BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
Adi datuari<br />
%1,3<br />
pKrisirik ez armagintzan.<br />
Suediako SIPRI institutuak<br />
emandako datuen arabera,<br />
gastu militarra 1,13 bilioi eurokoa<br />
izan zen iaz, aurreko urtean<br />
baino %1,3 handiagoa.<br />
Igoeraren zatirik handiena<br />
AEBei dagokie, hark egiten<br />
duelako gastu militarraren<br />
%43. Portzentualki, ordea,<br />
Hego Amerikan igo da gehien<br />
%5,8, hain zuzen ere. Europan<br />
%2,8 gutxitu da.<br />
5.600<br />
%9<br />
Aste honetan entzunak<br />
pZerga bilketa behera. Rover<br />
auziari esker iaz izandako diru<br />
sarrera gehigarriak aurtengo<br />
zerga bilketarenak desitxuratzen<br />
ari dira. Urteko lehen hiru<br />
hilabeteotan iaz baino %9,1<br />
gutxiago bildu dute Arabako,<br />
Bizkaiko eta Gipuzkoako ogasunek.<br />
Rover efektua kenduta,<br />
bilketa %1,5 baizik ez da<br />
igo; datu kezkagsarria, urte<br />
osorako %6ko handitzea espero<br />
baitzuten aldundiek.<br />
44<br />
pPobre gehiago. Elikagaien<br />
prezioa %36 handitu da azken<br />
urtean, eta horren ondorioz<br />
44 milioi lagun pobrezia<br />
gorrian erori dira iazko ekainaz<br />
geroztik. Munduko Bankuak<br />
ohartarazi du hurrengo hilabeteotan<br />
janaria beste %10<br />
garestitzen bada beste hamar<br />
milioi lagunek arazo larriak<br />
izango dituztela elikatzeko.<br />
Guztira, 1.200 milioi bizi<br />
dira pobrezia mailatik behera.<br />
pTelefonicaren mozketak. Iaz Espainiako enpresa batek inoizko irabazirik handienak izan arren<br />
—10.167 milioi euro—, Hego Euskal Herrian eta Espainian dituen bost langiletik bat kalera botatzeko<br />
asmoa azaldu du Telefonicak. Hegoaldean 1.700 langileren bueltan ditu telefono konpainiak<br />
eta, hortaz, ehunka batzuren lanpostuak arriskuan daude. 5.600 orotara, UGTk kalkulatu<br />
duenez. Irabaziak atzerriko inbertsioei esker handitzen dituela argudiatu du Telefonicak, baina<br />
ondoeza eragin dio Espainiako Gobernuari berari. Irudian, Cesar Alierta Telefonicako burua.<br />
«Euskal herritarra<br />
izanda, [opor fiskalen<br />
auzian] zorrotzago<br />
izatera behartuta nago»<br />
MANUEL ALMUNIA<br />
Europako Batzordeko Lehiarako komisarioa<br />
«Petrolioaren salneurria<br />
duela 40 urtekoarekin<br />
alderatuz gero, gaurko<br />
prezioa oso logikoa da»<br />
MASUD MIRKAZEMI<br />
Irango Petrolio ministroa<br />
«Euskadin jarraitzen<br />
dugu pentsatzen<br />
berrikuntza besteek<br />
egin behar dutela»<br />
GUILLERMO ULAZIA<br />
Innobasqueko presidentea<br />
Kaka eta<br />
ketchupa<br />
Asteari so<br />
Joseba Barandiaran<br />
Nire lagun<br />
Normyk dio norberak<br />
jan dezakeen<br />
kaka kopurua,<br />
gehitzen<br />
zaion ketchup kopuruaren araberakoa<br />
dela. Esaldiak, bistan da,<br />
badu egiatik.<br />
Zenbaitetan, ketchupa agortu<br />
egiten da eta kaka ugaldu. Enpresa<br />
batek porrot egiten duenean,<br />
erantzukizun mugatua sartzen<br />
da jokoan eta, ketchupa eta kaka<br />
hartzekodunen artean banatzen<br />
da, hartzekodunen arteko lehentasunen<br />
arabera: dagoen ketchupa<br />
dago, ezta euro bat gehiago<br />
ere.<br />
Porrot egiten dutenak estatuak<br />
direnean, aldiz, baten ketchupa<br />
bestearen kaka bihurtu<br />
ohi da eta, negoziaketen bidez,<br />
kontuak orekatzen saiatu beharra<br />
dago. Argentinak porrot egin<br />
zuenean (2001ean haren parlamentuak<br />
txaloz hartutako erabakia,)<br />
esaterako, atzerriko hartzekodunekin<br />
horrelako negoziazio<br />
bat izan zen. Zorraren zein portzentaje<br />
itzuliko den negoziatzen<br />
da (alegia, zein portzentaje ez den<br />
itzuliko), eta urliaren ketchupkaka<br />
proportzioa sandiaren<br />
kaka-ketchup proportzioaren<br />
osagarria da. Negoziaketotan estatuko<br />
gobernua present egon<br />
ohi da, pastela sortzen lagundu<br />
duen heinean.<br />
Egunotan, bestelako kasu ba-<br />
Islandiarrek<br />
arrazoi dute<br />
proportzio batean:<br />
ez dira erantzule<br />
(bakar); baina ezta<br />
erabat errugabe<br />
ere.<br />
Hitz bitan 25<br />
ten lekuko gara. Islandiako bankuen<br />
porrotak (eta ondorioz, estatuarenak),<br />
ketchup urriko pastela<br />
laga zien Erresuma Batuari<br />
eta Holandari. Eta 4.000 milioiren<br />
ekarpena egin zuten, euren herrikideek<br />
irentsi beharreko kaka<br />
pastel islandiarra murrizte aldera.<br />
Orain, ordea, Islandiari eskatzen<br />
dizkiote kontuak, pastel<br />
hura sortzen egindako «lanagatik».<br />
Gauza da Islandiako herritarrek<br />
ez dutela euren bankuek<br />
(eta ondoren estatuak) eragindako<br />
arazoen erantzukizunik sentitzen<br />
eta, hortaz, demokratikoki<br />
(bozketaz) ez dute inoren pastelik<br />
ordaindu nahi. Euren gobernuak,<br />
ordea, Islandiako bankuak<br />
gainbegiratzeko garaian egin<br />
zuen kale eta, nolabait, badaki<br />
ketchup pixkat eman beharko<br />
liekeela beste gobernuei, nazioartean<br />
sinesgarritasun minimoa<br />
mantentzeko. Baina herritarrek<br />
(300.000 doi, arabarrak beste), ez<br />
dute ketchup hori euren bizkar<br />
ematerik gura, eta ez dute euren<br />
etorkizuna hipotekatu gura, zer<br />
eta irlako bankariek eragin zuloaren<br />
estaltzeko. Bidezkoa al da?<br />
Demagun autobus gidari mozkor<br />
batek (Islandiako banka) bidaian<br />
garamatzala; autobusa (Islandiako<br />
ekonomia) ziztu bizian<br />
doa, hara eta hona (ketchup ugariz).<br />
Guk susmoa dugu gidariaren<br />
jardun arraroaz (noiznahi asteburu<br />
pasa Londresera joatea<br />
ahalbidetzen digu kasu), baina,<br />
tira, ez gara autobus gidari (bankari<br />
edo gainbegirale), eta, gainera,<br />
presa dugu (aberats izatea<br />
gustatzen zaigu, ohikoan arrantzale<br />
arrunt izandakook). Ketchupa<br />
goxoa da, eta kaka arrastorik<br />
ez dago; edo badago, ez dugu<br />
aipatu ere egin nahi, zer gerta<br />
ere.<br />
Bat-batean, baina, gidariak istripua<br />
eragiten du, mozkor-morkor<br />
eginda dagoela ikusten da,<br />
asegururik ez zuela, eta beste.<br />
Kalte latzak eragin ditu(gu) eta,<br />
geu autobusean gindoazenez,<br />
ketchup eske hasten zaizkigu.<br />
Argudiatu dezakegu ez genekiela<br />
ezer, gidabaimenik ez dugula, ez<br />
garela ohartu autobusaren abiadaz,<br />
eta abar. Errua gidariarena,<br />
poliziarena edo autobus egilearena<br />
izango dela. Ez eurena. Nolabait,<br />
hori da Islandiako herritarrek<br />
egiten dutena. Eta arrazoi<br />
dute proportzio batean; ez dira<br />
erantzule (bakar); baina ezta erabat<br />
errugabe ere: autobusean<br />
zihoazen eta ziztu bizi bizian. Ketchup<br />
soileko garaiak joan zaizkie;<br />
gehiengoak aitortu nahi edo<br />
ez. Orain, negoziazioa.
Change language