Garis Panduan Perkuburan_September 2012 - JPBD

GP010-A12 SEPTEMBER 2012Tanah Perkuburan dan Krematorium

Tanah Perkuburan dan KrematoriumJABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESASEMENANJUNG MALAYSIA(KEMENTERIAN PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN)2012

Cetakan Pertama 2012HakciptaJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan Kerajaan TempatanHakcipta terpeliharaMana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula,disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi,ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk cara,sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dansebagainya tanpa kebenaran bertulisdaripada Penerbit terlebih dahulu.ISBN xxx-xxx-xxx-xx-xDiterbitkan di MalaysiaOlehJabatan Perancangan Bandar dan DesaSemenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan KerajaanTempatanTel : 03-2698 9211 Fax: 03-2094 1170

PemberitahuanGaris Panduan ini menggantikan Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam(JPBD 17/97).Garis panduan ini hendaklah dibaca bersama Dasar Perbandaran Negara (DPN 2006),Rancangan Pemajuan (Rancangan Struktur, Rancangan Tempatan atau RancanganKawasan Khas) yang disediakan untuk kawasan berkenaan, Garis PanduanPerancangan Pembangunan di Kawasan Bukit dan Kawasan Tinggi dan Garis PanduanPerancangan Perumahan.

GARIS PANDUAN PERANCANGANTANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMiISI KANDUNGAN1. TUJUAN 12. LATAR BELAKANG 13. SKOP 14. DEFINISI 25. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 26. GARIS PANDUAN UMUM 36.1 Perancangan Tapak 36.2 Zon Penampan 56.3 Keperluan Tanah 76.4 Konsep Perkuburan Bersepadu 86.5 Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium danKolombarium Mengikut Hierarki Petempatan 106.6 Alternatif Perkuburan Bagi Mengatasi MasalahKekurangan Tanah 137. GARIS PANDUAN KHUSUS 157.1 Susun Atur Tanah Perkuburan Islam 157.2 Susun Atur Tanah Perkuburan Kaum Cina,Hindu, Kristian dan Lain-lain Keagamaan 207.3 Susunatur Krematorium 267.4 Susunatur Kolombarium 28Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGANTANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMii7.5 Kawasan Khas Menabur Abu Mayat 317.6 Taman Peringatan 337.7 Pengurusan Jenazah/Mayat di KawasanPerumahan Bertingkat 347.8 Pembakaran Mayat Secara Terbuka 348. PENUTUP 34LAMPIRAN I 35LAMPIRAN II 38LAMPIRAN III 39LAMPIRAN IV 40SENARAI RUJUKAN 45Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 1TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM1. TUJUAN3. SKOPGaris panduan perancangan ini disediakanuntuk:i. digunakan oleh pihak berkuasa negeri(PBN) dan pihak berkuasa tempatan(PBT) secara seragam di dalammerancang, mengawal dan memantaupembangunan tapak perkuburan; danii. digunakan oleh agensi pelaksana,pemaju dan pihak awam sebagaipanduan dalam memilih, merancangdan membangunkan tapak perkuburan.2. LATAR BELAKANGGaris Panduan Perancangan TanahPerkuburan merangkumi keperluanperancangan:i. Tanah Perkuburana. Tanah perkuburan Islam;b. Tanah perkuburan Cina yangmenganut agama Tao;Confucianism atau Buddha;c. Tanah perkuburan Hindu;d. Tanah perkuburan Kristian; dane. Tanah perkuburan lain-lainkeagamaan termasuk Baha’i Faith,Animisme dan penganut Buddhabukan kaum Cina.Keperluan tapak perkuburan adalah salahsatu kemudahan asas yang samapentingnya dengan kemudahan asas lain.Selaras dengan kadar perbandaran yangpesat dan peningkatan penduduk yangtinggi, keperluan tapak perkuburan jugasemakin meningkat. Keadaan ini menjadimeruncing apabila kawasan perbandaranmengalami kekurangan tanah jikadibandingkan dengan keperluan penduduk.Sehubungan itu, garis panduan ini dipindadi antara lain telah menggariskan alternatifpendekatan perancangan tapak perkuburanbagi mengatasi isu kekurangan tanah dikawasan perbandaran di samping dapatmengekalkan keperluan adat resam danagama penduduk yang berbilang kaum.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysiaii. Tanah perkuburan bertingkatIslam;iii. Krematorium;iv. Kolombarium;v. Kawasan khas menabur abu mayat;vi. Taman peringatan;vii. Pengurusan jenazah/mayat dikawasan perumahan bertingkat;danviii. Pembakaran mayat secara terbukaPerancangan komponen di atas perlumengikut hierarki petempatan supayamemenuhi keperluan penduduk,

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 2TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMberharmoni dengan guna tanah kawasanpersekitaran dan mesra alam.4. DEFINISI“Kawasan khas menabur abu mayat”ertinya tempat yang dibenarkan sebagaiucapara terakhir bagi menabur abu mayatdi kawasan perairan seperti sungai danlaut.Definisi bagi terma-terma tertentu yangdigunapakai dalam garis panduan ini adalahseperti berikut:”Urn” ertinya abu mayat yang disimpandalam bekas.“Tanah perkuburan” ertinya kawasantempat mengebumikan orang-orang yangtelah meninggal dunia dalam tanah.Definisi-definisi di atas adalah tidakmenafikan apa-apa istilah dan carasebutan lain mengikut bahasa dan agamamasing-masing.“Krematorium” ertinya bangunan yangdilengkapi kemudahan bagi membakarmayat.“Kolombarium” ertinya strukturkompartment bagi menyimpan abu mayatyang telah dibakar dalam sesuatu bekas.“Perkuburan bertingkat” ertinyaalternatif pengebumian yang diamalkanoleh orang Islam di mana tanah perkuburansedia ada yang sudah padat ruangpengebumian ditimbun tanah di atas tanahperkuburan berkenaan secara berperingkat.“Taman peringatan” ertinya tanahperkuburan yang berkonsepkan taman.5. PRINSIP-PRINSIPPERANCANGANPenyediaan tanah perkuburan,krematorium dan kolombarium hendaklahberdasarkan prinsip-prinsip berikut:Tepat dan SaksamaPerancangan dan pembangunan tanahperkuburan, krematorium dankolombarium yang mencukupi dan sesuaidengan tuntutan agama, adat resam dankepercayaan masyarakat sertamenyediakan aktiviti yang selaras dengankeperluan penduduk.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 3TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMKemudahsampaianPerancangannya hendaklah dilengkapkandengan rangkaian jalan yang membolehkankemudahsampaian.SistematikMerancang keperluan tanah perkuburan,krematorium dan kolombarium yangmengambil kira keperluan jangka masapendek dan panjang supaya lebih teraturdan mampan.KeselamatanMerancang perletakan tapak perkuburan,krematorium dan kolombarium yangbersesuaian dan selamat. Ia tidakmembawa sebarang pencemaran kepadakawasan berjiran.Bersih dan IndahMemastikan tanah perkuburan,krematorium dan kolombarium sentiasaberada di dalam keadaan bersih, indah,teratur serta lengkap dengan kemudahansokongan seperti tempat letak kereta,tempat istirehat atau tempat menunggu.Pematuhan Dasar dan PerundanganMematuhi perundangan yang ditetapkansupaya tidak menimbulkan sebarangkonflik pada masa hadapan (RujukLampiran I).6. GARIS PANDUAN UMUMGaris panduan umum merangkumi aspekaspekperancangan dan pengawalanpembangunan tapak perkuburan,krematorium dan kolombarium. Ia meliputienam (6) aspek utama iaitu perancangantapak, zon penampan, keperluan ruang,konsep perkuburan bersepadu,perancangan mengikut hierarki petempatandan alternatif perkuburan, khususnya bagikawasan-kawasan yang mengalamikekurangan tanah.6.1 Perancangan TapakPerletakani. Tanah perkuburan baru, tapakkrematorium dan kolombarium terbukatidak digalakkan diletak di dalam :a) kawasan kejiranan (perumahan) dikawasan bandar;Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 4TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMb) Kawasan perdagangan, pentadbiranatau pusat bandar yang kekurangantanah; danc) kawasan bekas lombong keranatanah ini adalah jenis tanah yangmudah mendap dan mengandungiair.Walau bagaimanapun, tanahperkuburan sedia ada di kawasanbandar boleh dikekalkan.ii. Kawasan tanah perkuburan, tapakkematorium dan kolombarium adalahsesuai ditempatkan di pinggir bandaratau di zon institusi.iii. Kolombarium tertutup (bangunan)boleh dibenarkan dibina dalamkawasan tempat keagamaan yangberada di kawasan perumahan, dimana PBT hendaklah melalui notissecara bertulis kepada tanah berjiranbagi memberitahu tentang hak merekauntuk membantah.iv. Jarak di antara tanah perkuburan/krematorium dengan kediamanhendaklah tidak melebihi 45 minitmasa perjalanan atau 45 km jarakperjalanan atau mana yang kurang.v. Tapak krematorium digalakkan dibinadi dalam atau bersempadan dengantapak tanah perkuburan bagimemudahkan pengawasan danpenjagaan.Topografi dan Struktur Tanahi. Jenis tanah yang paling sesuai bagitanah perkuburan ialah tanah terbukajenis poros yang mempunyai laluan airdan udara yang mudah dari semua arahbagi membantu proses pereputanmayat.ii. Perletakan tanah perkuburan hendaklahsekurang-kurangnya pada paras 2.0meter (6.5 kaki) di atas paras banjirbagi setiap pusingan 100 tahun.iii. Tanah perkuburan tidak sesuaidiletakkan di kawasan yang mempunyaiaras mata air yang tinggi. Paras air didalam tanah harus melebihi 2.0 meter(6.5 kaki) di bawah permukaan bumi.iv. Tanah perkuburan, tapak krematoriumdan kolombarium tidak sesuaiditempatkan di:kawasan yang mudah banjir danruntuh;kawasan yang kerap diancamhakisan seperti sungai dan laut;tanah berkecerunan melebihi35 darjah dan tanah berketinggianmelebihi 300m dari aras laut; dantanah paya dan tanah liat.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 5TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMKesihatan Umumi. Tanah perkuburan dan tapakkrematorium hendaklah diletakkan 1 :Sekurang-kurangnya 250m darikawasan punca air;Sekurang-kurangnya 50m darisaliran sungai, tasik, tanah lembapdan pantai; danSekurang-kurangnya 10m darisistem perparitan sedia adatermasuk perparitan pengairankawasan pertanian;untuk mengelakkan pengaliran air darikawasan perkuburan ke tempat-tempattersebut dan menjejaskan kualiti air.ii. Liang kubur baru hendaklah tidak digalikurang dari 1.83 meter (6 kaki) darikubur yang lama 2 .Kawalan Pencemarani. Bagi bangunan krematorium, asap ataujerebu pembakaran mayat tidak bolehdilepaskan ke udara secara terbuka bagimengelakkan pencemaran udara. Iamestilah diselenggarakan denganmenggunakan perawatan air iaitukaedah teknologi saringan.ii. Air buangan (effluent) selepaspembakaran mayat tidak bolehdilepaskan ke sungai, punca air, kesistem saliran atau pembentunganawam yang berhampiran kerana iniakan mencemarkan persekitaran. Hanyaair buangan yang telah dirawat sahajaboleh dilepaskan ke dalam sistemsaliran atau pembetungan awam.6.2 Zon PenampanTujuan penyediaan zon penampan diantara tanah perkuburan, krematorium dankolombarium dengan kawasanpembangunan kediaman adalah untukmenjamin kesihatan umum, keselesaandan impak visual yang mungkin sensitifkepada sesetengah kaum.i. Zon penampan di antara tanahperkuburan, krematorium ataukolombarium dengan kediaman terdekatialah sekurang-kurangnya 30m (100kaki) 3 (Rajah 1 dan Rajah 2).ii. Rizab 30m bagi tujuan zon penampanhendaklah disediakan di dalam lottanah perkuburan, krematoriumatau kolombarium; dan dibenarkandikurangkan sekiranya tanahbersempadannya merupakan rizabjalan, utiliti atau tanah lapang yangtelah diwartakan.1 Cemeteries, Burials and The Water Environment (2010), Northern IrelandEnvironmental Agency2 Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97)3 Garis Panduan Perkuburan Islam dan Bukan Islam (JPBD 17/97)Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 6TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMRajah 1 : Jarak Tanak Perkuburan dengan KediamanZon penampan (dalam lot perkuburan)Rajah 2 : Jarak Tanah Perkuburan denganKediaman9 Meter (30 kaki)Di dalam rizab 30 meter (100 kaki) zon penampan ini, 10 meter (33 kaki) hendaklahdirizabkan untuk kawasan landskap yang ditanam dengan pokok utama dan 20 meter (66kaki) selebihnya dibangunkan untuk jalan, tempat letak kenderaan, kemudahan awam,infrastruktur atau utiliti dan kubur di mana bersesuaian.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 7TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM6.3 Keperluan TanahTanah Perkuburan (termasukkrematorium dan kolombarium)Semua Penganuti. Keperluan keluasan tapak perkuburan,krematorium dan kolombariumhendaklah berasaskan kepadakomposisi penganut di kawasansetempat, kadar kematian, danpandangan penduduk setempat semasadalam pengurusan mayat sepertipengebumian jenazah/mayat dalamkubur, perkuburan secara bertingkat,pengebumian urn dalam kubur,pembakaran mayat dan sebagainya.ii. Keluasan tanah perkuburan yangdiperlukan bagi setiap 8,000penduduk adalah 1 hektar (andaianpurata kadar kematian adalah 5 per1000 per tahun) berdasarkan formulaberikut:C t = P tDi mana,C t = Tanah perkuburan padatahun tP t = Jumlah Penganut unjuranMr =Kadar kematianSz = Purata saiz lot kubur*Rg =x Mr x Sz x RgJarak antara kuburdigunakan semula*Purata keluasan untuk satu lot kuburdianggarkan 8.36 meter persegi,termasuk kemudahan sokongan danlanskap.(Rujuk Lampiran II : PengiraanKeperluan Keluasan Tanah Perkuburan)PBN boleh menetapkan dasar baginisbah keperluan keluasan tanahperkuburan di negeri atau pihakberkuasa tempatan masing-masingberdasarkan kesesuaian lokasi setempatseperti kadar kematian yang berlainandi antara kawasan.Tapak Krematorium dan Kolombariumiii. Keperluan saiz keluasan tapakkrematorium dan kolombariumhendaklah disediakan berdasarkan:a. keperluan penganut selain Islam;b. unjuran bilangan penganut bukanIslam;c. peratusan penganut bukan Islamyang mengurus mayat secarapembakaran dan menyimpan urndalam kolombarium; dand. unjuran kadar pembakaranmayat (cremation rate).iv. Keluasan minimum tapakkrematorium adalah 0.6 hektar(termasuk kemudahan sokongan).Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 8TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMv. Keluasan kolombarium (K t ) dikiradengan formula berikut:K t = A tDi mana,x Cr x SzK t = Keluasan tapakkrematorium pada tahun tA t = Unjuran jumlah penganutbukan IslamCr = Unjuran kadarpembakaran mayatSz = Purata saiz lubangmenempat abu**Purata saiz lubang menempat abudianggarkan 0.2 meter persegi,termasuk kemudahan sokongan.(Rujuk Lampiran III : ContohPengiraan Keperluan KeluasanKolombarium)6.4 Konsep Perkuburan Bersepadui. Konsep perkuburan bersepadumerupakan tanah perkuburan Islam,Cina (menganut Tao, Confucianism atauBuddha), Hindu, Kristian dan lain-lainkeagamaan (seperti Bahai Faith,animisme, penganut Buddha bukankaum Cina) serta kemudahankrematorium dan kolombariumdikelompokkan di sesuatu kawasandan dirancang secara bersepadu(Rajah 3). Konsep ini adalah lebihfeasible berbanding dengan tanahperkuburan yang kecil disediakansecara berselerak.ii. Tanah perkuburan setiap agama/kaumhendaklah diasingkan dengan ruanganjakan yang mencukupi sebagai jalan,pokok atau zon penampan hijau.vi.Bagi menentukan kadar pembakaranmayat, PBN atau PBT hendaklahmenjalankan persampelan kajian soalselidik di kawasan setempat bagimendapatkan pandangan daripadapenduduk atau persatuanagama/penduduk selain Islam mengenaikaedah pengurusan mayat sama adasecara pembakaran atau perkuburan.Tanah perkuburan antara kaum diasingkandengan tanaman landskap.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 9TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMRajah 3 : Contoh Perancangan Konsep Tanah Perkuburan BersepaduJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 10TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM6.5 Perancangan Tanah Perkuburan,Krematorium dan KolombariumMengikut Hierarki Petempatani. Perancangan saiz tapak tanah danperletakan perkuburan, krematoriumdan kolombarium hendaklahberdasarkan hierarki bandar DasarPerbandaran Negara seperti di Jadual1.ii. Tapak krematorium tidak sesuaidisediakan di kawasan petempatanyang kurang daripada 30,000penduduk.iii. Perancangan tapak perkuburanhendaklah mengelakkan perkara sepertiberikut:a. Taburan tanah-tanah bersaiz kecil dimerata kawasan;b. Kemerosotan harga tanah disekeliling tanah perkuburan,krematorium dan kolombarium;c. Timbulnya kesan negatif sepertikeengganan ramai penduduk untuktinggal berdekatan; dand. Timbulnya masalah penjagaan danpengawasan ke atas tanah-tanahbersaiz kecil.iv. Konsep perkuburan bersepadu amatdigalakkan di kawasan perbandaran.Rajah 4 : Contoh Perletakan TanahPerkuburan di Beberapa Unit Kejiranan.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 11TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 1 : Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium MengikutHierarki PetempatanHIERARKIPETEMPATANKawasanKejiranan AtauKampung

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 12TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 1 : Perancangan Tanah Perkuburan, Krematorium dan Kolombarium MengikutHierarki Petempatan (sambungan)HIERARKIPETEMPATANKELUASAN TANAHPERKUBURANBEDASARKANNISBAH KELUASAN1 HEKTAR BAGI8000 PENDUDUKKRITERIA PERANCANGANKonurbasiPertumbuhanDaerah100,001 –300,000 orang 12.5 – 37.5 hektarHendaklah diletakkan 20km dari pusat bandar.Konsep perkuburan bersepadu digalakkan.Maksimum tanah perkuburan adalah seluar 20hektar. Sekiranya melebihi 20 hektar ia bolehlahdiagihkan ke beberapa tempat.Pelaksanaan perkuburan bertingkat, jika perlu.1 Krematorium gas moden (minimum 0.6 hektar) danKolombarium disediakan berdasarkan formulapengiraan keluasan di Bahagian 6.3(ii).KonurbasiPertumbuhanNegeri, SeparaWilayah danNegaraLebih 300,001orang>37.5 hektarHendaklah diletakkan 20km dari pusat bandar.Konsep perkuburan bersepadu digalakkan.Maksimum tanah perkuburan adalah seluas 20hektar. Sekiranya melebihi 20 hektar ia bolehlahdiagihkan ke beberapa tempat.Pelaksanaan perkuburan bertingkat, jika perluLebih daripada 1 Krematorium gas moden (minimum0.6 hektar) dan Kolombarium disediakan berdasarkanformula pengiraan keluasan di Bahagian 6.3(ii).*PBN/PBT hendaklah menentukan kawasan diperlukan bagi melaksanakan perkuburan bertingkat.**PBN/PBT hendaklah menentukan kadar pembakaran mayat di kawasan pentadbiran masingmasing.Sebagai contoh sekiranya kadar pembakaran adalah 50%, keperluan tanah perkuburanadalah 1 hektar bagi setiap 16,000 orang. Dalam keadaan ini, tanah krematorium dan kolombariumperlu diperluaskan mengikut keperluan.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 13TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM6.6 Alternatif Perkuburan BagiKawasan Kekurangan TanahAlternatif pendekatan yang bolehdiamalkan bagi mengatasi masalahkekurangan tanah adalah:i. Pelaksanaan perkuburan Islambertingkat di tanah perkuburansedia adaMuzakarah Jawatankuasa Fatwa MajlisKebangsaan bagi Hal Ehwal UgamaIslam Malaysia kali ke-92 pada 16Disember 2010 telah memutuskanbahawa berdasarkan prinsip hukumIslam, pembinaan kubur secarabertingkat boleh dilaksanakan sekiranyakeperluan amat mendesak bagimengatasi kekurangan tanahperkuburan orang Islam pada tempohsemasa.e. tidak menghalang sistempengudaraan di kawasanpersekitaran; danf. mendapat persetujuan daripadapewaris.Penerangan terperinci mengenaipembinaan perkuburan Islam bertingkatadalah seperti di Lampiran IV.Pelaksanaan tanah perkuburanbertingkat perlu mendapat kelulusandaripada Jawatankuasa Agama IslamNegeri sebelum ia dilaksanakan.PBT hendaklah memaklumkan kepadapewaris mengenai pelaksanaan tanahperkuburan bertingkat sebelum kerjakerjapenambakan dijalankan.ii. Penggunaan Semula TanahPerkuburanAsas pertimbangan pelaksanaanperkuburan bertingkat adalah sepertiberikut:a. tanah perkuburan sedia ada sudahpenuh dengan jenazah yangdisemadikan;b. kawasan bandar dan pekan yangmengalami kekurangan tanah;c. didapati lebih menjimatkan kos danfeasible berbanding dengan tapakkubur di tapak baru;d. aras tanah yang rendah yang bolehmenyebabkan berlakunya banjir;Secara umumnya, sesuatu tanahperkuburan tidak boleh digunakansemula sebelum 30 hingga 50 tahunmengikut keadaan tanah, selepaspengebumian terakhir, bagi memastikanmayat yang dikebumikan telah reputsepenuhnya.Penggunaan semula tanah perkuburanhanya dilakukan di kawasan yang amatmendesak sahaja dan ia hendaklahmengambilkira kepercayaan agama danadat resam kaum masing-masing.Sebelum ia dilaksanakan, PBTJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 14TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMhendaklah mendapat persetujuandaripada pewaris jenazah/mayat.Bagi tanah perkuburan Islam,Muzakarah Jawatankuasa FatwaKebangsaan (1992) bersetuju kawasantanah perkuburan lama yang lebihdaripada 90 tahun boleh digunakansemula secara berperingkat-peringkat.Bagi tanah perkuburan Cina, Hindu,Kristian dan lain-lain keagamaan, tanahperkuburan sedia ada tidak bolehdigunakan semula berdasarkan adatresam, kepercayaan kaum dankeagamaan masing-masing melainkanmendapat persetujuan daripada pewaristerlebih dahulu 4 .iii. Pertambahan Bilangan/KeluasanKrematorium dan Kolombarium diKawasan Perbandaran Sedia AdaKemudahan krematorium sedia ada dantelah usang hendaklah diselenggara.PBT boleh meluaskan tapak keluasankrematorium dan kolombariumsekiranya terdapat permintaan.4 Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal Garis PanduanPerancangan Tanah Perkuburan pada 16 September 2009Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 15TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7. GARIS PANDUAN KHUSUSGaris panduan khusus merangkumi aspekaspekperancangan dan pengawalanpembangunan tapak perkuburan dankrematorium bagi orang Islam dan selainIslam. Ia meliputi 5 aspek utama iaitususunatur tanah perkuburan, perancangankrematorium dan kolombarium, kawasankhas menabur abu mayat, tamanperingatan, pembakaran mayat secaraterbuka dan ruang pengurusan jenazah dikawasan perumahan bertingkat.7.1 Susun Atur Tanah PerkuburanIslami. Sistem Modula. Sistem Modul ini mengandungi 2barisan kubur di mana satu barismempunyai 20 lot kubur (Rajah 5 danRajah 6). Setiap tanah perkuburanhendaklah mengandungi sekurangkurangnya25 modul yang memuatkansebanyak 1,000 lot kubur. Keperluanminimum ruang yang diperlukan adalah1.0 hektar (2.5 ekar), termasuk ruanglandskap, tempat letak kereta dankemudahan sokongan yang berkaitan.ii.2000 lot hingga 3,000 lot kubur.Keperluan minimum ruang yangdiperlukan adalah 1.0 hektar (2.5 ekar),termasuk ruang landskap, tempat letakkereta dan kemudahan sokongan yangberkaitan.Kemudahan AwamTanah perkuburan Islam hendaklahmengandungi kemudahan seperti berikut:a. landskap (5 %);b. 8 - 10 lot tempat meletakkereta (20-25 meter persegi per lot);c. 2 lot tempat meletak bas (54 meterpersegi per lot);d. satu bangunan awam seluas 400 meterpersegi untuk memuatkan ruangpejabat pentadbiran, kawasan rehat,surau dan kemudahan tandas;e. kemudahan utiliti yang secukupnya;danf. Petunjuk arah kiblat diletakkan di atastanah perkuburan bagi memudahkanurusan penggalian kubur.b. Sistem Modul bagi kubur bertingkatmengandungi 2 barisan kubur di manasatu baris mempunyai 20 lot kubur.Setiap tanah perkuburan hendaklahmengandungi sekurang-kurangnya 25modul yang boleh memuatkan sebanyakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 16TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMRajah 5 : Modul Tapak Kubur DewasaRajah 6 : Modul Tapak Kubur Kanak-Kanak dan BayiJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 17TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMiii.Rizab LandskapSatu rizab landskap selebar 1.5 meter yangberfungsi sebagai pendinding perludisediakan di sepanjang laluan pejalan kaki(Rajah 7). Rupabentuk landskap dan jenisjenispokok perlu mematuhi syarat-syaratdalam Garis Panduan Landskap NegaraEdisi 2 (2008).iv.Sistem SirkulasiMenyediakan sistem sirkulasi selebar 2.0meter (6.5 kaki) mengelilingi setiap moduliaitu:a. jalan masuk ke setiap lot kubur;b. membawa keranda;c. pergerakan penggali; dand. pelawat.Rajah 7 : Ilustrasi Pejalan KakiJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 18TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMv. Konsep Tanah Perkuburan IslamRajah 9 : Konsep Tanah Perkuburan IslamKonsep perancangan tanah perkuburanIslam adalah berpusat di mana wakaf dantempat letak kereta perlu disediakan ditengah-tengah kawasan perkuburan dihadapan pintu masuk seperti dalam Rajah8, 9 dan 10.Rajah 8 : Gambaran Wakaf menungguTapak Perkuburan IslamRajah 10 : Gambaran Kawasan Tanah Perkuburan IslamJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 19TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 2 : Piawaian Tanah PerkuburanIslamLot KuburLot Kubur(2.5m x 3m)Ukuran minimum: 2.5m x 3.0m (8kaki x 10 kaki)Liang Kubur(1m x 2m)LiangKuburLiang kubur berukuran minimum1.0m x 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).Batu Nisan Islam DewasaPenutupKuburPenutup Kubur(1.5m x 2.5m)Kubur perlu ditutup denganpenutup bersaiz minimum 1.5m x2.5m (5 kaki x 8 kaki).Batu Nisan Islam Kanak-kanakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 20TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.2 Susun Atur Tanah PerkuburanKaum Cina, Hindu, Kristian danLain-lain KeagamaanTanah perkuburan bukan Islam hendaklahdisediakan bagi:a) Tanah Perkuburan Kaum Cina yangmenganut agama Tao, Confucianismdan Buddha;b) Tanah Perkuburan Hindu;c) Tanah Perkuburan Kristian; dand) Tanah Perkuburan bagi lain-lainkeagamaan seperti Baha’i Faith danAnimisme, penganut Buddha bukanCinayang masing-masing mempunyai sistemmodul, kemudahan awam, rizab landskap,sistem sirkulasi dan susunan lot sepertiberikut:i. Sistem Modul2 barisan kubur di mana satu barismempunyai 20 lot kubur. Setiap tanahperkuburan hendaklah mengandungisekurang-kurangnya 25 modul yangmemuatkan sebanyak 1,000 lot kubur.Keperluan minimum ruang yangdiperlukan adalah 1.0 hektar (2.5 ekar),termasuk ruang landskap, tempat letakkereta dan kemudahan sokongan yangberkaitan seperti tempat rehat dantandas.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 21TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMii. Kemudahan AwamTanah perkuburan hendaklahmengandungi kemudahan sepertiberikut:a) landskap (5 %);b) 8 - 10 lot tempat meletak kereta(20-25 meter persegi per lot);c) 2 lot tempat meletak bas (54 meterpersegi per lot);d) satu bangunan awam seluas 400meter persegi untuk memuatkanruang pejabat pentadbiran, kawasanrehat, surau dan kemudahan tandas;e) ruang bagi upacara pengebumian;f) wakaf (ruang menunggu/rehat); dang) kemudahan utiliti yang secukupnya.iii. Rizab LandskapSatu rizab landskap selebar 1.5 meter(5 kaki) yang berfungsi sebagaipendinding perlu disediakan disepanjang laluan pejalan kaki.iv. Sistem SirkulasiMenyediakan sistem sirkulasi selebar2.0 meter (6.5 kaki) mengelilingi setiapmodul iaitu:Contoh Ruang upacara pengebumian, Seksyen 21Shah Alamv. Susunan LotSetiap lot kubur hendaklah ditandadengan penyediaan plot-plot bagi setiapsatu kubur.vi. Batu NisanReka bentuk batu nisan sebagaipenanda kubur bagi golongan dewasadan kanak-kanak hendaklahdiseragamkan bagi mewujudkan suatukeseragaman panorama yangberharmoni.Piawaian terperinci bagi lot kubur dan batunisan bagi kaum Cina, Hindu, Kristianadalah seperti di Jadual 3, 4 dan 5.a) jalan masuk ke setiap lot kubur;b) membawa keranda;c) pergerakan penggali; dand) pelawat.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 22TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 3 : Piawaian Tanah PerkuburanCinaLot KuburLot Jirat(2m x 3.5m)Ukuran minimum : 2.0m x 3.5m (7kaki x 12 kaki).Liang Jirat(1m x 2.5m)LiangKuburLiang kubur berukuran minimum1.0m x 2.5m ( 3 kaki x 8 kaki).Batu Nisan Cina DewasaPenutupKuburPenutup Jirat(1.5m x 3m)Kubur perlu ditutup denganpenutup bersaiz minimum 1.5m x2.5m (5 kaki x 8 kaki).Batu Nisan Cina Kanak-kanakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 23TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 4 : Piawaian Tanah PerkuburanHinduLot KuburLot Jirat(2m x 3m)Lot kubur bagi penganut Agama Hindumempunyai ukuran minimum 2m x 3m(7 kaki x 10 kaki).Liang Jirat(1m x 2m)LiangKuburLiang kubur berukuran minimum 1.0mx 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).Batu Nisan Hindu DewasaPenutupKuburPenutup Jirat(1.5m x 2.5m)Kubur perlu ditutup dengan penutupbersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kakix 8 kaki).Batu Nisan Hindu Kanak-KanakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 24TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMJadual 5 : Piawaian Tanah PerkuburanKristianLotKuburLot Jirat(1m x 2m)Lot kubur bagi penganut AgamaKristian mempunyai ukuran minimum2.5m x 3m (8 kaki x 10 kaki).LiangKuburLiang Jirat(1m x 2.5m)Batu Nisan Kristian DewasaLiang kubur berukuran minimum1.0mx 2.0m ( 3 kaki x 7 kaki).PenutupKuburPenutup Jirat(1.5m x 2.5m)Kubur perlu ditutup dengan penutupbersaiz minimum 1.5m x 2.5m (5 kakix 8 kaki).Batu Nisan Kristian Kanak-KanakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 25TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMvii.Tanah Kubur Urn (Urn BurialPlot)Tanah kubur urn merupakan tempatperkuburan mayat yang telah dibakar. Iamerupakan pendekatan perkuburan yangbaru dipraktikkan oleh sesetengahpenganut bukan Islam kerana saiznya lebihkecil berbanding dengan tanah perkuburankonvensional, iaitu 3 kaki (lebar) dan 6kaki (panjang) yang meliputi ruang untukperletakan batu nisan. Jenis perkuburan inilebih menjimatkan ruang.Contoh tanah kubur urn yang boleh memuatkandua urn dalam satu plot.Contoh tanah kubur konvensional.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 26TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.3 Susunatur KrematoriumUpacara pembakaran mayat (cremation)telah diamalkan oleh penganut Buddha,Hindu dan Sikh bagi tujuan pengebumian.Abu mayat akan disimpan dalam bekas dandisimpan dalam kolombarium atau ditaburdi kawasan perairan bergantung kepadakeperluan agama atau individu.Kapasiti satu krematorium gas modendengan pemasangan 1 mesin pembakardapat menampung 3 upacarapembakaran mayat sehari.Selaras dengan proses urbanisasi danpeningkatan populasi yang pesat,pembakaran mayat telah menjadi alternatifkepada ahli keluarga penganut bukanIslam bagi tujuan pengebumian,terutamanya di kawasan bandar yangmempunyai kepadatan penduduk yangtinggi. Ini telah mengatasi masalahkekurangan di kawasan perbandaran.PBN dan PBT haruslah mengambil tindakanyang lebih proaktif dan efisien di dalammempertingkatkan kualiti dan kecekapankrematorium sedia ada serta menyediakankolombarium bagi menyimpan abu mayat.Contoh alat pembakaryang digunakan di luarnegaraPeralatan terkinibagi oven pembakaryang digunakan diluar negarai. Kapasiti Krematorium Jenis GasModenKrematorium jenis gas modendigalakkan bagi memastikanpembakaran yang cekap dan efisien.Proses pembakaran ini akan mengambilmasa selama 2 jam bagi satu mayat.Salah sebuah krematorium sedia ada yangkelihatan berkonsepkan mesra alam di Putrajaya.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 27TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMii.Komponen KrematoriumKrematorium jenis gas moden dengankeluasan 1 hektar hendaklahmerangkumi kemudahan berikut:Bangunan membakar mayat;Tempat membuang sampah yangmencukupi di lokasi yang sesuai;Tempat menyimpan stor bahan bakar;Ruang stor abu;Bilik kakitangan;Ruang penyimpanan dan penerimaanabu mayatKemudahan-kemudahan sokonganuntuk ahli keluarga dan pengunjungadalah:a. dewan upacara sembahyang danpengebumian yang selesa danmenarik;b. pejabat dan tempat pendaftaran;c. ruang menunggu dan tempatmenyaksikan upacara pembakaranyang selesa;d. kafetaria;b. tandas;rizab landskap; dantempat letak kereta antara 8 – 50tempat letak kereta dan 2 – 4 tempatletak bas mengikut kapasitikrematorium.UpacaraPengebumianBilik pembakaranmayatRuang menunggu ahlikeluarga semasaproses pembakaranmayativ. Jarak anjakan bangunankemudahan lain di sekelilingbangunan krematorium hendaklahsekurang-kurangnya 9 meter (30kaki).Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 28TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.4 KolombariumJenis Kolombariumi. Kolombarium terdiri daripada :a. Kolombarium tertutupPendinding menempat abu dibinadalam bangunan.b. Kolombarium terbukaPendinding menempat abu dibina dikawasan terbuka yang dipagari.iv. Struktur rangka pendinding menempatabu hendaklah teguh dan kukuhdengan pembinaan:a. Konkrit bertetulang (cast-in-placereinforced concrete);b. Besi berstruktur (structural steelsections);c. Kontrit dengan hiasan logam(concrete over metal decking); ataud. material yang tidak poros.v. Water proofing hendaklah dibina disekeliling pendinding menempat abu.Parameter RekabentukKolombarium terbuka di Presint 20, Putrajaya.Kemudahan SokonganKolombarium tertutup di Seksyen 21, Shah Alam.ii. Dimensi lubang menempat abu distruktur pendinding (niche/vault)hendaklah sekurang-kurangnya 200cubic inches.iii. Laluan (passageway) antarapendinding menempat abu hendaklah2.0 meter (minimum).Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 29TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMvi. Kolombarium hendaklah merangkumikemudahan kepada pengunjung sepertiberikut:a. Tempat dudukb. Tandasc. Ruang sembahyangd. Dinding peringatan (Memorial Wall)e. landskapPejalan kaki minimum 2 meter di Seksyen 21, ShahAlam.‘Memorial wall’ dan kawasan hijau di Seksyen 21,Shah Alam.Contoh susunatur kolombarium terbukaadalah seperti di Rajah 11.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 30TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMRajah 11 : Contoh Susunatur Kolombarium TerbukaPandanganTepiPandangan depan pendindingmenempat abu (50 unit).Ruang berkumpulPressed ColoredConcreteDinding PeringatanPendinding MenempatAbu (50 unit)bangkuJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 31TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.5 Kawasan Khas Menabur AbuMayati. Sesetengah penganut Buddha, Hindudan Sikh mempraktikkan amalanmenabur abu mayat yang telah dibakar(cremated) di dalam laut atau sungaibagi tujuan pengebumian. Biasanya,satu upacara akhir akan dijalankan ditepi pantai/sungai sebelum abu mayatdihantar melalui bot ke pertengahanperairan untuk ditabur di dalam laut/sungai.telah ditetapkan. Penyelenggaraanperlu dilakukan oleh PBT.b. Kemudahan awam sepertikemudahan bilik air dan bekalanelektrik.v. Susun atur wakaf perlu bersesuaiandengan ruang yang diperlukan untukmenjalankan upacara sebelum menaburabu.ii. Setiap negeri perlu menyediakankawasan khas di tepi laut atau sungaibagi menjalankan upacara terakhiruntuk menabur abu.iii. Kawasan menabur abu mayat tidakdibenarkan di tepi laut/sungai yangmerupakan:a. Kawasan tumpuan orang ramai bagiaktiviti beriadah,b. Tempat penginapan pelancong;c. Tempat perdagangan;d. Pelabuhan; dane. Penternakan akuakultur.iv. Kawasan menabur abu mayat inihendaklah mudah diakses dan perludisediakan kemudahan berikut (Rajah12):a. Kemudahan wakaf atau jeti bagimemudahkan upacara dijalankandan perlu mengikut garis panduandan undang-undang bangunan yangAktiviti pengaliran abu ke laut atausungai.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 32TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMRajah 12 : Illutrasi Wakaf dan Jeti Untuk Tujuan Upacara Akhir Sebelum Menabur Abudi Kawasan PerairanJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 33TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.6 Taman Peringatani. Semua pembangunan TamanPeringatan hendaklah mendapatkelulusan dari Pihak Berkuasa Negeri.ii. Pembangunan tanah perkuburanbukan Islam swasta yang diuruskansecara komersil adalah tidakdigalakkan dan sekiranya diluluskanperlu mematuhi Garis Panduan MajlisTanah Negara mengenai KawalanPembangunan dan Syarat-syarat YangSeragam Bagi Tanah PerkuburanKomersil yang telah diluluskan olehMajlis Tanah Negara yang ke-51 pada16 November 1995.vi. Kemudahan awam yang dicadangkanialah bangunan umum atau rumahibadat.iii. Taman Peringatan memerlukan satukawasan yang luas dan diletakkan dipinggir kawasan bandar.iv. Susun atur dan rekabentuk tanahperkuburan dibahagikan kepadabeberapa taman-taman kecil. Sekiranyakrematorium dan kolobariumdiperlukan, sebahagian kawasan perludiperuntukkan bagi menyediakankemudahan tersebut.v. Rangkaian jalan yang menyeluruh dansistem siar pejalan kaki disediakan didalam susun atur dalaman taman ini.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 34TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM7.7 Pengurusan Jenazah/Mayat diKawasan Perumahan Bertingkati. Ruang untuk pengurusanjenazah/mayat iaitu dewan (untukpenganut selain Islam) dan surau(orang Islam) perlu disediakan. Walaubagaimanapun, dewan dan surautersebut bukan dikhaskan untukpengurusan jenazah tetapi hanya akandigunakan jika ada kematian.7.8 Pembakaran Mayat secaraterbukai. Mengikut Perintah Kualiti AlamSekeliling (Aktiviti YangDiisytiharkan)(Pembakaran Terbuka)2003 telah mengklafikasikanpembakaran mayat sebagai aktivitibukan pembakaran terbuka di bawahPerenggan 3(j). Namun, pembakaranmayat secara terbuka di kawasanperbandaran boleh menyebabkanpencemaran udara dan ketidakselesaandi kalangan penghuni di pesekitarannya,Garis Panduan ini mencadangkansupaya pembakaran mayat secaraterbuka tidak harus dibenarkan dikawasan perbandaran khususnya dikawasan yang telah disediakankemudahan krematorium.boleh dilakukan di atas mana-manakawasan tanah gambut. Pembakaranmayat secara terbuka ini jugahendaklah mematuhi peruntukan AktaKualiti Alam Sekeliling (Pindaan) 2001(Akta 1102) yang memperuntukkanbahawa tiada seorang pun bolehmembenarkan atau menyebabkankebakaran, pembakaran ataupembaraan itu berlaku di dalam manamanakawasan jika Ketua Pengarahyang bertanggungjawab kepadaperlindungan alam sekeliling,memberitahu dengan apa-apa cara danmengikut apa-apa kaedah yangdifikirkannya suaimanfaat, bahawakualiti udara di dalam kawasan itu telahmencapai tahap yang tidak sihat; danbahawa kebakaran, pembakaran ataupembaraan bagi maksud apa-apaaktiviti selain aktiviti yang ditentukandalam pemberitahuan itu akanmembahayakan alam sekeliling.8. PENUTUPGaris panduan ini akan menjadi rujukanyang komprehensif mengenai perancangantanah perkuburan serta memastikan PBNdan PBT dalam merancang, mengawal danmemantau pembangunan tapakperkuburan secara seragam dan konsistendi kawasan pentadbiran masing-masing.ii. Pembakaran mayat secara terbukadibenarkan di kawasan luarbandar/perkampungan tetapi tidakJabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 35TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMLAMPIRAN I1. Dasar Majlis Tanah Negaramengenai tanah perkuburan bukanIslam, tempat pembakaran mayatdan penyimpanan abu.a. Pembangunan tanah perkuburan bukanIslam swasta yang diuruskan secarakomersil adalah tidak digalakkan dansekiranya diluluskan perlu mematuhiGaris Panduan Majlis Tanah Negaramengenai Kawalan Pembangunan danSyarat-syarat Yang Seragam BagiTanah Perkuburan Komersil yang telahdiluluskan oleh Majlis Tanah Negarayang ke-51 pada 16 November 1995iaitu:Kawalan Pembangunan PihakBerkuasa Negeri (PBN)- PBN hendaklah memberipertimbangan khusus mengenaiulasan jabatan-jabatan teknikalmengenai kesesuaian tanah danpandangan setempat;- Perlu ada satu dasar yangseragam bagi membolehkanPihak Berkuasa Tempatan (PBT)mengawasi agar ianya sesuaidengan ciri-ciri kebudayaankebangsaan khususnya mengenaipembinaan pintu gerbang,tempat pembakaran, tokong danlain-lain bagi menjaminkeharmonian kehidupan rakyatberbilang kaum; dan- Semasa kelulusan sesuatupermohonanhendaklahdisyaratkan supaya tanahperkuburan ini termasuk dalamkawalan PBT sekiranya ia terletakdi luar kawasan berkenaan.Syarat-syarat Yang Seragam- Premium/Premium TambahanSatu kadar di antara kadarbangunan perniagaan dengankadar bangunan kediamanhendaklah dikenakan dandimasukkan dalam kaedahkaedahTanah Negeri.- CukaiSatu kadar antara kadarbangunan kediaman dan kadarbangunan perniagaan bolehdikenakan dan dimasukkan dalamkaedah-kaedah Tanah Negeri.Syarat-syarat Lain- Syarat-NyataTanah digunakan semata-matauntuk kubur dan tidak bolehdigunakan untuk lain-lainkegunaan.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 36TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM- Sekatan kepentinganTanah tidak boleh diurusniagakan melainkan dengankebenaran PBN.- Syarat TambahanTanah Perkuburan diwartakansebagai sebahagian daripadakawasan PBT, dan lain-lain syaratyang dikenakan oleh jabatanjabatanteknikal yang dipersetujuioleh PBN.b. Tidak membenarkan amalan membawamasuk mayat warganegara asing untukdikebumikan di Malaysia atau pembeliantanah-tanah oleh warganegara asing,khususnya warganegara jiran untukmaksud perkuburan.- Premium/Premium TambahanSatu kadar di antara kadarbangunan perniagaan dengan kadarbangunan kediaman boleh dikenakandan dimasukkan dalam kaedahkaedahTanah Negeri.- CukaiSatu kadar antara kadar bangunankediaman dan kadar bangunanperniagaan dikenakan dandimasukkan dalam kaedah-kaedahTanah Negeri.2. Akta Perancangan Bandar dan Desa,1976 (Akta 172)Kemudahan tanah perkuburan Islam danbukan Islam hendaklah diambilkira dalampenyediaan rancangan pemajuan iaituRancangan Struktur dan RancanganTempatan dalam kelulusan pecahsempadan serta kelulusan pelan susunatur.Di bawah Seksyen 21A, Bahagian I, AktaPerancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta172), Laporan Cadangan Pemajuan (LCP)hendaklah disediakan dengan mengambilkira kepentingan awam. Berdasarkan aktaini maka dasar perlaksanaan bagi tanahperkuburan adalah seperti berikut :a. Setiap rancangan pemajuan atau projekperumahan perlu memperuntukkankeperluan tanah perkuburan Islam danbukan Islam, merezab dan mewartakandengan menggunakan kaedah yangsesuai berasaskan piawaianperancangan;b. Tanah perkuburan baru tidak sesuaidisediakan di kawasan bandar dantapak sedia ada perlu dipindahkansekiranya perletakan tidak sesuaimengikut rancangan pemajuan; danc. Tanah rizab untuk krematorium sediaada yang mempunyai keluasan yangcukup dan lokasi yang sesuai hendaklahdirancang untuk menampung keperluankegunaan awam.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 37TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM3. Akta Kerajaan Tempatan 1976(Akta 171)Akta Kerajaan Tempatan, 1976 (Akta 171)di bawah Bahagian XI – Tempat-TempatPerkuburan, Krematorium danMengeluarkan Mayat dari Kubur, diantaranya telah memperuntukkan:a. Seksyen 94 – Pihak berkuasa tempatanboleh mengadakan tanah perkuburandan krematorium dan mengeluarkanlesen untuknya.b. Seksyen 96 – Kuasa untuk menutuptanah perkuburan dan krematorium.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

ErrataAAL77.Problem:A 64-bit Register IP-relative Instruction May Return UnexpectedResultsUnder an unlikely and complex sequence of conditions in 64-bit mode, aregister IP-relative instruction result may be incorrect.Implication: A register IP-relative instruction result may be incorrect and could causesoftware to read from or write to an incorrect memory location. This mayresult in an unexpected page fault or unpredictable system behavior.Workaround: It is possible for the BIOS to contain a workaround for this erratum.Status:For the steppings affected, see the Summary Tables of Changes.§48 Intel ® Pentium ® Dual-Core ProcessorSpecification Update

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 39TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMLAMPIRAN IIIPENGIRAAN KELUASAN KEPERLUAN TANAH KOLOMBARIUMFormula Pengiraan KeluasanKolombariumK t = A t x Cr x SzDi mana,A t = Unjuran jumlah penganutbukan IslamCr = Unjuran kadarpembakaran mayatSz = Purata saiz lubangmenempat abuContoh Pengiraan Keperluan Keluasan Tapak Krematorium dan KolombariumUnjuranpenganutbukan IslamKeluasan Krematorimdan Kolombarium(T) + (K t )Krematorium(T)Kolombarium(K t )50,000 1.0 hektar 0.6 hektar 0.4 hektar100,000 1.4 hektar 0.6 hektar 0.8 hektar200,000 2.2 hektar 0.6 hektar 1.6 hektar300,000 3.0 hektar 0.6 hektar 2.4 hektarPengiraan di atas merupakan keperluan keluasan tapak krematorium dan kolombarium denganandaian di mana:a. Kadar pembakaran mayat ialah 40% daripada jumlah penganut bukan Islam.b. Purat saiz lubang menempat abu ialah 0.2 meter persegi, termasuk kemudahan sokongan.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 40TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMLAMPIRAN IVKONSEP PERKUBURAN SECARABERTINGKATSelain daripada penggunaan semulatanah perkuburan selepas 90 tahun dikalangan orang Islam bagi mengatasimasalah kekurangan tanah di bandardan pekan, tanah perkuburan bertingkatmerupakan alternatif kepada orangIslam untuk mengebumikan jenazah,dengan kaedah menimbun tanah ditapak perkuburan Islam sedia ada yangsudah padat ruang pengebumian secaraberperingkat-peringkat.Ciri-ciri perkuburan bertingkat adalahberikut:a) Tanah kubur tingkat kedua dibinaapabila tapak perkuburan sedia adatelah tepu dengan jenazah yangdisemadikan; danb) Tanah kubur tingkat ketiga dibinaapabila tapak perkuburan tingkatkedua telah tepu dengan jenazahyang disemadikan.Susunatur perkuburan bertingkat Islamhendaklah dirancang berdasarkansistem modul, kemudahan awam, rizablandskap dan sistem sirkulasi seperti diBahagian 7.1.a) Tanah di sesuatu tingkat hendaklahditambak setinggi 1.22 meter (4kaki) di atas kubur yang sudahpenuh dengan jenazah yangdisemadikan.b) Had ketinggian atau kedalamanmaksimum tanah perkuburan adalah3 tingkat.(rujuk Keratan Rentas 1, 2 dan 3)Perkuburan bertingkat hendaklahdilaksanakan secara berperingkatperingkatdimana :Di Malaysia, perkuburan bertingkat yangpertama telah dilaksanakan di Perkuburan IslamMasjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, NegeriPenang.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 41TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMKeratan Rentas 1 :Perkuburan Tingkat 1NesanKedalaman pengebumian jenazah adalah 7kaki dari tanah asal.NesanNesanAras TanahAsal Aras TanahAsalAras TanahAsalAras TanahLamaAras TanahLama7 kaki 7 kaki7 kaki 7 kakiNisanNisanAras TanahLama7 kaki 7 kakiNisanJenazah 1 Jenazah 1 Jenazah 1Jenazah 1Jenazah 1Jenazah 1 JenazahJenazah 1 Jenazah11Keratan Rentas Keratan Kubur Rentas KuburKeratan Rentas KuburKeratan Rentas PerkuburanTingkat 1Aras TanahAsalAras TanahLamaPandangan Pandangan Hadapan Hadapan Kubur KuburPandangan Hadapan PerkuburanNisan Tingkat 1Pandangan HadapananNisannahPerkuburan Tingkat 24 kakiTambakan tanah Tambakan 4 kaki tanah 4 kakiuntuk kuburuntuktingkatkubur2tingkat 2nahTingkat 2Tanah setinggi 4 kaki tambak di Tingkat 2(Tempattanahmenanamasal.jenazah baru)(Tempat menanam jenazah baru)11 kaki 3 kaki7 kakiJenazah 24 kakiNisanJenazah Aras 1TanahJenazah 1BaruKeratan Rentas KuburKeratan Rentas 4 kaki Kuburnazah 3 Jenazah 3akinazah 2akiKeratan Rentas 2 :n Rentas KuburAras TanahAsalJenazah 2Jenazah 2Jenazah 2Jenazah 2Jenazah 1 Jenazah 111 kaki 3 kaki7 kakiJenazah 2Tingkat 1(Tempat menanamJabatan Perancangan Bandar dan Desa Tingkat Semenanjung 1jenazah lama 1) MalaysiaJenazah 1 Jenazah 1NisanAras Tanah Aras TanahBaruBaruAras TanahAras TanahLamaLama7 kaki7 kaki7 kaki7 kakiNisanJenazah 2Jenazah 24 kaki4 kakiJenazah 1Jenazah 14 kaki4 kakitambakantambakantanah baru pertamatanah baru pertamaNisanAras Tanah KetigaJenazahAras2Tanah KetigaTambakan 7 kaki tanah 4 kaki Jenazah 2kiuntuk kubur tingkat 3Tingkat Tambakan 3 tanah 4 kakiAras Tanah Kedua( Tempat menanam untuk jenazah kubur baru tingkat 3) 3 4 kakiKeratan) Tingkat 37 kakiAras Tanah Kedua KeratanRentas PerkuburanJenazah 1KuburJenazah 1( Tempat menanam jenazah baru 3) Tambakan tanah 4 kakikiTingkat 2untuk kubur tingkat 27 kakiTingkat 2Aras Tanah AsalTambakan tanah 4 kaki15 kaki(Tempat menanam jenazah untuk baru 2) kubur tingkat 2Jenazah 3 Jenazah 3Aras Tanah AsalPandangan Hadapan PerkuburanuburJenazah 2nazah 1 Jenazah 1Jenazah 2Tambakan tanah Jenazah 4 kaki 2untuk kubur tingkat 2Tingkat 24 kaki (Tempat menanam jenazah baru)Jenazah 1 Jenazah 1Tingkat 2(Tempat menanam jenazah baru 2)(Tempat menanamjenazah lama 1)7 kakiJenazah 1 Jenazah 1Pandangan Hadapan KuburTingkat 2(Tempat menanam jenazah baru)Aras TanahLamaAras TanahPandangan Hadapan KuburBaruTambakan tanah 4 kakiPandangan Hadapan Kuburuntuk kubur tingkat 2Aras TanahLamaAras TanahBaru7 kakiNisan4 kaki tambakantanah baru pertamaPandangan Hadapan KuburTingkat 215 kaki7 kaki11 kaki4 kaki7 kaki11 kaki 7 kaki4 kaki7 kaki7 kakiPandang4 kaki4 kaki7 kaki4 kakiN

3 kaki7 kakiJenazah 2Jenazah 27 kaki4 kakiJenazah 1 Jenazah 1Jenazah 1GARIS PANDUAN PERANCANGAN Keratan Rentas Kubur42angan Hadapan KuburTANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUM4 kakPandaKeratan Rentas 3 :Perkuburan Tinngkat 3Aras TanahLamaTanah setinggi 4 kaki ditambak di atasNisantanah tingkat 2.Aras TanahBaru7 kaki7 kaki4 kakiJenazah 27 kaki4 kaki (Tingkat 3)Jenazah 41kaki15 kaki7 kaki(Tingkat 2)4 kaki tambakantanah baru pertamaNisanPandangan Hadapan KuburAras Tanah KetigaAras Tanah KeduaAras Tanah AsalJenazah 3 Jenazah 3Tambakan tanah 4 kakiuntuk kubur tingkat 3Tingkat 3( Tempat menanam jenazah baru 3)Tingkat 2(Tempat menanam jenazah baru 2)Tambakan tanah 4 kakiuntuk kubur tingkat 27 kaki(Tingkat 1)4 kakiJenazah 2Jenazah 2Tingkat 1(Tempat menanamjenazah lama 1)4 kakiJenazah 1 Jenazah 1Keratan Rentas KuburKeratan Rentas Perkuburan Tingkat 3kiNisanAras Tanah 3i7 kakiAras Tanah 215 kaki7 kaki11 kaki4 kaki7 kaki4 kakiJenazah 3Jenazah 2Jenazah 1Aras Tanah AsalTingkat 3 Tempat MenanamJenazah (3)Tingkat 2(Tempat MenanamJenazah (2)Tingkat 1 (Tempat MenanamJenazah (lama)Pandangan Hadapan KuburPandangan Hadapan Perkuburan Tingkat 3Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 43TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMi. Kerja-kerja PenambakanSebelum kerja penambakan bagipembinaan tanah perkuburan tingkat,sebuah tembok konkrit setinggi 4 kaki(minimum) dan sistem perparitanhendaklah dibina terlebih dahulu disekeliling tanah perkuburan sedia adaberdasarkan pelan kejuruteraan yangdiluluskan.Jenis tanah yang sesuai untuk tujuanpenambakan hendaklah sekurangkurangnya50% tanah merah jenistopsoil dan selainnya adalah tanahpasir.Pembinaan struktur tembok penahan dan sistemsaliran air bawah tanah di perkuburan sedia ada.Konsep ‘bucket railing’ merupakan diantara kaedah yang sesuai dan selamatuntuk mengangkut tanah terus ke lianglahad kubur.Batu-batu nisan yang sedia adahendaklah dipindahkan secaraberperingkat-peringkat mengikutkawasan yang hendak ditambak.Bagi menjaminkan batu-batu nisanyang diubah supaya dapat diletakkansemula di tempat asalnya, maka sistempancang hendaklah digunakan. Batunisan yang diubah hendaklah diberinombor yang sama dengan kayupancang yang digunakan.Batu nisan tingkat 1 dan tingkat 2 yangdiletak secara bersebelahan di Kepala Batas,Negeri Penang.Sumber : Gambar dari Masjid Al Jamiul Badawi,Kepala Batas, Negeri Penang (2001).Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 44TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMSumber : Masjid Al Jamiul Badawi, Kepala Batas, 2001.Keadaan tapak kubur Islam bertingkat.Tapak kubur yang telah ditabur dengan tanah.Konsep ‘bucket railing’ untuk mengangkut pasirdan tanah ke tapak kubur sedia ada.Sumber : Gambar dari Masjid Al Jamiul Badawi,Kepala Batas, Negeri Penang (2001).Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

GARIS PANDUAN PERANCANGAN 45TANAH PERKUBURAN DAN KREMATORIUMSENARAI RUJUKAN1. Cemeteries, Burials and The WaterEnvironment (2010), Northern IrelandEnvironmental Agency.2. Jabatan Perancangan Bandar dan DesaSemenanjung Malaysia (1997), “GarisPanduan Perkuburan Islam danBukan Islam (JPBD 17/97)”, KualaLumpur3. Cremation Society of Great Britain(1978), “The Siting and Planning ofCrematoria”, Britain.Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

Sebarang pertanyaan, sila hubungi:PengarahBahagian Penyelidikan dan PembangunanJabatan Perancangan Bandar dan DesaSemenanjung MalaysiaTel: 03-20816000Faks: 03-20941170Email: bpp@townplan.gov.myLaman web: www.townplan.gov.my

Jabatan Perancangan Bandar dan DesaSemenanjung MalaysiaKementerian Perumahan dan Kerajaan TempatanJalan Cenderasari, 50646 Kuala Lumpur