis gamoyenebiT


500-600 m simaRleze itumbebo<strong>da</strong>. ekonomikuri TvalsazrisiT es saqmianobasruliad gaumarTlebeli iyo <strong>da</strong> sabWoTa kavSiris <strong>da</strong>Slis Semdeg Sewy<strong>da</strong>kidec. zedmeti rwyviT <strong>da</strong>zianebuli miwebi ki eroziis procesebma moicva.- Warbi Zoveba. saqarTvelos semiariduli zona (ivris zegani <strong>da</strong> misimimdebare teritoriebi) istoriulad saqarTvelos zamTris saZovarswarmoad<strong>ge</strong>n<strong>da</strong>. saqarTvelos gasabWoebamde saZovrebis marTvanakveTmori<strong>ge</strong>obis <strong>da</strong> saZovarTbrunvis tradiciuli sistemebis gamoyenebissaSualebiT xorcieldebo<strong>da</strong>, romelic saukuneebis ganmavlobaSiCamoyalib<strong>da</strong> <strong>da</strong> saZovrebis mdgrad gamoyenebas uzrunvelyof<strong>da</strong>. es sistemaTemur miwaTsar<strong>ge</strong>blobas efuZnebo<strong>da</strong>, rac mecxvares saZovrebismdgomareobis adekvaturad Sefasebis stimuls uqmni<strong>da</strong>. saZovrebis marTvises sistema SeuTavsebeli aRmoCn<strong>da</strong> sabWoTa ekonomikasTan. sabWoTa periodSigauqm<strong>da</strong> rogorc <strong>miwis</strong> kerZo sakuTreba, aseve Temuri miwaTsar<strong>ge</strong>bloba.swored am periods ukavSirdeba ariduli <strong>da</strong> semiariduli saZovrebisdegra<strong>da</strong>ciis procesebis <strong>da</strong>wyeba. miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom cxvris migraciazafxulisa <strong>da</strong> zamTris saZovrebs Soris dResac xdeba, igi ar arissrulyofili. kerZod, sazafxulo saZovrebze cxvari Zalze didxans, 8-9 Tve,Cerdeba <strong>da</strong> mis srul degra<strong>da</strong>cias iwvevs. am saZovrebze Raribdeba <strong>da</strong>mcirdeba balaxovani safari, Txeldeba <strong>da</strong> ufro iolad <strong>da</strong>zianebadi xdebania<strong>da</strong>gi.gau<strong>da</strong>bnoebis procesTan brZolisTvis 1994 wels Camoyalib<strong>da</strong>gau<strong>da</strong>bnoebasTan brZolis konvencia. 1999 wli<strong>da</strong>n saqarTvelo am konvenciis mxarea.2003 wels <strong>da</strong>mtkic<strong>da</strong> saqarTvelos gau<strong>da</strong>bnoebasTan brZolis moqmedebaTaerovnuli programa, sa<strong>da</strong>c gamoyofilia gau<strong>da</strong>bneobis safrTxis winaSe myofiprioritetuli farTobebi, am farTobebis farglebSi gansazRvrulia gau<strong>da</strong>bnoebisgamomwvevi ZiriTadi faqtorebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>saxulia gau<strong>da</strong>bnoebis winaaRmdeg brZolismokle <strong>da</strong> saSualovadiani (2003-2007) RonisZiebebi, mosalodneli Sede<strong>ge</strong>biTa <strong>da</strong>Sesrulebis vadebiT. programa iTvaliswinebs rogorc problemis ukeT Seswavlasa<strong>da</strong> gaanalizebas, konkretuli samoqmedo <strong>ge</strong>gmebis momzadebaze mimarTulsaqmianobebs (gvalviani raionebis gamovlena, mravalwliuri maxasiaTeblebisSeswavla, niade<strong>ge</strong>bis mdgomareobisa <strong>da</strong> wylis <strong>resursebi</strong>s defcitis Sefaseba,maTematikuri modelebis Sed<strong>ge</strong>na, mowyvladi adgilebis gamovlena <strong>da</strong> maTi aRdenissamoqmedo <strong>ge</strong>gmebis SemuSaveba <strong>da</strong> sxva), aseve gvTavazobs gau<strong>da</strong>bnoebis fonzebiomravalferovnebis SenarCunebis RonisZiebebs (konkretuli saxeobebiskonservaciis programebis SemuSaveba, Walis tyeebis konservaciis RonisZiebebis<strong>ge</strong>gmis Sed<strong>ge</strong>na <strong>da</strong> ganxorcieleba. gaTvaliswinebulia agreTve soflismeurneobaSi gasatarebeli RonisZiebebi: saZovrebis pasportizacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>tvirTvisnormebis <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>na, tradiciuli codnisa <strong>da</strong> gamocdilebis gamoyenebis xelSewyoba,saxnav-saTesi miwebis marTvis principebisa <strong>da</strong> <strong>ge</strong>gmis SemuSaveba, soflismeurneobis mdgradi gamoyenebis programis momzadeba.<strong>da</strong>finansebis simciris gamo saqarTvelos gau<strong>da</strong>bnoebasTan brZolismoqmedebaTa erovnuli programa sruli formatiT ar ganxorcielebula, Tumcacalkeuli proeqtebi SeZlebis<strong>da</strong>gvarad mimdinareobs. magaliTad, amJamaddedofliswyaros raionSi, romelic miCneulia klimatis cvlilebisadmi <strong>da</strong> <strong>miwis</strong>degra<strong>da</strong>ciis TvalsazrisiT erT-erT yvelaze mgrZnobiare teritoriadsaqarTveloSi, xorcieldeba <strong>ge</strong>rmaniis teqnikuri TanamSromlobis sazogadoebis<strong>da</strong>finansebuli proeqti, romelic degradirebuli miwebis aRd<strong>ge</strong>nas iTvaliswinebs.kerZod, mimdinareobs gaCexili qarsacavi zolebis <strong>da</strong> naTeli tyeebis aRd<strong>ge</strong>na,<strong>da</strong><strong>ge</strong>gmilia am regionSi saZovrebis mdgradi marTvis <strong>da</strong>nergvac.3. ZiriTadi gamowvevebinia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis Seswavlisa <strong>da</strong> eroziisgan <strong>da</strong>cvis mizniT soflis meurneobissaministro regularulad axorcielebs sxva<strong>da</strong>sxva RonisZiebas. 1998-2003 ww-Si ammimarTulebiT muSaob<strong>da</strong> saxelmwifo programebi: `<strong>da</strong>mlaSebuli <strong>da</strong> mJave


nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis nayofierebis gaumjobesebis RonisZiebebis~ <strong>da</strong> `nia<strong>da</strong>gis <strong>da</strong>cvaeroziuli procesebisagan~. samwuxarod, rogorc programebis gansaxorcieleblifinansebi, aseve maTi <strong>ge</strong>ografiuli areali sakmaod mokrZalebuli iyo, kerZod:1. 19 raionSi sasoflo-sameurneo <strong>miwis</strong> farTobebze ganxorciel<strong>da</strong> SerCeviTinia<strong>da</strong>gis agroqimiuri Seswavla <strong>da</strong> maTi xarisxobrivi Sefaseba (3262 ha).ZiriTadi maCveneblebi iyo humusi, mcenarisaTvis aucilebeli sakvebielementebi (azoti, fosfori, kaliumi). sakvlevi teritoriebi ganekuTvnakategorias `Zalian Raribi~.2. 2004 wels saxelmwifo programiT 80 aTasi lari gamoyofili iyo eroziissawinaaRmdego RonisZiebebis gansaxorcieleblad. nia<strong>da</strong>gis eroziisagan<strong>da</strong>sacavad aWaris avtonomiur respublikaSi 24 ha farTobze <strong>da</strong>irgo xeebi.3. sazogadoebis cnobierebis amaRlebis mizniT gamoica broSura`rekomen<strong>da</strong>ciebi eroziis winaaRmdeg~.2003 wels SemuSav<strong>da</strong> `saqarTvelos nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> nayofierebisamaRlebis 2003-2010 wlebis saxelmwifo programa~, romelic gulisxmob<strong>da</strong>nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis Semdgom gamokvlevebs <strong>da</strong> bicobi <strong>da</strong> mJave nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis qimiurimelioraciisa <strong>da</strong> eroziis RonisZiebebs. samwuxarod, saTanado <strong>da</strong>finansebisuqonlobis gamo es programa ar ganxorciel<strong>da</strong>.amJamad:• Sewyvetilia nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis gamokvlevebi <strong>da</strong> nayofierebis monitoringi, saTanadorekomen<strong>da</strong>ciebis SemuSaveba, sasuqebis gamoyeneba praqtikulad yovelgvari<strong>da</strong>sabuTebis gareSe stiqiurad xdeba, ramac TiTqmis yvela tipis nia<strong>da</strong>gSimcenarisaTvis saWiro sakvebi elementebis deficiti gamoiwvia.• gaZlier<strong>da</strong> nia<strong>da</strong>gSi mimdinare iseTi uaryofiTi procesebi, rogoricaa:gabicobeba <strong>da</strong> <strong>da</strong>mlaSeba, meoradi <strong>da</strong>Waobeba, gamJavianeba, rac aTasobiT hafarTobis sasoflo-sameurneo brunvi<strong>da</strong>n amovardnis <strong>da</strong> nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis maRalikategorii<strong>da</strong>n <strong>da</strong>bal kategoriaSi ga<strong>da</strong>svlis realur pirobebs qmnis.• seriozulad gaZlier<strong>da</strong> eroziuli procesebi, ramac gamoiwvia aTasobiTtona nia<strong>da</strong>gis nayofieri fenis <strong>da</strong>kargva, mewyerebis, xramebis warmoqmnisprovocireba.saqarTvelos garemos <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> bunebrivi <strong>resursebi</strong>s saministros garemoserovnuli saa<strong>ge</strong>ntos mier 2010 wli<strong>da</strong>n <strong>da</strong>wyebulia nia<strong>da</strong>gis sinjebSi mZimeliTonebisa <strong>da</strong> navTobproduqtebis gansazRvra. <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmilia nia<strong>da</strong>gis <strong>da</strong>binZurebisregularuli monitoringis qselis Camoyalibeba.aucilebelia SemuSavdes `saqarTvelos nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> SenarCunebissaxelmwifo programa 2012-2016 wlebisa <strong>da</strong> perspeqtiuli periodisaTvis”, romlissafuZvelzec Semdgom momzaddeba <strong>da</strong> ganxorcieldeba yovelwliuri miznobriviprogramebi nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis nayofierebis SenarCuneba-amaRlebis uzrunvelsayofad.გამოყენებული ლიტერატურა:1. saqarTvelos nia<strong>da</strong><strong>ge</strong>bis atlasi bunebrivi mosavlianobis SefasebisaTvis <strong>da</strong> bunebrivi<strong>resursebi</strong>s <strong>da</strong>cvisaTvis, KfW-is mier Tana<strong>da</strong>finansebuli ka<strong>da</strong>strisa <strong>da</strong> <strong>miwis</strong> registraciisproeqtis `miwaTmowyobis~(LCC) komponenti, 2006 w.2. saqarTvelos gau<strong>da</strong>bnoebis winaaRmdeg brZolis erovnuli programa.3. z. oqrocvariZe, sasoflo-sameurneo <strong>da</strong>niSnulebis <strong>miwis</strong> gamoyenebis efeqtianobis amaRlebisgzebi sameurneo meqanizmis srulyofis pirobebSi, disertacia, Tbilisi, 2006.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!