isu terkini dan cabaran bagi membangunkan industri halal - hdc

SIJIL HALAL MALAYSIA DI NEGERI JOHOR:ISU TERKINI DAN CABARAN BAGIMEMBANGUNKAN INDUSTRI HALALHJ YOSREE IKHSANKETUA PENOLONG PENGARAHBAHAGIAN PENYELIDIKANJABATAN AGAMA JOHOR1

Isi kandungan1. PENDAHULUAN2. PENGERTIAN HALAL3. DALIL KEWAJIPAN MENCARI YANG HALAL4. ISU-ISU BERKAITAN HALAL‣ ISU PERUNDANGAN‣ ISU PIHAK BERKUASA‣ ISU PENSIJILAN YANG TIDAK DIIKTIRAF‣ ISU PENYALAHGUNAAN LOGO HALAL‣ ISU PEMATUHAN HALAL‣ ISU PENGIKLANAN‣ ISU PELABELAN5. CADANGAN PENAMBAHBAIKAN6. KESIMPULAN2

PendahuluanMalaysia adalah negara pertama membangkitkanisu perbahasaan halal (1971)Perbahasan halal berkaitan dengan isu agama,ekonomi, sains, teknologi dan kesihatanHasrat menjadikan Malaysia “International HalalHub” perlu difahami dan disokong oleh semuapihak.Kempen `Halal Untuk Semua’ dan `Malaysia AdalahSyurga Makanan Halal’ perlu diperhebatkan.3

TAKRIF HALAL•HALAL berasal daripada perkataan Arabyang bermaksud: dibenarkan ataudibolehkan oleh hukum syarak• HUKUM SYARAK – perintah Allahberkaitan perbuatan orang yang telahboleh dipertanggungjawabkan (mukallaf)4

MAKANAN HALAL (MS 1500:2009- Makanan Halal bermaksud makanan atau minumandan/atau kandungannya yang dibenarkan oleh HukumSyarak dan memenuhi syarat-syarat berikut:-a) Tidak mengandungi mana-mana bahagian atauyang terhasil dari binatang yang tidak halalmenurut Hukum Syarak atau bahagian atau yangterhasil dari binatang yang tidak disembelihmenurut Hukum Syarak;b) Tidak mengandungi bahan-bahan najis menurutHukum Syarak;c) Selamat untuk digunakan, tidak beracun, tidakmengandungui bahan terlarang atau tidakberbahaya kepada kesihatan;6

d) Tidak disedia, diproses atau dihasilkan denganperalatan yang mengandungi bahan-bahan najismenurut Hukum Syarak;e) Tidak mengandungi mana-mana bahagian ataubahan yang terhasil dari binatang yang tidakdibenarkan menurut Hukum Syarak; (Cth : enzim,gelatin)f)Ketika membuat penyediaan proses pembuatanpembungkusan, penyimpanan dan pengedaran,makanan tersebut secara fizikalnya hendaklahdiasingkan dengan mana-mana makanan yang tidakmenepati perkara (a), (b), (c), (d) dan (e) di atas atauapa-apa perkara yang dihukumkan najis oleh HukumSyarak.7

Menjaga KesihatanTubuh BadanMemeliharaKewarasanAkal FikiranMenjaga MaruahDiriHIKMAH MEMILIH MAKANANDAN MINUMAN YANGHALAL DAN BAIKDimakbulkanDoaMendapatPahalaMenjauhkan DiriDaripada AzabAllah9

KEPELBAGAIANBENTUK DANJENIS MAKANANYANG TERDAPATDALAMPASARAN10

PENSIJILAN HALAL DI NEGERI JOHOR• Berdasarkan kuasa yang diberikan kepadaMajlis Agama Islam Negeri Johor di bawahSeksyen 7, Enakmen Pentadbiran AgamaIslam (Negeri Johor) 2003 : “ Maka hendaklahmenjadi kewajipan Majlis untuk menggalak,mendorong, membantu dan mengusahakankemajuan dan kesejahteraan ekonomi dansosial masyarakat Islam di dalam negeri Johorselaras dengan Hukum Syarak”16

• Di Dalam Enakmen Kesalahan JenayahSyariah Tahun 1997, Seksyen 42 adadisebutkan “ Mana-mana orang yangmempamerkan pada atau berkenaan denganmana-mana makanan dan minuman yangtidak halal, apa-apa tanda yang menunjukkanbahawa makanan atau minuman itu adalahhalal adalah melakukan suatu kesalahan danapabila disabitkan boleh didenda tidakmelebihi lima ribu ringgit atau dipenjaraselama tempoh tidak melebihi tiga tahun ataukedua-duanya”17

• Jabatan Agama Johor sebagai badan pelaksana kepadaundang-undang yang dilulus dan diwartakanmewujudkan beberapa bahagian dan meletakkantanggungjawab hal-hal berkaitan perbahasan Halalkepada Bahagian Penyelidikan sejak tahun 1978 dandikemaskini tahun 1984.• Bahagian Penyelidikan telah mengeluarkan GarisPanduan Pensijilan Halal Negeri Johor pada tahun 2005berasaskan Manual Pensijilan Halal Malaysia sebagaisatu penyelarasan standard halal dan merujuk AktaPerihal Dagangan 1972, Akta Makanan 1983, AktaKastam 1962 dan undang-undang yang lain-lain.18

• Di peringkat perlaksanaan, Isu Pensijilan Halalmasih lagi Suatu Pilihan dan bukan SuatuKewajipan.• Pihak kerajaan amat menggalakkan pihakpengusaha industri makanan, kosmetik, farmasi,logistik dan semua rantaiannya terlibat dengansijil Halal dengan pelbagai bentuk insentif danbantuan.• Pelbagai promosi telah, sedang dan akan sentiasadijalankan di dalam dan di luar negara.22

2. ISU PIHAK BERKUASA• Pihak Berkuasa berkaitan Halal di Malaysia ;1) Jabatan Agama Johor2) Jabatan Agama Negeri-negeri3) Jabatan Kemajuan Islam Malaysia(JAKIM)4) Badan-badan Pensijilan HalalAntarabangsa yang diperakukan olehKerajaan Malaysia23

SEJARAH•JAKIM (BAHEIS) mengeluarkan“Surat Pengesahan Halal” mulaitahun „71.•Bahagian Penyelidikan JAJ mulamenguruskan Sijil PengesahanHalal di Negeri Johor pada ‘78.24

Mulai 4 Ogos 2004• Unit Halal JAJ menguruskan pensijilanHalal premis di Negeri Johor & produktempatan sahaja• JAKIM bertanggungjawab dalampensijilan Halal di peringkat nasional,antarabangsa & premis berangkai25

• Diselaraskan seluruh negara, semuanegeri & JAKIM menggunakan sijilHalal Malaysia• Ia dilaksanakan ke atas semua syarikattanpa mengira domestik/MNIMulai1 Jan. 200826

3. ISU PENSIJILAN HALAL YANGTIDAK DIIKTIRAF• Terdapat beberapa syarikat swasta yang mengeluarkansijil halal antaranya ; Bahtera Lagenda, Halal FoodCouncil S.E.A., Islamic Food Research Centre (IFRC),Ifanca Internasional dan SAS-H Consultants Sdn. Bhd.• Akibatnya pengguna semakin keliru dengan pelbagailogo halal yang dikeluar oleh pelbagai syarikat swastaserta menimbulkan keraguan tentang kesahihanproduk `halal’ tersebut.27

Sebahagian logoswasta yang beradadi pasaran28

Islamic Food Research Centre ASIAPostal Address:Islamic Food Research Centre ASIANo. 5-10, 5th Floor, One Avenue, Dataran Pelangi Utama,PJU 6A, Jalan Masjid Off Persiaran Bandar Utama,47400 Petaling Jaya, Selangor, MALAYSIATelephone:+603-7726 3466Fax:+603-7726 347229

PENGAKUAN SYKT. BAHTERA LAGENDA YANGMENGELUARKAN SIJIL HALAL 30

PERKATAAN‘PORK’ PADAPEMBUNGKUSPRODUKGAMBAR‘PORK SOUP’LOGO HALALIFRCCONTOH PRODUK YANG MENERIMASIJIL HALAL IFRC31

Menurut pengakuan pihakBahtera Lagenda, terdapat lebihkurang 300 buah syarikat diJohor yang menggunakan sijilsijildi bawah syarikat ini.Antaranya termasuk restoranrestorankopitiam berangkai.32

4. PENYALAHGUNAAN LOGO HALAL•Meletakkan logo Halal padapembungkusan walaupun tidakmemohon Sijil Pengesahan Halal•Mencetak logo Halal yang salah(menyerupai logo Halal Malaysia yangsebenar)•Menggunakan logo Halal sendiri (selfdeclaration)33

MENGGUNAKAN LOGO HALAL LAMA34

SELFDECLARATION35

Produk kentang dari luar negara yangmenggunakan logo Halal palsu 36

ANTARA PRODUK YANGMASIH MENGGUNAKANLOGO HALAL YANG LAMA37

MEMBERI SIJILHALALPADAPERUSAHAANSEMBELIHANAYAM CUCUK38

5. PEMATUHAN HALALTerdapat syarikat yang telah memperolehi Sijil Halaltetapi kemudian gagal mematuhi standard yangtelah ditetapkan. Antara bentuk kesalahan mereka;1. Pertukaran pihak atasan / pengurusan syarikat2.Pertukaran pegawai pelaksana (Pegawai P.O.,tukang masak atau pekerja di bahagian kritikal)3. Pertukaran bahan tanpa pemberitahuan4. Menggunakan logo halal pada produk tambahan5. Pemberhentian pekerja6. Gagal mematuhi etika pemakaian pekerja7. Gagal menjaga kebersihan dan penyelenggaraan39

KERATAN AKHBAR40

MELETAKKAN SIJIL HALAL PALSU DI RESTORAN41

CONTOH SITUASI PENJUALANAYAM DI PASAR42

TEMPAT PEMBASUHAN AYAM YANGTIDAK MENGIKUT SYARIAT43

MENGGUNAKAN PEMOTONG KAYUTIDAK MENGIKUT `FOODGRADE’44

AYAM YANGTIDAK BERALAS(DILETAKKANDILANTAI)45

Urat halkum ayam yang tidak putus sepenuhnya46

MENJUAL SAMBILMEROKOK47

MASIH TERDAPATNAJIS PADA AYAMYANG DIJUAL48

SUHU AYAM YANG SALAH49

TELUR TIDAK DIBASUH BERSIH50

6. ISU PENGIKLANAN1. Terdapat syarikat yang telah mendapat Sijil Halalmengiklankan produk mereka di billboard tetapigambar yang dipamirkan bertentangan dengan hukumsyarak.2. Terdapat juga premis yang mempamerkan sijil yangtelah tamat tempoh, tauliah sembelihan di kedaimakan, fotostat sijil halal syarikat lain dan sebagainya.3. Menggantung ayat al-Quran, menggunakan namanamaorang Islam, menggunakan lambang-lambangIslam, meletakkan pekerja bertudung dsb. Yangmampu mengelirukan pengguna Islam.51

MODEL TIDAKMENUTUP AURATLOGOHALALPapantanda mempamerkan Iklan Halal tetapi modelnya tidakmenutup aurat sebagaimana sewajarnya52

7. PERLABELAN / PENANDAAN53

Perintah Perihal Dagangan(Penandaan Makanan) 1975• Perintah ini dibuat oleh Menteri melaluiperuntukan kuasa di bawah Seksyen 11 AktaPerihal Dagangan 1972. Ia merupakan Perintahmelarang pembekalan semua jenis makanan yang“Halal” mengikut Hukum Syarak melainkanmakanan tersebut dilabel atau ditandakan dengantanda yang menunjukkan makanan tersebutdilabel atau ditandakan dengan tanda yangmenunjukkan makanan tersebut “Halal”,sebagaimana yang dinyatakan di dalam Perintah2(1) Perintah berkenaan:54

•“Semua makanan yang dinyatakandalam Jadual bersama-sama ini yanghalal mengikut Perihal Dagangan(Penggunaan Perbahasaan “Halal”),1975 tidak dibenarkan dibekalkanmelainkan ianya ditanda label, tagatau lain-lain bentuk tanda yangmenunjukkan bahawa makanan itu“Halal”.55

Perintah 2 (2):“ Semua daging dan perkakas dalam yangmentah termasuk daging yang perkakasperkakasdalam ayam-itik tidak dibenarkandibekalkan melainkan ianya ditanda denganlabel, tag atau lain-lain tanda yangmenunjukkan bahawa daging atauperkakas-perkakas dalam itu telah atautidak pernah didingin atau dibekukan.”56

PENJELASAN:• Tujuan dilabelkan makanan tersebut ialah bagimelindungi pengguna supaya tidak tertipu dengansebarang bentuk penyelewengan danketidakjujuran pengeluar.• Perbahasaan “Halal”, “Ditanggung Halal” atau“Makanan Islam” apabila ia digunakan ke atasmakanan adalah merupakan suatu perihaldagangan bagi makanan tersebut.57

SEKIRANYA TIDAK MENGGUNAKANLABELMAKA....- TIADA TANDA PENGENALANPADA AYAM YANG DIPAMERKAN-PENGGUNA & PENGUATKUASATIDAK MENGETAHUI STATUS AYAMHALAL ATAU TIDAK?-PERCAMPURAN ANTARAAYAM YANG DISEMBELIH DGNAYAM YANG TIDAK DISEMBELIH(TEMPATAN / IMPORT)58

KEBAIKAN MENGGUNAKANLABEL1. Melindungi hak pengguna.Pengguna mengetahui status ayam yang dijualterutama halal dan disembelih mengikut syara’.2. Memudahkan pihak berkuasa membuatpemantauan dan tindakan jika berlaku penipuan.3. Dapat membanteras aktiviti penjualan ayam danbahagian ayam yang tidak halal.59

Cadangan PELAKSANAANAyam yang telah disembelih ditandakan padakepaknya dengan label yang mengandungimaklumat berikut:-1. Nama Pengusaha/Pusat Penyembelih2. Logo Halal3. Barcode60

PELAKSANAANDi dalam barcode mengandungi maklumatberikut:-1. Tarikh Sembelih2. Kod syarikat3. Masa sembelih4. Nombor Batch5. Running number61

Contoh label YANG DIGUNAKAN OLEHPUSAT PENYEMBELIHAN PANDANBAHAGIAN HADAPANBAHAGIAN BELAKANG62

PENGGUNAAN PELEKAT (STICKE- Sticker akan digunakan untuk produk selain ayambulat (diletakkan di bahagian luar plastikpembungkusan)- Maklumat di dalam sticker seperti berikut:-1. Nama Pengusaha/Pusat Penyembelih2. Logo Halal3. Barcode4. Tarikh pembungkusan5. Tarikh Sembelih- Sticker akan ditampal dibahagian luar permukaanplastik.63

PEMANTAUAN DANPENGUATKUASAAN• Pihak Jabatan Agama Johor akan sentiasa membuatpemantauan dari masa kesemasa.• Jabatan Agama Johor juga akan memantau penggeluaran/penggunaan label dan sticker ayam• Lain-lain Jabatan yang terlibat antaranya:1. KPDNKK 5. Kementerian2. Pihak Berkuasa Tempatan Kesihatan Malaysia3. KASTAM 6. Persatuan Pengguna4. Jabatan Veterinar Malaysia Islam Malaysia64

About the HaFYS TechnologyThe components of the system are:1. Portable real-time PCR analyzer2. Disposable Test module (lyophilized PCRreagents)3. DNA extraction kit (optional)65

HaFYS - Portable PCR• Analyzer• Fully automated system for rapid DNA& RNA analyses• Sample preparation included• Simple one touch operation• Light weight and field deployable• Test Module• Pocket-sized, sealed cartridge(biohazard friendly)• Months to years storability at ambienttemperatures66

Making the Complex Simple• Usual PCR = Many Steps = Hours to DaysTake Sample Transport Prep Sample PCR Results•HaFYS SimplicityOne Step, One Button, ~ One Hour− Collect Sample− Place in Test Module− Insert into Analyzer− One Button to Start− Yes/No Results− Easy, Fast, Anywhere67

Launching of HaFYS68

Cadangan Penambahbaikan• Penstrukturan semula Unit Pengurusan Halal dari segiperjawatan dan peralatan serta kelengkapan.• Bekerjasama dengan Pihak Berkuasa Tempatandibawah Undang-Undang Kecil Pihak BerkuasaTempatan (Perlesenan premis)• Pengiktirafan Unit Pengurusan Halal JAJ sahaja yangmengeluarkan Sijil Pengesahan Halal di negeri Johor69

Cadangan Penambahbaikan• Mewujudkan Halal Hub• “Upgrade” / Penambahbaikan Syarikat• Penggunaan teknologi terkini• Perbanyakkan produk-produk Halal• Meningkatkan kempen Halal semua semua lapisanmasyarakat umumnya dan pengusaha khasnya.70

STATISTIK 1:- ANALISIS KEPUTUSAN MESYUARATPANEL PENGESAHAN HALAL JOHOR SEHINGGAJULAI 2010BIL PERKARA 04/20101. Lulus 1352. Ditolak 353. Lulus Bersyarat 134. Tangguh 2171

STATISTIK 2:- JUMLAH SYARIKAT YANG MASIH MEMILIKISIJIL HALAL BERDASARKAN JENIS INDUSTRIBIL JENIS INDUSTRI 2007 2008 2009 2010 (JULAI)JUMLAHJUMLAHJUMLAHJUMLAH1. Kilang 64 164 249 2102. Hotel/Resort 6 13 25 243. Premis Makanan 9 30 68 784. Rumah Sembelih 4 6 12 155. Bahan Gunaan 1 5 11 10JUMLAH 84 218 365 33772

STATISTIK 3:- SENARAI SYARIKAT YANG TELAH MENDAPAT HALALBERDASARKAN STATUS BUMIPUTERA & BUKAN BUMIPUTERA(MULTINASIONAL , INDUSTRI KECIL SEDERHANA, INDUSTRI KECIL)BILTAHUNBUMIPUTERABUKANBUMIPUTERAKATEGORIMNI IKS IKJUMLAH1. 2007 18 66 10 23 51 842. 2008 42 150 15 78 99 1923. 2009 58 307 35 115 215 3654. 2010 70 267 30 115 192 33773

KESIMPULAN1. Dapatkan maklumat terkini tentang Halaldari pihak berkuasa2. Wujudkan kerjasama antara kerajaan danswasta serta sesama pengusaha Halal demikebaikan bersama3. Gunakan teknologi terkini ke arahpeningkatan produktiviti dan kualiti produktanpa mengabaikan jaminan Halal.74