BERRIA, 2011-04 - Wikispaces

36 berria 2011ko apirilaren 17a, igandea
Plaza › Kultura
Literatura D
Matxinada baketsurako deia
Leire Lopez Ziluaga
I
azko urte amaieran argitaratu
zuen Haserretu zaitezte!
Stephane Hesselek Frantzian,
eta milioi bat kopiatik gora
saldu omen du liburuak dagoeneko.
Hessel Berlinen jaio zen
1917an, eta zazpi urte zituela Parisera
joan zen bizitzera gurasoekin
eta anaiarekin. II. Mundu Gerran
parte hartu zuen, baita
Frantzia okupatuaren kontrako
erresistentzian ere. Gestapok
atxilotu eta Buchenwarldeko sarraskitze
esparrura eraman
zuen, urkatzera, baina urkamendiari
ihes egitea lortu zuen, baita
esparru naziei ere. 1945etik aurrera
Giza Eskubideen Aldarrikapen
Unibertsalaren idazketan
parte hartu zuen, eta aurrerantzean
ere diplomazialari gisa egin
du lan.
Haserretu zaitezte!-n, gaur
egungo egoera sozial eta politikoaren
aurrean haserretzeko eskatzen
die herritarrei. Horretarako,
erresistentziaren printzipioetara
jotzen du («Erresistentziaren
abiapuntua haserrea da»), eta
Frantzia librerako adostu zen
programa ekartzen du gogora —
G Zintiloa
Gutizia atipiko bat
z didazu esango, irakurle,
E izenburuak berak erakartzen
ez duenik: Neska haur-jalearen
bazkaria! Bai horixe, album
ilustratu hau izenburutik
hasita da apartekoa!
Narrazioa biografia intimo
baten moduan kontatuta dago,
bi pertsonaien maitasun istorioan
zentratuta. Neskato haurjaleak
bere patua aldaraziko
dion mutiko berezi bat ezagutuko
du, eta haien harremanaren
gorabeherek hartzen dute kontaketa
osoa.
Testuan zehar intriga sortzen
da,pertsonaien jokamoldeaz za-
‘NESKA HAUR-JALEAREN
BAZKARIA’
pIdazlea eta ilustratzailea:
Anais Vaugelade.
pItzultzailea: Maialen Videgain.
pArgitaletxea: Ikas.
erretreta, Gizarte Segurantza,
energia iturrien eta banketxe
handien nazionalizazioa, aberastasunen
banaketa, prentsa askatasuna,
eta abar.—, azken urteetako
atzerapausoak salatzeko.
Liburua edozein herritarrentzat
bada ere, enfasi berezia egiten
du gazteengan, eta haserretu
daitezen eskatzen: «Gazteei esaten
diet: bilatu pixka bat, aurkituko
duzue-eta. Jarrerarik okerrena
axolagabetasuna da, ‘ezin dut
ezer egin, hor konpon’ esatea. Hala
jokatzean, gizakiaren funtsezko
osagaietako bat galtzen duzue.
Ezinbestekoa den osagai bat: haserretzeko
ahalmena, eta horren
ondorioa den konpromisoa».
Horrez gainera, Palestinako
gaur egungo egoera salatzen du
liburuaren zati handi batean, eta
«zureak baino askoz ere indar militar
indartsuagoen okupazioa
nozitzen duzunean herriaren
erantzuna ezin dela izan indarkeriarik
gabea» esaten badu ere, indarkeriarik
eza aldarrikatzen du.
Hain zuzen ere, indarkeriarik eza
eta matxinada baketsua defendatzen
ditu liburu amaieran egoera
aldatzeko.
Hesselek esaten duena ez da
lantzak pizten,eta amaiera bera,
irekia izanik,iradokitzailea da.Irakurri
osteko unean,bidea zabaltzen
zaigu hausnar dezagun neskatoaren
izaeraz,jaiotzetikoak diren
pultsioak dominatzeaz eta
beste hainbeste kontuz...azken
buruan dugun patuaz eta gure jokamoldeez
pentsatzera eraman
gaitzaketenak.
Koloreak gutxika ageri dira:
masa handiak erabiltzen ditu
atzealdeak eraikitzeko, ia beti
sepiak, batzuetan berdea (natura).
Fokuan dagoena nabarmentzeko
gorriak eta horiak aukeratzen
ditu. Urdinik ez. Urmargoak
aukeratzen ditu eta
pintzelkada guztiak bere lekuan
daude. Marrazketarekin ere gauza
bera, marrazkiak lerro sotil
eta juxtuekin eraikita daude, hamaika
aldiz pentsatu eta zuzendutako
obra baten emaitza direla
iradokiz.
Baten batek pentsa dezake
—nire azalpen baldarrak direla
tarteko— obra zurrun edo itogarria
dela hau, baina alderantziz
da: eskuartean dugun aldioro,
freskotasun eta askatasun sentimen
batek hartzen gaitu.
inolaz ere berria, eta esateko moduan
ere ez dago berritasunik.
Orrialde kopuruak ere ez du
gehiegi sakontzeko tartea uzten.
Beharbada idatzi duenak idatzi
izana da liburu honi balioa ematen
diona, eta saldu duen kopia
kopuruak edo horrek izan dezakeen
esanahiak. Haserretzeko
prest dauden milioi bat pertsona
daudela adierazten du salmenta
kopuruak? Ziurrenik, arrakastan
lagundu du diskurtsoa modu
errazean adierazi izanak eta
Frantziako iraganeko une loriatsu
batean oinarritu izanak. Liburua
sistema barrutik sistemari
‘HASERRETU ZAITEZTE!’
pEgilea: Stephane Hessel.
pItzultzailea: Inma Errea.
pArgitaratzailea: Cenlit.
Munstroen kutxa
unstroen kutxa bilduma-
M ren lehen alea ekarri dugu
hona,baina bildumako beste
edozein izan zitekeen.Testu
nahiko homogeneoak dira guztiak,bai
tonuari,bai kontaketa
motari eta bai gainerako ezaugarri
estilistikoei dagokienez.
Guztiak Lluchek berak idatziak.
Hamar ale dira guztira, eta
haietako bakoitzean munstro
bati ipintzen zaio arreta:
Sorgina, Banpiroa, Zakuaren gizona
(sic), Zombia (sic), Mamua,
Momia, Haurjalea (sic),
Eskeletoa, Armairuko munstroa
eta Otso-gizona.
‘SORGINA’
pIdazlea: Enric Luch.
pIlustratzailea: Oscar
Tomas Perez.
pItzultzailea: Rosetta.
pArgitaletxea: Erein.
egindako kritika da, hau da, haren
oinarriak onartzen ditu, ez da
apurtzailea alde horretatik. Merezi
du herrialde berean salmenta
nahiko onak izan zituen L’insurrection
qui vient testuarekin batera
irakurtzea. Batek matxinada
demokratiko baketsuaren alde
egiten du; besteak indarkeriazko
matxinadaren alde. Proposatzen
dituzten bideak ezberdinak badira
ere, badirudi gizartearen zati
batek baduela aldaketaren gaineko
interesa.
Dena dela, liburuak epe mugatua
du; ez dut uste hemendik bost
urtera irakurriko den liburu bat
denik; une jakin bati erantzutera
dator. Interesgarria izango litzateke
itzultzen den herrialde bakoitzean
duen eragina aztertzea,
aginduzko esaldi bat izenburutzat
daraman liburua izanik, eraginen
bat izan nahiko lukeelakoan
bainago. Ezin baita modu berean
irakurri Euskal Herrian, Frantzian,
Espainian edo Israelen, eta,
Euskal Herriari dagokionez, ez
dut uste interes handiko testu bat
denik. Esango nuke ekintzarako
deia bera dela liburuaren alderik
interesgarriena, eta hemen ohituegiak
gaude akuilatuak izatera.
Izenburuak ikusita, ohartuko
zineten itzulpen lana juxtua izan
dela.
Testuak oso irakurterrazak
dira —idazketa aldrebes xamarrarekin—,
baina, halere, ez
ahaztu beldurrezko pertsonaien
istorioak, normalean (?), LHko
bigarren ziklotik aurrera ulertzen
hasten direla. Eta inor ez dadila
asaldatu, istorio hauek ez dira
benetako beldurrezko istorioak
izaten, baizik eta pertsonaia beldurgarriekin
eraikitako istorio
nahiko sinpleak, benetako terroretik
urruti.
Oraingoan ere hala da. Tamalez,
idazleak sinpletasuna eta
sinplekeria nahastu ditu —nire
ustez—, eta gatzik gabeko kontakizunak
atera zaizkio, euren
artean aldea egonik ere.
Zorionez,ilustrazioekin asmatu
egin dute bilduman parte hartzen
duten hamar marrazkilariekM;
euren artean kalitate gorabeherak
egonik ere,denek eskaintzen
dute zeinekin gozatua.
Aste Santuan gure gaztetxoek
gozatzeko aukera egokia izan
daiteke, salneurri merkean gainera.
‘XIX. MENDEKO
KANTU AHANTZIAK’
pEgilea: Panpi Zamora.
pArgitaratzailea:
Oxtikenekoak elkartea.
Marcel Arribillaga, Senpereko
Musumielenia etxaldekoa,
1910ean hasi zen ezagutzen
zituen kantuak kaiera batean
biltzen. Kaieraren kopiaz gain,
kantuak gaurko idazmoldera
egokituak ere eskaintzen ditu
liburuak. Argazki zaharrik ere
aurkituko du irakurleak.
‘BETERRIKO LIBURUA’,
49. ZENBAKIA
pData: 2011ko martxoa.
pArgitaratzailea:
Larramendi Kultur Bazkuna.
Gotzon Barandiaran eta Xabier
Etxaniz Rojo idazleei eta Eider
Eibar ilustratzaileari egindako
elkarrizketak eskaintzen ditu
Beterriko Liburua-ren zenbaki
berriak.Kilkerren soka ekimeneko
aurkezpenen kronikak eta
Beterriko Liburua Aipamenari
buruzko berririk ere bada.
‘KARMEL’, 273 ZENBAKIA
pData: 2011ko
urtarrila-martxoa.
pArgitaratzailea: Euskal
Herriko Karmeldarrak.
Julen Urkizaren ‘Karmel’ aldizkaria
digitalizatua (1931-2007)
eta Juan Luis Goikoetxearen
Txorierriko ‘Baserri antzokia’ artikuluak
eskaintzen ditu Karmel
berriak,Kultura sailean.Patxi
Juaristi,Luis Baraiazarra eta
Juan Mari Arrizabalaga dira gainerako
lanen egileetako batzuk.