12.07.2015 Views

wliuri angariSi - Nacres

wliuri angariSi - Nacres

wliuri angariSi - Nacres

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

misiis gancxadeba<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 2005saxeobaTa konservaciis centri (NACRES) arisarasamTavrobo, arakomerciuli organizacia, romelicdaarsda saqarTveloSi 1989 wels. centrisZiriTadi mizania qveynis biomravalferovnebisdacvis, SenarHunebisa da aRdgenis xelSewyoba. centrissaqmianoba efuZneba samecniero kvlevebs daxorcieldeba saqarTvelos regionebSi bunebriviresursebis mdgradi gamoyenebis waxalisebis, mosaxleobiscnobierebis amaRlebis da bunebisdacviTsaqmianobaSi maTi intensiuri HarTvis saSulebiT.saxeobaTa konservaciis centris mier ganxorcielebulisamecniero kvlevebi miznad isaxavssaxeobebisa (populaciebis) da ekosistemebis Seswavlas,aseve maTi mdgomareobisa da ZiriTadisafrTxeebis gamovlenas, rac, Tavis mxriv, qmnisbiomravalferovnebis dacvisa da aRdgenis mecnieruladdasabuTebul safuZvels.amavdroulad, centrs miaHnia, rom biomravalferovnebiskonservaciisaTvis udidesi mniSvnelobaeniWeba adgilobrivi Tu centraluri sam-Tavrobo da arasamTavrobo, maT Soris, akademiuriganaTlebis, organizaciebis profesiul zrdasa daSesaZleblobebis amaRlebas, adgilobrivi TemebisaTu sainiciativo jgufebis mobilizacias da maTHarTvas bunebisdacviT saqmianobaSi. aseve mniSvnelovaniasaqarTveloSi daculi teritoriebisfunqcionirebis gaumjobeseba. adgilobrivi bunebaTmosargebleebisda, zogadad, mosaxleobisekologiuri cnobierebis amaRleba.saxeobaTa konservaciis centris prioritetulimimarTulebebia:• saxeobebisa da ekosistemebis fundamenturi dagamoyenebiTi samecniero-kvleviTi proeqtebisganxorcieleba, samecniero publikaciebis gamocema,saxeobebisa da ekosistemebis menejmentisgegmebis SemuSaveba da danergva;• biomravalferovnebis dacvisken mimarTuliarasamTavrobo da Sesabamisi akademiuri ganaTlebisorganizaciebis instituciuri gaZliereba,grantebis gacemis, specializebuli treningebisaTu sxva teqnikuri daxmarebissaSualebiT;• biomravalferovnebis dacvisken mimarTuliarasamTavrobo da akademiuri ganaTlebisorganizaciebis sxvadasxva kvleviT-konservaciulproeqtebSi HarTva;• adgilobrivi arasamTavrobo seqtoris TuTemebis Sesabamis samTavrobo struqturebTanTanamSromlobisa da/an maTze monitoringisxelSewyoba;• daculi teritoriebis personalis profesiulizrdis xelSewyoba da SesaZleblobebisamaRleba specializebuli treningebisa Tukompiuteruli programebis Seqmnis saSualebiT;• saxelmwifos daxmareba garemosdacviTi strategiulidokumentebisa da kanonproeqtebisSemuSavebaSi;• zogadad mosaxleobisa da, kerZod, bunebaTmosargebleebzeorientirebuli saganmanaTlebloda cnobierebis donis asamaRlebeli qmedebebi,maT Soris, gadawyvetilebis TanamonawileobrivimiReba da danergva, iseve rogorcsaganmanaTleblo publikaciebis gamocema;2


gamgeobis Tavmjdomarisganmoxaruli var, warmogidginoT saxeobaTa konservaciiscentris (NACRES) 2005 wlis <strong>angariSi</strong>da giamboT Hveni organizaciis miRwevebis Sesaxebgasul wels.SeiZleba iTqvas, rom aRniSnuli weli sakmaodnayofieri aRmoHnda NACRES-isTvis. organizaciaerTdroulad axorcielebda ramdenime sakmaodmasStabur proeqts, romelTa farglebSic SesaZlebeligaxda sxvadasxva mniSvnelovani amocanebisgadawyveta da konkretuli, xelSesaxebi SedegebismiReba.Hvens organizaciaSi erT-erT Zireul mimarTulebassaqarTveloSi mura daTvis kvlevisa dakonservaciis iniciativa warmoadgens. BP-sa da misipartniorebis - baqo-Tbilisi-jeihanis milsadenisada samxreT kavkasiis milsadenis kompaniebis (BTC-SCP) finansuri mxardaWeriT ganxorcielebuliproeqti - “biomravalferovnebis strategiisa damoqmedebaTa gegmis danergva: ekosistemebisa da saxeobebiskonservacia: mura daTvi (I faza)”- swored aminiciativis Semadgeneli nawilia. proeqti sakmaodkompleqsuria da, sxvadasxva mniSvnelovan komponentebTanerTad, iTvaliswinebs aqtiur TanamSromlobasborjomis, gorisa da TeTriwyaros regionulorganizaciebTan, romlebTanac NACRES-ma mWidroda urTierTsasargeblo TanamSromloba daamyara.mura daTvis kvlevisa da konservaciis iniciativisfarglebSi aseve vaxorcielebT holandiurifondis - Alertis-is mier dafinansebul proeqts -“mura daTvis konservacia saqarTveloSi” proeqtivaSlovanis erovnul parksa da lagodexisnakrZalSi daTvis ekologiis Seswavlas isaxavsmiznad, raTa SemdgomSi moxdes qmediTi rekomendaciebisSemuSaveba konservaciuli menejmentisTvalsazrisiT.konservaciul proeqtebs Soris aseve aRsaniSnavia“TanamSromloba kritikul mdgomareobaSi myofiekosistemebis SenarHunebisTvis” (CEPF) fondisada bunebis dacvis msoflio fondis (WWF) kavkasiisprogramis ofisis mxardaWeriT dawyebuli proeqti,“jixvis saxeobebis konservacia saqarTveloSi”,rac, gadaSenebis piras myof am saxeobasTan dakavSirebulimwvave problemebis gadaWras isaxavs miznad.aRniSvnas imsaxurebs agreTve is faqti, romNACRES-i 2005 wlis ganmavlobaSic agrZelebdavaSlovanis erovnuli parkis teritoriaze mobinadreleopardis monitorings zemoxsenebuliholandiuri fondis finansuri mxardaWeriT.calke SeiZleba iTqvas BP-sa da misi partnioriorganizaciebis (BTC-SCP) mier dafinansebuli“mcire grantebis programis” Sesaxeb, romlis danergvaSicpartniorobas vuwevT “gadavarHinoT bavSvebi”-ssaqarTvelos warmomadgenlobas. proeqtifaravs samxreT kavkasiis milsadenisa da baqo-Tbilisi-jeihanis milsadenis marSrutis gaswvrivmdebare teritoriebs da miznad isaxavs iq moqmediarasamTavrobo organizaciebis SesaZleblobebisganviTarebas.gansakuTrebuli aRniSvnis Rirsia iseTi mniSvnelovanierovnuli dokumentis dasruleba, rogoricaasaqarTvelos biomravalferovnebis strategiada moqmedebaTa gegma. xangrZlivi SeferxebebisSemdgom, rac aRniSnuli dokumentis sabolooversiis momzadebas axlda Tan, saxeobaTa konservaciiscentrma, sxvadasxva eqspertTa monawileobiTda faunisa da floris dacvis saerTaSoriso sazogadoebasTan(FFI) mWidro TanamSromlobiT, Seimu-Sava ganaxlebuli dokumenti, romelic ministrTakabinetis mier 2005 wlis 2 Tebervals iqna damtkicebuli.saqarTvelos biomravalferovnebis strategiada moqmedebaTa gegma warmoadgens erT-erTumniSvnelovanes strategiul dokuments, romli-Tac Hveni organizacia intensiurad xelmZRvanelobsda, bunebrivia, momavalSic gaagrZelebs dokumentiTgaTvaliswinebuli strategiebis danergvas.bolos, minda aRvniSno, rom zemoT HamoTvlilimiRwevebi SeuZlebeli iqneboda, rom ara NACRES-isgundis enTuziazmi da mravali sxvadasxva uwyebisaTu kerZo piris mxardaWera, romelTac did madlobasvuxdi da vimedovneb, rom momavalSic araerTxelmogvecema maTTan nayofieri TanamSromlobissaSualeba.levan buTxuzi<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20053


saqarTvelosbiomravalferovnebisstrategia damoqmedebaTa gegma<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20054


saqarTvelos buneba, misi biologiuri mravalferovnebaqveynis erT-erTi umTavresi simdidrea.qveynis mdgradi ganviTareba SeuZlebelia am simdidrisracionaluri gamoyenebisa da SenarHunebisgareSe. 1994 wels saqarTvelo SeuerTda konvencias“biologiuri mravalferovnebis Sesaxeb” da amiTaiRo saerTaSoriso valdebuleba, daicvas da momavalTaobebs SeunarHunos qveynis unikaluri biomravalferovneba,romelic amasTanave warmoadgensmsoflio memkvidreobis umniSvnelovanes Semadgenelnawils.amis Semdeg mTavroba dauyovnebliv Seudga amkonvenciiT nakisri valdebulebebis Sesrulebas,risi dasturic iyo qveynis biomravalferovnebisSeswavlisa da Sefasebis erovnuli programa (1996).es iyo sammxrivi TanamSromloba garemos dacvisa dabunebrivi resursebis saministros, gaeros garemosdacvis programasa (UNEP) da saxeobaTa konservaciiscentrs (NACRES) Soris. am programis mizani iyo:biomravalferovnebaze moqmedi safrTxeebis, saqarTveloSigavrcelebuli saxeobebisa da maTi habitatebismdgomareobis Sefaseba; arsebuli, garkveulwiladsporaduli, informaciis Segrovebada Sejereba; TeTri laqebis identifikacia daSesabamisi rekomendaciebis SemuSaveba. qveynisbiomravalferovnebis Seswavlis masalebi gamoicarogorc qarTul, ise inglisur enebze.momdevno etapze ganisazRvra biomravalferovnebisdacvis erovnuli strategiisa da moqmedebaTagegmis SemuSaveba, rogorc amas biomravalferovnebisdacvis konvencia gvavalebs.saqarTvelos biomravalferovnebis dacvisstrategiisa da moqmedebaTa gegmis SemuSavebadaiwyo 1998 wels msoflio bankisa da globalurigaremosdacviTi fondis (GEF) mxardaWeriT, Sesabamisad,misi SemuSavebis procesi warmoadgendasaqarTveloSi biomravalferovnebis konvenciisdanergvis meore etaps.aRniSnuli strategiisa da moqmedebaTa gegmisSemuSavebas saerTo koordinacias uwevda saqarTvelosgaremos dacvisa da bunebrivi resursebissaministro. pirveli etapis samuSao, garemos dacvisada bunebrivi resursebis saministrosTan erTad,gainawiles saxeobaTa konservaciis centrma,saqarTvelos daculi teritoriebis programamda metyeve specialistebisagan dakompleqtebulmajgufma. isini erToblivad atarebdnen samuSaoSexvedrebs, seminarebs, agreTve agrovebdnen daaanalizebdnen arsebul masalebs. dokumentismomzadebaSi aseve HarTulni iyvnen eqspertebisaqarTvelos mecnierebaTa akademiis institutebidan,Tbilisis saxelmwifo universitetidan, sxvasamTavrobo da arasamTavrobo organizaciebidan.garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saministroskoordinaciiT, periodulad xdeboda dagrovilimasalebis Sejameba, kompilacia, analizi,tardeboda Sexvedrebi da seminarebi procesSiHarTuli jgufebis monawileobiT.sxvadasxva obieqturi mizezebis gamo, dokumentissaboloo versiis momzadebis procesi dagegmilzemet xans gagrZelda.2002 wels naTeli gaxda, rom garemosdacviTida socialur-politikuri situaciis swrafi cvlilebisgamo saWiro iyo arsebuli dokumentisganaxleba. amis gamo, saqarTvelos mTavrobis saxeliT,garemosa da bunebrivi resursebis dacvissaministrom TxovniT mimarTa saxeobaTa konservaciiscentrs, SeemuSavebina dokumentis dasrulebisaxali swrafi gegma. amave dros, saministromdaxmareba sTxova faunisa da floris dacvissaerTaSoriso sazogadoebas (Fauna and FloraInternational UK) dokumentis inglisuri versiismomzadebaSi.saxeobaTa konservaciis centrma, faunisa dafloris dacvis saerTaSoriso sazogadoebasTanmWidro TanamSromlobiT da sxvadasxva eqspertTamonawileobiT, SeimuSava ganaxlebuli dokumenti,romelic gansaxilvelad daegzavna yvela SesabamissamTavrobo, arasamTavrobo da akademiur struqturas.am ukanasknelTa mier mowodebuli SeniSvnebisada komentarebis gaTvaliswinebis SemdegHamoyalibda saboloo dokumenti, romelic dasamtkicebladgadaeca garemos dacvisa da bunebriviresursebis saministros.dokumentis ZalaSi Sesasvlelad saministrosmier momzadda mTavrobis dadgenileba. am dadgenilebiT(saqarTvelos mTavrobis dadgenileba # 27,2005 wlis 19 Tebervali) damtkicda biomravalferovnebisstrategia da moqmedebaTa gegma.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20055


jixvis saxeobebiskonservacia saqarTveloSi<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 2005saqarTveloSi ori saxeobis jixvi binadrobs: aRmosavleTkavkasiuri(Capra cylindricornis) da dasavleT-kavkasiuri(Capra caucasica). maT agreTve mTis Txebs uwodeben, radganmaRal mTaSi cxovroben. jixvebi mxolod did kavkasionzegvxvdebian, isini msoflioSi sxvagan arsad ar binadroben,rac imas niSnavs, rom jixvebi kavkasiis endemebi arian.6


saqarTveloSi jixvis ricxovnobis klebis Ziri-Tadi mizezi adamianis saqmianobaa.saxeobaTa konservaciis centris mier sxvadasxvawlebSi Hatarebulma kvlevam mravali problemagamoavlina, rac aRniSnuli saxeobis arsebobasTanaris dakavSirebuli. didi kavkasionis saqarTvelosnawilSi jixvis sabinadro garemo bevrgan dazianebulia,agreTve xSiria brakonierobis SemTxvevebi,rogorc adgilobrivi, ise ucxoeli monadireebismxridan.jixvis orive saxeoba Setanilia bunebis dacvissaerTaSoriso kavSiris (IUCN) da saqarTvelos mierSemuSavebul wiTel nusxaSi: aRmosavleTkavkasiurijixvi - rogorc mowyvladi, xolo dasavleTkavkasiuriki - safrTxeSi myofi saxeoba. miuxedavad amisa,jixvis dacvaze mimarTuli erovnuli programa jerar SemuSavebula.aRniSnulidan gamomdinare, saxeobaTa konservaciiscentrma, “TanamSromloba kritikul mdgomareobaSimyofi ekosistemebis SenarHunebisTvis” fondisada bunebis dacvis msoflio fondis kavkasiisprogramis ofisis mxardaWeriT, daiwyo proeqti,romlis mizania safrTxeSi myofi jixvis saxeobebisSenarHuneba, erovnuli strategiis gamomxatvelidokumentis SemuSavebisa da mTavrobis mier misimiRebis gziT.proeqti daiwyo 2005 wlis bolos da grZeldeba2006 wlis Semodgomis HaTvliT. mis farglebSixdeba jixvze arsebuli samecniero masalis mimoxilvada axali monacemebis Segroveba savelesamuSaos dros lagodexSi, TuSeTSi, xevsureTsada yazbegSi. proeqti aseve iTvaliswinebs jixvismetapopulaciur (metapopulacia - lokaluri populaciebiserToblioba) da habitatis vargisianobisanalizebs. miRebuli da arsebuli monacemebis damu-Savebisa da seminarebze ganxilvis, aseve mTavrobas-Tan mWidro konsultaciebis Sedegad, SemuSavdebajixvis konservaciis samoqmedo gegma. igi waredginebamTavrobas, rogorc jixvis SenarHunebis samoqmedodokumenti.proeqtis bolos momzadebuli da gamoqveynebuliiqneba jixvis orive saxeobis mdgomareobisSefasebisa da konservaciis samoqmedo gegmis amsaxvelidokumenti (500 egzemplaris odenobiT). aRniSnulidokumenti winaswar daurigdeba da SeTanxmebuliiqneba sxvadasxva dainteresebul pirebTan,maT Soris, mTavrobasTan. aseve dagegmilia ramdenimesamecniero statiis momzadeba.proeqtis farglebSi momzaddeba agreTve erovnuliwinadadeba veluri cxovelebis migrirebadisaxeobebis dacvis Sesaxeb konvenciis (bonis konvenciis)danarTebSi jixvis orive saxeobis Setanisa-Tvis da waredgineba bonis konvenciis samdivnos.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20057


leopardi vaSlovaniserovnul parkSierTi wlis monitoringis Sedegebileopardis pirveli kvalis aRmoHenidan ori weli gavida da,sabednierod, „noe“ (swored es saxeli SevarqviT „vaSlovanel“mamrs) jer kidev vaSlovanis erovnuli parkis teritoriazebinadrobs.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20052005 wlis ganmavlobaSi holandiuri fondi Alertis-is finansurimxardaWeriT vaxorcielebdiT leopardis monitorings,rogorc fotoxafangebis, ise kvalze miyolis saSualebiT.8


fotoxafangebidanmiRebuli SedegebimTeli wlis ganmavlobaSi Hvens mier damonta-Jebulma fotoxafangebma leopardi mxolod oTxjeraRbeWda fotofirze. maTgan sami suraTigazafxulzea gadaRebuli, xolo meoTxe - zamTrisdasawyisSi. rogorc cnobilia, leopardis xalebiTavisi moyvanilobiT, raodenobiTa da ganlagebiT,adamianis TiTis anabeWdebis msgavsad, unikaluriada cxovels mTeli sicocxlis ganmavlobaSi ucvlelirHeba. Sesabamisad, firze aRbeWdili leopardebissxeulze xalebis naxatis SedarebiT SesaZlebeliaindividebis erTmaneTisgan gansxvaveba. aRmoHnda,rom fotoxafangis mier, gadaRebuli oTxivefoto erTsa da imave individs, „noes“ , ekuTvnis.rogorc zemoT aRvniSneT, 2005 wlis ganmavlobaSileopardi mxolod gazaxulsa da zamTarSigadaviReT, anu daaxloebiT 7 Tvis ganmavlobaSifotoxafangebs „noe“ ar daufiqsirebiaT. aRsani-Snavia, rom teritoriaze moZraobisas, am periodSi,arc misi kvali gvinaxavs. SesaZlebelia, igi zafxul-Semodgomaze tovebs erovnuli parkis sazRvrebs dasxva, misTvis ufro xelsayrel teritoriebs afarebsTavs. Tumca, am movlenisa da leopardis ekologiismravali sxva aspeqtis gamokvleva Hvenimomavali kvlevis prioritetebia.leopardis kvalileopardis monitoringis erT-erTi meTodikvalis adgilmdebareobis dadgena da misi rukazegadatana iyo. es meTodi avsebda fotoxafangebissaSualebiT mopovebul monacemebs da ukeTes warmodgenasgviqmnida, Tu sad moZraobda leopardi.leopardis kvali vnaxeT vaSlovanis erovnuliparkis TiTqmis mTel teritoriaze, HrdiloaRmosavleTnawilis garda, sadac anTropogenuripresi, sxva teritoriebTan SedarebiT, gacilebiTmaRalia. kvalis adgilmdebareobidan Hans, romleopardi gadaadgilebisas aqtiurad iyenebsrogorc qedis qimebs, ise farTo, gaSlil xeobebs.erTis mxriv, qedebze moZraoba cxovels aZlevs saSualebas,vizualurad akontrolos garemo, xoloxeobebis meSveobiT SeumHnevlad gadaadgildebaerovnuli parkis did farTobze.leopardze monitoringi vaSlovanis erovnulparkSi grZeldeba da imeds vitovebT, rom momavalSiHveni fotoxafangebi Zu leopardsac daafiqsirebs.es ki imis niSani iqneba, rom saxeoba -leopardi saqarTveloSi brundeba.2005 wels vaSlovanSi leopardis suraTebi Ziri-Tadad Ramea gadaRebulia, rac imaze miuTiTebs,rom igi swored am periodSia aqtiuri. Tu leopardissaerTo fizikur mdgomareobas davakvirdebiT,naTeli xdeba, rom „noe“ mSvenier formaSia da arganicdis sakvebis naklebobas.leopardi ZiriTadad RamiTaa aqtiurileopardis individis identifikacia xalebis meSveobiT<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 20059


“samxreT kavkasiis milsadenisa da baqo-Tbilisi-jeihanismilsadenis marSrutis gaswvriv moqmedi arasamTavroboorganizaciebis SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis mciregrantebis programa”<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 2005kompania BP-sa da misi partniorebis (baqo-Tbilisi-jeihanis milsadenisa da samxreT kavkasiismilsadenis kompaniebi) mier saqarTveloSi tardebafarTomasStabiani garemosdacviTi investirebisprograma (EIP). saTaurSi moxsenebuli proeqti sworedam programis erT-erTi kerZo iniciativaa. amproeqtis ganxorcielebaSi, Hveni centri partniorobasuwevs federacia “gadavarHinoT bavSvebi”-s(Save the Children) saqarTvelos warmomadgenlobas.proeqtis danergvis mizniT, 2004 wlis 27 oqtombersgaformda xelSekruleba federacias - “gadavarHinoTbavSvebi” da NACRES-s Soris.mcire grantebis programis ZiriTadi mizania,ganaviTaros qvemo qarTlisa da samcxe-javaxeTisregionebis samizne raionebSi moqmedi adgilobriviarasamTavrobo organizaciebis SesaZleblobebi,garemos dacvis sakiTxebze moqalaqeTa informirebulobis,sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebisada socialuri ganviTarebis mimarTulebiT.programis sawyis etapze, romelic daeTmo programiTgaTvaliswinebuli Tavdapirveli Sefasebebisganxorcielebas, NACRES-ma ganaxorciela garemosdacviTiproblemebis Sefaseba qvemo qarTlsada samcxe-javaxeTSi. aRniSnuli kvleva daefuZnaswrafi Tanamonawileobrivi Sefasebis (PRA) principebsda ZiriTadad iTvaliswinebda:• samcxe-javaxeTisa da qvemo qarTlis 7 samizneraionis Sesaxeb arsebuli garemosdacviTiliteraturis mimoxilvas;• TbilisSi registrirebuli garemosdacviTiorganizaciebisgan proeqtis samizne raionebisSesaxeb damatebiTi informaciis miRebas;• samizne raionebSi am organizaciebis aqtiurobisdonis gansazRvras;• proeqtis samizne raionebSi adgilobriv mosaxleobasTanSexvedrebis Hatarebas, raTa gamovleniliyois mniSvnelovani garemosdacviTiproblemebi, romlebic awuxebs adgilobrivmosaxleobas.10


Hatarebuli kvlevis Sedegad gamovlinda ormocdaaTzemeti sxvadasxva tipis garemosdacviTi problema,romlebic Seexeboda sam ZiriTad ekologiurresurss (biologiur mravalferovnebas, niadagsada wyals) Svid sferoSi:1. daculi teritoriebi2. veluri saxeobebi da maTi saarsebo garemo(niadagis degradaciis HaTvliT)3. agrobiomravalferovneba4. nadiroba da Tevzaoba5. bunebrivi resursebis monitoringi6. bioteqnologia da biousafrTxoeba7. ekologiuri ganaTleba, sazogadoebisinformireba da sazogadoebis monawileobagadawyvetilebis miRebasa da danergvaSigaremosdacviTi problemebis Sefasebis Sedegebisamsaxveli dokumenti darigda programis yvelasamizne raionSi, rac programaSi HarTul organizaciebssaSualebas miscems, am dokumentiT ixelmZRvanelonproeqtebis Sedgenisas, gadawyvetilebebismiRebisas, saganmanaTleblo saqmianobis ganxorcielebisasda a. S.rogorc es programiT iyo gaTvaliswinebuli,2005 wlis pirvel naxevarSi ganxorcielda regionulisaTaTbiro komitetebis SerHeva da mowveva,romelTa ZiriTad daniSnulebas proeqtebis ganxilvaSimonawileobis miReba warmoadgens. sworedamitom NACRES-ma da federaciam - “gadavarHinoTbavSvebi”, aRniSnuli komitetebis wevrebisTvisHaatara treningebi, sadac NACRES-is roli,umeteswilad, garemosdacviTi treningebis miwodebaSimdgomareobda.garda regionuli saTaTbiro komitetebis treningebisa,2005 wlis garkveuli periodi daeTmomuSaobas saSuamavlo damxmare organizaciebTan(ori aseTi organizacia SerHeul iqna qvemo qarTl-Si, xolo ori - samcxe-javaxeTSi), rac, NACRES-ismxridan, maTTvis sxvadasxva garemosdacviTi treningebisada konsultaciebis warmoebaSi gamoi-xata. saSuamavlo damxmare organizaciebis Ziri-Tadi daniSnuleba raionebSi arsebuli sxva arasamTavroboorganizaciebisTvis Sesabamisi daxmarebisaRmoHenaSi mdgomareobs.momdevno etapze NACRES-ma daiwyo aqtiurimuSaoba garemosdacviTi grantebis mimReb adgilobrivarasamTavrobo organizaciebTan. garemosdacviTigrantebis mizania, SesaZlebloba miscesadgilobriv arasamTavrobo organizaciebs, gada-Wran garemos dacvisa da/ an socialur sferoSiarsebuli problemebi, romlebic gansakuTrebiTaqtualuria adgilobrivi mosaxleobisaTvis, aseve,gazardos sazogadoebis informirebuloba da monawileobisdone.garemosdacviTi proeqtebis Sefasebis procesSiupiratesoba eniWeba iseT proeqtebs, romlebicSeexeba garemosdacviTi problemebis Sefasebisasgamovlenil Semdeg prioritetul sakiTxebs:• biomravalferovnebis dacva da mdgradigamoyeneba• niadagis degradaciis problematika• wylis dabinZureba• narHenebis marTvaam mimarTulebiT NACRES-i organizebas uwevdaaraerT treningsa da seminars, romelTagan TiToeulisakuTriv individualuri arasamTavroboorganizaciis interesebidan gamomdinareobdada iTvaliswinebda ama Tu im organizaciis mierwarmodgenili proeqtis ideur gaumjobesebasgaremosdacviTi kuTxiT.garemosdacviTi investirebis programa (EIP) xorcieldeba BP-sa da misi partniorebis (BTC Co da SCP Co. Ltd)iniciativiTa da dafinansebiT. am programis mTavari mizania biomravalferovnebis konservacia. programa iyofaramdenime Temad, romelic gamoikveTa dainteresebul mxareebTan konsultaciis dros erovnul da saerTaSorisodoneze. es proeqti swored aRniSnuli programis erT-erT Temas warmoadgens. winamdebare dokumenti Seqmnilia BP-sada misi partniorebis mxardaWeriT. am dokumentSi mocemuli mosazrebebi ekuTvnis NACRES-s da araviTar SemTxvevaSiar unda iyos ganixiluli BP-s an misi partniorebis (BTC/SCP) oficialur Sexedulebebad.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200511


grantebis programa2003 wels, saxeobaTa konservaciis centrisgamgeobis gadawyvetilebis safuZvelze, Seiqmnaspecializebuli grantebis programa, romlismizania biomravalferovnebis konservacia samiznejgufebis dafinansebis saSualebiT. am miznisgansaxorcieleblad grantebis programa• gamoyofs prioritetebs, romlebic SeesabamebasaqarTvelos mTavrobis mier identificirebulgaremosdacviT strategiebsa da samoqmedogegmebs;• ikvlevs garemosdacviTi mimarTulebis mqonearasamTavrobo, samecniero da saganmanaTlebloseqtorebis saWiroebebs;• moiZiebs, administrirebs da gascems grantebs improblemebis mosagvareblad, romlebic Seesabamebamis ZiriTad mimarTulebebs.mimarTuleba 1. problemaTa safuZvlebis aRmo-fxvra. am mimarTulebis amocanaa, grantebis saSualebiTdaafinansos kerZo da iuridiuli pirebisproeqtebi, romlebic ar aris pirdapir mimarTulibiomravalferovnebis kvlevisaken, magram romelTagareSec ver moxdeba bunebrivi resursebis srulfasovanikonservacia. aseTad gvesaxeba socialurekonomikuri,sakanonmdeblo, kanonmdeblobis danergvis,adamianis uflebebis dacvis sferoebi. amtipis proeqtebma xeli unda Seuwyos biomravalferovnebiskonservacias, adgilobrivi mosaxleobisgadawyvetilebebis miRebaSi HarTvas da maTigaremosdacviTi uflebebis dacvas, rogorc esgansazRvrulia saqarTvelos konstituciiT. ammimarTulebis farglebSi dafinansebuli yvelaproeqti unda moicavdes biomravalferovnebisSesaxeb mosaxleobis cnobierebis asamaRlebelkomponents.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200512


mimarTuleba 2. garemosdacviTi arasamTavroboseqtoris gaZliereba. am mimarTulebis amocanaa,grantebis saSualebiT, daafinansos garemosdacviTiarasamTavrobo organizaciebis gaZlierebaze mimarTuliproeqtebi da biomravalferovnebis dacvazemimarTuli mikro-proeqtebi. am tipis proeqtebisdanergvam, xeli unda Seuwyos biomravalferovnebiskonservacias, adgilobrivi mosaxleobisgadawyvetilebis miRebaSi HarTvas da maTi garemosdacviTiuflebebis dacvas, rogorc es gansaz-Rvrulia saqarTvelos konstituciiT. am mimar-Tulebis yvela dafinansebuli proeqti unda moicavdesganaTlebis seriozul komponents, romelicbiomravalferovnebis dacvaze iqneba mimarTuli.mimarTuleba 3. profesiuli zrda da samecnierosfero. es mimarTuleba xels Seuwyobs studentebissakurso da sadiplomo, agreTve aspirantebissadisertacio Temebis momzadeba/dacvas.am mimarTulebis samizne sferoebi, ra Tqmaunda, dakavSirebuli iqneba florisa da fauniskonservaciasTan. paralelurad, es mimarTulebaSeecdeba waaxalisos garemosdacviTi iurisprudenciis,garemosdacviTi ekonomikisa da garemosdacviTiJurnalistikis ganviTareba.mimarTuleba 4. saqarTvelo sisastikis winaaRmdeg.mimarTuleba 4. saqarTvelo sisastikis winaaRmdeg.es mimarTuleba, konkretuli proeqtebis dafinansebissaSualebiT, Seecdeba gaaZlieros saqarTvelosarasamTavrobo seqtoris is nawili, romelsacawuxebs Sinaur da velur cxovelTa mimarT sastikidamokidebuleba da aqvs survili, konkretuli nabijebigadadgas am problemis gadasaWrelad. am mimar-Tulebis prioriteti aseve iqneba sazogadoebrivimonitoringis Hamoyalibeba, tyis ukanono HexvasTanmimarTebiT.


<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 2005saqarTveloSi mura daTviskvlevisa da konservaciisiniciativa Sedgeba oriproeqtisgan:proeqti #1: biomravalferovnebis strategiisa da moqmedebaTagegmis danergva: ekosistemebisa da saxeobebis konservacia: muradaTvi (I faza) (dafinansebulia BP-BTC/SCP-mier)proeqti #2: mura daTvis konservacia saqarTveloSi(dafinansebulia fond Alertis -is mier)14


proeqti #1: biomravalferovnebis strategiisada moqmedebaTa gegmis danergva: ekosistemebisada saxeobebis konservacia: mura daTvi (I faza)(dafinansebulia BP-BTC/SCP-mier)2004 wlis ivnisSi baqo-Tbilisi-jeihanisa dasamxreT kavkasiis milsadeni kompaniebis (BTC/SCP)mier dafinansebul iqna proeqti “biomravalferovnebisstrategiisa da moqmedebaTa gegmis danergva:ekosistemebisa da saxeobebis konservacia: muradaTvi (I faza)”. proeqtis danergvis mizniT, amavewlis 21 ivniss daido xelSekruleba baqo-Tbilisijeihanisada samxreT kavkasiis milsaden kompaniebsada saxeobaTa konservaciis centrs (NACRES) Soris.proeqtis mizania mura daTvisa da misi habitatiskonservacia, samizne teritoriaze (Triale-Tis qedi da borjom-xaragaulis erovnuli parki),Tanamonawileobrivi menejmentis gziT, rac gulisxmobsdacviTi RonisZebebis gatarebasa da anTropogenurizegavlenis Semcirebas.proeqti moicavs or fazas: pirveli (mimdinare)faza eZRvneba sabaziso informaciis moZiebasada Sejerebas, raTa SemuSavdes samoqmedogegma daTvis konservaciisTvis TrialeTis qedsada borjom-xaragaulis erovnul parkSi. proeqtismeore fazaSi (savaraudod sami wlis manZilze)moxdeba am samoqmedo gegmis danergva.2005 wlis ganmavlobaSi, aRniSnuli proeqtisfarglebSi, Hatarda savele kvlevebi samizne regionSidaTvis populaciisa da misi habitatis (tyis)mdgomareobis Sesafaseblad. daTvis populaciisraodenobrivi Sefasebis mizniT, gamoyenebuliiyo eqskrementebis genetikuri analizis meTodi.daTvis mier tyis sxvadasxva habitatis gamoyenebiskanonzomierebis gasarkvevad ki HatardagaHexili tyeebi sofel didi mitarbis midamoebSigaremosdacviTi investirebis programa (EIP) xorcieldeba BP-sa da misi partniorebis (BTC Co da SCP Co. Ltd)iniciativiTa da dafinansebiT. am programis mTavari mizania biomravalferovnebis konservacia. programa iyofaramdenime Temad, romelic gamoikveTa dainteresebul mxareebTan konsultaciis dros erovnul da saerTaSorisodoneze. es proeqti swored aRniSnuli programis erT-erT Temas warmoadgens. winamdebare dokumenti Seqmnilia BP-sada misi partniorebis mxardaWeriT. am dokumentSi mocemuli mosazrebebi ekuTvnis NACRES-s da araviTar SemTxvevaSiar unda iyos ganixiluli BP-s an misi partniorebis (BTC/SCP) oficialur Sexedulebebad.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200515


<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200516kargad Semonaxuli tye TeTriwyaros raionSi


proeqtis farglebSi momzadebuli rukebis nimuSebi<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200518


proeqtis adgilobrivi mxardamWeri jgufebinebismieri garmosdacviTi qmedebebis mniSvnelovankomponents Seadgens proeqtis samizneregionSi adgilobrivi sazogadoebisa da xelisuflebismxardaWeris mopoveba. Tavis mxriv, aseTimxardaWeris mopovebisTvis mniSvnelovan faqtorswarmoadgens regionalur doneze moqmedi arasamTavroboorganizaciebis mxridan mxardaWerismiReba da maTTan TanamSromlobis dawyeba.proeqtis farglebSi dagegmili iyo adgilobrivimxardamWeri jgufebis Hamoyalibeba sam samizneraionSi (gori, TeTriwyaro, borjomi). am mizniT,samizne raionebSi Hatarda arasamTavrobo seqtoriskvleva, raTa SesaZlebeli yofiliyo garemosdacviTimimarTulebis mqone arasamTavrobo organizaciebisSerHeva. kvlevis Sedegad, sam raionSi SeirHaSemdegi organizaciebi:saTemo organizacia “wyarosTvali” – q. goriasociacia “ borjomi” – q. borjomi“samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebis asociacia“– q. TeTriwyaroSerHeuli organizaciebis bazaze Hamoyalibda,koordinatoris, adgilobrivi skolis maswavleblisada Jurnalistisgan Semdgari, proeqtisadgilobrivi mxardamWeri jgufi. garda amisa,Hatarda SerHeuli organizaciebis saWiroebaTaSefaseba, romelmac cxadyo, rom aucilebeli iyoSerHeuli jgufebis SesaZleblobebis gazrdisakenmimarTuli qmedebebis ganxorcieleba.saWiroebaTa Sefasebis Sedegebidan gamomdinare,adgilobrivi mxardamWeri jgufebis wevrebs HautardaTorganizaciuli ganviTarebisaTvis aucilebelitreningebi (organizaciuli ganviTareba,saproeqto winadadebis momzadeba, finansuri saxsrebismoZieba), zogadi garemos dacvisa da biomravalferovnebiskonservaciis dacvis meTodebisamsaxveli treningebi. adgilobrivi mxardamWerijgufebis materialuri bazis gaumjobesebis mizniT,maT gadaecaT kompiuteruli teqnika, xoloraionul centrebSi gaixsna ofisebi. garda amisa,moxda proeqtiT gaTvaliswinebuli qmedebebisdanergvisaTvis aucilebeli, pirveladi mimdinarexarjebis dafarva.proeqtis mimdinareobis Semdgom etapze saxeobaTakonservaciis centrisa da adgilobrivimxardamWeri jgufebis wevrebis monawileobiT,daigegma qmedebebi, romlebic miznad isaxavda proeqtisqmedebebis xelSewyobas adgilobriv donezeSemuSavebuli gegmis mixedviT, adgilobrivma mxardaWermajgufebma 2005 wlis zafxulidan daiwyesqmedebebis ganxorcieleba Semdegi mimarTulebiT:1. regionalur doneze proeqtis saqmianobisuSualo mxardaWeraam mizniT xorcieldeboda mura daTvis konservaciissamoqmedo gegmis momzadebisaTvis aucilebeliinformaciis moZieba. regionSi arsebuli daTvispopulaciis SefasebisTvis masalis mopoveba,garemosdacviTi darRvevebis (ukanono nadiroba,tyis Hexva da sxva) Sesaxeb informaciis mogroveba,regionSi arsebuli sazogadoebrivi azris Seswavlada sxva.2. proeqtis Sesaxeb adgilobrivi mosaxleobisa daxelisuflebis informirebaaRniSnuli miznis misaRwevad damyarebul iqnamWidro kontaqti Semdeg samizne jgufebTan:adgilobrivi xelisufleba, satyeo departamentisada garemos dacvis regionaluri samsaxurisTanamSromlebi, saTemo da adgilobrivi arasamTavroboorganizaciebi, monadireebi. regularuliSexvedrebis, sakonsultacio Sexvedra-seminarebisorganizebis, sainformacio masalebis momzadebisada gavrcelebis xarjze, mimdinareobda samiznejgufebisTvis proeqtis Sesaxeb informaciismiwodeba da maTTan kontaqtis damyareba. gardaamisa, moxda tyesTan axlos mcxovrebi TemebisSerHeva da TemTa mobilizaciisaTvis saWiroqmedebebis ganxorcieleba.3. mosaxleobis garemosdacviTi ganaTlebis donisamaRlebasazogadoebis informirebulobis xarisxis gazrdismizniT, Hatarda rigi RonisZiebebi, romlebic,ZiriTadad, Semdeg aqciebs iTvaliswinebda:- samodelo skolebis SerHeva da maT bazazeekologiuri centrebis daarseba;- skolis moswavleebsa da maT mSoblebTanregularuli Sexvedrebis organizeba, proeqtisfarglebSi momzadebuli, daTvis problematikisamsaxveli sainformacio masalebis: kalendrebis,plakatebis, rveulebis gavrceleba;- popularuli statiebis momzadeba da maTigamoqveyneba adgilobriv presasa Tu specialuradmomzadebul biuletenebSi;- kedlis gazeTebisa da adgilobrivi, ekologiurixasiaTis problemebis amsaxveli, fotoarqivismomzadeba;- ekologiuri aqciebis mowyoba.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200519


proeqti #2: mura daTvis konservacia saqarTveloSi2005 wlis 1 ianvars daido morigi xelSekrulebaNACRES-sa da holandiur fond Alertis-s Soris,proeqtis - “mura daTvis konservacia saqarTveloSi”Semdgomi dafinansebis Sesaxeb.aRniSnuli proeqtis mTavari amocanaa daTvisekologiis Seswavla vaSlovanis erovnul parkSi.kvleva iTvaliswinebs iseTi Tanamedrove meTodebisgamoyenebas, rogoricaa: radiotelemetria damsxvili ZuZumwovrebis monitoringi fotoxafangebismeSveobiT. mopovebuli masalis safuZvelze,dagegmilia rekomendaciebis SemuSaveba erovnulparkSi daTvisa da sxva msxvili ZuZumwovrebis konservaciulimenejmentisTvis.mura daTvisa da sxva msxvili ZuZumwovrebismonitorigi fotoxafangebis saSualebiT2005 wlis gazafxulze vaSlovanis erovnuliparkis sxvadasxva nawilSi damontaJda oTxi fotoxafangi,raTa informacia msxvili ZuZumwovrebisSesaxeb mTeli erovnuli parkis teritoriidanyofiliyo mopovebuli. fotoxafangebis damonta-Jeba moxda cxovelebis mier aqtiurad gamoyenebadbilikebze. erTi wlis ganmavlobaSi fotoxafangebmagadaiRo sxvadasxva msxvili ZuZumwovris mravalisuraTi, maT Soris, firze aRibeWda leopardida focxveri. foto-xafangebis meSveobiT asevemogrovda informacia ZuZumwovarTa dReRamuriaqtivobis, maTi fizikuri mdgomareobisa daricxovnobis Sesaxeb. amJamad mimdinareobs weliwadisganmavlobaSi miRebul monacemTa damuSavebada analizi.radiotelemetriuli kvlevaradiotelemetriuli kvlevis pirveladi amocanacxovelebis uvneblad daWeraa. amisaTvis mravalixerxi gamoiyeneba, magram, Hvens SemTxvevaSi,yvelaze optimalurad maryuJiani xafangebi mivi-HnieT. aseTi meTodis gamoyenebisas daTvs satyuaraTiizidaven da TaTiT iWeren; specialuri TofismeSveobiT daTvs esvrian nemss, romelSic saimobilizaciowamlebis “koqteilia” moTavsebuli.wamlis moqmedebiT daTvi Rrmad iZinebs, mkvlevarssaSualeba eZleva, usafrTxod Seabas radiosayeloda Haataros sxva saWiro manipulaciebi.2005 wlis ganmavlobaSi daTvis dasaWerad daradiosayeloTi aRsaWurvad eqspediciebi tardebodavaSlovanis erovnuli parkis aRmosavleTnawilSi. Tavdapirvelad (gazafxulze) HatardadazverviTi gasvlebi, raTa momxdariyo daTvisdaWeris SesaZlo adgilebis gansazRvra, yvelazeefeqtiani satyuarebis dadgena da banakis mosawyobadadgilis SerHeva. zafxulis ganmavlobaSieqpedicia ori Tvis manZilze mimdinareobda. amperiodSi gamovcadeT mravali sxvadasxva saxissatyuara (koptoni, xili, Tafli, Tevzi, xorcida sxv.). miuxedavad imisa, rom daTvis axali kvalixafangebis maxloblad TiTqmis yovel diliTgvxvdeboda, satyuara xeluxlebeli rHeboda. savelekvlevis dawyebidan mxolod me-20 dRes miuaxlovdadaTvi erT-erT xafangs, Tumca, igi ukiduresadfrTxili aRmoHnda da trosi mas TaTze arSemoeWira. Semdgom dReebSi daTvi kidev ramdenjermemivida xafangebTan da erTi maTgani daisxlitakidec. samwuxarod, yulfi kargad ver SemoeWiraTaTze da cxoveli xafangSi ar gabmula. xafangiskonstruqciisa da warumateblobis mizezebisdetalurma gamokvlevam gamoavlina mniSvnelovanixarvezebi xafangis konstruqciaSi. momdevno wliseqspedicia am gamocdilebis gaTvaliswinebiT daigegmada xafangebic Sesabamisad gadakeTda.<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 2005banaki vaSlovanis erovnul parkSi20


2005 wlis ganmavlobaSi fotoxafangiT gadaRebulifotoebi<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200521


<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200522


<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200523


<strong>wliuri</strong> <strong>angariSi</strong> 200524saxeobaTa konservaciis centri (NACRES),abaSiZis q. #12a, 0179, Tbilisi, saqarTvelo;tel: (+995-32) 23 37 06, faqsi: (+995-32) 53 71 24el. fosta: public.relations@nacres.org

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!