BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS0<br />
Esku pilota<br />
Mende erdi geroago,<br />
binakako finala Bilbon<br />
jokatuko da gaur q 20-21<br />
Jone Goirizelaia Abokatua eta ezker abertzaleko kidea<br />
«Eskubideen aurkako tresna guztiak<br />
uzteko exijitu behar zaio estatuari»<br />
Frantziako tiroketa «oso larria» dela ziurtatu duen arren,<br />
Goirizelaiak uste du ETAk ez duela eman su-etena<br />
kolokan dagoela ulertzeko inolako arrazoirik<br />
Igandea<br />
Apirilaren 17a<br />
<strong>2011</strong>. IX. urtea<br />
2.425. zenbakia<br />
1,60 €<br />
www.berria.info<br />
Saregileak<br />
Josi eta josi, lanbideak<br />
dituen zuloak bete<br />
nahian q GEHIGARRIA<br />
Alderdi independentista batzuek indarrak bildu izanak<br />
«ikusmin handia» ez ezik «lan egiteko gogo handia» ere<br />
piztu duela adierazi du ezker abertzaleko kideak q 8-9<br />
DAzken pausoak Donostiarako bidean. Euskal Herriko zazpi lurraldeetan 2.500 kilometroko ibilaldia egin ondoren, gaur<br />
iritsiko da helmugara 17. Korrika. Donostiako erdigunean egingo ditu azken urratsak euskararen aldeko lasterketak. Eguraldia lagun, milaka lagun<br />
espero dituzte antolatzaileek. Bizkaiko kostaldean —irudia Algortakoa da—, jendetza bildu zen atzo euskarari sostengua emateko. q 2-3<br />
«Konfrontazio<br />
armatua<br />
gainditzeko<br />
konpromisoa»<br />
berretsi du ETAk<br />
Frantziako tiroketa<br />
gorabehera, Jaurlaritzako<br />
Barne Sailak ez du uste<br />
ETAk atentatuak egiteko<br />
asmoa duenik q 12-13<br />
«Etengabe»<br />
poltsa jarri<br />
diotela eta jo<br />
dutela salatu du<br />
Esnaolak<br />
Aitor Esnaola eta Lander<br />
Etxeberria Soto del Realgo<br />
espetxera eraman dituzte,<br />
Grande-Marlaska<br />
epailearen aginduz q 12-13<br />
Jendetza bildu<br />
da Valentzian,<br />
katalanaren<br />
babesa<br />
eskatzeko<br />
Lluis Llachek lau urteko<br />
isilaldia hautsi du,<br />
Valentzian ere Kataluniako<br />
TV3 ikusteko eskubidea<br />
kantuz aldarrikatzeko q 18<br />
Julio Soto<br />
Bertsolaria<br />
«Irudiari lotutako<br />
bertsoa da nirea,<br />
mugitzen dena,<br />
zinematografikoa»<br />
Nafarroako Bertsolari<br />
Txapelketako irabazlea<br />
«bertsoarentzat» bizi da<br />
Elkarrizketa q 32<br />
IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
p GAUR 40 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 EUSKAL HERRIA 7 MUNDUA 16 q KIROLA 20 q AGENDA 27 q PLAZA 32
2 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian›<br />
17. Korrika D<br />
2.500<br />
pBerria taldearen kilometroa. Gaur,<br />
lasterketaren aldi guztietan ohi denez,<br />
Korrikako azken kilometroetako bat, Berria<br />
taldeak eramango du. 2.500. kilometroan<br />
izango da ordua, 12:20 aldera,<br />
Donostiako Urbieta kalean, San Martin<br />
azokaren atarian.<br />
Kostatik<br />
helmugara<br />
bidean<br />
Bizkaiko kostaldeko eskualdeetan ibili da<br />
Korrika, eguraldi paregabea, ikuspegi<br />
ederrak eta euskalakari mordoa lagun<br />
Gaua Urola Kostan igarota, Bulebarrean<br />
burutuko du ibilbidea gaur eguerdian<br />
Ibai Maruri Gernika-Lumo<br />
Bizkaian igaro zuen Korrikak 10.<br />
eguna, eta kostaldeko eskualde<br />
guztiak zeharkatu zituen. Eguzkiaz,<br />
giro epelaz eta naturaren altxorrez<br />
gozatu zuten euskalakariek.<br />
Goizaldean Gipuzkoara igaro<br />
da, Ondarroa eta Mutriku arteko<br />
muga zeharkartuta. Ilargipean<br />
Urola Kosta alderik alde zeharkatuta,<br />
Donostiako Bulebarrean<br />
itzaliko dituzte furgonetek apirilaren<br />
7tik piztuta zituzten motorrak.<br />
Txorierritik iritsi zen goizean<br />
lasterketa Uribe Kostara. Getxon<br />
jendetza ibili zen haren atzetik;<br />
batez ere, Algortatik igaro zenean.<br />
Mila lagunetik gorako taldea<br />
osatu zuten. Besteak beste, Jone<br />
Uria bertsolariak hartu zuen lekukoa.<br />
Bertsoa eskatu zioten, noski;<br />
eta ezin izan zion uko egin euskalakari<br />
haien guztien eskaerari.<br />
Getxoko Amnistiaren Aldeko Mugimenduak<br />
eta ezker abertzaleak<br />
eman zieten lekukoa Berangoko<br />
Lekuko eramaileak azken kilometroetan<br />
p2.492: Bildu.<br />
p2.493: CCOO.<br />
p2.494: Eusko Alkartasuna.<br />
p2.495: Ezker abertzalea.<br />
p2.496: Aralar.<br />
p2.497: EAJ.<br />
p2.498: Donostiako Udala.<br />
p2.499: Emakunde.<br />
Amnistiaren Aldeko Mugimenduko<br />
kideei, herri aldaketa irudikatuz.<br />
Zuri-zuri jantzitako ume pilotariek<br />
ere egin zuten lasterka.<br />
Sopelatik ere igaro zen Korrika,<br />
Algortan ikusitako jendetza<br />
igualtsua atzetik zuela. Ander<br />
Deuna ikastolako umeek eta Aitxu<br />
euskara elkartekoek eraman<br />
zuten lekukoa, beste askoren artean.<br />
Azken kilometro honetan tarte<br />
batez herriko AEKko irakasle<br />
batek hartu zuen eskuetan: «Josetxok».<br />
Lasterka nekez egiten bazuen<br />
ere, harro jaso zuen makila<br />
txikia gora.<br />
Berangotik mahoizko prakak,<br />
gerrikoa, alkandora zuria eta txapela<br />
aldean zituela etorri zen mutil<br />
gazte bat. Sopelan, Urdulizen<br />
eta Plentzian irrintziak bota zituen<br />
furgonetara igo eta mikrofonoa<br />
eskuetan hartuta. Ez zen<br />
hainbat kilometro egin zituen bakarra<br />
izan. Hainbat euskalakarik<br />
zeharkatu zuten Uribe Kosta<br />
osoa, Plentzia, Gorliz edo Lemoizera<br />
iritsi arte. Gorlizera arte iritsi<br />
p2.500: Berria taldea<br />
p2.501: Udalbiltza.<br />
p2.502: Udalbide.<br />
p2.503: EHIGE.<br />
p2.5<strong>04</strong>: Gehiengo sindikala.<br />
p2.505: Ikastolen Elkartea.<br />
p2.506: Kontseilua.<br />
p2.507: AEK. 16. Korrikaren azken kilometroa, orain bi urte, Gasteizen. JUANAN RUIZ / ARP<br />
Euskaltzaleen lasterketa Algortatik igarotzen; harrera beroa egin zioten bertan. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />
Bermeon erraldoi eta buruhandiak lasterketaren buruan. MONIKA DEL VALLE /ARP<br />
zen, adibidez, Erromon (Getxo)<br />
Korrikaren bat egin zuen gizonezkoa.<br />
Plentziako itsasadarrean hogei<br />
piragua inguru zeuden lasterketaren<br />
zain, eta arraunlariek Korrikako<br />
petoak zeramatzaten. Arkoteko<br />
arraunlariek, berriz, lehorrean<br />
eraman zuten lekukoa.<br />
Mendatean aldaparik ez<br />
Lemoiztik, Andraka gaina igo eta<br />
jaitsita igaro ziren euskalakariak<br />
Mungialdera. Jatabe eta Gatika<br />
atzean utzita iritsi zen lasterketa<br />
Mungiara. Azken aldietan goizaldean<br />
eta astegunez egokitu zaie<br />
lasterka egitea. Aurten larunbata<br />
eta eguerdia izanda, mungiarrek<br />
kaleak mukuru bete zituzten.<br />
Txarangak ere ongietorria
50 hautetsi inguru batu dira Ezkio-Itsaso eta<br />
14›› Gueñes lotzeko goi tentsioko linearen aurka 16››<br />
17. Korrika D<br />
Mugarik ez Korrikan, mundu<br />
osoan antolatu dira karrerak<br />
egin zion. Ikastetxeek, alderdi politikoek<br />
eta Taket bertso eskolak<br />
hartu zuten lekukoa. Azken horiek<br />
puntuka ere aritu ziren, lasterka<br />
egin bitartean.<br />
Elordui gaina igarota, Larrauri<br />
auzoan anoa postua izan zuten<br />
zain. Txokolate epela banatu zieten.<br />
Eta beharko zuten, Sollube<br />
igotzeko. Bakio, Meñaka eta Errigoitiko<br />
euskalakariek eraman zuten<br />
lekukoa, euren herriguneetatik<br />
ez baita lasterketa igaro. Errigoitikoek<br />
Olabarrin egin nahi duten<br />
biomasa zentralaren aurkako<br />
pankartak eraman zituzten, Bermeora<br />
sartu arte.<br />
Erraldoi eta buruhandiek eraman<br />
zuten lekukoa Lamerako<br />
parkearen paretik. Santa Eufemia<br />
elizako kanpaiek eta portuko<br />
sirenek egin zioten ongietorria<br />
Korrikari. Mila euskalakaritik gora<br />
ibili ziren lasterka. Gutxixeago<br />
Gernika-Lumon, baina asko han<br />
ere. Busturialdeko herrietatik<br />
igarota. Ispaster, Lekeitio eta Ondarroa<br />
zeharkatu zituen Lea Artibai<br />
eskualdean.<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 3<br />
Atentatu gogorra Aljerian, larrialdi legea bertan<br />
behera gelditu zenetik izan den larriena<br />
Mundu osotik heldu da, aurten, Korrikaren<br />
berri. Mexiko Hirian, UNAM unibertsitateko<br />
Las Islas gunean egin dute<br />
karrera. Galesen, Cardiffen, elkartruke<br />
programa batean diharduten Azpeitia<br />
eta Azkoitiko ikasle batzuen eskutik.<br />
Belgikan, Bruselako Parc gunean. Kanadan<br />
ere, Revelstoken, ekarri dute gogora. Mexiko Hirian, Las Islas gunean, lasterka. Cardiffen (Gales), ikasle gazteen Korrika. Bruselako Parc gunea, euskaltzaleen eremu.<br />
Kanpokoen<br />
miresmena<br />
Furgonetatik<br />
Ibai Maruri<br />
A<br />
tzokoan Zaldieroak asteon<br />
<strong>BERRIA</strong>n argitaratutako<br />
bineta aipatu zuen<br />
Asier Arroitak, furgonetako mikrofonotik,<br />
Solluben gora gindoazela.<br />
«Egun hauetan hunkigarria<br />
da pentsatzea edozein ordutan,<br />
nonbait, zoro zoragarri<br />
batzuk euskararen alde korrika<br />
dabiltzala», zioen Zaldieroak,<br />
Twitterren irakurritakoa hitzez<br />
hitz hartuta. «Zuek zarete zoro<br />
zoragarri horiek», egin zien oihu<br />
Asierrek. Eta euskaldun ez den<br />
norbaitek Korrika ikustean zer<br />
pentsa dezakeen izan nuen gogoan<br />
Bermeora jaitsi bitartean.<br />
Portuan aurkitu nuen erantzuna.<br />
Miresmena sentitzen dute.<br />
Bai, behintzat, Bretainian, Galesen<br />
eta Irlandan euren hizkuntzen<br />
alde borrokan dabiltzan bretoikariek,<br />
galeskariek eta gaelikokariek.<br />
Bermeon egin zuten<br />
lasterka, euskararen alde, eta<br />
gaur Donostian izango dira. Korrika<br />
eredutzat dute, eta euren<br />
herrialdekoa nola hobetu, edo galesen<br />
kasuan nola abiarazi, ikastera<br />
etorri dira gurera. «Korrika<br />
da lasterketa hauen guztien<br />
ama», esan ziguten.<br />
Gorka Lizarraga 1Korrikaren amaierako jaiaren antolatzailea<br />
«Donostian amaitzeko unea<br />
zen, hamabi urte igaro eta gero»<br />
Jon Olano Donostia<br />
Donostiako Bulebarrean amaituko<br />
da gaur Korrika, auzo guztiak<br />
igaro ondoren. Milaka euskaltzalek<br />
espero duten unea iritsiko da:<br />
Korrika osoan zehar lekukoaren<br />
barruan joan den leloa irakurtzekoa.<br />
Aldi guztietan bezala, festari<br />
amaiera emateko, egun osoko<br />
jaia izango da ondoren. Gorka Lizarragari<br />
egokitu zaio azken eguneko<br />
egitaraua antolatzea; lanez<br />
itota ibili arren, ilusioz hartu du.<br />
Hamabi urteren ondoren, Donostian<br />
amaitzen da Korrika. Zergatik aukeratu<br />
duzue Donostia aurtengo helmuga<br />
gisara?<br />
Hamabi urte igaro direlako Korrika<br />
Donostian amaitu zen azken<br />
alditik. Bestalde, ikusi genuen hiriburu<br />
euskaldunena dela. Donostian<br />
amaitzeko ordua zen, hamabi<br />
urte igaro eta gero.<br />
Azken eguneko egitaraua antolatzeari<br />
begira, zein abantaila eta desabantaila<br />
ditu Donostiak?<br />
Abantailen artean daude hiria<br />
oso polita dela, oso ondo komunikatuta<br />
dagoela, eta alde zaharra<br />
bertan dugula. Desabantaila da,<br />
ordea, plazak txikiak direla; ez dagoela<br />
horrelako jai bat antolatzeko<br />
toki zabal eta handirik.<br />
Erakundeek erraztasunak jarri al dizkizuete?<br />
Euskara Patronatuak erraztasun<br />
pila bat jarri digu. Donostia Kulturakoek<br />
ere lagundu digute.<br />
Arazo gehiago izan ditugu portuarekin,<br />
Jaurlaritzaren eskumena<br />
baita. Segurtasun neurri zorrotzak<br />
eskatu dizkigu.<br />
Zenbat lagun espero dituzue?<br />
Milaka. Eguraldi ona izango dugula<br />
diote iragarpenek. Kalean<br />
ere nabari da jendea ilusioz dabilela,<br />
eta lan egiteko prest dagoen<br />
jendea ere galdezka izan dugu.<br />
Oro har, 10.000 pertsona lagunetik<br />
gora biltzea espero dugu.<br />
«Nabari da jendea<br />
ilusioz dabilela;<br />
10.000 lagunetik gora<br />
espero ditugu»<br />
Donostia hiriburu euskaldunena<br />
dela aipatu duzu lehen.Horrek erraztasunak<br />
ematen al ditu azken eguna<br />
antolatzeko? Lanerako prest dagoen<br />
jendea aurkitzea errazagoa al da?<br />
Ekitaldietan lan egiteko, Korrika<br />
batzordeak baliatu ditugu. Auzoetako<br />
euskaltzaleak, Bagera elkartea,<br />
Udal Patronatua, Euskara<br />
Patronatua, elkarte gastronomikoak<br />
eta auzoetako herri<br />
mugimenduak aktibatu ditugu.<br />
Herri mugimenduek laguntza<br />
handia eman digute, eta, horiek<br />
jada auzoetan antolatuta daudenez,<br />
auzo horiek koordinatzea eta<br />
bakoitzari eginbehar jakin bat<br />
ematea izan da lana. AEKko jendeak<br />
ere gogotik parte hartu du.<br />
Guneetan, egun osoan lanean ariko<br />
direnak AEKko euskaltegiek<br />
lortutako pertsonak dira.<br />
Zer prestatu duzue gaurko?<br />
Lau gune prestatu ditugu: Alderdi<br />
Ederren, umeen gunea jarri<br />
dugu. Kaian, jantoki erraldoi bat<br />
prestatu dugu, eta herri bazkariaren<br />
ondorenerako bertso saio berezi<br />
bat antolatu dugu. Musika<br />
ere izango da; lasaia hasieran, eta<br />
pixka bat biziagoa, geroago. Eskaintza<br />
zabala egin nahi izan<br />
dugu. Trinitate plazan, kontzertuak<br />
izango dira gazteentzat —<br />
Gose, Esne Beltza, Ze Esatek—;<br />
Konstituzio plazan, aldiz, herri kirolak<br />
eta herri dantzak, baita sagardoa<br />
eta jatekoa ere.<br />
Azken txanpa honetan, zein balorazio<br />
egiten duzue aurtengo Korrikaz?<br />
Pertsonalki, sekulako arrakasta<br />
izaten ari dela uste dut. Gipuzkoan<br />
sartzean ikusi zen jendetza<br />
izugarria izan zen, baina herri txikietatik<br />
igaro denean ere xarma<br />
berezia izan du. Bestalde, Korrika<br />
Nafarroako Erriberatik igarotzen<br />
denean, arnasa hartzea bezalakoa<br />
da euskaltzaleentzat. Gainontzeko<br />
lekuetan ere bai, baina<br />
beste era batera bizi da herri erdaldunagoetan.<br />
«Hemen gaude»<br />
esatea da.
4 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Iritzia<br />
Betebeharrak<br />
oza ematen du eskubideak izateak.<br />
P Beti daukazu zerbait galtzeko.<br />
Garai bateko «jaiak bai, borroka ere<br />
bai» ospetsu hura hartu eta, egitura baliatuz,<br />
total, mezua antzekoa da, oraingo<br />
politikoek beste esaldi bat jarri nahi dute<br />
modan: «Eskubideak bai, betebeharrak<br />
ere bai». Etxea utzi eta bizitza<br />
bera arriskuan jarriz Europaraino<br />
iritsi diren azal iluneko eta patrika<br />
ilunagoko gizon eta emakume<br />
arriskutsuei, gure herri lasaietako<br />
banku hutsak okupatzen<br />
ausartu direnei, eta<br />
igandetan harri koxkorrez<br />
betetako futbol zelai hutsean<br />
cricketean aritzeko<br />
Zuzendaria:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Zuzendariordea:<br />
Enekoitz Telleria<br />
Edizio arduraduna:<br />
Lurdes Huizi<br />
Argitaratzailea:<br />
Euskal Editorea SM<br />
Publizitatea: Iragarri SM<br />
Lege gordailua:<br />
SS-0662/03<br />
Batzorde parekidea:<br />
0712I84059<br />
Egoitza nagusia:<br />
Martin Ugalde kultur parkea.<br />
Gudarien Etorbidea, z/g.<br />
20140 Andoain.<br />
Telefonoa:<br />
(0034) 943-30 40 30<br />
Faxa: (0034) 943-30 09 43<br />
Webgunea:<br />
www.berria.info<br />
Posta elektronikoa:<br />
berria@berria.info<br />
Publizitatea:<br />
publi@iragarri.net<br />
Harpidetza saila:<br />
(0034) 943 - 30 43 45<br />
Date: 17/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong><br />
Exemplaire: 2.425<br />
Editeur: Euskal Editorea s.l.<br />
Directeur de publication:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Comission paritaire:<br />
0712I84059<br />
Delegation Labourd:<br />
Lisses 3, 64100-Baiona.<br />
Tel.: (0033) 559256220.<br />
Fax: (0033) 559254303.<br />
E-mail: lapurdi@berria.info<br />
ORDEZKARITZAK<br />
Araba: Bizenta Mogel, 6.<br />
Posta kodea: 01008<br />
Gasteiz. Telefonoa:<br />
945-15 <strong>04</strong> 52. Erredakzioko<br />
faxa: 945-14 83 07.<br />
Posta elektronikoa:<br />
araba @berria.info.<br />
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,<br />
3. C. Posta kodea: 48001<br />
Bilbo. Telefonoa:<br />
94-435 26 00. Erredakzioko<br />
faxa: 94-423 49 75.<br />
Posta elektronikoa:<br />
bizkaia@berria.info.<br />
Lapurdi: Lisses, 3. Posta<br />
kodea: 64100 Baiona.<br />
Telefonoa: 559-25 62 20.<br />
Faxa: 559-25 43 03.<br />
Posta elektronikoa:<br />
lapurdi @berria.info.<br />
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,<br />
45, 13. Posta kodea:<br />
31011 Iruñea. Telefonoa:<br />
948-36 66 22.<br />
Publizitatea: 948-36 66 23.<br />
Posta elektronikoa:<br />
nafarroa@berria.info.<br />
berria<br />
Jira<br />
Xabier Gantzarain<br />
Eskubideen oldea<br />
Karmelo Landa<br />
Unibertsitateko irakaslea<br />
aurpegia dutenei, agintariek (eta beste<br />
askok) gauza bera esaten diete: eskubideak<br />
bai, baina betebeharrak ere bai.<br />
Goizero bostetan jaiki eta lanera joatea,<br />
zergak zuzen-zuzen ordaintzea, eta<br />
inori kalterik egin gabe bakean bizitzea<br />
nahikoa betebehar ez bada, horra orain<br />
beste bat Azkoitiko paradisua iritsi zuten<br />
etorkinentzat: euskal kulturari buruzko<br />
ikastaroa egin beharko dute, hamar<br />
ordukoa, eta trukean «Errotze<br />
txostena» emango zaie; txosten<br />
horrekin paperak lortzeko orduan<br />
erraztasunak izango omen dituzte.<br />
Hona proposamen xume<br />
bat, galdetegia prestatzen<br />
joateko. Lehendabiziko<br />
galdera: zein hizkuntza<br />
Eskoziaren hiriburua<br />
den Edinburgoko kale<br />
nagusiari «urrezko<br />
milia» izena eman diote.<br />
Bertatik zoazela,<br />
harrizko bihotz baten irudia aurkitzen<br />
duzu lurrean, jendeak ibilian<br />
zapaldu egiten duena, zer den ere<br />
erreparatu gabe. Aspaldian kartzela<br />
bat zegoen tokia markatzen<br />
omen du.<br />
Euskaldunok urrezko aukera<br />
paregabea dugula orain esan digu<br />
Bertie Ahern lehen ministro ohi irlandarrak.<br />
Orain traba eta oztopo<br />
diren horiek guztiak, iraganeko<br />
oroimen galdu bihur daitezkeela<br />
laster, erabakitasunez jokatzen badugu.<br />
Bat nator, geure urrezko milia<br />
ibiltzeko behar diren baldintzak<br />
lortzen ari garelako. Badugu oldarra,<br />
hamazazpi Korrika, bata bestearen<br />
atzetik, betetzera bultzatu<br />
gaituena, esate baterako. Badugu,<br />
orain, argitasun nahikoa Euskal<br />
Herria eskubide beteen eremuan<br />
kokatzeko burutu behar dugun estrategia<br />
egokiaz.<br />
Eskubideen oldea premia larria<br />
bihurtu da gurean, gero eta nabarmenago<br />
ikusten da, ikusi, horixe<br />
dela hemen herri moduan aurrera<br />
egiteko urrezko milia . Baina nola<br />
egin behar dugu aurrera, bidean<br />
jartzen dizkiguten mila oztopotan<br />
trabatu gabe.<br />
Eskubide Zibilen aldeko mugimendu<br />
sendoa abiatuz, hauxe da<br />
konbentzimendua, bisitatzen gaituen<br />
nazioarteko aditu askok indartzen<br />
duena. Conciliation Resources<br />
erakunde britainiarreko<br />
bakegileak izan dira oraintsu gure<br />
artean, eta proposamen zehatz eta<br />
argiak azaldu dizkigute: gizarte zibilak<br />
aitzindari izan behar du era<br />
hitz egiten da Pakistanen?<br />
honetako prozesuetan, talde eta alderdi<br />
interesen gainetik eskubideeremu<br />
partekatua diseinatu eta<br />
lortu ahal izateko. Gizarte zibila<br />
antolatzeko plataforma edo bilguneak<br />
ahalik eta zabalen jokatu behar<br />
dute, koalizio irekien forma<br />
hartu behar dute, sektore ugari,<br />
ahal dela sektore guztiak, prozesuaren<br />
partaide senti daitezen eta<br />
aldekotasun jarrera hartu.<br />
Partizipazioa errazten duten egiturak<br />
sortzeko kontseilua ematen<br />
digute.Gizarte zibila era horretan<br />
konprometitzen bada, honek eztabaida<br />
hedatzera eta aldeko jarrerak<br />
indartsuago bihurtzera laguntzen<br />
du, elite politikoen baitan ito<br />
beharrean.<br />
Andy Carl, CR erakunde horren<br />
arduradunak seinalatzen duenez,<br />
era horretako koalizio zabalak dira<br />
bake prozesu demokratikoa legitimatzeko<br />
baldintza egokia. Horrekin<br />
batera, gizartean nagusitzen<br />
den gatazkaren inguruko narratiba<br />
erabat aldatu beharra azpimarratzen<br />
du, haren ordez konponbidearen<br />
aldeko narratiba nagusi<br />
eginez.<br />
Eskubide Zibilen mugimendua<br />
antolatzeko orduan, beraz, jokabide<br />
zabala eta bateratzailea agertu<br />
behar da, ez baitu zentzurik alde<br />
bakarreko eskubide-diseinu edo<br />
programak plazaratzeak. Argitasuna<br />
agertu behar da, halaber, jarreratan,<br />
eta exijentzia maila bera<br />
izan behar da alde guztietara begira,<br />
bide baketsu eta demokratikoak<br />
bermatzerako orduan. Alde<br />
guzti-guztiak bakearen eta eskubideen<br />
bidera lotzea lortu behar du<br />
eskubide zibilen mugimenduak.<br />
Konpromisoari eutsi egin behar<br />
zaio. Udaberriaren lehen seinaleekin<br />
batera, han-hemenka loratzen<br />
dira gure artean giza-eskubideen<br />
aldeko erakundeak, foroak, sinposioak<br />
eta bilera akademikoak. Bai-<br />
Estatu kolpea<br />
steguneko Sud-Ouest egunkaria-<br />
O ren lehen hostoko argazkiak goibeldu<br />
ninduen: Afflelou, bere bizkarzainekin<br />
—betaurreko beltzekin alaina— Aviron<br />
Bayonnais errugbi taldearen biltzar<br />
gelatik ateratzen zen. Bananar errepublika<br />
batean estatu kolpea lortu zuenaren<br />
irria zeukan. Biltzarra hasi orduko<br />
Salagoiti presidentaren partitzea<br />
aipatzen zen. Etxeko leihotik<br />
Jean Dauger zelaiko lehiak jarraitzen<br />
ditugun sustengatzaileon<br />
bihotzetan halako tristura<br />
ezindu bat hedatu zela ai-<br />
tor dut.<br />
Azken hilabeteotan Aviron<br />
Bayonnais kuttunaren<br />
Bira<br />
Itxaro Borda<br />
na eskubide zapuzketa larriek hor<br />
diraute eta ez zaie eraginkortasunez<br />
aurre egiten. Eskubideez eta<br />
demokraziaz mintzatzen gara, baina<br />
ez ditugu eskubideen aurkako<br />
eraso nabarmenenak ere geldiarazten<br />
eta horien lekuan eskubideak<br />
finkatzen. Eztabaida teorikoak<br />
ondo daude beti, baina ekinbide<br />
Eztabaida teorikoak<br />
ondo daude beti,<br />
baina ekinbide<br />
diskurtsibo hutsak ez<br />
du geldiaraziko egun<br />
pairatzen dugun<br />
txaparrada<br />
debekatzailea. Ez du,<br />
besterik gabe,<br />
bakebidearen boikoteo<br />
sistematiko hori<br />
ekidingo. Horretarako<br />
konpromiso zehatz eta<br />
sendoagoak behar dira<br />
historia reality show baten haritik zihoan:<br />
Laporten lekutzea, Afflelouren 18<br />
milioi hitzemanak, Salagoitiren ihardokitzeak,<br />
auzapezaren presioak, karrika<br />
eta toki publikoetako eztabaidak. Orain<br />
debadioak hertsiak dira eta noski Afflelou<br />
markako begilagunak daramatzaten<br />
zuzendaritza berriko kideek, indarrez,<br />
taldea egiazki pribatizatuko dute.<br />
Gastuak hiritarren bizkar, benefizioak<br />
oligarkoen esku.<br />
Korrika 17 Baionatik pasatu<br />
zen gau minean, Santizpiritu<br />
zubiaren puntan Miarritzeko<br />
segitzaile batekin irun hitzak<br />
ditut gogoan. Erraten zidan derbia<br />
genuela aste honetan.<br />
Harritua ni. Bai, hark, Afflelou<br />
eta Salagoitiren ar-<br />
tekoa. Odoltsua.<br />
Eta blinbling kirola.<br />
diskurtsibo hutsak ez du geldiaraziko<br />
egun pairatzen dugun txaparrada<br />
debekatzailea. Ez du, besterik<br />
gabe, bakebidearen boikoteo<br />
sistematiko hori ekidingo. Horretarako<br />
konpromiso zehatz eta sendoagoak<br />
behar dira. Koherentziaz<br />
eta batasunaz jokatu behar da. Elkarrenganako<br />
konfiantza hartuta.<br />
Nazioarteko laguntza aipatzen<br />
da behin eta berriro aurrean ditugun<br />
Estatu indartsuen itxikeria<br />
gainditzeko baliabide. Badugu<br />
izan nazioartean hainbat lagun,<br />
eta horietako bat da Slavoj Zizek filosofo<br />
esloveniarra, Bilbon bisitatu<br />
gaituena. «Pentsamendurako<br />
gune independenteak» aldarrikatu<br />
ditu zorroztasunez, eta giza-eskubideen<br />
eremuan da, inon izatekotan,<br />
horren beharra. Izan ere,<br />
Gobernu eta botere politiko-ekonomikoen<br />
gerizpean ari dira bertoko<br />
zenbait erakunde, dirua, agenda<br />
eta bide-orria, baita aliantzak ere,<br />
gobernuetatik ondo zuzenduta.<br />
Kontutan hartzen badugu eskubideen<br />
defentsa, gurean eta gaur bertan,<br />
gobernuen eta administrazioen<br />
jokabide erasokorren aurka<br />
egin behar dugula neurri handi batean,<br />
nekez espero daiteke bide honetatik<br />
irmotasun demokratiko<br />
handirik.<br />
Gure urrezko milia behingoz zabaltzeko<br />
ze urrats eman behar dugun<br />
ez da zaila asmatzen, dagoeneko:<br />
herritarren konfiantza irabazi;<br />
hartutako konpromisoei eutsi eta<br />
egiaztatzeko moduan agertu, edozein<br />
zalantza argitzeko moduan.<br />
Eta era berean, botere desberdinetatik<br />
datozen eskubide zibilen<br />
urraketa larri eta ugariei aurre<br />
egin indarrez eta elkartasun osoz.<br />
Eskubideak gurean bermatu ditzakeen<br />
moduko saretzea eta erakundetzea<br />
diseinatzen eta egituratzen<br />
hasi. Etorkizun librerik izango badugu,<br />
behintzat.
Hizpideak<br />
Valentziarren protesta<br />
Iker Aranburu<br />
iaranburu@berria.info<br />
ere hizkuntzari eta kulturari lotuta-<br />
B ko Valentziako mugimendu politikoa<br />
ez dago bere onenean, baina atzo<br />
erasoei indarrez erantzutea erabaki<br />
zuen, eta PPren esku dagoen gobernu<br />
autonomikoari nahikoa dela esan zion.<br />
Bi hilabeteko kanpaina bati amaiera<br />
emanez, dozenaka mila lagun elkartu<br />
ziren Valentziako kaleetan adierazpen<br />
askatasuna eskatzeko eta, batez ere,<br />
lurraldearen nortasun katalana ezabatu<br />
nahi duen Francisco Campsen go-<br />
r Zaldieroa<br />
Ari...<br />
rri, oihu, negar, amets egin<br />
dugu hamaika egunez, eta I emozioak eztanda gaur Donostian.<br />
Gurekin, dozenaka bretoi,<br />
galestar, irlandar, kurdu, katalan<br />
aitorpenik gabeko milaka lagun,<br />
hauxe bezalako berripaperetara<br />
beren sentipenak galesez eta kurdueraz<br />
ematen. Ohi bezala ikusezin,<br />
ikusi nahi ez dutenentzat, argazki<br />
batengatik espantuka hasi<br />
eta milaka euskalakariren aldarriei<br />
entzungor. Bost axola zaigu,<br />
nahiago beti horren jaramon gutxi<br />
egingo baligute. Baina ezin, hortxe<br />
gauzkate eskubide zibilik gabeko<br />
berrogei mila laguneko zerrendan,<br />
inoiz inork zigortu gabe<br />
ere hauteskundeetarako ezgai,<br />
non eta ez garen zerrenda zintzoetan<br />
joaten.<br />
Berriz markatu digute bidea espainiarrek,<br />
zelan batzen diren benetan<br />
ardura zaizkien gauzetan,<br />
zerrendak legez kanpo utzi behar<br />
direla, esaterako. Guk ez genuen<br />
erabaki gaizto, euskaldun jaiotzea.<br />
Bestea bai, maitatu genuen,<br />
ikasi, ari, euskalakari gogotsu<br />
bernuaren politika salatzeko. Kataluniako<br />
TV3 telebista publikoa Valentzian<br />
ikustea ahalbidetzen zuten hedagailuak<br />
itxi eta haien arduradun Accio<br />
Cultural del Pais Valenciari 800.000<br />
euroko isuna jarri izanak sortu du txinparta.<br />
Baina jokoan ez daude soilik telebista<br />
kate batzuk, Campsek «katalanizazioaren»<br />
aitzakian bere hizkuntzetako<br />
bati erakusten dion mespretxua baizik.<br />
Katalana atzeraka doa Valentzian,<br />
Alacanten eta Castellon, hura babesteko<br />
eta sustatzeko ardura duen gobernuaren<br />
axolagabekeriarekin edo laguntzarekin.<br />
Larrepetit<br />
Urtzi Urrutikoetxea<br />
Ederra izan da<br />
euskalakari zoro<br />
guztiekin batera<br />
zorakeria<br />
erraldoiaren<br />
barrena pixkat<br />
bat ezagutzea<br />
Hitz beste<br />
Anjel Lertxundi<br />
bihurtu gara. Hogeita hamaika urtez<br />
ziegetan egonda ere ezin bide<br />
zuzena ikasi. Ukabila jasota atera,<br />
gurasoak besarkatu, ileak latz, begiak<br />
gorri, tipi-tapa, tipi-tapa korrika.<br />
Neketik haratago, zeinen ederra<br />
izan den dioskute Korrikan ibili<br />
zaizkigun Hamaika telebistako<br />
lankideek. Gure aletxoa jarri dugu,<br />
tipi-tapa geure bidean ere urratsak<br />
egiten, eta hilabeteko lanek<br />
gaur amaiera. Bidean egon barik<br />
ere, ederra izan da Ana, Igor, Itzi,<br />
Edurne, Zuriñe eta beste euskalakari<br />
zoro guztiekin batera zorakeria<br />
erraldoiaren barrena pixka bat<br />
ezagutzea.<br />
Badakit bihar ere itzartu eta euri<br />
edo eguzki izango dugula, ikastolara<br />
euskaldun sartutako haurra<br />
erdaraz aterako da. Baina berba<br />
bat gehiago dakigu orain, euskalakariak<br />
gara, eta korrika, arineketan,<br />
karraka, lasterka jarraituko<br />
dugu; bizi gura duen herria ikusi<br />
dugu berriz ere. Eta presa dauka,<br />
handia, Trebiñutik Donostiara<br />
euskaraz bizi gura dugu.<br />
Utikan zelofanari!<br />
ortadela-xerrak bezala estaltzen dituzte, baina kos-<br />
M ka da mortadela zelofanezko pelikula batez biltzea<br />
on osasuntsua dela: zelofanari esker, produktuaren itxura<br />
ikusten duzu, jakia ez da hain laster alferrik galtzen, bezeroaren<br />
hatz lohiek ezin dute txerrikia lardaskatu.<br />
Ederki, badakigu zertarako balio lezakeen plastikozko<br />
pelikula finak.<br />
Baina liburuak zelofanez bildu eta mortadelarekin berdintzea,<br />
hori bai ezetz! Zelofana jarri aurretik daude liburuak<br />
fresko-fresko edo galduta, zelofanak ez die iraungipen-data<br />
luzatuko. Liburua liburu dena, zabaldu egin behar<br />
da, orriz orri eskukatu, freskoa den ikusi. Lardaskan<br />
hasteko gogoa eragiten badu, horratx huraxe erosteko zirrigai<br />
lizun askoa. Esku sartzeko motiborik eragiten ez<br />
badu, apalera itzuli, eta kito.<br />
Euskal editoreak ez dira (oraindik) liburuak mortadela<br />
balitz bezala saltzen hasi. Ez diezagutela liburu bat erosteak<br />
daukan erotismo fina zentsuratu…<br />
u Zuzendariari<br />
Francoren ediktu batez<br />
Ematen du gaur egun ahaztua<br />
dagoela, nahiz eta baduen<br />
bere garrantzia Gipuzkoa eta<br />
Bizkaia, Araba eta Nafarroa<br />
ulertzeko. Francok erabaki<br />
zuen Gipuzkoa eta Bizkaia<br />
izendatzea «provincias traidoras»<br />
(eta oraindik, nik dakidala,<br />
ez da ediktu hori bertan behara<br />
ipini, «ahaztua» dago), eta horrek<br />
bazuen eduki bere eragina<br />
probintzia bi hauetan Francoren<br />
kontrako amorrua, beste<br />
kausen artean, jakina, esplikatzerakoan.<br />
Adibide bat ipiniko dut, kaminoak,<br />
hori bazen Soraluzen komentatzen,<br />
askoz hobeak ziren<br />
Araban eta Nafarroan, «igarri»<br />
egiten zen territorio horietara<br />
pasatzean, baina Soraluzetik<br />
pasatzea abentura bat zen, eta<br />
kamioiek balkoiak aurretik eroaten<br />
zituzten, hain zen estua<br />
Soraluzeko bidea, eta demase-<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 5<br />
Iritzia ‹ Harian<br />
<strong>BERRIA</strong>k irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400<br />
karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta <strong>BERRIA</strong>k mozteko<br />
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria<br />
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak<br />
Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.<br />
ko ilarak formatzen ziren autoenak<br />
eta kamioienak Soraluzen<br />
zutela kausa nagusia,<br />
ibaiak ere koloretakoak gurean,<br />
eta hamaika detaille erakusten<br />
zutenak probintzia zigortuak,<br />
zirela.<br />
Roman Garmendia. Donostia.<br />
227 egun itxaron behar<br />
dut Osakidetzan<br />
Osakidetzan behar izango dut<br />
itxaron 277 egun. Lehenago<br />
ezin ikusiko nauen oftalmologoak.<br />
Medikuak bidali nau espezialistarengana.<br />
Txanda<br />
eman didate, baina 2012ko urtarrilaren<br />
16rako. Hala, beharko<br />
dut itxaron 277 egun gaurtik,<br />
apirila 14tik —atzo–. Esan dIot<br />
atenditu nauenari telefonoan<br />
espero dudala egotea bizirik<br />
ordurako, txanda egunerako.<br />
Hau al da asitentzia sanitorio<br />
kalitatezkoa, Osakidetza?<br />
Erramun Gerrikagoitia. Lekeitio.
6 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Iritzia<br />
Gau luzeko<br />
bidaia<br />
Antton Troitiñok kartzelan<br />
24 urte bakarrik<br />
egin dituelako<br />
Espainiako hainbat<br />
hedabidek eta PPk eskandalu<br />
politikoa eragin duten astean,<br />
Robert McBride hegoafrikarra<br />
Euskal Herrian izan da, Joseph<br />
Doherty irlandarrarekin batera,<br />
presoek gatazken konponbideetan<br />
izan dezaketen eginkizunari<br />
buruz gogoeta egiten laguntzeko.<br />
Pertsona ezaguna da<br />
McBride Hegoafrikan, Nelson<br />
Mandela presidente egin zutenetik<br />
hainbat ardura izan baititu<br />
Adminstrazioan.<br />
Baina ezagunagoa izan zen<br />
80ko hamarkadaren bukaeran.<br />
Apartheid-aren aldeko prentsak<br />
Bomber McBride goitizena jarri<br />
zion, Umkontho we Sizwe erakunde<br />
armatuko komandante<br />
zelarik 1986ko ekainean Durbaneko<br />
Magoo’s ostatuaren aurkako<br />
atentatua egin zuen taldeko<br />
burua zelako: Hegoafrikako Poliziako<br />
kide askoren topaleku<br />
omen zelako zartarazi zuen bonba<br />
ANCren adar armatuak, baina<br />
hiru zibil zituzten, hiru emakume<br />
zuri, eta 64 lagun zauritu.<br />
Identitate faltsuak<br />
Angel Rekalde<br />
Idazlea<br />
Unibertsitateko<br />
ikastaro bat dut<br />
gogoan zeinetan<br />
irakasle<br />
batek postmoderno<br />
gisa aurkeztu baitzuen<br />
bere burua entzuleen aurrean,<br />
eta identitatea ez dela existitzen<br />
esanez hasi zuen eskola. Ez<br />
bakarkakoa, ez taldekoa. Filosofiak,<br />
psikologiak, soziologiak,<br />
humanitateek eta Zeruko Gorteek<br />
demostratzen dute. Ondotik,<br />
gizarte munduaren interpretazioaz<br />
azalpen bikaina<br />
eskaini zuen bere feminista eta<br />
lesbiana ikuspegitik.<br />
Europarrak garela, inork ez<br />
du zalantzan jartzen. Espainiar<br />
nazionalitatea gurekin batera<br />
daramagula, objekzio guztietatik<br />
at dago. Pasaporteak, tribunalek,<br />
zergek, errege katolikoak<br />
eta bisigodoek, guardia<br />
zibilek (eta haiek inolaz ere<br />
nahi ez dituzten Gibraltarreko<br />
biztanleek) horren lekukotasuna<br />
ematen dute. Homosexual<br />
Atxilotu, eta heriotza zigorra<br />
ezarri zioten, baina apartheidaren<br />
azken urteotako negoziazioen<br />
baitan barkatu zioten zigorra.<br />
Egiaren eta Adiskidetzaren<br />
Batzordearen aurrean bere<br />
egia aitortu zuen 1999ko udazkenean:<br />
atentatu hura zer testuingurutan<br />
eta zergatik egin<br />
zuen azaldu zuen, eragindako<br />
minagatik barkamena eskatu<br />
zuen, baina ez zuen Umkontho<br />
we Sizweko kide gisa egindakoengatik<br />
damurik agertu. Magoo’s<br />
tabernako atentatuko biktimen<br />
senideek haserrea adierazi<br />
zuten McBridek damurik agertu<br />
ez zuelako, eta, horregatik,<br />
amnistia ukatzeko eskatu zioten<br />
Egiaren eta Adiskidetzearen<br />
Batzordeari. Baina Batzordeak,<br />
Desmond Tutu buru zela,<br />
amnistia eman egin zion, baldintza<br />
ez baitzen damua, egia aitortzea<br />
baizik.<br />
Dokumental gomendagarri<br />
baten protagonistetako bat da<br />
McBride. Long Night’s Journey<br />
into Day (Iris Films, 2000): alegia,<br />
gau luzeko bidaia egunerantz.<br />
Hegoafrikako trantsizioan<br />
giltzarri izan zen Egiaren eta<br />
edo lesbiana izan daiteke existentzia-baldintza<br />
gisa, eta unibertsoa<br />
ikuspegi horretatik<br />
ulertu... Nago existitzen ez den<br />
identitate bakarra, desmuntatu<br />
eta disolbatu daitekeena geurea<br />
dela. Euskalduna. Ez daiteke<br />
euskalduna izan garaiko pentsamenduaren<br />
(izpirituaren)<br />
edo Entzutegi Nazionalaren<br />
kontra delitua egin gabe. Kasu<br />
honetan, eta salbuespen<br />
moduan, bai. Baten bat arduratuko<br />
da errudunaren euskal<br />
nazionalitatearen bertutea<br />
nabarmentzeaz, xehetasun<br />
arduratsuaz gainera.<br />
Paper faltsuak<br />
Idoia Arrieta historialariak,<br />
berriki, gordeta, desagerrarazita<br />
zegoen dokumentu bat aurkitu<br />
du; gaur Gipuzkoa deitzen<br />
duguna Alfontso VIII.aren tropek<br />
konkistatu zutela berresten<br />
da hartan (Historialariek ezkutatu<br />
digutena: Donostiaren konkistaren<br />
dokumentua, Nabarralde).<br />
Lurralde hau<br />
Nafarroaren parte zen, beste<br />
euskal populazio toki batzuekin<br />
batera, 1200eko inbasioa arte.<br />
Handik eta<br />
hemendik<br />
Imanol Murua Uria<br />
Gatazka batek<br />
uzten dituen<br />
zauriei aterabidea<br />
emateak dituen<br />
zailtasunei<br />
buruzko filma da<br />
‘Long Night’s<br />
Journey into Day’,<br />
irtenbide<br />
perfekturik ez<br />
dagoela erakusten<br />
duena; txanponak<br />
bi alde dituela, eta<br />
biak hartu behar<br />
direla kontuan<br />
Mendeetan zehar eztabaida<br />
izan da lurralde hori Gaztelara<br />
hitzarmenez ala konkistaz<br />
bildu ote zen. Arrieta doktorearen<br />
aurkikuntza ikusirik, gerra<br />
erakusten duten dokumentuak<br />
desagerrarazi dituztela baieztatu<br />
dezakegu. Eskuz idatzitako<br />
apunte batek ohartarazten du<br />
paper-sortaren bazterrean:<br />
«Kasu, konkistaz ari da» (sic).<br />
Ez dago zalantzarik. Bazekiten<br />
zer esan nahi zuen, ze balio<br />
zuen, eta ongi jakinda ezkutatzen<br />
zuten. Orain dela urte<br />
batzuk transkribatu zuen historialari<br />
ofizialak dokumentuaren<br />
izenburua faltsutu zuen<br />
inor ohartu ez zedin.<br />
Quim Monzok Eiffel dorrea<br />
saldu zuen maula-egilearen<br />
kasua kontatzen du, zeinak,<br />
antza denez, dorrearen mantenuak<br />
eskatzen zuen neurrigabeko<br />
kostuaren berriak altxatu<br />
zuen zalaparta aprobetxatuz —<br />
gaur alarma sozial deituko<br />
genukeena— saldu baitzuen<br />
dorrea (La edad de los metales.<br />
La Vanguardia). Kexuen eta<br />
iskanbilaren artean, artistak<br />
Korreo eta Telegrafoen Ministe-<br />
Adiskidetzearen Batzordeari<br />
buruzko filma da. McBrideren<br />
istorioaz gain, beste hiru istorio<br />
ere biltzen ditu, gordintasunez.<br />
Bat: 1985ko gau batez, Hegoafrikako<br />
Poliziako zerbitzu berezietako<br />
kide batzuek autoz bilera<br />
batetik zetozen lau lagun geldiarazi<br />
zituzten errepide galdu<br />
batean, eta, apartheid-aren aurkako<br />
militante politikoak zirela<br />
bazekitelako, batzuk tiroka eta<br />
besteak kolpeka, hil egin zituzten;<br />
gero, gorpuak erre. Bi:<br />
1986ko martxoan, apartheidaren<br />
aurkako zazpi militante<br />
beltz hil zituzten tiroka Hegoafrikako<br />
Poliziaren unitate berezi<br />
bateko kideek, aurrez prestatutako<br />
erasoan; bertsio<br />
ofizialean, kontraerasoa izan<br />
zela azaldu zuten. Hiru: 1993ko<br />
abuztuan, apartheid-aren bukaerako<br />
aro gatazkatsuan, lau<br />
gazte beltz hegoafrikarrek 26<br />
urteko zuri estatubatuarra hil<br />
zuten, labankadaka, afrikaner<br />
hegoafrikarra zelakoan.<br />
Hilketen erantzuleek Egiaren<br />
eta Adiskidetzearen Batzordearen<br />
aurrean nork bere egia nola<br />
azaldu zuen kontatzen du filmak,<br />
eta biktimen senideek zer<br />
une zail bizi izan zituzten eta<br />
nola erreakzionatu zuten ere<br />
bai. Erantzuleetako batzuek<br />
damua agertu zuten, eta beste<br />
batzuek ez; biktimetako batzuk<br />
amnistia ematearen aurka<br />
gogor borrokatu ziren, eta beste<br />
Nago existitzen ez<br />
den identitate<br />
bakarra, desmunta<br />
eta disolba<br />
daitekeena geurea<br />
dela. Euskalduna. Ez<br />
daiteke euskalduna<br />
izan garaiko<br />
pentsamenduaren<br />
(izpirituaren)<br />
edo Entzutegi<br />
Nazionalaren kontra<br />
delitua egin gabe<br />
batzuk, barkabera agertu ziren.<br />
Gatazka batek uzten dituen<br />
zauriei aterabidea emateak<br />
dituen zailtasunei buruzko<br />
filma da, irtenbide perfekturik<br />
ez dagoela erakusten duena;<br />
txanponak bi alde dituela, eta<br />
biak hartu behar direla kontuan.<br />
Jakina, urruti dago Hegoafrika.<br />
8.800 kilometrora-edo, Euskal<br />
Herritik. Eta are urrutiago<br />
sumatzen da, Espainiako prentsa<br />
eskuindarrenaren kanpainari<br />
erreparatuz gero. Joxemari<br />
Sagarduirekin ez dute espantu<br />
handirik atera: 31 urte egin ditu<br />
espetxean, Nelson Mandelak<br />
baino hiru gehiago, eta nahikoa<br />
da nonbait. Troitiñorekin, ordea,<br />
De Juanarekin bezala jokatuko<br />
dutela erakutsi dute: ez dutela<br />
etsiko, alegia, berriro espetxean<br />
ikusi arte. 22 hilketa<br />
leporatuta zigortu zuten Troitiño,<br />
eta ulergarria da 22 hildakoen<br />
senideen mina eta amorrazioa.<br />
Baina haren askapenaren<br />
aurka indarrean den kanpaina<br />
beste egur bateko ezpala da.<br />
ETAren indarkeriaren aroari<br />
behin betiko amaiera emateko<br />
ezinbestean bideratu beharrekoa<br />
den presoen auziari irtenbidea<br />
emateak izango dituen zailtasun<br />
politikoen neurria ematen<br />
du.<br />
Espainiako telebista guztietan<br />
eman beharko lukete Long<br />
Night’s Journey into Day.<br />
rioaren paper ofiziala faltsutu<br />
zuen, metalaren merkatari<br />
batzuekin egin zuen harremana,<br />
eta dorrearen pagotxa eskaini<br />
zien pisura, kiloa zentimotan,<br />
enkante gisara. Eskaintza<br />
enpresari anbizio handiko eta<br />
erneenak hartu zuen, eta hura<br />
ordaintzeaz gain, iruzurgilea<br />
erosteko eskupeko goxoa eman<br />
zion gainera.<br />
Munduan dugun tokiak iruzur<br />
baten pausuak jarraitzen<br />
dituela uste dut maiz. Herriko<br />
kaikua ailegatzen da hirira, eta<br />
liluratuta, Brooklingo zubia<br />
eskaintzen diote, Eiffel dorrea,<br />
edo, agian, Donostiako Kontxa<br />
hondartza bera ere. Zer gara?<br />
Euskal identitatea existitzen<br />
da? Ez dakigu, zehazki, zatika<br />
desmuntatu daitekeen, salgai<br />
dagoen edo txatarra den, merke<br />
zorrian ematen zaigun balioa<br />
baino ez dugula.<br />
Ziria sartu digute; mendeetan<br />
zehar iruzurtu digute historia.<br />
Paper ofiziala banatu dute<br />
bulego eta ministeriotan gure<br />
identitatea ausarkeria handiena<br />
duen tranpatiaren esku izan<br />
dadin errazteko. Gero ez garela<br />
existitzen diote; gure errealitatea<br />
faltsua dela, fantasia, balio<br />
gabeko kezko dorrea, eta edozeinek<br />
aurki dezake ferian<br />
haren kopia, edo erosle onenari<br />
saldu... eta Kontxa erosi zuen<br />
tontoaz irri egiten dugu halere.
Jendetza bildu da Gatzaren etxe<br />
aurrean, bizi osoko zigorraren aurka<br />
Herrizaingo Sailaren debekuen eta<br />
Ertzaintzaren jazarpenaren gainetik,<br />
ehunka lagun batu dira Zornotzan<br />
Prozesua elkarrekin abiarazteko deia egin<br />
du Euskal Preso Politikoen Kolektiboak<br />
Aitziber Laskibar Zornotza<br />
Ia 31 urteko espetxealdiaren ondoren<br />
askatu berri duten Jose<br />
Mari Sagardui Gatza-ri omenaldirik<br />
ezingo zitzaiola egin ohartarazia<br />
zuen Herrizaingo Sailak, Gatza<br />
kaleratu ere egin aurretik. Harrerarik<br />
ere ezingo zitzaiola egin<br />
esan zuen, iragarrita zeuden ekitaldi<br />
guztiak espresuki debekatuta.<br />
Biziarteko zigorraren aurka<br />
antolatutako mobilizazioa ere debekatu<br />
zuten. Baita debeku horien<br />
aurka herritar talde batek Elkartasuna<br />
ez da delitua lelopean<br />
deitu zuen manifestazioa ere. Herritarrek<br />
egin nahi zituzten aldarri<br />
horiek guztiak, ordea, ezin<br />
izan zituzten isilarazi atzo Zornotzan.<br />
Jendetzak egin zion harrera<br />
preso ohiari bere presentziarekin.<br />
Bizi guztiko zigorra salatu, zigorra<br />
luzatu dieten presoei elkartasuna<br />
adierazi eta elkartasuna<br />
ez dela delitua aldarrikatu zuten.<br />
Goizetik hasi zen herria jendez<br />
betetzen. Udaberriko jaia antolatuta<br />
zegoen, eta jai giroa izan zen<br />
nagusi Zornotzako kaleetan. Sagardui<br />
bera ere ibili zen ospakizunean,<br />
eta espetxetik atera bezain<br />
laster agindutako besarkada eta<br />
esker onak herrikideei banan-banan<br />
ematen aritu zen etengabe.<br />
Ondoren, 17:30erako, jendez<br />
lepo bete zen Zelaieta plaza. Gatzaren<br />
etxe aurrean dagoen plaza<br />
Biziarteko zigorrik ez! zioten txartelak<br />
eskuetan zituzten ehunka<br />
eta ehunka lagunek bete zuten.<br />
Geldirik zeuden, preso ohiaren<br />
gurasoen etxera begira. Han zegoen<br />
Gatza, balkoian, txartel bera<br />
eskuetan zuela eta alboan emaztea,<br />
alaba eta gurasoak zituela.<br />
«Gatza, gudari, herria zurekin!»,<br />
oihukatu zuten plazan bildutakoek<br />
etengabe. Preso ohiaren<br />
etxe azpia ertzainez josia zegoen.<br />
Zortzi furgoneta pilatu<br />
ziren, eta ertzainak plazara sartzen<br />
hasi ziren. Jendetzak lurrean<br />
eserita jarraitzen zuten. Ertzainek<br />
zortzi lagun gutxienez lurretik<br />
arrastaka izkina batera<br />
eraman eta identifikatu zituzten,<br />
eta bat ez beste guztiak libre utzi.<br />
Bilboko emakume bat atxilotuta<br />
eraman zuten, eta ordu batzuk<br />
beranduago askatu. Astelehenean<br />
epaiketa azkarra egingo diote.<br />
Tentsio uneak izan ziren eta inguruko<br />
etxebizitzetan hainbat lagun<br />
atera ziren balkoietara eltzeak<br />
kolpatuz protesta egitera.<br />
18:00etan, azken agurra egin zuten<br />
Gatzak eta bere familiak balkoitik,<br />
eta etxera sartu ziren. Protestariak<br />
ere plazatik mugitzen<br />
hasi ziren, baina erabat joan gabe.<br />
Minutu batzuk geroago, preso<br />
ohia kalera atera zen, eta jende artean<br />
igaro zuen plaza agur eta besarkada<br />
artean, jendetza atzetik<br />
txalo eginaz segika zuela. Auto<br />
batean sartuta joan zen.<br />
Presoak, prozesuan eragitera<br />
Euskal Preso Politikoen Kolektiboa<br />
ere Zornotzan egon zen atzo.<br />
Egitekoa zen ekitaldian irakurtzeko<br />
gutuna prest zuen, eta, ekitaldirik<br />
egin ez zen arren, helarazi<br />
zuen mezua. Gatzaren tinkotasunarekiko<br />
miresmena plazaratu,<br />
eta, euskal presoen izaeraren eredutzat<br />
jarri zuten: «Euskal Herriaren<br />
aurkako inposizio politikoaren<br />
pean aplikatzen diguten<br />
espetxe politika hiltzaile honen<br />
porrota ageri-agerian utzi dugu».<br />
Espetxeetan Euskal Herriaren<br />
aldeko «borrokan jarraitzeko<br />
prest» daudela ohartarazi du kolektiboak;<br />
«borrokari lotuak garelako,<br />
gurean jarrera pertsonalak<br />
edo damuketa politikoak tokirik<br />
ez duelako; gure bizi osorako<br />
benetako zigor preziatua Euskal<br />
Estatuarenganako konpromiso<br />
zintzoa baita». Hortaz, konponbide<br />
prozesua bultzatzeko nahia<br />
azaldu du. «Askatasuna ekarri<br />
behar duen demokraziarako prozesuari<br />
hauspoa emanen diogu».<br />
Duela hiru egun arte kolektiboko<br />
kide izan duten Gatzari eskatu<br />
diote mezua zabaltzeko: «Herritarrei<br />
esaiezu bizi osorako espetxe<br />
zigorra edota politika krudel<br />
guztien gainetik, kolektibo honek<br />
eutsi egingo duela; eragin egingo<br />
dugula gure herri honek demokraziarako<br />
bidea egin eta Euskal<br />
Estatuak ametsetik errealitatera<br />
jauzia eman dezan». Hartarako,<br />
kanpokoen zein barrukoen elkarlana<br />
aldarrikatu du: «Elkarrekin<br />
egin dezagun indar prozesu demokratiko<br />
bati abia emateko, demokraziarako<br />
bidea egiteko, injerentziarik<br />
gabe, gure herri honen<br />
etorkizuna geurea izan dadin».<br />
Gatzaren etxe aurrean batutako herritarrak eta ertzainak, aurrez aurre. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS<br />
EPPK-k «borondate fermua»<br />
azaldu du prozesu demokratikorako<br />
Mikel Ibañez<br />
Espainiaren «espetxe<br />
politika ankerrak» hil<br />
duela salatu du euskal<br />
presoen kolektiboak<br />
Oihana Elduaien<br />
Prozesu demokratikoa eraikitzea<br />
da orain lehentasuna, EPPK Euskal<br />
Preso Politikoen Kolektiboaren<br />
irudiko. Lan horretan «lehen<br />
lerroan» izango dela jakinarazi<br />
du, <strong>BERRIA</strong>ra igorritako agiri batean,<br />
eta hura burura eramateko<br />
«borondate fermua» duela dio.<br />
«Prozesu hori eraikitzeko ezinbestekoa<br />
dugu herritar ororen aktibazio<br />
eta parte hartzea. Ezeren<br />
eta inoren zain gelditu gabe, inori<br />
begira egon gabe. Guk, Euskal<br />
Herritarrok eta Euskal Herriko<br />
eragileok dugu prozesu Demokratikoa<br />
eraikitzeko erantzukizuna.<br />
Gure eskuetan dago prozesu<br />
hori bururaino eraman eta<br />
gure herriaren askatasuna ahalbidetuko<br />
duen markoa gureganatzea».<br />
Mikel Ibañez euskal preso politiko<br />
ohia «Espainiako estatuak<br />
hil» duela salatzeko oharra kale-<br />
ratu du EPPK-k, eta hain justu,<br />
Ibañez «heriotzaraino eramateko»<br />
arrazoia horixe dela diote:<br />
«Konpromiso horri tinko eustea».<br />
Ibañez ez dela arrazoi naturalengatik<br />
hil ohartarazi du EPPKk:<br />
«[Espainiak] Euskal Preso Politikoon<br />
kontra aplikatzen dituen<br />
gerra neurriek hil dute Mikel».<br />
«Espainiako estatuak indarrean<br />
duen espetxe politika krudel zein<br />
ankerrak eraman du Mikel heriotzaraino.<br />
Urteetako jazarpenak<br />
eta bere gain estatuek deskargatu<br />
duten errepresio bortitzak eragin<br />
du Mikelen heriotza», dio. Ibañez<br />
ez ezik EPPK-ko beste 22 kide<br />
ere «Espainia eta Frantziako estatuek<br />
indarrean duten Euskal Preso<br />
Politikoen kontrako kartzela<br />
politika kriminalak» hil dituela<br />
salatu du.<br />
«Duintasuna»<br />
«Jarrera koldarra, ankerra eta<br />
krudela» izatea egotzi dio EPPK-k<br />
Espainiari, baina, horren aurrean<br />
Ibañezek izandako jarrera goraipatu<br />
du: «Mikel kidearen duintasuna<br />
azpimarratu nahi du<br />
gaurkoan EPPK-k. Bere bizia hari<br />
batetik zintzilik edukita ere, ‘irtenbide<br />
indibidualizatuari’, damuketari<br />
alegia, uko egin eta<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 7<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
duintasunez eta osotasunez Euskal<br />
Herriaren askapenaren aldeko<br />
borrokari eutsi zion gogor.<br />
Gora zu Mikel!». Izan ere, Ibañez<br />
gaixo zegoela jakindakoan, egoera<br />
erraztu beharrean, «jazarpena<br />
estutu eta presioa areagotu» zizkiotela<br />
salatu du. «Euskal Preso<br />
politikooi muturreko bizi baldintzak<br />
inposatu eta, baldintza<br />
hauek ‘arintzeko’ eskaintzarekin<br />
gure damuketa eskatzen duen politika<br />
ere aplikatu zioten».<br />
EPPK-ren ustez, jarrera horrekin<br />
Espainiako Estatuak argi utzi<br />
zuen presoak «tresna gisara» erabili<br />
nahi dituztela; «Euskal Preso<br />
Politikoak gure herriaren ukazioa<br />
betikotu eta aterabide demokratikoa<br />
ekarriko duen eszenatoki<br />
demokratikoa ekiditeko».<br />
Nolanahi ere, EPPK-k «Euskal<br />
Herriaren askatasunaren aldeko<br />
bidean tinko» jarraituko duela azpimarratu<br />
du. «Gure herriaren aitortza<br />
eta bere etorkizuna erabakitzeko<br />
eskubidean, lurraldetasuna<br />
eta autodeterminazioaren<br />
aitortzaren bidean gogor eta tinko<br />
jardungo dugu. Horiek dira<br />
hain zuzen ere gure herrian amnistia<br />
eta bakea, justizian oinarritutako<br />
bakea, eraikitzeko ezinbesteko<br />
premisak».
8 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Jone Goirizelaia q Abokatua eta ezker abertzaleko kidea<br />
Ezker abertzalearen erabakiaren aldebakartasuna nabarmendu arren, Jone Goirizelaiak uste du estatuari<br />
exijitu egin behar zaiola jarrera aldatzeko. Nazioarteko komunitatea horixe eskatzen ari dela dio.<br />
«Iritsi da unea estatuak errepresio<br />
tresnak bertan behera utz ditzan»<br />
Pello Urzelai Bilbo<br />
Abokatu bulegoko mahaia beteta<br />
dauka, baina ordenatuta. Lana<br />
falta ez zaion seinale. Hamaika zereginen<br />
artean, tarte bat hartu du<br />
Jone Goirizelaia abokatu eta ezker<br />
abertzaleko kideak <strong>BERRIA</strong>ren<br />
galderei erantzuteko. Konbentzimenduz<br />
eta ilusioz hitz egiten<br />
du egungo abagune politikoaz.<br />
Jose Mari Sagardui, Gatza, azkenean<br />
etxean dago, kartzelan 31 urte eman<br />
eta gero. Zer gogoeta egin duzu Gatzaren<br />
kasua dela eta?<br />
Oso zaila da ondo azaltzea zer sentitzen<br />
duzun holako gauzak gertatzen<br />
direnean. Gatza ezagutu<br />
nuen orain dela ez dakit zenbat urte,<br />
justu lanean hasi nintzenean.<br />
Une hartan oso jende gutxi zegoen<br />
abokatu moduan lanean, eta<br />
nik kartzelan ezagutu nuen, nire<br />
lehenengo pausoak ematen hasi<br />
nintzenean. Gero, egokitu zitzaidan<br />
berarekin egotea, hainbat<br />
epaiketa izan zituenean, eta baita<br />
kartzela batetik alde egiteko ahalegina<br />
egin zuenean auzipetu zutenean<br />
ere. Lehenengo gauza poztasuna<br />
da: zein ondo! Hainbeste<br />
gauza pasatu eta gero, kalean eta<br />
etxean dago. Beste aldetik, tristura<br />
sortzen da ikusita pertsona bat<br />
31 urte kartzelan egon eta gero bere<br />
etxera ailegatzen dela eta haren<br />
zain egon direnek ezin izan<br />
dutela berarekin egon, eta Euskal<br />
Herrira etortzeko hainbat kontrol<br />
pasatu behar izan zituela. Hirugarrenik,<br />
kontuan izan behar da preso<br />
izan dela eta zelako neurriak<br />
eta zelako espetxe politika sufritu<br />
izan dituen eta zergatik. Estatuak<br />
erabiltzen dituelako presoak bere<br />
interesak aurrera ateratzeko. Politika<br />
hori aldatu behar da, barruan<br />
daudenek eta zigorra beteta<br />
daukatenak kaleratu behar dira.<br />
Ez dauka zentzurik une honetan<br />
aplikatzen denak. Horretaz<br />
gain, gaixotasun larriak dauzkatenak<br />
ere kaleratu behar dira, eta<br />
presoek Euskal Herrian egon behar<br />
dute. Egungo momentuare-<br />
kin lotuta, parte hartu behar dute<br />
prozesuan.<br />
Gatzaren kasua ere lotuta dago Arnaldo<br />
Otegiren kasuarekin. Hain zuzen,<br />
Gatzari buruzko ekitaldi batean<br />
parte hartzeagatik zigortu baitzuten<br />
Otegi,nahiz eta gero Auzitegi Gorenak<br />
epaia baliogabetu epaimahaiaren<br />
inpartzialtasunagatik.<br />
Arnaldo Otegi zigortu dute Arnaldo<br />
delako. Azpimarratu behar da<br />
Arnaldo Otegiren aurka egiten diren<br />
prozedura guztiak lan politikoa<br />
egiteagatik eta hitz egiteagatik<br />
direla, hau da, politikari batek<br />
egin behar duenagatik kartzelatu<br />
edo epaitu dute. Ez dut nik bakarrik<br />
azpimarratzen hori, Estrasburgoko<br />
Auzitegiak eman duen<br />
azken epaiak ere azpimarratzen<br />
du politikari modura egin zituen<br />
adierazpenak egiteagatik kondenatu<br />
dutela. Gatzarekiko loturari<br />
dagokionez, Gatzaren askatasunaren<br />
alde Zornotzan egin zen<br />
ekitaldian hark kalean egon behar<br />
zuela baino ez zuen esan Otegik,<br />
Mandelarekin alderatu zuen<br />
eta konparazio hori egiteagatik bi<br />
urte eskatu eta zigortu zuten.<br />
Epaiketa horretan oso argi gelditu<br />
zen jazarpena izan zuela politikaria<br />
delako, eta egilearen araberako<br />
zigor zuzenbidea erabili zela,<br />
eta hori guztiz debekatuta dago.<br />
Erregimen diktatorialetan bakarrik<br />
erabiltzen zen. Kasu honetan<br />
Arnaldo Otegi zigortu zuten bera<br />
zelako, zeren berarekin batera auzipetuak<br />
izan ziren beste bost pertsonak<br />
absolbitu egin zituzten.<br />
Oso adierazgarria da.<br />
Adierazgarria da, halaber, Arnaldo<br />
Otegi atxilotzea ezker abertzalearen<br />
ildo berria martxan jartzen hasi zenean<br />
eta espetxean atxikitzea.<br />
Estatuak oso argi zeukan nolako<br />
lana egiten ari ziren Arnaldo Otegi,<br />
Arkaitz Rodriguez, Sonia Jazinto<br />
eta Miren Zabaleta. Bazekien<br />
eztabaida martxan jarri zutenean<br />
zertarako zen, benetako<br />
eztabaida estrategikoa izango zela,<br />
horren atarian geundela, eta<br />
baita horrek zein ondorio izango<br />
zituen ere. Hori gainetik kendu<br />
JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />
nahi izan zuten. Estatuak pentsatu<br />
zuen pertsona batzuk kenduta<br />
ezinezkoa izango zela eztabaida<br />
aurrera eramatea, baina erratu<br />
egin zuen. Egia da min egin zuela<br />
oso pertsona baliagarriak kenduta,<br />
baina ez zuen lortu nahi zutena,<br />
hau da, eztabaida bertan behera<br />
botatzea. Guztiz kontrakoa lortu<br />
zuen, eztabaida benetakoa izatea,<br />
azken muturreraino eramatea,<br />
erabakia alde bakarrez<br />
hartua izatea eta estrategia aldaketa<br />
hori martxan jartzea.<br />
Nola laburtuko zenuke bi hitzetan<br />
Zutik Euskal Herria dokumentuan<br />
biltzen den apustua?<br />
Gauza inportanteak daude. Batetik,<br />
aldebakartasuna azpimarratuko<br />
nuke, hau da, guk erabaki<br />
dugu eta guk argi daukagu erabakia<br />
nolakoa den eta zein tamaina<br />
daukan. Aldebakarrekoa izateak<br />
esan nahi du erabakiak hartzen<br />
ditugunean azkeneraino eramateko<br />
gai izango garela eta zilegitasun<br />
osoa daukagula hori aurrera<br />
eramateko. Horrekin batera, de-
atea guztiz estrategikoa izan da.<br />
Ez da taktikoa. Guztiz estrategikoa<br />
da. Debate handia izan da, benetako<br />
debatea. Ezker abertzalea<br />
Euskal Herrian egiten den politikaren<br />
erdian jarri da. Proposamen<br />
batzuk jarri ditu mahai gainean,<br />
eta gero pauso batzuk eman<br />
dira. Adibidez, Gernikako Akordioa<br />
aipatu behar da. Beste hanka<br />
inportante bat, hirugarrena,<br />
aliantza politika da. Independentistak<br />
eta subiranistak diren beste<br />
alderdi batzuekin egin behar<br />
dela erabaki dugu. Hortik etorri<br />
da EArekin egin dugun akordio<br />
estrategikoa, eta EA eta Alternatibarekin<br />
egin dugun beste akordioa.<br />
Horrek panorama politikoa<br />
mugitu du.<br />
Apustu horretan parte garrantzitsu<br />
bat izan da bidea indarkeriarik gabe<br />
izatea zehaztu izana. Hasieran, batzuek<br />
zalantzan jartzen zuten horren<br />
egiatasuna. Denborarekin gero eta<br />
argiago dago?<br />
Hainbat modu daude gauzak egiteko,<br />
eta guk erabaki dugu modu<br />
bat eta bakarra erabiliko dugula:<br />
bide politiko, demokratikoa eta<br />
baketsua, biolentzia erabili gabe.<br />
Oso gauza inportantea izan da.<br />
Mitchellen printzipioekin lotu dugu,<br />
eta hainbat adierazpen egin<br />
ditugu. Horrekin markatzen da<br />
bidea nola egin. Horretaz gain,<br />
markatuta dago instituzioen barnean<br />
aritu behar dela, indar metaketa<br />
oso inportantea dela, eta intsumisoa<br />
landu behar dela aipatzen<br />
da. Egia da hasieran batzuk<br />
oso eszeptiko agertu zirela, eta sinesgarritasun<br />
falta zegoela.<br />
Orain, ordea, berreskuratu egin<br />
dugu, gizarteak benetan ikusten<br />
eta sinesten du gai izan garela erabaki<br />
duguna aurrera eramateko,<br />
eta bidean gauzak gertatu direnean<br />
gure erantzuna erabakiarekin<br />
eta gogoetarekin lotuta joan dela.<br />
Hori ikusten duenean, orduan gizarteak<br />
esaten du zergatik ez dira<br />
legalezkoak? Eta eskatzen du legezkoak<br />
izatea.<br />
Legezkoak izateko tresna Sortu litzateke.<br />
Zein da Sorturen esanahia<br />
ezker abertzalearen apustuaren barruan?<br />
Zutik Euskal Herria-ren ondorioetan<br />
jaso zen. Egoera berri batean,<br />
estrategia berri batean, ezker<br />
abertzaleak legezkoa izan behar<br />
zuela ikusi zen. Legezkoak, besteen<br />
eskubide berberak izateko,<br />
edozein tokitan egoteko besteak<br />
bezala, politikan parte hartzeko<br />
eskubide guztiekin. Legalitatean<br />
sartzea eta legeak horretarako eskatzen<br />
dituen baldintza guztiak<br />
betetzea erabaki zuen. Ezker<br />
abertzaleak egin du. Egin eta gero,<br />
estatuak horren aurka egin du,<br />
helegiteak jarri ditu eta Auzitegi<br />
Gorenak ez inskribatzea erabaki<br />
du. Horrek ez dauka esplikaziorik,<br />
ez teknikorik ez politikorik.<br />
Panorama politikoaren aldaketa<br />
estatuari beldurra ematen diolako<br />
etorri da.<br />
Debekua egoera berria atzeratzeko<br />
modu bat izango litzateke?<br />
Legeztatuta, estatuak daukan di-<br />
seinua bertan behera botatzen da.<br />
Orain arteko diseinua hau da:<br />
«Ezker abertzalea suntsituko dut<br />
bide errepresiboetatik». Legalitatean<br />
sartuz gero, hori ezin da aurrera<br />
eraman. Horrekin batera,<br />
itun guztiak aldatu behar ditu, batez<br />
ere autonomia erkidegoan.<br />
Zer garrantzi ematen diozu Sorturen<br />
auzian Auzitegi Gorenean izan den<br />
zatiketari (bederatzi zazpiren kontra),<br />
boto partikularrak duen edukia<br />
kontuan hartuta?<br />
Oso inportantea izan da, ahots<br />
berdintasuna apurtu delako.<br />
«Harremanetarako<br />
Nazioarteko Taldearen<br />
lana onartu behar du<br />
estatuak»<br />
«Falta da nazioarteko<br />
komunitateak<br />
egiaztatzearen baitan<br />
pausoak ematea»<br />
«ETAk ez du ezer<br />
desberdina esan,<br />
esan zuena<br />
mantentzen du»<br />
«Subjektu politiko<br />
berria gehiago ikusten<br />
dut lotuta akordio<br />
estrategikoarekin,<br />
bozekin baino»<br />
«Ikusmin handia<br />
zabaldu da jendearen<br />
artean, eta baita lan<br />
egiteko gogoa ere»<br />
Orain arte Auzitegi Gorenak aho<br />
batez erabaki du. Aztertuz gero<br />
bederatzi epailek esaten dutena<br />
eta beste zazpiek esaten dutena<br />
ikusiko da azterketa juridikoa eta<br />
teknikoa askoz hobea eta landuagoa<br />
dagoela boto partikular horretan.<br />
Bestea bakarrik da Poliziak<br />
esaten duena hartu eta idatzi.<br />
Boto partikularrean dokumentuak<br />
aztertu dituzte, froga<br />
guztiak aztertu dituzte eta azaltzen<br />
dute zer-nolako kontraesanak<br />
dauden txosten horietan. Horrek<br />
bidea zabaltzen du Konstituzionalari<br />
begira.<br />
Orain, badirudi Sorturen auzian erabilitako<br />
dokumentazioarekin Bilduren<br />
zerrendak baliorik gabe uzteko<br />
eskatuko dutela.<br />
Filtrazioei buruz hitz egiten ari<br />
gara, hedabide batzuk hori esaten<br />
ari dira, baina ikusteko dago. Ez<br />
dakit zer erabiliko duten, ikusiko<br />
dugu inpugnazioak egiten dituztenean,<br />
baina hedabideetan Bateragunearen<br />
operazioan hartutako<br />
dokumentu batzuk aipatzen<br />
dituzte. Dokumentu horien azterketa<br />
boto partikularrean eginda<br />
dago, eta kontrako ondorioa ateratzen<br />
du boto partikular horrek.<br />
Horrekin gelditzen naiz. Orain inportantea<br />
da nabarmentzea zer<br />
egin nahi duten: berriro ere pertsonen<br />
eskubideen aurka ari dira,<br />
eta planteatzen ari dira ezin duzula<br />
parte hartu hauteskunde batean<br />
ez dakit nork ez dakit zein dokumentutan<br />
ez dakit zer esaten<br />
duelako, eta zuk ez dakizu ezer. Ez<br />
dago inondik inora frogatuta hori<br />
errealitatea denik. Indar egin behar<br />
dugu Bildu lege barruan egon<br />
dadin, exijitu behar zaio estatuari<br />
utz ditzala erabiltzen ari den tresna<br />
guztiak, ezker abertzalearen<br />
aurka, independentismoaren<br />
aurka eta eskubideen aurka. Ailegatu<br />
da momentua estatuak ere<br />
bertan behera botatzeko hartutako<br />
erabakiak eta hartutako errepresio<br />
tresnak. Horretarako, une<br />
honetan oso adierazgarria izango<br />
da inpugnaziorik ez egitea.<br />
Bilduren zerrendak aurrera egin<br />
arren, eskubide murrizketa handia<br />
gertatuko da kutsaduraren teoriaren<br />
ondorioz. Nola ikusten duzu egoera<br />
hori?<br />
Espainiako Estatuan gertatzen<br />
dena munduan ez da beste inon<br />
gertatzen. Kutsatzearena izugarria<br />
da. Baten batek duela hainbat<br />
urte zerrenda batean egon zelako<br />
edo ikuskatzailea izan zelako, zerrenda<br />
bat kutsatzen du? Horrek<br />
ez dauka azaltzerik. Gainera, hori<br />
erabiltzen dute gauza batzuk legez<br />
kanpo uzteko eta ez dute kontuan<br />
hartzen PPren, PSOEren eta<br />
beste alderdi batzuen zerrendetan<br />
inputatuta dauden ehun pertsona<br />
baino gehiago doazela, ustelkeriaz,<br />
funts publikoen erabilera<br />
okerraz, eroskeriaz inputatuta.<br />
Nola ateraraz daiteke estatua estrategia<br />
horretatik? Nazioartearen esku<br />
hartzeak eragina izango al du?<br />
Harremanetarako Nazioarteko<br />
Taldeak lan handia dauka egiteko,<br />
eta prest dago egiteko. Martxan<br />
jarri behar du, eta estatuak<br />
onartu egin behar du haren lana.<br />
Beste prozesu guztietan nazioarteko<br />
lan taldeak garrantzitsuak<br />
izan dira eta zeregin aktibo garrantzitsua<br />
izan dute. Ezker abertzaleak<br />
gogoeta egin zuenean hori<br />
ere aipatu zuen. Une honetan, estatuak<br />
ez du nahi, beldur handia<br />
dio nazioarteko komunitatearen<br />
aurrean pentsatzen duena azaltzeari,<br />
esplikaziorik ez daukalako.<br />
Ezin du esan egiten ari dena<br />
egoera honetan baliagarria dela<br />
eta egin beharreko gauza bakarra<br />
dela. Ez dute ulertuko, ezker abertzalearen<br />
erabakia eta ETAren<br />
su-etena egonda. Toki guztietan<br />
egon dira aldaketak. Estatuak<br />
egin behar du. Gernikako Akordioak<br />
gauza batzuk eskatzen dizkio<br />
ETAri eta beste batzuk estatuari.<br />
ETAk egin du, estatuak ez<br />
du egin, jarraitzen du lehengo<br />
gauzak egiten. Eskatu behar da<br />
estatuak egin dezala egin behar<br />
duena. Eta gero eragile politikoek,<br />
sozialek eta sindikalek egingo<br />
dugu dagokiguna. Nazioarteko<br />
komunitatea eskatzen ari da.<br />
Ezker abertzaleak berak garrantzia<br />
eman dio su-etenaren egiaztatze<br />
prozesuari, eta Frantziako tiroketaren<br />
inguruan argi utzi du zein den bere<br />
ikuspegia. Kezkatuta dago ezker<br />
abertzalea horrelako gehiago gerta<br />
daitezkeelako?<br />
ETAk esan zuena ikusita, ez dugu<br />
ikusten gertatutakoak kolokan<br />
jartzen duenik hartutako erabakia.<br />
Egia da gertatu dena oso gauza<br />
larria izan dela, hori esan dugu.<br />
Horrekin batera, egindako adierazpenetan<br />
oso argi gelditu da ezker<br />
abertzaleak egiten duen interpretazioa<br />
horren inguruan. Bi<br />
gauza azpimarratu behar dira:<br />
ETAk ez du esan ezer desberdina,<br />
esan zuena mantentzen du. Horregatik,<br />
uste dut gertatutakoak<br />
ez duela kolokan jartzen egindakoa<br />
eta esandakoa, baina egia da<br />
oso gauza larria izan dela. Ikusi<br />
behar da benetan zer gertatu zen,<br />
interpretazio desberdinak daude,<br />
batzuek modu batean kontatzen<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 9<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
dute, beste batzuek beste interpretazio<br />
bat egiten dute, badirudi<br />
gauza puntuala izan dela, baina<br />
horrek ez dio kentzen larritasunik.<br />
Larriagoa izango zen horrek<br />
estrategiaren aldaketa ekarriko<br />
balu, eta guk, oraingoz, hori ez dugu<br />
ikusi. Berresten dugu gertatutakoa<br />
ez datorrela bat ezker abertzaleak<br />
egin duen gogoetarekin<br />
eta ez datorrela bat hartutako erabakiarekin.<br />
Falta da nazioarteko<br />
komunitateak egiaztatze horren<br />
barruan pausoak ematea. ETAk<br />
eskatu zuen lehengo egunean hori<br />
egiteko. Nazioarteko komunitateak<br />
erantzun behar du.<br />
Berriro ez gertatzeko neurriak hartzeko<br />
eskatu duzue. Espero duzue<br />
hala izatea, ETAk neurriak hartuko<br />
dituela?<br />
Espero dugu. Beraiek egiten dituzten<br />
gogoetak eta hartutako<br />
erabakia ikusten ditugu, eta hori<br />
erabaki badute, gertatutakoa ez<br />
dator bat erabakiarekin. Ezker<br />
abertzaleak esan du errefusatzen<br />
duela gertatutakoa eta neurriak<br />
jarri behar direla berriro suerta ez<br />
dadin.<br />
Egoera politikoaren aldaketaren barruan,subjektu<br />
politiko bat eratzeko<br />
saio bat dago indar independentista<br />
edo subiranista batzuen aldetik. Bildu,<br />
hauteskundeetarako osatu den<br />
koalizioa, pauso bat da bide horretan?<br />
Entzun dudanaren arabera, Bildun<br />
parte hartzen dutenek planteatzen<br />
dute subjektu elektoral<br />
berri gisa, indarrak biltzeko, gizartea<br />
aldatzeko. Subjektu politiko<br />
berria ikusten dut ez hainbeste<br />
lotuta hauteskundeekin, baizik<br />
eta akordio estrategikoarekin.<br />
Hor bai sortzen da subjektu politiko<br />
berri bat, non zenbait indar<br />
–EA, Alternatiba eta ezker abertzalea–<br />
gai izango diren lan egiteko.<br />
Egia da, Euskal Herria ezkerretik<br />
sinatu zenean azpimarratu zela<br />
subjektu politiko berri bat jaio<br />
zela eta denborarekin gauzak lortzeko<br />
lan egiteko. Bildu gehiago<br />
ikusten dut hauteskunde lehia<br />
baten aurrean, eta hori dela ematen<br />
du.<br />
Esango zenuke ari zaretela indarrak<br />
biltzen, lan egiteko moldeak aldatzen<br />
eta ilusioa sortzen gizartean?<br />
Bai, nik ikusten dut hori. Ikusten<br />
duzu toki guztietara joaten zarenean<br />
eta mobilizazioak daudenean,<br />
edo aurkezpenak egiten direnean.<br />
Oso esanguratsua da hain<br />
pertsona ezberdinak ikustea<br />
batera helburu zehatz batzuen<br />
alde. Adibidez, martxoaren 8an<br />
egindako ekitaldian, oso espektro<br />
zabala bildu ginen emakumeen<br />
eskubideen alde, eta irakurri<br />
zen aldarrikapena nahiko inportantea<br />
izan zen. Hori lortu da, eta<br />
horrek ilusio handia piztu du jendearengan,<br />
ikusten dutelako desberdinen<br />
artean posible dela lan<br />
egitea helburu batzuen alde.<br />
Ikusmin handia zabaldu da jendearen<br />
artean, oso inportantea.<br />
Eta ikusminarekin batera, lan<br />
egiteko eta helburuak aurrera<br />
eramateko gogoa.
10 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Otegi askatzeko<br />
eskatuz, nazio<br />
manifestazioa<br />
egingo dute<br />
Elgoibarko kaleak<br />
zeharkatuko ditu<br />
martxak, hilaren 30ean,<br />
«politika egiteko<br />
eskubidea» defendatuz<br />
Oihana Elduaien Elgoibar<br />
«Arnaldo Otegik kalean behar du<br />
ilusioz betetako aro honetan, haren<br />
esku hartzea beharrezkoa dugulako<br />
aurrera eman nahi ditugun<br />
pausoetan». Hala uste du Elgoibarko<br />
Arnaldo Askatu Politika<br />
Askatu herri ekimenak, eta,<br />
horregatik eta «politika egiteko<br />
eskubidea» aldarrikatuz, nazio<br />
manifestazioa antolatu dute herrian,<br />
hilaren 30erako. Baimenduta<br />
dago, eta 17:30ean hasiko da.<br />
Beste hainbat eragilerenaz gain<br />
gain, Eusko Alkartasunaren,<br />
Aralarren, Alternatibaren eta ezker<br />
abertzalearen babesa du.<br />
Batasuna berregitea egotzita,<br />
otegi duela 19 hilabete atxilotu zuten<br />
Rafa Diez Usabiaga, Sonia Jacinto,<br />
Miren Zabaleta, Arkaitz Rodriguez,<br />
Txelui Moreno, Amaia<br />
Esnal, Jose Manuel Serra, Rufi<br />
Etxeberria eta Ainara Oizekin batera.<br />
Aurrenengo zortziak auzipetuta<br />
daude, eta Otegik, Jacintok,<br />
Zabaletak eta Rodriguezek preso<br />
jarraitzen dute. Haiek guztiak eta<br />
gainerako euskal presoak gogoan<br />
izan dituzte Arnaldo Askatu herri<br />
ekimeneko kideek, Elgoibarren<br />
emandako prentsaurrekoan;<br />
akordura ekarri dituzte bereziki<br />
Elgoibarko presoak, eta berriki<br />
hil den Mikel Ibañez preso ohia.<br />
Otegi preso eraman zutenetik,<br />
«Arnaldok berak hasitako bideari<br />
jarraituz», Euskal Herrian aldaketa<br />
asko izan direla nabarmendu<br />
du Arnaldo Askatu herri ekimenak.<br />
«Besteak beste, irtenbide<br />
demokratikoaren eta baketsuaren<br />
alde egin den jauzia». Urrats<br />
Arnaldo Askatu Politika Askatu herri ekimeneko kideak, atzo, Elgoibarren. JON URBE / ARGAZKI PRESS<br />
horiek egiteko orduan Otegiren<br />
parte hartzea ezinbestekoa izan<br />
dela nabarmendu du herri ekimenak,<br />
eta hori euskal alderdi politikoek<br />
eta gizarteak ez ezik, PSOEk<br />
ere ulertu duela.<br />
Herri ekimeneko kideek ez<br />
dute dudarik, «Otegi espetxean<br />
egoteko arrazoiak politikoak<br />
dira. Denok dakigu bahitu politikoa<br />
dela». Horregatik, eta azkenaldian<br />
mobilizazio ugari izan direla<br />
jakin arren, «ahalegina» egin<br />
eta Otegiren askatasunaren aldeko<br />
manifestaziora joateko deia<br />
egin diete euskal herritar guztiei:<br />
«Arnaldoren aldeko mobilizazio<br />
honek baditu, gure ustez, esfortzu<br />
berezia merezi duten motiboak».<br />
Alderdi politikoen babesaz<br />
gain, 800 bat gizabanako eta eragileren<br />
babesa ere jaso du hilaren<br />
azken larunbatean egingo den<br />
manifestazioak. Besteak beste,<br />
Uxue Alberdi, Maialen Lujanbio<br />
zein Xabier Amuriza bertsolarien,<br />
Fermin Muguruza eta Eñaut<br />
Elorrieta musikarien, Juan Luis<br />
Zabala idazlearen eta Juan Gorriti<br />
artistaren atxikimendua jaso<br />
du. Atxikimendu gehiago jaso-<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
Gaur zortzi, apirilaren 24an, Aberri<br />
Eguna egingo dute Gernikan<br />
(Bizkaia) eta Baigorrin (Nafarroa<br />
Beherea), Independentistak sareak<br />
antolatuta; bi egun geroago,<br />
berriz, Gernikako bonbardaketaren<br />
74. urteurrena beteko da. Independentistak<br />
sareak bi gertaerak<br />
lotu zituen atzo Gernikako<br />
Juntetxean.<br />
Alde batetik, omenaldia egin<br />
zieten bonbardaketan hildakoei<br />
eta senideei. Omenaldia frankismoaren<br />
biktima guztiei. 74 krabelin<br />
gorri jarri zituzten sarearen zapi<br />
berdearen gainean, ikurrinaren<br />
eta zortzi puntako izarraren<br />
ondoan, Gernikako arbolaren aurrean.<br />
«Memoriaren krabelin gorriak»,<br />
Txutxi Ariznabarreta bozeramailearen<br />
arabera.<br />
tzen ere ari dira oraindik, webgunean.<br />
Kanpotik Elgoibarrera joan behar<br />
dutenentzat erraztasunak jarri<br />
nahi dituzte. Horregatik, autobus<br />
eta autoentzat aparkaleku bereziak<br />
prestatuko dituztela<br />
jakinarazi dute. Nolanahi ere,<br />
ahal dutenei garraio publikoa<br />
erabiltzeko aholkua eman diete.<br />
Informazio gehiago bildu<br />
@ nahi izanez gero eta<br />
manifestazioari atxikimendua<br />
emateko, klikatu hemen:<br />
http://arnaldotegi.com<br />
Independentistak<br />
sareak Gernikan<br />
hildakoak omendu ditu<br />
74 urte geroago Euskal<br />
Herria bizirik dagoela<br />
aldarrikatu dute,<br />
apirilaren 24ko Aberri<br />
Egunaren atarian<br />
Bestetik, bi garaiak uztartu zituzten,<br />
esanez Gernika eta Euskal<br />
Herria bizirik daudela, «eraso,<br />
gezur eta sufrimendu guztien gainetik».<br />
Gehitu zuten Gernikako,<br />
Durangoko eta Otxandioko bonbardaketetan<br />
hildakoen ondorengoak<br />
independentzia aldarrikatzen<br />
ari direla, «gero eta indartsuago».<br />
Saio amaieran Jon Enbeita<br />
bertsolariak eta Rafa Rueda<br />
musikariak Ale bana kantatu zuten,<br />
Independentistak sarearentzat<br />
prestatu duten kantua.<br />
Parte hartzeko eskaera<br />
Sareak dei egin die «kolore guztietako<br />
independentistei», alderdikeriak<br />
alde batera utzi eta apirilaren<br />
24ko Aberri Egunetan parte<br />
hartzera. Argi berdea independentziari<br />
izango da leloa. Baigorrin<br />
bat egingo dute Aberri Egunak<br />
eta Nafarroaren Egunak.<br />
Hurrengo urteko Aberri Eguna<br />
Iruñean izango da, «Nafarroako<br />
Erresumaren eta Euskal Herriaren<br />
hiriburuan». 2012an 75 urte<br />
beteko dira Gernika bonbardatu<br />
zutenetik, eta 500 urte, Nafarroa<br />
konkistatu zutenetik.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 11<br />
‹ Publizitatea
12 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Euskal Herria<br />
ETAk berretsi du borroka<br />
armatua atzean uzteko<br />
konpromiso argia duela<br />
Erakunde armatuak dio meniaren xedea<br />
aldaketa politiko eta sozialerako «urrats<br />
erabakigarri eta atzeraezinak» egitea dela<br />
Frantziako tiroketa gertatu arren, ETAren<br />
atentaturik ez dela egongo uste du Aresek<br />
Jon Olano<br />
«Ziklo oso bat ezaugarritzen duen<br />
konfrontazio armatua gainditzeko<br />
konpromiso argia» duela berretsi<br />
du ETAk Zutabe barne buletinaren<br />
113. alean. Bertan, suetenaren<br />
erabakiaren atzean<br />
«askapen prozesuan urrats erabakigarri<br />
eta atzeraezinak egitea»<br />
dagoela dio erakunde armatuak,<br />
Gara egunkariak jakinarazi<br />
duenez.<br />
ETAren ekimena: Aldaketa politikoa<br />
gauzatzeko borondatea eta<br />
konpromisoa izenburupean, egoera<br />
politikoa aztertu du ETAk.<br />
Su-etena erabakitzeko bi baldintza<br />
politikok eragin dutela dio<br />
ETAk: «Euskal Herriak bere etorkizuna<br />
erabakitzeko duen eskubidearen<br />
jendarteratzea, batetik,<br />
eta gatazka politikoa bide politiko<br />
eta era elkarrizketatuan konpontzeko<br />
herri nahia, bestetik».<br />
Orain arteko egoeran «askapen<br />
prozesua blokeatzeko arriskua»<br />
zegoela dio ETAk, eta Frantziak<br />
eta Espainiak horixe nahi dutela.<br />
Horren kontra ezker abertzaleak<br />
egoeraren azterketa «egokia» egiten<br />
asmatu zuela iritzi dio era-<br />
G Pasarteak<br />
ETAk Zutabe-ko 113. alean argitaratutako<br />
artikuluaren pasarte<br />
batzuk, hitzez hitz:<br />
pErabakiaren muina. «Hori<br />
dago, eta ez besterik, gure erabakien<br />
atzean: egungo egoera<br />
politikoak eskaintzen dituen<br />
baldintzak oinarri harturik, askapen<br />
prozesuan urrats erabakigarri<br />
eta atzeraezinak ematea».<br />
pAldaketa. «Aldaketa politiko<br />
eta soziala gauzatzeko ahalik<br />
eta indar gehienen metaketa<br />
eta bidea egitea ezinbestekotzat<br />
hartzen dugu. Hortaz, baldintza<br />
eta aukera horiek biderkatzeko,<br />
eta Euskal Herrian<br />
gehiengo politiko eta sozial berriak<br />
hezurmamitzeko norabidean<br />
kokatu behar den urratsa<br />
da».<br />
pEzker abertzalea. «Ezker<br />
kunde armatuak: «Bere iniziatibaz,<br />
egoera iraultzeko aukera<br />
abian jarri zuen».<br />
Bestalde, ukatu egin du menia<br />
beste asmo batzuen ondorio dela:<br />
«Ahultasunarekin lotu dute batzuek.<br />
Ezker abertzalearen erabakiek<br />
behartuta izan dela dio beste<br />
zenbaitek. Ez da falta, maltzurkeriaz,<br />
ezker abertzalea hauteskundeetan<br />
egoteko asmoarekin lotu<br />
duenik».<br />
2007ko irailean argitaratu zuen<br />
ETAk azkenekoz Zutabe buletina.<br />
Artikuluaren arabera, Gara-k<br />
atzo plazaratutakoa apirilean idatzia<br />
da, baina ez du egunik zehazten.<br />
«Ekintza armaturik ez egiteko<br />
erabakia» 2010eko otsailean hartu<br />
zuela argitu du ETAk. Erabaki<br />
hori hilabeteetan isilpean egon<br />
zela dio, eztabaida politikoa «desitxuratzea»<br />
eragozteko, eta protagonismoa<br />
«urratsak egiten ari ziren<br />
eragile politiko eta sozialengan»<br />
jartzeko. Denbora horretan,<br />
hainbat eragileren eta herritarren<br />
aktibazioan urrats garrantzitsuak<br />
egin direla nabarmendu<br />
du ETAk; 2010ean Independentistak<br />
sareak deitutako Aberri Egun<br />
abertzaleak egoeraren irakurketa<br />
egokia egiten asmatu zuen,<br />
eta bere iniziatibaz, egoera<br />
iraultzeko aukera abian jarri<br />
zuen».<br />
pBorroka.«Ezker abertzaleak<br />
ez duela irabazi agerikoa da.<br />
Bestela Euskal Herria herri aske<br />
gisa agertuko zen munduko<br />
mapetan. Herri zapaldua da,<br />
herri ukatua. Ez dugu irabazi,<br />
baina borroka ez da alferrikakoa<br />
izan. Borroka horri esker Euskal<br />
Herriak bizirik dirau, eta zabalik<br />
du, oraindik orain, irabazteko<br />
aukera».<br />
pKonponbidea. «ETAk gatazka<br />
politikoari behin betiko konponbide<br />
demokratikoa emateko<br />
aukera erraztu du, ziklo oso bat<br />
ezaugarritzen duen konfrontazio<br />
armatua gainditzeko konpromiso<br />
argia erakutsiz».<br />
«masiboa», Lortu Arte EAk eta ezker<br />
abertzaleak sinatutako akordioa,<br />
Adierazi EH ekimena eta<br />
Bruselako Adierazpena, kasu.<br />
2010eko irailean, otsailean erabakitakoaren<br />
berri ematerakoan,<br />
ETAk ordura arteko mugimenduei<br />
«bultzada» bat eman ziela<br />
uste du erakunde armatuak.<br />
Artikuluan zehazten denez,<br />
Euskal Herriari eta nazioarteko<br />
komunitateari zuzentzen zaio<br />
ekimena. Nazioartetik presioa bideratuz,<br />
Espainiaren «blokeo» jarreran<br />
«higadura» eragin nahi du<br />
ETAk.<br />
«Ez da egokia», dio Zabaletak<br />
Frantziako tiroketa jazo arren,<br />
Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo<br />
sailburu Rodolfo Aresek ez du<br />
uste ETAk atentaturik egiteko asmorik<br />
duenik. «Ez dugu daturik<br />
horrelakorik gerta daitekeela<br />
pentsatzeko», adierazi du. Bestalde,<br />
ETAren adierazpenak «interpretatzeari»<br />
utzi behar zaiola<br />
esan du Eusko Jaurlaritzako lehendakari<br />
Patxi Lopezek.<br />
Aralarreko koordinatzaile Patxi<br />
Zabaletak ere mintzagai izan<br />
du ETAren adierazpena. Haren<br />
irudiko, erakunde armatuaren<br />
«konpromisoa ez da txarra, baina<br />
ezta behar bezalakoa ere». Izan<br />
ere, Gernikako Akordioaren eskakizunak<br />
ez dituela betetzen iritzi<br />
dio Zabaletak. EAJko Gipuzkoako<br />
presidente Joseba Egibarren<br />
ustez, ETA «egokitze fasean»<br />
dago, eta indarkeria «behin betiko»<br />
amaitu beharko du.<br />
pNazioartea. «[ETAk nazioarteari<br />
deia luzatzen dio] Nazioarteko<br />
komunitatea gatazka politikoaren<br />
konponbide demokratiko<br />
globalean bete-betean<br />
sartu eta erreferentzia handitzeko.<br />
Eta ondorioz, nazioartetik<br />
presioa bideratuz, estatuaren<br />
blokeo posizioan higadura eragiteko».<br />
pEspainiako Gobernua. «ETAk<br />
bere erabakia isilpean zuen tartean,<br />
ukazioarekin, atxiloketekin,<br />
torturarekin, espetxeratzeekin<br />
eta euskal preso politikoen<br />
kontrako jazarpen estuarekin<br />
segitzen zuen. Ate guztiak itxita».<br />
pEAJ. «Ezin daiteke esan PNVk<br />
bere estrategian galdu duenik.<br />
Ez behintzat kudeaketa autonomikoari<br />
atera dizkioten etekinei<br />
erreparatzen badiegu».<br />
Guardia zibilak, Villabonan, Lander Etxeberriaren etxea miatzen. JAVIER ETXEZARRETA / EFE<br />
Lau egunetan etenik<br />
gabe torturatu dutela<br />
salatu du Esnaolak<br />
Aitor Esnaola<br />
eta Lander Etxebarria<br />
espetxeratzeko agindu<br />
du Grande-Marlaska<br />
epaileak<br />
Jakes Goikoetxea Donostia<br />
Aitor Esnaolari «etengabe» jarri<br />
diote poltsa, «etengabe» galdu du<br />
konortea eta «kolpeak» eman dizkiote,<br />
guardia zibilek asteartean<br />
atxilotu zutenetik atzo arte. Hala<br />
jakinarazi zion atzo bere abokatuari,<br />
elkarrekin hitz egiteko izan<br />
zituzten bi minutu eskasetan, Auzitegi<br />
Nazionaleko ziegan. Abokatuari<br />
ez ezik, Fernando Grande-<br />
Marlaska epaileari ere esan dio<br />
guardia zibilek torturatu egin dutela<br />
eta bere deklarazioa torturek<br />
bultzatuta egin duela.<br />
Lander Etxeberriak, berriz,<br />
abokatuari aitortu dio ostegunetik<br />
atzo arteko atxiloaldia «oso gogorra»<br />
izan dela. Ez dio zehaztasun<br />
gehiago eman. «Lur jota» zegoen,<br />
abokatuaren esanetan. Baita<br />
kezkatuta ere, sinatu duen deklarazioa<br />
«asmakeria» delako.<br />
Asteartean Aitor Esnaolaren<br />
anaia Igor ere atxilotu zuten, Le-<br />
gorretan (Gipuzkoa), eta hiru egunez<br />
eduki zuten inkomunikatuta.<br />
Egun «gogorrak» izan direla esan<br />
zuen.<br />
Esnaolak eta Etxeberriak atzo<br />
deklaratu zuten Grande-Marlaskaren<br />
aurrean. Biak espetxeratzeko<br />
agindu zuen epaileak, eta<br />
Soto del Realgo espetxean daude<br />
(Espainia). Esnaolari ETAko kide<br />
izatea, armak edukitzea, lehergailuak<br />
gordetzea eta atentatuak<br />
egiteko informazioa ematea leporatzen<br />
dio. Zehazki, Mikel Uribe<br />
Ertzaintzako goi karguari eta Lezoko<br />
zinegotzi sozialista bati buruzkoa.<br />
Uribe 2001eko uztailaren<br />
14an hil zuen ETAk, Leaburun<br />
(Gipuzkoa).<br />
Etxeberriaren kasua adierazgarria<br />
da. Grande-Marlaskak bi<br />
garaitan ETAko kidea izatea leporatzen<br />
dio: 1998an eta 2010ean.<br />
Baina 1998koagatik ezin dute berriro<br />
zigortu, jada kartzela zigorra<br />
bete baitzuen delitu horregatik,<br />
Frantzian, 2001etik 20<strong>04</strong>ra.<br />
Frogarik ez<br />
Epaileak autoan dio Etxeberriak<br />
iazko irailean ETArekin harremanetan<br />
jarri zituela Aitor Esnaola<br />
eta Andoni Goikoetxea<br />
—Guardia Zibila haren bila ari
da—. Autoaren arabera, Etxeberriak<br />
onartu egin du 1998koa, baina<br />
ukatu egin du 2010eko bilera<br />
berak hitzartu zuela.<br />
Grande-Marlaskak dio Etxeberriaren<br />
kontrako «froga» bakarra<br />
Esnaolak Guardia Zibilari egindako<br />
aitormena dela. Esnaolak<br />
salatu du aitormena torturapean<br />
egin duela; epailearentzat, hala<br />
ere, «sinesgarritasun objektiboa»<br />
eta «egiantzekotasun subjektiboa»<br />
ditu, ustez hark esandakoen<br />
bitartez topatu dituztelako lehergaia,<br />
zuloak... Epaileak, silogismo<br />
bat aplikatuz, ondorioztatu du ez<br />
dela «logikoa» deklarazioa «okerra<br />
izatea bakarrik Etxeberriari<br />
dagokion zatian».<br />
Bozetan egoteko traba ugari jarri<br />
arren ez dela «kikilduko» dio Bilduk<br />
Nafarroako<br />
Parlamenturako eta<br />
Iruñeko Udalerako<br />
zerrendak aurkeztu ditu<br />
koalizioak Iruñean<br />
Irene Arrizurieta Iruñea<br />
Maiatzaren 22ko hauteskundeetan<br />
aurkeztu ahal izateko «traba<br />
ugari» jarriko dizkieten arren ez<br />
dela «kikilduko» adierazi du Bilduk.<br />
«Justiziak arrazoi emango<br />
digu», adierazi du Bakartxo Ruizek,<br />
koalizioko ordezkariak. «Estatu<br />
demokratiko batean Bilduren<br />
zerrenden aurka egitea eskandalagarria<br />
litzateke».<br />
Nafarroako Parlamenturako<br />
eta Iruñeko Udalerako zerrendak<br />
aurkeztu zituen Bilduk atzo Iruñeko<br />
hotel batean egindako aurkezpen<br />
jendetsuan. Ekitaldian<br />
izan zen, besteak beste, Carlos<br />
Garaikoetxea lehendakari ohia<br />
eta EAko kidea. Parlamentuko<br />
zerrendaburua Maiorga Ramirez<br />
EAko Nafarroako idazkaria izanen<br />
da. Atzetik joanen dira: Bakartxo<br />
Ruiz Herritarron Garaiko<br />
kidea, Aitziber Sarasola independentea,<br />
Koldo Amezketa EAko kidea<br />
eta Bikendi Barea independientea.<br />
Udalean, berriz, lehen<br />
postuan EAko kide Eva Aranguren<br />
joanen da. Bigarren postua,<br />
berriz, Peio Martinez de Eulate pi-<br />
Basabek dio Aralar dela<br />
behar bezalako ezker<br />
abertzalearen giltzarria<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
«Aralar giltzarria da herri honek<br />
nahi duen eta behar duen ezker<br />
abertzalea izan dezan». Hala azaldu<br />
du Mikel Basabe legebiltzarkideak,<br />
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako<br />
udaletarako hautagaien aurkezpenean.<br />
Etorkizuneko ezker<br />
abertzalea «berdinen artean»<br />
eraiki behar dela uste du, «bakoi-<br />
Nafarroako Parlamentuko eta Iruñeko Udaleko hautagaiak. L.F. ARROIABE / ARG<br />
tza nondik datorren eta guztiok<br />
nora joan nahi dugun jakinda».<br />
Etorkizuneko ezker abertzale horrek<br />
Aralarren oinarri programatikoak<br />
izango dituela iragarri du.<br />
«Gure bideak izan behar du gizarteari<br />
bizkarra eman beharrean,<br />
hura biltzea. Hori esaten genuen<br />
bakarrik geundela eta hori esaten<br />
dugu gure bakardadea hain handia<br />
ez den honetan ere».<br />
lotariak hartuko du. Hurrengo<br />
hiru postuetan doaz, hurrenez<br />
hurren; Arantza Oskoz, Jabier<br />
Aiesa EAko zinegotzia Iruñean,<br />
eta Patricia Perales.<br />
«Alternatibaren beldur»<br />
Bozetan Nafarroan eta Euskal<br />
Herrian «aldaketa politikoa eta<br />
soziala gauzatzeko» leihatuko direla<br />
adierazi du Bilduk. «Beldur<br />
dira etorkizuneko alternatiba aurrerakoi,<br />
ezkertiar eta abertzalea<br />
eratzera goazelako», esan du Ramirezek.<br />
Koalizioaren helburu<br />
nagusia «bakea eta normalizazio<br />
politikoa lortzea» dela esan du<br />
Ruizek. Nafarroak behar duen<br />
«aldaketa lortzeko» lanean ariko<br />
da Bilduk. Bide horretan, Nafarroako<br />
abertzale eta ezkertiarren<br />
batasuna eskatu du.<br />
«Era batera edo bestera»<br />
ezker abertzalea bozetan<br />
izango dela dio Ortuzarrek<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
EAJko BBBko presidente Andoni<br />
Ortuzarren arabera, ezker abertzalea<br />
maiatzeko udal eta foru<br />
hauteskundeetan izango da «era<br />
batera edo bestera», eta, beraz, indar<br />
horri oztopo gehiago ez jartzeko<br />
eskatu du: «Pausoak ematen<br />
ari direla dirudi, ez diezaiegun<br />
zailtasun gehiago jarri».<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 13<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
G Zerrenda<br />
NAFARROAKO PARLAMENTUA<br />
Maiorga Ramirez Erro<br />
Bakartxo Ruiz Jaso<br />
Aitziber Sarasola Jaka<br />
Koldo Amezketa Diaz<br />
Bikendi Barea Aiestaran<br />
IRUÑEKO UDALA<br />
Eva Aranguren Arsuaga<br />
Peio Martinez de Eulate<br />
Arantza Oskoz Marcilla<br />
Jabier Aiesa Dianda<br />
Patricia Perales Hurtado<br />
EAJk Lemoan (Bizkaia) eginiko<br />
ekitaldian hitz egin du Ortuzarrek.<br />
Adierazi duenez, ezker abertzaleari<br />
«bide luzea» igarotzea falta<br />
zaio «demokrata» izateko. «Ez<br />
diegu 30 urteko sufrimenduarengatik<br />
konturik eskatuko. Soilik<br />
demokratak izateko eta abertzaletasun<br />
leziorik ez emateko eskatuko<br />
diegu», gaineratu du Ortuzarrek.
14 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Euskal Herria<br />
50 bat hautetsik<br />
goi tentsioko linea<br />
ez eraikitzeko<br />
eskatu dute<br />
Ezkio-Itsaso eta<br />
Gueñes batuko dituen<br />
linearen aurkako jarrera<br />
erakusteko galdegin<br />
diete instituzioei<br />
Mikel Lizarralde<br />
Gueñes (Bizkaia) eta Ezkio-Itsaso<br />
(Gipuzkoa) artean goi tentsioko linea<br />
eraikitzeko egitasmoaren<br />
aurkako manifestua sinatu zuten<br />
atzo, Berrizen (Bizkaia), ia 50 hautetsik.<br />
Linea 24 udalerritatik igaroko<br />
litzateke, eta horietako askotan<br />
sortzen hasi den aurkako jarrera<br />
agerian utzi zuten udal ordezkariek.<br />
PPkoek salbu, udaletan<br />
ordezkaritza daukaten<br />
alderdi politiko guztietako hautetsiek<br />
erakutsi dute proiektuaren<br />
aurkako jarrera.<br />
Lurra erakundeak sustatu<br />
duen manifestuaren bitartez,<br />
hautetsiek 72 kilometro luze izango<br />
den 400.000 volteko goi tentsioko<br />
lineari «erabateko aurkakotasuna»<br />
adierazi diote, eta eskatu<br />
diete Eusko Jaurlaritzari, Araba,<br />
Bizkai eta Gipuzkoako foru aldundiei<br />
eta Espainiako gobernuaren<br />
EAEko ordezkaritzari eurek ere<br />
aurkako jarrera erakuts dezaten,<br />
«ingurumen ikuspuntutik nahiz<br />
ekonomikotik justifikaziorik ez<br />
duelako, eta osasunean, ingurumenean,<br />
paisaian eta ekonomian<br />
kalteak eragingo dituelako». Era<br />
berean, datozen asteetan manifestua<br />
ahalik eta hautetsi gehienek<br />
sinatzea nahi dute sustatzaileek,<br />
gerora instituzioei bidaltzeko.<br />
Alberto Frias Lurrako kideak<br />
azaldu zuenez, atzo hasi zen goi<br />
tentsioko linearen aurkako borroka.<br />
«Orain arte informazio falta<br />
izugarria egon da, baina dagoeneko<br />
hasi dira herrietan mobilizatzen.<br />
Plataformak sortuko dira,<br />
indarrak batuta borrokatzeko».<br />
Hautetsiek goi tentsioko linearen aurkako manifestua sinatu zuten, atzo, Berrizen. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />
Mallabia (Bizkaia) da aurrena<br />
mobilizatu den herrietako bat.<br />
1.200 biztanleko herria izanik,<br />
1.010 alegazio aurkeztu dizkiote<br />
proiektuari. «Orain arte informazio<br />
handirik ez da egon, eta ez genekien<br />
egitasmoak zer forma<br />
izango zuen, baina jende guztia<br />
kontra dago», dio Aitor Loiola alkateak.<br />
Herrian «oso kezkatuta»<br />
daude: «900 metrora Gatika-Itsaso<br />
linea dago. Eta sustatzaileek<br />
kontrakoa esan arren, badakigu<br />
osasun kalteak eragin ditzakeela.<br />
Eta auzotarrak kexu dira. Batzuek<br />
dagoeneko esan dute linea<br />
eraikiz gero etxea saldu eta beste<br />
norabait joango direla bizitzera».<br />
Goi tentsioko linearen beharrik<br />
ez dagoela uste du Loiolak. «Ez<br />
dago justifikatua, eta ez dauka lehentasunik».<br />
Iritzi berekoa da Javier Azpitarte<br />
Berrizko alkatea ere. Mallabitik<br />
bezala, Gatika-Itsaso goi tentsioko<br />
linea igarotzen da herritik,<br />
orain eraiki nahi dena joango den<br />
lekutik 600 metrora. Azpitartek<br />
uste du proiektua ez dagoela justifikatua.<br />
«Beharrik ez dago. Eta<br />
beharra egongo balitz ere, zergatik<br />
ez bideratu gaur egungo toki-<br />
Irudia qIdiazabal<br />
tik?». Nolanahi ere, arrazoirik ez<br />
dio ikusten egitasmoari: «Politikari<br />
guztiak ari gara hizketan<br />
energia aurrezteaz. Eta horrek ez<br />
du bat egiten hitz horiekin».<br />
Goi tentsioko linearen berri komunikabideen<br />
bidez jakin dutela<br />
salatu zuen Azpitartek. «Orain<br />
jaso dugu lehenengo planoa. Eta<br />
proiektuak, gainera, ez ditu baloratzen<br />
eragingo dituen kalteak,<br />
ez zuzenak, ez zeharkakoak. Linea<br />
horrek lur batzuk ukituko<br />
ditu, eta proiektuak bermatu beharko<br />
luke lur horien jabeen etorkizuna.<br />
Baliabideak eman».<br />
BIDESARIEN KONTRA<br />
Garraiolariak errepideetara atera ziren atzo, Gipuzkoan bidesariak<br />
ezartzeko aukera irekitzen duen foru arauaren kontra egiteko. Hiru<br />
sindikatuak deituta, kamioi eta auto karabana egin zuten N-1 errepidean,<br />
Etxegaratetik Idiazabalera, eta salatu zuten EAJk, H1ek eta<br />
PSE-EEk onartutako arauaren bidez «diputazioaren diru kutxak<br />
betetzea» nahi dutela. Hiruren iritziz, «gezurra» da bidesariak N-<br />
1eko zirkulazioa murriztuko duela. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Moto gidari bat hil da<br />
errepideko ezbehar batean<br />
SOPUERTA ›35 urteko moto gidari bat zendu<br />
zen atzo Sopuertan (Bizkaia). Ezbeharra<br />
14:00etan gertatu zen, BI-3601 errepidean, eta,<br />
Herrizaingo Sailak jakinarazi duenez, Audi A3<br />
auto batek eta Suzuki markako moto batek<br />
aurrez aurre egin zuten talka. Moto gidaria autoaren<br />
azpian harrapatuta geratu zen, eta osasun<br />
zerbitzuak iristerako, hilda zegoen.<br />
Erakunde publikoei laguntza<br />
eskatu die Anadir elkarteak<br />
DONOSTIA ›Atzo,Donostian,elkarretaratze bat<br />
egin zuten frankismoan eta ondorengo hamarkadetan<br />
erietxeetan egindako ume lapurreten<br />
ondorioz kaltetutako pertsonek.Anadir elkarteak<br />
deituta egin zuten protesta,kaltetuak batzeko<br />
sortu baita.Erakunde publikoei laguntza eskatzeko<br />
baliatu zuten mobilizazioa,informazioa<br />
lortzeko trabak dituztela baitiote.Araba,Bizkai<br />
eta Gipuzkoan 300 kasutik gora agertu dira.<br />
Enrique Villareal Drogas,atzo.LANDER F. ARROIABE / ARP<br />
Omenaldia egin diete<br />
frankismoko fusilatuei<br />
IRUÑEA ›Iruñean frankismoan fusilatuta hil zituzten<br />
300 pertsonak omendu zituzten atzo Nafarroako<br />
hiriburuan.Fusilatuen Senideen Elkarteak<br />
eta Alargunen Herria elkarteak antolatuta,<br />
lore eskaintza egin zieten frankismoaren biktimei<br />
Gaztelugibelen,eta «memoria historiko gizatiarra»<br />
exijitu zuten.Enrique Villareal Drogas<br />
musikariak parte hartu zuen ekitaldian.<br />
2 Hilberriak<br />
ESKELAK<br />
(0034)943 30 40 30<br />
eskelak@iragarri.net<br />
j Laburrean<br />
188<br />
pAuto batek hartutako abiadura.<br />
Foruzaingoak orduko 188 kilometroko<br />
abiaduran zihoan ibilgailu bat<br />
atzeman zuen ostiralean Cintruenigon<br />
(Nafarroa), gehienezko abiadura<br />
orduko 90 km-koa den errepide batean.<br />
Gidariak doblean gainditu zuen<br />
baimendutako abiadura.<br />
%26<br />
pKolesterol altua duten Araba, Bizkai<br />
eta Gipuzkoako herritarrak. Cardiobus<br />
ekimeneko eledun Meritxell<br />
Gomezek aditzera eman duenez, Araba,<br />
Bizkai eta Gipuzkoan herritarren<br />
%26k kolesterol altua dute. Bihotzeko<br />
osasuna zaintzen laguntzeko ekimen<br />
bat da Cardiobus, eta Miguel Indurain<br />
txirrindulari ohia dute orain<br />
egiten ari diren kanpainako protagonista.<br />
Atzo, Donostian izan ziren.<br />
2.591<br />
pNafarroan LHko erdi mailako ikasketak<br />
egingo dituzten ikaleak.Datorren<br />
ikasturtean, 2.591 ikaslek egingo<br />
dituzte Nafarroan LH Lanbide Heziketako<br />
erdi mailako ikasketak. Hamar<br />
ikasletik bik hautatzen dute bide hori<br />
derrigorrezko eskolaratzearen ondoren.<br />
Gehienak batxilergora doaz: datorren<br />
urtean, 8.174 izango dira.<br />
‘‘ Bizitzaren ikuspegi<br />
materialista gainditzeko<br />
modu bakarra inguratzen<br />
gaituen erlatibismoa<br />
garaitzea da»<br />
JOSE IGNACIO MUNILLA<br />
Donostiako gotzaina<br />
GONZALO EGUREN<br />
EGUREN<br />
Atzo hil zen, Bergaran, 80 urte zituela<br />
Hil zara baina biziko zara<br />
zu beti gure gogoan,<br />
itxaropena dugu biltzeko<br />
berriz zurekin zeruan.<br />
Lirain eta Alain, Oier, Unai, Olatz eta Leire.<br />
Elizkizuna BERGARAKO SANTA MARINA parrokian egingo<br />
da, BIHAR, astelehena, ARRATSALDEKO ZAZPIETAN.<br />
Oharra: hil-beila Bergarako Oroilore beilatokian dago.<br />
Bi ekintzaileak, atzo, suhiltzaileek jaitsi aurretik. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Sabin Etxean zintzilikatu<br />
dira, Libiako gerraren<br />
aurka protesta egiteko<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 15<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Bi pertsona Sabin Etxea EAJren Bilboko egoitzako paretatik<br />
zintzilikatu ziren atzo, Libiako gerraren aurka protesta egiteko,<br />
eta EAJk Nazio Batuen Erakundeak bultzatutako misioari<br />
emandako babesa salatzeko. Arnesen laguntzarekin, bi ekintzaileak<br />
11:30 aldera zintzilikatu ziren hormatik, eta EAJ: Libiako<br />
gerrari bai. Gerra inperialistarik ez zioen pankarta erakutsi<br />
zuten. Handik minutu gutxira, ertzainak iritsi ziren Sabin Etxera,<br />
eta, Eusko Jaurlaritzaren Herrizaingo Sailaren arabera,<br />
jaisteko eskatu zieten bi lagunei, baina hauek ez zieten kasurik<br />
egin. Ordu erdi zintzilikatuta egon ostean, suhiltzaileek<br />
hormatik jaitsi zituzten. Ertzaintzak identifikatu egin zituen,<br />
eta jakinarazi zien beren kontrako diligentziak hasiko dituztela.<br />
Ekologistak Martxan-ek, KEMek, Kakitzatek, Sare Antifaxistak<br />
eta Komite Internazionalistek, berriz, bat egin dute<br />
ekintzarekin, eta gerrak herritarrengan heriotza eta miseria<br />
sortzen dituela salatu dute. Espainiako Kongresuak martxoaren<br />
22an onartu zuen, EAJren sostenguarekin, Nazio Batuen<br />
misioari babesa ematea.<br />
Datorren asteazkenean, Baionako herriko etxearen aurrean<br />
egingo dute gerraren kontrako elkarretaratzea, hainbat taldek<br />
deituta.<br />
ROBERTO RODRIGUEZ<br />
MENDIZABAL<br />
Fani gure lankidearen aita<br />
Kafe Antzokia eta Zenbat Gararen lagunak
16 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Mundua<br />
Aljeriako Polizia unibertsitateko ikasleen manifestazio baten aurka egiten, Aljer hiriburuan, iragan asteartean. STR / EFE<br />
Larrialdi Legea bertan behera<br />
gelditu denetik, atentaturik<br />
gogorrena egin dute Aljerian<br />
Buteflika presidentea Konstituzioaren<br />
erreforma iragartzen ari zenean talde<br />
armatu batek hamahiru soldadu hil ditu<br />
Aljerko Martirien Plaza hesituta dauka<br />
gobernuak, protestak saihesteko<br />
Mikel Rodriguez<br />
Talde armatu batek hamahiru<br />
soldadu hil ditu Aljerian, Gobernuak<br />
larrialdi egoera altxatu eta<br />
bi astera. Neurri hori bertan behera<br />
utzi duenetik gertatutako<br />
erasorik larriena izan da. Agintariek<br />
Al Kaedari lotutako islamistei<br />
egotzi diete atentatua. Iturri<br />
horren arabera, ekintzaile talde<br />
batek armadaren zaintza postu<br />
bat tirokatu du Azazga herrian,<br />
Kabilian, Aljer hiriburutik 130 kilometro<br />
ekialdera. Tiroketak bi<br />
ordu inguru iraun du, eta bi ekintzaile<br />
ere hil dituzte soldaduek.<br />
Bertze iturri batzuen arabera, hamar<br />
soldadu eta ekintzaile bakarra<br />
hil dira. Armadak operazio zabala<br />
ireki du atentatua gertatu<br />
den inguruko basoetan, erasoarekin<br />
zerikusia izan duten ekintzaileak<br />
bilatu nahian. Eskualde horretan<br />
Al Kaeda Magreb Islamikoa<br />
erakundeak presentzia<br />
handia duela dio armadak.<br />
Larrialdi egoera 1992an ezarri<br />
zuen Gobernuak, milizia islamisten<br />
aurkako borrokan armadari<br />
botere eta eskumen gehiago emateko.<br />
Gatazka armatua gerra zibil<br />
bihurtu zen praktikan, eta 1990.<br />
hamarkadan 200.000 lagun inguru<br />
hil ziren. Azken hamarkadan,<br />
talde islamisten eragina nabarmen<br />
gutxitu da, armadaren errepresioaren<br />
eraginez hein handi<br />
batean. Abdelaziz Buteflika presidenteak<br />
iragan otsailean iragarri<br />
zuen larrialdi egoera bertan<br />
behera utziko zuela, erregimenaren<br />
aurkako protestak baretu<br />
nahian. «Bakarrik terrorismoaren<br />
aurkako borrokan beharrezkoa<br />
zelako dekretatu genuen legea»,<br />
adierazi zuen Buteflikak orduan.<br />
Larrialdi egoeraren<br />
legearen bidez, Gobernuak erakundeak<br />
legez kanporatu, etxeratze<br />
aginduak ezarri, protesta oro<br />
debekatu eta atxiloketa arbitrarioak<br />
egin ditu. Duela bi aste indargabetu<br />
zuen erregimenak,<br />
manifestarien oinarrizko eskakizunetako<br />
bati men eginez.<br />
Larrialdi egoera duela<br />
bi aste kendu zuen<br />
gobernuak, protestak<br />
baretzeko asmoz<br />
Protestak ez dira isildu, ordea,<br />
eta horiek baretu nahian, inguruko<br />
herrialdeetan gertatu bezala,<br />
Buteflikak erreforma neurriak<br />
iragarri ditu. Hain zuzen, azken<br />
atentatua gertatu zen unean, soldaduak<br />
Buteflikaren iragarpena<br />
telebistatik ikusten ari ziren.<br />
Konstituzioa, hauteskunde legea<br />
eta alderdien legea berrikusiko<br />
dituztela jakinarazi du presidenteak,<br />
«demokraziaren praktika<br />
hobetzeko». Hori noizko eginen<br />
duten ez du zehaztu, eta zin egin<br />
du alderdi politiko guztiak kontuan<br />
hartuko dituela, Parlamentuan<br />
ordezkaritzarik ez dutenak<br />
barne. Gobernuaren asmoa da<br />
«prozesu demokratikoan sakontzea,<br />
Zuzenbide Estatuaren oinarriak<br />
indartzea, ezberdintasunak<br />
murriztea, eta gizarte eta ekonomia<br />
garapena bizkortzea».<br />
Aljeriaren metropoli ohiak,<br />
Frantziak, erreformei sostengua<br />
agertu die. «Norabide onean»<br />
doaz, Atzerri ministro Alain Jupperen<br />
iritziz. «Magrebetik Pertsiako<br />
Golkoraino izaten ari diren<br />
askatasunaren eta demokraziaren<br />
aldeko herri mugimenduak<br />
Aljeriari ere eragin dio, noski».<br />
«Lotsaren harresia»<br />
Larrialdi legea bertan behera utzi<br />
eta erreforma politikoak iragarri<br />
arren, Gobernuak protestak<br />
saihesteko neurriak hartzen jarraitu<br />
du. Ikusgarrienetakoa Aljer<br />
hiriburuko Martirien plazan<br />
hartu duena izan da. Manifestarien<br />
elkargune nagusienetakoa<br />
izan da enparantza hori, baina<br />
agintariek alanbrearekin hesitzea<br />
erabaki dute bertan bilkura<br />
gehiago egitea oztopatuz. Aljeriako<br />
hainbat egunkarik «lotsaren<br />
harresia» deitu diote alanbrezko<br />
hesi horri. Quotidien d’Oran<br />
egunkariarentzat «alanbrezko<br />
hesiak larrialdi egoera ordezkatu<br />
du». Kamel Daud egunkariko editorialaren<br />
egileak dioenez,<br />
«apartheidaren aldeko irtenbidea»<br />
hartu dute agintariek plaza<br />
ixteko erabakiarekin.<br />
Sirian Larrialdi<br />
Legea hurrengo<br />
astean kenduko<br />
duela agindu du<br />
Al-Assadek<br />
Erredakzioa<br />
Sirian, 1963az geroztik indarrean<br />
den Larrialdi Egoerarako Legea<br />
hurrengo astean kenduko duela<br />
iragarri du Bashar al-Assad presidenteak.<br />
Lege horren babesean,<br />
gobernuak herritarren askatasun<br />
eremuak murriztu ditu eta<br />
aurkari politikoen kontrako errepresio<br />
zorrotza bideratu du. Martxoaz<br />
geroztik, Al-Assaden aurkako<br />
matxinadak piztu dira zenbait<br />
eskualdetan. 200 lagunetik<br />
gora hil direla ziurtatu dute giza<br />
eskubideen aldeko elkarteek.<br />
Libiako<br />
matxinoek aire<br />
erasoei esker<br />
aurrera egin<br />
dute ekialdean<br />
Erredakzioa<br />
Libiako matxinoek ekialdeko<br />
Brega herriko porturako bidean<br />
aurrera egin zuten atzo, NATOk<br />
Muammar Gadaffiren indarren<br />
aurka eginiko aire erasoei esker.<br />
Aliantzako hegazkinek diktadorearen<br />
sorleku Surt hiria eta Al-<br />
Hirako eskualdea ere bonbardatu<br />
dituzte.<br />
Libiako erregimenak, berriz,<br />
Misrata hiriari erasotzen jarraitu<br />
duen arren, CICR Gurutze Gorriaren<br />
Nazioarte Batzordea bertara<br />
ailegatu ahal izan da.<br />
Egiptoko<br />
erregimenaren<br />
alderdia<br />
desegiteko<br />
agindu dute<br />
Erredakzioa<br />
Hosni Mubarak Egiptoko presidente<br />
ohiaren PND Alderdi Nazional<br />
Demokrata desegitea eta<br />
haren ondasunak bahitzea ebatzi<br />
du Kairoko administrazio auzitegi<br />
gorenak. Epaileek hartutako<br />
ebazpenak dioenez, «ez du zentzurik<br />
ez du agintea deseginda<br />
egoteak, eta ez, ordea, haren bitartekoa<br />
zen alderdiak». PNDko<br />
presidente Talaat Sadatek iragarri<br />
du, baina, indar politiko berri<br />
bat eratuko dela, «PND Berria»<br />
izenarekin. PND 1977an sortu<br />
zuen haren osaba Anuarrek.
Finlandiako eskuin muturra suspertzen<br />
Benetako Finlandiarrak<br />
alderdiari<br />
Parlamenturako botoen<br />
%18 inguru lortzeko<br />
aukera ematen diote<br />
Allande Sokarros<br />
Benetako Finlandiarrak alderdi<br />
populista eta euroeszesptikoak<br />
botoen %16 eta %18 bitartean lor<br />
lezakeela iragarri dute inkestek,<br />
gaur egingo dituzten Finlandiako<br />
Legebitzarrerako hauteskundeetan.<br />
2007. urtean egon ziren bozetan,<br />
botoen %4,1 eskuratuz, sei diputatu<br />
sarrarazi zituen Eduskunta<br />
parlamentuan, eskuin<br />
muturrean sailkatua den alderdiak.<br />
Finantza eta ekonomia krisiaren<br />
ondorioz, Europako Batasuneko<br />
herrialde batzuei diruz lagundu<br />
beharra salatzean hazi<br />
egin da orduz geroztik.<br />
YLE telebista kate publikoak<br />
ostegunean plazaratu zuen inkestaren<br />
arabera, Perussuomalaiseteko<br />
(Benetako Finlandiarrak)<br />
hautagaiei botoa emateko asmoa<br />
lukete hautesleen %15,14k. Igande<br />
honetan gertatuko diren hauteskundeetan<br />
lehen irtetea iragarria<br />
zaio, aldiz, KOK Nazio Koalizioko<br />
Alderdiari, bozen %21,2<br />
bereganatzearekin. Boto emate<br />
asmoen arabera betiere, KESK<br />
Zentroko Alderdiak botoen %18,6<br />
inguru eskuratuko lituzke, orain<br />
dela lau urte baino bost puntu gutxiago,<br />
orduan Parlamentuan<br />
hautetsi gehien lortu zuen alderdia<br />
izan zelarik 51 diputaturekin.<br />
Orain arte, Eduskuntako indar<br />
Minursok ez ditu giza eskubideak<br />
zainduko Mendebaldeko Saharan<br />
NBEren Giza<br />
Eskubideetarako Goi<br />
Mandatariaren eskariari<br />
muzin egin dio<br />
Ban Ki-moonek<br />
Erredakzioa<br />
NBE Nazio Batuen Erakundeko<br />
idazkari nagusi Ban Ki-moonek<br />
Mendebaldeko Saharari buruz<br />
idatzitako txostena Segurtasun<br />
Kontseiluaren esku dago ortziral<br />
arratsetik. NBEren organo nagusia<br />
bihar hasiko da txostena aztertzen,<br />
eta apirilaren 27an mintzatuko<br />
da horri buruz. Minursori,<br />
Mendebaldeko Saharan Erreferenduma<br />
Antolatzeko Nazio Batuen<br />
Misioari, ekainean amaituko<br />
zaio mandatua, baina litekee-<br />
Timo Soini da eskuin muturreko taldeen buruzagirik begikoena. <strong>BERRIA</strong><br />
politiko handienetan hirugarrena<br />
zen SDP alderdi sozialdemokratak<br />
ere botoen %18 inguru erdietsiko<br />
lituzke, zundaketei fidatu<br />
behar bazaie behintzat.<br />
2007ko bozen ostean eratutako<br />
gobernu koalizioa osatzen dute<br />
Nazio Koalizioko Alderdiak, Zentruko<br />
Alderdiak, Berdeen Ligak<br />
(VIHR) eta Finlandiako suediar<br />
gutxiengoa —herritar guztien%6<br />
inguru— ordezkatzen duen SFP-<br />
RKPk. Alabaina, desadostasunak<br />
nabaritu dira koalizio horretan,<br />
batik bat energia nuklearraren<br />
garapenaren kontuaz.<br />
Horrek, eta gaurko bozen emai-<br />
na da Segurtasun Kontseiluak<br />
bertze urtebetez luzatzea. Banek,<br />
ordea, NBEren Giza Eskubideetarako<br />
Goi Mandatariaren eskariari<br />
muzin egin dio, eta Segurtasun<br />
Kontseiluari ez dio eskatu Minursori<br />
giza eskubideak zaintzeko eskumena<br />
ematea.<br />
Mendebaldeko Saharan eta<br />
Tindufeko errefuxiatuen kanpalekuetan<br />
(Aljeriako hego-mendebaldea)<br />
Minursok eskumen<br />
gehiago hartzea nahi zuen Giza<br />
Eskubideetarako Goi Mandatariak.<br />
Banek, baina, giza eskubideen<br />
zaintza NBEren Giza Eskubideen<br />
Kontseiluak hartzea gomendatu<br />
du txostenean. Kontseilu<br />
horrek, ordea, ez du ordezkaritza<br />
finkorik Mendebaldeko Saharan,<br />
beraz, haren lanaren eraginkortasunak<br />
dudak sortu ditu, Minursok<br />
egin dezakeenaren aldean.<br />
tzek, politika indar oreka berriak<br />
sorraraz ditzakete Finlandian.<br />
Egonkortasun funtsari uko<br />
Hauteskunde kanpainan zehar<br />
Benetako Finlandiarrak alderdiko<br />
ordezkariek gehien aldarrikatu<br />
duten egitasmoa da ekonomia<br />
egoera larrian dauden Europako<br />
Batasuneko herrialdeei —aurretik<br />
Grezia eta Irlanda eta berriki<br />
Portugal— diru laguntzak luzatzea<br />
gelditu beharra dela. Alderdi<br />
populistaren iritzian, Europako<br />
Batasunean ekonomia sendoenak<br />
dituzten herrialdeek —Finlandia<br />
barne— ordaintzen dute<br />
Minurso da Afrikan giza eskubideen<br />
zaintzaz arduratzen ez<br />
den NBEren misio bakarra. Mendebaldeko<br />
Saharako erakundeek<br />
beti aldarrikatu izan dute Minursori<br />
eskumen gehiago ematea,<br />
baina eskakizun hori oztopatu<br />
dute Marokok eta Frantziak.<br />
Hala ere, Fronte Polisarioak adierazi<br />
du Banen txostena «bide onean<br />
emandako pausoa» dela, batez<br />
ere, iragan urrian Agdaim Izikeko<br />
kanpalekua husteko Marokok<br />
erabilitako bortizkeriaren «deskribapen<br />
objektibo eta ausarta»<br />
egiten duelako.<br />
Herrialde arabiarretan lehertu<br />
diren protestak ere aipatu ditu<br />
Banek txostenean. NBEko idazkari<br />
nagusiaren iritziz, gatazka<br />
horiek Mendebaldeko Sahararen<br />
«egonkortasunerako eta segurtasunerako<br />
erronka dira».<br />
«politika makurrak» bideratu dituzten<br />
estatuen ekonomiak salbatzea.<br />
Hori dela eta, Benetako<br />
Finlandiarrek erabat arbuio diote<br />
Helsinkik diru gehiago sar dezan<br />
Europako Finantza Egonkortasunerako<br />
Funtsean. Orain arte,<br />
Finlandiak 8.000 milioi euro eka-<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 17<br />
Mundua ‹ Harian<br />
rri dizkio egonkortasun funts<br />
honi, baina 2013. urtean indarrean<br />
jartzekoa den mekanismo berrian<br />
13.000 milioi euro sartzea<br />
agindu du jardunean den Helsinkiko<br />
gobernuak. Benetako Finlandiarrak<br />
alderdiko buruzagi<br />
Timo Soinik ziurtatu du aliantza<br />
hori salatuko duela, gobernu koalizio<br />
batean parte hartuz gero.<br />
Politika adituen ustez, haatik,<br />
kontserbadoreek eta zentristek<br />
gobernu koalizio bat eratzea lortu<br />
behar lukete, beste indar politiko<br />
txikiago batzuekin, eskuin muturrekoen<br />
beharra izan gabe. Hala<br />
eta guztiz ere, Europako Finantza<br />
Egonkortasun Funtsean Finlandiak<br />
parte hartzen jarraitzea ez<br />
da batere bermatua, orain arteko<br />
gobernu koalizioko partaideen<br />
artean zein oposizioan, konpromiso<br />
horren aurkariak agertu<br />
baitira. Hala, jarduneko Finantza<br />
ministro Jyrki Katainen buru<br />
duen KOK alderdiko kide Martti<br />
Samik hau adierazi du: «Inkestek<br />
agerian jarri dute ideia txarra<br />
dela Portugali, Greziari eta Irlandari<br />
laguntzea; kale egiten utzi<br />
bagenituen, hobe izango zen».<br />
Sozialdemokratak ere jarrera<br />
horrekin bat egiten dutela jakinez<br />
gero, argi da Benetako Finlandiarrak<br />
boterera iritsi gabe ere, euresn<br />
ideiak ia nagusituta daudela.
18 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Harian › Mundua<br />
Milaka herritar elkartu ziren atzo adierazpen askatasuna eta TV3ren emisioa Valentzian izateko eskatzera. ORIOL CLAVERA<br />
Adierazpen askatasunaren<br />
aldeko aldarria egin dute<br />
milaka lagunek Valentzian<br />
Manifestazioaren<br />
amaieran, Lluis Llachek<br />
eskubideen urratzea<br />
salatu eta TV3ren<br />
emisioa eskatu du<br />
Erredakzioa<br />
Lluis Llach kantautoreak lau<br />
urte egin ditu publikoaren aurrean<br />
kantatu gabe, baina atzo erretiroa<br />
etetea erabaki zuen, merezi<br />
zuelako. Agertoki inprobisatu batean<br />
kantatu behar izan zuen, Valentziako<br />
Generalitateak hirian<br />
muntatzea eragotzi zuelako. Baina<br />
berdin kantatu zuen, gogoz,<br />
eta herritar hunkituen aurrean.<br />
Si a TV3. Si a la Llengua! Si a la<br />
tranparencia lelopean ateratako<br />
manifestazioko harribitxia izan<br />
zen Llachen ekarpena.<br />
Milaka lagun —80.000, antolatzaileen<br />
arabera— elkartu ziren<br />
Valentziako kaleetan, hizkuntza<br />
eta adierazpen askatasuna etengabe<br />
urratzen dituztela salatu beharra<br />
zegoelako. Kataluniako<br />
kate publikoa Valentzian ikusteko<br />
PPko gobernuak ezarria dion<br />
debekua kentzeko eskatu zuten,<br />
eta adierazpen askatasuna oro<br />
har katalan denontzat, Campsen<br />
gobernuak hizkuntzaren eta nortasun<br />
espainiarra ez denaren<br />
kontra duen gatazka amaigabearekin<br />
nahikoa dela esateko.<br />
Manifestariak TV3 bai! zioen<br />
pankarta handi baten atzean<br />
joan ziren. Valentziako sindikatuetako,<br />
erakunde sozialetako<br />
eta hainbat alderdi politikotako<br />
ordezkariak ere izan ziren han;<br />
«askatasunaren eta demokraziaren<br />
aldeko ekintzan», ACPV<br />
Valentziako Kultur Ekintza<br />
elkarte antolatzaileko kideek<br />
nabarmendu dutenez. Valentziako<br />
Gobernuak katalanen adierazpen<br />
askatasuna urratu duela<br />
Valentziako presidente Campsen kontrako adierazpen bat. ORIOL CLAVERA<br />
salatu du Eliseu Climent ACPVko<br />
ordezkariak.<br />
PPk eta Valentziako Generalitateak<br />
aspaldi eten nahi zituzten<br />
TV3ko emanaldiak Valentzian,<br />
eta euren helburua lortu zuten azkenean.<br />
26 urteren ostean, Valentzian<br />
emititzeari utzi zion otsailean<br />
Kataluniako telebista publikoak.<br />
Valentziako Gobernuak<br />
sustatutako ikus-entzunezko<br />
lege berriaren arabera, otsailetik<br />
aurrera TV3ek 120.000 euroko isuna<br />
jasotzeko arriskua zuen hilean<br />
herrialde hartan emititzen jarraituz<br />
gero. Isunen mehatxuei aurre<br />
egiteko, ACPV Valentziako Kultur<br />
Ekintza elkarteak emisioak<br />
etetea erabaki zuen. TV3 ez ezik,<br />
3/24, Super3-3XL eta 33 katalanezko<br />
kateak ere ikusten ziren.<br />
Dirua biltzeko kanpaina<br />
800.000 euro dagoeneko ordaindu<br />
behar dituzte, eta, bien bitartean,<br />
Espainiako Auzitegi Gorenera<br />
eramanda dago kasua. ACPVk diru<br />
kopuru hori behar du Campsen<br />
gobernuak ezarritako isunei au-<br />
rre egiteko, eta kanpaina bat jarri<br />
dute abian dirua jasotzeko. Abiatu<br />
eta gutxira bilduta dauzkate<br />
dagoeneko 100.000 euro inguru,<br />
herritarrek bost eta 50 euro artean<br />
emanak. Besteak beste, artista<br />
katalan ezagunek hartu dute parte<br />
kanpainan. Batetik, katalanen<br />
nortasuna goraipatzen duen bideo<br />
ikusgarri bat egin dute, eta El<br />
Pais Valencia es el meu pais esanez<br />
(Herrialde valentziarra nire<br />
herria da)agertzendira, Lluis Llachen<br />
Pais Petit kantua testuinguruan<br />
dutela, Llach bera, Joel Joan<br />
aktorea, El Amics musika taldeko<br />
kideak eta Muriel Casals ACPVko<br />
presidentea.<br />
Kanpainaren nabarmentzeko<br />
beste atal bat Art en accio ekimena<br />
da: 25 artistak euren obrak<br />
eman dizkiote erakundeari, sal<br />
ditzan eta dirua biltzeko. Aipagarrienen<br />
artean Andreu Alfaro,<br />
Antoni Tapies eta Miquel Barcelo<br />
Herrialde Katalanetako artista<br />
esanguratsuenetakoak daude.<br />
Obrak 260 eta 34.000 euro artean<br />
jarri dituzte salgai.
Leku-lekutan<br />
Amagoia Mujika<br />
Inpunitatea<br />
Iragana oroitzapen ilunekin itzultzea bezala da Iraungitze Legea<br />
bertan behera uztea, Uruguaiko oposizioarentzat. Haren ustez,<br />
lege itxura eman nahi izan dio Gobernuak asteon Senatuan hartutako<br />
erabakiari, baina horren atzean bakean bizi nahi dutenen<br />
—edo amnesia kolektiboan— kontrako erresumina dagoela uste du,<br />
errebantxa nahia eta zekenkeria politikoa, diktadurak akabatutako<br />
familien samina garrantzitsua delako, baina gerrillak bere ekintza<br />
irrazionalean eragindako familiena bezainbeste. 1973. eta 1985. urteen<br />
arteko diktadurako kriminalak zigorretik babesten zituen legea atzera<br />
botatzerakoan bi alditan adierazitako herriaren subiranotasunaren<br />
gainetik borondate politikoa inposatzea leporatu dio Jose Mujica<br />
presidenteari. Botoa, demokraziaren armarik eraginkorrena, bake sozialaren<br />
eta adiskidetzearen aldekoa izan baita.<br />
Bi erreferendum egin dira Uruguain, oposizioak ondotxo aipatzen<br />
dituenak. 1989an, diktadura erori eta hiru urtera oraindik armadaren<br />
boterea sumatzen zen garaian lehena. Ezezkoak irabazi zuen botoen<br />
%57rekin. Baina legea bertan behera uzteko borrokak ez zuen islarik<br />
eduki komunikabideetan; alderdi politikoen kontrako atentatuengatik<br />
sortutako beldurrak eta militarrek instituzioak lehertuko zituztela<br />
mehatxuak zipriztindu zuten kanpaina, eta, gainera, erreferendumaren<br />
galderak formulazio xelebrea zuen: ez zen legearen alde edo<br />
kontra bozkatu, egonkortasun demokratikoari iraunarazteko legea<br />
bertan behera utzi edo ez baizik.<br />
Uruguaiko Senatuak asteartean baliogabetu zuten legea. IVAN FRANCO / EFE<br />
Bigarrena 2009an egin zuten, baina galdeketa sustatu zuen plataforma<br />
kexu zen prozesua bideratu zuten moduarekin. Presidentetzarako<br />
hauteskundeekin batera egiteagatik kanpainako beste gaiek<br />
protagonismoa ken ziezaioketela ohartarazi zuten bozketa aurretik,<br />
baina hori ez zen larriena taldearentzat, beste hauxe bai: erreferendumak<br />
baiezkoaren botoa eskatu zuen soilik. Ez zen ezezkoaren paperik<br />
egon. Baiezkoa ez ematea ezezkotzat jo zuten, eta erreferendumaren<br />
berri ez zuenak, beraz, nahi gabe ezetzaren alde egin zuen. Herritarren<br />
%53k ez zuten baiezko papera sartu. Baina boz haietan Jose Mujica<br />
aukeratu zuten presidente izateko herritar gehienek, eta hark legea<br />
bertan behera uztearen aldeko jarrera erakutsi zuen hasieratik. Orain<br />
haren alderdiak bideratu du prozesua, eta herritarren nahiaren kontra<br />
egitea leporatu diote 31 senatarietatik 15ek.<br />
Iraungitze Legearen ordenamendu juridikoaren arabera, 1985eko<br />
martxoaren 1 arte poliziek eta militarrek egindako delituen kasuak<br />
ezin dira ez zabaldu ez epaitu. Gertatu zena ikertzeko modu bakarra<br />
dago: legea bera bertan behera uztea. Kasu konkretuak epaitu dituzte,<br />
Iraungitze Legea horietan banan-banan Konstituzioaren kontrakotzat<br />
jota, baina ez orokorrean. Harrigarriena da legea bertan behera<br />
uzteko prozesua jotzen dutela batzuk Konstituzioaren kontrakotzat,<br />
ez hura egitea eta aplikatzea, ez kriminalari nahierara aritzeko eta 250<br />
lagun desagerrarazteko eman zion inpunitatea. Eduardo Galeano<br />
idazleak azken erreferendumean «preso dagoen demokraziaren askatasuna»<br />
eskatu zuen, «betiko belztasunera eta ahanzturara garamatzan<br />
lege gaixo honen abolizioa». Justizia. Demokrazian urrats bat ez<br />
bada hori, zer da ba?<br />
DLaburrak<br />
Hamar militar hil dituzte<br />
Afganistanen<br />
KABUL ›Bost soldadu afganistandar<br />
eta beste bost atzerritar<br />
hil zituzten atzo atentatu suizida<br />
batean, Laghmanen. Gambert<br />
baseko eztandak zauritu<br />
asko ere eragin ditu. Afganistango<br />
armadako ordezkariak<br />
eta NATOkoak bilera egiten ari<br />
zirela gertatu zen leherketa.<br />
Urtebetean basean lanean<br />
aritu den Abduk Gahano da suizidatu<br />
dena, jakinarazi dutenez.<br />
Irudia qKuba<br />
Presidentea hautatzeko<br />
bozak izan dira Nigerian<br />
Atzoko egunarekin duela mende erdi sartu ziren<br />
CIAk kontratatutako mertzenarioak Kubako<br />
Bahia de Cochinosen. AEBen asmoa uhartea<br />
okupatzea zen, baina baliatu zituzten 150 kubatar<br />
erbesteratuak ez ziren nahikoa izan, eta 72 ordu<br />
LAGOS ›Goodluck Jonathan<br />
Nigeriako presidentea eta datorren<br />
legealdirako Alderdi Demokratiko<br />
Popularreko hautagaia<br />
izan zen lehenetakoa botoa<br />
ematera joaten atzo. Joan den<br />
asteko Legebiltzarrerako bozetan<br />
baino jende gutxiagok hartu<br />
zuen parte bozketan. Hauteskunde<br />
material falta eta adingabeak<br />
bozkatzera joan izana<br />
nabarmendu zituzten, baina<br />
gainerakoan nahiko lasaia izan<br />
zen eguna. Joan den asteko<br />
Legebiltzarrerako bozetan 39<br />
lagun hil zituzten.<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 19<br />
Mundua ‹ Harian<br />
Serbiako oposizioa kalera<br />
atera da bozak eskatzera<br />
BELGRAD ›Gobernuaren kontrako<br />
protesta egin zuten milaka<br />
herritarrek atzo Belgraden<br />
hauteskunde aurreratuak eskatzeko.<br />
Tomislav Nikolic oposizioko<br />
buruak atzo bertan gose<br />
greba hasi zuela esan zuen jendetzaren<br />
aurrean, Gobernuak<br />
hauteskundeetara deitu bitartean.<br />
Boris Tadic presidenteak,<br />
berriz, ez dituela bozak aurreratuko<br />
esan du, 2012an izango direla,<br />
aurreikusi bezala. Dena<br />
den, azkenaldian oposizioa egiten<br />
ari den presioagatik aurreratu<br />
ditzakeela uste dute adituek.<br />
PLAYA GIRONGO GARAIPENA GOGOAN<br />
borrokan izan ondoren, Playa Giron izan zen erasotzaileek<br />
zapaldu zuten azken gunea. Argazkian,<br />
50. urteurrena eta iraultzaren izaera sozialista aldarrikatzeko<br />
atzo egin zen desfilea, Habanako<br />
Iraultzaren Plazan. ALEJANDRO ERNESTO/ EFE
20 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Kirola›<br />
Pilota DEPELen Binakako Txapelketako finala<br />
Xala izan da binakako txapelketako pilotaririk onena, eta gaurko finalean haren jarduna izango da gako<br />
nagusietako bat. Berarekin txapeldun izandako hiru atzelariek Lekuinekoaren jokoaren bilakaera goratu dute.<br />
Jenio baten disekzioa<br />
Imanol Magro Donostia<br />
Lasai irtengo da gaur kantxara,<br />
ziur. Ez omen delako<br />
finaletan urduritzen<br />
diren horietakoa. «Pilotari<br />
argia da, eta naturaltasunez<br />
bizi ditu finalak», Xalari buruz<br />
mintzo da Aitor Zubieta, iaz lekuindarrarekin<br />
txapeldun izan<br />
zen atzelaria eta egun haren botillero<br />
dena. Xala baita finaleko<br />
gako handietako bat. Txapelketa<br />
bikaina jokatu du Barriolaren alboan,<br />
dagoeneko irabazia du pilotari<br />
onenaren saria, eta gaur berak<br />
hartu beharko du ardura, Beroizen<br />
alboan, Olaizola II.ari eta<br />
Beginori irabazi eta binakako laugarren<br />
txapela janzteko.<br />
«Beroizekin jokatzeak mesede<br />
egingo dio, berak gehiago sartu<br />
beharko duelako». Pedro<br />
Martinez de Eulateren<br />
ustea da,<br />
2007an Xalarekin<br />
txapela irabazitakoarena.«Binakakotxapelketarik<br />
onena jokatu<br />
du, ardura hartuz. Gogoratzen<br />
naiz 2007an Etxanizek<br />
eta biok animatu egin behar genuela<br />
sar zedin, baina aurten berak<br />
eman du aurrerapauso hori».<br />
Oskar Lasa 2002an izan zen txapeldun<br />
Xalarekin, eta antzeko iritzia<br />
du. «Bera izan da txapelketako<br />
pilotaririk onena, eta iaz ere<br />
bai. Aurten, asko lagundu dio Barriolari».<br />
Xalarekin jokaturiko txapelke-<br />
taz gogoratzen hasi da Lasa. «Ez<br />
nuen ezagutzen. Banekien ezkerra<br />
zela eta airez ondo jokatzen<br />
zuela, baina ezer gutxi gehiago.<br />
Ezberdina zen, arraroa. Eta harritu<br />
ninduen: nik ez nuen espero<br />
hainbeste jokatuko zuenik». Eulatek<br />
ere gogoan du nola ekin zion<br />
bideari 2007an. «Lehen hiru partidak<br />
Chafeek jokatu zituen, eta<br />
Yves gero sartu zen. Bi urte<br />
txar paseak zituen, lesio<br />
askorekin, eta<br />
batere konfiantzarik<br />
gabe zegoen.<br />
Ez zen<br />
errematera<br />
sartzen, eta<br />
Xala, luze-luze eginda,<br />
pilota kontrakantxatik<br />
bueltatu nahian, aurtengo<br />
binakako txapelketan.<br />
ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />
partidak asko gogortzen zitzaizkigun.<br />
Batez beste, 800 pilotakadatik<br />
gora jotzen genituen partidako,<br />
eta 1.200eko bat jokatu genuen<br />
Zornotzan».<br />
Bilakaera agerikoa izan da Xalaren<br />
jokoan. Entrenamendu ordu<br />
asko izan dira, eta Ladutxeren<br />
errepikapen behartuek fruitua<br />
eman dute. Atzelariek sumatu<br />
dute beste inork baino hobeto.<br />
«Erregularragoa da»,<br />
azaldu du Lasak. «Lehen<br />
ere oso ona zen<br />
binaka, baina<br />
orain maila horri<br />
eustea lortu du.<br />
Fisiko aldetik ere indartsuagoa<br />
da; nabaritzen zaio. Lehen, beti zegoen<br />
minez; orain, gogorragoa<br />
da». Zubietak, berriz, arlo psikologikoan<br />
ikusi du aurrerapausoa.<br />
«Zaildu egin da. Helduago ikusi<br />
dut aurten. Lehen, hotzagoa zen;<br />
orain, gehiago sartzen da partidan,<br />
eta lehenago. Inoiz baino hobeto<br />
dago, eta lanari muzin egiten<br />
ez badio, punta-puntako aurrelaria<br />
da».<br />
Xala hiru bikotekiderekin izan<br />
da txapeldun, Zubieta, Eulate eta<br />
Lasarekin, eta Barriolarekin ere<br />
iritsi da finalera. Zubietak, Eulatek<br />
eta Lasak, gainera, oso ezau-<br />
garri desberdinak dituzte. Hor datza<br />
bertute handienetako bat, egokitzeko<br />
erraztasunean. Finalean<br />
dohain hori oso garrantzitsua<br />
izango da Beroizekin moldatzeko.<br />
«Yves, teknika aldetik, oso ona da.<br />
Hainbat dohain ditu, eta modu askotara<br />
joka dezake. Horregatik du<br />
halako atzelari eta titulu bilduma»,<br />
goraipatu du Eulatek. «Yvesekin<br />
jokatzea oso erraza da. Bera<br />
ondo moldatzen da atzelari guztiekin,<br />
baina hein handi batean<br />
berak ematen dituen erraztasunengatik<br />
da», gehitu du Lasak.<br />
Baina zergatik da erraza berarekin<br />
jokatzea? Zubietak eman<br />
du azalpen luzeena. «Asko gustatzen<br />
zait nola jokatzen duen, asko<br />
errespetatzen dituelako atzelariaren<br />
lana eta tokia. Atzelaria ez<br />
duzu hozten utzi behar, eta noizean<br />
behin pilota ona utzi behar diozu<br />
joka dezan. Atzelariari jokarazi<br />
egiten dio, hori da kontua. Badaude<br />
beste batzuk pilota<br />
guztietara sartzen direnak, eta pilota<br />
txarrak uzten dituztenak bakarrik,<br />
edota gaizki aukeratu<br />
eta euren burua saltzen dutenak».<br />
Lasak ere teknikoki<br />
arrazoitu du.
Osasunak eta Athleticek derbia jokatuko dute<br />
22›› gaur Iruñean. Realak Sporting hartuko du 26››<br />
Pilota DEPELen Binakako Txapelketako finala<br />
«Gozamena da berarekin jokatzea.<br />
Bolearekin pilota txar asko<br />
kentzen ditu. Atzelariak atzerago<br />
joka dezake berarekin. Boleaz<br />
gain, oso ondo kokatzen da eta<br />
kantxa asko betetzen du».<br />
Bostean, ‘kieto’<br />
Xalari buruz hitz egitean finalak<br />
datozkie burura ezinbestean; hiruretako<br />
inork ez ditu ahaztu.<br />
Lasa 2002koaz mintzo da, Olaizola<br />
I.a-Ruizen aurkakoaz. «Bostean<br />
jarri ginen biok, eta ‘hemendik<br />
ez da ezta pilota bat pasako, e!’<br />
esan nion. Biok boleaz, dinbi-danba,<br />
eta kieto. Larrua bueltaturiko<br />
piloten garaia zen; primeran zetorkigun<br />
bioi. Finalean ondo hasi<br />
ginen, erraz irabaziz, eta Yvesek<br />
pilotakada jo zion buruan Asierri.<br />
Orduan, eurak suspertu ziren,<br />
eta bukaera estua izan zen».<br />
Eulate, berriz, inoiz ez da 15.<br />
tantoaz ahaztuko. «Ondo hasi ondoren,<br />
Olaizola I.a eta Beloki aurretik<br />
jarri ziren, 17-14. Gure hamabosgarren<br />
tantoa oso gogorra<br />
izan zen, eta leher eginda nengoen<br />
arren, nire pilotakada batekin<br />
lortu genuen. Tanto hark indarra<br />
eman zigun». Zubietak, azkenik,<br />
iaz gauzak garbi zituztela du gogoan.<br />
«Argi genuen nola jokatu<br />
behar genuen, eta partida osoan<br />
eutsi genion. Alde horretatik, taxuz<br />
jokatu genuen finalean,<br />
arrastotik irten gabe».<br />
Pilotariaz mintzo dira, baina,<br />
horrez gain, laguna ere badute.<br />
Zer moduzkoa ote da frontoitik<br />
kanpo. «Tipo itzela», oihukatu du<br />
Zubietak. «Lagun handiak gara,<br />
eta oso azkarra da. Jende asko<br />
dauka engainatuta, despistatu<br />
itxura du, baina oso azkarra da».<br />
Eulate da hiruretan berarekin<br />
tratu gutxien duena egun, baina<br />
ondo mintzo da. «Oso pertsona<br />
adeitsua da. Harreman ona dugu.<br />
Erraza da berarekin ondo moldatzea».<br />
Lasak ezagutzen du Xala<br />
hobekien; urteak dira. «Denetarik<br />
egin dut berarekin: oporretan<br />
joan, eskiatzera, golfean jokatzera<br />
berarekin eta Panpirekin… lagun<br />
handia da. Hori bai, norbaitekin<br />
egon nahi ez duenean, despistatu<br />
plantak egiten ditu, karkar…<br />
Oso jatorra da, eta berarekin<br />
ez zara aspertzen».<br />
‘‘<br />
Bosgarren koadroan<br />
gelditu ginen, biok<br />
boleaz; handik ez zen<br />
pasatzen pilota»<br />
OSKAR LASA<br />
2002an Xalarekin txapeldun izandakoa<br />
Etxanizek eta biok<br />
animatu behar genuen<br />
sar zedin. Aurten berak<br />
eman du pauso hori»<br />
PEDRO MARTINEZ DE EULATE<br />
2007an Xalarekin txapeldun izandakoa<br />
Jende asko dauka<br />
engainatuta, despistatu<br />
itxura du, baina oso<br />
azkarra da, tipo itzela»<br />
AITOR ZUBIETA<br />
2010ean Xalarekin txapeldun izandakoa<br />
Pena izan da<br />
Analisia<br />
Pedro Martinez de Eulate<br />
2006 eta 2007ko binakako txapelduna<br />
P<br />
ena da Abelek ezin finala<br />
jokatzea. Hain txapelketa<br />
luzea izan ondoren finala<br />
astebete edo hamabost egunez ez<br />
atzeratzea ez zait bidezkoa iruditzen.<br />
Enpresek arrazoi ekonomikoengatik<br />
direla esan dute, baina<br />
ez dute uste atzerapenak hainbesteko<br />
kalterik eragingo zuenik.<br />
Atzera zitekeela uste dut, pentsaezina<br />
zen ez atzeratzea. Abel hurrengo<br />
astean agian ez legoke jokatzeko<br />
moduan, eta enpresaren<br />
erabakia ez da erraza, baina merezi<br />
zuen. Pena da, era berean,<br />
txapelketa bat hala bukatzea, polemikak<br />
eztanda eginez. Hori bai,<br />
ez dezatela arautegia aitzakiatzat<br />
erabili, nahi duten bezala erabili<br />
izan baitute.<br />
Pena da finaleko zutabea finalean<br />
ariko ez denari buruz hitz<br />
egiten aritzea ere. Egun batetik<br />
bestera Beroiz gaztea bihurtu da<br />
protagonista, eta nik berarengan<br />
I. M. Donostia<br />
Bilbon, pilota profesionaleko final<br />
bat jokatuko du gaur, 54 urte<br />
geroago (17:00, ETB1). Aimar<br />
Olaizolak eta Aritz Beginok Yves<br />
Salaberri Xala-ren eta Mikel Beroizen<br />
aurka jokatuko dute, Bizkaia<br />
pilotaleku berrian. Apustuek<br />
Asegarcekoak jotzen dituzte<br />
faborito: 100-60ri; baina pronostikoa<br />
ez da erraza; aurkariak sasoi<br />
betean daude. Xala, txapelketako<br />
pilotari onena izan da, eta Beroiz<br />
bikaina aritu da jokaturiko azken<br />
enpresa partidetan —Abel Barriolaren<br />
ordez ariko da—.<br />
Garcia Ariño I.ak buruz buruko<br />
finala Arriaran II.ari 22-11 ira-<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 21<br />
Itxakok bost golen aldeari eutsi behar dio gaur<br />
Hungarian, Txapeldunen Ligako finala jokatzeko<br />
sinesten dut. Pilotari segurua da,<br />
eta oso sasoi onean dago. Beste<br />
edozein partida balitz, ez nuke zalantzarik<br />
izango, baina final bat<br />
da... Litekeena da azken egunetan<br />
lo gutxi egin izana, eta zirimolatik<br />
kanpo gelditzea zaila da. Gakoa<br />
bere hasiera izango da: ondo<br />
hasten bada, urdinek asko daukate<br />
irabazita. Dena den, ezin dugu<br />
ahaztu Beginoren lehen finala<br />
dela ere. Eskarmentu handiagoa<br />
du, baina ikusteko dago kirioei<br />
eutsiko dien.<br />
Aurrelariekin zalantza gutxiago<br />
ditut. Olaizolak berea emango<br />
du, eta ondo jokatuko du, belaunaren<br />
erruz oraindik bete-betean ez<br />
dagoen arren. Ez du kale egingo.<br />
Xalari buruz... Izen gutxiagoko<br />
atzelari batekin aritzeak mesede<br />
egingo diola uste dut. Benetan<br />
diot, jokoan gehiago sartzera eta<br />
ausartago jokatzera behartuko<br />
baitu, eta horrek mesede egingo<br />
dio. Txapelketan bikain jokatu du.<br />
Iragarpenekin hasita, eta apustu<br />
egitera behartuko banindute,<br />
Xala-Beroizen alde egingo nuke,<br />
baina oso zaila da esatea: bi atzelarientzat<br />
lehen finala da, 3.000<br />
ikusle... Irabazten dutenek irabazten<br />
dutela, zoriondu ahal izango<br />
ditut, Bilbon egongo naizelako<br />
gaur, irrati esatari. Beraz, kazetari<br />
artean aurkituko nauzue.<br />
54 urte geroago, finalak<br />
Bilbora itzuliko dira gaur<br />
Olaizola II.a eta<br />
Begino dira faborito<br />
apustuetan: 100-60ri;<br />
baina aurkariak sasoi<br />
bikainean daude<br />
bazi zionetik ez da finalik jokatu<br />
Bilbon. 1957an izan zen hura, eta<br />
Deportivon altxatu zituen besoak<br />
Axpeko pilotariak. Denbora asko<br />
igaro da, eta partidak ikusmin<br />
handia sortu du. Pilotalekuko<br />
3.000 eserlekuak berehala saldu ziren<br />
bere garaian. Beroizek azken<br />
egunetan komeriak izan ditu Barriolak<br />
emaniko sarrerak saltzeko,<br />
baina, hala ere, pilotalekua<br />
bete egingo da.<br />
Pilotariei dagokienez, bi atzelarientzat<br />
Lehen Mailako aurreneko<br />
finala da. Aurrelariak, berriz,<br />
zailduagoak daude. Xalak binakako<br />
hiru jokatu eta irabazi ditu.<br />
Olaizola II.ak hiru jokatu ditu, eta<br />
bakarra irabazi; 2008an, Mendizabal<br />
II.arekin batera. Bi bikote<br />
hauek hiru aldiz neurtu dituzte<br />
indarrak txapelketan, baina ez<br />
dira oso erreferentzia baliagarriak,<br />
ordukoetan Xalak beste<br />
atzelari bat zuelako. Zabaleta ordezkoarekin<br />
irabazi zuen hiru<br />
partidetako bakarra.<br />
DLaburrak<br />
Idoatek Lehen Mailako<br />
Buruz Burukoa jokatuko du<br />
ESKU-HUSKA ›Idoatek Lehen<br />
Mailako Buruz Burukoan aritzeko<br />
txartela lortu zuen herenegun,<br />
Soraluzen, Laskurain herritarrari<br />
22-10 irabazita. Nafarra<br />
bikain aritu zen erasoan zein<br />
defentsan, eta ez zuen arazo<br />
handirik izan partida irabazteko.<br />
Beraz, etziko aurkezpenean<br />
izango da, Bilbon, enpresako<br />
beste zazpi pilotarirekin batera.<br />
Ibarrola-Jeannots bikotea<br />
finalean sartu da<br />
TRINKETA ›Ibarrola eta Jeannots<br />
Binakako Txapelketako<br />
finalean sartu ziren herenegun,<br />
Arrangoitzen, Intxausperi eta<br />
Ezkurra II.ari 40-30 irabazita.<br />
Partida ona eta gogorra jokatu<br />
zuten bi bikoteek, baina irabazleak<br />
osoago heldu ziren azken<br />
txanpara, eta merezita lortu<br />
zuten garaipena.<br />
Berasaluze VIII.a izan da<br />
onena Labriteko jaialdian<br />
ESKU-HUSKA ›Berasaluze<br />
VIII.ak hamabost tanto egin<br />
zituen atzo Apraizen laguntzaz,<br />
Bengoetxea VI.aren eta Zabalaren<br />
aurka (22-16), Iruñeko<br />
Labrit pilotalekuan. Berrizkoa<br />
ez zen ongi hasi, baina erditik<br />
aurrera erakustaldia eman<br />
zuen. Leitzarra ere fresko dago<br />
buruz buruko txapelketarako.<br />
G Jaialdiak<br />
OSTIRALEKO EMAITZAK<br />
pSoraluze. Ongai-Arruti 17; Jaunarena-Merino<br />
22. Laskurain 10;<br />
Idoate 22.<br />
ATZOKO EMAITZAK<br />
pIruñea. Diaz-Peñagarikano<br />
22; Lemuno-Zearra 7. Berasaluze<br />
VIII.a-Apraiz 22; Bengoetxea<br />
IV.a-Ibai Zabala 16.<br />
pGalarreta. Endika-Zubiri 35;<br />
Etxabe II.a-Barrenetxea IV.a 26.<br />
Ezkurra-Aizpurua II.a 40; Urriza-<br />
Ion 39. Urtasun-Urrutia I.a 40;<br />
Uterga-San Miguel 25.<br />
GAURKO PARTIDAK<br />
pBilbo (17:00, ETB1). Retegi<br />
Bi-Pascual / Olaetxea-Patxi<br />
Ruiz. Olaizola II.a-Begino / Xala-<br />
Beroiz. Leiza-Eskudero / Ongai-<br />
Larrinaga.
22 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Kirola ›<br />
Baloia Ricardo Lopezen atera sartzear,Carlos Gurpegik buruz jo ondoren,Athleticek eta Osasunak lehen itzulian San Mamesen jokatutako partidan. MIGUEL TOÑA / EFE<br />
Bi helburu eta premia bakarra<br />
Osasunak eta Athleticek puntuen beharra<br />
dute derbian, batek mailari lehenbailehen<br />
eusteko eta besteak Europan aritzeko<br />
Azken egunetan polemika izan arren, festa<br />
giroa ziurtatuta egongo da gaur harmailetan<br />
Asier Legarda-Ereño Iruñea<br />
Haritz Gallastegi Bilbo<br />
Iruñean, azken egunetan, gutxi<br />
hitz egin da Athleticen aurkako<br />
partidak Osasunarentzat duen<br />
garrantziaz. Ostegunean, Lezaman,<br />
Carlos Gurpegik ezbaian jarri<br />
zuen Osasunaren harrobiko lana,<br />
eta ostiralean, Osasunako presidente<br />
Patxi Izkok salatu egin zituen<br />
jokalariaren hitzak, «ezagutza<br />
faltaren ondorio» zirela<br />
argudiatuz. Derbiaren atarian, giroa<br />
berotu egin da, baina gorritxoek<br />
ezin dute horretan pentsatu.<br />
Mailari eusteko lehian puntu premian<br />
dira nafarrak, eta helburua<br />
lortzeko behar diren puntuak batzea<br />
ez den beste ezertan ezin dute<br />
jarri arreta Jose Luis Mendilibarren<br />
jokalariek. Athleticen aurkako<br />
partidaren ostean, sei partida<br />
besterik ez da faltako sasoia<br />
amaitzeko, eta partida gogorrak<br />
dauzka Osasunak: Bartzelonaren,<br />
Zaragozaren eta Getaferen<br />
aurka jokatu beharko dute gorritxoek<br />
etxetik kanpo, eta Valentzia,<br />
Sevilla eta Vila-real hartuko<br />
dituzte Nafarroako Erresuman.<br />
Jaisteko postuekiko bost punturen<br />
aldea dute gorritxoek, txapelketa<br />
amaitzeko zazpi partida falta<br />
direla, baina azken txanpan estutasunik<br />
izan nahi ez baldin badute,<br />
puntuak batzen jarraitu beharra<br />
daukate, eta Athleticen aurka<br />
hiru puntuak lortzea oso garrantzitsua<br />
izango litzateke. Horretan<br />
soilik pentsatu behar dute gorritxoek,<br />
azken bi porroten ostean<br />
askok uste duten baino garrantzi-<br />
G Osasuna G Athletic<br />
Entrenatzailea: Jose Luis Mendilibar<br />
s<br />
Nelson<br />
s<br />
Cejudo<br />
s<br />
Sergio<br />
s<br />
Puñal<br />
s<br />
Ricardo<br />
s<br />
Soriano<br />
s<br />
Flaño<br />
s<br />
Nekunam<br />
s<br />
Kike Sola<br />
s<br />
Monreal<br />
s<br />
Camuñas<br />
Gol TV / C+L<br />
19:00 N. Erresuma (19.800 ikusle) Paradas Romero<br />
tsuagoa baita derbia Osasunarentzat.<br />
Atzo Mendilibarrek adierazi<br />
zuenez, azken egunetako adierazpen<br />
aldrebesek ez dute eraginik<br />
izango, eta badirudi jokalariek behar<br />
den tokian jarrita daukatela<br />
arreta: «Aste normala izan da guretzat,<br />
jokalariak ondo aritu dira<br />
lanean, eta egia da taldearen inguruan<br />
gauzak berotu egin direla,<br />
baina kazetarien, zuzendarien<br />
eta zaleen gauzak dira horiek. Jokalariek<br />
ez diete garrantzirik<br />
Entrenatzailea: Joaquin Caparros<br />
s<br />
Iraola<br />
s<br />
Ekiza<br />
s<br />
Gurpegi<br />
s<br />
David Lopez<br />
s<br />
Toquero<br />
Espainiako Liga<br />
s<br />
Iraizoz<br />
s s<br />
Amorebieta Castillo<br />
s<br />
Orbaiz<br />
s<br />
Llorente<br />
s<br />
Muniain<br />
ematen adierazpen horiei, eta entrenatzaileok<br />
ere ez. Partida beroa<br />
izango dela uste dut nik ere,<br />
baina ez partidaren atarian esan<br />
diren gauzengatik, Athleticen eta<br />
Osasunaren arteko partidak beti<br />
partida beroak izaten direlako<br />
baizik», esan zuen atzo entrenatzaile<br />
zaldibartarrak. Azken egunetako<br />
polemikari buruz hitz egiterik<br />
ez zuen nahi Osasunako entrenatzaileak,<br />
kazetariak horretan<br />
ahalegindu arren. Zorionez,<br />
Mendilibarrek badaki zelaian egi-<br />
ten dutena dela garrantzia duen<br />
gauza bakarra. Hori bai, argi utzi<br />
zuen Gurpegi ezagutzen duela eta<br />
«mutil jatorra» dela.<br />
Fernando Llorente ondo zaintzearen<br />
garrantziaz ere mintzatu<br />
zen zaldibartarra, baina Athleticek<br />
beste arma asko dituela ere<br />
eman zuen aditzera Mendilibarrek,<br />
eta Iker Muniainen eta Gaizka<br />
Toqueroren lana nabarmendu.<br />
Llorente zaintzeko, Sergio hasierako<br />
hamaikakora itzul daiteke,<br />
bete baitu Sportingen aurka<br />
partida bateko zigorra, baina Osasunako<br />
entrenatzaileak ez du argitu<br />
hamaikakoa zein izango den,<br />
eta «buruarekin eta bihotzarekin»<br />
jokatzearen garrantzia nabarmendu<br />
zuen. Sergio ez ezik,<br />
Fernando Soriano ere hamaikakora<br />
itzultzeko moduan da. Molinonen<br />
jokatzerik ez zuen izan, tripetatik<br />
ez zebilelako ongi, baina<br />
derbian lotura lanak egin ditzake<br />
berriz Sorianok, Kike Solaren<br />
atzean kokatuta.<br />
Osasunako zaleek peñen eguna<br />
ospatuko dute gaur, eta derbia hasi<br />
aurretik hainbat ekitaldi antolatu<br />
dituzte gorritxoen zaleek. Nafarroako<br />
Erresumako harmailak<br />
ez dira erabat beteko, baina giroa<br />
ziurtatuta dago.<br />
Athletic,zalantza askorekin<br />
Athleticek ere asko du jokoan astebetean<br />
jokatuko duen lehen<br />
derbian. Hala ere, ez da neurketa<br />
erabakigarria. Jakinekoa da alde
G Sailkapena<br />
LEHEN MAILA<br />
32. jardunaldia<br />
Atzo Emaitza<br />
Getafe-Sevilla 1-0<br />
Malaga-Mallorca<br />
Almeria-Valentzia<br />
R. Madril-Bartzelona<br />
3-0<br />
Gaur Ordua TB<br />
Reala-Sporting 17:00 O.I.<br />
Levante-Hercules 17:00 O.I.<br />
Deportivo-Racing 17:00 O.I.<br />
Osasuna-Athletic 19:00 GolTV / C+L<br />
Espanyol-At. Madril 21:00 C+<br />
Bihar Ordua TB<br />
Vila-real-Zaragoza 21:00 GolTV / O.I.<br />
Sailkapena<br />
Puntuak J I B G<br />
p 1. Bartzelona 84 31 27 3 1<br />
p 2. Real Madril 76 31 24 4 3<br />
p 3. Valentzia 60 31 18 6 7<br />
p 4. Vila-real 54 31 16 6 9<br />
p 5. Sevilla 46 31 13 7 11<br />
p 6.Athletic 45 31 14 3 14<br />
7. At. Madril 45 31 13 6 12<br />
8. Espanyol 44 31 14 2 15<br />
9. Mallorca 39 31 11 6 14<br />
10. Levante 39 31 11 6 14<br />
11. Sporting 38 31 9 11 11<br />
12. Racing 37 31 9 10 12<br />
13.Reala 35 31 11 2 18<br />
14.Osasuna 35 31 9 8 14<br />
15. Deportivo 35 31 8 11 12<br />
16. Getafe 34 31 9 7 15<br />
17. Zaragoza 33 31 8 9 14<br />
p 18. Hercules 30 31 8 6 17<br />
p 19. Malaga 30 31 8 6 17<br />
p 20. Almeria 26 31 5 11 15<br />
pTxapeldunen Ligara p Europako Ligara<br />
pBigarren Mailara<br />
*atzoko partidak kontuan hartu gabe<br />
33. jardunaldia (api. 22-23-24)<br />
Larunbata Ordua TB<br />
Valentzia-Real Madril18:00 GolTV / C+L<br />
Bartzelona-Osasuna20:00 GolTV / C+L<br />
Athletic-Reala 22:00 La Sexta<br />
Igandea Ordua TB<br />
Mallorca-Getafe 17:00 O.I.<br />
Sporting-Espanyol 17:00 O.I.<br />
Hercules-Deportivo 17:00 O.I.<br />
Racing-Malaga 17:00 O.I.<br />
At. Madril-Levante 19:00 GolTV / C+L<br />
Sevilla-Vila-real 21:00 C+<br />
Astelehena Ordua TB<br />
Zaragoza-Almeria 21:00 GolTV / O.I.<br />
handia dagoela mailari eusteko<br />
borrokan dauden taldeek duten<br />
presioaren eta Europan jokatu<br />
nahi duten taldeek dutenaren artean.<br />
Askoz ere nekezagoa da Osasunak<br />
duen premiari aurre egitea.<br />
Hala ere, Athleticentzat ere<br />
neurketa garrantzitsua da. Zazpi<br />
onenen artean ez sailkatzea porrota<br />
izango litzateke zuri-gorrientzat.<br />
Bizkaiko taldeak ez du<br />
urtero izaten Europan jokatzeko<br />
aukera. Horregatik da garrantzitsua<br />
denboraldi honetan duen aukera<br />
aprobetxatzea. Hurrengoa<br />
noiz izango duen inork ez dakielako.<br />
Taldeak berez duen premia oztopoa<br />
izan daiteke antsietatea eta<br />
garaipen gosea egoki kudeatzen<br />
ez badira. Joaquin Caparrosen<br />
taldearen bigarren traba aurrean<br />
izango duen taldea eta Nafarroako<br />
Erresumako harmailetan<br />
egongo den giroa izango dira. Bistan<br />
da Osasunako zaleek ez dutela<br />
gustuko Athletic. Nabarmen<br />
ikusten da hori zelaian. Eta giro<br />
bero horretan jakin egin behar da<br />
jokatzen. Jokalari batzuk kikildu<br />
egiten dira, eta beste batzuk hazi<br />
egiten dira. Caparrosek, esaterako,<br />
gustuko ditu gisa horretako<br />
neurketak. «Nafarroako Erresuman<br />
futbol giroa egoten da. Kolorea<br />
izaten dute han jokatzen diren<br />
neurketek». Ikusi egin behar nola<br />
egiten dioten aurrera giro horri<br />
Gurpegik, Iker Muniainek eta David<br />
Lopezek, besteak beste. Hainbat<br />
arrazoi tarteko, zaleen ahotan<br />
egongo dira.<br />
Harmailetan egongo diren jarraitzaileen<br />
antzeko sua izango<br />
duen talde bat espero du Athleticek<br />
aurrean. Jokaldi bakoitzean<br />
barruan duen guztia emango<br />
duen talde bat, hain zuzen ere.<br />
Athletic arnasa barik lagatzen<br />
ahaleginduko da Osasuna. Beraz,<br />
gutxienez gogo eta bizitasun berberarekin<br />
zelairatu beharko dira<br />
Caparrosek entrenatzen dituen<br />
jokalariak neurketa aurrera ateratzeko.<br />
Jokoari dagokionez, berriz,<br />
azken hilabete bietan baino<br />
zerbait gehiago erakustea komeni<br />
da. Azken bederatzi norgehiagoketan<br />
zazpi puntu baino ez ditu<br />
eskuratu talde zuri-gorriak. Ez da<br />
kasualitatea. Zelaian ikusi denaren<br />
isla da.<br />
Llorenteren jokoaren beherakada<br />
da Athleticek dituen arazoen<br />
arrazoi nagusietako bat.<br />
Aurrelariak berea eman duenean,<br />
puntu asko lortu ditu Athleticek.<br />
Aurrelariak txarto jokatu<br />
duenean, aldiz, taldeak galdu<br />
egin du eraginkortasuna. Llorenteren<br />
ustez, «nekeak» eragin du<br />
bere makalaldia —bost jardunaldi<br />
daramatza golik sartu barik—.<br />
Entrenatzailearen aburuz, «beste<br />
kontu batzuk» egin diote min taldeko<br />
golegileari. «Munduko<br />
Kopa amaitu zenetik guztion<br />
ahotan egon da. Horrek asko<br />
ahultzen du bat. Orain arte oso<br />
ondo erantzun du. Buruz mutil<br />
gogorra dela erakutsi du. Esku<br />
artean dugun informazioak argi<br />
erakusten du fisikoki ondo dagoela».<br />
Llorenteren ekarpena izango<br />
da gaurko derbiko giltzetako bat.<br />
Aurrelari zuri-gorria da zelaian<br />
egongo direnen artean neurketa<br />
bere kabuz erabaki dezaketen<br />
apurrenetakoa. Gainerako taldekideei<br />
dagokienez, bi aldaketa<br />
egin ditzake Caparrosek. Atzealdean,<br />
baliteke Fernando Amorebietak<br />
jokatzea, Mikel San Joseren<br />
partez. Iurretarra jokalari oldarkorra<br />
da, eta asko eman diezaioke<br />
defentsako lanean taldeari.<br />
Zelai erdian, berriz, David<br />
Lopezen, Gurpegiren eta Ander<br />
Iturrasperen artean bi postu daude<br />
jokoan. Euskarri bizkaitarrak<br />
du hamaikakotik kanpo geratzeko<br />
arriskua.<br />
Diego Ifran eta Mikel Aranburu, Realak Herculesen aurka jokatutako partidan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Benetako beharra dauka<br />
G Reala<br />
Entrenatzailea: Martin Lasarte<br />
O.I.<br />
17:00<br />
s<br />
Bravo<br />
s s<br />
C. Martinez M. Gonzalez<br />
s s<br />
s<br />
Rivas Aranburu<br />
s<br />
Prieto<br />
Ifran<br />
s<br />
Tamudo<br />
Anoeta<br />
32.000 ikusle)<br />
G Sporting<br />
Entrenatzailea: Manuel Preciado<br />
s<br />
Juan Pablo<br />
s<br />
Lora<br />
s<br />
Diego Castro<br />
Espainiako Liga<br />
s<br />
Botia<br />
s<br />
Eguren<br />
Aspaldiko partez<br />
partida bat irabazi<br />
eta 38 puntu iritsi<br />
nahi ditu Realak,<br />
Sportingen aurka<br />
Xabier Lopetegi Donostia<br />
s s<br />
Demidov Estrada<br />
s<br />
I. Hernandez<br />
s<br />
Rivera<br />
s<br />
Andre Castro<br />
s<br />
Barral<br />
s<br />
Griezmann<br />
Iglesias<br />
Villanueva<br />
s<br />
J. Angel<br />
s<br />
De las Cuevas<br />
Ligako talderik txarrena izan da<br />
azken boladan Reala. Hala diote<br />
emaitzek, eta jokoari begiratuta<br />
ere, kosta egiten da azken zazpi<br />
jardunaldietan bera baino ahulago<br />
aritu denik aurkitzea. Hasieran<br />
pentsa zitekeen zorte kontua<br />
zela eta baloia lehen itzulian bezain<br />
erraz ez zela sartzen. Kezkatzeko<br />
aparteko motiborik ez zegoela,<br />
alegia. Partidak jokatu ahala,<br />
ordea, beherakada galanta izan<br />
du talde txuri-urdinak, eta azken<br />
bi jardunaldietan oso eskas aritu<br />
da, Hercules eta Atletico Madrilen<br />
aurka. Zaila da onartzea, gauzak<br />
zeinen ondo zihoazen ikusita,<br />
baina bigarren itzulian beti dago<br />
hondoratzen den talderen bat, eta<br />
Realari egokitzen ari zaio sasoi<br />
honetan, Getaferekin batera.<br />
Ondorioz, denboraldi honetan<br />
lehenengo aldiz, beharbada, irabazteko<br />
benetako beharra du taldeak.<br />
Aurreko asteetan ez bezala,<br />
jokalariek aitortu dute ezinbestekoa<br />
dela irabaztea eta final kutsua<br />
duela gaurko norgehiagokak.<br />
Ez da gutxiagorako. Futbolaria<br />
ez da robota. Luzaroan gauzak<br />
behar bezala ateratzen ez zaizkionean,<br />
norbera izan daiteke etsairik<br />
gaiztoena. Pentsamendu ezkorrak<br />
nagusitzen dira, eta lanik<br />
errazenak, sinpleenak diruditen<br />
horiek ere, gaizki egiten dira sarritan,<br />
konfiantza faltaren poderioz.<br />
Horrez gain, aurkariek neurria<br />
hartu diote erasoan Realari,<br />
eta zirrikituak ez ditu topatzen lehen<br />
bezain erraz.<br />
Hiru puntuak behar ditu Realak<br />
gaur, korapilo hori askatzeko<br />
eta sailkapenean ere arnasa hartzeko.<br />
Partida ikusgarri, erdipurdiko<br />
edo txar batekin. Berdin dio.<br />
Sendotasuna berreskuratzea da<br />
gakoetako bat. Etxean, eta aurkari<br />
zuzenen aurka erakusten zuen<br />
ofizio eta seriotasun hori ateratzea,<br />
Malaga eta Herculesen aurka<br />
porrot egin zuen arte. Jokalariek<br />
badakite indartsu ekin behar<br />
diotela norgehiagokari eta atea<br />
hutsean uzten ahalegindu behar<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 23<br />
‹ Kirola<br />
dutela. Lortuz gero, jarraitzaileak<br />
partidan buru-belarri sartuta<br />
egongo dira, laguntzen. Eta Realak<br />
beti sortzen du abagune garbiren<br />
bat Anoetan.<br />
Erasorako grinaren beharra<br />
Irabaziz gero, bide erdia edukiko<br />
du eginda. Asko du irabazteko,<br />
beraz. Baikor jokatu behar du.<br />
Martin Lasartek berak haize berriak<br />
nahi ditu, Imanol Agirretxe<br />
eta Gorka Illarramendi sartu baititu<br />
deialdian, Ion Ansotegi eta<br />
Gorka Elustondoren kaltetan.<br />
Bizkaitarra da gehien jokatu<br />
duen erdiko atzelaria, eta beasaindarra,<br />
berriz, titular izan zen<br />
Calderonen. Gutxitan sartu ditu<br />
zerrendan hiru aurrelari, eta horrek<br />
esan nahi du agian birekin<br />
jokatuko duela gaur, edota Diego<br />
Ifran zelairatuko duela David Zurutuzaren<br />
ordez. Ez dirudi esperimentuetarako<br />
garairik onena denik,<br />
baina egia da Realak ohikoekin<br />
galdu zuela Malagaren zein<br />
Herculesen aurka.<br />
Sportingek errespetu handia<br />
ematen du. Azken bost norgehiagoketatik<br />
lau irabazi ditu, eta bestea<br />
berdindu; hiru aurkari zuzen<br />
menderatu zituen etxean, Bernabeun<br />
ustekabea eman zuen, eta<br />
puntu bat lortu zuen Vila-realen<br />
zelaian. Gol bakarra sartu zioten<br />
tarte horretan. Diziplina handiko<br />
taldea da, eta hazita ari da jokatzen.<br />
Horrek egiten du arriskutsuen.<br />
Miguel De las Cuevas eta<br />
Diego Castro zitalak dira barrura<br />
egiten dutenean. Erdiraketetan<br />
eta jaurtiketetan ere min handia<br />
egin dezakete. Diego Barral,<br />
berriz, bigarren itzuli txukuna<br />
egiten ari da. Geldikako jokaldiak<br />
ondo lantzen dituen talde<br />
bat da.
24 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Kirola ›<br />
Marco Banic, Esteban Batistari txapela jartzen, Espainiako Kopako final-laurdenetan. JUAN CARLOS HIDALGO / EFE<br />
Boterea dago jokoan<br />
Azken urteetako derbirik parekatuenetakoa<br />
jokatuko dute Baskoniak eta Bilbo Basketek;<br />
garaipen baten aldea dago soilik bien artean<br />
Bizkaitarren defentsa ligako onenetakoa da,<br />
eta Baskoniaren talentua itotzeko gai da<br />
A. Urbistondo<br />
Batzuk onenak izan dira, eta<br />
aurrerantzean ere onenak izan<br />
nahi dute. Besteek onenak izateko<br />
erronka dute eta onenak izateko<br />
modua ikusten dute. Euskal<br />
Herriko saskibaloiaren boterea,<br />
aginte makila dago jokoan eguerdian<br />
Gasteizen: nor izan onena,<br />
nork agindu, nor igo aldarera edo<br />
mantendu han. Laburbilduz,<br />
dena. Laugarren da Baskonia.<br />
Baliabidez urri dabilen talde handia.<br />
Bosgarren iparraldeko bizilaguna:<br />
Bilbo Basket. Baliabidez,<br />
grinaz eta intentsitatez aberats<br />
den taldea. Baskoniaren lekua<br />
nahi du Katsikarisen taldeak.<br />
Denborak ez dauka garrantzirik.<br />
Behin-behinean edo luzerako<br />
izan, bigarren mailakoa da. Hierarkiako<br />
nagusiari boterea kentzea<br />
da kontua. Boterean egonda<br />
zer sentitzen den jakin, ezagutu,<br />
eta botere horri esker hobetzen<br />
jarraitu.<br />
Posible al da halakorik gertatzea?<br />
Bai, eta pronostikoetan oreka<br />
handia dago gaur-gaurkoz. Bilbo<br />
Basket Gasteizen irabazteko<br />
moduan ikusten da. Bilbokoak bi-<br />
garren itzulian ondo ari dira. Hamabi<br />
partida jokatu eta zortzi irabazi<br />
dituzte, eta horietatik hiru,<br />
etxetik urrun. Azkena, plaza gaiztoan:<br />
Bartzelonan. Emaitza hutsetatik<br />
harago joanda, Bilbo Basketen<br />
defentsa ligako onenetakoa<br />
dela esan behar da zintzo, beldurtzeko<br />
beldurrik gabe. Bizitasun<br />
handiarekin jokatzen dute, pase<br />
lerroetan presio handia eginez,<br />
eta haien pibotei erreboteren bat<br />
lapurtzea lantegi zaila da, borrokalari<br />
handiak direlako.<br />
Defentsa bikainari esker, konfiantza<br />
irabazi dute erasoan. Kontraerasoak,<br />
trantsizio azkarrak<br />
dira bizkaitarren lehen aukera<br />
defentsan baloia harrapatzen dutenean<br />
edo errebotean gailetzen<br />
direnean. Baloia Aaron Jackson<br />
antolatzaileari eman eta estatubatuarrak<br />
nahierara egitea eta<br />
desegitea, jokaldia berak bukatuta,<br />
edo ertz batean libre dagoen<br />
taldekideren bati asistentzia bat<br />
emanda, hark hiruko edo biko<br />
erraz bat saskira dezan.<br />
Hor hasten da borroka psikologikoa.<br />
Baskoniari saskirako bidea<br />
zailtzea, arabarren konfiantzari<br />
kalte egitea eta kolpe txikiak<br />
ematea. Dusko Ivanovicen taldea<br />
pausoan aritu delako Euroligatik<br />
kanporatua izan osteko bi norgehiagokatan,<br />
Estudiantes eta<br />
Manresaren aurka. Erasoan portzentaje<br />
bikainak lortu zituen Estudiantesen<br />
aurka, eta erraz irabazi,<br />
baina Manresaren aurka<br />
majo sufritu zuen, lehen zatian<br />
hamasei punturen aldea lortu<br />
arren. Zergatik? Baskonia itzalaldian<br />
murgiltzen delako hirukoen<br />
bitartez saskiratzea lortzen ez<br />
duenean. Barac eta Batista ez<br />
dira herrenak, baina Baskoniak<br />
kanpoko jokoaren bitartez lortzen<br />
ditu puntuen %70. Asko da,<br />
eta horren jakitun da Bilbo Basket.<br />
Katsikarisen zuhurtzia<br />
Defentsa onena ere, ordea, alferrikakoa<br />
izan liteke Baskoniak<br />
hirukoen arloan daukan eraginkortasuna<br />
txikitzeko. «Oso lehiakorrak<br />
dira. Teletovic edo Loganek<br />
bolada ona hartzen badute,<br />
ezinezkoa da haien talentuari<br />
aurre egitea. Jaurtitzen duten<br />
guztia saskiratuko dute eta kito.<br />
Eroso jaurtitzen ez uztea da gure<br />
lana, baina, halere, litekeena da<br />
nahikoa ez izatea». Fotis Katsikarisek<br />
arabarrek kontraerasoan<br />
duten eraginkortasuna ere<br />
nabarmendu du: «Ez dituzte asko<br />
egiten, baina egiten dituzten<br />
gehienak oso ondo bukatzen<br />
dituzte. Arreta berezia, beraz,<br />
emandako baloiekin».<br />
Entrenatzaile greziarrarentzat,<br />
ordea, gakoa izen bat da, defentsa<br />
edo jaurtiketa portzentajea<br />
baino gehiago: «Marcelinho<br />
Huertas. Oso jokalari arriskutsua<br />
da pista erdian eroso sentitzen denean.<br />
Bai blokeo eta jarraipena<br />
egiten duenean, bai barneraldia<br />
egitea erabakitzen duenean». Aaron<br />
Jackson ere makala ez dela<br />
ihardetsi zioten kazetariek Katsikarisi,<br />
eta Kopan gertatutakoa<br />
gogorarazi zuen Katsikarisek:<br />
«Orduan, Huertasek irabazi zuen<br />
partida Baskoniarentzat, ahaztu<br />
al zaizue dagoeneko?».<br />
BASKONIA-BILBO BASKET<br />
pTxapelketa. ACB ligako<br />
30. jardunaldia.<br />
pBaskonia. Huertas, Pau Ribas,<br />
Logan, Oleson, Ander Gartzia,<br />
San Emeterio, Teletovic, Batista<br />
eta Barac.<br />
pBizkaia Bilbo Basket. Aaron<br />
Jackson, Josh Fischer, Blums,<br />
Paco Vazquez, Vasileiadis, Warren,<br />
Mumbru, Hervelle, Banic,<br />
Mavroeidis eta Hernandez-<br />
Sonseca.<br />
pSailkapena. Baskonia 4. postuan<br />
dago: 19-10; Bilbo Basket,<br />
5. postuan: 18-11.<br />
pLekua. Buesa Arena (9.753<br />
ikusle).<br />
pOrdua. 12:30 (ETB1).<br />
Bi garaipenek<br />
emandako poza<br />
zapuztu liteke<br />
Kanaria Handiko<br />
partidan<br />
Lagun Arok sasoia<br />
itxuroso bukatu<br />
beste asmorik ez dauka<br />
gaur, ligako plaza<br />
zailenetakoan<br />
A. U.<br />
Illunben irabazitako azken bi partidek<br />
halako patxada ekarri dute<br />
Donostiara. Iraganeko zurrunbiloan<br />
itsatsita geratu da taldeak<br />
urtarrilaz geroztik egindako lan<br />
eskasa, baina iragana egoskorra<br />
da, eta Kanaria Handiko emaitzak<br />
orain dela hamar egun zegoen<br />
egoera triste bera ekar dezake<br />
taldera. Ez harritu hala gertatzea,<br />
gainera, Kanaria Handia ACB ligako<br />
plaza zailenetakoa baita.<br />
Han irabaztea onenen eskura bakarrik<br />
dago, eta lortu dutenek ere<br />
majo sufrituta lortu dute.<br />
Hori horrela, zaila da Lagun<br />
Arok Kanaria Handian uztarik<br />
lortzea. Las Palmasko taldea titulua<br />
lortzeko kanporaketetan sartzeko<br />
borrokan murgildua dago<br />
erabat. Seigarren dira, 16-13ko balantzearekin,<br />
baina garaipen bakarrera<br />
dute bederatzigarren<br />
postua, oporrak, eta jakitun dira<br />
zortzi onenen artean sartzen badira<br />
etxean dituzten partidak irabazita<br />
sartuko direla. Kanaria<br />
Handiak jokalari garrantzitsu<br />
bat faltako du. Taurean Green<br />
joko antolatzaileak ezker oineko<br />
hatz bat hautsi du, eta bi hilabete<br />
egin beharko ditu osatzen.<br />
Green gabe, baina Jaycee Carrollekin.<br />
Ligako saskiratzaile<br />
onena da estatubatuarra, partidako<br />
19,7 puntu saskiratuz, eta<br />
Lagun Arok azken hilabeteetako<br />
defentsa epela egiten badu, taldea<br />
txikituko du. Aurreko jardunaldian<br />
Joventutekin egin bezala,<br />
Carrollek 35 puntu saskiratu baitzituen.<br />
KANARIA H.-LAGUN ARO<br />
pTxapelketa. ACB ligako<br />
30. jardunaldia.<br />
pKanaria Handia. Bellas, Alvarado,<br />
Jaycee Carroll, Spencer<br />
Nelson, Bramos, Beiran, Jim<br />
Moran, Dorovnjak, C. J. Wallace<br />
eta Xavi Rey.<br />
pLagun Aro GBC. Salgado, Ritxi<br />
Uriz, Lander Lasa, Jimmy Baron<br />
Jr., Alfonso Sanchez, Domen<br />
Lorbek, Panko, Doblas, Miralles<br />
eta Kone.<br />
pSailkapena. Kanaria Handia<br />
6. postuan dago: 16-13. Lagun<br />
Aro 14. da: 10-19.<br />
pLekua. Las Palmasko CID<br />
kantxa (5.500 ikusle).<br />
pOrdua. 18:00 (Teledeporte).
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 25<br />
‹ Publizitatea
26 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Kirola ›<br />
Heineken<br />
koparekin amets<br />
egiten segitzen<br />
dute Miarritzek<br />
eta Baionak<br />
Bi euskal taldeek<br />
irabazi egin dute:<br />
miarriztarrek 52-26<br />
Briveri, eta baionarrek<br />
17-22 Montpellierri<br />
Erredakzioa Baiona<br />
Jardunaldi bikaina izan da<br />
Top14ko 24.a euskal taldeentzat.<br />
Biek irabazi egin zuten atzo, eta<br />
garaipen horiei esker, aurreneko<br />
sei taldeen artean sailkatu eta datorren<br />
sasoian Heineken kopa jokatzeko<br />
aukerari eusten diote<br />
liga erregularra amaitzeko bi jardunaldi<br />
eskas falta direla. Miarritzek<br />
astindu ederra eman zion<br />
Briveri Aguileran (52-26), eta postu<br />
bat egin du gora sailkapenean.<br />
Bosgarren da orain, eta bi puntu<br />
eskasera du bigarren sailkatua:<br />
Racing. Baionak ere garaipen bikaina<br />
lortu zuen, Montpellier<br />
atzo arte hirugarren sailkatua zenari<br />
irabazi baitzion, haren zelaian<br />
(17-22). Baiona bederatzigarren<br />
da orain, eta lau puntura du<br />
seigarren sailkatua.<br />
San Antoniok<br />
astindu ederra<br />
eman dio<br />
Antequerari<br />
(16-38)<br />
Etxekoak jubenilekin<br />
aritu dira, lehen taldeko<br />
jokalariak greban<br />
baitira, klubak ez baitie<br />
soldata ordaintzen<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Aspaldiko garaipenik errazena<br />
lortu zuen atzo San Antoniok Antequeran<br />
(16-38). Emaitzak azalpen<br />
sinplea du: etxekoak zazpi jokalarirekin<br />
bakarrik aritu ziren,<br />
jubenilak guztiak, lehen taldeko<br />
jokalariak greban baitira, klubak<br />
ez baitie soldata ordaintzen. Horrela,<br />
San Antonioko jokalariak<br />
nahierara aritu ziren. Datu bat:<br />
atsedenaldian hamar goleko aldea<br />
zuten jada bisitariek (11-21).<br />
Atzoko garaipenak on egingo dio<br />
San Antoniori Europako Errekopako<br />
finalerdiei begira. Larunbatean<br />
jokatuko du joaneko partida,<br />
Tremblayren aurka, etxean. Aurretik,<br />
baina, Asobal ligako lehia<br />
jokatuko du, asteartean, etxean<br />
hori ere, Torrevellaren aurka.<br />
Itxakoko jokalari eta entrenatzaileak, bilduta, atzo, Gyorren egindako entrenamenduan. ITXAKO<br />
Astea biribildu nahi du<br />
Itxakok bost goleko<br />
aldeari eutsi behar dio<br />
gaur Hungarian,<br />
Txapeldunen Ligako<br />
finalerako sailkatzeko<br />
Edurne Elizondo Iruñea<br />
Donostian irabazitako ABF ligako<br />
hirugarren txapela ospatzeko<br />
denborarik ez du izan Itxakok. Ez<br />
baitu lana amaitu, oraindik. Txapeldunen<br />
Ligako finalerdietako<br />
itzulikoa jokatuko du gaur, Hungarian,<br />
finalerako txartela eskuratzeko<br />
helburu bakarrarekin.<br />
Joanekoan kanporaketa alde jarri<br />
zitzaien nafarrei; hobeki<br />
erranda, jokalariek jarri zuten<br />
alde, 26-21 irabazi baitzuten Gyoriren<br />
aurka. Lehen urrats horri<br />
segida ematea da kontua, orain.<br />
Hau da, ongi hasitakoa ongi bukatzea.<br />
Txapeldunen Ligako finalerako<br />
sailkatu ahal izateko. Sasoiari<br />
amaiera biribila emateko.<br />
Etxeko lanak eginda abiatu ziren<br />
herenegun Itxakoko kideak<br />
Hungariarantz. Liga poltsikoratuta<br />
alegia. Ondorioz, gaur Txapeldunen<br />
Liga baino ez dute izanen<br />
buruan. Hala beharko luke,<br />
behintzat, Gyoriri haren pistan<br />
aurre egin ahal izateko. Eraso eta<br />
defentsa on bat bezain garrantzitsua<br />
izanen da gaur jarrera. Eta<br />
Itxakoko kideek ederki dakite.<br />
Asteartean Bera Beraren aurka<br />
jokatutako derbian erakutsi zuten<br />
hori. Norgehiagokan erabat<br />
sartuta atera ziren pistara jokalari<br />
nafarrak. Bertze deus existituko<br />
ez balitz bezala. Eta emaitza bikaina<br />
izan zen. Hasi eta bukatu<br />
nagusitu ziren donostiarren etxean.<br />
Hori beharko dute gaur ere,<br />
Gyoriren aurkako kanporaketa<br />
gainditzeko.<br />
Txapeldunen Liga, dena den, ez<br />
da ABF liga bezalakoa. Europan,<br />
epaileek eta zaleek itzal luzea<br />
izan dezakete. Eta horrek kezkatzen<br />
duela onartu du Itxakoko entrenatzaile<br />
Ambros Martinek.<br />
Bere jokalariengan konfiantza<br />
badu. Erabatekoa, gainera. Baina<br />
kanpoko faktoreek izan dezaketen<br />
pisuaren beldur da. Lehendabizikoz<br />
ailegatu da sasoi honetan<br />
Itxako Txapeldunen Ligako finalerdietara,<br />
eta egoera horrek sor<br />
diezaiokeen presioari ere aurre<br />
egin beharko dio Lizarrako taldeak.<br />
Joaneko partidan, hain zuzen<br />
ere, ezin hobeki egin zion aurre<br />
taldeak egoera horri. Gertatu<br />
izan zaie Ambrosek zuzendutako<br />
jokalariei urduritasuna kudeatzen<br />
ez asmatzea beren pistan,<br />
baina finalerdietako joanekoan<br />
lehen minutuetan baino ez zitzaien<br />
sumatu nerbioek jota zirela.<br />
Berehala hartu zuten partidaren<br />
kontrola . Hungarian ere, gauza<br />
bera egin beharko dute.<br />
Europan, etxetik at jokatutako<br />
partidetan bere maila erakutsi du<br />
taldeak, orain arte, eta gaur bide<br />
beretik aritzen badira nafarrak,<br />
anitz izanen dute alde.<br />
Ospatzeko modukoa<br />
Ambrosek, azken orduko okerrik<br />
gertatzen ez bada, gaur jokalari<br />
guztiak izanen ditu jokatzeko<br />
prest. Bera Beraren aurka Sandy<br />
Barbosak atseden hartu zuen.<br />
Gaur, zalantzarik gabe, Itxakoko<br />
jokalari garrantzitsuenetako bat<br />
izanen da. Giltza, hala ere, ohi bezala,<br />
talde lana izanen da. Defentsa<br />
sendoa, eta kontraeraso eraginkorra.<br />
Jokalariek, gainera,<br />
Europan ezustekoa emateko duten<br />
gogoa izanen dute pistan lagun,<br />
zalantzarik gabe.<br />
Denboraldia biribila izan da<br />
orain arte. Espainiako Kopa, Su-<br />
perkopa eta Liga irabazi ditu jada<br />
Lizarrako taldeak. Europako bidea<br />
oraindik ez dute amaitu nafarrek.<br />
Finala eskura dute, eta, ondorioz,<br />
kolpea izanen litzateke Lizarrakoentzat<br />
ez sailkatzea. Hala<br />
ere, orain arte lortutakoa ospatzeko<br />
modukoa da. Sekulako marka<br />
da finalerdietarako sailkatu izana<br />
Txapeldunen Ligan aritu den<br />
bigarren aldian. Finalerdietan<br />
egonda, noski, helburua finala<br />
da. Eta Itxako gogor saiatuko da<br />
azken urrats hori egiten. Horixe<br />
azpimarratu zuten jokalari guztiek<br />
asteartean Liga amaitu eta<br />
gero. Bertze txapel bat nahi dute<br />
nafarrek. Finalean sartzeko azken<br />
koxka da Gyori. Sufritu beharko<br />
dute nafarrek hungariarrak<br />
lehiaketatik at uzteko. Eta<br />
sufritzeko prest da Itxako.<br />
GYORI-ITXAKO<br />
pLehiaketa. Txapeldunen Ligako<br />
finalerdietako itzulikoa.<br />
pGyori. Haraldsen, Palinger,<br />
Pasztor, Amorim, Bradeanu,<br />
Barany, Goerbicz, Gros, Hornyak,<br />
Kovacs-Pelczeder, Kovacsics,<br />
Kurucz, Mayer, Mravikova,<br />
Orban, Palko, Planeta, Schatzl,<br />
Spiridon, Szegedi, Szoeloesi,<br />
Toth eta Verten.<br />
pItxako. Navarro, Stefani, Barno,<br />
Egozkue, Jessica Alonso, Patri<br />
Pinedo, Nerea Pena, Macarena<br />
Aguilar, Carmen Martin, Soit,<br />
Turey, Bea Fernandez, Kurbanova,<br />
Barbosa, Tervel eta Zugarrondo.<br />
pEpaileak. Krstic eta Ljubic<br />
(Eslovenia).<br />
pLekua. Magvassy Mihaly pabiloia<br />
(2.800 ikusle).<br />
pOrdua. 17:30 (Canal 6).<br />
pBeste finalerdia. Larvik-Buducnost<br />
(gaur, 19:30ean). Larvikek<br />
25-21 irabazi zuen joanekoan.<br />
DLaburrak<br />
Athletic gaur sailka<br />
daiteke finalerako<br />
FUTBOLA ›Athleticek Bartzelonaren<br />
aurka jokatuko du gaur,<br />
etxean, Superligako bigarren<br />
faseko azken jardunaldia<br />
(12:00), eta irabazita, finalera<br />
sailkatuko da. Berdinduz edo<br />
galduz gero, berriz, Rayo Vallecanoren<br />
emaitzaren zain geratu<br />
beharko du. Beraz, zuri-gorriek<br />
ezin dute hutsik egin, denboraldiko<br />
partidarik garrantzitsuenetako<br />
bat baita.<br />
Amstel Gold Race proba<br />
jokatuko da gaur<br />
TXIRRINDULARITZA ›46. Amstel<br />
Gold Race proba jokatuko<br />
da gaur Herbereetan, eta hainbat<br />
dira irabazteko hautagai<br />
nagusiak, besteak beste, Oscar<br />
Freire (Rabobank), Philippe Gilbert<br />
iazko garailea (Omega),<br />
eta Alexandre Vinokurov (Astana).<br />
Samuel Sanchez Euskaltel-Euskadiko<br />
txirrindulariak ere<br />
aurrean behar luke.<br />
Sebastien Ogier garaile<br />
Jordaniako proban<br />
RALLYAK ›Sebastien Ogierrek<br />
(Citroen) irabazi zuen atzo Jordaniako<br />
proba, Munduko Txapelketako<br />
laugarrena. Bi hamarren<br />
soilik atera zizkion<br />
Jari-Matti Latvalari (Ford).<br />
Lehia estua eduki zuten bi pilotuek,<br />
baina azkenean Ogier izan<br />
zen nagusi. Sebastien Loebek<br />
(Citroen) jarraitzen du lider<br />
Munduko Txapelketan.<br />
Vettel ‘pole’-tik irtengo da<br />
gaur Txinako Sari Nagusian<br />
1 FORMULA ›Sebastien Vettel<br />
(Red Bull) irtengo da pole-tik<br />
gaur Txinako Sari Nagusian<br />
(09:00), sasoi honetan hirugarren<br />
aldiz, McLaren Mercedeseko<br />
Jenson Buttonen eta Lewis<br />
Hamiltonen aurretik, hurrenez<br />
hurren. Alemaniarra alde handiagatik<br />
izan zen nagusi atzoko<br />
entrenamendu ofizialetan, eta<br />
bera da gaur irabazteko faborito<br />
nagusia.<br />
Contador nagusi Gaztela<br />
eta Leongo erlojupekoan<br />
TXIRRINDULARITZA ›Alberto<br />
Contadorrek (Saxo Bank) irabazi<br />
zuen atzo Gaztela eta<br />
Leongo erlojupekoa, 13.41eko<br />
denborarekin. Lidergoa, berriz,<br />
Xavier Tondok (Movistar) hartu<br />
zuen, denbora jan baitzion<br />
Rabobank taldeko Bauke<br />
Mollemari, eta, okerrik ezean,<br />
kataluniarrak eramango du<br />
gaur itzulia. Igor Anton (Euskaltel-Euskadi)<br />
hirugarren dago<br />
sailkapenean.
D Ekitaldiak<br />
Zure ekitaldia <strong>BERRIA</strong>n agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/<br />
Musika<br />
pAltzai-Altzabeheti-Zunharreta.<br />
Haur Kantu Xapelketa,<br />
Zuberoako kanporaketa. Gaur.<br />
pAranguren. Arangurengo<br />
abesbatza. Asteartean, San Pedro<br />
Parrokian.<br />
pBarakaldo. Nofx. Gaur, Rock<br />
Starren.<br />
pBerriozar. Musika Eskolaren<br />
25.urteurrena. Bihar, Musika Eskolan.<br />
pDonostia. 17. Korrikaren<br />
amaierako jaiko kontzertuak.<br />
Gaur, Trinitate plazan. 15:30ean<br />
Gose, 17:00etan Izate, 18:30ean<br />
Esne Beltza eta 21:00etan Ze<br />
Esatek!<br />
pDonostia. 17. Korrikaren<br />
amaierako jaiko kontzertuak.<br />
Gaur, kaian, 16:00etan. Pello<br />
Zabaltza, Arramazka eta Xarma.<br />
pDonostia. Maddi Oihenart eta<br />
Urmuli taldea. Gaur, 20:15ean,<br />
San Telmon.<br />
pDonostia. Jahsta Reggae<br />
Band. Asteartean, 20:30ean,<br />
Gazteszenan.<br />
pGaztelu. Looking For an Answer<br />
+ Ira et Decessus + Ras...<br />
Gaur, 18:00etan, gaztetxean.<br />
pIrun. Irungo musika banda.<br />
Gaur, Amaia kultur zentroan.<br />
pIrun. Angel Unzu. Gaur, Kabigorrin.<br />
pIruñea. Wisecracker Ska Banda.<br />
Asteartean, Txantreako<br />
Akelarre tabernan.<br />
pLegazpi. Santikutz abesbatzaren<br />
Aste Santuko kontzertua.<br />
Gaur, 19:00etan, parrokian.<br />
pNoain Elortzibar. Ensemble<br />
de Saxofones. Bihar, kultur<br />
etxean.<br />
pUharte. J.G. Reinberegen<br />
meza, Elkhos abesbatzarekin.<br />
Asteartean, San Joan elizan.<br />
pZarautz. Dance or Die eta PFA<br />
taldeen kontzertuak. Asteartean,<br />
20:30ean, Putzuzulon.<br />
Antzerkia<br />
pAstigarraga. Haurrentzako<br />
antzerkia: Ipuinaren bila.Gaur,<br />
17:00etan, kultur etxean.<br />
pDonostia. Mendiko Altxorra.<br />
Gaur, 16:00etan, Alderdi Ederren.<br />
pDonostia. Kabia.Gaur,<br />
20:00etan, Egia kultur etxean.<br />
pElgoibar. Antzerkia familiarentzat.<br />
Arratoitxo Pinpirina,<br />
Glu Glu produkzioak taldearen<br />
eskutik. Gaur, 16:30ean, Herriko<br />
Antzokian. Estreinaldia.<br />
Bertsolaritza<br />
pUrduña. Euskal astea. Euskal<br />
ezkontza. Gaur, 13:00etan.<br />
Dantza<br />
pAranguren. Fueradeleje. Gaur,<br />
20:00etan, auditoriumean.<br />
pArrasate. Dantza: (SOK)2.<br />
Gaur.<br />
pBarañain. Dantzaren Nazioarteko<br />
Eguna. Gaur, 19:00etan,<br />
auditoriumean.<br />
pErrenteria. Maitane Goñiren<br />
aldeko Aljarafeko ongintza<br />
jaialdia. Gaur.<br />
pLegazpi. Dantzari Txiki Eguna.<br />
Gaur, herrian zehar.<br />
pNoain Elortzibar. Aldanza.<br />
Gaur, 18:00etan, kultur etxean.<br />
Hitzaldiak<br />
pErrenteria. Gosaria egingo<br />
dute sare sozialen inguruan Bacalhau<br />
taldeko kideekin. Gaur,<br />
10:00etan, Mikelazulon.<br />
Ikus-entzun<br />
pBergara. Los Edukadores.<br />
Gaur, 18:00etan, gaztetxean.<br />
pDonostia. Zinekluba: Caracremada.<br />
Bihar, 19:30ean, Kutxaren<br />
Arrasate kaleko aretoan.<br />
pDonostia. Zinekluba: En el valle<br />
de Elah. Bihar, 19:15ean, Ernest<br />
Lluch kultur etxean .<br />
pDonostia. Udaberriko Bideo-<br />
Foruma. Asteartean, 18:30ean,<br />
Okendo kultur etxean.<br />
pErmua. Haurrentzako zinema:<br />
Gnomeo y Julieta. Gaur, antzokian.<br />
pLasarte-Oria. El gran Vazquez.<br />
Gaur, 21:30ean, kultur<br />
etxean.<br />
pLegazpi. De dioses y hombres<br />
filmaren emanaldia. Gaur,<br />
19:30ean, Latxartegi aretoan.<br />
pUrretxu. Doraemon.Gaur,<br />
17:00etan, Labeaga aretoan.<br />
Bestelakoak<br />
pAzpeitia. Ipuinaren ordua: Zurrumurru<br />
taldea. Bihar, udal liburutegian.<br />
pBermeo. Asel Luzarragaren<br />
Utopiaren itzalak eleberria aztertuko<br />
dute. Gaur, 18:30ean, liburutegian.<br />
pBilbo. Lagun artean kantari.<br />
Asteartean, Kafe Antzokian.<br />
pDonostia. Korrikaren amaierako<br />
jaia. Haurrei zuzendutako<br />
ekitaldiak Alderdi Ederren:<br />
12:00etan puzgarriak, 12:30ean<br />
tailerrak, 13:30ean joko gidatuak,<br />
14:00etan Kuskustu.<br />
pDonostia. Korrikaren amaierako<br />
jaia. Euskalaketako finala.<br />
Gaur, 17:00etan, Antzoki Zaharrean.<br />
pGasteiz.Ipuin kontalaria. Lurra<br />
eta Hurra. Urra! irudien bidezko<br />
ipuin kontaketa. Gaur,<br />
Atarian.<br />
pIrun. Liburu foruma: Silencios,<br />
Karla Suarezekin. Bihar, udal liburutegian.<br />
pIrun. Irakurketa tailerra: Virginia<br />
Wolfen Mrs. Dalloway Mertxe<br />
Trantxerekin. Asteartean,<br />
udal liburutegian.<br />
pUharte. Festa: Folk Lore. Gaur,<br />
11:30ean, San Joan plazan.<br />
Erredakzioa<br />
Xiru jaialdiko azken emanaldiak<br />
izango dira gaur Gotaine-Irabarnen<br />
eta Altzürükün (Zuberoan),<br />
eta jaialdiko ikuskizun berezi bat<br />
izango da Donostian.<br />
Txakostea izan da aurtengo<br />
jaialdirako aukeratu duten hitz<br />
gako eta leloa. Bi sororen arteko<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 27<br />
‹Agenda<br />
Amaren Alabak kantari taldeak parte hartuko du gaurko ikuskizunean. GARI GARAIALDE/ ARGAZKI PRESS<br />
Xiru jaialdiko azken saioak<br />
Hiru egunez, musikak,<br />
bertsoak, dantzak eta<br />
antzerkiak hartu dituzte<br />
Gotaine-Irabarne eta<br />
Altzürükü<br />
Erredakzioa<br />
Zuzendariaren lehen lan luzea<br />
da, baina kritikaren txaloak jaso<br />
ditu Veneziako zein Donostiako<br />
zinemaldietan. Filmak Ramon<br />
Vila Caracremada maki katalanaren<br />
istorioa kontatzen du, hitzik<br />
gabe. 1936ko gerraren ondorengo<br />
eta frankismoaren kontrako<br />
azken gerrillaria izan zen.<br />
Hitzik gabe kontatzen du istorioa<br />
Lluis Galterrek, hitzek eta orduko<br />
diskurtso ideologikoek gertaerak<br />
ezkuta ez ditzaten. Vila<br />
anarkista izan zen, CNTko kidea,<br />
eta 1932. urteko langileen protesten<br />
harira, kartzelan sartu zuten<br />
Manresan (Katalunia). Faxisten<br />
matxinadari aurre egiteko, aske<br />
utzi zituzten presoak, eta Vilak<br />
parte hartu zuen borrokan.<br />
hesia iragateko egurrezko eskailaretxoa<br />
da txakostea, eta herrien,<br />
kulturen eta arte adierazpideen<br />
arteko pasabidea irudikatu<br />
nahi izan dute Zuberoako jaialdian<br />
haren bitartez.<br />
Gaur, 10:30ean, pilota partida<br />
bat jokatuko dute Gotaineko pilotalekuan,<br />
eta herriko dantzariek<br />
dantza emanaldia egingo dute.<br />
Xavier Pinon argazkilari paristarrak<br />
bere lana erakutsiko du.<br />
Eguerdian, No Futureikuskizuna<br />
plazaratuko du Pierre Visslerrek.<br />
Bazkalondoan, 15:30ean, Maskar<br />
ikuskizuna ikusi ahalko da plazan.<br />
Horretan, Ander Lipus aktoreak<br />
eta Markinako (Bizkaia)<br />
1939an, muga zeharkatu zuen, eta<br />
Argeles-sur-Merreko kontzentrazio<br />
esparruan sartu zuten. Nazien<br />
kontra borrokatu zen II. Mundu<br />
Gerran, eta, hura amaitzean, Kataluniara<br />
itzuli zen, frankismoaren<br />
aurka aritzera. Guardia Zibilak<br />
hil zuen, 1963. urtean.<br />
Paisaia da filmeko benetako<br />
protagonista. Borrokalariak naturarekin<br />
duen harremanean oinarritzen<br />
da, eguneroko keinuetan,<br />
eta ohiz kanpoko pertsonaia<br />
Abarka taldeak parte hartuko<br />
dute. Horiekin batera, Maskar<br />
fanfarrea arituko da, eta Par-alleles<br />
konpainiak eta herriko dantzariek<br />
godalet dantza hip hoparekin<br />
nahastuko dute. Amaren<br />
Alabak taldea, berriz, kantu eta<br />
kontu arituko da. Amaitzeko,<br />
Gait’amik taldeak joko du.<br />
Donostian, berriz, Maddi Oihenart<br />
eta Georgiako Urmuli taldea<br />
arituko dira, 20:15ean, San Telmon.<br />
XIRU JAIALDIA<br />
pNoiz. Gaur, 10:30etik aurrera.<br />
pNon. Gotaine-Irabarne (Zuberoa).<br />
Azken makiari buruzko filma<br />
‘Caracremada’<br />
ikusi ahalko da bihar<br />
Donostian, Luis Galter<br />
zuzendariaren<br />
film txalotua<br />
Lluis Soler aktoreak egiten du Caracremada gerrillariarena filmean.<br />
baten eguneroko gertaeren bidez<br />
kontatuta dago. Galterrek istorioa<br />
kontatzeko erabili duen era<br />
ere ohiz kanpokoa da; zuzena, lehorra<br />
eta gogorra, erretratatzen<br />
dituen paisaiak, pertsonaiak eta<br />
egoerak bezalakoa.<br />
‘CARACREMADA’<br />
pNoiz. Bihar, 19:30ean.<br />
pNon. Kresala zinekluba. Kutxak<br />
Arrasate kalean duen aretoan,<br />
Donostian.
28 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Agenda ›<br />
b Eguraldia<br />
Gaur<br />
t°<br />
Eguzkia eta goiko hodeiak<br />
pZerua. Britainia Handian<br />
erdigunea duen antizikloi indartsuak<br />
bere eragina Iberiar<br />
Penintsula osora hedatzen<br />
du. Hala, orduak igaro<br />
ahala, urdinguneak ugarituz<br />
joango dira, eta eguzkia eta<br />
goiko hodeiak izango dira.<br />
Epeldu egingo du.<br />
pHaizea. Hego-ekialdeko<br />
haizea.<br />
p<br />
Bakio 5/21<br />
p<br />
Bilbo 9/23<br />
p<br />
Balmaseda 7/22<br />
p<br />
Amurrio 7/22<br />
p<br />
Eibar 8/21<br />
p<br />
Arrasate 8/21<br />
p p<br />
Gasteiz 5/22<br />
Agurain 6/21<br />
p<br />
Guardia 5/21<br />
p<br />
Donostia 9/20<br />
p<br />
Leitza 6/19<br />
pTenperatura. Gora. Hortaz,<br />
ipar isurialdean eta<br />
mendialdean, tenperatura<br />
beroenak 18 eta 23 gradu artekoak<br />
izango dira; barnealdean,<br />
berriz, 16 eta 25 gradu<br />
artekoak.<br />
Joera<br />
Asteartea, 19 Asteazkena, 20 Osteguna, 21<br />
p<br />
Baiona 9/23<br />
p<br />
Iruñea 6/21<br />
p<br />
Tafalla 6/21<br />
p<br />
Tutera 7/22<br />
p<br />
Maule 7/25<br />
p<br />
Donibane Garazi 8/24<br />
p<br />
Abaurregaina 5/18<br />
Bihar<br />
t°<br />
Hego haizea<br />
pZerua. Bihar, apenas izango<br />
den aldaketarik. Hego hegoekialdeko<br />
haizea ibiliko da, eta,<br />
ondorioz, tenperaturak goranzko<br />
joerarekin segituko du. Eguzkia<br />
eta goiko hodeiak izango<br />
dira Euskal Herriko leku guztietan.<br />
Arratsaldetik aurrera, eta<br />
bereziki ilunabar alderako,<br />
mendialdean hodeiak ugarituz<br />
joango dira.<br />
pHaizea. Hego haizea.<br />
pTenperatura. Gora. Tenperatura<br />
beroenak, ipar isurialdean<br />
eta mendi inguruetan, 20 eta 25<br />
gradu artekoak izango dira; barnealdean,<br />
18 eta 27 gradu artekoak.<br />
Itsasoa<br />
pItsasoko egoera. Ekialdeko<br />
haizeak joko du, 3ko indarrarekin,<br />
eta itsaskirria eragingo du;<br />
aldika, eta bereziki ipar partean,<br />
4ko ufadak izango dira. Ongi<br />
ikusiko da.<br />
pOlatuak. 1-2 metrokoak.<br />
Itsasaldiak ORDUA METROAK<br />
Itsasgora <strong>04</strong>:14 4.46<br />
Itsasbehera 10:28 0.38<br />
Itsasgora 16:43 4.37<br />
Itsasbehera 22:39 0.31<br />
Isobara mapa<br />
JON ALBISU<br />
Eguzkia S0RTU GORDE<br />
07:34 20:55<br />
Ilargia EGUNA<br />
Ilbete Apirilaren 18a, astelehena<br />
Ilbehera Apirilaren 25a, astelehena<br />
Ilberri Maiatzaren 3a, asteartea<br />
Ilgora Maiatzaren 10a, asteartea<br />
b Hitz-jokoak BAGABIGA<br />
G Hitz gurutzatuak G Sudokua<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />
t° t° t°<br />
Ezker-eskuin<br />
1. Gipuzkoako herria, Aralarren altzoan. 2. Janaririk ez hartzeak. 100 m2. 3. Edateko gogo.<br />
Esku zabalduaren luzera. 4. Lotan. Europaren ekialdeko estatua. Hidrogenoaren ikurra.<br />
5. ...-tak, erlojuaren doinua. Azoka. 6. Egon zaitez. Aurre. 7. Bokala. Siberia ekialdeko ibaia.<br />
Lapurteraz, dit. 8. Begien bidez hauteman. O bikoitza. Barazki mota. 9. Zein lekutan.<br />
Jaunen titulu britainiar. Labore alea birrinduz lorturiko gai. 10. Andanan lerrokaturiko arku<br />
multzoa. Bokal bikoitza. 11. Zoritxarrez, Gaixo. 12. Dago. Zintzo. Arazo eztabaidatu. Lehen<br />
bokala.<br />
Goitik behera<br />
1. Abereen hazkuntza ogibide duen pertsona. 500. 2. Tren orga. Mend., ukuilua, heia.<br />
3. Ipar Euskal Herrian, era, modua. Oreka puntu edo ardatz baten araberako higidura, alde<br />
batera eta bestera. 4. Kolore hori. Aurrizkia. Umel. 5. Asia erdialdeko estatua. 6. Afrika<br />
erdialdeko estatua. Bokala. Behorra arreske. 7. Iparretarrak. Arabiaren hasiera. Ipurua,<br />
likabra. 8. Sufrearen ikurra. Japoniako borroka mota. Beldur handi. 9. Beita. Kasik.<br />
Azkeneko letra. 10. Baztango herri bateko. Bizk., omen. 11. Egoskin mota. Nafarroako<br />
Larraungo herri bateko. 12. Bokal bikoitza. Leku hartan. Senide arra.<br />
4 9 8 6 1<br />
9 2 3<br />
9 8<br />
8<br />
5<br />
6 8<br />
9<br />
1<br />
3 1<br />
6 8 4<br />
9 5 2 4 7<br />
9x9-ko laukian hutsik<br />
dauden gelaxkak bete<br />
behar dituzu, 1etik 9ra<br />
bitarteko zenbakiak<br />
idatziz, eta kontuan izanik<br />
zenbaki bakar bat ere ez<br />
dela bi aldiz azaltzen<br />
errenkada eta zutabe<br />
berean, ezta dagokion<br />
3x3-ko laukian ere.<br />
G Goitibehera G Atzoko erantzunak<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo<br />
gehiago du asmatu beharreko hitzak.<br />
1. Nafarroa Behereko udalerria,<br />
Agaramonten. 2. Aszesia praktikatzen du.<br />
3. Gibela. 4. Ehun mota. 5. Gabezia. 6. Ez<br />
gazi. 7. Azkona. 8. Babesa, abaroa<br />
9. Jendarte.<br />
G E I O<br />
P O T R E T A K<br />
G O R Z Z<br />
Z O K O R A T U<br />
H M A I M A R A K<br />
T E N I E N T E R L<br />
G E H I G A R R I A K<br />
N A G I A N O R A K A<br />
B U L A R A<br />
L E U R R E<br />
R U A I H I<br />
L A R L A O S<br />
2 5 9 8 1 4 7 3 6<br />
4 3 7 5 6 9 1 8 2<br />
8 6 1 2 3 7 5 4 9<br />
3 8 6 4 5 2 9 7 1<br />
6 1 4 9 7 3 6 2 8<br />
9 7 2 6 8 1 3 5 4<br />
1 4 3 7 9 8 2 6 5<br />
7 2 5 1 4 6 8 9 3<br />
6 9 8 3 2 5 4 1 7<br />
Goitibehera: 1. Zuraide. 2. Izurde. 3. Dizue.<br />
4. Zuei. 5. Izu. 6. Auzi. 7. Zubia.<br />
8. Arbizu. 9. Zurbila.
1 Aretoak<br />
Araba<br />
GASTEIZ<br />
DABACO BOULEVARD<br />
Boulevard merkataritza gunea (902-221622). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
La legión del águila 15:45 18:00 20:15 22:30<br />
Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:15 18:25 20:30 22:40<br />
Soy en número cuatro 16:05 18:15 20:25 22:35<br />
Rio 3D 16:20 18:30 20:30<br />
Justin Bieber: Never Say Never 3D 22:30<br />
Esta abuela es mi padre 15:55 18:10<br />
Furia ciega 20:30 22:40<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:05 22:05<br />
Rio 16:00 18:00 20:05 22:10<br />
Hop 16:15 18:15 20:20 22:20<br />
Sin límites 16:10 18:15 20:20 22:25<br />
Rango 16:05 18:15<br />
Sin compromiso 20:30 22:45<br />
Gnomeo y Julieta 16:30 18:30<br />
Torrente 4 20:30 22:40<br />
Invasión a la Tierra 15:50 18:00 20:15 22:30<br />
DFLORIDA<br />
San Prudentzio, 22 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
En un mundo mejor 17:30 20:00 22:30<br />
Nada que declarar 17:30 22:30<br />
El discurso del rey 20:00<br />
Potiche, mujeres al poder 17:30 22:30<br />
Encontrarás dragones 20:00<br />
Cartas a Dios 17:30 20:00 22:30<br />
Mademoiselle Chambom 18:00 22:30<br />
Morente 20:15<br />
Una dulce mentira 18:00 20:15 22:30<br />
HappyThankYouMorePlease 18:00 20:15 22:30<br />
DGURIDI<br />
San Prudentzio, 6 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Justin Bieber: Never Say Never 3D 18:30 20:30 22:30<br />
Rio 3D 16:30<br />
La legión del águila 17:30 20:00 22:30<br />
Soy el número cuatro 17:30 22:30<br />
¿Para que sirve un oso? 20:00<br />
Cisne negro 17:30 20:00 22:30<br />
Gnomeo y Julieta 16:30<br />
Sin límites 18:30 20:30 22:30<br />
Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Furia ciega 3D 16:30<br />
Código Fuente 18:30 20:30 22:30<br />
DYELMO GORBEIA 3D<br />
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Hop 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
Caperucita Roja (¿A quién tienes ..) 15:50 18:00 20:10 22:20<br />
Justin Biever: Never Say Never 3D 15:45 18:00 20:15<br />
Justin Biever: Never Say Never 16:15 18:30<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Rio 15:30 17:30 19:30 21:30<br />
Rio 3D 16:30 18:30<br />
La legión del águila 17:25 19:50 22:15<br />
Soy el número cuatro 20:10 22:25<br />
Furia ciega 3D 19:40 21:50<br />
Nada que declarar 15:30 17:40<br />
Sin límites 17:45 19:45 21:45<br />
Invasión a la Tierra 20:10 22:30<br />
Torrente 4 3D 20:30 22:40<br />
Sucker Punch 20:35 22:40<br />
Sin compromiso 15:40 17:55<br />
Destino oculto 22:35<br />
El rito 19:45 22:10<br />
Cisne negro 20:20 22:35<br />
Gnomeo y Julieta 3D 15:40 17:40<br />
Gnomeo y Julieta 16:10 18:10<br />
Rango 16:00 18:10<br />
¿Para qué sirve un oso? 15:45<br />
DAMURRIO.Amurrio Antzokia. Cisne negro 20:00<br />
Bizkaia<br />
BILBO<br />
DCAPITOL<br />
Villarias, 10 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Rio 18:00<br />
Sin límites 18:00 20:30<br />
Código Fuente 18:00 20:30<br />
La legión del águila 18:00 20:30<br />
Encontrarás dragones 20:30<br />
DGOLEM ALHONDIGA<br />
(94-6070767).<br />
Una dulce mentira 17:15 20:00 22:30<br />
Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Inside Job (JBA) 17:15 20:10 22:30<br />
Nada que declarar 17:30 20:10 22:30<br />
Rio 3D 16:30 18:30<br />
En un mundo mejor 17:15 20:00 22:30<br />
¿Para qué sirve un oso? 20:30 22:30<br />
Potiche, mujeres al poder 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
El mundo según Barney 19:45 22:30<br />
El discurso del rey 17:30<br />
DMULTICINES<br />
Eskutza kalea, 13 (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Morente 17:30<br />
La mujer con la nariz rota 17:30 19:45 22:15<br />
HaapyThankYouMorePlease 17:30 20:00 22:15<br />
Mademoiselle Chambon 20:00 22:15<br />
Potiche, mujeres al poder 17:30 20:00 22:15<br />
Nada que declarar 17:30 20:00 22:15<br />
Cisne negro 17:30 19:45<br />
Cartas a Dios 17:30 19:45 22:15<br />
¿Para qué sirve un oso? 22:15<br />
DZUBIARTE<br />
Leizaola Lehendakariaren kalea,<br />
Sin límites 18:00 20:00 22:00<br />
¿Para qué sirve un oso? 22:00<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:15 19:15 22:00<br />
La legión del águila 19:00 22:00<br />
Soy el número cuatro 19:15 22:00<br />
Gnomeo y Julieta 16:00<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />
Invasión a la Tierra 16:15<br />
Rio 17:00<br />
Justin Bieber 3D 16:15 19:00<br />
Furia ciega 3D 22:00<br />
BARAKALDO<br />
DCOLISEO MAX OCIO<br />
Kareaga kalea z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Soy el número cuatro 16:45 19:30 22:00<br />
En el centro de la tormenta 16:15 19:15 22:00<br />
Esta abuela es mi padre 22:00<br />
¿Para que sirve un oso? 16:30 19:00 22:00<br />
Invasión a la Tierra 19:15 22:00<br />
Rango 16:45<br />
Sin límites 16:45 19:30 22:00<br />
Torrente 4 17:00 19:30 22:00<br />
Justin Bieber 3D 16:45 19:00 22:00<br />
Gnomeo y Julieta 17:00 19:00<br />
Cisne negro 16:45 19:15 22:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:30 19:15 22:00<br />
Rio 17:00 19:00 21:00<br />
Furia ciega 3D 19:15 22:00<br />
La legión del águila 16:45 19:30 22:00<br />
Rio 3D 17:00<br />
DYELMO MEGAPARK<br />
Erribera etorbidea z/g (94-4181672). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Hop 12:15 16:00 18:15 20:20 22:25<br />
Caperucita Roja 12:15 15:40 17:50 20:00 22:10<br />
Código Fuente 12:15 15:30 17:30 19:30 21:30<br />
Justin Bieber 3D 12:15 15:45 18:00 20:15<br />
Sin límites 12:15 15:30 17:45 20:00 22:15<br />
Soy el número cuatro 17:40 20:00 22:20<br />
La legión del águila 12:15 16:45 19:15 21:45<br />
Furia ciega 3D 19:20 21:35<br />
Sin compromiso 19:45 22:05<br />
Rio 3D 12:15 16:05 18:20<br />
El rito 22:30<br />
Rio 2D 12:15 17:10<br />
Invasión a la Tierra 19:30 22:00<br />
Gnomeo y Julieta 3D 12:15 15:35 17:30<br />
¿Para qué sirve un oso? 12:15 15:30 17:35<br />
Rango 12:15 15:30<br />
Torrente 4 3D 20:30 22:40<br />
BASAURI<br />
DIBAIGANE<br />
Torrente 4 17:30 20:00<br />
DSOCIAL ANTZOKIA<br />
Bicicleta, cuchara, manzana 20:00<br />
DBERMEO. Nestor Basterretxea. Heroes 17:00<br />
Pa negre 19:00 21:30<br />
DDERIO.Gurea. El secreto de la última luna 17:00<br />
Torrente 4 18:30<br />
DDURANGO. Zugaza. Caperucita Roja 20:00 22:30<br />
DELORRIO. Arriola. Valor de ley 20:00<br />
DERMUA. Ermua Antzokia. Gnomeo y Julieta 3D 17:00<br />
El rito 19:30 El discurso del rey 22:00<br />
DGALDAKAO.Torrezabal. Justin Biever 3D 17:00 19:30<br />
El rito 22:30<br />
DGERNIKA-LUMO. Lizeo. Destino oculto 19:00 22:00<br />
GETXO<br />
D GETXO ZINEMAK<br />
Arriluze z/g (94-4310310). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Torrente 4 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Gnomeo y Julieta 16:00 18:00<br />
Soy el número cuatro 20:10 22:20<br />
Rio 16:10 18:10 20:10 22:10<br />
El mundo según Barney 18:20 19:15 22:15<br />
Sin compromiso 16:00 18:10 20:20 22:30<br />
La legión del águila 16:10 19:10 22:10<br />
Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Sin límite 16:00 18:10 20.20 22:30<br />
Rio 3D 16:30 18:30<br />
Furia ciega 3D 20:25 22:30<br />
Justin Bieber 16:00 18:10 20:20<br />
Invasión a la tierra 22:25<br />
Caperucita Roja (¿A quién ....) 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
DIGORRE.Lasarte aretoa. Primos 19:30<br />
LEIOA<br />
DCINESA ARTEA<br />
Artea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />
Rio 16:35 18:40<br />
Justin Bieber 3D 16:00 18:10 20:20<br />
Torrente 4 22:30<br />
La legión del águila 16:00 20:15 22:30<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:00 18:10 20:20 22:30<br />
Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Sin límites 18:00 20:10 22:20<br />
Hop 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 22:00<br />
Yo soy el número cuatro 20:40 22:50<br />
Furia ciega 3D 22:20<br />
Gnomeo y Julieta 16:00<br />
Invasión a la Tierra 22:00<br />
Esta abuela es mi padre 18:15<br />
DKULTUR LEIOA<br />
Enredados 17:30<br />
Pa negre 20:00<br />
DLEKEITIO. Ikusgarri. Rio 17:30<br />
Nunca me abandones 19:30<br />
DMUNGIA.Olalde. El oso Yogi 17:00<br />
Bienvenidos al Sur 19:30<br />
DMUSKIZ.Meatzari. Gnomeo y Julieta 17:00<br />
Encontrarás dragones 19:30<br />
DONDARROA.Bide Onera.<br />
Animal Channel (Euskaraz) 2D 16:30<br />
Encontrarás dragones 2D 19:00 22:00<br />
PORTUGALETE<br />
DBALLONTI<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:20 18:20 20:20 22:20<br />
Código Fuente 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
Rio 3D 16:10 18:10 20:10<br />
Justin Bieber 3D 22:10<br />
Rio 16:20 18:20<br />
Gnomeo y Julieta 18:30<br />
Sin límites 16:30 20:30 22:30<br />
Soy el número cuatro 20:15 22:25<br />
SANTURTZI<br />
DSERANTES<br />
(94-4839244). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Hop 17:30 19:45 22:15<br />
Rio 3D 17:30 19:45 22:15<br />
Sin límites 17:30 20:00 22:30<br />
DZALLA. Antzokia. Rango 17:00 Soy el número 4 19:30<br />
DZORNOTZA. Zornotza aretoa.<br />
El secreto de la última luna 17:00 El discurso del rey 20:00<br />
Gipuzkoa<br />
DONOSTIA<br />
DANTIGUO BERRI<br />
(943-001200). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
El discurso del rey 17:15<br />
El discurso del rey 19:45 22:15<br />
Justin Bieber 3D 16:45 18:45 20:45<br />
Torrente 4 3D 22:45<br />
Rio 3D 17:00 19:00<br />
Nada que declarar 21:00 23:00<br />
Hop 16:45 18:45 20:45 22:45<br />
¿Para qué sirve un oso? 17:15<br />
La legión del águila 20:00 22:30<br />
Código Fuente 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:45 18:45 20:45 22:45<br />
En un mundo mejor 17:15 19:45 22:15<br />
DLA BRETXA<br />
Arraindegi eraikina (943-421371).<br />
Justin Bieber 3D 16:00 18:15 20:30<br />
Furia ciega 3D 22:45<br />
Gnomeo y Julieta 16:15<br />
Invasión a la Tierra 18:00 20:10 22:20<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién tienes...) 16:15 18:30 20:30 22:30<br />
Código Fuente 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
Rio 16:20 18:30<br />
Sin límites 20:30 22:45<br />
Soy el número cuatro 16:10<br />
La legión del águila 18:15 20:30 22:45<br />
Rango 16:00<br />
Sin compromiso 18:10<br />
Torrente 4 20:15 22:30<br />
DPRINCIPE<br />
San Joan, 10 (943-421247). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Cartas a Dios 17:00 19:45 22:15<br />
Sin límites 17:30 20:00 22:45<br />
En un mundo mejor 17:15 19:45 22:15<br />
Nada que declarar 17:15 19:30 22:30<br />
Cisne negro 17:15<br />
El mundo según Barney 19:30 22:15<br />
Una dulce mentira 16:45 19:00 21:00 23:00<br />
HappyThankYouMorePlease 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
La vida de los peces 17:00 19:00 21:00 23:00<br />
Código Fuente 17:30 20:00 22:30<br />
Incendies 16:45 19:30 22:15<br />
DTRUEBA<br />
S. Esnaola, 10 (943-271391). Ikuslearen eguna: asteartea.<br />
Carlos (JBA) 17:15 21:00<br />
Lola (JBA) 17:15<br />
Inside Job (JBA) 19:30 22:00<br />
DANDOAIN. Bastero. Rango 17:00 Valor de ley 19:30<br />
DARETXABALETA. Zaraia.<br />
El secreto de la úlitma luna 17:00 Cisne negro 19:30<br />
DATAUN. Herri Antzokia. El discurso del rey 19:30<br />
DAZKOITIA. Baztartxo. Torrente 4 17:15 19:30 22:00<br />
DBEASAIN.Usurbe. Torrente 4 17:00 19:30 22:15<br />
EIBAR<br />
DCOLISEO<br />
Justin Bieber 3D 17:00<br />
Sin límites 17:00 19:30<br />
Soy el número cuatro 17:00 19:30<br />
Sin compromiso 19:30<br />
DELGOIBAR. Herriko Antzokia. The fighter 19:00<br />
ERRENTERIA<br />
DNIESSEN ZINEMAK<br />
(943-345291).<br />
Hop 17:30 20:00 22:30<br />
Caperucita Roja (¿A quién tienes ...) 17:30 20:10 22:45<br />
Código Fuente 17:15 19:45 22:30<br />
Justin Biever: Never Say Never 3D 22:15<br />
Rio 3D 17:15 19:40<br />
Sin límites 19:45 22:30<br />
La legión del águila 19:45 22:40<br />
Soy el número 4 17:10<br />
Invasión a la Tierra 17:15<br />
DHERNANI. Biteri. El discurso del rey 19:30<br />
IRUN<br />
DCINEBOX MENDIBIL<br />
Mendibil merkataritza gunea (943-630223). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Código Fuente 16:00 18:10 20:15 22:25<br />
Sin límites 20:15 22:25<br />
Gnomeo y Julieta 16:00 18:00<br />
Hop 16:00 18:00 20:15 22:25<br />
Invasión a la tierra 22:25<br />
Rio 16:00 18:10 20:15<br />
La legión del águila 20:15 22:25<br />
Soy el número cuatro 15:50 18:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ... 16:00 18:10 20:15 22:25<br />
DTXINGUDI<br />
(943-635441). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Rio 3D 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Justin Biever 3D 16:00 18:15 20:30<br />
Furia ciega 3D 22:45<br />
Nada que declarar 16:00<br />
Sin límites 18:15 20:15 22:15<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Sin compromiso 16:00 18:10<br />
Invasión a la Tierra 20:15 22:30<br />
Soy el número cuatro 16:00 18:15<br />
Torrente 4 20:30 22:45<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
DLAZKAO. Areria aretoa. Gnomeo y Julieta 16:30<br />
Winter’s Bone 19:30<br />
DLEGAZPI. Latxartegi. De dioses y hombes 19:30<br />
DOÑATI. Rango 17:00 Cisne negro 19:30 22:30<br />
DORDIZIA. Herri antzokia. El discurso del rey 19:30 22:15<br />
DTOLOSA. Leidor. Rango 17:00 Cisne negro 19:30 22:00<br />
USURBIL<br />
DURBIL<br />
Urbil merkataritza gunea (943-221622).<br />
Justin Bieber 3D 22:00<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:00<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:00 18:15 20:30 22:45<br />
Código Fuente 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
La legión del águila 15:45 18:00 20:20 22:45<br />
Soy el número cuatro 18:00 20:20 22:45<br />
Gnomeo y Julieta 16:00<br />
Invasión a la Tierra 16:00 18:15 20:30 22:45<br />
Torrente 4 22:45<br />
Furia ciega 16:00 18:15 20:30<br />
DVILLABONA. Valentino 16:30 El discurso del rey 19:30<br />
DZARAUTZ.Modelo. El discurso del rey 17:00 19:30 22:15<br />
DZUMAIA. Aita Mari. Rio 16:00 18:30<br />
DZUMARRAGA. Arizti. Soy el número cuatro 19:30 22:15<br />
Lapurdi<br />
BAIONA<br />
DCGR CENTRE<br />
(0559-599090).<br />
La proie 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Rio 3D 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Scream 4 11:15 13:45 16:00 18:00 20:00 22:15<br />
Morning Glory 13:45 20:00 22:15<br />
Philibert 18:00<br />
Titeuf 3D 11:15 14:00 16:00 18:00<br />
Winx club, l’aventure magique...11:15 14:00<br />
Big mamma: de pere en fils 11:15 20:00<br />
Je n’ai rien oublié 16:00 18:00<br />
Sucker Punch 16:00 20:00 22:15<br />
Hell driver 3D 22:15<br />
L’ agence 22:15<br />
Rango 11:15 14:00 16:00 18:00 20:00<br />
DL’ATALANTE<br />
(05559-557363).<br />
Rabbit Hole (JBA) 17:00 20:30<br />
La nostra vita (JBA) 15:15 18:45<br />
DL’AUTRE CINEMA<br />
(05559-555298).<br />
Mr. Nice (JBA) 16:15 20:30<br />
Pina 3D (JBA) 18:30<br />
Pina 2D (JBA) 14:15<br />
Si tu meurs, je te tue 17:15<br />
Nous, princesses de cleves 20:45<br />
Les reves dansants (JBA) 19:00<br />
Le secret de la pyramide 14:00<br />
Les contes de la ferme 16:00<br />
ANGELU<br />
DMONCINE<br />
Rio 3D 11:00 14:00 18:00 22:00<br />
Rio 2D 16:00 20:00<br />
Scream 4 11:00 14:00 16:00 20:00 22:00<br />
Winnie l’ourson 11:00 14:00 16:00 18:00<br />
Titeuf 3D 16:00 20:00<br />
Titeuf 2D 11:00 14:00 18:00<br />
Rango 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Tous les soleils 11:00 14:00 16:00 18:00 20:00<br />
Morning glory 11:00 14:00 20:00 22:00<br />
Sucker Punch 20:00 22:00<br />
Les femmes du 6e étage 18:00<br />
Je n’ai rien oublié 16:00 18:00<br />
Philibert 22:00<br />
Sans identite 22:00<br />
DONIBANE LOHIZUNE<br />
DLE SELECT<br />
Scream 4 14:15<br />
Rio 2D 14:15<br />
Rio 3D 11:00 16:30<br />
Mon père est femme de ... 11:00 16:30 21:30<br />
La proie 11:00: 19:00<br />
Pina 2D 16:30<br />
Pina 3D 21:30<br />
Titeuf 2D 14:15<br />
Tous les soleils 19:00<br />
Rabbit Hole (JBA) 11:00 21:30<br />
Morning Glory 19:00<br />
Le aventure de Philibert 16:30 21:30<br />
Winx club, l’aventure ... 2D 14:15<br />
Les femmes du 6e étage 19:00<br />
DHAZPARNE. Yogi l’ours 16:00 Somewhere 21:00<br />
DHENDAIA.Les Varietes. Titeuf 15:00<br />
La permission de minuit 17:00<br />
DKANBO. Rango 15:00 La permission de minuit 17:30<br />
MIARRITZE<br />
DROYAL<br />
Chez Gino 14:00<br />
Dharma Guns 15:50<br />
Essential killing 14:50 19:45<br />
Faites le mur! (JBA) 21:25<br />
Je n’ai rien oublié 14:00<br />
Le discours d’un roi (JBA) 21:20<br />
Les femmes du 6ème étage 17:30<br />
Rabbit Hole (JBA) 18:00 21:15<br />
Robert Mitchum est mort 16:20 19:40<br />
Tous les soleils 19:25<br />
Lords of dogtown (JBA) 17:40<br />
Arrietty le petite monde .... 15:45<br />
Vent de folie à la ferme 14:00<br />
Nafarroa<br />
IRUÑEA<br />
DGOLEM BAIONA<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Una dulce mentira 17:15 20:00 22:30<br />
Hop 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Caperucita Roja, (¿A quién ....) 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Código Fuente 17:15 20:30 22:45<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 29<br />
‹ Agenda<br />
Rio 3D 16:30 18:30<br />
En un mundo mejor 17:15 20:00 22:30<br />
Encontrarás dragones 20:00 22:30<br />
DGOLEM LA MOREA<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Hop 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Código Fuente 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Justin Beiber 3D 16:30 18:30<br />
Caperucita Roja ( ¿A quién ...? 17:15 20:00 22:30<br />
Rio 3D 16:30 18:30 20:30<br />
Rio 16:30 18:30 20:30<br />
Furia ciega 3D 22:30<br />
Soy el número cuatro 17:15 20:00 22:30<br />
La legión del águila 17:30 20:00 22:45<br />
Sin límites 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Invasión a la Tierra 17:30 20:00 22:45<br />
¿Para que sirve un oso? 16:30<br />
Sin compromiso 20:30 22:45<br />
Gnomeo y Julieta 3D 16:30 18:30<br />
Torrente 4 3D 20:30 22:30<br />
Torrente 4 18:30 20:30 22:45<br />
El discurso del rey 22:45<br />
DGOLEM YAMAGUCHI<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Cartas a Dios 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Nada que declarar 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Potiche. Mujeres al poder 16:30 18:30 20:30 22:45<br />
Inside Job (JBA) 20:00 22:30<br />
El mundo según Barney 17:15<br />
Incendies 17:15<br />
Cisne negro 20:00 22:30<br />
DSAIDE CARLOS III<br />
(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Código Fuente 17:30 20:00 22:30<br />
Hop 17:30 20:00 22:30<br />
Justin Bieber 16:30 20:30<br />
Rio 3D 18:30 22:30<br />
Sin límites 17:30 20:00 22:30<br />
HappyThankYouMorePlease 17:30 20:00 22:30<br />
DSAIDE OLITE<br />
(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Soy el número cuatro 17:30 19:45 22:00<br />
Invasión a la Tierra 19:45 22:00<br />
¿Para qué sirve un oso? 17:30<br />
Encontrarás dragones 19:30 22:00<br />
Esta abuela es mi padre 17:15<br />
Gnomeo y Julieta 17:30<br />
El discurso del rey 19:30 22:00<br />
DALTSASU. Iortia. Destino oculto 20:10<br />
LIZARRA<br />
DGOLEM LOS LLANOS<br />
Rio 17:30<br />
Invasión a la Tierra 20:30<br />
Potiche. Mujeres al poder 17:30 20:30<br />
El rito 17:30 20:30<br />
TUTERA<br />
DOCINE<br />
Caperucita Roja, ¿A quién tienes ...? 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
Codigo Fuente 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Rio 16:15 18:15 20:15<br />
Torrente 4 22:15<br />
Sin límites 16:30 18:30 20:30 22:30<br />
Soy el número cuatro 16:00<br />
La legión del águila 18:10 20:20 22:30<br />
Justin Biever 3D 16:00 18:10 20:20<br />
Furia ciega 3D 22:15<br />
Esta abuela es mi padre 16:00<br />
Invasión a la Tierra 18:10 20:20 22:20<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
UHARTE<br />
DITAROA<br />
(902-463269). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Hop 16:00 18:00 20:00 22:00<br />
Código Fuente 16:20 18:20 20:20 22:20<br />
Justin Bieber: Never Say Never 16:10<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:20 18:20 20:20 22:20<br />
Rio 3D 16:30 18:30<br />
Rio 2D 16:10 18:10<br />
Furia ciega 3D 20:30 22:30<br />
Sin límites 16:15 18:15 20:15 22:15<br />
Soy el número cuatro 16:00 18:10 20:15 22:20<br />
La legión del águila 16:00 18:10 20:20 22:30<br />
Invasión a la Tierra 16:00 18:10 20:15 22:30<br />
¿Para qué sirve un oso? 20:15 22:15<br />
Esta abuela es mi padre 16:10 18:15<br />
Sin compromiso 20:20 22:30<br />
Gnomeo y Julieta 2D 16:15 18:15<br />
Torrente 4 2D 20:20 22:15<br />
VIANA<br />
DLAS CAÑAS<br />
Hop 16:00 18:00 20:10 22:25<br />
Caperucita Roja (¿A quién ...) 16:15 18:15 20:25 22:40<br />
Código Fuente 16:15 18:15 20:25 22:35<br />
Rio 3D 16:00 18:00 20:15<br />
Justin Biever: Never Say Never 3D 22:30<br />
Rio 16:15 18:15<br />
Sin límites 16:00 18:00 20:15 22:30<br />
Soy el número cuatro 20:30 22:45<br />
Furia ciega 20:15 22:45<br />
Invasión a la Tierra 18:00 20:20 22:45<br />
Gnomeo y Julieta 16:15 18:15<br />
Esta abuela es mi padre 16:00<br />
¿Para qué sirve un oso? 20:15 22:30<br />
Sucker Punch 16:00 18:10<br />
Nafarroa Beherea<br />
DDONIBANE GARAZI.Le Vauban.<br />
Les contes de la ferme 16:00 True Grit 18:00<br />
Mariage à l’italienne (JBA) 21:00<br />
DDONAPALEU.St. Louis. Ma part du gâteau 16:00 20:30<br />
Zuberoa<br />
DMAULE-LEXTARRE.Baitha.<br />
Vent de folie à la ferme 18:0 0 Scream 4 18:00
30 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Agenda ›<br />
Komunikazioa D<br />
Abeslariak gogoan<br />
Uhinetatik tiraka<br />
Xabier Lasa<br />
Paquita gogoan. Markos<br />
Zapiain filosofo kontenplariak<br />
Faktoria saiotik (asteartea,<br />
12:15ean) jaurtitzen ditu bere harrikadak<br />
uhinetara. Azken txandan,<br />
gai batetik bestera naturaltasunez<br />
jauzi egiteko daukan ar-<br />
Urtzi Urkizu Donostia<br />
Ba al du lekurik zinemak<br />
telebistan gaur egun?<br />
Galdera hori eginda, ñabardurak<br />
egiten dituzte<br />
sektoreko profesionalek. Kontsumitzaileen<br />
artean ere denetarik<br />
dago. Badira filmak soilik Internetetik<br />
hartuta edo DVD bidez<br />
ikusten dutenak. Baina badira<br />
LTDko kateetako eskaintzan gustuko<br />
zintak aurkitzen dituztenak<br />
ere.<br />
Felix Linares ETB2ko aurkezlearen<br />
arabera, telebistek zinema<br />
ematen dute oraindik, baina bigarren<br />
mailan. «Zinema jartzen dutenak<br />
enpresen hirugarren edo<br />
laugarren kateak dira. Kate nagusietan<br />
kirola, prentsa arrosa<br />
eta foiletoiak jartzen dituzte. Eguberri<br />
eta opor garaietan bai, zinema<br />
baliabide merkea izaten da.<br />
Baina Belen Esteban eta gainerakoak<br />
oporretatik itzultzen direnean,<br />
jendeak horietara kateatuta<br />
jarraitzen du».<br />
La Sexta katea sortu zenean, zinemak<br />
tarte txikia zuen oso. Baina<br />
orain enpresak zinemari eskainitako<br />
kate bat sortu du: La<br />
Sexta3 Todo Cine. Egunero bost<br />
film ematen dituzte. Alejandro<br />
Flores, La Sextako kanpo programazioaren<br />
arduraduna, ez da Linaresen<br />
iritzi berekoa: «Zinema<br />
ez da telebista kateek baztertu dezaketen<br />
produktu bat. Programazio<br />
ordu asko daude, eta zinema<br />
nahiko eraginkorra izaten da».<br />
LaSexta3ren sorrera Miguel<br />
Angel Contreras La Sextako kontseilari<br />
ordezkariaren proposamen<br />
batetik etorri zen. «Merkatuan<br />
hutsune bat ikusi zuen, eta<br />
tea erakutsi zigun. Paquita la del<br />
Barrio kantaria hartu zuen hizpide;<br />
Rata de dos patas abestiaren<br />
egilea, alegia. Bada, di-da batean,<br />
Manu Etxezortu ohartzerako, Mikel<br />
Aramendi eduki zuen gogoan,<br />
hainbat entzulek daukagun<br />
min bera adierazteko. Orain bi<br />
urte bitarte, Aramendiren analisiak<br />
astean kasik lau ordutan entzuteko<br />
pribilegioa genuen<br />
(19:05etik 20:00). Aukera 45 minutura<br />
murriztu da egun (astelehena,<br />
18:05-19:00). Zapiainek gupida<br />
eta lotsarik gabeko maniobra<br />
ikusi du aldaketa horretan, «espainolistek<br />
egindako mozketa<br />
Duela urte gutxi, ematen zuen programaziotik pixkanaka kenduko zutela zinema, baina ez da hala<br />
gertatu. LaSexta3 kateak, esate baterako, gutxienez bost film ematen ditu egunero, doan.<br />
Zinema, bizirik telebistan<br />
La Sexta3 kateak sei film emango ditu gaur; American History X horien artean, 22:00etan. <strong>BERRIA</strong><br />
guri ideia ona iruditu zitzaigun».<br />
Hilabete inguru darama kateak<br />
martxan eta ikusle datu txukunak<br />
lortzen ari da (martxoan<br />
%1,1). «Ikusle kopurua gorabehera,<br />
jendearen erantzuna oso ona<br />
izaten ari da sare sozialetan eta<br />
Interneten», azaldu du Floresek.<br />
La Sextako ordezkariak onartzen<br />
du gero eta modu gehiago<br />
daudela zinema kontsumitzeko.<br />
«Baina gero eta film gehiago<br />
ekoizten direla kontuan hartu behar<br />
da. Gainera, oraindik jende<br />
asko dago filmak soilik telebista<br />
kateen emanaldien bitartez ikus<br />
dezakeena. Dena den, zinemaren<br />
zabalpen modu berrietara egokitu<br />
beharko dugu denok».<br />
Linaresen ustetan, film batzuk<br />
telebistara iristen direnerako jende<br />
gehienak ikusiak ditu. «Aukera<br />
bat zirkuitu komertzialetatik<br />
igaro ez diren filmak ematea da,<br />
Aramendi efektua indargabetu<br />
eta EIko arratsaldeak despolitizatzeko<br />
asmoz». Esanak esan,<br />
Jaime Otamendirekin Mezularia<br />
saioak hartu duen norabide berria<br />
goratu zuen, giza harremanak<br />
nahiz gizarte edo sexu gaiak<br />
azpimarratzen saiatzen delako.<br />
Nire liburua gogoan. Jabier<br />
Muguruzak, ostiraletan<br />
(09:35) gogoetarako daukan zutabean,<br />
Robert Johnson izan zuen<br />
aipagai, deabruarekin hitzartu<br />
omen zuen bluesmanik onena, 27<br />
urtez hildakoa. Johnsonekin hasi<br />
zen bakarrizketak norabide ze-<br />
gehienetan zinta interesgarrienak<br />
baitira. Baina telebista kateei<br />
beldurra ematen die halakoak<br />
ematea».<br />
La Sextako kanpo programazioko<br />
zuzendariak, berriz, uste du<br />
zinemak telebistan oraindik etorkizun<br />
ona izan dezakeela: «Tele-<br />
‘‘<br />
Zinema ez da telebista<br />
kateek baztertu<br />
dezaketen produktu bat;<br />
eraginkorra izaten da»<br />
ALEJANDRO FLORES<br />
La Sextako kanpo programazioko zuzendaria<br />
«Aukera bat zirkuitu<br />
komertzialetatik igaro ez<br />
diren filmak ematea da,<br />
interesgarrienak baitira»<br />
FELIX LINARES<br />
ETB2ko ‘La noche de’ saioko aurkezlea<br />
hatz bat hartu zuen lasterrera:<br />
Muguruzak berak aste honetan<br />
argitaratu duen liburuak (Nueve<br />
encuentros con el alma) eta bertako<br />
kulturgileek hartu zuten protagonismoa.<br />
Jakina da ostiraletako<br />
leiho hori Muguruzak bere gogoetak<br />
airera ditzan jarria<br />
dagoela (zeinak atsegin handiz<br />
entzuten baititut, hain zuzen).<br />
Herenegungoak oso etikoa ez zirudien<br />
autopromozio tankera<br />
hartu zuen; ez zen hori izango<br />
Muguruzaren asmoa. Baina…<br />
Okerrak zuzentzen. Javier<br />
Vizcainoren Gabon saioko solas-<br />
bistaren hasieratik eman dira filmak,<br />
eta etorkizunean ere emango<br />
dira. Beste alde batetik, telefilmak<br />
daude, eta horiek bakarrik<br />
telebistan ikus daitezke».<br />
Ikusleek, askotan, iragarkietarako<br />
etenaldirik gabeko filmak<br />
eskertzen dituzte. Horren erakusgarri<br />
da TVEk eman dituen zinta<br />
batzuek datu hobeak izan dituztela<br />
beste kate batzuetan estreinatu<br />
ostean mozketarik gabe emateagatik.<br />
Fenomeno bitxitzat jo daiteke,<br />
bestalde, Pretty Woman<br />
zintarena, beti baititu ikusle datu<br />
apartak.<br />
ETB1eko eduki zuzendari Rosa<br />
Diez Urrestarazuk berriki aitortu<br />
zuen euskarazko zinema jendeari<br />
ez zaiola asko interesatzen. «Agian<br />
ondo promozionatutako zikloek<br />
ongi funziona dezakete», iradoki<br />
zuen. Jatorrizko hizkuntzan filmak<br />
ematea ere proposatu du.<br />
kideen joera politikoa zehazten<br />
hasita, hirutik biko proportzioan<br />
EAJren alde jotzen dutela esan<br />
nuen aurreko astean. Egiatan, ez<br />
da iristen kopuru horretara,<br />
nahiz eta guztiak balantzan jarrita<br />
EAJren inguruko iritzia bai<br />
atera garaile (zilegizkoa, hedabide<br />
pribatua den aldetik). Solaskide<br />
batek karnet edo kargu politikorik<br />
ez eduki arren, euskal politikako<br />
gaiak behin, bitan,<br />
hirutan… jorratu ahala, ez da zaila<br />
asmatzea zein ideologia politikotatik<br />
dabilen gertuago. Eurak<br />
dira mihia astindu aldiko autodefinitzen<br />
doazenak.<br />
Korrikaren<br />
amaierari<br />
buruzko<br />
telebista eta<br />
irrati saioak gaur<br />
Itziar Arteagak<br />
zuzeneko programa<br />
berezi bat gidatuko du<br />
Info7 irratian,<br />
10:00etatik aurrera<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Donostian amaituko da 17. Korrika,<br />
gaur, eta hara joan ezin direnek<br />
zuzenean irratiz edo Internet<br />
bidez jakin ahalko dute hango berri.<br />
Info7 irratiak saio berezia<br />
egingo du 10:00etatik aurrera; FM<br />
bidez eta Internetez entzun daiteke<br />
Info7. Itziar Arteagak gidatuko<br />
du saioa, eta lasterketaren berri<br />
zuzenean emango dute une oro<br />
Ekhiñe Atorrasagastik eta Gotzon<br />
Elizburuk. Amaiera ekitaldia<br />
ere zuzenean emango dute.<br />
12:30 aldera iritsiko da Korrika<br />
Bulebarrera, eta, ondoren, mezua<br />
irakurriko dute. Ekitaldi hori,<br />
Info7 irratiaz gain, Euskadi Irratiak<br />
ere emango du, Amarauna<br />
magazinean. Unitate ibiltariak<br />
zuzenean emango du Korrikaren<br />
amaieraren berri.<br />
Gauean, Hamaikan eta ETB3n<br />
Telebista kateek ez dute zuzenean<br />
emango Korrikaren amaiera.<br />
Gau partean, baina, Korrikaren<br />
azken eguneko irudiak ikusi ahalko<br />
dira. Hamaika telebistak<br />
21:00etan emango du saioa, eta<br />
Donostian lasterketak egindako<br />
azken kilometroak eta amaierako<br />
ekitaldia ikusi ahalko dira. ETB3<br />
kateak, berriz, 22:00etan emango<br />
du Korrikaren inguruko saioa.<br />
Berria telebista ere Donostian<br />
izango da.
Zerga paradisuen<br />
inguruko erreportajea<br />
Hacienda no somos todos<br />
lanean zerga paradisuek nola<br />
funtzionatzen azalduko dute.<br />
Suitzako banku batean lan egin<br />
duen gizon batek argitara eman<br />
ditu dirudun askok ogasunari<br />
egindako iruzur datuak.<br />
‘Mundo.Hoy’. ETB2, 13:20.<br />
D Telebista<br />
ETB 1<br />
07:30: Sustraia. 08:00: Bizi berria.<br />
08:10: Kerman mintzalagun<br />
bila. 08:25: Ibil2d. 08:50:<br />
Chiloe. 09:20: Euskaldunak<br />
eta itsasoa. 09:50: Egi bidean.<br />
10:00: Meza. 11:00: Iparraldearen<br />
orena astekaria. 11:25: Kerman<br />
mintzalagun bila. 11:40:<br />
Zu kirolari. 12:15: Saskibaloia.<br />
ACB Liga. Baskonia- Bizkaia<br />
Bilbo Basket. 14:30: Gaur<br />
egun. 15:00: Nick dut nik.<br />
15:30: Teknopolis. 16:00: Herri<br />
kirolak. 17:00: ETB kantxa. Retegi<br />
Bi-Pascual / Olaetxea-<br />
Patxi Ruiz. Finala: Olaizola<br />
II.a-Begino / Xala-Beroiz.<br />
19:30: Gol festa. 20:28: Gaur<br />
egun. 20:55: Eguraldia. 21:00:<br />
Hitzetik Hortzera. 21:55: Fringe.<br />
Mugako zientzia. Telesaila.<br />
23:30: ‘Korrika 1980-2007’.<br />
00:30: Kerman mintzalagun<br />
bila. 01:00: Iparraldearen orena.<br />
01:25: Musika gauak jazz.<br />
Olaizola II.a-Begino/<br />
Xala-Beroiz finalean<br />
ETB 2<br />
07:50: National Geographic.<br />
¿Por qué desaparecieron los<br />
mamuts?. 08:40: Todo viajes.<br />
09:00: Nueva vida. 09:15: EITB<br />
kultura. 09:35: Palabra de ley.<br />
10:10: Teknopolis. 10:50: Nick<br />
dut nik. 11:20: Sustraia. 11:45:<br />
Kresala. 12:40: Hora GMT.<br />
13:20: Mundo.hoy. 14:05: Rex.<br />
Telesaila. 14:58: Teleberri.<br />
15:50: Eguraldia. 16:00: Zinema.<br />
‘Veredicto de sangre’.<br />
Zuz: Stephen Williams.<br />
2002. 17:40: Zinema. ‘El verdadero<br />
culpable’. Zuz.: Francis<br />
Huster. 2007. 19:50: Euskadi<br />
directo. 20:58: Teleberri.<br />
22:05: Eguraldia. 22:15: El conquistador<br />
del fin del mundo<br />
VII. 00:30: Nip Tuck - a golpe<br />
de bisturi. Telesaila. 02:00: Zinema.<br />
‘Un año sin Santa<br />
Claus’. Zuz.: Ron Underwood.<br />
Akt.: John Goodman. 2006.<br />
03:25: Musika gauak jazz.<br />
‘Korrika 1980-2007’. 23:30 ‘Hora GMT’ saioa. 12:40.<br />
ETB 3<br />
08:55: Hartz txiki. 09:40: Pingu.<br />
10:00: Hirukiak. 11:20: Doraemon.<br />
12:30: Harriketarrak.<br />
13:45: George oihanekoa.<br />
14:30: Zonbi hotela. 15:15: Shin<br />
Chan altxor uhartean. 16:45:<br />
Hamtaro. 17:25: Super heroien<br />
legioa. 18:05: One piece. 18:55:<br />
Shaggy eta Scooby Doo Usnan.<br />
19:35: Viva piñata. 20:05:<br />
Team Galaxy. 20:30: Schin<br />
Chan, samurai txikia. 22:00:<br />
Korrika 17. 22:30: Orain. 22:35:<br />
Euskalaklipak. 23:05: Zinema.<br />
‘El amanecer de los muertos’.<br />
Zuz.: Zack Snyder. 20<strong>04</strong>.<br />
00:45: KTX. 01:15: Top gaztea.<br />
Euskal Herriko eskuz binakako<br />
txapelketako finala jokatuko<br />
dute Bilboko Bizkaia pilotalekuan<br />
Olaizola II.a-Begino eta<br />
Xala-Beroiz bikoteek. Abel<br />
Barriolaren lesioa dela eta,<br />
Beroizek ordezkatuko du.<br />
Pilota. ETB1, 18:00.<br />
ETB Sat<br />
10:00: Kresala. 10:45: Objetivo<br />
Euskadi. 11:45: Iparraldearen<br />
orena astekaria. 12:10: Palabra<br />
de ley. 12:45: Sautrela.<br />
13:15: Sustraia. 13:45: Hora<br />
GMT. 14:30: Txirrindularitza.<br />
Gaztela - Leon. 15:30: Viajes.<br />
16:00: Arraunketa. 17:20: Zu kirolari.<br />
17:45: Vaya semanita.<br />
19:15: Teknopolis. 19:45: Txirrindularitza.<br />
Gaztela - Leon.<br />
20:15: ETB Kantxa. Olaizola<br />
II.a - Begino / Xala - Beroiz.<br />
21:05: Ibil2d. 21:30: Teleberri.<br />
22:35: Tribuna gol. 00:05: ETB<br />
Kantxa. Olaizola II.a - Begino<br />
/ Xala - Beroiz.<br />
Hamaika<br />
Porrotxekin bertsoak<br />
komentatuko dituzte<br />
Etiopiara egin behar duten<br />
bidaiaren bezperan, Porrotx<br />
Miramongo platoan izango da<br />
Jon Artanorekin. Zegaman eta<br />
Usurbilen egin berri dituzten<br />
bertso saioak komentatuko<br />
ditu Porrotxek Jon Artanorekin.<br />
‘Hitzetik hortzera’. ETB1, 21:00.<br />
09:00: Marrazki bizidunak.<br />
Txirrita. 10:00: Korrika irudiak.<br />
10:35: Tertulia. 11:05: Ur eta lur.<br />
11:35: Korrika irudiak. 12:05: Korrika<br />
asteburuan. 13:05: Bertso<br />
trama. 13:35: Korrika<br />
saioa. 14:15: Gipuzkoa kultura.<br />
Magazina. 14:45: Skapa. 15:05:<br />
Erritmoz bizi. Musika saioa.<br />
17:50: Korrika saio berezia.<br />
19:15: Hamaika.bit. 19:45: Korrika<br />
irudiak. Korrika asteburuan.<br />
20:25: Berbetan. Gorka<br />
Gerrikagoitia. 21:05: Korrika<br />
bukaera Donostian. 22:05:<br />
Berbaz. 23:05: Skapa. 23:25:<br />
Hurbilean.<br />
La 1<br />
09:00: Destino: España.<br />
09:50: Lunnis. 11:00: Zinema.<br />
‘El profesor chiflado’. Zuz.:<br />
Tom Shadyac. 1996. 13:30:<br />
Comando actualidad. 14:30:<br />
Corazón. 15:00: Telediario1.<br />
16:00: Zinema. ‘Noviembre<br />
dulce’. Zuz.: Pat O’Connor.<br />
2000. 17:50: Zinema. ‘Un puñado<br />
de mentiras’. Zuz.: Oley<br />
Sassone. 2006. 19:20: España<br />
directo. 21:00: Telediario 2.<br />
22:15: Zinema. ‘La niñera mágica’.<br />
Zuz.: Kirk Jones. 2005.<br />
23:50: Zinema. ‘Envidia’. Zuz.:<br />
Barry Levinson. Akt.: Ben Stiller.<br />
20<strong>04</strong>. 01:25: Ley y orden.<br />
La 2<br />
09:15: Shalom. 09:30: El dia<br />
del Señor. 12:45: Los oficios de<br />
la cultura. 13:10: Acción directa.<br />
14:00: El escarabajo verde.<br />
14:30: Naturalmente. 15:00: +<br />
de España. 16:00: Grandes<br />
documentales. 17:50: Imaginantes.<br />
17:55: Página 2. 18:25:<br />
Crónicas. 19:10: America total.<br />
19:35: Celia. 20:30: Tres 14.<br />
21:00: Desafio 14+1: Everest<br />
sin oxigeno (Edurne Pasaban).<br />
21:30: Redes 2.0. 22:00:<br />
El documental. ‘Copiad malditos’.<br />
Zuz.: Stephane M. Gomez.<br />
23:05: Todo el mundo es<br />
música. 00:00: Metropolis.<br />
Antena 3<br />
09:00: La cara divertida.<br />
10:45: Los más. 13:00: El club<br />
del chiste. 13:30: Decogarden.<br />
14:00: Los Simpson. 15:00:<br />
Antena3 noticias. 16:00: Zinema.<br />
‘Niñera express’. Zuz.:<br />
Bradford May. 2008. 17:45: Zinema.<br />
‘El amor llega suavemente’.<br />
Zuz.: Michael Landon<br />
Jr. 2003. 21:00: Antena3 noticias.<br />
22:00: Los protegidos.<br />
Telesaila. 23:45: Zinema. ‘El<br />
hombre enmascarado’. Zuz.:<br />
Simon Wincer. Akt.: Billy<br />
Zane. 1996. 01:30: Sin rastro.<br />
02:35: Adivina quien gana<br />
esta noche.<br />
Tele 5<br />
07:00: Patito feo. 07:30: Worst<br />
Week. 08:15: Wildfire. 11:30:<br />
Más que coches GT. 12:00: I<br />
love TV. 13:00: Vuélveme loca.<br />
15:00: Albistegia. 16:00: Zinema.<br />
‘Mi super ex-novia’. Zuz.:<br />
Ivan Reitman. Akt.: Uma<br />
Thurman, Luke Wilson, Anna<br />
Faris. 2006. 17:45: ¡Qué tiempo<br />
tan féliz!. 20:55: Albistegia.<br />
22:00: Aida. Telesaila. 00:15:<br />
Vida loca. 00:45: El reencuentro:<br />
el debate. Christian Galvezek<br />
aurkeztuta. 02:30: Locos<br />
por ganar. <strong>04</strong>:00: No solo<br />
musica. <strong>04</strong>:30: Infocomerciales.<br />
05:30: Fusión sonora.<br />
La Sexta<br />
07:00: 1 Formula. Txinako Sari<br />
Nagusia. Atarikoa. 08:55: 1<br />
Formula. Txinako Sari Nagusia.<br />
Lasterketa. 11:00: Megaedicios.<br />
12:00: 1 Formula. Txinako<br />
Sari Nagusia. Atarikoa.<br />
14:00: 1 Formula. Txinako Sari<br />
Nagusia. Lasterketa. 16:00: La<br />
Sexta / Noticias. 16:55: Zinema.<br />
‘Loca adademía de policía’.<br />
Zuz.: Hugh Wilson. 1984.<br />
18:45: Minuto y resultado.<br />
20:20: LaSexta/Noticias.<br />
20:55: LaSexta/Deportes.<br />
21:25: El club de la comedia.<br />
22:25: Chase. Telesaila. 00:55:<br />
Sin identificar.<br />
E Gaurko filmak<br />
El ladrón de Shanghai 11<br />
pCuatro, 15:50. Zuz.: David Wu. Akt.:<br />
David Carradine, John Reardon, Rupert<br />
Graves. 200 minutu. AEB. 2006.<br />
Veredicto de sangre 1<br />
pETB2, 16:00. Zuz.: Stephen Williams.<br />
Akt.: Wendy Crewson, Shawn<br />
Doyle, Sally Kellerman. AEB. 2002.<br />
Noviembre dulce 1<br />
pLa1, 16:00. Zuz.: Pat O’Connor. Akt.:<br />
Charlize Theron, Keanu Reeves, Jason<br />
Isaacs. 116 miutu. AEB. 200.<br />
Mi super ex- novia 1<br />
pT5, 16:00. Zuz.: Ivan Reitman. Akt.:<br />
Uma Thurman, Luke Wilson, Anna Faris.<br />
95 minutu. AEB. 2006.<br />
Niñera express 1<br />
pAntena3, 16:00. Zuz.: Bradfort May.<br />
Akt.: Vanessa Marcil. AEB. 2008.<br />
Cuatro<br />
06:45: Kyle XY. Telesaila.<br />
09:00: El zapping de surferos.<br />
10:45: El encantador de perros.<br />
14:00: Noticias Cuatro.<br />
14:50: Deportes Cuatro. 15:50:<br />
Zinema. ‘El ladrón de Shangai’.<br />
Zuz.: David Wu. Akt.: David<br />
Carradine, John Reardon.<br />
2006. 19:45: Noticias Cuatro.<br />
21:00: Bob esponja. 21:30: Especial<br />
Callejeros viajeros:<br />
aquí sí hay playa. 22:30: Callejeros<br />
viajeros. ‘Islas Fiji’. ‘Bali’.<br />
00:30: Cuarto milenio. Iker Jimenezen<br />
eskutik. 02:30: Maestros<br />
del terror. 03:30: Millenium.<br />
<strong>04</strong>:30: Cuatro astros.<br />
Arte<br />
13:00: L’Art de la Manière.<br />
13:30: Philosophie. 14:00:<br />
360º, GEO. 14:45: Le Dakar et<br />
la Croix. 15:35: Un été sans soleil.<br />
16:30: Volker Sommer.<br />
17:15: Yourope. 17:45: Metropolis.<br />
18:30: Cuisines des terroirs.<br />
19:00: Arte journal. 19:15: Les<br />
larmes de Saint Pierre. Kontzertua.<br />
20:00: Karambolage.<br />
20:10: Contre-attaque, quand<br />
l’art prend l’économie pour<br />
cible. 20:40: Zinema. ‘Je ne<br />
suis pas là pour être aimé’.<br />
Zuz.: Stephane Brize. 2005.<br />
22:15: Une danse nommé désir.<br />
23:30: One shot not.<br />
Teledeporte<br />
07:00: Tenisa. Montecarloko<br />
Mastersa. Finalerdiak. 11:00:<br />
Tenisa. Federazio Kopa. Finalerdiak.<br />
Espainia - Frantzia.<br />
13:00: Zaldi lasterketak. 14:00:<br />
Tenisa. Montecarloko Mastersa.<br />
Finala. 17:45: Saskibaloia.<br />
ACB Liga. Kanaria Handia<br />
- Lagun Aro. 19:45: Eskubaloia.<br />
Asobal Liga. Ademar<br />
Leon - Granollers. 21:45: Txirrindularitza.<br />
Amstel Gold<br />
Race. 22:45: Estudio estadio.<br />
00:00: Tenisa. Federazio<br />
Kopa. 01:30: Eskubaloia. Txapeldunen<br />
Liga. Gyori Audi Eto<br />
- Itxako.<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 31<br />
‹ Agenda<br />
Loca academia de policía 11<br />
pLaSexta, 16:55. Zuz.: Hugh Wilson.<br />
Akt.: Steve Guttenberg, Kim Cattrall,<br />
Bubba Smith. 95 minutu. AEB. 1984.<br />
El verdadero culpable 1<br />
pETB2, 17:40. Zuz.: Francis Huster.<br />
Akt.: Marine Delterme. 2007.<br />
Je ne suis pas là pour être ... 111<br />
pArte, 20:40. Zuz.: Stephane Brize.<br />
Akt.: Patrick Chesnais, Anne Consigny,<br />
Georges Wilson. Frantzia. 2005.<br />
La niñera mágica 11<br />
pLa1, 22:15. Zuz.: Kirk Jones. Akt.:<br />
Emma Thompson, Colin Firth, Kelly<br />
MacDonald. 95 minutu. AEB. 2005.<br />
El amanecer de los ..(JBA) 11<br />
pETB3, 23:05. Zuz.: Zack Snyder.<br />
Akt.: Sarah Polley, Ving Rhames, Jake<br />
Weber. 95 minutu. AEB. 20<strong>04</strong>.<br />
TF1<br />
D<br />
06:30: TFOU. 08:45: F1 a la<br />
une. 08:55: 1 Formula. Txinako<br />
Sari Nagusia. Zuzenean. 11:05:<br />
Téléfoot. 12:00: Les 12 coups<br />
de midi!. 13:00: Journal. 13:35:<br />
Walker, Texas Ranger. Telesaila.<br />
14:25: Monk. Telesaila.<br />
16:10: Dr House. 17:55: Londres<br />
police judiciaire. 18:50: Sept à<br />
huit. 20:00: Journal. 20:45: Les<br />
Experts. Telesaila. 23:15: Zinema.<br />
‘Half Light’. Zuz.: Craig<br />
Rosenberg. 20<strong>04</strong>. 01:25: Le<br />
club de l’économie. 02:05: Le<br />
blog politique. 02:20: Zinema.<br />
‘Paparazzi’. Zuz.: Alain Berberian.<br />
1998.<br />
France 2<br />
08:45: Islam. 09:15: La source<br />
de vie. 10:00: Presence protestante.<br />
10:30: Le jour du<br />
Seigneur. 10:45: Meza. 12:05:<br />
Tout le monde veut prendre<br />
sa place. 13:00: Journal. 13:20:<br />
13h 15, le dimanche. 14:15: Vivement<br />
dimanche. 16:30:<br />
Mon père le commandant<br />
Jacques-Yves Cousteau.<br />
17:30: Stade 2. 18:50: Vivement<br />
dimanche prochain.<br />
20:00: Journal. 20:35: Jeux de<br />
scène. Antzezlana. 21:20: La<br />
25e Nuit des Molières. Laurent<br />
Lafittek aurkeztuta.<br />
23:25: Faites entrer l’accusé.<br />
France 3<br />
08:40: Bunny Tonic. 10:35:<br />
Côté cuisine. 11:20: Expression<br />
directe. 12:00: Le 12/13. 12:50:<br />
30 millions d’amis. 13:20: Siska.<br />
Telesaila. 14:25: Tenisa.<br />
Montecarloko Mastersa.<br />
16:40: En course sur France3.<br />
17:00: Chabada. 18:00: Questions<br />
pour un super champion.<br />
20:10: Zorro. Telesaila.<br />
20:35: Inspecteur Barnaby.<br />
Telesaila. 22:10: Soir 3. 22:55:<br />
Femmes pilotes de chasse:<br />
du rêve à la réalité. Dokumentala.<br />
00:45: Zinema. ‘Désir’<br />
(JBA). Zuz.: Roberto Rossellini,<br />
Marcello Pagliero. 1946.
32 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Plaza›Kultura<br />
Iñigo Astiz Iruñea<br />
Orain bi urte eta iaz bezala, bere<br />
buruaren aurkezpena egin zuen<br />
Julio Soto bertsolariak aurtengo<br />
Nafarroako Bertsolari Txapelketako<br />
Finaleko agurrean. Habanera<br />
doinuko printzipio deklarazioa:<br />
«(...) Begira, bi hanka dauzkat,/<br />
pauso luzea, azkarra;/ hanka<br />
artean ere bi,/ pareja ttiki xamarra;/<br />
besoak ere bi dauzkat,/ sasoi<br />
beteko indarra;/ begiak ere bi<br />
dauzkat,/ bista zorrotza, earra;/<br />
belarriak ere bat, bi,/ ta entzuten<br />
dut zure parra./ Guztia binaka<br />
daukat,/ ta oraindik txapel bakarra».<br />
Azken bertsora arte estu<br />
joan zen lehia, baina, azkenean,<br />
bete egin zuen lehen bertso hartan<br />
aipatutako hutsunea Sotok.<br />
Nafarroako bigarren txapela lortu<br />
zuen Iruñean jokatutako saioan.<br />
Eguneko onenaz galdetuta,<br />
ordea, argi du erantzuna: «Labriten<br />
zegoen giroa. Oholtza gainetik<br />
ikusgarri ikusten zen dena».<br />
Zu zara txapelduna, baina oso estu<br />
joan zen lehia.Lau puntu eta erdi soilik<br />
atera zenizkion bigarren gelditu<br />
zen Xabier Silveirari. Hain estu espero<br />
al zenuen zuk ere saioa?<br />
Bai. Oso puntu gutxi dira. Aurrez<br />
bagenekien saioa estu joango<br />
zela, baina bertsotan nahikoa da<br />
batek egun hobea izatea, eta besteak<br />
pixka bat huts egitea, puntuetan<br />
aldea ateratzeko. Hamabost<br />
bertso dira, eta hogei puntuko<br />
tartea ez da handiegia, baina<br />
ez zen halakorik izan, eta buruz<br />
burukoan aritu ginen Silveira eta<br />
biok. Ez nuen argi ikusi nork irabaziko<br />
zuen. Silveirak, nik edo<br />
beste edozeinek irabaz zezakeen.<br />
Silveiraren eta nire artean estuestu<br />
joan zen gauza; azkenean,<br />
baina, estutasun ona izan zen niretzako.<br />
Gustura aritu zinela igartzen zitzaizun.<br />
Pozik egindako lanarekin?<br />
Aldarte oso onarekin nengoen<br />
bertsotarako. Askotan gertatzen<br />
da, estu eta lotuta aritzea, baina<br />
oso buru argi nengoen. Gehiago<br />
edo gutxiago asmatu nuen gero,<br />
baina, behintzat, laguna entzuteko<br />
eta erantzuteko gustura nengoen.<br />
Ez nintzen bertso bakar batean<br />
ere erori, eta finaletan hor<br />
dago klabea: erregular aritu, eta<br />
bertso batzuekin goia jo.<br />
Buruz burukoan egindako kartzelako<br />
saioan jo zenuen goia zuk. Saioko<br />
azken lanean.<br />
Hor jo nuen goren-gorena, nik<br />
uste. Hor erabaki zen txapela, baina<br />
aurretik Julenekin [Zelaietarekin]<br />
zortziko txikian egindako<br />
lana ere polita izan zen.<br />
Kartzelako gaia, ezin egokiagoa:<br />
«Pilotaria zara, buruz buruko finala<br />
jokatzen ari zara, hogeita bana doa<br />
partida. Azken sakea egitera zoaz».<br />
Bai, gai horrek bazuen bere tranpa.<br />
Parekatuta gindoazen Silveira<br />
eta biok. Pilotariak ginela esaten<br />
zuen, baina esaten zuena zen<br />
bi bertsolari ginela, buruz burukoa<br />
jokatzen ari ginela, azken ari-<br />
Julio Soto q Bertsolaria<br />
Bigarrenez jantzi du Julio Sotok Nafarroako Bertsolari<br />
Txapelketako txapela. Lehia estua izan zen finalekoa, baina<br />
lasai aritu zela dio, bere gisan, «irudiari lotutako bertsokeran».<br />
«Bertsotik ez, baina<br />
bertsoarentzat bizi naiz»<br />
keta zela eta hor zegoela dena jokoan.<br />
Bi pilotariren rola jarri ziguten,<br />
baina nik uste jende guztia<br />
ohartu zela gu ere egoera berdinean<br />
geundela errealitatean.<br />
Zuk zeuk parekotasun hori ongi baliatu<br />
zenuen zure lehen bertsoan. Ez<br />
zenuen esan «Juan Martinez de Irujo<br />
naiz», baizik eta «ni Irujoren gorpuan/<br />
txapel bat dago jokuan».<br />
Irujoren gorpuarena errimatzeko<br />
estutasun horretan esan nuen,<br />
baina Irujo eta Aimar Olaizolaren<br />
arteko partida bat irudikatu<br />
nuen berehala. Gainera, oso Irujo<br />
zalea naiz, eta gustura aritu nintzen.<br />
Bitxia. Bertsokeraz olaizolatarragoa<br />
zarela esango nuke, botera gehiago<br />
aritzen zarela, eta tantoak lantzea<br />
gustatzen zaizula; eta Silveira dela<br />
irujotarragoa, airez gehiago sartu<br />
zalea eta.<br />
Izaeraz izan liteke, bai, eta agian<br />
baita bertsokeraz ere.<br />
Adamen eta Evaren rolean aritu zineten<br />
kartzelakoaren aurretik, eta<br />
ongi aritu zineten hor ere.<br />
Oso gustura aritu nintzen. Hasi<br />
nintzen esaten pena zela hainbeste<br />
denbora aguantatu ondoren,<br />
tentazioan erortzea. Banekien<br />
Silveirak tentatuko ninduela bu-<br />
kaerara arte, eta kalkulatua nuen<br />
zein izango zen ofizioa bukatzeko<br />
botako zuen bertsoa. Polita joan<br />
zen. Berak baietz, nik ezetz...<br />
Saioa ongi zihoan buruz burukora<br />
arte, baina hor jo zuen goia, ezta?<br />
Hamarreko txikiko hori agian ez<br />
zen izan eguneko saiorik onena,<br />
baina jendea bero dago, eta berdinekta<br />
haustea da. Oro har, oso bu-<br />
«Aldarte oso onarekin<br />
nengoen bertsotarako,<br />
eta ez nintzen bertso<br />
batean ere erori»<br />
«Garai batean gaiak<br />
itxiegiak ziren, gero<br />
irekiegiak, eta orain<br />
aurkitu da neurria»<br />
ruz buruko polita joan zen, halere.<br />
Ofiziotakoa ona, eta kartzelakoak<br />
ere onak.<br />
Jendeak eskertu zuen Silveiraren eta<br />
zure arteko parekotasun hori.<br />
Morboa pizten du beti halako buruz<br />
buruko batek. Aurretik ere<br />
hitz egiten zen horretaz, eta mentalizatuta<br />
joan ginen bertsolari<br />
guztiak. Normala da jendeak<br />
IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
morbo hori nahi izatea. Niri ere<br />
gustatzen zait, bai bertsotan, eta<br />
baita pilotan ere. Hogeita banakoak<br />
asko gustatzen zaizkit.<br />
Eta pilotaria zu zarenean?<br />
Nahiago hogeita bi eta hamar bat,<br />
baina ezin.<br />
Aurreko urterako baino lanketa gogorragoa<br />
egin duzu aurtengorako?<br />
Ez, antzera aritu naiz. Txapelketara<br />
psikologikoki nekatu xamar<br />
heldu naiz, hori bai. Txapelketa<br />
pila bat izan dira jarraian. Euskal<br />
Herrikoa lehenik, Nafarroakoa<br />
gero iaz, eta aurten berriz Nafarroakoa...<br />
Karga bat da. Prestaketa<br />
aldetik, baina, lasai nintzen.<br />
Nola prestatu zara finalerako?<br />
Astean behin edo bitan aritzen<br />
gara bertso eskolan, eta gero etxean<br />
errimategia eta bakarkako lanak<br />
lantzen ditut. Bertsoak ere<br />
asko idazten ditut, eta gero aztertu.<br />
Zer bertsokera landu nahi nukeen<br />
pentsatzen dut, hartara hurbiltzen<br />
saiatzeko. Garrantzitsua<br />
da nola kantatu nahi duzun jakitea.<br />
Maila batera iristean nondik<br />
nora jo nahi duzun erabaki beharra<br />
dago. Pilotan bezala, bakoitzak<br />
bere estiloa du bertsotan.<br />
Irujori, adibidez, airez sartzea<br />
gustatzen zaio. Berdin bertsotan;<br />
berean asmatu behar bakoitzak.<br />
Eta zein da zuretzat nahi duzun bertsokera<br />
hori?<br />
Irudiari lotutako bertsoa. Mugitzen<br />
den bertso bat. Modan dagoen<br />
hitza erabiliz, bertso zinematografiko<br />
bat. Bertsoa mugitzen<br />
ikusi behar du entzuleak halakoetan.<br />
Hori da Maialen Lujanbio<br />
orain urte batzuk lantzen hasi<br />
zen bertsokera, eta niri asko gus-<br />
«Maila batetik aurrera<br />
nork bere bertsokera<br />
landu behar du, nork<br />
bere estiloa»<br />
«Irudiari lotutako<br />
bertsokera da nirea,<br />
mugitzen dena:<br />
zinematografikoa»<br />
tatzen zait. Badaude beste batzuk,<br />
filosofikoagoak direla esan<br />
dezakegunak. Silveirarenak, esaterako.<br />
Irudizkoak baino bertso<br />
sakonagoak botatzen ditu.<br />
Gaiak ere alde izan zenituzten. Adamen<br />
eta Evaren rolean jarri zintuztetenean,<br />
jendeak txalo egin zuen.<br />
Ez da seinale ona hori. Gaiari txalo<br />
jotzean, bertsorik entzun gabe,<br />
jendea txaloka ari da, eta espektatiba<br />
handia dauka. Arriskutsua<br />
izaten da. Hobe izaten da gaia entzun<br />
eta bertsoak entzun ondoren<br />
txaloak jotzea. Gaiei dagokionez<br />
Nafarroan kristoren lana egin da.<br />
Talde ona dago. Azkenengo urteetan<br />
jarri diren gaiak kategoriakoak<br />
izan dira. Gaur egun irekiak<br />
dira, baina ez gehiegi. Garai batean<br />
gaiak itxiegiak ziren, «ehiztari<br />
bat zara eta bi uso datoz», eta gisakoak;<br />
gero zabalegiak jarri ziren,<br />
«esnatu egin zara», edo «leihotik<br />
begira zaude»-ren modukoak; eta<br />
oraingoak, aldiz, neurrikoak dira.<br />
Zabalak baina helduleku batekin.<br />
Bi urte barru Euskal Herriko Txapelketako<br />
finalean, BECen, buruz buru<br />
aritzeko gonbita egin zizun Silveirak<br />
agurreko bertsoan. Desafio handiegia,<br />
agian?<br />
Ezinezkoa da. Berak ere esan<br />
zuen gerora ezinezkoa zela. BECera<br />
iristea oso-oso zaila da edozeinentza,<br />
niretza ia ezinezkoa. Aukera<br />
bat badago beti, baina ia ezinezkoa<br />
da. Ez dut horrekin amesten,<br />
eta ez dut obsesiorik horrekin.<br />
Ilusioa badut, eta lan egingo<br />
dut, baina bide luzea da. Maila<br />
handia behar da, eta zorte are<br />
handiagoa. Hankak hobe lurrean.<br />
Hau da aste honetan izan duzun<br />
agenda: asteazkenean saio bat, ostegunean<br />
saio bat, ostiralean saio<br />
bat, larunbatean bi... Bertsotan bizi<br />
zara?<br />
Beti bertsotan nabil, bai. Bertsotik<br />
ez da erraza bizitzea, baina<br />
bertsoarentzako bizi naizela<br />
esango nuke. Nire pasio handiena<br />
da, asko disfrutatzen dut bertsoarekin,<br />
eta ongi pasatzen dudan artean,<br />
hor segituko dut.
Iban Zaldua (erdian), Giorgio Bassmatti eta Beñat Sarasola alboan dituela, atzo, Bukowski tabernan. J. C. RUIZ / ARP<br />
«Lanik autobiografikoena<br />
atera zait, diskoei buruz<br />
idazten saiatu naizen arren»<br />
Iban Zalduak gustuko<br />
dituen hainbat disko<br />
hautatu, eta bakoitzari<br />
lotuta ipuin bat idatzi<br />
du ‘Biodiskografiak’-en<br />
Ainhoa Sarasola Donostia<br />
Disko bat, ipuin bat. Hainbat disko<br />
hautatu, eta bakoitza ipuin bati<br />
lotu dio Iban Zalduak Biodiskografiak<br />
lan berrian (Erein). 39 talderen<br />
lanak hartu ditu abiapuntu<br />
gisa ipuin bakoitza sortzeko. Lan<br />
«paradoxikoa» egin zaio Zalduari:<br />
«Nitaz kanpo dauden objektuei<br />
buruz, diskoei buruz saiatu naiz<br />
idazten, baina nire lanik autobiografikoena<br />
atera zait azkenean,<br />
edo agian ez, hori ere pentsatzen<br />
baitut batzuetan». Autobiografikotik<br />
baduen arren, fikzioa ere lagun<br />
izan du. Beraz, «paradoxaren<br />
paradoxa gisa», lan berria bere<br />
beste edozein ipuin liburu bezain<br />
fikziozkoa dela dio egileak.<br />
«Asmo esperimental» batetik<br />
abiatu arren liburu «nahiko konbentzionala»<br />
sortu duela uste du<br />
idazleak. Baita musika entziklopedia<br />
baten itxura hartu duela<br />
ere, asmo hori ez bazuen ere. Nabarra<br />
aldizkarirako hasi zen «esperimentua»,<br />
diskoak sorburu<br />
hartuta ipuinak idazten. «Esango<br />
nuke disko edo album formatuaren<br />
nolabaiteko gorazarre nostalgikoa<br />
eta ziurrenik anakronikoa<br />
izan nahi dutela ipuinek».<br />
Haiek aukeratzean, ez zuen historiako<br />
pop disko onenen zerrendarik<br />
egin nahi, ez eta berak gustukoen<br />
dituenena ere. «Nire iriz-<br />
pidea izan da idazten jarri naizen<br />
bakoitzean istorio bat sortzeko<br />
edo oroitzapen bat esnatzeko gaitasuna<br />
izan duten albumak hartzea».<br />
Rock entziklopediekiko zaletasunagatik<br />
—gehien irakurri<br />
dituen liburuetako bat El País-ek<br />
aspaldi atalka ateratako Historia<br />
del rock dela aitortu du— ordena<br />
kronologikoan zerrendatu ditu,<br />
The Beatlesen Revolver diskotik<br />
(1966) Paul Wellerren 22 Dreams<br />
lanera (2008). Azala jarri du ipuin<br />
bakoitzaren hasieran.<br />
Liburuan aipatzen dituen disko<br />
gehienak 80ko hamarkadakoak<br />
dira. «Nire nerabezaroaren panorama<br />
pop musika zen, entzuten<br />
ikasten aritu nintzen musika,<br />
rock sinfonikotik new wavera, eta<br />
techno popetik after punkera».<br />
Bizitzaren musika hura fikzionatu<br />
du, beraz, idazleak.<br />
Bizitzaren musika<br />
Biodiskografiak-en aipatzen diren<br />
zenbait kantu gitarrarekin lagunduta<br />
kantatu zituen Giorgio<br />
Bassmatti musikariak atzo, liburuaren<br />
aurkezpenean. Literatura<br />
eta musika munduko hainbat lagun<br />
elkartu ziren Donostiako Bukowski<br />
tabernan, besteak beste,<br />
Uxue Apaolaza, Felipe Juaristi,<br />
Jabier Muguruza, Xabier Montoia<br />
eta Mikel Hernandez Abaitua, zeinak<br />
liburuaren hitzatzea idatzi<br />
duen. Beñat Sarasola idazle eta literatur<br />
kritikariaren laguntzaz<br />
aurkeztu zuen lan berria Zalduak.<br />
Sarasolaren ustez, aurreko liburuetan<br />
bezala, pop kultura nabaria<br />
da Zalduaren lan berrian,<br />
baina distantzia batekin ere agertzen<br />
dela azpimarratu du. «Umorea,<br />
jolas metafikzionalak, kritika<br />
fina, giza harremanen arteko korapiloak,<br />
ezinezko gertaerak... horiek<br />
ere aurki daitezke hemen».<br />
Merituen artean, errepikakorra<br />
ez izatea lortu duela aipatu zuen,<br />
eta horretarako teknika narratibo<br />
ugari baliatzen dituela. Aipatzen<br />
den musika jakin hori gustuko<br />
ez dutenek ere liburuarekin gozatuko<br />
dutela uste du.<br />
Urrezko kaiola<br />
Kritika<br />
Zinema<br />
‘Rio’ 11!!!<br />
Zuzendaria: Carlos Saldanha.<br />
Herrialdea: AEB. Urtea: <strong>2011</strong>.<br />
Iraupena: 96 minutu. .<br />
Gontzal Agote<br />
E<br />
txera begira jarri da Carlos<br />
Saldanha, eta bere sorterriari<br />
buruzko postal<br />
animatu ikusgarri bat eskaini<br />
nahi izan du. Ez da batere zaila<br />
Minnesota hotzetik Rioren berotasunera<br />
bueltako bidea eginen<br />
duen guakamaio helduarengan<br />
zuzendariaren arrastoa ikustea.<br />
Ice Age-ren izotz puskak mundu<br />
osoan barreiatu ostean, gaztetako<br />
paradisu galdura itzuli da,<br />
atsedena hartu nahi duen konkistatzaile<br />
gisara.<br />
Zoritxarrez, ez du Rioren erretratu<br />
intimo eta pertsonala egin,<br />
ez du oroitzapen kutxa zabaldu<br />
barnean duena erakusteko, ezta<br />
irudi mitifikatuek gordetzen dituzten<br />
tolesdurak kontatu ere.<br />
Topikoen gainean eraikita, atzerritarren<br />
begiradatik egina ematen<br />
du Rio-k, atzerritarrentzat<br />
egina baita. Sanba, hondartzak,<br />
inauteriak, Azukrezko Ogia, gastronomia<br />
eta favelen alderik atseginena,<br />
horixe da Rio de Janeirok<br />
bere enbaxadore zinematografikoaren<br />
bitartez esportatu nahi<br />
duena.<br />
Ez da orijinaltasuna filmaren<br />
bertute nagusia, eta gabezia hori<br />
ez da hirira mugatuko. Istorioak<br />
berak ere azken urteotan anima-<br />
DLaburrak<br />
Euskaldunan ariko da gaur<br />
Bilboko Udal Musika Banda<br />
MUSIKA ›Neguko denboraldia<br />
ixteko, kontzertu bat emango<br />
du gaur eguerdian Bilboko Udal<br />
Musika Bandak Euskalduna<br />
jauregian. Rimski-Korsakov,<br />
Txaikovski eta Emilio Arrietaren<br />
obrak interpretatuko ditu.<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 33<br />
Kultura ‹ Plaza<br />
zio filmetan ikusitako baliabide<br />
asko bere egin ditu. Orain artean<br />
Ice Age-k ongi jakin izan du Pixar<br />
eta Dreamworksen arteko eremu<br />
propioa bilatzen; Rio honetan ia<br />
guztiz desagertu da diferentzia.<br />
Esate baterako, nola ez akordatu<br />
Up-ekin (Peter Docter, Bob Peterson,<br />
2009), argazkiak erabilita pelikula<br />
hasieran egiten den elipsiarekin<br />
edota oihaneko hainbat<br />
sekuentziatan?<br />
Hiria izanik pertsonaia nagusia,<br />
istorioa garatu behar duten<br />
beste horiek oso bazterrean geldituko<br />
dira, berezko nortasuna eskuratu<br />
gabe. Hutsune hori are nabarmenagoa<br />
da bigarren mailakoen<br />
artean, istorioak eskatzen<br />
dien funtzioa bete besterik ez dute<br />
egingo. Maitasun harremanaren<br />
bikoiztasunak ez dio ezertan<br />
lagunduko Rio-ri, txoriek zein<br />
pertsonek ia mimetikoki jokatuko<br />
dute, habia edo kaiolaren bila.<br />
Horiek hala, Rio-k kolore biziko<br />
animazio zainduan du indargune<br />
nagusia. Baliabide teknikoei<br />
esker, errealismo maila ezin<br />
handiagoa lortu dute, eta, beste<br />
batzuetan ez bezala, hori eskertzeko<br />
da ingurune jakin batean<br />
gertatzen den film honetan.<br />
Filmak zabaldu nahi dituen balioak<br />
nahiko oinarrizkoak dira:<br />
kaiolatik ateratzeko beharra askatasun<br />
hegalari baten bila, ekologia<br />
lauso bat. Oro har, transmititu<br />
nahi duen bizipozak eta alaitasunak<br />
gezurretako traza<br />
hartuko du, aire girotua duen autobusetik<br />
turista talde bati erakusten<br />
zaion munduko edozein<br />
hiriren igualtsua.<br />
Bertsolari Gazteen BBK<br />
sariketan, Ipar Uribe nagusi<br />
BERTSOLARITZA ›Ipar Uribeko<br />
taldea gailendu zitzaion Lea-<br />
Artibaikoari Bertsolari Gazteen<br />
XIX. BBK Sariketako finalean,<br />
Bilboko Kafe Antzokian. Orotara<br />
20 punturen aldearekin lortu<br />
zuten saria Maialen Markaida,<br />
Inazio Vidal, Imanol Uria, Beñat<br />
Vidal, Peru Vidal eta Arrate Illarok<br />
osatutako bi taldeek. Ipar<br />
Uribeko taldeak sei aldiz irabazi<br />
du sariketa.
34 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Plaza › Kultura<br />
Literatura D<br />
Telesaila kultuko objektu bihurtu da azken hamarkadan.‘The Wire’,‘The Sopranos’,‘Six Feet Under’eta<br />
‘Mad Men’telesailek dute, besteak beste, dirdira horren errua. Jorge Carrionek ‘Teleshakespeare’liburuan<br />
ikus-entzunezko eleberri modernoen gida egiten du, horien analisi soziologikoarekin batera.<br />
Shakespeare telebistan dago<br />
Jon Benito<br />
Azken zazpi urtean zinemarik<br />
onena telebistan<br />
egin dela diote zinema<br />
kritikariek.<br />
Kaxa ergela kaxa inteligente bilakatu<br />
duten telesailengatik diote<br />
hori: kapitulu bakoitza film ertain<br />
bat balitz bezala, Ameriketako Estatu<br />
Batuetatik etorri da, neurri<br />
handi batean, narratibitate berriaren<br />
(eta zergatik ez, kalitatearen)<br />
aldeko apustua. Eta hor, ze-<br />
hatzago izateko, HBO kateak zer<br />
esan handia izan du, nahiz belaunaldi<br />
berriko telesail guztiak ez diren<br />
ordainezko kate horretan<br />
egin (Mad Men, adibidez). Jorge<br />
Carrionek Teleshakespeare liburuan<br />
(Errata Naturae, <strong>2011</strong>), telesailek<br />
ekarri duten iraultza audiobisuala<br />
hartzen du gaitzat.<br />
Horrek dio hastapenetan ez<br />
zela zinemarik, lehena esaldia<br />
izan zela. Eta haren ostean poesia,<br />
mitoa, tragedia, ipuina eta komedia<br />
heldu zirela. Haien ostean, ele-<br />
berri tragikomikoa iritsi zela eta<br />
gero entsegua —darrai—. Atzetik<br />
pintura, ondoren argazkia, eta azkenik,<br />
zinemaren txanda izan<br />
zela. Eta zinemaren haurra, kasu<br />
honetan telebista, izan zela azkena<br />
heldu zena. Carrionek telebistaren<br />
belaunaldikoa dela aitortzen<br />
du, eta gogorarazten, zinema<br />
(eta ondorioz, telebista) ez dela<br />
soilik hitzekin edo irudiekin egiten,<br />
bien nahasturarekin baizik.<br />
Alegia, belaunaldi honetako telesail<br />
berriek kulturaren tradizio<br />
guztia hartzen dutela bere gain,<br />
ez telebistaren tradizioa soilik.<br />
Telesail berriek literaturatik zinematik<br />
bezainbeste dutela (eta ez<br />
hori bakarrik), ezinbestean.<br />
Kultuko fenomeno<br />
XXI. mendean kultuko fenomeno<br />
bilakatu dira telesailak. Kontsumo<br />
bideen aniztearekin (DVD, Blu<br />
Ray...) eta Interneten sarbide masiboarekin,<br />
beste zabalkunde edo<br />
ikusmolde bat izatea lortu dute,<br />
ordura arteko parrilla-ordutegi<br />
eta ikustaldi bakarreko murriztapenetik<br />
aske. Telesailak telebistaren<br />
ia hastapenetatik egon arren,<br />
mende berri honetan lortu dute<br />
(berriz) The Sopranos, Mad Men,<br />
Six Feet Under, The Wire eta antzerakoekin,<br />
kultuko izaera: zinemak<br />
beste garai batean bezala,<br />
egungo mundua deskribatu eta<br />
gizartearen bizi nahia eta psikologia<br />
behar bezala ulertzea dute<br />
bertute.<br />
Carrionek, batetik, telesailek<br />
aura hori zergatik lortu duten<br />
azaltzeko helburuz, Teleshakespeare-n<br />
azken hamarkadako telesailik<br />
onenen gida egiten du (zenbait,<br />
ezagunak, eta lerro batzuk<br />
gorago aipatu ditudanak, eta beste<br />
asko, ezezagunak oraindik Euskal<br />
Herriko ikuslearentzat) eta,<br />
bestetik, telesail horiek narrazio<br />
edota ikuskizun aldetik ekarri duten<br />
aldaketa aztertzen du ikus-entzunezkoaren<br />
narrazioan definizio<br />
berri bat ekarri duela esanez,<br />
besteak beste.<br />
Tituluan Shakespeareri erreferentzia<br />
egitea ez da alferreko kontua:<br />
garaiko jendea inork ez bezala<br />
erretratatu zuenez idazleak, eta<br />
egungo telesailek gaurko jendea,<br />
bere beldur eta nahiekin ere<br />
modu horretan deskribatzen duela<br />
uste duenez, erreferentzia egokia<br />
iruditzen zaio: idazle ingelesak<br />
bezala, Cervantesek eta literatura<br />
modernoaren hainbat eta<br />
hainbat erreferentziak, irakurlea<br />
(eta kasu honetan ikus-entzulea)<br />
liluratzeko gaitasunarekin uztartu<br />
zuten goi mailako exijentzia artistikoa.<br />
Horretarako ez zuten beldurrik<br />
izan, tonu, hizkera eta generoak<br />
nahastera ausartzeko.<br />
Zaldunen metanobela edo antzerki<br />
isabeldarraren, XIX. mendeko<br />
nobela errealista edo XX.<br />
mendeko superheroien komikien<br />
jarraipen naturaltzat hartzen du,<br />
horrenbestez, Carrionek, XXI.<br />
mendeko telesailen eztanda. Gizarteari<br />
oihartzun egiten dieten<br />
artebideak dira, egungo gizartearen<br />
balio nagusiez (eta haien zabalpenaz).<br />
Telesail eredu berria<br />
24 telesaila da, Carrionentzat,<br />
XXI. mendeko «telesail eredu berria»-ren<br />
paradigma. Han, denboraldi<br />
bakoitzean AEBetako presidentea<br />
hiltzeko saio bana hartzen<br />
da argumentu hari gisara. Denbora<br />
errealean kontatzea du telesailak<br />
bertute eta abilidade: kapitulu<br />
bakoitzak ordubeteko iraupena
Literatura D<br />
du, eta kapitulu bakoitzean pertsonaien<br />
ordu bat kontatzen da.<br />
Six feet under ezberdina zen haren<br />
aldean. Eros eta thanatos hipergaraikide<br />
bat, heriotzaz bizi<br />
den familia bat abiapuntutzat<br />
harturik. Bizi grinaren amodioak<br />
eta minak azaldu zituen bost denboralditan.<br />
Californication haren<br />
ifrentzua zen, nolabait, sexu grinaz<br />
baitziharduen, apenas minik<br />
gabe. Hedonismoaren gorazarre<br />
kontrapartidarik gabea bizi eredu<br />
baten ispilu da Carrionentzat.<br />
The Sopranos-eko pertsonaia<br />
nagusia, Tony, heroi klasikoa ote<br />
den galdetzen du, eta telesaila<br />
bera ez ote den tragedia bat azken<br />
finean. Zer du Mad Men-ek, 60ko<br />
hamarkadan kokatua egonda ere,<br />
mende berriaren bigarren hamarkadako<br />
jendea kateatzeko, ez<br />
bada dena lor zitekeen garai baten<br />
ilusioa, liderrarekiko enpatia eta<br />
haren erorketarekiko gupida?<br />
Losttelesailak ere bere lekua du<br />
liburuan, eta horri, fikzioaren<br />
arau guztiak apurtzea leporatzen<br />
zaio. Lost ordura arteko kultura<br />
guztiaren batura zen narrazio bat<br />
zela aipatzen du, berean biltzen<br />
baitzituen gerlaren klima, fantasiaren<br />
lilura eta zientzia fikzioaren<br />
ametsa; eta, beste alde batetik,<br />
konspirazioaren teoria, filosofia<br />
merke dosi batzuk eta mistika.<br />
Narrazio bide berri eta engagement<br />
garaikideez gainera, zinemaren<br />
kalitatea dute (hobea ez<br />
dutenean) aipatu telesailek, eta<br />
horrezaz gainera, serialaren intriga<br />
aspaldikoa gordetzen dute. Literaturatik<br />
eta zinematik dute, lehen<br />
esan dudan moduan, eta hori<br />
gutxi balitz bezala, teknologia berrien<br />
aukera eta ikus-entzunezkoen<br />
tradizio osoa bere barruan jasoa.<br />
Erreferente berri horien sorrerak,<br />
zinema kultur zentralitatetik<br />
desplazatu du azken hamarkadan.<br />
Zabalpen bide berriak izateak,<br />
telebista vs zinema dikotomia<br />
gainditzea ere ekarri du. Akabo<br />
Hollywoodeko produkzioek bizi<br />
eredu jakin baten hedapenerako<br />
zuten ahalmena: helburu politiko<br />
berarekin (balio jakin batzuk helaraztea:<br />
zer egiten dute bestela<br />
24, Mad Men edota Californication-ek?)<br />
jokatzen dute orain telesailek.<br />
The Sopranos da The Godfather<br />
berria, ez bakarrik genero<br />
bat eguneratu duelako, telesailak<br />
zinemaren erreferentzialtasuna<br />
berreskuratu duelako baizik.<br />
HBO faktoriak originaltasuna,<br />
arriskua eta konplexutasuna dakartza,<br />
telesailaren paradigma aldatzeko.<br />
Horrela, ikus-entzunezkoen<br />
kulturara ere iraultza ekarriz<br />
eta Scorsese Allen, Spielberg<br />
edo Lumet hil berriaren lekuan,<br />
Ed Burns, David Simon, David<br />
Chase, Matthew Weiner. Hori bai,<br />
poliziek lehen bezain «on» izaten<br />
jarraitzen dute. Orain konplexuagoak<br />
dira, eta euren seme-alabak<br />
ezagutzen ditugu.<br />
Hirudia<br />
Lander Garro<br />
Idazlea<br />
Stockholmgo sindromea<br />
Ez dakigu, beraz, gure<br />
hizkuntzaren eta,<br />
ondorioz, geure literaturaren<br />
osasuna hobea<br />
edo okerragoa litzatekeen frankismoaren<br />
komatik igaro izan<br />
ez balitz. Nekez sinetsiko luke<br />
gure jeneral ttattarrak, terrorea<br />
ereinda poemak loraraziko<br />
zituela, baina, hara non, horixe<br />
onartu diogu, ezarian eta,<br />
nahiago nuke, oharkabean.<br />
Bitxia da diktadoreek, joan<br />
den mendekoek eta gaur egungoek,<br />
kulturarekin daukaten<br />
harremana: beti saiatu dira<br />
zapaltzen, isilarazten, iluntasunera<br />
eta mututasunera kondenatzen,<br />
eta, trukean, beti lortu<br />
dute halako onespen stockholmdar<br />
bat, txikia akaso, nekez<br />
onartzen dena, baina hazka eginez<br />
gero beti azaleratzen dena.<br />
Poetak aitaren zaplaztekoak<br />
oroitzen ditu, eta min hartatik<br />
sortzen dituen testuek itzularazten<br />
dioten auto-estimuak, aitarekin<br />
bakea egiten lagunduko<br />
diote. Gerriko zafladak behar<br />
ditu poetak poeta izateko, antza.<br />
Edo, nor litzateke, zer litzateke<br />
Primo Levi, naziek gosera kondenatu<br />
izan ez balute, alegia,<br />
gizonari bere gizontasuna auzitan<br />
jartzen lagundu izan ez<br />
baliote? Kimiko kaskar bat!<br />
Berdin Mauricio Rosenkof,<br />
Uruguaiko milikoek 11 urtez<br />
zulo batean (zulo esan dut eta<br />
hau ez da metafora bat) bizitzera<br />
zigortua, lagunekin morse<br />
kodean mintzatzera ohitua,<br />
gatibutzan hortzak ere galdu<br />
zituena... nor litzateke Rosenkof<br />
Uruguaiko milikoek makilaren<br />
graziaz batailatu izan ez balute:<br />
terrorista bat!<br />
Miguel Bonasso argentinarrak<br />
Videlaren estatu kolpea<br />
pairatu zuen. Militarrek beste<br />
hainbat Montonerorekin atxilotu<br />
zuten, Ford Falcon horietako<br />
batean sartu, eta sei hilabetez<br />
torturatu, gaur eta hemen poliziak<br />
erabili ohi dituen metodoekin<br />
antzekotasun handiak dituzten<br />
metodoak erabiliz. Sei<br />
hilabetez. Kolpeak ere ez omen<br />
zituen sentitzen amaieran.<br />
Hainbeste izen eman zituen,<br />
hainbeste lagun salatu zituen,<br />
ze bere burua estutzen zuen,<br />
ahaztutakoren bat noiz agertuko,<br />
han, memoriaren eremu<br />
lauso hartan, militarrek gehiago<br />
jipoitu ez zezaten. Baina ez<br />
zeukan lagun gehiagorik (zorio-<br />
Bere kasa uzten<br />
baduzu, euskaldunak<br />
erdara egingo du,<br />
gaztelania ez bada,<br />
frantsesa, eta, baleki,<br />
baita txinera ere.<br />
Eta idatzi ere, nekez<br />
idatziko luke,<br />
eta gutxi.<br />
nez), ez zitzaion gogora ekartzeko<br />
deus gelditzen: berdin jipoitzen<br />
segitu zuten. Zer litzateke<br />
Bonasso, Videlaren menpekoen<br />
laguntzarik gabe? Estatistika<br />
hutsa!<br />
Eta euskaldunok ere, geure<br />
koadroetako idiek bezala, geure<br />
idi bikotea makilaz ziztatuko<br />
duen norbait behar izan dugu<br />
beti, estimulu gabe azukrea<br />
kafean bezala baikara urtzen.<br />
Bere kasa uzten baduzu, euskaldunak<br />
erdara egingo du, gaztelania<br />
ez bada, frantsesa, eta,<br />
baleki, baita txinera ere. Eta idatzi<br />
ere, nekez idatziko luke, eta<br />
gutxi. Artzai istorioak, asko<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 35<br />
Kultura ‹ Plaza<br />
jota. Akaso arrantzale konturen<br />
bat, euskaldunok itsasoarekin<br />
izan dugun lotura horrenbestekoa<br />
izan baita, hain emankorra,<br />
ze itzuliko lizkiguke olerkitxo<br />
batzuk, kresalaz edertuak. Imajina<br />
ezazue gerra aurreko<br />
(hemen gerrarik gabeko garairik<br />
inoiz egon bada) euskaldun<br />
bat, itxi begiak eta egizue ariketa<br />
sano hori: hantxe agertuko<br />
zaigu bere txapelarekin, sudur<br />
luzea, zintzur zorrotza, sorbalda<br />
zabalak, aire xaloa, zintzoa, haizeak<br />
eta lanak zaildua, beti leial.<br />
Munduko arma saltzaileok,<br />
batu zaitezte, literaturak zuen<br />
beharra dauka!
36 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Plaza › Kultura<br />
Literatura D<br />
Matxinada baketsurako deia<br />
Leire Lopez Ziluaga<br />
I<br />
azko urte amaieran argitaratu<br />
zuen Haserretu zaitezte!<br />
Stephane Hesselek Frantzian,<br />
eta milioi bat kopiatik gora<br />
saldu omen du liburuak dagoeneko.<br />
Hessel Berlinen jaio zen<br />
1917an, eta zazpi urte zituela Parisera<br />
joan zen bizitzera gurasoekin<br />
eta anaiarekin. II. Mundu Gerran<br />
parte hartu zuen, baita<br />
Frantzia okupatuaren kontrako<br />
erresistentzian ere. Gestapok<br />
atxilotu eta Buchenwarldeko sarraskitze<br />
esparrura eraman<br />
zuen, urkatzera, baina urkamendiari<br />
ihes egitea lortu zuen, baita<br />
esparru naziei ere. 1945etik aurrera<br />
Giza Eskubideen Aldarrikapen<br />
Unibertsalaren idazketan<br />
parte hartu zuen, eta aurrerantzean<br />
ere diplomazialari gisa egin<br />
du lan.<br />
Haserretu zaitezte!-n, gaur<br />
egungo egoera sozial eta politikoaren<br />
aurrean haserretzeko eskatzen<br />
die herritarrei. Horretarako,<br />
erresistentziaren printzipioetara<br />
jotzen du («Erresistentziaren<br />
abiapuntua haserrea da»), eta<br />
Frantzia librerako adostu zen<br />
programa ekartzen du gogora —<br />
G Zintiloa<br />
Gutizia atipiko bat<br />
z didazu esango, irakurle,<br />
E izenburuak berak erakartzen<br />
ez duenik: Neska haur-jalearen<br />
bazkaria! Bai horixe, album<br />
ilustratu hau izenburutik<br />
hasita da apartekoa!<br />
Narrazioa biografia intimo<br />
baten moduan kontatuta dago,<br />
bi pertsonaien maitasun istorioan<br />
zentratuta. Neskato haurjaleak<br />
bere patua aldaraziko<br />
dion mutiko berezi bat ezagutuko<br />
du, eta haien harremanaren<br />
gorabeherek hartzen dute kontaketa<br />
osoa.<br />
Testuan zehar intriga sortzen<br />
da,pertsonaien jokamoldeaz za-<br />
‘NESKA HAUR-JALEAREN<br />
BAZKARIA’<br />
pIdazlea eta ilustratzailea:<br />
Anais Vaugelade.<br />
pItzultzailea: Maialen Videgain.<br />
pArgitaletxea: Ikas.<br />
erretreta, Gizarte Segurantza,<br />
energia iturrien eta banketxe<br />
handien nazionalizazioa, aberastasunen<br />
banaketa, prentsa askatasuna,<br />
eta abar.—, azken urteetako<br />
atzerapausoak salatzeko.<br />
Liburua edozein herritarrentzat<br />
bada ere, enfasi berezia egiten<br />
du gazteengan, eta haserretu<br />
daitezen eskatzen: «Gazteei esaten<br />
diet: bilatu pixka bat, aurkituko<br />
duzue-eta. Jarrerarik okerrena<br />
axolagabetasuna da, ‘ezin dut<br />
ezer egin, hor konpon’ esatea. Hala<br />
jokatzean, gizakiaren funtsezko<br />
osagaietako bat galtzen duzue.<br />
Ezinbestekoa den osagai bat: haserretzeko<br />
ahalmena, eta horren<br />
ondorioa den konpromisoa».<br />
Horrez gainera, Palestinako<br />
gaur egungo egoera salatzen du<br />
liburuaren zati handi batean, eta<br />
«zureak baino askoz ere indar militar<br />
indartsuagoen okupazioa<br />
nozitzen duzunean herriaren<br />
erantzuna ezin dela izan indarkeriarik<br />
gabea» esaten badu ere, indarkeriarik<br />
eza aldarrikatzen du.<br />
Hain zuzen ere, indarkeriarik eza<br />
eta matxinada baketsua defendatzen<br />
ditu liburu amaieran egoera<br />
aldatzeko.<br />
Hesselek esaten duena ez da<br />
lantzak pizten,eta amaiera bera,<br />
irekia izanik,iradokitzailea da.Irakurri<br />
osteko unean,bidea zabaltzen<br />
zaigu hausnar dezagun neskatoaren<br />
izaeraz,jaiotzetikoak diren<br />
pultsioak dominatzeaz eta<br />
beste hainbeste kontuz...azken<br />
buruan dugun patuaz eta gure jokamoldeez<br />
pentsatzera eraman<br />
gaitzaketenak.<br />
Koloreak gutxika ageri dira:<br />
masa handiak erabiltzen ditu<br />
atzealdeak eraikitzeko, ia beti<br />
sepiak, batzuetan berdea (natura).<br />
Fokuan dagoena nabarmentzeko<br />
gorriak eta horiak aukeratzen<br />
ditu. Urdinik ez. Urmargoak<br />
aukeratzen ditu eta<br />
pintzelkada guztiak bere lekuan<br />
daude. Marrazketarekin ere gauza<br />
bera, marrazkiak lerro sotil<br />
eta juxtuekin eraikita daude, hamaika<br />
aldiz pentsatu eta zuzendutako<br />
obra baten emaitza direla<br />
iradokiz.<br />
Baten batek pentsa dezake<br />
—nire azalpen baldarrak direla<br />
tarteko— obra zurrun edo itogarria<br />
dela hau, baina alderantziz<br />
da: eskuartean dugun aldioro,<br />
freskotasun eta askatasun sentimen<br />
batek hartzen gaitu.<br />
inolaz ere berria, eta esateko moduan<br />
ere ez dago berritasunik.<br />
Orrialde kopuruak ere ez du<br />
gehiegi sakontzeko tartea uzten.<br />
Beharbada idatzi duenak idatzi<br />
izana da liburu honi balioa ematen<br />
diona, eta saldu duen kopia<br />
kopuruak edo horrek izan dezakeen<br />
esanahiak. Haserretzeko<br />
prest dauden milioi bat pertsona<br />
daudela adierazten du salmenta<br />
kopuruak? Ziurrenik, arrakastan<br />
lagundu du diskurtsoa modu<br />
errazean adierazi izanak eta<br />
Frantziako iraganeko une loriatsu<br />
batean oinarritu izanak. Liburua<br />
sistema barrutik sistemari<br />
‘HASERRETU ZAITEZTE!’<br />
pEgilea: Stephane Hessel.<br />
pItzultzailea: Inma Errea.<br />
pArgitaratzailea: Cenlit.<br />
Munstroen kutxa<br />
unstroen kutxa bilduma-<br />
M ren lehen alea ekarri dugu<br />
hona,baina bildumako beste<br />
edozein izan zitekeen.Testu<br />
nahiko homogeneoak dira guztiak,bai<br />
tonuari,bai kontaketa<br />
motari eta bai gainerako ezaugarri<br />
estilistikoei dagokienez.<br />
Guztiak Lluchek berak idatziak.<br />
Hamar ale dira guztira, eta<br />
haietako bakoitzean munstro<br />
bati ipintzen zaio arreta:<br />
Sorgina, Banpiroa, Zakuaren gizona<br />
(sic), Zombia (sic), Mamua,<br />
Momia, Haurjalea (sic),<br />
Eskeletoa, Armairuko munstroa<br />
eta Otso-gizona.<br />
‘SORGINA’<br />
pIdazlea: Enric Luch.<br />
pIlustratzailea: Oscar<br />
Tomas Perez.<br />
pItzultzailea: Rosetta.<br />
pArgitaletxea: Erein.<br />
egindako kritika da, hau da, haren<br />
oinarriak onartzen ditu, ez da<br />
apurtzailea alde horretatik. Merezi<br />
du herrialde berean salmenta<br />
nahiko onak izan zituen L’insurrection<br />
qui vient testuarekin batera<br />
irakurtzea. Batek matxinada<br />
demokratiko baketsuaren alde<br />
egiten du; besteak indarkeriazko<br />
matxinadaren alde. Proposatzen<br />
dituzten bideak ezberdinak badira<br />
ere, badirudi gizartearen zati<br />
batek baduela aldaketaren gaineko<br />
interesa.<br />
Dena dela, liburuak epe mugatua<br />
du; ez dut uste hemendik bost<br />
urtera irakurriko den liburu bat<br />
denik; une jakin bati erantzutera<br />
dator. Interesgarria izango litzateke<br />
itzultzen den herrialde bakoitzean<br />
duen eragina aztertzea,<br />
aginduzko esaldi bat izenburutzat<br />
daraman liburua izanik, eraginen<br />
bat izan nahiko lukeelakoan<br />
bainago. Ezin baita modu berean<br />
irakurri Euskal Herrian, Frantzian,<br />
Espainian edo Israelen, eta,<br />
Euskal Herriari dagokionez, ez<br />
dut uste interes handiko testu bat<br />
denik. Esango nuke ekintzarako<br />
deia bera dela liburuaren alderik<br />
interesgarriena, eta hemen ohituegiak<br />
gaude akuilatuak izatera.<br />
Izenburuak ikusita, ohartuko<br />
zineten itzulpen lana juxtua izan<br />
dela.<br />
Testuak oso irakurterrazak<br />
dira —idazketa aldrebes xamarrarekin—,<br />
baina, halere, ez<br />
ahaztu beldurrezko pertsonaien<br />
istorioak, normalean (?), LHko<br />
bigarren ziklotik aurrera ulertzen<br />
hasten direla. Eta inor ez dadila<br />
asaldatu, istorio hauek ez dira<br />
benetako beldurrezko istorioak<br />
izaten, baizik eta pertsonaia beldurgarriekin<br />
eraikitako istorio<br />
nahiko sinpleak, benetako terroretik<br />
urruti.<br />
Oraingoan ere hala da. Tamalez,<br />
idazleak sinpletasuna eta<br />
sinplekeria nahastu ditu —nire<br />
ustez—, eta gatzik gabeko kontakizunak<br />
atera zaizkio, euren<br />
artean aldea egonik ere.<br />
Zorionez,ilustrazioekin asmatu<br />
egin dute bilduman parte hartzen<br />
duten hamar marrazkilariekM;<br />
euren artean kalitate gorabeherak<br />
egonik ere,denek eskaintzen<br />
dute zeinekin gozatua.<br />
Aste Santuan gure gaztetxoek<br />
gozatzeko aukera egokia izan<br />
daiteke, salneurri merkean gainera.<br />
‘XIX. MENDEKO<br />
KANTU AHANTZIAK’<br />
pEgilea: Panpi Zamora.<br />
pArgitaratzailea:<br />
Oxtikenekoak elkartea.<br />
Marcel Arribillaga, Senpereko<br />
Musumielenia etxaldekoa,<br />
1910ean hasi zen ezagutzen<br />
zituen kantuak kaiera batean<br />
biltzen. Kaieraren kopiaz gain,<br />
kantuak gaurko idazmoldera<br />
egokituak ere eskaintzen ditu<br />
liburuak. Argazki zaharrik ere<br />
aurkituko du irakurleak.<br />
‘BETERRIKO LIBURUA’,<br />
49. ZENBAKIA<br />
pData: <strong>2011</strong>ko martxoa.<br />
pArgitaratzailea:<br />
Larramendi Kultur Bazkuna.<br />
Gotzon Barandiaran eta Xabier<br />
Etxaniz Rojo idazleei eta Eider<br />
Eibar ilustratzaileari egindako<br />
elkarrizketak eskaintzen ditu<br />
Beterriko Liburua-ren zenbaki<br />
berriak.Kilkerren soka ekimeneko<br />
aurkezpenen kronikak eta<br />
Beterriko Liburua Aipamenari<br />
buruzko berririk ere bada.<br />
‘KARMEL’, 273 ZENBAKIA<br />
pData: <strong>2011</strong>ko<br />
urtarrila-martxoa.<br />
pArgitaratzailea: Euskal<br />
Herriko Karmeldarrak.<br />
Julen Urkizaren ‘Karmel’ aldizkaria<br />
digitalizatua (1931-2007)<br />
eta Juan Luis Goikoetxearen<br />
Txorierriko ‘Baserri antzokia’ artikuluak<br />
eskaintzen ditu Karmel<br />
berriak,Kultura sailean.Patxi<br />
Juaristi,Luis Baraiazarra eta<br />
Juan Mari Arrizabalaga dira gainerako<br />
lanen egileetako batzuk.
Dantzarako<br />
agertokia<br />
Estilo ugariko<br />
koreografiek osatu dute<br />
Dantza Kalean jarduna;<br />
200 dantzari aritu dira<br />
Okendo plazan<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Donostiako Okendo plazara hurbilduz<br />
gero, oin batekin edo gerriarekin<br />
edo buruarekin erritmoari<br />
ez jarraitzea zaila zen atzo.<br />
Soinu, kolore eta estilo eztandak<br />
dantzaren eguna zela adierazi<br />
zuen argi. Dantza Kalean jaialdia<br />
bere bidea egiten ari da; jada bosgarren<br />
urtez antolatu dute, eta<br />
ikusleen zein dantzarien artean<br />
zabaldutako giro ederrak gehiagotan<br />
izango dela pentsarazten<br />
du<br />
Udaberriko eguzkia lagun,<br />
dantzariek agertoki ezin hobea<br />
izan zuten Okendo enparantza.<br />
Propio joandakoak asko ziren ,<br />
baita nahi gabe musikarekin topo<br />
egin zutenak ere. Askotariko estiloen<br />
koktel ontziak dasta oneko<br />
emaitza eman zuen, inondik ere:<br />
flamenkoaren indarra, jazz koreografien<br />
berritasuna, dantza garaikidearen<br />
ezusteak, folklore<br />
egiptoarraren exotikotasuna...<br />
bazegoen non aukeratu doinuarekin<br />
batera mugitzeko.<br />
Guztira 200 dantzari inguru<br />
azaldu ziren plazara, hamabi talde.<br />
Jendeak 18 koreografia ikusteko<br />
parada izan zuen. Jardunaren<br />
izenak (Dantza Kalean) ongi laburbiltzen<br />
du atzo bizitakoa. Dantza<br />
ikasleek euren trebezia erakusteko<br />
abagune ederra dute halako<br />
egun batean, eta ikusleen<br />
txalo artean gustura aritu ziren.<br />
Gaur, barra klasikoa<br />
Dantza Kalean eguna ohitura bilakatzeko<br />
gaitasuna erakusten<br />
ari dela bistan da; gaur, berriz, dagoeneko<br />
Donostian klasikoa dena<br />
antolatuko dute Urumea ibaiaren<br />
bokaleko bi ertzetan: barra klasikoko<br />
erakustaldia.<br />
1997an hasi ziren dantza klasikoan<br />
trebatzen diren haurren erakustaldi<br />
berezi hori egiten. Argazki<br />
ikusgarriak ateratzeko aukera<br />
ederra izan ohi da: mila dantza<br />
ikasletik gora barra ariketak egiten.<br />
Kontxako baranda ezagunak<br />
agertoki bikaina eskaini izadu aurreko<br />
urteetan. Gaur, Urumeako<br />
pasealekuan da saioa(17:30), Argentinar<br />
Errepublikako pasealekuan,<br />
Viktoria Eugenia antzokiaren<br />
parean. Ibaiaren beste aldean<br />
ere, Ramon Maria Lili pasealekuan,<br />
dantzariak euren ariketak<br />
egiten ariko dira. Kontxako pasealekuko<br />
lanak oztopo izango dira<br />
urtero bezala hantxe aritzeko.<br />
Urezko suzirien jaurtitzeak arrakasta handia izan zuen atzo, Iruñean. LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 37<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Koreografia ikusgarriak egin zituzten atzo dantzariek, Donostiako Okendo plazan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Gustu guztietarako dantzak daude Dantza Kalean egunean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Gagarin gogoratu dute<br />
Iruñeko planetarioan<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Gizakia lehen aldiz espaziora iritsi<br />
zela 50 urte bete dira aste honetan,<br />
eta urtemuga hori ospatu zuten<br />
atzo Iruñeko planetarioan.<br />
Juri Gagarinen hegaldi historikoa<br />
gogoratzeko, zientzialari txikien<br />
tailerrean aritu ziren bost<br />
eta 12 urte bitarteko haurrak goizetik.<br />
Ostean, astronautaren hegaldiaren<br />
nondik norakoak azaldu<br />
zituzten, Gagarinek ikusi zituen<br />
izarrak erakutsiz.<br />
Bukatzeko, urezko suzirien jaurtitzea<br />
egin zuten Planetario ondoko<br />
zelaigunean. Ekitaldi hori dibertigarria<br />
izan zen, zinez.
38 berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea<br />
Plaza › Bizia<br />
EzarianDSkate parkeak<br />
Indarra du skateak Euskal Herrian. Zaletasuna aspalditik<br />
datorren arren, azken urteetan erruz ugaldu dira skatean<br />
ibiltzeko herrietan eraiki dituzten parkeak. Gero eta gehiago dira<br />
parke horietako aldapetan irristatzen direnak.<br />
Skate zaleen<br />
biltoki<br />
Adrian Garcia<br />
Eguraldiak hobera egiten<br />
duen heinean gero eta<br />
gazte gehiago bildu ohi<br />
da skate parkeen bueltan.<br />
Donostiako Aiete auzoko<br />
skate parkea da horren erakusgarri.<br />
Baten bat taula gainean pistako<br />
aldapan behera irristatzen<br />
den bitartean, gainontzekoek<br />
arretaz begiratzen dute, egin<br />
dezakeen mugimendu berriari<br />
so. Skatea denon ahotan dago.<br />
Patinetearentzat erositako gurpil<br />
berriak, ikasitako jauzi berriak<br />
eta antzekoak dituzte mintzagai<br />
nagusiak.<br />
Baiona eta Miarritze Lapurdin;<br />
Tolosa eta Orio Gipuzkoan; Amurrio<br />
eta Laudio Araban; Lizarra<br />
eta Zizur Nafarroan; Leioa eta<br />
Gernika Bizkaian… gero eta<br />
gehiago dira patinatzeko azpiegiturak<br />
prestatu dituzten edo eraikitzekotan<br />
dauden herriak.<br />
Urte batzuetatik hona eraiki dituzte<br />
patinatzeko azpiegitura<br />
gehienak. Skate parkeak, beraz,<br />
kontzeptu nahiko berriak dira.<br />
Taula gainean patinatzeko zaletasuna,<br />
baina, aspalditik dator.<br />
Parkeak eraiki aurretik, skate zaleek<br />
hiri altzariak erabiltzen zituzten<br />
euren trebetasunak praktikatzeko.<br />
Kaleko espaloiak, koskak,<br />
eskailerak… edozein gunek<br />
eskain dezake kirol hori praktikatzeko<br />
abagunea. Zale kopurua<br />
handitu ahala, udalek skatean<br />
aritzeko guneak eraikiz joan dira.<br />
Bilakaera luzea<br />
XX. mendeko azken laurdenean<br />
sartu zen skatea Euskal Herrian.<br />
Ordutik bilakaera sakona izan du<br />
zaletasunak, patinatzeko taulekin<br />
batera. Dani Martinez gaztetxoa<br />
zenean hasi zen patinetearekin<br />
jostatzen. «Ordutik asko aldatu<br />
da. Lehen lauak eta gogorrak<br />
ziren taulak. Orain denetatik<br />
daukazu: malguak, estuak, luzeak,<br />
bi ardatzak mugitzen zaizkienak…».<br />
Orduko Sanchesky laranjak<br />
alde batera utzi, eta kanpotik<br />
ekarritako taulak saltzen hasi zirenean<br />
izan zuen skateak lehenengo<br />
loraldia. Beheraldi ba-<br />
tzuen ostean, 1990eko hamarkadan,<br />
zaletasunak beste goraldi<br />
bat izan zuela gogoratzen dute garai<br />
horietatik patinean ibiltzen direnek.<br />
2000. urte ingurutik hona<br />
egonkortu egin da skatean patinatzeko<br />
zaletasuna.<br />
Hastapenak<br />
Oscar Manga donostiarra hamar<br />
urtekin hasi zen patinatzen. 34<br />
ditu orain. «Goitibeheran aritzen<br />
ginen umetan auzoko festetan.<br />
Ondoren, zeuden Sancheskyan<br />
eserita egiten genuen aldapa behera»,<br />
gogoratzen du Mangak.<br />
Geroago, taula berriak saltzen<br />
hasi eta modan jarri zela dio Mangak.<br />
«Ez zenuen ezer gehiagorik<br />
‘‘ Goitibeheran aritzen<br />
ginen umetan auzoko<br />
jaietan; ondoren<br />
Sancheskyan eserita»<br />
OSCAR MANGA<br />
Skate zalea<br />
«Herri guztietan daude<br />
futbol zelaiak eta<br />
saskibaloi kantxak,<br />
baina ez skate parkeak»<br />
HODEI ELEZPURU<br />
Laino skate parkea<br />
«Europako eta AEBetako<br />
jende asko dator skate<br />
egitera Bilbo aldera;<br />
zaletasun handia dago».<br />
ANDER IRAOLA<br />
Jart markaren sortzaileetako bat<br />
«Hiri altzariek aukera<br />
handiagoa eskaintzen<br />
dute; imajinazioa<br />
gehiago lantzen da»<br />
ALVARO RAMIREZ<br />
La Plaza skate dendako jabea<br />
behar. Koska batekin nahikoa zenuen<br />
orduak igarotzeko».<br />
Surfak harreman estua du skatearekin.<br />
Kaliforniako surflariak<br />
hasi omen ziren skatean patinatzen,<br />
surfean aritzeko olatu nahikorik<br />
ez zegoenean entrenatzen<br />
jarraitu ahal izateko. Surf eta<br />
snowboard praktikatzen duten<br />
asko ibiltzen dira skate parkeetan<br />
ere. «Normalean skate egiten<br />
duenak skate bakarrik egiten du.<br />
Azkar nabaritzen da estiloagatik<br />
zeinek egiten duen surf edo snowboard»,<br />
dio Mangak.<br />
Hondartzetako uretan ez bezala,<br />
skate parkean huts eginez gero<br />
zoruarekin egiten da topo. «Min<br />
har dezakezu, baina erorketa<br />
gehienak kolpeak eta ubeldurak<br />
dira», aitortu du Mangak. Erorketen<br />
larritasuna patinatzeko mailaren<br />
arabera doala nabarmendu<br />
du Donostiako skaterrak. «Hasiberria<br />
zarenean erorketak ez dira<br />
oso handiak izaten. Maila igo ahala,<br />
handiagoak dira erorketak,<br />
baina erortzen ere ikasten duzu».<br />
Ez Mangak, ez Martinezek skate<br />
egiten daramatzaten urte luzetan<br />
ez dute ohiko kolpeak baino lesio<br />
larriagorik eduki. «Kanpotik<br />
ikusten dena baino arrisku gutxiago<br />
du», diote.<br />
Skate parkeen ugaritzean zeresan<br />
handia izan zuten patinatzaileek<br />
berek. Erakunde publikoek<br />
euren aldarrikapenak entzun ditzaten,<br />
elkarteak sortu dituzte,<br />
Txingudiko Skate Elkartea,<br />
kasu. «Kalean skatearekin ibiltzeagatik<br />
isunak jartzen zizkiguten<br />
Irunen, eta elkartu egin ginen<br />
udalarekin hitz egiteko», azaldu<br />
du Cristian Cortizo irundarrak.<br />
Udalarekin bildu, eta udalak hasieran<br />
aurreikusi zuen proiektua<br />
atzera botatzea lortu zuten elkarteko<br />
kideek, egokia ez zelakoan.<br />
Azkenean, Bidasoa ibai ondoan<br />
dagoen 1.600 metro karratuko<br />
skate parkea eraiki zuen udalak.<br />
«Oraindik barandak eraikitzea<br />
falta zaizkie», ohartarazi du Cortizok.<br />
Skatea ogibide<br />
Euskal Herrian skateak duen<br />
zaletasunaren adibide bat gehiago<br />
baino ez da Jart markarena.<br />
Taulak fabrikatzen dituzte Irunen<br />
dagoen enpresa horretan, eta<br />
nazioarteko profesionalentzako<br />
taulak egiten dituzten puntapuntako<br />
markekin lehiatzen da.<br />
Ander Iraola hondarribiarrak<br />
bere bi anaiekin eratu zuen<br />
enpresa, eta egun 22 pertsonak<br />
egiten dute lan. Skate zaletasuna<br />
arotzeriarekin uztartzen hasi zen<br />
Zale bat skatean ibiltzen den bitartean gainontzekoek txanda itxaroten dute. Lagun<br />
Donostiako Pagola parkeko skate gunea. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
orain 10 bat urte Iraola sendia.<br />
«Aita arotza izan da, eta hiru<br />
anaiok egurrarekin egin dugu<br />
lan betidanik. Irungo skate<br />
denda batek galdetu zigun ea taulak<br />
egiteko gai izango ote ginen.<br />
Ikertzen hasi, eta skate taulak<br />
ekoizten hasi ginen». Ekoizpenaren<br />
%70 Euskal Herritik kanpo<br />
saltzen dute.<br />
Mota askotako taulak ekoizten<br />
dituzte Jart etxean, baina goi kalitateko<br />
taulengatik dira ezagunak.<br />
Euren skate talde profesional<br />
propioa dute. Sei skater profesionalek<br />
osatzen dute taldea,<br />
tartean Ivan Rivado bilbotarrak.<br />
«Txapelketaz txapelketa ibiltzen<br />
dira munduan zehar, eta gure<br />
marka sustatzen dute», azaldu du<br />
Iraolak. Skateak ekoizten hasi ziren<br />
unean Europan beste horrelako<br />
etxerik ez zegoela azaldu du<br />
hondarribiarrak. «Gu hasi ginenean<br />
mundu hori mugitzen hasi<br />
zen, eta egun badago jendea skatetik<br />
bizi dena».<br />
Skateak Euskal Herrian indarra<br />
izateaz gain, Euskal Herria<br />
munduan skatearengatik ezaguna<br />
dela dio Iraolak. «Europa eta<br />
AEBetako jende asko dator Bilbo<br />
aldera skate egitera. Zaletasun<br />
handia dago hemen, eta gorantz<br />
doa kalitate maila».<br />
Udako zaletasuna<br />
Euren zaletasuna kirola denik ez<br />
dute zalantza izpirik Martinezek<br />
eta Mangak. «Nahiko gogorra,<br />
gainera. Oreka, koordinazioa eta<br />
erreflexuak lantzen dira batez<br />
ere». Mangak nabarmendu du kirol<br />
hau praktikatzeko ez dela<br />
ezaugarri fisiko nabarmenik izan<br />
behar. «Ez duzu zertan altua edo<br />
gihartsua izan. Zure neurria hartzen<br />
diozu».<br />
Udan praktikatzen da, gehienbat,<br />
skatea. Skate parke gehienak
Ezarian DSkate parkeak<br />
talde ugari bildu ohi da arratsaldez eguraldi ona egiten duenean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
estalperik gabe daudenez, derrigorrezkoa<br />
zaie eguraldi ona patinatzaileei.<br />
Hotzean patinatzen<br />
denean min hartzeko arrisku<br />
handiagoa dagoela ohartarazten<br />
du Martinezek. «Urteko egun<br />
gehienetan euria egiten duen herrialde<br />
batean, ez dago ezer egiterik»,<br />
kexatzen da Manga. Skatea<br />
beste kirolen pare jarri beharko litzatekeela<br />
uste du donostiarrak.<br />
«Kontuak atera ditzatela: kiroldegi<br />
batean skate parke estali bat jarriko<br />
balute ea zenbat jende<br />
gehiago egingo litzatekeen bazkide».<br />
Patinatzaileentzako instalazioak<br />
kiroldegien barnean sartuko<br />
balituzte, segurtasuna bultzatu<br />
eta bizilagunekin istiluak<br />
ekidingo lituzketela uste dute patinatzaileek.<br />
«Gauez skate parkeak<br />
ixten dituzte soinuak bizilagunei<br />
enbarazu egiten dietelako. Segurtasuna<br />
bultzatuz gero,<br />
gurasoek lasaiago utziko liekete<br />
haurrei skate egiten, eta harrobia<br />
sortuko litzateke».<br />
Bergaran (Gipuzkoa) altxatu<br />
zuten orain urte eta erdi Laino<br />
skate parke estalia. 400 metro karratu<br />
ditu. Laino skate denda<br />
zuen Hodei Elezpuruk, skate parkearen<br />
sustatzailetako batek.<br />
«Jendea etortzen zitzaigun dendara,<br />
neguan ez zutela non skate<br />
egin kexatuz. Aukera ikusi, eta<br />
estalitako skate parkea eraikitzea<br />
bururatu zitzaigun Alex Molanori<br />
eta bioi». Pribatua da Elezpururen<br />
ekimena. Hiru euroren<br />
truke egun osoz ibil daiteke patinatzen.<br />
Eguraldiaren arabera<br />
handitzen da Elezpuru eta Molanoren<br />
bezero kopurua. «Skate<br />
parke onak daude hemen, baina<br />
euria egiten duenean Euskal Herriko<br />
toki guztietatik datoz». Skate<br />
parkeen ugaritzeak ez du esan<br />
nahi, Elezpururen aburuz, kirol<br />
hori goraldian dagoenik. «Ez<br />
dago bereziki goraldi batean.<br />
Kontua da udalak ohartu direla<br />
azpiegiturak falta direla skatean<br />
ibiltzeko. Herri guztietan daude<br />
futbol zelaiak, saskibaloi kantxak<br />
eta frontoiak, baina ez skate<br />
parkeak».<br />
Bergaran ez ezik, Miarritzen<br />
(Lapurdi) eta Bilbon ere badaude<br />
estalitakoa skate parkeak. Bilboko<br />
Gure txoko skate park estalian<br />
Gonzalo Idigorasek eskolak ematen<br />
ditu. Gaztetxoak izan ohi dira<br />
haren ikasleak. «Bilbon skatea<br />
sustatzea da helburua. Eskoletatik<br />
ateratako etekinekin mantentzen<br />
dugu skate parkea». Publiko<br />
orori irekia dago parkea, doan.<br />
«Egoskorkeria kontua da. Udalak<br />
aspaldi iragarri zuen skate park<br />
estali bat egingo zuela; baina<br />
itxoiteaz nekatu, eta geurea egin<br />
genuen. Nahi duena izan daiteke<br />
bazkide».<br />
Alvaro Ramirezek skatea du<br />
ogibide. Donostiako Gros auzoan<br />
La Plaza skate denda zabaldu<br />
zuen orain bost bat urte. Patinatzeko<br />
gauza gutxi behar baldin<br />
badira ere, skate maila altuan<br />
praktikatzen dutenentzat garestia<br />
izan daitekeela aitortu du.<br />
«Badira hamar egunetik behin<br />
taula aldatzen dutenak. Baina<br />
maila onean aritzen direnek<br />
babesleak izan ohi dituzte. Zenbaitetan<br />
gurasoak etorri zaizkit<br />
haurrak zapatilak aste betean<br />
urratu dituela kexaka». Taulak<br />
eta horientzako osagarriak saltzeaz<br />
gain, skate marken arropa<br />
ugari dago salgai dendan, hala<br />
nola oinetakoak, elastikoak…<br />
«Skatean aritzeko arropa saltzen<br />
dute markek, eta moda sortu<br />
dute».<br />
Eskoletara joan ohi da Ramirez<br />
erakustaldiak egitera, kirola sustatzearren.<br />
«Gaztetxoak oso gustura<br />
ateratzen dira. Ondo etor-<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a, igandea berria 39<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Laino skate parke estalia. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS Trebezia handiko zaleak ez dira falta. JAGOBA MANTEROLA / ARP Irungo skate parkean. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS<br />
tzen zaie koordinazioa lantzeko»,<br />
azaldu du. Skate parkeen ugaritzeak<br />
etorkizunean bertako patinatzaileen<br />
maila igoko duelakoan<br />
dago Ramirez. «Jada badago<br />
nazioarteko jendea».<br />
Skate parkeek patinatzeko aukera<br />
bikaina eskaintzen duten<br />
arren, taula gainean urteak daramatzan<br />
jende askok aitortzen du<br />
kalean patinatzeak beste kutsu<br />
bat duela. «Ni puristagoa naiz<br />
alde horretatik. Hiri altzariek aukera<br />
handiagoa eskaintzen dute,<br />
imajinazioa gehiago lantzen da.<br />
Badago skate parkean astebetean<br />
patinatzen arituz gero erotu egiten<br />
denik. Kalea behar du jende<br />
horrek», azaldu du Ramirezek.<br />
Ander Iraola ere ados dago baieztapen<br />
horrekin. «Eskailerak, barandak,<br />
koskak… hoberena kalean<br />
aritzea da. Skate bideoak egiten<br />
dituzten profesionalek kalean<br />
filmatzen dituzte».
Zakilixut<br />
Deustun jaio zen, 1937. urtean. Euskalgintzan eta euskal kulturan itzal handiko<br />
familia da Axen Egaña eta Iñaki Beobiderena. Eredu hartzeko emakumea da Axen,<br />
hizketan goxoa eta jario handikoa; energia eta bizipoza dario haren izateari.<br />
Orratzak eskuan eta haria magalean, irribarrez hartu gaitu.<br />
Axen Egaña<br />
«Ez didate zahartzen uzten»<br />
Amaia Agirre Arrastoa<br />
2007an hondarrean izan zen Amamaren<br />
memoria antzezlanaren estreinaldia,<br />
eta Axen izan zen bertako protagonistatako<br />
bat, Olatz Beobide alabaren<br />
aldamenean.<br />
Nondik datorkizu Axen deitura?<br />
Berez Asuncion naiz, baina gerra garaian<br />
jaio nintzen, Deustuko udaletxean,<br />
Gernikako bonbardaketa gertatu<br />
eta hamabost egunera. Gure aitonaamonek<br />
1930ean muga zeharkatu behar<br />
izan zuten errepublikanoak zirelako,<br />
eta ni ere han hazi nintzen. Donibane<br />
Lohizunen Axen deitzen zidaten, eta<br />
halaxe naiz geroztik.<br />
Zuen ama muga zeharkatu nahian ari zela<br />
hil omen zuten.<br />
Bai. Nik bi urte nituen, baina garai hartan<br />
oso ohikoak ziren gisa horretako<br />
gertaera gogorrak. Mojekin ikasten<br />
nuen, eta han askotan entzun izan<br />
nuen halako ikasleren ama edo aita hil<br />
zutela. Gure aita garai hartan bakailao<br />
arrantzan zebilen, eta hegoaldean geratu<br />
zen.<br />
Umetan dena frantsesez egin omen zenuen.<br />
Noiz hasi zinen euskaraz bizitzen?<br />
Gure amonak frantsesez mintzatzen<br />
ikasi zuen, baina aitonak ez, beti itsasoan<br />
baitzebilen. Hark euskaraz egiten<br />
zuen, eta nik denetik egiten nuen<br />
pixka bat: euskaraz, gaztelaniaz eta<br />
frantsesez. Gure aita beste emakume<br />
batekin ezkondu zen, eta 14 urterekin<br />
Pasai Donibanen jarri ginen bizitzen.<br />
Bertakoek «frantsesa» deitzen zidaten,<br />
pentsa!<br />
Iñaki Beobide senarra Industrias españolas<br />
lantegian ezagutu zenuen, eta handik<br />
etorri zen Jarrai antzerki taldean parte<br />
hartzeko tenorea ere, ezta?<br />
Julio Urkijo liburutegian antzerkiak<br />
egiten hasi ginen, baina irakurriz.<br />
Ez dok hamairu taldearen diskoak banatzen<br />
non eta nola aritzen zineten?<br />
Lehenik nire senarra hasi zen. Senarra<br />
espetxean egon zen, eta handik atera<br />
zenean Xabier Gereñu zenarekin hasi<br />
zen lanean. Ez dok hamairu taldearen<br />
inguruan eta Herri Gogoa diskoetxearekin<br />
diskoak han eta hemen saltzen<br />
aritu ginen.<br />
Euskal dantzarien biltzarrean ere idazkari<br />
lanetan aritu zinen, ezta?<br />
Bai, 1969an hasi nintzen eta erretiratu<br />
arte aritu gara bertan.<br />
Iragan hurbilera etorrita, Amamaren memoria<br />
antzezlanean protagonista izan zinen.<br />
Nork egin zizun bertan parte hartzeko<br />
gonbita?<br />
Gonbidapena Olatz Beobide alaba eta<br />
Aizpea Goenaga saltsera horren eskutik<br />
etorri zen. Iparraldean antzezlan<br />
hori frantsesez egiten ari ziren, eta Olatzek<br />
esan zidan: ama zergatik ez zatoz<br />
antzerkia ikustera? Hara joan, eta hala<br />
esan zidaten: zu al zara euskaraz egingo<br />
duen hurrengo amama? Probak eta<br />
casting-ak egin nituen, onartu egin<br />
ninduten, eta ni oso gustura.<br />
IDOIA BERATARBIDE<br />
Igandea<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
D<br />
Alzheimerren gaitza duen amama baten<br />
inguruan garatzen da antzezlana. Eramaten<br />
hain zaila den gaitza umorez lantzea<br />
erraza izan al zaizu?<br />
Nire amordeak Alzheimerren gaitza<br />
izan zuen; hori dela-eta errazagoa egin<br />
zait. Zenbait egoeratan zer nola erantzuten<br />
zuen banekien, eta gaixoaren larruan<br />
sartzeko baliagarri izan zitzaidan.<br />
Jean-Marie Broucaret zuzendariarekin<br />
lan egitea zoragarria izan da,<br />
zuzenketa oro goxo egiten zizkidan, eta<br />
alabarekin lan egitea ere ikaragarria<br />
izan da, oso polita.<br />
Zer izan da antzezlan horretan zailena egin<br />
zaizuna?<br />
Hasieran ez nintzela gai izango iruditzen<br />
zitzaidan. Gidoia ikasteko zailtasun<br />
handiak izango nituela pentsatzen<br />
nuen, baina azkenean ez zait hain zaila<br />
gertatu. Lan taldea ere mundiala izan<br />
da, eta dena erreztu egiten zidaten.<br />
Euskaraz eta gaztelaniaz egin genuen,<br />
eta bietan oso ongi moldatu nintzela<br />
uste dut. Lagun batzuek esaten zidaten<br />
pena izugarria ematen ziela ni horrela<br />
ikusteak, gerora modu horretan amaituko<br />
dudan beldur. Antzezlanean, gaixoaren<br />
rolean, ez nuen inor ezagutzen,<br />
sekulako tristura sorrarazten nuen...<br />
Barrua mugitu egiten du gaiak eta egoerak.<br />
Nire pertsonaiak hori dena eragin<br />
baldin badu nire lana oso ongi egin<br />
nuela erantzuten nien (kar-kar-kar).<br />
Gisa horretako eskaintza gehiago jasotzeko<br />
arrisku handia duzu, beraz.<br />
Goenkale-n pertsonaia berdina egin<br />
dut, baina gauza txikiak, oro har. Baina<br />
ez, ni oso ondo bizi naiz bizi naizen moduan.<br />
Zurekin hitzordua jartzerakoan zure agenda<br />
zein betea zegoen ikusita harrituta geratu<br />
naiz, Axen.<br />
Diseinua eta jantzien patroiak egiten<br />
diren ikastaro batean nabil orain. Lehen<br />
gure seme-alabei jantziak egiten<br />
nizkien. Sei seme-alaba eta hamalau biloba<br />
ditut. Bilobak aldiro inguruan dabiltza,<br />
eta ez didate zahartzen uzten.<br />
Nik ez daukat aspertzeko tarterik. Karta<br />
jokoan aritzea eta solitarioak egitea<br />
ere maite dut, baina pena ematen didate<br />
egun osoa etxean sartuta egoten direnek.<br />
Zer esango zenieke adin jakin batera heltzean<br />
euren bizitzan nahikoa egin dutelaeta<br />
hemendik aurrera euren burua zernahitarako<br />
ezgai ikusten dutenei?<br />
Animatzeko. Badirudi ezin dugula,<br />
geure burua ez dagoela gauza horietarako.<br />
Nik nigan ikusi dut hori, baina ez<br />
da hala. Gauzak egin ditzakegu. Behin<br />
moja bati esan nion zahartzean eurengana<br />
itzuliko nintzela, baina hark hala<br />
erantzun zidan: ‘Ez, zu ez etorri, zuk<br />
dena erreboluzionatuko duzu-eta!’.
Igandea<br />
berria<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
Saregileak<br />
Etorkizuna jostea amets<br />
08 Emakume guaraniak Futbolaren iraultza txikia<br />
10 Elkarrizketa Enkarna Arregi<br />
21 Kreditu kooperatibak Bat-egiteak aukeran<br />
Emakume saregin bat sareak konpontzeko lanetan, iragan martxoaren 28an Getarian saregileentzat inauguratu zen lokalean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
02 Saregileak<br />
Sareak konpontzeko lokal berri bat eduki arren, oraindik ere, hainbatetan moilan batzen dira Getariako sareginak konponketak egiteko. LIERNI ALKORTA<br />
Lanean zuloak<br />
gutxitu nahian<br />
Zuloak konpontzean datza saregileen lana, eta horri emanda bizi dira,<br />
gau eta egun, jai eta aste. Lanbideak dituen zuloak betetzea, ordea,<br />
gaitzago dute, aurrerapausoak eman dituzten arren.<br />
Lierni Alkorta<br />
Eguzkiak gogoz jotzen<br />
du Getariako moilan<br />
(Gipuzkoa), eta urrundik,<br />
arrantzarako sare<br />
luzea ikus daiteke<br />
moilan zabalduta. Gainean, seizazpi<br />
itzalkin. Eta haien babesean,<br />
bederatzi emakume, bederatzi<br />
saregin lanean; Getarian<br />
dauden sareginen bi kuadrilleta-<br />
ko bat, alegia —izatez, hamar<br />
kide dira kuadrilla horretan;<br />
hamabost bestean—. Solasean<br />
ari dira, laneko kontuez eta bestelakoez.<br />
Eta tartean-tartean,<br />
«3.000ko haria?» edo «laguntzarik<br />
behar duzu?» eta halakoak entzuten<br />
dira.<br />
Dagoen lanaren eta beharren<br />
arabera moldatzen dira. Hau da,<br />
ontzi bat konpondu beharreko sareekin<br />
heltzen bada portura, ontzi<br />
harekin lotura duen sareginaren<br />
kuadrillari pasatzen zaio abisua.<br />
Era berean, baporeak berak egingo<br />
die ondoren sareginei ordainketa:<br />
«Sare hau kuadrillarena da.<br />
Beraz, lan asko ez badaukagu denontzat,<br />
kuadrilla bakarrari deitzen<br />
diogu. Lan asko badago, aldiz,<br />
elkarri deitzen diogu. Elkarlana<br />
egiten dugu», adierazi du Mari<br />
Carmen Martinezek. Zarauztarra<br />
da izatez, eta 30 urte daramatza<br />
Getarian, azken hamabostak sareak<br />
konpontzen. «Lehen, beste<br />
lan batean aritzen nintzen, baina<br />
etxean ontzia ere badugunez, eta<br />
haurrak hazita neuzkanez, sarean<br />
hasi nintzen lanean». Eta batetik<br />
besterako aldaketa igarri egin<br />
zuen, noski. «Oso lan ezberdina<br />
da. Ez da berdina bulego edo fabrika<br />
batean ordutegi zehatzarekin<br />
aritzea. Hemen ez dago ordutegirik.<br />
Lana dagoenean egiten duzu<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
lan, deitzen dizutenean, eta gero<br />
hainbat egunetan egon zaitezke<br />
lanik gabe. Egun horietan libre<br />
zaude, nahi duzuna egiteko, baina<br />
ez hain libre ere», dio. Beti baitaude<br />
moilara jaisteko abisuaren<br />
menpe. Hala, konpondu beharrekoak<br />
lan handia badu, 08:00-<br />
08:30etik gauerdira arte lanean<br />
aritu izan dira.<br />
Halaxe mintzo da Mari Carmen<br />
Arruti ere, 23 urte sareak konpon-
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
tzen daramatzan oriotar getariartua.<br />
«Hori ere gauza ederra dauka,<br />
malgutasuna. Ez duzu kobratuko,<br />
baina joatea badaukazu.<br />
Medikutara edo horrela, e! Ez kafea<br />
hartzera, banoa eta kito!». Idatzi<br />
gabeko arau batek ez du baimentzen<br />
halakorik. Honela azaldu<br />
du Maritxu Aizpuruk, lan<br />
honetan bi hamarkada pasatxo<br />
daramatzan sareginak: «Badakizu<br />
zer gertatzen den? Horrek baporea<br />
dauka [kideetako bat seinalatuz],<br />
horrek ere bai [beste bat<br />
seinalatuz]... Nirera ez bada etortzen<br />
kafea hartzera joan delako,<br />
ni hurrengoan berera ez naiz etorriko,<br />
kafea hartzera joan zelako».<br />
Funtsean, elkartasuna dago<br />
atzean, eta ontziekiko konpromisoa.<br />
Eta laguntzaren irudi horietako<br />
bat da Rosario Ibarbia. Bera da<br />
kaian lanean ari diren emakumeen<br />
artean zaharrena, eta erretiroa<br />
hartuta dago dagoeneko. «Laguntzera»<br />
joaten da. «Rosarioren<br />
beharra daukagu», diote kideek,<br />
aho batez. «Denok daukagu elkarren<br />
beharra», erantzun du Rosario<br />
Ibarbiak.<br />
Lana eta laguntasuna uztarri<br />
beretik doaz sarean: «Denok laguntzen<br />
diogu elkar», dio Maria<br />
Divina Ibarbiak, Rosarioren ahizpa<br />
eta sareginak. «Gure lana hori<br />
da». «Hemen, batez ere udaberrian,<br />
baporeak itsasora lehenbailehen<br />
bidaltzea da kontua, sareekin<br />
bidaltzea. Lehenbailehen<br />
ateratzea da kontua. Guk egon<br />
behar dugu haien [ontzien] zain»,<br />
dio Aizpuruk. Hala, Getarian<br />
egun lanak «oso azkar» ateratzen<br />
dituztela dio Maria Divina Ibarbiak.<br />
«Ondo antolatuta gaude, eta<br />
hamar ordu egin beharrean bost<br />
egiten baditugu, hobe. Ez da hamar<br />
orduan lan egin eta gehiago<br />
kobratuko dugula pentsatzea.<br />
Guk ontziari begiratzen diogu.<br />
Erdigunea ontzia da».<br />
«Aldaketa onerako izan da».<br />
Sareak konpontzeko martxoaren<br />
28an Getarian Eusko Jaurlaritzaren<br />
eskutik inauguratu zuten lokal<br />
berriaz mintzo da Martinez.<br />
«Hala ere, lehen ere ez ginen erabat<br />
hemen [moilan] aritzen: kofradia<br />
zaharrean aritzen ginen<br />
batzuetan. Baina oso zaharra<br />
dago. Erortzen ari da. Eta aurki zigilatu<br />
egingo dute, eta kalean gelditzera<br />
gindoazen». Horretan zirela<br />
lortu dute lokala, besteak<br />
beste moilako eguraldi txarreta-<br />
‘‘<br />
Normalki, gure gizonak<br />
dira ontzien jabeak. Baina<br />
kanpoko bat hemendik<br />
bizitzea ez da posible»<br />
MARI CARMEN ARRUTI<br />
Saregina<br />
«Batez ere udaberrian,<br />
baporeak sareekin<br />
itsasora lehenbailehen<br />
bidaltzea da kontua»<br />
MARITXU AIZPURU<br />
Saregina<br />
«Ez dakigu hemendik<br />
erretiratuko garen. Eta<br />
gutako askok egiten<br />
dakigun bakarra da»<br />
LUCIA URRESTI<br />
Saregina<br />
«Hemen ez dago<br />
ordutegirik. Lana<br />
dagoenean egiten duzu<br />
lan, deitzen dizutenean»<br />
MARI CARMEN MARTINEZ<br />
Saregina<br />
«Getarian ondo<br />
antolatuta gaude. Hamar<br />
ordu egin beharrean bost<br />
egiten baditugu, hobe»<br />
MARIA DIVINA IBARBIA<br />
Saregina<br />
tik eta argi faltatik babestuko dituen<br />
lokala.<br />
«Jendea orain hasi da baloratzen<br />
gure lana, orain hasi da jabetzen<br />
gure lanaz». Hala uste du<br />
Mila Eizmendik. Eta hori gerta<br />
dadin lokal berriak ere «kontuak<br />
mugitu» dituela uste du. Eizmendik<br />
esandakoa hizpide hartuta,<br />
Lucia Urrestik ere badu esatekorik:<br />
«Lokal horri eman dioten publizitatea<br />
ere...». Amaitu gabe<br />
utzi du esaldia.<br />
Belaunaldien lotura<br />
Itsasoarekin izan duten loturak<br />
eraman ditu saregile gehienak sarea<br />
konpontzeko lanera: jaiotza-<br />
Babes egokirik gabe aritu behar izan dute urte luzez lanean. Irudian, 2007an, Getariako portuan. G. GARAIALDE / ARP<br />
Eskuak eta hankak, sareginen ezinbesteko lan tresnak. LIERNI ALKORTA<br />
Hainbat neurritako hariak erabiltzen dituzte konponketetarako. L. ALKORTA<br />
tik batzuk, geroago beste batzuk.<br />
Gurasoen edo senarren bidez. Bigarrena<br />
da, esaterako, Eizmendiren<br />
kasua. Bidanitik (Gipuzkoa)<br />
Getariara ezkondu eta haurrak<br />
koskortu zirenean hasi zen saregin<br />
lanetan, duela 21 urte, inguruan<br />
zuen arrantza giroaren barruan:<br />
«Familia guztia dabil itsasoaren<br />
ondoan». Amaginarreba<br />
eta koinata izan zituen irakasle.<br />
Oraindik ere lankide du koinata.<br />
Hain zuzen, Lucia Urresti da<br />
koinata. 33 urte daramatza hark<br />
sarean. «Aita arrantzalea zen.<br />
Amona, saregina, eta ama ere<br />
bai». Hala, hirugarren belaunaldia<br />
du Urrestik: «Baina uste dut<br />
hirugarrenarekin amaituko<br />
dela».<br />
Hala atera da mahai gainera belaunaldi<br />
berrien falta. Izan ere, 50<br />
urtekoa da sareginen batez besteko<br />
adina Getarian. 41 urte ditu<br />
gazteenak. Belaunaldi berriak<br />
sektorean sartzeko aukera urrun<br />
samar ikusten duen arren, itxaropen<br />
izpi bat badu Martinezek:<br />
«Hasi da tartean behin baten bat<br />
azaltzen». Hala ere, esparru mugatua<br />
ikusten du. Izan ere, kide<br />
berriak, lehengoen antzera, itsasoarekin<br />
loturikoak direla dio:<br />
«Beharra ikusten dutenez, sartzen<br />
dira honetan. Baina loturarik<br />
ez dutenak, normalean, ez<br />
dira sartzen».<br />
Itsasoko erregimen berezian<br />
kotizatzen dute saregile guztiek.<br />
Beraz, erretiroa izan, izango dute.<br />
Horrez gain, gaixo agiriak ere egiten<br />
dizkiete. Baina ez dute lanarekin<br />
lotura duten gaixotasunen aitortzarik,<br />
Martinezek argitu duenez:<br />
«Eta hori lortu nahian<br />
gabiltza. Eta kualifikazio profesionala<br />
lortzen dugun unetik,<br />
nonbait sailkatzea nahi dugu,<br />
eta, hala, gaixotasun horiek aitortzea».<br />
Saregileak 03<br />
Lanbidearen etorkizuna dago,<br />
Arrutiren ustez, erreleboaren gabezia<br />
horretan. «Jende berririk ez<br />
da hasten, ez daukalako etorkizun<br />
handirik gazteentzat. Ez da<br />
eguneroko lana; tarteka daukazu,<br />
batzuetan gehiegi, besteetan batere<br />
ez. Eta egindako ordu kopurua<br />
kobratzen da. Soldata finkoa<br />
balitz, beste upeleko sagardoa litzateke».<br />
Izan ere, baporeekiko<br />
hurbiltasunean ikusten du erreleboaren<br />
gakoa: «Normalki, gure gizonak<br />
dira ontzietako jabeak, eta<br />
etxeko kontua da azkenean. Baina<br />
kanpoko bat hemendik bizitzea<br />
ez da posible», dio Arrutik.<br />
Itsasoa bizi izan du Maria Divina<br />
Ibarbiak ere: «Ni familiatik<br />
hasi nintzen lan honetan», dio.<br />
«Aitak-eta zeukaten barkua, eta<br />
hantxe, gazte-gaztetik. Nire<br />
seme-alabetatik inork ez du segitzen,<br />
ordea. Zikloa bukatu da».<br />
Etena berriz ere, familia gehienetan<br />
bezala, moilan dauden emakume<br />
gehienen kasuan bezala.<br />
«Erretiroa aurreratzea» horixe<br />
du buruan Lucia Urrestik. «Ea<br />
lortzen dugun». Egun, erretiroa<br />
65 urterekin hartzen dute sareginek<br />
—56-57rekin arrantzaleek—,<br />
baina aurreratzea darabilte<br />
buruan. Ez dakite, ordea, erretiroa<br />
sareak konpontzetik hartzerik<br />
izango duten ere, etorkizun<br />
lausoa baitute aurretik. Hala dio<br />
Urrestik: «Bapore bat itsasoan<br />
ibiltzen bada, guk jarraituko<br />
dugu, baina baporeak kentzea<br />
erabakitzen bada, guk lanik ez<br />
daukagu. Guk ez dakigu hemendik<br />
erretiratuko garen. Eta gutako<br />
askok egiten dakigun bakarra<br />
da», dio. Hala, etorkizuneko erretiro<br />
horri begira hilabetero kotizatzen<br />
dute, lan gehiago ala<br />
gutxiago egin. «Kotizazioa ezin<br />
da laga», dio Aizpuruk: «Etorkizunari<br />
begira egin behar da».<br />
Eta, lana lortu nahian, beste<br />
portuetako ontzietan ere badaukate<br />
begia jarrita: «Ea beste portu<br />
batzuetatik zerbait lortzen dugun,<br />
haien lana», dio Maria Divi-<br />
(Hurrengo orrialdean jarraitzen du)
<strong>04</strong> Saregileak<br />
(Aurreko orrialdetik dator)<br />
na Ibarbiak. «Santoñan, Laredon...<br />
[Kantabria, Espainia] inguru<br />
hartan oso emakume gutxi dago.<br />
Eta ahal den bezala moldatzen<br />
dira». Hala, sareak garraiatzeko<br />
Getarian kamioi ona dutela baliatuz<br />
—kamioi berbera erabiltzen<br />
dute moilatik lokalera sareak eramateko<br />
ere—, kanpoko lana herrira<br />
erakartzeko nahia dute.<br />
Eta sareginen lan nekezari,<br />
itsasoari begirako kezka gehitu<br />
behar. «Kezka eraman egiten da.<br />
Ez dakit, ohituta nago jada. Ohitzen<br />
zoaz. Denetarako egunak<br />
daude, eguraldi txarrekoak,<br />
arrantzatu ezin den egunak...»,<br />
dio Martinezek. «Gizona arrantzalea<br />
badaukazu, badakizu zer<br />
daukazun». Argi hitz egiten du<br />
Arrutik. «Eta batzuetan hobeto<br />
eramaten duzu, eta besteetan ez<br />
hain ondo, baina pasa egin behar».<br />
Itsasoaren kezkarekin ohitutaedo<br />
dago Urresti ere. «Jaio garenetik<br />
horrela izan da», dio, «eta ja-<br />
‘‘<br />
Teknologia berriei esker,<br />
asko aldatu da. Gaur egun,<br />
ontziekin noiznahi hitz<br />
egiteko aukera dugu»<br />
MILA EIZMENDI<br />
Saregina<br />
«Arrantzarena<br />
kontserbatzen bada,<br />
derrigor beharko dira<br />
konpontzaileak»<br />
ROSARIO IBARBIA<br />
Saregina<br />
rri egiten zara. Gogorra da. Eguraldi<br />
txarra denean eta, esaten<br />
duzu: non dira? Baina jarri egiten<br />
zara». Hala ere, komunikazioari<br />
dagokionez asko hobetu dutela<br />
uste du Eizmendik: «Teknologia<br />
berriei esker, asko aldatu da.<br />
Gaur egun ontziekin noiznahi<br />
hitz egiteko aukera dugu».<br />
Etorkizuna beltz ikusten dute<br />
guztiek, baina bada haien artean<br />
ahots itxaropentsuago bat ere:<br />
Rosario Ibarbiarena. «Etorkizuna<br />
zaila dago, baina sare konpontzaileak<br />
behar dira, eta beharko<br />
dira». Bai, behintzat, ontziek jarraitzen<br />
duten artean. «Hau kontserbatzen<br />
bada [moilan dauden<br />
baporeei begira], derrigor beharko<br />
dira konpontzaileak. Eta hemendik<br />
aurrera hobetuko da, hobetzen<br />
joan beharra dauka. Enpresa<br />
bat bezala. Baina ea<br />
kontserbatzen ditugun barkuak,<br />
lehenbizikoa hori da».<br />
Solasean eta lanean geldialdirik<br />
egin gabe, ostiral arratsaldea<br />
bero doa Getarian, eta inor gutxi<br />
inguratzen da moilara. Saregileek,<br />
ordea, ez dute atsedenerako<br />
betarik. Astelehenerako prest behar<br />
du konpontzen ari diren sareak,<br />
eta asteburua libre izateko, bukatu<br />
beste erremediorik ez dute.<br />
Beti ikasten delako zerbait<br />
Getarian sare konpontzaileentzat ireki<br />
duten lokal berean, haiek prestatzeko<br />
saioak emateko areto bat ere atondu<br />
dute. Ikastaroarekin hasi berri dira.<br />
Lierni Alkorta<br />
Pixkanaka ari dira heltzen Getarian<br />
sare konpontzaileentzat<br />
prestaturiko lokalera. Banaka<br />
edo talde txikietan datoz, solasean,<br />
patxadan. Bigarren eskola<br />
eguna dute, eta, bazkalostea delaeta<br />
«nagikeria» apur bat dutela aitortu<br />
arren, gogotsu daudela diote.<br />
Emakumeak dira guztiak, getariarrak<br />
23 eta oriotarrak sei.<br />
Guztiak ere, sare konpontzaileak.<br />
Lokalaren gainaldeko gela batean<br />
jasotzen dute ikastaroa, IMK<br />
Itsasmendikoiren eskutik. Ehun<br />
orduko ikastaroa izango da, euren<br />
ezagutzaren aitortza gisara<br />
balioko diena. Apirilaren 4an izan<br />
zuten lehen saioa, eta astelehen<br />
arratsaldero bilduko dira ekainera<br />
bitarte. Gero, ekainean, goizero<br />
bilduko dira, oraindik egutegia<br />
zehazteke duten arren. «Diruz lagundutako<br />
prestakuntza saioak<br />
dira, eta ez dugu, beraz, ezer ordaindu<br />
behar», azaldu du Lurdes<br />
Etxeberria Getariako saregileak.<br />
Aretoaz ere mintzo da: «Kanpoko<br />
kartelak eskoladio, baina ez du<br />
eskola gisa funtzionatuko. Hau<br />
izango da sareak konpontzeko lokala,<br />
baina gainerakoan… Gero<br />
ez dakit zer izango den, baina momentuz<br />
ez dago beste proiekturik<br />
aurrera segitzeko», adierazi du.<br />
Ikastaroak, oro har, harrera<br />
ona izan du. «Baloratu, oso ondo<br />
baloratzen dugu», adierazi du<br />
Inma Peirok. Oriokoa da bera, eta<br />
mende laurdena darama sareak<br />
konpontzen. Prestakuntza eskaera<br />
ez dela oraingoa dio: «Eskatzen<br />
ari ginen, beharra geneukan. Izan<br />
ere, ez ginen inon azaltzen, eta Gizarte<br />
Segurantzan agertzeko eta,<br />
tituluak behar ditugu». Ikastaroaren<br />
atzean, Saregin Sare Konpontzaile<br />
eta Kai Neskatilen Euskadiko<br />
Elkartearen lana ikusten<br />
du: «Elkartea sortu genuenetik,<br />
gauza asko eskatu ditugu, eta halaxe,<br />
segidan etorri da». Lanaren<br />
Martxoaren bukaeratik, lokala dute sareak konpontzeko Getarian. Toki berean ari dira ikastaroa jasotzen ere. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
L. A.<br />
Getariako eta Orioko saregileak<br />
Getariako Eskolan egiten ari diren<br />
ikastaroaren zati teorikoaren<br />
ardura du Perezek. Pozik dago<br />
ikasleek duten jarrera eta gogoarekin.<br />
G Zein helbururekin ari zarete prestakuntza<br />
saio hauek egiten?<br />
E Itsasmendikoi ari da saio<br />
hauek antolatzen, Eusko Jaurlaritzaren<br />
bitartekaritzarekin. Bi<br />
irakasle gara; ni esparru teorikoa<br />
ematen ari natzaie, eta nire kideak<br />
praktika landuko du ondoren.<br />
Saregileen sektorea bazterrean<br />
utzita egon da denbora askoan,<br />
eta horren inguruan ardura<br />
bat bazegoen. Beraz, ideia da egoera<br />
horri aurre egin eta saregileei<br />
duten ezagutzaren inguruan<br />
ziurtagiri bat ematea. Haiek<br />
espezialistak dira inguraketa<br />
sareetan, betidanik bizi izan<br />
dutelako, baina nire atalaren<br />
kasuan, nahi duguna da duten<br />
ezagutza hori osatzea beste<br />
arrantza arte batzuekin, sare<br />
motekin eta tresneria kontuekin.<br />
Beraz, horri dagokion ezagutza<br />
lantzen ari naiz, dutena osatzen,<br />
beraiek soberan dakiten hori osatzen.<br />
Azken finean, beraiek direlako<br />
benetako artistak.<br />
G Gisa honetako ikastaroek zein<br />
abantaila ematen dizkiete saregileei?<br />
E Ezagutzak apur bat handitzea,<br />
ziurrenik ezagutzen ez dituzten<br />
arrantza arte mota batzuetan<br />
edota entzun bai baina ikusi ez dituzten<br />
horietan. Hemen, teorikoki<br />
azaltzen dizkiegu, eta ondoren,<br />
praktikan ere azalduko diegu nolakoak<br />
diren arte horiek, eta abar.<br />
G Zein jarrera dute ikastarora datozen<br />
saregileek?<br />
E Oso ona. Harrigarria. Lehen<br />
eguna gozamen bat izan zen. Oso<br />
prestu daude denak, ikasteko,<br />
ikusteko, galdetzeko… Oso pozik<br />
nago harrerarekin.<br />
G Getaria eta Orioko ikasleak dituzu.<br />
Aurrera begira prestakuntza saio<br />
hauek zein ibilbide egin dezakete?<br />
E Oraingoz Hondarribia izango<br />
da hurrengo geltokia. Han ere<br />
emango dugu ikastaro hau, hango<br />
saregileei. Gero, hortik aurrera<br />
ez dakit prestakuntza saioekin<br />
jarraituko dugun ala ez. Akaso<br />
belaunaldi berriei bideratuta; ez<br />
dakit.<br />
G Ikastarorik gabe, saregileek eginez<br />
ikasi dute ofizioa. Hori desaban-<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
aitortza ematen die, Peiroren ustez,<br />
ezagutzak.<br />
Hala ere, gehienak bat datoz<br />
prestakuntzak saregin berriak<br />
erakartzeko askorik ez duela balio.<br />
«Nahiz eta horrelako gauza<br />
bat eduki, horrek ez du erakartzen.<br />
Hileroko soldata batek erakarriko<br />
luke», dio Peirok.<br />
Sare konpontzaile gisara hiru<br />
hilabete besterik ez darama Marijo<br />
Castillo oriotarrak, eta nagikeriaren<br />
kontuarekin bat dator<br />
bera ere. «Lanean egun bat daukazunean<br />
jai hona etortzeak nagia<br />
ematen du. Baina jakin badakigu<br />
gure onerako dela behintzat,<br />
eta esperantza horrekin gatoz»,<br />
aitortu du. Ildo beretik mintzo da<br />
Marijo Ibarbia ere: «Pixka bat gogorra<br />
egin zaigu oharrekin bueltatzea.<br />
Nagia ematen du». Hala<br />
ere pozik dagoela aitortzen du.<br />
Manu Perez · Itsasmendikoiko irakaslea eta arrantza kapitaina<br />
«Saregileei duten ezagutzaren inguruan<br />
ziurtagiri bat ematea da helburua»<br />
taila al da, esaterako, lanean harturiko<br />
ohitura txarrei dagokienez?<br />
E Egia da egiten dituztela, ez<br />
akatsak, baina bai gauzak zergatirik<br />
jakin gabe. Baina bizi guztia<br />
daramate hori egiten, eta, gainera,<br />
oso ongi egiten dute. Baina gu<br />
gogaikarri batzuk gara, eta esaten<br />
diegu: «Ekarri kalkulagailua,<br />
eta egin kalkulu hau». Eta, hasieran,<br />
izutu egiten dira, baina gero<br />
ohartzen dira, beraiek egiten duten<br />
berbera dela, baina beste<br />
modu batean. Ikasle hauek oraindik<br />
ez ditut ondo ezagutzen, baina,<br />
oro har, horretan lanean ari direnak<br />
ongi aritzen dira, berez.<br />
Baina egia da gauza berriak ere<br />
gehiago kostatzen dela irakastea.<br />
Baina, orokorrean, oso ongi. Azkenean,<br />
bizi guztia daramate honetan.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
Josune Renteria · Saregin elkarteko lehendakaria<br />
«Orain arte inork<br />
ez gaitu entzun,<br />
bizi garenik ere ez»<br />
Besteak beste, portu guztietan sare konpontzaileentzako<br />
lokalak izatea eta lanbidearen eta harekin loturiko<br />
gaixotasunen aitorpena lortzea du egun xede Sare<br />
Konpontzaile eta Kai Neskatilen Euskadiko Elkarteak.<br />
L. Alkorta<br />
Saregileen arteko elkarlanarekin<br />
pozik dago Josune Renteria (Bermeo,<br />
Bizkaia, 1967), 2007an Hego<br />
Euskal Herriko sei portutako saregileak<br />
batuz sortu zen Saregin<br />
elkarteko lehendakaria. Emakumeak<br />
soilik dauden lan esparru<br />
horretako eskubideen aldeko lanean<br />
batasuna «aurrerapauso»<br />
bat dela uste du.<br />
G Nola deskribatuko zenuke gaur<br />
egun Hego Euskal Herrian saregileek<br />
bizi duzuen egoera?<br />
E Bi alde daude: bata Gipuzkoan<br />
eta Bizkaian bestea. Eta oso desberdinak<br />
dira saregileon aukerak<br />
batean eta bestean. Gipuzkoan<br />
motor asko daude eta, ondorioz,<br />
sareginak ere asko. Bizkaian, berriz,<br />
kopurua txikia da sareginen<br />
aldetik eta baita motorren aldetik<br />
ere. Esparruko zati txiroa gara<br />
gu, Bizkaian ari garenok. Oro har,<br />
baldintzei dagokienez tankeran<br />
gabiltza, baina Gipuzkoan motorrak<br />
gehiago kontzientziatuta<br />
daude sareginen lanaren inguruan<br />
ere. Ontzidia kostalde guztian<br />
gutxitu da, baina, bereziki<br />
Bizkaian askoz ere gehiago. Eta<br />
beraz, sareginak buruan gutxiago<br />
gaituzte. Gipuzkoan, aldiz,<br />
daukate pentsaera motorrak ateratzeko<br />
sareginak behar direla,<br />
eta, orduan, lokalak eta baldintzak<br />
hobeak dira. Eta horren adibide<br />
da Getarian lortu duten lokala<br />
eta eskolak emateko espazioa.<br />
Eta orain, ea noiz topatzen dugun<br />
lokalen bat Bizkairako ere. Gu hemen,<br />
erabat moiletan aritzen<br />
gara, kalean. Eta noski, euria<br />
bada, euria; eta beroa bada, beroa.<br />
G Bizkaian zer gertatu da egoera<br />
horretara iristeko?<br />
E Sareginen adina, eta motorrak<br />
desagertzea ere bai. Orain sareginek<br />
batez beste 60 urte dauzkagu<br />
Bizkaian, eta, orduan, urtez urte<br />
emakume asko jubilatu dira; beraz,<br />
urte batetik bestera asko jaisten<br />
da dena. Geroz eta gutxiago<br />
gaude, eta gazte gutxiago datoz.<br />
Baldintzak ere ez dira onak, ez<br />
dago lokalik, eta, beraz, jende gaztea<br />
ez da animatzen; eta zaharrak<br />
jubilatzen ari dira. Geratzen garenak<br />
atzamarrez kontatzeko moduan<br />
gaude.<br />
G Zehazki, zenbat zaudete, bada,<br />
Bizkaian?<br />
E Bermeon hiru, Lekeition beste<br />
hiru eta Ondarroan bost. Bizkaia<br />
aldean ez dago gehiago. Gipuzkoan,<br />
Orio, Getaria eta Hondarribian<br />
daude. Horietan bai, talde<br />
ederrak daude.<br />
G Azken urteetan zein aurrerapauso<br />
eman dituzue?<br />
E Gobernuen aldetik eduki ditugu<br />
babes onak, Eusko Jaurlaritzatik<br />
eta, aitortzak esaterako.<br />
Eta orain ari gara, geure lanaren<br />
aitortza lortzeko, ikastaroak eta<br />
abar egiten. Izan ere, denok dakigu<br />
sare konpontzaileena ofizio<br />
bat dela, baina ez dago aitortuta<br />
ofizio legez, eta gaixotasun batedo<br />
daukagunean, gaixotasun komun<br />
gisara hartzen dute, eta ez laneko<br />
gaixotasun bezala. Beraz,<br />
geure gauzak aitortzeko lanean<br />
ari gara: lana, ofizioa, gaixotasunak...<br />
Eta, oraingoz, kontentu.<br />
Badaukagu behintzat entzuten<br />
gaituen jendea. Izan ere, orain<br />
arte inork ez gaitu entzun, bizi garenik<br />
ere ez.<br />
G Gaur-gaurkoz zein aldarrikapenekin<br />
ari zarete lanean Sareginekoak?<br />
E Orain helburua da jakin dezatela<br />
hemen gaudela eta gure lana<br />
ez dela egun batetik bestera ikastekoa;<br />
lanbide bat dela eta lanbide<br />
hori aitortu behar dela.<br />
G Belaunaldien erreleboarekin<br />
arazoak dituzuenez, uste duzue<br />
zuen lanbidea aitortuta errazagoa<br />
izango dela gazteak erakartzea?<br />
E Guk ikusten dugu, adibidez,<br />
Hondarribia aldean lokalak dituztela<br />
eta urte guztian egiten dutela<br />
behar, gutxienez egun erdiz;<br />
eta, beraz, egoera horretan, gazteak<br />
sartzen dira. Aurten, adibidez,<br />
hiru kide berri sartu dira. Beraz,<br />
baldintzak onak diren heinean,<br />
lana ere hobetu egiten da, eta, ondorioz,<br />
jendea ere animatu egiten<br />
da. Izan ere, orain lan honetan ari<br />
garen gehienak ari gara motorretan<br />
ingurukoak dauzkagulako lanean,<br />
baina bestela… Itsasoarekin<br />
erlaziorik ez duen jendeak ez<br />
du jotzen gugana.<br />
G Geroz eta etorkin gehiago daude<br />
ontzietan. Zuen artean ere joera hori<br />
antzematen duzue?<br />
E Hondarribian, adibidez, bi andre<br />
etorkin daude. Aurten sartu<br />
da bat, eta besteak, nahiko urte<br />
daramatza gugaz lanean, Hondarribian.<br />
Beraz, aukera hori hor<br />
dago, eta irtenbide bat izan liteke.<br />
G Saregin elkarteak zer-nolako antolakuntza<br />
du? Eta zein helbururekin<br />
ari zarete lanean?<br />
E Gure xedea da portu bakoitzean<br />
ordezkariak izatea, eta informazioa<br />
guztiongana heltzea. Beraz,<br />
jartzen dugu portu bakoitzean<br />
bozeramaile bat edo bi,<br />
«Sareginak orain<br />
arte ez genuen elkar<br />
ezagutu ere egiten.<br />
Eta orain denok<br />
gaude elkartuta»<br />
«Gu ere<br />
sektorearekin batera<br />
goaz. Beraz,<br />
sektorea nekez<br />
badoa, gu ere bai»<br />
portuan dagoen saregin kopuruaren<br />
arabera. Batzarrak egiten ditugu,<br />
eta guztiok goaz batera baldintzak-eta<br />
hobetzeko, denok elkarrekin<br />
ari gara lanean.<br />
Prezioekin eta gauza guztiekin.<br />
Adibidez, Bizkaian pasatzen zaigu<br />
bata besteari laguntzen ibiltzen<br />
garela, gutxi gaudelako. Eta<br />
LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS<br />
motorrak sareetan haustura handiekin<br />
badatoz, orduan eramaten<br />
dugu motorra Getariara edo Ondarroara,<br />
han laguntzeko.<br />
G Elkarlana, beraz, garrantzitsua<br />
da.<br />
E Bai. Orain arte ez genuen elkar<br />
ezagutu ere egiten. Eta orain denok<br />
gaude elkartuta, eta denok<br />
gara lagunak; beraz, ederki. Aurrerapauso<br />
bat izan da zentzu horretan.<br />
Lanean gauden emakume<br />
guztiak bildu gara. Sekula ez genuen<br />
egin, eta orain denok gaude<br />
batera. Eta hori guretzat poztasun<br />
handia da: gu, andreok, ongi<br />
eramatea eta batasun hori edukitzea.<br />
Lehen, portu batetik bestera<br />
inor ez zen mugitzen, inor ez zen<br />
aldatzen, eta gaur egun denok elkar<br />
laguntzen dugu.<br />
G Arrantza sektoreak ere egoera<br />
zaila bizi du. Horrek ere kezkatuko<br />
zaituzte.<br />
E Noski baietz. Haiek txarto badaude,<br />
gu ere bai. Motorrik ez badago,<br />
guretzako ere ez dago lanik.<br />
Gu ere sektorearekin batera goaz.<br />
Beraz, sektorea nekez badoa, gu<br />
ere bai. Eta kosterak ikusita, zenbat<br />
urtez egon garen bokartarik<br />
ikusi gabe eta bokartari itxaroten,<br />
eta orain ikusita prezioak eta<br />
dituzten kupo txikiak… ba, geuri<br />
ere morala jaitsi egiten zaigu.<br />
Saregileak 05<br />
G Emakumeak bakarrik aritzen zarete<br />
lan horretan. Zergatik lotzen da<br />
saregileen lana soilik emakumearekin?<br />
E Gizonek erabiltzen duten aitzakia<br />
da sare begiak txikiak direla<br />
eta atzamar lodiak dituztela.<br />
Guretzat aitzakia da; behar gogorra<br />
da eta kosta egiten da lana aurreratzen,<br />
eta gizonek pazientzia<br />
gutxi dute. Gizonek ez dute gura<br />
horrelako lanik. Gura dute igartzea<br />
egiten duten lana, eta arin<br />
amaitzekoak izatea.<br />
G Lege aldetik zein egoeratan zaudete?<br />
E Denok autonomoak gara, eta<br />
gure gizarte segurantza ordaindu<br />
behar dugu. Eta, gutxi gorabehera,<br />
orduko 10 euro kobratzen<br />
dugu. Beraz, hilabetearen arabera,<br />
soldata hobea edo kaskarragoa<br />
jasotzen dugu. Ez daukagu<br />
ordurik, lanerako prest egon behar<br />
gara.<br />
G Geldialdi biologikoetan zuek ere<br />
laguntzarik jasotzen duzue?<br />
E Espainiako diru laguntza horiek<br />
eskifaiarentzat eta armadoreentzat<br />
dira, hau da, ontzietan<br />
doazenentzat. Baina gu, autonomoak<br />
garenez, ez gara talde horretan<br />
sartzen. Beraz, guk ez<br />
dugu edukitzen laguntzarik. Hor<br />
ere galtzen ateratzen gara.
06 Iritzia<br />
Hemeroteka<br />
Galdeketa<br />
Bartzelonan<br />
Joan den igandean<br />
Bartzelonan<br />
Independentziari<br />
buruz eginiko<br />
galdeketa<br />
arrakastatsutzat jo<br />
dute ‘Vilaweb’eta ‘El<br />
Punt’hedabide<br />
katalanek,<br />
galdeketaren<br />
biharamunean. Biek<br />
diote mugarri bat<br />
ezarri duela euren<br />
burujabetzaren<br />
aldeko historian, eta<br />
herritarren parte<br />
hartzea<br />
nabarmendu dute.<br />
80 urte igaro eta gero<br />
Vicent Partal<br />
Vilaweb<br />
D<br />
uela 80 urte, 1931ko apirilaren<br />
14an ostegunean,<br />
Juan Carlosen aitonak<br />
maletak egin behar izan zituen<br />
Sant Jaume plazan Kataluniako<br />
estatua aldarrikatzen zen<br />
bitartean. Zoritxarrez, ordu batzuk<br />
baino ez zuen iraun une<br />
hark. Bera bezain egoskorra, atzo<br />
[joan den igandea] Bartzelona<br />
errepublikazale eta burujabea,<br />
hiri antolatu eta librea [...] berriro<br />
jaio zen esateko historia ez dela<br />
oraindik amaitu. Bozketa egunetik<br />
ordu gutxi batzuk igaro diren<br />
honetan, oso zaila da ulertzea gure<br />
bizitza osoaren irismena. Baina<br />
zintzoa den inongo behatzailek<br />
ezin du ukatu Arenys de<br />
Munteko eta ondoko bozketek,<br />
Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren<br />
sententzia lotsagarriak,<br />
uztailaren 10eko manifestazioak<br />
eta orain Bartzelonak<br />
Erabakitzen Du kanpainaren<br />
itxiera zoragarri honek herrialde<br />
diferente baten aurrean jartzen<br />
gaituztela. Herrialde desberdin<br />
bat, indartsua dela badakiena,<br />
bere buruarekin ziur, inori bai-<br />
menik eskatzen ez diona, badakiena<br />
hazten ari dela eta independentzia<br />
zerumugan duela, nahiz<br />
eta partziala izan oraingoz printzerrian.<br />
Bart, jada oso berandu, ehunka<br />
lagunek dantza eta kantu egiten<br />
zuten arrakastaren pozaz<br />
Santa Monicako Rambletako UG-<br />
Tren egoitzaren aurrean, CADCIren<br />
egoitza izan zenaren aurrean.<br />
Ez dakit norbaitek gogoratu ote<br />
zuen 1934ko apirilaren 6an soldadu<br />
espainiarrek egoitzari eraso<br />
egin ziotela, eta beste hainbat<br />
ohorezko pertsonaren artean,<br />
besteak beste, Jaume Compte,<br />
Emakume bat, independentziari buruzko galdeketan botoa ematen, Artur Mas presidenteak bozkatu zuen hautestontzian. TONI ALBIR / EFE<br />
A-10, demokrazia parte<br />
hartzailearen irakaspena<br />
Editoriala<br />
El Punt<br />
pirilaren 10a atzotik<br />
[joan den igandea] A mugarri historiko bat<br />
da eta demokrazia parte hartzailearen<br />
irakaspen bat. Bartzelonak<br />
Erabakitzen Du elkarteak<br />
mobilizazio gaitasun handia erakutsi<br />
zuen, eta ehunka hautestontzi<br />
betetzea lortu zuen 250.000<br />
boto baino gehiagorekin. Datu<br />
hau historikoa da, eta pertsona<br />
zintzo orok onartu behar du Bartzelonan<br />
galdeketa egingo zela<br />
iragarri zenetik, inor gutxik<br />
espero zuela halako emaitza<br />
onak lortzea. Emaitza orok interpretazio<br />
ugari izan ditzake, baina<br />
Bartzelonak Aukeratzen Du-k<br />
lortutakoa arrakastatsua izan<br />
dela onartu behar da.<br />
Batetik, datuengatik: erroldaren<br />
%21ek eta 16 urtez gorako<br />
%18k parte hartzea datu izugarria<br />
da. Kataluniak estatu bat<br />
eduki edo ez emaitzatik haratago,<br />
parte hartze maila hori arrakastatsutzat<br />
jo behar da. Besterik<br />
ez bada, Bartzelonako Udalak<br />
Diagonalari buruz deitutako galdeketarekin<br />
konparatuz gero.<br />
Izan ere, Diagonalaren gaineko<br />
galdeketan parte hartu zuen<br />
%12aren datua itzalean uzten du<br />
kontutan hartzen badugu udale-<br />
ko baliabide bai pertsonalak bai<br />
materialak erabili zirela galdeketa<br />
hartan eta gainera, hiru milioi<br />
euro gastatu zirela publizitatean.<br />
Bartzelonak Erabakitzen Du elkarteak<br />
80.000 euroren finantzaketa<br />
eduki du gizabanakoek<br />
emanda, eta ez du laguntza instituzionalik<br />
eduki, baizik eta milaka<br />
boluntarioen babesa. Eta hau<br />
da Bartzelonako galdeketaren<br />
arrakastaren bigarren puntua.<br />
Miresgarria izan da jendearen<br />
parte hartzea. Ia 7.000 lagunek<br />
hartu dute parte galdeketaren<br />
antolaketan, eta jende ezagun<br />
nahiz elkarte askoren babesa<br />
jaso du.<br />
Arrakastaren hirugarren pun-<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
Amadeu Bardina eta Manuel<br />
Gonzalez Alba hil zituztela. Duela<br />
80 urte, armen kontra, eurek eta<br />
beste jende askok herrialde libre<br />
batekin egiten zuten amets, eta,<br />
orduan ezinezkoa izan arren,<br />
orain posible izan daiteke. Orain<br />
ez baita kanoien aurka borroka<br />
egin behar Europa demokratikoan.<br />
Orain demokraziaren indarra<br />
menderaezina da. Orain askatasuna<br />
ezin daiteke eztabaidatu eta<br />
orain guk hemen jarraitzen dugu,<br />
hamarkadaz hamarkada nazioa<br />
asmatzen, igande eguzkitsu batean<br />
bozkatzen hura normaldu<br />
nahian.<br />
tua, dudarik gabe, bozketaren zorroztasuna<br />
eta partaideen gizatasuna<br />
izan dira. [...].<br />
Eta azkenik, arrakastatsua izan<br />
da eztabaida aberatsa sortu duelako.<br />
Gure klase politikoa definitzera<br />
behartu du eta politikari horietako<br />
askok, tartean Generalitateko<br />
presidenteak eta gobernuko<br />
beste zenbait kidek, bozketan hartu<br />
dute parte. A-10-ean, Bartzelonak<br />
gidatu arren beste 20 herrik<br />
bozkatu zuten egunean, 900.000<br />
boto biltzea lortu zuten. Independentziari<br />
buruzko galdeketa horien<br />
datuek utzi diote anekdotikoak<br />
izateari, eta mugarri bat ezarri<br />
dute gure herrialdearen kultura<br />
demokratikoan.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
Irudiak eta zenbakiak<br />
Bihar jai<br />
Mikel Elorza<br />
Irudiez eta<br />
zenbakiez dihardut<br />
artikuluan, astean<br />
pilatu zaizkidanez,<br />
albiste<br />
desberdinetakoak,<br />
larriak gehienak.<br />
Bada bestelakorik,<br />
ordea. Irudi eta<br />
zenbakiek ere bat<br />
egiten baitute<br />
gaurko festan, azken<br />
10 eguneko<br />
lasterketa eroaren<br />
amaieran. Korrikan.<br />
Zorioneko irudiak,<br />
zorioneko<br />
zenbakiak.<br />
Hurrengo<br />
egunetan<br />
Ainhoa Oiartzabal<br />
Irudi pare batek katigatu<br />
naute aste honetan, nazioartekoak<br />
biak. Laurent<br />
Gbagboren atxiloketari<br />
dagokiona da bat.<br />
Hoteleko gela batean atxilotuta<br />
zeukateneko irudien artean, bat<br />
zabaldu zen, horrek egin zidan<br />
kosk: Gbagboren emaztea ageri<br />
zen, beldurra begietan, hainbat<br />
gerrillariren erdian. Gerrillariek<br />
ilea, besoak ukitzen zizkieten.<br />
Gerla-garaikurra zen, ehiza-trofeoa.<br />
Niri beldurgarria iruditu zitzaidan,<br />
argazkiak erakusten<br />
duena, eta are beldurgarriagoa<br />
erakusten ez duena. Argazkirik<br />
gabe, hainbat gatazka armatutan<br />
ondorengo testigantzen bitartez<br />
jakiten duguna, emakume izateagatik<br />
jasan behar dituztenak kontatzen<br />
dizkigutenean. Eta kontatzen<br />
dituztenak bakarrik ezagutzen<br />
ditugu.<br />
«Laurent Gbagbo eta bere<br />
emazte Simone» zen informazioa,<br />
gehienetan. Guk ere hala esan dugu,<br />
Gbagboren emaztea. Soldaduek<br />
gerra-garaikurra hala erakusteak<br />
esan nahi du, seguruenik,<br />
garrantzia ematen diotela,<br />
eta beraz senarraz aparte ere nabarmendu<br />
zela emaztea agintaldian<br />
jardun zuen bitartean. Hala<br />
baita: Simone Ehivet ezaguna<br />
zen, politikan diharduena aspaldidanik,<br />
marxista izana, literatura<br />
eta hizkuntzalaritzako ikasketak<br />
egina eta lanean jarduna,<br />
Frantziako epaileren batekin aferaren<br />
bat izan zuena, Boli Kostan<br />
desagertutako kazetari baten<br />
kontura. Izugarrizko aberastasunak<br />
bildu izana ere salatu diote<br />
(marxismo irakaspenak ahaztuta,<br />
edo agian ongi baliatuta, bildutakoak<br />
seguruenik).<br />
Emazte izateaz harago nor izateak<br />
areago azaltzen du argazkia,<br />
baina hotzikara niri ez dit horrek<br />
kentzen. Honekin argazkia atera<br />
dutela, horixe. Besteekin hori ere<br />
ez. Piezaren partiketazuzenean<br />
egiten dute.<br />
Palestinatik iritsi da beste iru-<br />
Hauteskunde zerrendak<br />
Atzerako kontaketa hastear<br />
Bihar amaituko da maiatzaren<br />
22ko foru eta udal hauteskundeetarako<br />
hautagaien zerrendak aurkezteko<br />
epea. Hurrengo astean<br />
irekiko da inpugnazio aldia.<br />
Laurent Gbagboren emazte Simone Ehivet gerrillariek inguraturik, joan den astelehenean. STR / EFE<br />
dia, Vitorio Arrigoni hildako<br />
ekintzaile italiarrarena. Irudi erdiragarria,<br />
handik gutxira lepoa<br />
egingo ziotela jakiteak izugarriagotzen<br />
duena. Badakit noski zientoka<br />
halako argazki topa daitezkeela,<br />
munduko makina bat zanga-zulotan,<br />
herritan, eremutan:<br />
bonbardatutako haurrak, bortxatu<br />
eta eraildako emakumeak,<br />
txikitutako gizonak... Palestinarren<br />
aldeko lanean, Israelen sarraskiak<br />
salatzen ziharduen ekintzailearen<br />
hilketak, hala ere, larritasun<br />
apartekoa ematen dio. Beste<br />
adjektibo batzuekin batera, gizagabedeitu<br />
ohi zaio halako<br />
ekintzari: hilketa gizagabea. Gizagabea?<br />
Milaka urte daramatzagu,<br />
azken gizaldietan teknologia gero<br />
eta garatuagoekin, gizakiok halakoak<br />
egiten. Gizagabea ez, oso gizakizkoa<br />
da hori. Zoritxarrez.<br />
Gazan Israelgo Armadak egindako<br />
sarraskiak salatzen eta bestelako<br />
kontuak azaltzen, hainbat<br />
kronika eginak zituen Arrigonik<br />
Interneten, bere blog batean. Beti<br />
esaldi batekin, adagiobatekin,<br />
amaitzen zirenak —liburuan ere<br />
argitaratuak, izenburu horrekin—:<br />
Restiamo Umani. Bere zoritxarrerako<br />
batzuk umanidira,<br />
umani-egi (hori bai, kasu honetan,<br />
eta maiz, jainkoaren izenean<br />
eginik aziook).<br />
Derbia San Mamesen<br />
Athletic-Reala<br />
Lau denboraldiren ostean, Realak<br />
berriro zapalduko du San Mameseko<br />
zelaia. Larunbatean izango<br />
da Athleticen eta Realaren<br />
derbia.<br />
Zifrak. Irudiekin batera<br />
datuak eta zenbakiak izan ditut<br />
gogoan. Iragarki batek izan du<br />
errua (ni zenbakietara jartzearena,<br />
noski): hainbat kirolari ageri<br />
da, zenbaki batekin arduratuta<br />
bakoitza, buruan zenbaki edo<br />
zifra bat —errekorrak, markak,<br />
denborak...—; zenbaki diferenteak<br />
buruan, baina bakarra bihotzean<br />
BAT, Basque Team. Iragarkia,<br />
bale. Berehalakoan etorri<br />
zait iragarki-lehengusua, dena<br />
den. Buruan zenbaki desberdinak<br />
dituzten hainbat lagun, langile,<br />
ikasle, langabetu, langabezian<br />
daramatzaten hilabeteena,<br />
zor duten hipotekarena, erosi<br />
ezin duten etxearena, pagatu<br />
ezin duten alkilerrarena, jasandako<br />
desahuzioena, irribarretsu<br />
esnatu ziren azken egunarena...<br />
Nire sormena ez da urrutiago<br />
iristen eta ez dakidana da bihotzean<br />
duten zenbaki bakarra zeri<br />
dagokion (hartzekodunek bihotza<br />
ere ez ote dieten enbargatu<br />
zalantza baitut).<br />
Horiek bezala, bestelako zenbaki<br />
batzuk ere agertu zaizkit<br />
asteon. Jose Mari Sagardui<br />
Gatza-k espetxean eman dituenak,<br />
kasu. Berak-eta. Oraindik<br />
ere batzuei erantsi nahi dizkietenak.<br />
Handitzen doan presoen<br />
zenbakia. Zenbaki madarika-<br />
Aberri Eguna<br />
Hainbat deialdi<br />
Ohi bezala,hainbat ekitaldi izango<br />
dira Aberri Egunean,igandean:<br />
oraingoz,Independentistak sareak<br />
Baigorrirako eta Gernikarako deia<br />
egin du; EAJk,berriz,Bilborako.<br />
Iritzia 07<br />
tuak, txikiak izanda ere erraldoiak.<br />
Beste zenbaki bat, lagun batek<br />
proposatua: incidente hitza<br />
hemerotekan zenbat aldiz topa<br />
daitekeen, Afganistan edo Irak<br />
hitzekin konbinazioan. Zortzi<br />
hildako protestetan, CIAko agente<br />
batek bi pakistandar akabatu,<br />
eraso suizida bat, misil «oker»<br />
bat... Denak incidente. Baina<br />
gero Bildukoek hala deitu Frantzian<br />
Polizia eta ustez ETAko bi<br />
kideen artean gertatutakoari eta<br />
Espainiako ministroa sutan,<br />
lotsa gutxi behar duela incidente<br />
deitzeko.<br />
Ez dirudi gertakariak eragin<br />
handirik izango duenik, baina<br />
garbi dago zarratutako ahoan ez<br />
dela eulirik sartzen: Bildukoak<br />
orain arteko euren pausoa galduta<br />
ibili dira eta azkenean Sortukoek<br />
sorpasso-a egin; Patxi Zabaleta<br />
tregoaren haustura<br />
faktikoaz mintzo; Espainian<br />
atentatutik gora... Hauteskundeen<br />
olatuak eta Aberri Egunak<br />
eta halakoek incidente-a irentsiko<br />
dutela espero dezagun, bidea<br />
lehor edukita bazterreko putzu<br />
lokaztuetan ihalozka ibiltzea ere<br />
ez baita kontua.<br />
Aste honetan korrika egin<br />
badugu ere, segi dezagun oinez,<br />
poliki, baina goazen.<br />
Nafarroaren Eguna<br />
Baigorri elkargune<br />
Igandean, urtero apirileko azken<br />
igandean izan ohi den bezala, Nafarroaren<br />
Eguna ospatuko dute<br />
Baigorrin. Nafarroako herritarren<br />
bilgune izan ohi da urtero.
08 Bolivia<br />
Ama<br />
guaraniak<br />
zelaira<br />
Umeak hazi, etxeko lanak egin, soroan jardun eta merkatura saltzera joan ostean, futbolean entrenatu eta jokatzeko indarra izaten dute. DANIEL BURGUI<br />
Boliviako emakume guaraniek ume asko hazten dituzte; gehienetan, senarrik<br />
gabe. Hala ere, oraindik badute kemen nahikorik futbol taldeak antolatu,<br />
igandeetan partidak jokatu eta baloiarekin iraultza sozial bat bultzatzeko.<br />
Ander Izagirre Camiri (Bolivia)<br />
Urundaiti eta Boyuibe<br />
taldeen arteko partida<br />
atzeratu egin da:<br />
Susana, jokalarietako<br />
bat, titia ematen<br />
ari zaio umeari, eta beste futbolari<br />
guztiak zain dauzka. Amaitu<br />
duenean, haurra lagun baten besoetan<br />
utzi, zelaira korrika sartu<br />
eta arearen ertzean kokatu da.<br />
Susanak, baloi bakar bat ere pasatzen<br />
utziko ez duen emakume<br />
guarani sendoak, 25 urte eta sei<br />
seme-alaba dauzka.<br />
Partidaren hasiera berriz atzeratu<br />
dute, ordea: norbaitek esan<br />
du futbolarietako hiru haurdun<br />
daudela eta ez luketela jokatu behar.<br />
Taldeak berrantolatu dituzte.<br />
35 edo 40 urteko bi andre gizenek<br />
kamiseta jantzi eta haurdu-<br />
nak ordezkatu dituzte. Bere umetxoari<br />
bularra ematen ari zen beste<br />
16 urteko neska argal bat ere<br />
presaka zelairatu da.<br />
Epaileak baloia zelai erdian jarri<br />
du azkenik, ardi kakek estaltzen<br />
duten lurrezko zabalgunean,<br />
eta partida horiek sustatzen dituen<br />
Margoth Segoviaren inguruan<br />
bildu dira jokalari guztiak:<br />
«Lagunok, kirolaz gozatzeko elkartu<br />
gara», dio Segoviak. «Kontua<br />
ez da nola edo hala irabaztea,<br />
gure artean adiskidetasunari,<br />
errespetuari eta elkartasunari<br />
eustea baizik. Guztiok ondo dakizkizuen<br />
kontuez ahazteko egiten<br />
dugu kirola».<br />
Futbolaren iraultza<br />
Eurek ondo dakitena: bost edo sei<br />
ume, batzuetan bederatzi edo hamar,<br />
adobezko etxolatan pilatuta<br />
urik eta argindarrik gabe, goseak<br />
eta gaitzek inguratuta. Etxetik<br />
ospa egiten duten senarrak. Edo<br />
mozkortuta itzultzen direnak,<br />
oihuka eta kolpeka. Atsedenik<br />
gabeko lana, haurrak zaindu,<br />
arropak garbitu, josi, janaria<br />
prestatu, arto pixka bat landatu,<br />
zerriren bat eta oilo batzuk hazi,<br />
hirira irten kalean enpanada batzuk<br />
saldu edo etxeak garbitzeko.<br />
Eta gauez, futbola.<br />
«Astean bitan edo hirutan entrenatzen<br />
diren emakume hauek<br />
meritu itzela dute», dio Segoviak.<br />
«Lehertuta etortzen dira egunaren<br />
amaieran, baina futbola kirola<br />
baino askoz gehiago da eurentzat:<br />
askatasun unea, lagunekin<br />
elkartzeko aukera, bizimodu<br />
hain gogorrak pixka batean ahazteko<br />
irtenbidea. Gizarte guarania<br />
oso matxista da. Emakumeek ez<br />
dute bizitza propiorik, senarrak<br />
uzten diena bakarrik egiten dute,<br />
baina, pixkanaka, euren espazioak<br />
konkistatzen joan dira».<br />
Bi urte eskasetan futbolak<br />
iraultza sozial bat bultzatu du<br />
Chaco eskualde honetan: «Hasieran<br />
gizon askok ez zieten emakumeei<br />
jokatzen uzten. Barregarria<br />
iruditzen zitzaien, lotsagarria.<br />
Emaztea futbolean! Neska askok<br />
jipoiak jaso zituzten etxean,<br />
entrenamenduetara etortzeagatik.<br />
Baina gizonak pixkanaka<br />
ohitzen joan dira, eta gero eta<br />
gehiago datoz partidak ikustera.<br />
Aurreko urtean, igande batez,<br />
konturatu nintzen gauzak aldatzen<br />
ari ginela: jokalarietako<br />
batek haurra senarraren besoetan<br />
utzi zuen eta zelaira jokatzera<br />
sartu zen. Iraultza hutsa: gizona<br />
haurra zaintzen, emakumeak<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
jokatzen zuen bitartean! Ezin<br />
nuen sinetsi».<br />
Badago gizonik Urundaiti-Boyuibe<br />
partida ikusten, baina<br />
urrun samar, taldetxotan bilduta,<br />
zuhaitzen gerizpean. Zelaiaren alboko<br />
lerroan iskanbila egiten ari<br />
direnak emakumeak dira: epaileari<br />
zuzendutako oihu unibertsalak,<br />
baina modu gozoan, jokalari<br />
gazteen aurrean baloia azkar gal-<br />
‘‘<br />
Futbola garrantzitsua<br />
da; pertsona bezala<br />
garatzen eta hazten<br />
laguntzen digu»<br />
INOCENCIA<br />
Boyuibeko futbol jokalaria<br />
tzen duten zaharrenen aurkako<br />
txantxak eta algara sismikoak<br />
Urundaitiko eskuin hegaleko futbolaria<br />
bere taldekideen pase txarrengatik<br />
kexatzen denean.<br />
Ez da erraza zelaiko zulo eta<br />
konkorren artean baloia gidatzea,<br />
eta, horregatik, Urundaitiko
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
neskek pase luzeak bidaltzen dizkiete<br />
airetik bi aurrelari azkarrei.<br />
«Hasieran baloiari ostikoa eman<br />
eta denak atzetik joaten ziren, ardiak<br />
bezala, baita atezainak ere»,<br />
dio Carlos entrenatzaileak.<br />
Orain, jokalariek badakite zelaia<br />
banatzen eta lekuari eusten. Carlosek<br />
azalpenak eten ditu epaileari<br />
aldaketa bat eskatzeko. Ez, ez<br />
da 4-4-2 sistema egokitzeko erabaki<br />
taktiko bat: ume bat negar bizian<br />
ari da, eta amak zelaia utzi<br />
behar du, bularra emateko.<br />
Baina ez dago modurik umea<br />
lasaitzeko. «Hainbeste korrika<br />
egin eta gero, titia bero-bero daukat,<br />
eta ez du hartu nahi», dio<br />
amak. Eta oihuka hasi da, laguntza<br />
eske: «Lagunok, mesedez, zeinek<br />
dauka titi hotz bat?». Ikusleak<br />
barrez lehertu dira, baita area<br />
barruan samalda batean baloia<br />
lehiatzen ari diren jokalariak ere.<br />
«Begira, begira, denak pilatuta,<br />
inurriak dirudite!», esan du beste<br />
ikusle batek. Algara algararen<br />
ondotik.<br />
Atsedenaldian, Boyuibekoak<br />
pozik daude: bi eta huts ari dira<br />
irabazten. Baina Yobinka Guzman<br />
atezainak lan asko egin behar<br />
izan du: «Atzeko aldean indar<br />
handiagoa behar dugu, baloi asko<br />
jaurti dizkigute atera». Yobinkak<br />
29 urte ditu, lau seme-alaba eta<br />
etxean hartu duen iloba bat. Goizeko<br />
seietan jaikitzen da egunero,<br />
2 urteko umeari esnea eman, besteentzako<br />
gosaria prestatu eta lanera<br />
irteteko: haurtzaina da Pueblo<br />
Nuevo herrixka guaraniko eskola<br />
txiki batean. Eguerditan<br />
etxera itzuli, bazkaria egin eta<br />
seme-alabak eskolara joateko<br />
prestatzen ditu. Arratsaldea arropak<br />
garbitzen eta etxea txukuntzen<br />
ematen du normalean. Eta<br />
gauez entrenamenduetara joaten<br />
da, astean bitan: «Hilda banengo<br />
bezala egiten dut lo», esaten du<br />
barrez. «Baina gogor prestatu behar<br />
dugu, Europara joateko».<br />
Donostiara begira<br />
Yobinka eta bere taldekideek<br />
amets egiten dute ama guaraniarren<br />
selekzio bat osatu, Europara<br />
bidaiatu eta Donosti Cup bezalako<br />
txapelketaren batean parte<br />
hartzearekin. Antolatzaileak<br />
saiatu ziren emakume boliviar<br />
hauek iaz Donostiara gonbidatzen,<br />
baina ezin izan zituzten oztopo<br />
burokratiko eta ekonomiko<br />
guztiak gainditu. Zenbait jokalari<br />
benetan trebeak diren arren, bidaiatuko<br />
luketen emakumeak<br />
hautatzeko irizpidea ez da erabat<br />
futbolaren baitakoa izango, biologikoa<br />
baizik: «Neska hura Donosti<br />
Cupera eramango duzue,<br />
ezta?», galdetu dugu, baloiarekin<br />
bikain mugitzen den nerabe bati<br />
buruz. «Bai», esan du Margoth Segoviak,<br />
eta ondoren hasperena<br />
bota du, «haurdun gelditzen ez<br />
bada behintzat».<br />
Inocenciak 23 urte ditu, eta<br />
itxaropenez ikusten du egutegia.<br />
Abenduan erdituko du bere laugarren<br />
umea, beraz, sei hilabete<br />
izango ditu uztailean jokatzen<br />
den Donostiako txapelketa prestatzeko.<br />
«Ea aukera dugun hara<br />
bidaiatzeko, guretzat bizitzako<br />
aukerarik ederrena izango litzateke.<br />
Futbola garrantzitsua da,<br />
pertsona gisa garatzen eta hazten<br />
laguntzen digu: nik umeak zaintzen<br />
ditut, arropak garbitu, etxea<br />
txukundu, jostuna eta okina ere<br />
banaiz diru pixka bat irabazteko…<br />
baina beti tarte bat gordetzen<br />
dut entrenamenduetara joateko,<br />
futbolari esker emakumeak<br />
elkartu egiten garelako: gure arazoak<br />
hobeto ezagutzen ditugu, elkarri<br />
laguntzen diogu, ondo pasatzen<br />
dugu... Eta gizonak ari dira<br />
pixkanaka ulertzen. Ondo iruditzen<br />
zaie. Gure etxean biok jokatzen<br />
dugu: senarra futbolaria da,<br />
eta laguntzen nau. Haurrak zaintzeko<br />
prest dago, bidaiatzeko aukera<br />
ematen badigute. Garrantzitsua<br />
litzateke Donostiara joatea,<br />
munduari erakutsi behar diogu<br />
Boliviako emakumeak nola prestatzen<br />
ari garen».<br />
Haurrari bularra emateko, eten egiten dute futbol partida. DANIEL BURGUI<br />
Emakumeek euren artean elkartzeko baliatzen dute futbola. DANIEL BURGUI<br />
Emakumeek<br />
bizitza izan<br />
dezaten<br />
Emakumeak elkartzeko eta haien<br />
autoestimua lantzeko hainbat<br />
egitasmo daude abian Chacon.<br />
A. Izagirre Camiri (Bolivia)<br />
«Hemengo emakumeak zahartuta<br />
daude, goizegi zimelduta, oso<br />
baldintza gogorretan bizi direlako.<br />
Gainera, gizon gehienek baztertu<br />
egiten dituzte, ez diete gaitasunik<br />
onartzen ezer erabakitzeko,<br />
eta, horregatik, premiazkoa<br />
zen topaketarako gune bat sortzea,<br />
askatasun eremu txiki bat,<br />
elkar ezagutzeko aukera izan zezaten,<br />
euren eskubideei buruz<br />
hitz egin eta autoestimua hobetzeko»,<br />
dio Margoth Segoviak.<br />
Horrela sortu zen Camiri hirian<br />
Momim elkartearen (Movimiento<br />
de Mujeres Indigenas del Mun-<br />
do) egoitza bat. Nazioarteko erakunde<br />
hori sustatu zuena Pilar<br />
Mateo sendagile valentziarra<br />
izan zen, Chacoren gisako eskualde<br />
pobreetan ehunka pertsona<br />
hiltzen dituen Chagas gaitzaren<br />
aurka asmaketa iraultzailea lortu<br />
zuena: gaixotasuna zabaltzen<br />
duen intsektua uxatzeko pintura<br />
bat. Ama guaraniar hauen adobezko<br />
etxeak Mateoren pintura<br />
miragarriarekin zurituta daude.<br />
Margoth Segovia presidentearen<br />
kemena da Camiriko Momim<br />
taldea martxa bizian mantentzen<br />
duena. Batetik bestera dabil etengabe,<br />
proiektuak prestatzen, eskualdeko<br />
politikari eta eragile so-<br />
Bolivia 09<br />
zialekin bilerak egiten, futbol partidak<br />
antolatzen, dozenaka emakumeren<br />
arazoak bizkar gainean<br />
hartzen, estresa eta hipertentsioaren<br />
aurka lehiatzen. «2003an hasi<br />
ginen asteazkenero emakumeen<br />
bilerak antolatzen, osasuna,<br />
hezkuntza eta euren eskubideei<br />
buruzko kontzientziazioa pizteko.<br />
Aste batean hiru emakume etortzen<br />
ziren; hurrengoan, bat ere ez.<br />
Baina ni tematu egin nintzen, ekimenak<br />
abian jartzen jarraitu<br />
nuen. Gaur 280 bazkide dauzkagu,<br />
eta dozenaka etortzen zaizkigu<br />
ekitaldi, bilera eta ikastaroetara».<br />
Chacoko emakumeek bizitza<br />
propioa garatu dezaten oinarrizko<br />
baliabideak errazten ahalegintzen<br />
da Momim: trebakuntza profesionaleko<br />
ikastaroak eskaintzen<br />
dizkie —ostalaritza, informatika,<br />
ile-apainketa, ehungintza…—,<br />
enpresa txikiak abian<br />
jartzeko laguntza —mikrokredituak,<br />
kalean jakiak saltzeko orgak…—,<br />
abokatu baten aholkularitza<br />
euren familia arazo eta negozioetarako,<br />
futbola gisako aisialdirako<br />
aukerak…<br />
Bozgorailu bat ere bada: «Bizitza<br />
publikoan ez da emakumeon<br />
ahotsa entzuten», dio Segoviak.<br />
«Boliviako komunikabideentzat,<br />
adibidez, ez gara existitzen. Horregatik,<br />
irrati saio bat egiten dugu<br />
astero-astero, Mugarik gabeko<br />
emakumeak [www.radiodelchaco.com<br />
orrian ere entzun liteke],<br />
inoiz jorratzen ez ziren gaiak azaleratzeko:<br />
tratu txarrak, emakumeak<br />
babesten dituzten legeak<br />
eta eskubideak, askok ez dituztelako<br />
ezagutzen… Hasieran lotsa<br />
eta beldur pixka bat ematen zidan<br />
gizonezkoak elkarrizketatzea,<br />
baina haiek hasi ziren irratira deitzen<br />
babesa adierazteko, animoak<br />
emateko, zenbait kontutan huts<br />
egiten dutela aitortzeko, mentalitateak<br />
aldatu behar direla esateko…<br />
Hain poz handia da niretzat<br />
gizonek eta emakumeek batera<br />
parte hartzea! Azkenean lortu dugu<br />
gure arazoez argi eta garbi hitz<br />
egitea».
10 Elkarrizketa<br />
Enkarna Arregi<br />
«Lehen, euskal eliza gertuago<br />
zegoen Jesusengandik»<br />
Azpeitiko Ikastolaren zutabeetako bat izan da, eta urteetan<br />
irakaskuntzarako bokazioa eta serora bizimodua eskutik<br />
eraman zituen. Utzi zion lekaime eta irakasle izateari; ez,<br />
ordea, ikasteari eta espiritualtasuna aberasteari. Egungo<br />
elizaren jarrera «itxiak» sumindu egiten du.<br />
Ainhoa Oiartzabal<br />
Barre atsegina eta itsaskorra du<br />
Enkarna Arregik (1940, Azpeitia,<br />
Gipuzkoa). Eta, memoria ere,<br />
aparta. Bihotzak gidaturik egin<br />
zen aurrena lekaime eta gero irakasle,<br />
eta, hain justu, bihotzaren<br />
osasun makalak mugatuta utzi<br />
zion haurrekin lan egiteari. Venezuelan<br />
lekaime den ahizpa bisitatzera<br />
joan bezperan hartu gaitu<br />
Loiolako bere etxean; «aspaldiko<br />
partez, Aste Santuko prozesioan<br />
hartuko dut parte!». Uztarria Azpeitiko<br />
herri aldizkariak haren<br />
biografia atera berri du.<br />
G Azpeitiko Loiola auzoan egin<br />
duzu bizia: bertan jaio zinen,bertako<br />
komentuan izan zinen lekaime, hemengo<br />
ikastolan lan egin duzu...<br />
E Moja sartu ostean [1965ean],<br />
bost urte eta erdi Burlatan, Iruñean<br />
eman nituen. Gero Madrilera<br />
joan nintzen, eta urte batzuk egin<br />
nituen han, harik eta, bihotzetik<br />
operatu eta umeekin lan egiteko<br />
ez nengoelako, Segoviara (Espainia)<br />
bidali ninduten arte. Han ere<br />
gaizki, ordea, eta atzera Loiolara<br />
ekarri ninduten [1975ean]. Nik<br />
esan nien urtebeterako bakarrik<br />
etorriko nintzela, hemen etxetik<br />
gertu lan egitea, ba ez dakit...<br />
gehiegi irudituta edo. Eta begira,<br />
azkenean, gaur arte!<br />
G Loiolako Iturbide baserrian jaio<br />
zinen, hamar senideko familian. Zer<br />
oroitzapen dituzu baserriko giroaz?<br />
E Niri gustatu egiten zait baserriko<br />
lana. Gu adibidez kuadrillan<br />
ibiltzen ginen soroko lanetan;<br />
artoa jorratzea zela, belarretan,<br />
garotan... Niri batzuetan<br />
tokatzen zitzaidan haientzat merienda<br />
prestatzen gelditzea etxean,<br />
baina, gainerakoan, sorora joaten<br />
nintzen.<br />
Nire ahizpak, orain Venezuelan<br />
denak, izugarrizko aldrebeskeriak<br />
esaten zituen hitz egiterakoan,<br />
igual, «lastozko kamioia ze-<br />
torrek!» esaten zuen «kamioka<br />
lasto» esan beharrean. Apuntatu<br />
egiten genituen halako irteerak,<br />
gero, afaltzen, berriz esateko.<br />
Hala, maiz, «gaur barre egiteko<br />
afaria zeukeagu!» esaten genuen,<br />
eta hala pasatzen genuen afari garaia,<br />
elkarren anekdotak kontatzen<br />
eta barrez. Giro ederra bizi<br />
izan dugu guk baserrian, giro sanoa.<br />
Orduan, gaur egun baino gutxiago<br />
behar zen bizitzeko.<br />
G Gaztetan, moja izatea erabaki<br />
zenuen. Orduan heldu zenien serio<br />
ikasketei, ezta?<br />
E Umetan ikasle txarra nintzen,<br />
ez nuen batere gogorik ikasteko.<br />
Esklabetara joaten ginen orduan<br />
ikastera. Gero sortu zitzaidan niri<br />
ikasteko gogoa, moja joateko planarekin<br />
hasi nintzenean. Orduan,<br />
ordea, baserriko lanak eta<br />
etxekoak ere egin behar izaten nituen.<br />
Hala, plantxa egiten nuen<br />
bitartean liburua ondoan nuela<br />
«Giro ederra bizi<br />
izan dugu baserrian,<br />
giro sanoa. Orduan,<br />
gutxiago behar zen<br />
bizitzeko»<br />
«Nik ez nuen behin<br />
ere izan ezkontzeko<br />
gogorik. Eta orduan,<br />
ba moja izatea<br />
erabaki nuen»<br />
izaten nintzen maiz. Denbora ez<br />
zen gelditzen, eta lanak egin behar<br />
ziren!<br />
Batxilergoa behin heldu nintzela<br />
hasi nuen, 20 urtetik gora<br />
bai. Iruñean egin nuen batxilergoa,<br />
jada Burlatako kongregazioan<br />
nengoela moja izateko. Eta<br />
gero ikasi nuen irakasle izateko.<br />
G Aurretik, zer lotura zenuen erlijioarekin?<br />
E Erlijioarekin lotura estua genuen,<br />
lehen hala izaten zen. Arrosarioa<br />
etxe guztietan errezatzen<br />
zen, letania egiteko belauniko jartzen<br />
ginen, eta, gainera, latinez<br />
egiten genuen [latinez hasi da<br />
errezatzen].<br />
Gogoratzen naiz behin, oraindik<br />
ere barre egiten dugu, aita<br />
nola jarri zen errezatzen belauniko<br />
mahaiaren kontra, eta lo hartu<br />
zuen! Gu han ari ginen «Ora Pro<br />
Novis» eta «Ora Pro Novis», eta<br />
berak, lo zegoela, «Hau dek astakeria!»<br />
bota zuen, eta guk atzetik,<br />
«Ora Pro Novis». Arrosarioan ere,<br />
barre egiten genuen familian.<br />
G Orduan, bokazioagatik ez ezik,<br />
emakumeentzako beste aukera bat<br />
zelako erabakitzen zen moja izatea?<br />
E Garai haietan mutilen bila<br />
etortzen ziren fraideak eta apaizak,<br />
haien barnetegietara ikastera<br />
joan zitezen. Mutilek bazuten<br />
ikasten jarraitzeko irteera. Neskek,<br />
aldiz, gutxiago.<br />
Nik ez nuen behin ere izan ezkontzeko<br />
gogorik. Eta orduan, ba<br />
moja izatea erabaki nuen. Nik erlijiozkotasuna<br />
gazte gaztetatik<br />
eduki dut. Niri gustatu egiten zitzaidan<br />
liburu espiritualak irakurtzea.<br />
Eta egunero mezetara<br />
joan behar izaten nuen; deseroso<br />
egoten nintzen egunen batean ez<br />
banintzen joaten.<br />
G Ahizpa ere moja duzu,hura Venezuelan.<br />
E Hura ni baino lehenago egin<br />
zen moja, hura ere Burlatako kongregazioan.<br />
Aurten dira 50 urte<br />
moja sartu zela. Berehala Venezuelara<br />
joan zen, eta han 45 bat<br />
urte eramango ditu. Urte asko<br />
Maracaibon daramatza.<br />
Pobreekin egiten dute lan, eta<br />
Hugo Chavez dagoenetik, pobreak<br />
hobeto daudela diote. Ondorioz,<br />
eurak ere pozik daude. Badiote<br />
Chavez ez dela beharbada<br />
Motzean<br />
1 Loiola: Fundamentua.Bigarren<br />
jaunartzea egin arte,<br />
jesuitek eman ziguten guri<br />
katekesia,eta hor fundamentua<br />
jaso genuen.Xabier Arzalluz<br />
izan genuen katekista.<br />
2 Baserria: Lagunartea. Baserri<br />
giroan, baserrikoak ez<br />
ezik auzotarrak bildu egiten<br />
ginen, txisteak kontatuz eta<br />
horrela. Garo biltzea bukatzen<br />
zenean, adibidez, garoafaria<br />
egiten genuen, eta<br />
gaurko boden antzeko festa<br />
izaten zen. Bizipoza.<br />
3 Euskara: Dena.Barru-barrutik<br />
irteten zait.Umetan,<br />
Esklabatan adibidez,ez ziguten<br />
lagatzen euskaraz hitz<br />
egitea,baina ez dut errepresioaren<br />
oroitzapenik.<br />
erabat ongi ari, baina aurrekoak<br />
ez zirela hobeak.<br />
G Zuk ez zenuen atzerrira moja joateko<br />
bidea hartu. Zergatik?<br />
E Osasunak ez zidan uzten<br />
[bihotzetik operatu zuten 33 urterekin,<br />
eta harrezkero osasun makala<br />
eduki du]. Muga hori eduki<br />
dut. Orain, ordea, behin ere baino<br />
hobeto nago. Lana utzi nuenetik,<br />
edo laneko kezka eta eginbeharrak<br />
utzi nituenetik. Estresak egiten<br />
zidan izugarrizko kaltea, lan<br />
fisikoak baino gehiago. Ikastolan<br />
hainbeste jenderekin eta hainbeste<br />
eginbeharrekin, estresa izaten<br />
nuen. Hala, iristen zen asteburua<br />
eta jota gelditzen nintzen. Eta<br />
batzuetan, bi egunetakoak baino<br />
luzeagoak ziren makalaldiak.<br />
G Bihotzak mugatu dizu zure bokazioa,<br />
umeen irakasle izatea. Nola<br />
moldatu zinen, ordea, Azpeitiko<br />
Ikastolan irakasle izan zinen lehen<br />
urteetan?<br />
E Nire mugen barruan, saiatzen<br />
nintzen ahal nuena egiten; beste<br />
gelakoak mendira joaten baldin<br />
baziren, ba ni eta nire gelakoak<br />
futbol zelairaino joaten ginen, ordokian.<br />
Eta han ni arbitro aritzen<br />
nintzen, nahiz eta futbolari buruz<br />
ezertxo ere ez jakin. Umeek beraiek<br />
esaten zidaten noiz zen falta<br />
eta noiz penalti!<br />
G Hastapenetan, ordea, Madrilen<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />
izan zinen irakasle, gazteleraz eta diziplina<br />
zorrotzarekin...<br />
E Hiru eta lau urteko haurren<br />
irakasle izan nintzen. Niri lan<br />
hori gustatu egiten zitzaidan, eta<br />
oso gustura jardun nuen. Eta bai,<br />
erdaraz noski, eta diziplina askorekin;<br />
jolas orduan baino ezin zuten<br />
hitz egin. Eta hona [Azpeitiko<br />
Ikastolara] etorri nintzenean,<br />
hura zen hemengo zarata! Gelan<br />
ez zen inor isiltzen! Hasieran saiatu<br />
nintzen diziplina jartzen, baina,<br />
ikasi nuen, eta lasaiago hartu<br />
nuen aurrerantzean.<br />
Ikastola ez zen diziplina gabeko<br />
ikastetxea, baina gu ohituta<br />
geundenetik oso diferentea zen.<br />
G Zergatik sartu zinen ikastolan?<br />
E Ni hasieran kristau ikasbidea<br />
emateko intentzioarekin sartu<br />
nintzen. Apaiza zen orduan zuzendari,<br />
eta hari eskaini nion nire<br />
burua irakasle gisa. Lehenago<br />
Azpeitiko Loiolatxo eskola mistoan<br />
ibili nintzen, urtebetez soilik,<br />
eta hura itxi eta gero jo nuen ikastolara.<br />
Baietz esan zidan, eta hala<br />
sartu nintzen. Orduan, 1976an,<br />
irakasle falta handia zegoen, ez<br />
zegoen jendea prestatuta klaseak<br />
emateko. Eta horrelaxe hasi nintzen.<br />
Zazpi bat urteko haurrekin<br />
hasi nintzen ikastolan, bigarren<br />
mailan, idazten eta irakurtzen<br />
erakusten.<br />
G Eta euskaraz...<br />
E Hori zen bestea. «Andereño,<br />
agelkia», esaten zidaten. Eta ni<br />
despistatu planta egiten, ez bainekien<br />
zer eskatzen zidan! Baina<br />
beste ikasle bat konturatu eta<br />
esan zidan: «Andereño, borragoma<br />
eskatzen dizu!». Orduan asko<br />
erabiltzen ziren era horretako<br />
hitz berriak: axota, urrutizkina...<br />
Eta garai horretan ikurrinak besterik<br />
ez ziren margotzen. Nahi zutena<br />
margotzeko esan eta ikurrinak<br />
margotzen zituzten ume guztiek.<br />
Nobedadea zen, urte<br />
horietan onartu baitzuten.<br />
Guztira, 29 urte eman ditut<br />
ikastolan, 65 urte bete eta erretiroa<br />
hartu arte. Baina lehenbiziko<br />
urtea soilik pasa nuen umeekin<br />
irakasle egun osoz; geroztik, idazkaritzan<br />
egin nuen lan. Osasun<br />
arazoengatik ondoezik jartzen<br />
bainintzen. Hain gustuko lana<br />
izan arren, ni ondo ez banago<br />
umeak nirekin ez zirela ondo<br />
egongo pentsatzen nuen. Neronek<br />
eskatu nuen aldaketa.<br />
G Moja zinela izan zinen ikastolako<br />
langile. Abituarekin hasi zinen, baina,<br />
azkenean, abitua kendu zenuen.<br />
Nola izan zen bilakaera hori?<br />
Ez zen egongo beste ikastolarik<br />
non, nire moduan, moja bat irakasle<br />
edo langile zenik. Abitu<br />
beltz harekin! Gero ni ere hasi<br />
nintzen espabilatzen, baina hastapenetan<br />
txangoetara eta guzti<br />
joaten nintzen abituarekin.<br />
Gero, esnatu nintzen. Eta abitu<br />
zuria eta arropa normala janzten<br />
hasi nintzen. Komentuan eta<br />
ikastetxean horrela jantzita eza-<br />
gutzen baininduten, eta ez zen<br />
ezer gertatzen. Baina kanpora<br />
edo festa batera joanez gero, beste<br />
denak begira nituen. Eta zergatik<br />
eman behar dugu beti atentzioa?<br />
Jesusek ez zuen eskatu desberdin<br />
jantzita joan behar genuenik. Elizak<br />
gauza asko egin ditu ondo,<br />
baina baita gaizki ere. Orain ere<br />
horretan gaude.<br />
G Arazoak izan zenituen kongregazioarekin?<br />
E Nik beti eztabaidatu egiten<br />
nizkien gauzak, baita komentuko<br />
moja nagusiari ere. Komentuan<br />
bizi nintzen, eta ikastolan egiten<br />
nuen lan. Eta pentsatzen nuen:<br />
«Hauek honezkero damutu dira<br />
ni ikastolan ari naizelako».<br />
Abitu zuria dela eta, adibidez,<br />
bai Venezuelan bai Madrilen janzten<br />
zuten, han beroa egiten baitzuen.<br />
Ni inori kontsultatu gabe<br />
hasi nintzen niretzako abitua egiten,<br />
eta, horretan ari nintzela eskatu<br />
nion baimena moja nagusia-<br />
«Komentuan bizi<br />
nintzela, pentsatzen<br />
nuen: ‘Damutu dira<br />
hauek ni ikastolan<br />
ari naizelako'»<br />
«Munillak esaten<br />
dituenak ezin ditut<br />
irakurri; molestatu<br />
egiten nau. Hori ez<br />
da Jesusen mezua»<br />
ri. Baiezkoa eman zidan, kontuan<br />
hartuta nire osasun egoera eta<br />
abar. Baina, hurrengoan baimena<br />
ezer egiten hasterako eskatzeko<br />
esan zidan. Ni beti izan naiz<br />
oso askea. Eta askea izateak ere,<br />
prezio bat dauka.<br />
Mojatan ezin zen politikari buruz<br />
hitz egin, baina ikusten nuen<br />
politika jakin batzuei buruzko debekua<br />
zela. Izan ere, zer da politika?<br />
Eta erlijioa bizi liteke politika<br />
gabe? Apaiz batek justizia eskatzen<br />
badu politikan sartzen ari<br />
da? Ba ez, ze hori ebanjelioan dator.<br />
Justiziarik gabe ez dago erlijiorik.<br />
G Horregatik diozu elizak ez dituela<br />
gauza batzuk ondo egin?<br />
E Zer borrokak ditugun... Lehengora<br />
eraman nahi gaituzte,<br />
nire gazte denborako erlijiora eraman<br />
nahi gaituzte. Eta hori ez da<br />
Jesusek eman zuen mezua. Jesusek<br />
hori baino askatasun handiagoa<br />
eman zuen, eta, hain zuzen,<br />
orduko legeen kontra egin zuelako<br />
kondenatu zuten. Eta prostitutak<br />
defenditu zituen, eta kalean<br />
baztertuta zeudenekin zegoen.<br />
Handiekin ez, txikiekin egiten zituen<br />
ospakizunak. Baztertuta<br />
zeudenekin.<br />
G Zer iritzi duzu egun elizaren agintean<br />
daudenez?<br />
E Ona ez. Jesusen jarraitzaile be-<br />
Elkarrizketa 11<br />
zala, zer lortu nahian dabil eliza<br />
berriro ere atzera joatearekin?<br />
Jose Antonio Pagolaren liburua<br />
[Jesus, aproximación histórica]<br />
zergatik galarazi nahi dute? Jesusen<br />
gizatasuna aldarrikatzen<br />
duelako? Eta Joxe Arregiri, berriz,<br />
elizakoa ez dela esanez, hitzaldi<br />
bat ematea galarazi berri<br />
diote; eskumikatu egin al dute<br />
bada?<br />
Lehen, euskal eliza inon baino<br />
askeago zen, eta Jesusengandik<br />
inon baino gertuago zegoen. Hori<br />
kentzeko, urteak daramatzate<br />
prestatzen, eta iritsi dira. Eta<br />
orain, nahi dutena egiten ari dira.<br />
Niri pena gazte jendeak ematen<br />
dit, horien ondoan dagoen gazte<br />
jendeak. Borondate onenarekin<br />
ariko dira, baina... Hain garbia da<br />
Jesusek esaten duena, gelditu<br />
hadi horretan! Ez hadi joan garai<br />
bateko ornamentuen bila, orain<br />
apaiz gazte asko egiten ari diren<br />
bezala. Handikeriaren espektakulua<br />
ematea ez da Jesusen estiloa.<br />
Horien prozesioa ez zait gustatzen.<br />
Boterea nahi dute; hain justu,<br />
Jesusek kondenatzen zuen boterea.<br />
Eta horixe bera dioten hainbat<br />
kondenatzen ari dira: Jose<br />
Maria Castillo, Diez Alegria, Pagola,<br />
Arregi... eta gehiago. Niretzat<br />
eredu dira jada sententziaturik<br />
dauzkaten apaiz horiek.<br />
Munillak [Gipuzkoako gotzainak]<br />
esaten dituenak, aldiz, ezin<br />
ditut irakurri; molestatu egiten<br />
nau. Hori ez da Jesusen mezua.<br />
Barkamenari buruz dioena adibidez,<br />
esanez ba, segun, damutzen<br />
bada eta konfesatzen bada... Jesusek<br />
artzainaren parabola jarri zigun,<br />
non etxera itzultzean beso<br />
zabalik hartzen duten, epaitu<br />
gabe.<br />
G Joaten zara mezetara?<br />
E Bai, ez du utzi nahi. Baina, segun<br />
zein mezatara, nola joango<br />
da ba gaztea, erritual hori eta handitasun<br />
hori ikustera... Ni ere lehengo<br />
igandean ez nintzen joan,<br />
eta ez zen ezer pasa. Lasai gelditzen<br />
naiz. Irakurgaiak bizi ditut,<br />
eta ebanjelioa irakurri eta ondorengo<br />
gogoetak atsegin ditut.<br />
Ruiz de Galarreta oso gustura irakurtzen<br />
dut, irekia da oso.<br />
Iaz Arantzazun astebete pasa<br />
genuen Joxe Arregirekin gogo<br />
jardunetan, eta asko gozatu<br />
nuen. Aurten ere banoa berriz,<br />
uzten badiote. Berak hala zioen:<br />
«Zenbat eta gizakiago, orduan eta<br />
Jainkoago». Denok gaude bide<br />
horretan, Jainkoak bere berdina<br />
izateko egin baikintuen. Eta, egunen<br />
batean, iritsiko gara; bai gizon,<br />
eta bai emakume.<br />
G Eta bestela, parte hartzen al<br />
duzu erlijioaren inguruko beste antolakuntzetan?<br />
E Ez. Nik gustura erakutsiko nuke<br />
katekesia, baina ez nuen osasuna<br />
estutu nahi. Beraz, erretiratu<br />
eta lasai bizi naiz orain. Familiako<br />
umeekin-eta ibiltzen naiz orain,<br />
haiek pixka batean zaintzen.
12 Kubako repentismoa<br />
Tradizioa<br />
eta<br />
nortasuna<br />
Luis Paz Ezquivel ‘Papillo’-k Kubako<br />
ahozko poesia jorratzen eta hedatzen<br />
ematen du bere denbora; alegia,<br />
Kubako bertsogintza lantzen.<br />
Jose Miguel Arrugaeta Habana<br />
Inprobisazioaren eta Hamarrekoaren<br />
Zentro Iberoamerikarreko<br />
zuzendari gisa<br />
dagokion bulegoan aritu<br />
gara hizketan Luis Paz Ezquivel<br />
Papillo-rekin. Paperez eta<br />
liburuz josita dauka langela; nolabaiteko<br />
ordena batean dauzka pilatuta,<br />
eta repentisten argazkiak<br />
ditu hormen apaingarri. Toki lasai<br />
eta abegitsua iruditu zaigu<br />
eguerdiko bero minean. Lehenik,<br />
Kubako repentismoaren jatorriari<br />
buruz galdetu diogu. Papillok<br />
minutu gutxian laburbildu digu<br />
ahozko literatura horren bost<br />
mendeko historiaren funtsa:<br />
«Osagai iberiar nabarmena du jatorrian.<br />
Konkistatzaileek eta kolonizatzaileek<br />
ekarri zuten, batez<br />
ere Andaluziatik. Antzerkiaren<br />
eta Elizaren bidez ezagutarazi zuten,<br />
eta, jatorri jasoa izanagatik,<br />
herritarren gustura egokitu; izan<br />
ere, oso komunikabide eraginkorra<br />
zen». Papilloren iritziz, eraldatu<br />
egin zuten hainbat eragilek<br />
—kanariarren presentzia, denboraren<br />
joana, gaien ugaritasuna…—,<br />
kubatartasunaren adierazpide<br />
bihurtzeraino, eta bada<br />
horren aztarrenik Kubako literaturan:<br />
«Kubako nazioaren historia<br />
osoan ez da hamarrekorik ageri<br />
ez den aldirik».<br />
Iraganetik gaur arte<br />
XIX. mendean hartu zituen<br />
adierazpide horrek gaur egungo<br />
ezaugarri behin betikoak, Juan<br />
Cristobal Napoles Fajardo<br />
El Cucalambe siboneistaren poesia<br />
zela bitarteko. Hamarrekoetarako<br />
motibotzat hartu zituen,<br />
besteak beste, sustrai aborigenak,<br />
Kubako nekazariak, bizimodu<br />
xumea eta hari zegozkion<br />
hainbat lanbide, landako paisaia…<br />
«Hamarrekoa estrofa<br />
nazionaltzat hartzeraino», Papillok<br />
adierazi duenez. Kubako<br />
inprobisazioak «decima espinela»<br />
deritzon hamarrekoa bakarrik<br />
darabil forma poetiko gisa; Papillok<br />
argitu duenez, Urrezko Mendeko<br />
Vicente Espinel El Rondeño<br />
poetari zor dio izena: «Egitura<br />
zorrotz bati dagokio, eta bere<br />
ezaugarriak ditu; hamarreko<br />
horixe landu dugu».<br />
Historian aurrera egin, eta<br />
hasi gara orainera hurbiltzen.<br />
Nekazariak gutxitu eta teknologia<br />
eta baliabide berriak azaldu<br />
ahala —edozein garairi berez<br />
dagozkion aldaketa soziologikoak—,<br />
egokitzapen berrietara moldatu<br />
behar izan zuen Kubako<br />
ahozko poesiak. Papilloren ustez,<br />
«aisiarako eta entretenimendurako<br />
forma lehiakor berriak agertu<br />
eta horiek teknologia berrien<br />
bidez hedatu izanak denbora<br />
asko kentzen die gizakiei, baina<br />
nekazariak zuzeneko harreman<br />
hurbiletara emanak dira tradizioz,<br />
aurrez aurrekoan zaildutakoak.<br />
Ikuspegi horretatik, galera<br />
dakarkio tradizioari». Beste<br />
alderdi batzuei ere erreparatzen<br />
die, ordea, eta, haren ustez, hedapenerako<br />
abaguneak baliatu<br />
beharra dago: «Sinesten dut<br />
elkarbizitza horretan, elkarren<br />
aberasgarri izate horretan, hedapen<br />
handiagoa lortzeko —baita<br />
nazioartean ere— eta berezko<br />
hartzaileak gehitzeko».<br />
Erakundeak laguntzaile<br />
Kubako repentismoari nortasun<br />
balio handia dagokio, eta, beraz,<br />
laguntza nabarmena eman diote<br />
erakundeek; «erabatekoa, nik<br />
uste», esan digu Papillok. Horren<br />
adierazgarri bikaina dira, esaterako,<br />
Haurrentzako Repentismo<br />
Lantegiak; hamar urte bete berri<br />
dituzte lanean, eta, guztira, badira<br />
93 herrialde osoan barrena<br />
—100 irakasle eta 1.100 ikasle (8-<br />
12 urte bitartekoak)—. Gure hizketa-lagunaren<br />
ustez, «gaur<br />
egungo repentismoak hizkuntza<br />
bera darabil osagai berritzaile<br />
nagusi gisa; hizkuntza zeinu<br />
Luis Paz Ezquivel Papillo iaz, Habanako Aberri Egunean. MIKEL MAROTTA<br />
askotarikoak sartzen dituzte gazteek,<br />
eta, hala, erabilgarriago<br />
zaie beren belaunaldikoei». Hala<br />
ere, batzuetan, badira bestelako<br />
arazo batzuk ere; esaterako,<br />
Kubako repentismoak musikaren<br />
beharra du, eta doinu askotarikoak<br />
izan ditzake; ia galzorian<br />
dago formatu tradizionala<br />
—lautea, tresa, gitarra eta perkusio<br />
txikia—, hainbat arrazoirengatik,<br />
eta ahalegin handia egiten<br />
ari dira instrumentu horiek<br />
berriro jotzen irakasteko lehenbailehen.<br />
Baina Papillok ez digu<br />
ezkutatu bere kezka: «Musika<br />
laguntzarik izan ezean, litekeena<br />
da repentismoa galzorian egotea;<br />
eragozpen handia da emanaldietarako,<br />
eta inprobisatzaile profesionalei<br />
ere eragiten die». Jakinmina<br />
sortu digu profesionalak<br />
hizpidera ekartzeak, eta kontu<br />
garrantzitsu horri buruz galdetu<br />
diogu, eta hauxe erantzun digu:<br />
«Iraultzaz geroztik, herrialdeko<br />
kultura politikaren parte da.<br />
Lehen, sortzen zitzaizkien egokieretatik<br />
bizi ziren. Orain,<br />
berriz, irratsaio ugari dituzte,<br />
hainbat telebista saio ere bai,<br />
nekazarien musikari buruzko<br />
zentro bereziak, festak, tokian<br />
tokiko jardunaldiak eta abar;<br />
repentista profesionalak aritzen<br />
dira ekitaldi horietako gehienetan,<br />
eta jardunaldi horiexek<br />
dituzte bizibide».<br />
Mundu zabaleko inprobisazio<br />
forma asko ikusitakoa eta<br />
entzundakoa da Papillo, eta,<br />
haren ustez, hauxe da garrantzitsuena:<br />
«Denok ere gauza bera<br />
egiten dugu, baina desberdin,<br />
nork bere esentzia erantsita eta<br />
ama hizkuntza erabilita. Gizakien<br />
aniztasunaren adierazpide<br />
bat da, eta forma zoragarri bat du<br />
baliabide: poesia».<br />
Bertsolaritzaz Kubatik<br />
Luis Pazek bizikizun berezi<br />
samarra izan du, bertsolariekin<br />
inprobisatzeko aukera izan baitu<br />
Euskal Herrian izan delarik eta<br />
Habanan aberri egunak antolatu<br />
dituztelarik. Gure bertsolariek<br />
zer ote duten deigarri, horrexen<br />
jakin-mina sortu zaigu. «Itxura<br />
batera sorgor dirudite, baina ezagun<br />
dute pasioz dihardutela, eta<br />
indar biziz mintzo dira beren<br />
jarrera aldeztearren; bere herria,<br />
ohiturak eta nortasuna aldezten<br />
dituela dakienari dagokion<br />
pasioz. Ez dut hizkuntza ulertzen,<br />
baina argi asko igar diezaieket<br />
hori guztia; horrexegatik,<br />
ezin hobeto ulertu ahal dute<br />
elkar hizkuntza desberdinetako<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
bi inprobisatzailek». Hizketaldi<br />
amaierarako, beste kontu batzuk<br />
izan ditugu hizpide. Ez, ordea,<br />
garrantzi txikiagokoak: hala nola<br />
emakumeak bigarren mailako<br />
zereginean jardun izana tradizioz<br />
repentismoan. Papilloren esanetan,<br />
emakumeek gero eta egiteko<br />
handiagoa eta agerikoagoa dute;<br />
neskatoak dira, hain zuzen ere,<br />
haurrentzako repentismo lantegietan<br />
parte hartzen dutenetatik<br />
%55, eta hori bere emaitzak ekartzen<br />
hasia da.<br />
Eta, jakina, ezin amaituko<br />
dugu inprobisazioaren poeta<br />
batekin izandako hizketaldi hau<br />
probarik eginarazi gabe. Hamarreko<br />
bat osatzeko eskatu diogu,<br />
bada. Lotsati samar irribarre<br />
egin digu, eta, segundo batzuetan<br />
bere barnera bilduta egon eta<br />
gero, hona hemen haren artearen<br />
erakusgarri bat opari:<br />
Vienes desde el Pueblo Vasco<br />
y en una improvisación,<br />
creo que desde el corazón,<br />
igual que un Fénix renazco<br />
En cantarte me complazco.<br />
Mi alma ante ti se posterna<br />
y con mi estrofa moderna,<br />
la que te sirve de arrullo,<br />
resalto ante el Pueblo tuyo,<br />
su alma de lengua materna.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
Aranak Angel Zabalari Pabetik bidalitako postala, 1900eko martxoan. Ezkonbidaian zegoen Arana. ABERTZALETASUNAREN AGIRITEGIA<br />
Sabinik barnekoena<br />
‘Barne-muinetako Sabin Arana Goiri’izeneko liburua<br />
plazaratu dute, EAJren sortzaileak idatzitako gutun sorta<br />
aberatsarekin; bigarren liburukia aurten argitaratzea<br />
espero du Joseba Agirreazkuenaga lanaren prestatzaileak.<br />
Gotzon Hermosilla<br />
Historian lorratza<br />
utzi duten emakume<br />
eta gizonak hobeto<br />
ezagutzeko,<br />
haien esanak, haien<br />
eginak, haietaz besteek esan dituztenak<br />
hartu ohi dira aintzakotzat;<br />
eta, jakina, idatzirik utzi zituztenak<br />
ere haiengana gerturatzeko<br />
bide emankorra izaten da.<br />
Baina ez dira berdin izaten argitaratzeko<br />
helburuz idazten direnak<br />
eta soilki lagun minari, maiteari<br />
edo unean uneko solaskideari zuzentzen<br />
zaizkionak. Sabino Arana<br />
Goirik (Abando, Bizkaia, 1865;<br />
Sukarrieta, Bizkaia, 1903) idazlan<br />
ugari utzi zituen, artikuluak batez<br />
ere, baina eskutitz ugari ere<br />
idatzi zituen; horietan agertzen<br />
da barne-barneko Arana, plazagizon<br />
polemiko eta sutsuaren<br />
alde ezkutua.<br />
Gutun horietako asko bildu ditu<br />
Joseba Agirreazkuenaga EHUko<br />
Historia katedradunak, Barnemuinetako<br />
Sabin Arana Goiri izeneko<br />
liburuan. Utriusque Vasconiae<br />
argitaletxeak plazaratu du,<br />
Paulo Iztuetak zuzentzen duen<br />
Gutun-Sorta sailean. Gutunak I<br />
(1876-1903) azpititulua du liburuak,<br />
eta horrek esan nahi du bigarren<br />
atala ere izango duela lan<br />
horrek. Aurtengo Durango Azokarako<br />
kalean egotea espero dute.<br />
Hainbat arlotatik azter daitezke<br />
liburuan bildutako agiriak. Joseba<br />
Agirreazkuenagak dioenez,<br />
«garaian garaiko ikuspegia antzemateko<br />
ikaragarrizko balio<br />
antropologiko, etnografiko eta soziala»<br />
daukate. Baina, batez ere,<br />
Sabino Arana —edo Sabin, Agirreazkuenagak<br />
izen hori hobesten<br />
baitu, Aranak berak erabili<br />
ohi zuena izaki— hobeto ezagutzeko<br />
parada ematen dute. «Gutunek<br />
historia txikia erakusten digute»,<br />
dio Agirreazkuenagak,<br />
«baina historia txikia historia<br />
handiaren zati bada; zati ez ezik,<br />
oinarri ere bai».<br />
«Pertsonaren beste ikuspegi<br />
bat» eskaintzen dute gutunek,<br />
Agirreazkuenagak dioen moduan.<br />
Kasu honetan, liburuan bildutako<br />
gutunek zehatz ematen<br />
dute Aranaren ibilbidearen berri.<br />
Ez hori bakarrik: «Eskutitzak<br />
beti norbaiti zuzenduak izaten direnez,<br />
Aranaren inguruko sarea<br />
zein zen ere erakusten digute gutun<br />
hauek».<br />
Idaztera emana<br />
Etorri handiko idazlea izan zen<br />
Arana Goiri, idaztera emana bizi<br />
izan zena. Baina ekintzailea ere<br />
izan zen, eta, hortaz, bere ideiak<br />
hedatu eta plazaratzeko bidetzat<br />
zituen idazkiak, eztabaida eta polemikari<br />
muzin egin gabe. Horregatik,<br />
kazetaritza landu zuen batez<br />
ere. Haren testu gehienak «kazetaritzarako<br />
moldean<br />
pentsatuak» daude, Agirreazkuenagaren<br />
berbetan, eta El Correo<br />
Vascoegunkariaren eta beste zenbait<br />
agerkariren sortzaile eta sustatzailea<br />
izan zen.<br />
Gutunetan ere ageri da Aranaren<br />
izaeraren alde hori, betiere<br />
kontuan hartuta «berez argitaratzeko<br />
ez ziren materialak» direla<br />
eskutitzak, «horietako asko eztabaida<br />
giroan idatzitakoak». Alde<br />
horretatik, gaur egungo blogekin<br />
alderatzen ditu Agirreazkuenagak<br />
gutunok, «blogek bezala,<br />
unean uneko iritzi eta sentierak»<br />
plazaratzen dituztelako: «Hor topatzen<br />
dugu pertsona publiko baten<br />
usteen benetako adierazpena,<br />
Emaztegaiari idatzitako gutuna.<br />
ABERTZALETASUNAREN AGIRITEGIA<br />
beharbada gordinagoa, mota horretako<br />
dokumentuei dagokien<br />
moduan».<br />
Aranak oso denbora laburra<br />
izan zuen bere ideiak garatzeko,<br />
Bizcaya por su independencia liburua<br />
argitaratu zuenetik hil zen<br />
arte hamaika urte baino ez zirelako<br />
pasa. Agirreazkuenagak apailatutako<br />
liburuan ere, hamar urteren<br />
buruan idatzitako gutunak<br />
agertzen dira gehienbat. Hartzaileei<br />
dagokienez, bi atal desberdindu<br />
behar dira: alde batetik, etxekoei<br />
bidalitako gutunak daude;<br />
amari umetan igorritako ohar laburra,<br />
Paulina arrebari edo Jose<br />
Sabino Arana 13<br />
Mari aitaginarrebari bidalitakoak<br />
eta, oso bereziki, lehenbizi<br />
emaztegai eta gero emazte izan<br />
zuen Nikole Atxikallenderi zuzendutakoak.<br />
Azken horiek liburuaren<br />
atal handi bat hartzen<br />
dute, eta argitaratu gabe egon<br />
dira orain arte.<br />
Beste aldetik, familiaz kanpokoei<br />
bidalitako gutunak daude.<br />
Hartzaileen zerrendari erreparatuta,<br />
aise ikusten da «goi mailako<br />
kulturadunak» direla gehiengehienak,<br />
Agirreazkuenagaren<br />
berbak erabilita.<br />
Horietako batzuk oso interesgarriak<br />
dira: esaterako, Angel Zabala<br />
(Arteaga, Bizkaia, 1866; Madril,<br />
Espainia, 1940), EAJren barruan<br />
Aranaren konfiantzazko<br />
Liburuan, hamar<br />
urteren buruan<br />
idatzitako gutunak<br />
biltzen dira gehienbat<br />
pertsona izan zena eta alderdiaren<br />
sortzaileak, hilurren zegoelarik,<br />
oinordeko politiko izendatu<br />
zuena; Piarres Broussain (Hazparne,<br />
Lapurdi, 1859-1920) mediku<br />
euskaltzalea; Luis Eleizalde<br />
(Bergara, Gipuzkoa, 1879; Bilbo,<br />
1923) irakaskuntza elebidunaren<br />
aitzindari eta Euskaltzaindiaren<br />
sortzaileetakoa, eta abar.<br />
Gutunetako asko euskaraz idatzita<br />
daude, eta horietako batzuek<br />
apurtzen dute Aranaren<br />
garbizalekeriaren mito ezaguna.<br />
«Euskara molde desberdinak erabiltzen<br />
ditu, eta, esaterako, emaztegaiari<br />
zuzentzean saiatzen da<br />
Busturia aldeko euskaraz idazten.<br />
Nik uste dut euskararen erregistro<br />
desberdinak bereizten hasi<br />
zela Arana. Euskara kultua nahi<br />
zuen, goi mailako jakintza adierazteko<br />
moduko euskara, baina<br />
senitartekoekin eta emaztegaiarekin<br />
bestelako euskara, beste<br />
eredu bat erabiltzen zuen».<br />
Mendea baino gehiago igaro da<br />
Arana hil zenetik, eta, halere,<br />
hark utzitako ondareak gaurkotasun<br />
handia du, Espainiako hedabideetan<br />
haren kontra idazten<br />
direnek frogatzen dutenez. Arana<br />
«gaur-gaurko bizikide bat<br />
izango balitz bezala» epaitzea<br />
«harrigarria» begitantzen zaio<br />
Agirreazkuenagari: «Canovas de<br />
Castillok esklabismoaren inguruan<br />
idatzitakoekin edo garai<br />
hartako beste politikari batzuek<br />
idatzitakoekin ere gauza bera<br />
egin daiteke. Baina horrelakoak<br />
garaian garaiko eztabaida giroan<br />
kokatu behar dira halabeharrez.<br />
Esan behar da Aranak, bere ibilbide<br />
laburrean, aldaketak izan zituela<br />
bere ikuspegian, bere pentsaera<br />
egokitzen joan zela. Erabiltzen<br />
dituen hitz eta kontzeptuak<br />
testuinguru horretan kokatu behar<br />
dira, eta gero egin daiteke balorazioa,<br />
baina adierazpen horiek<br />
gure nahierara egokitzeko tranpa<br />
egin gabe».
14 Historia<br />
Kondairaren<br />
mugetan<br />
Herri<br />
matxinadak<br />
Matxinadak ez dira<br />
izan borrokaldi<br />
orokorrak,<br />
karlistadak edo<br />
1936ko gerra izan<br />
ziren bezala.<br />
Matxinadetan ez<br />
zen boterea<br />
zalantzan jartzen,<br />
agintariaren<br />
erabakia baizik.<br />
Zergen edo jangaien<br />
igoerak,<br />
soldadutzara<br />
joateko deialdiak,<br />
jauntxoen<br />
harrokeriaren<br />
aurkako kexuak...<br />
Donibane Garaziko bizilagunak 1683an matxinatu ziren, herriko gatzaga erregeari ematearen kontra. <strong>BERRIA</strong><br />
Matxinadak<br />
eta matxinoak<br />
Iñaki Egaña<br />
Jesusek zioen bezala, masail<br />
batean jotzen zaituenari<br />
eskaini bestea ere.<br />
Paradoxikoa izan daiteke<br />
euskaldunen erantzuna,<br />
historikoki erlijiosoak izan arren<br />
oso gutxitan eskaini baitute gure<br />
arbasoek beste masaila. Kolpearen<br />
erantzuna, ordea, beste kolpe<br />
bat izan da. Etengabeko erantzuna.<br />
Gehienetan.<br />
Ernest Bois-Le-Comte frantsesa<br />
espioia izan zitekeen. Kazetaria,<br />
behintzat, ez. Parisko Gobernuak<br />
Espainiara bidali zuen, Lehenengo<br />
Karlistadari buruzko berriak<br />
ematera. Eta, ikusi eta entzun<br />
ondoren, txosten luze bat<br />
idatzi zuen. Bertan irakur zitekeen:<br />
«Nafar bat gerrilla gerra batean,<br />
esku artean fusila duela eta zahatoan<br />
ardoa, bere egoera naturalean<br />
dago».<br />
Nafarroatik beste herrialdeetara<br />
zabal daiteke Le Comtek esandakoa,<br />
iparretik hegora euskaldunak<br />
garai guztietan borrokaldi<br />
batean edo bestean egon baitira.<br />
Europar hizkuntzetan ez dut uste<br />
hitz berezirik dagoenik. Francok<br />
erabilitakoa (altxamendua) ez da<br />
inoiz euskaldunen artean erabili,<br />
horretarako hitz berezi bat badugu<br />
eta: matxinatu. Eta, ematen<br />
duenez, Matxinek edo Mattinek<br />
jarri zuen indarrean hitza. Burdinoletan<br />
lan egin zuen Mattin unibertsalak<br />
utzi zigun hitza.<br />
Matxinadak ez dira borrokaldi<br />
orokorrak izan, karlistadak edo<br />
1936ko gerra izan ziren bezala.<br />
Matxinadetan ez zen boterea zalantzan<br />
jartzen, agintariaren erabakia<br />
baizik. Zergen edo jangaien<br />
igoerak, soldadutzara joateko<br />
deialdiak, jauntxoen harrokeriaren<br />
aurkako kexuak... XVII. mendetik<br />
aurrera halako dozenaka<br />
izan dira, eta Euskal Herriko zazpi<br />
herrialdeetako historian asko<br />
aurki ditzakegu.<br />
Gatzaren matxinada izango da,<br />
beharbada, lehena. 1631n hasi<br />
zen, eta hiru urte geroago bukatu.<br />
Gatzaren salneurria %44 igotzeaz<br />
gain, bildutako gatz guztia konfis-<br />
Mugak kostaldera eraman<br />
zituztenekoa<br />
katu eta Errege Ogasunak bakarrik<br />
salduko zuela agindu zuten,<br />
eta herria haserretu egin zen.<br />
XVIII. mendearen hasieratik areagotu<br />
egin ziren matxinadak. Ez<br />
dakit kasualitatea izan zen ala ez,<br />
baina urte horietan Espainiako<br />
monarkiaren aldaketa gertatu<br />
zen, eta, lehenengo aldiz, Bourbon<br />
frantziar etxeko errege-erreginek<br />
Madrilgo tronua bereganatu<br />
zuten.<br />
Dena dela, XVI. mendean ere<br />
hainbat herritan matxinatu ziren<br />
bertako biztanleak: 1538an Oñatin,<br />
urkatokiaren aurka; eta<br />
1592an Larragan, pikotaren kontra.<br />
Fivatiers matxinada izan zen<br />
DMila zazpiehun eta hemezortzian Gipuzkoan eta Bizkaian<br />
izandako matxinadak benetan bortitzak izan ziren.<br />
Hain zuzen, bi herrialde horietako portuetan gertatu ziren erreboltak.<br />
Aurreko urtetik giroa oso nahasia zegoen, mugak kostaldera<br />
eraman baitzituen Espainiako erregeak. 1718ko abuztuaren<br />
egunetako batean, norbaitek zerga-biltzaile bat erail<br />
zuen Bilbon, eta Bermeon eta Algortan aduanaren zaintzaile<br />
batzuen itsasontziak erre zituzten. Asaldura zabaldu zen, eta<br />
aduana aldaketaren aldeko jauntxoen etxaldeak ere erre zituzten<br />
matxinoek. Gainera, Endrike Arana Bizkaiko Foru Aldundiko<br />
diputatu nagusia hil zuten erreboltariek. 1718ko azaroaren 18an<br />
Espainiako Filipe V. erregearen armada Bilbora heldu zen. Baina<br />
matxinada ez zen gerra bihurtu, mugak ohiko tokietara itzuli<br />
baitzituzten agintariek.<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
Lapurdin ezagututako lehenetarikoa,<br />
non bertako jauntxoek hartu<br />
zuten parte.<br />
Baina XVII. mendean zehar benetako<br />
matxinada ugari izan ziren,<br />
zergen igoeraren aurka.<br />
Gehienetan tindatzaileak, artisauak,<br />
jornalariak eta peoiak matxinatu<br />
ziren. 1669an, adibidez,<br />
Lapurdi kostaldeko arrantzale<br />
guztiek bat egin zuten Frantziako<br />
armadarako itsasoratzearen<br />
aurka, eta matxinatu egin ziren.<br />
1683an, berriz, Donibane<br />
Garaziko bizilagunak gogor zapaldu<br />
zituzten armadakoek, nafa-<br />
Gatzaren matxinada da<br />
lehena, beharbada;<br />
1631n hasi zen, eta hiru<br />
urte geroago bukatu<br />
XVIII. mendeko<br />
matxinada gehienak<br />
foruen aldekoak<br />
izan ziren<br />
rrak matxinatu ondoren. Protestaren<br />
zergatia nahiko logikoa<br />
izan zen: Parisko agintariek herriko<br />
gatzagari helburua aldatu<br />
zioten, erregearen gatzaga bihurtuz.<br />
XVIII. mendeko matxinada<br />
gehienak foruen aldekoak izan<br />
ziren, baina beste mota bateko<br />
batzuk ere izan ziren: 1724an Ainhoan,<br />
zergen igoeraren aurka;<br />
1731n Irunen, itsasoratzearen<br />
kontra; 1738an Gasteizen, jauntxoei<br />
erantzuteko; 1739an Azpeitian,<br />
zergen igoeraren kontra;<br />
1748an Donibane Garazin, zergengatik;<br />
1749an Hernanin, herri<br />
lurra murriztu ondoren; 1755ean<br />
Gipuzkoan, ganadu salmenta<br />
librearen ostean; 1756an Donibane<br />
Lohizunen, Frantziako soldaduen<br />
aurka; 1773an Donostian,<br />
sagardoaren zerga igotzearen<br />
aurka; 1784an Gasteizen, ardoaren<br />
salmentari jarritako mugen<br />
aurka...<br />
1766an, Azkoitian eta Azpeitian<br />
matxinatu ziren. Zergatia<br />
behin eta berriro errepikatu zen<br />
Euskal Herriko herrietan: aleen<br />
prezioaren igoera. Protesta errepikakorra<br />
zen, baina baita jauntxoen<br />
erantzuna ere: aleak pilatzen<br />
zituzten. Aleak gorde<br />
ondoren espekulazioari ateak<br />
zabaltzen zizkioten. Azkar batean<br />
diru anitz irabazten zuten<br />
jauntxoek.<br />
Benetako klase borroka izan<br />
zen urte horretako matxinadan.<br />
Manuel Arriola Donostiako alkateak<br />
Gipuzkoako jauntxoen<br />
armada osatu zuen. Eta Azpeitiko<br />
eta Azkoitiko herritarren aurkako<br />
sarekada zuzendu zuen.<br />
Kapitalismoaren araua bete zen:<br />
merkatu askea. Baina, ohi den<br />
bezala, gutxiengoen aldeko askatasuna,<br />
gehiengoaren interesen<br />
aurka, hain zuzen ere. Beti bezala.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
Ika,ika,ika,hemen<br />
dago gure K!<br />
Gauaren erdian, Iratiko oihaneko Bolizko<br />
Dorrean, hots ezohikoa entzungai: «Uuu,<br />
uuu, uuu...». Yoda esnatu da. Hasieran,<br />
hontza iruditu zaio. Baina berehala jabetu<br />
da azantza ez datorrela leihotik, kanpotik,<br />
oihanetik, baizik eta atetik, barrutik, Mitxelena<br />
XVI.aren geletara daramaten korridoreetatik.<br />
Zeharo asaldaturik, altxatu,<br />
abitua jantzi eta derrepentean abiatu da<br />
gorentasunaren logelarantz. Ez da piztiarik<br />
sartu gelan. Mitxelena XVI.a bera da<br />
uluka ari dena, kandela baten argipean,<br />
17. Korrikaren logotipoaren logotipori so,<br />
negarrez: «Uuu, uuu, uuu...».<br />
Yoda: 17. Korrika bikaina izaten ari da,<br />
ikaragarri jendetsua, gorentasun. Zer du<br />
berorrek?<br />
Mitxelena XVI.a: Lasai, Yoda, malkook<br />
ez dira tristeziaren ondorio, baizik eta zoriontasunarenak.<br />
Y: Ez dut deus ulertzen.<br />
M: Hori da kontua, Yoda, zuk bezala nik<br />
orain arte ez nuela deus ulertzen eta halako<br />
batean dena ulertu dudala. Halako batean,<br />
17. Korrika zabaltzen ari den mezua<br />
ulertu dut.<br />
Y: Barka atrebentzia, gorentasun, baina<br />
hori ez al zegoen argi aspaldidanik? Euskalakaria<br />
da euskara maite, ikasi eta erabiltzen<br />
duena.<br />
M: Hori azaleko mezua da, Yoda. Baina<br />
bizitza honetan mamiari erreparatu behar<br />
zaio. Aurtengo logotipoari azaleko begirada<br />
botata, korrikalari bat dirudi. Baina sakonago<br />
aztertuz, jabetzen zara egiazki K<br />
handi bat dela. K bat, Yoda, K bat! Ulertzen?<br />
Y: Barka, gorentasun, baina deus ulertu<br />
gabe segitzen dut.<br />
M: Motza zara gero! Maite, ikasi eta erabili<br />
aditzak sartu dituzte goiburuan. Hiruak<br />
iragankorrak dira. Hirurok ergatiboa<br />
eskatzen dute. Eta logotipoa K handi<br />
bat da. Ez al duzu ulertzen, Yoda? Ergatiboaren<br />
aldarrikapen bistakoa da!<br />
Y: Orain bai, gorentasun, orain ulertzen<br />
dut.<br />
M: Bada, horrexek hunkitu nau negar<br />
egiteraino, Yoda. Euskaltzaindiari azaleko<br />
omenaldia egin diote, bai, baina sakonean<br />
gu omendu gaituzte, Bolizko Dorrearen bidea<br />
hartuz, errepideak milaka<br />
ergatibolari-rekin betez. Orain badakite<br />
ergatiboak egiten gaituela euskaldun aktibo.<br />
Exprai parafraseatuz, egun hauetan<br />
hunkigarria da pentsatzea edozein ordutan<br />
nonbait zoro zoragarri batzuk ergatiboaren<br />
alde korrika dabiltzala. Uuu, uuu,<br />
uuu...<br />
Y: Ttipi-ttapa, ttipi-ttapa, ergatiboa! Ika,<br />
Ika, ika, hemen dago gure K!<br />
Diskurtso soziolinguistiko<br />
berriak<br />
Bolizko Dorrean zeharo hunkitu dira 17.<br />
Korrikarekin. Ni, aldiz, inoiz baino hoztasun<br />
handiagoz eta sekulako nagiarekin<br />
joan nintzen euskararen aldeko lasterketan<br />
parte hartzera, Iruñetik igaro zelarik.<br />
Ohitura zaharren arabera, UPNko agintariek<br />
traba administratibo handiak eta<br />
akusazio politiko latzak ibiltzen dituzte<br />
Korrikaren aurka. Aurtengo Korrika, baina,<br />
foru eta udal hauteskundeen bezperan<br />
iritsi da, eta agintari erregionalistek, zer<br />
gerta ere, ez dute trabarik jarri. Ez dute<br />
ibilbidea aldatzera behartu, ez dituzte festak<br />
egiteko baimenak ukatu, sikiera ez<br />
diete egotzi antolatzaileei legez kanpoko<br />
arrantza gorestea. Gauez txaleko islatzailerik<br />
gabe ibili diren zenbait euskalakariri<br />
isun ziztrin batzuk jarri dizkiete, besterik<br />
ez. Hori guztiori horrela, askoz zailagoa<br />
egin zait Korrikan parte hartzeko motibazioa<br />
topatzea. Izan ere, euskaltzale izatea<br />
arrunt nekagarria da. Urte asko dira jada<br />
Korrikan, Nafarroa Oinez-en, Sortzenen<br />
festan, auzoko euskararen egunean, atariko<br />
toponimiaren jaialdian parte hartzen.<br />
Urte asko, Euskal Herria Kapitainak sufritzen,<br />
euskararen aldeko festa guztietan<br />
zientoka agertzen dira nerabe zalapartari<br />
horiek, ikurrina kapa moduan lepoan lotuta,<br />
Gora Euskadi! goiburuko txanoa buruan,<br />
beren super-botere guztien iturburua<br />
—kalimotxo katxia— esku artean. Eta<br />
Iritzia 15<br />
Ttipi-ttapa, ttipi-ttapa, ergatiboa!<br />
Serio demonio<br />
Juan Kruz Lakasta eta Zaldieroa<br />
seriodemonio@berria.info<br />
UPNren debekuek sutu gabe, zaila da halako<br />
akelarreetan parte hartzen segitzeko<br />
behar bezala berotzea. Ez da harritzekoa,<br />
gure diskurtso soziolinguistiko zaharraren<br />
axioma zein den aintzat hartuz: munduan<br />
parekorik ez duen Aitorren hizkuntza<br />
zaharra, oso zaharra, milaka urte dituena,<br />
salbatu behar dugu, frankismoaren<br />
garaietan pairatu zituen eta egun ere sufritzen<br />
dituen erasoei erantzunez. Edonola<br />
ere, azkenean, Korrikara joan nintzen eta,<br />
kasu, inoiz baino gehiago hunkitu nintzen,<br />
ia negar egiteraino, gure alaba Maddik<br />
nola gozatu zuen ikusiz. Euskararen<br />
aldeko lasterketa zela eta han zen jende<br />
guztia euskararen alde zegoela azaldu genionetik,<br />
korrika, saltoka, oihuka hasi<br />
zen, guztiz euforiko. Esan gabe doa gure<br />
3 urteko alabari ez diogula euskararen aldeko<br />
txaparik sartu. Ez daki deus milenarismoez<br />
eta debekuez. Euskararen aldeko<br />
bere atxikimendua funtzionalitatean oinarriturik<br />
dago: euskaraz jasotzen du maitasuna<br />
bere gurasoengandik. Pirritx eta<br />
Porrotxenak dira gehien gustatzen zaizkion<br />
bideoak, gaztelerazkoak ere badituen<br />
arren. Euskaraz hobeki moldatzen da gazteleraz<br />
baino. Horregatik pozten da ezezagun<br />
batek euskaraz egiten dionean. Horregatik<br />
jarri zen euforiko euskararen aldeko<br />
festa dibertigarri batean horrenbeste jende<br />
ikusita. Bistan da askoz ilusionagarriagoa<br />
da Maddiren diskurtso soziolinguistikoa<br />
bere aitarena baino.
16 Begia<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
Jaendik 750<br />
kilometrora<br />
Ainara Gorostitzu<br />
1980, zero urtea. 1981, jaiotza. Bat: amaren<br />
belarritakoarekin ia ito nintzen. Bigarren<br />
urtea: eskola. Hiru, lau, bost, sei:<br />
hazi. Zazpigarren urtea: laguna hil zitzaidan<br />
begien aurrean. Zortzi: lehen manifestazioa.<br />
Bederatzi: minbizia hitza ezagutu<br />
nuen. Hamar, hamaika: orduak ez<br />
ziren bukatzen kalean jolasten ginenean.<br />
Hamabigarren urtea: anaiaren ebakuntza.<br />
Hamahiru: kalimotxoa, herriko<br />
jaietan. Hamalau: institutua. Hamabost:<br />
aknea. Hamasei: adiskideak. Hamazazpi:<br />
maitemindu nintzen. Hemezortzi:<br />
Gasteiz. Hemeretzi: Dublin. Hogei:<br />
Egunkaria. Hogeita bat:<br />
Munduarekin haserretu nintzen. Hogeita<br />
bi: munduarekin haserre jarraitzen<br />
nuen. Hogeita hiru, hogeita lau: parrandak.<br />
Hogeita bost: iloba jaio zen. Hogeita<br />
sei: Buenos Aires. Hogeita zazpi: adiskideak.<br />
Hogeita zortzi: San Gregorio.<br />
Hogeita bederatzi: munduarekin adiskidetu<br />
nintzen. Hogeita hamargarren urtea:<br />
Bartzelona. Hogeita hamaikagarrena:<br />
...<br />
Edo bizitza bat, lau hormetatik kanpo.<br />
Espetxean 31 urte egin ondoren, aske<br />
geratu zen Jose Mari Sagardui 'Gatza'<br />
euskal presoa. Argazkian, Sagardui Jaengo<br />
espetxetik irteteko unean. MONIKA<br />
DEL VALLE / ARGAZKI PRESS<br />
igandea@berria.info<br />
Begia 17
18 Denbora-pasa<br />
Hitz gurutzatuak<br />
Goitik behera<br />
1. Mundua erakusten duen mapa.<br />
2. Intsektu ezti- eta ezko-egile.<br />
3. Gainerakoak.<br />
4. Isurkari bat edo gas bat lekualdatzeko tresna.<br />
5. Zotzetan emana edo erabakia.<br />
6. Urteko bigarren hilabete.<br />
12. Tresnak, tramankuluak.<br />
14. Zatar bilakatu.<br />
16. Beltxarga, hegazti igeri-oinduna, lepaluzea eta<br />
hego handiduna.<br />
18. Armairu atedun itxiak eta kutxak baino<br />
garaiagoak.<br />
19. Zainetako isurkaria.<br />
21. Meditazioan oinarrituriko sistema.<br />
Ezker-eskuin<br />
7. Gerizpe, babespe.<br />
8. Gogoratu, gomutatu.<br />
9. Internet ere horietakoa da.<br />
10. Askotan errepikatzen diren egia edo uste arruntak.<br />
11. Ongi bizi direnez, etxean ... bero dituztela esan ohi<br />
da.<br />
13. Zatia, osagaia.<br />
15. Ez du ondorengorik.<br />
17. Mukizu.<br />
20. Bizkaieraz, kukutua, ezkutatua.<br />
21. Japoniako dirua.<br />
22. Ipar Euskal Herrian, liraina, lerdena, luzea eta<br />
mehea.<br />
23. Ipar., abereen biltegiak.<br />
Zazpi aldeak Sudoku gaitza<br />
Antanas Zmuidzinavicius (Gau osoan)<br />
7<br />
9 10<br />
11<br />
15<br />
20<br />
22<br />
1<br />
16<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
Sudokuzale porrokatuen gustuko jokoa dakarkizuegu ostera. Klasiko bat da, badakizue, 9 x 9 laukiko bederatzi karratu<br />
dituzten taula horietakoa, baina molde honetako jokoen merkatuan, munduko azoka zabalean, inoiz prestatu direnetan<br />
zailenetakoa, horrelakoxeak nahi baitituzte gure sudokuzale aseezinek. Ezetz ordu erdian asmatu. Eta ordubetean? Tira, ba...<br />
1 8 7 9<br />
5 4 8<br />
7 9<br />
6 3<br />
2<br />
12<br />
4 7 8 5<br />
4 2<br />
7 3<br />
8 5 4<br />
2 9 6 4<br />
3<br />
19<br />
17<br />
4<br />
8<br />
14<br />
23<br />
13<br />
5<br />
21<br />
6<br />
18<br />
BagaBiga
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Igandea<br />
BagaBiga<br />
Hitz gezidunak<br />
FILM<br />
TXIKI-TXIKIA<br />
AUKAK<br />
▼<br />
GRABATZEKO<br />
MAKINAK<br />
RIKARDO ...,<br />
EUSKAL IDAZLEA<br />
▼<br />
ZANGOAREN<br />
ATALA<br />
HIZKI BATEN<br />
IZENA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
PUTZUAK<br />
1.050<br />
p3.<br />
BEZAINBESTE<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
Hitz kateatuak Erantzunak<br />
Diagraman koka itzazu ondoko hitz hauek:<br />
p<br />
TXANTXAR<br />
1<br />
ALDIZKARI<br />
▼<br />
DOTORE<br />
▼<br />
APEZPIKU<br />
▼ ▼<br />
ARGALARAZI<br />
ARRAUTZA ▼<br />
FORMAKOAK<br />
EGIATAN!<br />
▼<br />
2<br />
p1.<br />
NAHI<br />
BIZIA<br />
TITANIOA<br />
IPAR EH-N,<br />
INGURU<br />
NATURA<br />
▼<br />
SUNTSIARAZI<br />
▼<br />
▼ ▼<br />
▼<br />
HARRERA<br />
ATX!, OTX!<br />
▼<br />
LEHOR<br />
HAIZEA<br />
FRANTZIAKO<br />
IBAIA<br />
▼<br />
▼<br />
K<br />
A<br />
I<br />
BARRE<br />
EDUKIERA NEU-<br />
RRI ZAHARRA<br />
EZ<br />
POSITIBO<br />
▼<br />
GIPUZKOAKO<br />
HERRIA,<br />
UROLA<br />
KOSTAKOA<br />
▼<br />
▼<br />
EGUNA<br />
MINTZOKA<br />
▼<br />
▼<br />
▼ ▼ ▼ ▼<br />
p<br />
MUSIKA<br />
NOTA<br />
HERENSUGE<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
PL., SEXU<br />
ARRA<br />
TALIOA<br />
MODU<br />
LIBREAN<br />
MODU ARGI<br />
ETA GARBIA<br />
▼ TOKA,<br />
NUEN<br />
▼<br />
BOKALA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
ATE, HITZ<br />
ELKARTZEETAN<br />
▼<br />
LARRU<br />
ALUMINIOA<br />
▼<br />
LANDARE<br />
GENEROA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
GARO<br />
BOKALA<br />
13 hizki<br />
Baldinbaitere<br />
Gintzaizkieke<br />
11 hizki<br />
Asunciondar<br />
Kondenarazi<br />
9 hizki<br />
Bustialdi<br />
Mirakuluz<br />
Rousillon<br />
Zitzakeat<br />
8 hizki<br />
Agerikoa<br />
Asaskatu<br />
Hornigai<br />
Isilunea<br />
Kaskarin<br />
Marrakex<br />
Mekaniko<br />
Tipulatz<br />
7 hizki<br />
Atariak<br />
Hautsia<br />
Tamesis<br />
Xarmant<br />
6 hizki<br />
Gogait<br />
Guriak<br />
Lapatx<br />
Sindhi<br />
▼<br />
▼<br />
EKINTZA<br />
GAITZESGARRI<br />
3<br />
5 hizki<br />
Ahate<br />
Artoa<br />
Gasna<br />
Nikek<br />
Okatu<br />
Oteak<br />
Patio<br />
Pitin<br />
Rabat<br />
Testa<br />
Xuxen<br />
Zagok<br />
4 hizki<br />
Agot<br />
Bete<br />
Gaur<br />
Ihes<br />
Nauk<br />
Tarn<br />
Uros<br />
Zart<br />
3 hizki<br />
Adi<br />
Gai<br />
Kai<br />
Kar<br />
Net<br />
Rol<br />
ERNE!<br />
TXORI<br />
BIDAIARIA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
BOKAL<br />
ERREPIKATUA<br />
GHANAKO<br />
HIRIBURUA<br />
▼<br />
p 2.<br />
HABE ZUTA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
DIOSALA<br />
LAKARTUAK<br />
▼ BEHERATU,<br />
GUTXITU<br />
Denbora-pasa 19<br />
pHerri matxinadak izan dituzten herrialde arabiar zenbait:<br />
▼<br />
▼<br />
TXIOAK,<br />
TXORROTXIOAK<br />
▼<br />
AIAKO<br />
GIZASEME<br />
HELDUA<br />
▼<br />
TREBE,<br />
ABIL<br />
KONTSO-<br />
NANTEA<br />
▼<br />
EZTEN<br />
DEPARTAMENDU<br />
FRANTSESA<br />
▼<br />
▼<br />
JARDUN<br />
IGAROBIDEA<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
ARAUTEGIA<br />
LEOZKO<br />
KONTZEJUA<br />
A A G F O B<br />
E G I P T O L I B I A<br />
E R A I T S A R A Z I<br />
I R R I Z A K I L A K<br />
M Y K I N T A L A A D I Z A<br />
L I K E N A K L I B R E K I A I A R<br />
K A M E R A K N I A N A G U R R A<br />
A R R E G I L A A Z A L I B I T U<br />
O I N A D A T A I R A T Z E A D<br />
E F E T E R R A L A A Z I O A R I<br />
I S T I L A K T U N I S I A<br />
M L A B E G I Z U T A B E A<br />
M A R O K O A A I A I O<br />
L A I N A I A A K K R A N I<br />
▼<br />
▼<br />
ANNO<br />
DOMINI<br />
BETEA<br />
▼<br />
NAIZEN HAU<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
INTERJEKZIOA<br />
▼
20 Kioskoa<br />
Igandea •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a
Egitura<br />
berria <strong>2011</strong>ko apirilaren 17a ekonomia@berria.info<br />
Euskadiko Kutxa; irudian, Donostiako Gros auzoko bulego bat, Hego Euskal Herriko kreditu kooperatibarik handiena da. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Moldaketa<br />
isila<br />
Kreditu kooperatibak finantza sistemako<br />
hirugarren zutabea dira; aurrezki kutxekin<br />
egin duen gisara, bat-egiteak bultzatzen ari<br />
da Espainiako Bankua sektore horretan ere.<br />
Ivan Santamaria<br />
Kreditu kooperatibak<br />
finantza sistemaren<br />
hirugarren zutabea<br />
dira, eta, zalantzarik<br />
gabe, ezezagunena.<br />
Gehienen izenean kutxa hitza<br />
agertzen bada ere, euren nortasun<br />
juridikoak eta aurrezki kutxenak<br />
ez dute zerikusirik. Erakunde<br />
pribatuak dira kreditu kooperatibak,<br />
eta euren jabetza<br />
bazkideena da. Garai batean nekazaritza<br />
kooperatibek martxan<br />
zituzten finantza zerbitzuen on-<br />
dorengoak dira asko. Hori dela<br />
eta, sisteman jarraitzen duten<br />
kreditu kooperatiba gehienek ruralizenari<br />
eta markari eusten diote,<br />
jatorria eta filosofia islatzeko<br />
zeinu modura.<br />
Sistemako beste eragileekin alderatuz<br />
gero, kooperatiben pisua<br />
txikiagoa da, nabarmen. Espainian<br />
eta Hegoaldean dauden bankuek<br />
1,4 bilioi euroko aktiboak dituzte,<br />
eta aurrezki kutxek, 1,3 bilioikoak.<br />
Kreditu kooperatibei<br />
dagokienez, 122.000 milioi inguru<br />
dira. Hori bai, guztira hamar milioi<br />
bezerotik gora dituzte, eta, eskualde<br />
batzuetan, oso indartsuak<br />
dira.<br />
Hego Euskal Herrian dauden<br />
hiru erakundeak, esaterako, kreditu<br />
kooperatiba indartsuen artean<br />
daude. Euskadiko Kutxaren,<br />
Nafarroako Rural Kutxaren eta<br />
Ipar Kutxaren garrantzia oso nabarmena<br />
da; batez ere, Gipuzkoan<br />
eta Nafarroan. Haien aktibo-<br />
ak, batuta, 32.000 milioi euro dira<br />
—BBK-k, Kutxak eta Vitalek duten<br />
pisuaren erdia inguru—, eta<br />
2,1 milioi bezero dituzte. Hiruren<br />
oinarrizko kapital ratioa oso handia<br />
da, %11-12 inguru. Euskadiko<br />
Kutxa da hiruren artetik hedatuena.<br />
Mondragon korporazioaren<br />
finantza atalak 21.000 milioi<br />
euroko aktiboak ditu —Kutxak<br />
adina—, eta 1,45 milioi bezero.<br />
Finantza krisiaren arazoei aurre<br />
egin diete, gainera, eta agerian<br />
utzi dute kaudimen nahiz likidezia<br />
aldetik ondo daudela.<br />
Joan den urtean, Europak egin zi-<br />
(Hurrengo orrialdean jarraitzen du)
22 Finantzak<br />
(Aurreko orrialdetik dator)<br />
tuen estres testak, eta, orain dela<br />
gutxi, Espainiako Bankuak finantza<br />
betebehar berriak aztertzeko<br />
egin zituen probak gainditu<br />
dituzte guztiek. Meritua badu,<br />
oso sektore atomizatua delako.<br />
Azkenaldian batzuk elkartu badira<br />
ere, 61 kreditu kooperatibek lanean<br />
jarraitzen dute finantza ekosisteman.<br />
Erakunde batzuk oso txikiak<br />
dira. Kooperatiben erdiak ez ditu<br />
500 milioi euroko aktiboak gainditzen,<br />
eta laurden bat ez da ehun<br />
milioitik gora pasatzen. Oro har,<br />
kudeaketa zuhurraren alde egin,<br />
eta arriskuak ondo neurtzen jakin<br />
dute. Oparoaldian emaitza<br />
kontua gizentzeko helburuarekin<br />
ez zuten burua galdu. 2010. urtean,<br />
esaterako, bik baino ez zituzten<br />
galerak izan; oso txikiak,<br />
gainera. Haatik, trabak ere sortzen<br />
ditu dimentsio horrek. Efizientzia<br />
hobea izan ohi dute bankuek<br />
eta aurrezki kutxek. Alegia,<br />
diru sarreretatik gutxiago bideratu<br />
behar dute egitura kosteak estaltzera.<br />
Hegoaldeko hiru kreditu<br />
kooperatibek 32.000<br />
milioiko aktiboak eta<br />
2,1 milioi bezero dituzte<br />
Nafarroako Rural Kutxa<br />
eta Ipar Kutxa ari dira<br />
sektorean sortzen diren<br />
proiektuei begira<br />
Kutxa rural eta herrikoien beste<br />
ezaugarri bat integrazio maila<br />
eskasa da. Jatorri geografikoari<br />
oso lotuta egon dira, eta eremu<br />
horri finantza zerbitzuak emateaz<br />
aparte, gutxi hedatu dira. Rural<br />
Kutxa Taldea osatu zuten<br />
hainbat alor partekatzeko —besteak<br />
beste, Internet zerbitzua-—<br />
baina funtsean erakunde bakoitzak<br />
bere independentziari eutsi<br />
dio negozio helburuak eta bitartekoak<br />
ezartzeko.<br />
Espainiako Bankua, erne<br />
Kreditu kooperatiben ibilbide bakartu<br />
hori aldatzeko zorian dago,<br />
ordea. Finantza sektore osoa moldatzen<br />
ari da, eta Espainiako Bankuak<br />
ez du nahi kreditu kooperatibak<br />
aldaketa horretatik kanpo<br />
geratzea. Orain dela hiru urte 73<br />
kutxa rural bazeuden, prozesuaren<br />
amaieran hamabost baino gutxiago<br />
izatea zen hasierako erronka,<br />
baina, aurrezki kutxekin gertatu<br />
den gisara, integrazio ahalik<br />
eta handiena lortzea da Miguel<br />
Angel Fernandez Ordoñez gobernadorearen<br />
helmuga.<br />
Nolako ondorioak izango du<br />
moldatze horrek Hego Euskal Herriko<br />
erakundeetan? Euskadiko<br />
Kutxak behin eta berriro adierazi<br />
du egun duen negozio egiturarekin<br />
pozik dagoela, eta ez duela<br />
Euskal Herriko kreditu kooperatibak<br />
Sorrera<br />
Egoitza<br />
Presidentea<br />
Zuzendaria<br />
Bulegoak<br />
Bezeroak<br />
Langileak<br />
Aktiboak<br />
Maileguak<br />
Oinarrizko kapitala<br />
Irabaziak<br />
25.000<br />
20.000<br />
15.000<br />
10.000<br />
5.000<br />
0<br />
1959<br />
Arrasate (Gipuzkoa)<br />
Txomin Garcia<br />
Julio Gallastegi<br />
394<br />
1.452.405<br />
2.318<br />
20.997,5 milioi €<br />
16.283,3 milioi €<br />
1.408 milioi €<br />
49,8 milioi €<br />
1999 2000 2001 2002 2003 20<strong>04</strong> 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />
zertan beste kutxa batzuekin elkartu.<br />
Krisiak Euskadiko Kutxaren<br />
irabaziak nabarmen gutxitu<br />
ditu, baina, atzean Mondragon<br />
talde osoa izanda, ibilbide propioa<br />
egitea bermatua du. Nafarroako<br />
Rural Kutxak eta Ipar Kutxak,<br />
aldiz, bateratzeko aukerak<br />
aztertu dituzte, baina hasierako<br />
asmoek ez dute aurrera egin.<br />
Rural taldeko erakundeek bi<br />
bide hasi zituzten, bateratze birtuala<br />
edo hotzen ildotik. Alde batetik,<br />
herrialdeko erakunderik<br />
handienekin bat egiteko bidea<br />
hasi zuen Nafarroako Rural Kutxak.<br />
Besteak beste, Caja Rural<br />
Mediterraneo, Caja Rural Sur,<br />
Granada eta Asturias zeuden ekimen<br />
horretan. Kutxa horien asmoa<br />
kontratu baten bidez elkarri<br />
babesa ematea zen, ekimena zuzentzeko<br />
erakunde berri bat sortu<br />
beharrean. Bestalde, AFI aholkularitzak<br />
prestatutako taldean<br />
(Solventia) sartzea pentsatu zuen<br />
Ipar Kutxak, baina azkar baztertu<br />
zuen. Solventian bat egin nahi<br />
zuten taldeek irabazien %40 partekatzea<br />
aurreikusten zuten. Besteak<br />
beste, Caja Rural de Canarias<br />
eta Caixa Popular egon dira<br />
hori bultzatzen.<br />
Prozesuak nahiko isilean egituratu<br />
dira, eta ez dira oraingoz au-<br />
1918<br />
Iruñea (Nafarroa)<br />
Jose Luis Barriendo<br />
Ignacio Arrieta<br />
241<br />
498.582<br />
912<br />
7.280,9 milioi €<br />
6.468,2 milioi €<br />
694,6 milioi €<br />
32,0 milioi €<br />
Aktiboak (milioi euro) Irabaziak (milioi euro)<br />
Kreditu Kooperatiben sektorea (2009ko abenduak 31)<br />
Aktiboak<br />
119.455 milioi €<br />
Baliabide propioak<br />
9.265 milioi €<br />
ITURRIA: KREDITU KOOPERATIBEN BATASUN NAZIONALA<br />
Irabazi garbia<br />
429 milioi €<br />
1966<br />
Bilbo (Bizkaia)<br />
Juan Maria Orbe<br />
Carlos Oses<br />
92<br />
160.571<br />
405<br />
3.566,7 milioi €<br />
2.571,8 milioi €<br />
229 milioi €<br />
12,0 milioi €<br />
180<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
1999 2000 2001 2002 2003 20<strong>04</strong> 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />
Langileak<br />
20.722<br />
Bulegoak<br />
5.079<br />
Bezeroak<br />
10.819.586<br />
Kutxa aut.<br />
5.122<br />
Kreditu kooperatiben bat-egiteak<br />
Aurrera atera ez direnak<br />
pSolventia. AFI aholkularitzaren<br />
laguntza izan zuten<br />
Solventia proiektua prestatu<br />
nahi zuten hainbat erakundek.<br />
Hasiera batean, irabazien<br />
%40 elkartzeko asmoa zuten,<br />
baina Espainiako Bankuak<br />
ohartarazi die irabazi guztiguztiak<br />
bildu beharko dituztela,<br />
eta horrek ekimena zapuztu<br />
du. Tamaina txikiagoa zuten<br />
kooperatibek eratu nahi zuten.<br />
Valentziako Caixa Popularrek<br />
eta Caja Rural de Canariasek<br />
bultzatu izan dute, eta, guztira,<br />
21 erakunde ere izan ziren. Ipar<br />
Kutxak interesa azaldu zuen,<br />
baina laster utzi zuen ekimena.<br />
pHandien bateratze hotza.<br />
Erkidego mailako rural kutxa<br />
handienek beste proiektu bat<br />
prestatu zuten, Uria abokatu<br />
bulegoarekin. Nafarroako<br />
Rural Kutxa talde horretan<br />
zegoen, Caja Rural Mediterraneo,<br />
Asturias, Granada eta<br />
Caja Rural Surrekin batera.<br />
Horien asmoa zen kontratu<br />
baten bidez ematea bermea<br />
elkarri, baina taldea zuzentzeko<br />
erakunde zentralizatu bat<br />
sortu gabe. Espainiako<br />
Bankuaren jarrera ikusita,<br />
alde batera geratu da oraingoz.<br />
Aurrera atera direnak<br />
pCajamar. Almeriako eta Malagako<br />
rural kutxen batuketak<br />
sortu zuen Cajamar, 2000. urtean.<br />
Azken bi urteetan, kutxa<br />
gehiago bildu ditu. Iaz, Balearretakoa,<br />
eta, orain dela gutxi,<br />
Castellokoa. Aktiboak aintzat<br />
hartuta, kreditu kooperatiba<br />
nagusia da.<br />
pCRM. Caja Rural Mediterraneo<br />
Valentziako hamalau<br />
kutxek eratu dute, eta urte<br />
hasieratik hasi da talde modura<br />
funtzionatzen. Ruralcaja<br />
izan da ekimenaren gidaria<br />
eta erakunde nagusia. 12.000<br />
milioiko aktiboak ditu.<br />
pGlobalcaja. Gaztela-Mantxako<br />
Ciudad Real, Cuenca,<br />
Albacete eta La Rodako rural<br />
kutxen batuketa izan da. Joan<br />
den urteko urrian baimena<br />
jaso zuen.<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
rrera atera, Espainiako Bankuari<br />
ez baitzaizkio gustatu egindako<br />
proposamenak. Aurrezki kutxei<br />
bezala, integrazio maila handiagoa<br />
galdegin die Espainiako Bankuak<br />
kreditu kooperatibei. AFIren<br />
ekimenean, esaterako, irabazi<br />
guztiak elkartu beharko<br />
zituztela ohartarazi zien sustatzaileei,<br />
eta eskaera horrek bide<br />
hori itxi du.<br />
Finantza egoera ona izanda, rural<br />
kutxek euren independentziari<br />
uko egitea ez da erraza, baina ez<br />
dirudi Espainiako Bankuak erakunde<br />
kopurua gutxitzeko presioa<br />
arinduko duenik. Hasiera batean,<br />
orain arte integrazio prozesu<br />
arrakastatsuak bururaino<br />
eraman dituzten bi taldeen teilatuan<br />
geratuko da pilota.<br />
Alde batetik, Cajamar taldea<br />
dago. Almeriako eta Malagako<br />
rural kutxen bateratzetik sortu<br />
zen orain dela 11 urte, eta, 2007.<br />
urtetik, beste erakunde ugari<br />
bildu ditu. Orain dela bi urte,<br />
Valentziako bost kutxarekin<br />
bateratze hotza egin zuen, eta,<br />
joan den urtean, Balearretakoa<br />
ere gehitu zuen. Gaur egun,<br />
Proiektuak aurkeztu<br />
dizkiotenei integrazio<br />
handiagoa eskatu die<br />
Espainiako Bankuak<br />
Aurrezki kutxek ez<br />
bezala, ruralek eta<br />
herrikoiek ez dute<br />
kaudimen arazorik<br />
29.000 milioi euroko aktiboak<br />
ditu, eta kreditu kooperatiba<br />
nagusia da, neurri hori aintzat<br />
hartuz gero.<br />
Bigarren taldea Caja Rural Mediterraneo<br />
da (CRM). Valentziako<br />
Ruralcajak eta erkidego horretako<br />
beste hamahiru erakunde txikik<br />
osatu zuten, eta, urtarriletik,<br />
talde gisa ari da, Espainiako Bankuak<br />
operazioa baimendu ondoren.<br />
Guztira, 12.000 milioi euroko<br />
aktiboak ditu.<br />
Autonomia erkidegoetako kooperatiben<br />
arteko bateratze hotzek<br />
huts egin ondoren, Cajamar<br />
eta CRM beste kutxa batzuk erakartzeko<br />
lehian ari dira, batez ere<br />
Valentziakoak eta Andaluziakoak.<br />
Cajamarrek abantaila hartu<br />
du, Castelloko Caixa Ruralek<br />
bere ekimenari heltzea lortu duelako.<br />
Hala Cajamar taldeak nola<br />
CRMk Espainiako Bankuaren bedeinkapena<br />
jaso zuten. Ikuskatzailearen<br />
oniritzia jasotzea espero<br />
dute beste bateratze ekimen<br />
txikiagoetan dabiltzanek ere.<br />
Gaztela-Mantxako lau kutxa elkartu<br />
dira Globalcaja izenarekin,<br />
eta prozesuak zabalik daude Andaluzian,<br />
Extremaduran, Aragonen<br />
eta Kanaria uharteetan. Hala<br />
ere, luze joko du moldaketa finkatzeak.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />
Carlos Oses · Ipar Kutxako zuzendaria<br />
«Sistema osoa egokitzen ari<br />
da, eta ezin gara irla bat izan»<br />
Beste finantza erakunde batzuekin bateratzeko prest dago Ipar<br />
Kutxa, baina bi baldintza jarri ditu Carlos Oses zuzendariak:<br />
eraginkortasuna hobetzeko balio izatea eta gaur egun duten<br />
kaudimenari, likideziari eta proiektuari eutsi ahal izatea.<br />
I.S.<br />
Bankuen eta aurrezki kutxa<br />
bateratuen lehia «biziak» kreditu<br />
kooperatibak mugitzera «behartu»<br />
dituela uste du Carlos Oses<br />
Ipar Kutxako zuzendariak. Aliantza<br />
posibleak aztertuko ditu<br />
orain, baina argi du Ipar Kutxa<br />
desagertzea dakarren proiekturik<br />
ez duela onartuko.<br />
G Finantza sektorea moldatzen ari<br />
da, eta Ipar Kutxak adierazi du aliantzak<br />
bilatzeko prest dagoela. Zer<br />
nahiko zenukete?<br />
E Kreditu kooperatibetan edo<br />
rural kutxetan izan daitezkeen<br />
aukerak aztertzen ari gara, baita<br />
geure inguru gertukoan sor daitezkeenak<br />
ere. Eroso egongo<br />
gara geure efizientzia hobetzeko<br />
modua ematen digun aliantza<br />
batean, aldi berean geure kaudimen<br />
eta likidezia ratioei eusteko<br />
aukera ematen badigu. Hori<br />
aldez aurreko baldintza da. Bestalde,<br />
geure proiektuak aurrera<br />
egin ahal izatea ezinbestekoa da.<br />
Ez dugu nahi gu desagertzea eragingo<br />
lukeen bateratzerik.<br />
G Espainiako beste rural kutxa<br />
batzuekin bateratze hotza egitea<br />
aztertu zenuten, baina prozedurak<br />
ez zuen jaso Espainiako Bankuen<br />
onespena. Bide hori itxita dago?<br />
E Espainiako Bankuak erabakia<br />
hartu baino lehen baztertu<br />
genuen. Antolatzen ari zen<br />
moduan argi ikusi genuen ez<br />
zigula eraginkortasuna handitzen<br />
lagunduko, eta ez zigun ziurtatzen<br />
gaur egungo kaudimen<br />
eta likidezia mailari eustea.<br />
G Beste rural kutxekin aliantza<br />
izango da, ezinbestean?<br />
E Ez du zertan hala izan; aukera<br />
oro dago zabalik.<br />
G Kutxarekin bateratzeko aukera<br />
ere zabaldu zen, Ipar Kutxaren osagarria<br />
zelakoan. BBKren, Kutxaren<br />
eta Vitalen bateratzeak aukera hori<br />
behin betiko zapuztu du?<br />
E Ez dakigu nondik atera zen<br />
ideia hori; ez dugu ezta minutu<br />
erdi bat hitz egin Kutxarekin.<br />
Gainera, parte hartze instituzionala<br />
duten kutxekin zailagoa<br />
litzateke, gu erakunde pribatua<br />
gara eta.<br />
G Hori gainditzeko bidea aktiboak<br />
banku batera bideratzea litzateke.<br />
E Eredua hori litzateke, baina ez<br />
dugu inoiz esku artean izan.<br />
G Beste aukera bat bakarrik jarraitzea<br />
da. Duen neurri eta egiturarekin<br />
etorkizuna du Ipar Kutxak?<br />
E Sistema osoa egokitzen ari da,<br />
eta ezin gara irla bat izan. Abiapuntu<br />
ona dugu, baina merkatua<br />
ari da etorkizuna baldintzatzen,<br />
eta ez dakigu zer etorriko den.<br />
Sortu diren bateratze guztiek<br />
bankuen eta kutxen efizientzia<br />
hobetuko dute. Gu alor horretan<br />
asko dugu hobetzeko, eta, ez<br />
badugu ezer egiten, lehia askoz<br />
ere sakonagoa izango dugu.<br />
G Kreditu kooperatibek kudeaketa<br />
ona agerian utzi duzue. Europako<br />
azterketak nahiz Espainiako Bankuaren<br />
probak ondo gainditu dituzue.<br />
Horrek zeuen sinesgarritasuna<br />
handitu du?<br />
E Bertute bat dugu: kooperatiba<br />
gisa dugun jatorriko filosofiarekin<br />
jarraitu dugu. Geure lana<br />
bazkideen eta bezeroen dirua<br />
jasotzea da, eta zuhurtziarekin<br />
maileguan ematea. Horri esker,<br />
ez gara ur handietan sartu.<br />
G Ezberdinak izan arren, jende<br />
gehienak aurrezki kutxekin nahasten<br />
ditu kreditu kooperatibak. Zuen<br />
irudiari kalte egiten dio horrek?<br />
E Oso ezezagunak gara, eta<br />
kutxa izena hartzeak nahasmena<br />
handitzen du. Esaterako, euskal<br />
aurrezki kutxen bateratzean sartuko<br />
ote garen galdetzen digute<br />
sarritan, eta ez du zerikusirik<br />
gure ereduarekin. Geure finantza<br />
irmotasuna azaltzeaz gain, eredu<br />
kooperatiboaren onurak gehiago<br />
zabaltzea falta zaigu.<br />
G Orain dela bi urte, Espainiako<br />
finantza sistema kontinenteko<br />
onena zela esaten zen. Orain, ezinbestekoa<br />
da azkar moldatzea<br />
Finantzak23<br />
Espainiako Bankuak hala nahi duelako?<br />
E Merkatuek Espainia markarekin<br />
zerikusia duen ororekin ikuspuntu<br />
ezkorra dute. Likidezia eskasagoa<br />
izango da; ordaintzen diren<br />
tasak handiagoak, eta horrek<br />
enpresei eta familiei ematen zaizkien<br />
maileguak gutxituko ditu.<br />
Finantzaketa hori normalizatzea<br />
nahi badugu, ezinbestekoa da<br />
merkatuen ikuspuntua aldatzea.<br />
«Kutxarekin bat<br />
egingo genueneko<br />
ideia ez dakit non<br />
sortu zen; ez dugu<br />
inoiz aztertu»<br />
«Txikizkako<br />
finantzak dira geure<br />
lana; zuhurtziaz<br />
aritu gara: ez gara<br />
abenturetan sartu»<br />
G Kreditu kooperatiben kasuan ere<br />
horren premiazkoa da?<br />
E Bankuetatik eta aurrezki kutxetatik<br />
izango dugun lehia biziak<br />
mugitzera behartzen gaitu.<br />
Kreditu kooperatibak eta rural<br />
kutxak oso gutxi integratu gara,<br />
eta, Europako beste toki askotan<br />
—Frantziako Credit Agricole,<br />
esaterako—, eredu oso garatuak<br />
daude. Halako prozesuak oparoaldian<br />
egin behar ziren, baina<br />
gauzak ondo daudenean inork ez<br />
du aldatu nahi izaten.<br />
G Rural Kutxa taldeak egin ahal<br />
zuen integrazio hori?<br />
E Baliteke, baina gaur egun egoera<br />
oso nahasia da. Ez dago garbi<br />
rural kutxak norantz mugituko<br />
diren, hainbat proiektu ari dira<br />
egiten, eta ziurgabetasun handia<br />
dago. Bateratzeak hasi dira esparru<br />
geografiko zehatzetan, erakunde<br />
handiagoak sortzeko, baina,<br />
hortik aurrera, inork ez daki<br />
zer gertatuko den.<br />
G Aurkeztu dituzuen emaitzak ikusita,ongi<br />
ari zarete gainditzen krisiaren<br />
ekaitza. Zer du Ipar Kutxak beste<br />
erakundeek ez dutena?<br />
E Txikizkako finantzak —orain<br />
aldarrikatzen den hori— izan<br />
dira geure lana, gordailu eta mailegu<br />
zuhurrekin, eta ez gara abenturetan<br />
sartu. Meritu guztia ere<br />
ez da geurea. Geure esparruan<br />
langabezia txikiagoa da, eta baldintza<br />
ekonomiko hobeak ditugu,<br />
eta horrek geure emaitzei lagundu<br />
die.<br />
G Eraikuntzari lotutako arriskua da<br />
askoren buruhauste nagusia. Zein<br />
da Ipar Kutxaren egoera?<br />
E Eraikuntzaren pisua %15 inguru<br />
da, bankuen antzekoa eta<br />
aurrezki kutxen azpitik, nabarmen.<br />
Zalantzazko aktibo guztiak<br />
hartuta, arriskuen %6 baino gutxiago<br />
da; aurrezki kutxen batez<br />
bestekoa %10etik gora dago.
24 Hitz bitan<br />
Bakarrizketan<br />
Ezkutua galdu<br />
du Sarkozyk<br />
I. Aranburu<br />
1 Zer egin du orain Sarkozyk?<br />
2007an Frantziako Errepublikako<br />
presidente hautatu zutenean indarrean<br />
jarritako neurri sinboliko bati uko<br />
egin behar izan dio, bouclier fiscal edo<br />
zerga ezkutuari.<br />
2 Zer ikusia dute ezkutuek zergekin?<br />
Horrela deitzen da zergadunei<br />
beren irabazien %50etik gora zergetan<br />
pagatzeaz babesten zituelako.<br />
3 Aberatsentzako zerga? Horixe.<br />
Eta horregatik kendu du. Urtebete falta<br />
zaizkio hauteskundeetarako, eta<br />
horri eusteak nahiko urri dituen botoak<br />
eskastuko dizkiola uste zuelako<br />
eman du amore.<br />
4 Diru gehiago kutxentzat? Bai,<br />
800 milioi euro urtean.<br />
5 Oposizioa pozik egongo da,<br />
ezta? Bada, ez. Izan ere, konpentsatze<br />
aldera, Sarkozyk erabaki du ISF<br />
edo ondasun handien gaineko zerga<br />
jende gutxiagok pagatzea. Gaur egun,<br />
800.000 euroko ondasunetik gora<br />
dutenek ordaintzen dute, baina aurrerantzean<br />
1,3 milioitik gorakoek pagatuko<br />
dute: ondarearen %0,25 1,3<br />
eta hiru milioi artean dutenek, eta<br />
%0,5 hortik gorakoek. Lehen<br />
%1,8koa zen gehieneko tasa. Hori bai,<br />
baremoak aldatuko dituzte, zerga lehen<br />
eurotik kalkulatzeko.<br />
6 Zer ondorio izango du kutxetan?<br />
Kalkulatu dute 1.500 milioi gutxiago<br />
bilduko dituela Estatuak, besteak<br />
beste, 300.000 ordaintzaile gutxiago<br />
izango direlako. Baina Finantza Ministerioa<br />
ez da kexu, Sarkozyren asmoa<br />
ISF kentzea zelako, aberatsak Frantziatik<br />
urruntzen dituela argudiatuta.<br />
Sarkozyren UMPk, ordea, ohartarazi<br />
du ez duela etsi, eta krisia amaitzean<br />
saiatuko dela berriro ISF kentzen.<br />
7 Beste aldaketarik ba al da? Bai.<br />
Aurreko neurriekin Estatua dirua galtzen<br />
atera denez, 2012ko urtarriletik<br />
aurrea ondorengotza gehiago zergapetzea<br />
erabaki du, batez ere ondasun<br />
gehien dutenentzat. Ogasunari izkin<br />
egiteko erbesteratzen direnek zergak<br />
pagatzeko neurriak ere jarriko dituzte.<br />
IAN LANGSDON / EFE<br />
Fernandezek sarea prest du<br />
Titulutik haratago<br />
Iker Aranburu<br />
Gauzak garbi eta zehatz<br />
esateko gaitasuna eskertu<br />
behar zaio Mario Fernandezi.Hermetismorako<br />
joera izan ohi duen finantzen<br />
euskal mundu txikian zer egin<br />
nahi duen argi eta ozen esatea jarrera ausarta<br />
da, eta hala da neurri batean BBK-<br />
Kutxa-Vital hirukoak kutxen merkatuan<br />
arrantzan nahitaez jarraitu behar duela<br />
iragarri izana.<br />
Egia da une egokia dela arrantzarako,<br />
kutxen kostera zabal-zabalik dagoelako.<br />
Europaren begiradapean, Espainiako<br />
Bankuak jarritako baldintzak gogorrak<br />
betetzeko zailtasun franko dituzte hainbat<br />
taldek, eta beren burua merke saltzera<br />
behartuta izan daitezke horietako batzuk.<br />
Baina egia da ere BBK-k —bera delako<br />
kutxen inguruan egingo den edozein<br />
proiekturen buru— nahiko lan ere baduela<br />
bere platerean dagoenarekin. CajaSurren<br />
digestioa artean bukatu gabe duela,<br />
Kutxarekin eta Vital Kutxarekin bat egiteko<br />
prozesu konplikatuan buru-belarri<br />
sartuta dago. Irailerako nahi dute, baina<br />
aurretik zehaztu beharko dute zer geratzen<br />
den bankuaren esku, nola banatzen<br />
duten boterea, zer egiten duten hainbat<br />
industriatan dituzten akzioekin, non eta<br />
nola pagatuko dituzten zergak, zer egingo<br />
duten gizarte ekintzarekin... Gainera, azken<br />
unera arte ezin da erabat baztertu ustekabe<br />
batek dena hankaz gora jartzea.<br />
Xabier Iturberen aurpegia gogoraraztea<br />
besterik ez dago 2008an BBK-Kutxa fusioak<br />
porrot egin zenean... Beste kutxa ba-<br />
Asteko enpresak<br />
PC City<br />
Ordenagailua<br />
itzaliko du<br />
Dirua galtzen ari dela argudiatuta,<br />
Espainiako eta<br />
Hego Euskal Herriko merkatua<br />
uztea erabaki du PC City<br />
produktu informatiko eta<br />
elektronikoen saltoki kate<br />
britainiarrak. Horren ondorioz,<br />
itxi egingo ditu Barakaldon<br />
eta Iruñean dituen bi<br />
saltokiak; 47 langile ditu lehenak,<br />
eta 32 bigarrenak.<br />
Gasteizko Boulevard merkataritzagunean<br />
beste denda<br />
bat zuen, baina 2009an<br />
itxi zuen.<br />
tzuetan ahobatekotasunak ohikoak dira,<br />
baina tira, Euskal Herrian gaude, eta hemen,<br />
onerako eta txarrerako, hori eskatzerik<br />
ez dago.<br />
Fernandezek, gainera, arrain handi bat<br />
harrapatu nahi du sarean. BBK-Kutxa-<br />
Vitalek —izen berria jarriko al diote hirukoteari<br />
behingoz, kazetarioi gauzak<br />
errazteko besterik ez bada!— sortuko duten<br />
bankuak 75.616 milioi euroren aktiboak<br />
izango lituzke, eta 120.000 milioi eurora<br />
iritsi nahi du Fernandezek hiru urteko<br />
epean. Hori epe labur horretan egiteko<br />
modu bakarra erosketen bidez da. Zer eta<br />
zehazki noiz, ez dago hain garbi.<br />
Mediterraneoko arraina. Oraingoz<br />
salgai afitxa jarrita daukan bakarra Caja<br />
Mediterraneo da. Teorian, bikarbonato<br />
askorekin irentsi beharreko arraina. Batetik,<br />
fusiorako bidean diren hiru euskal<br />
kutxak bezain handia da —70.66 milioi<br />
euroko aktiboak ditu—; bestetik, etxegin-<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
tzaren espekulazioaren erdigunean izanik<br />
—Alacanten eta inguruko probintzietan—<br />
, armairu barruan, alfonbra azpian<br />
eta margolanen atzean ustekabe txarrak<br />
ezkuta ditzakelako. Hirukotea balizko<br />
erosleen artean dago —kontuak begiratzen<br />
ari da—, baina ez dago CAM osorik<br />
erosteko faboritoen artean.<br />
Hortaz, kutxen beste aukera bat da<br />
orain martxan dauden kapitalizazio operazio<br />
batzuk porrot egitea, eta horiei sarea<br />
botatzea. Balizko hautagaien artean<br />
daude orain partzialki nazionalizaturik<br />
geratuko diren hiru talde —Catalunya<br />
Caixa, Novacaixagalicia eta Unnim—, eta<br />
zerrenda horri gehituko zaizkien beste<br />
beste hiru —Banca Civica, Grupo BMN,<br />
eta Cajastur buru duen taldea—, baldin<br />
eta orain burtsan lortu nahi duten dirua<br />
heltzen ez bazaie. Gauzak horrela, teorian<br />
posible da Nafarroako Kutxa beste<br />
hiru euskal kutxekin bat egitea. Baina<br />
hori sinesteko fedea behar da.<br />
CajaSur erosi ondoren, aukera gehiagoren bila dabil Mario Fernandez. SALAS / EFE<br />
Nervacero<br />
Bost langiletik<br />
bat kalera<br />
Nervacerok Trapagan (Bizkaia)<br />
duen lantegian 80 behargin<br />
kaleratzeko eskaera<br />
egin du enpresako buruzagitzak,<br />
ELAk salatu duenez.<br />
Uneotan 420 langile ditu<br />
Nervacerok, eta enplegua<br />
erregulatzeko espedientea<br />
—bigarrena— indarrean du,<br />
ekainaren 30era arte. Nervacerok<br />
argudiatu duenez,<br />
krisia hasi zenetik, eraikuntzarako<br />
altzairuaren eskaera<br />
%40 gutxitu da, eta lan<br />
taldea egokitu behar du.<br />
Spotify<br />
Doan, baina<br />
denbora erdiz<br />
Maiatzetik aurrera, Spotifyren<br />
erabiltzaileek gehienez<br />
hamar orduz entzun ahal<br />
izango dute musika doan,<br />
oraingoaren erdia. Enpresak<br />
ukatu du erabiltzaileak ordainpeko<br />
sistemara pasarazi<br />
nahi dituela, baina horren<br />
beharra du negozioa errentagarria<br />
izan dadin. Musika<br />
mugarik gabe entzun dezaketen<br />
milioi bat bezero ordaintzaile<br />
ditu, baina beste<br />
bederatzi milioik ez dute<br />
ezer pagatzen.<br />
Unilever-P&G<br />
Garbigarrien<br />
kartela<br />
Arropak garbitzeko produktuetan<br />
prezioak adosteagatik<br />
isun bana jarri die Europako<br />
Batzordeak multinazional<br />
nagusiei: 211,2 milioi<br />
pagatu beharko ditu Procter<br />
& Gamblek (Ariel, Lenor)<br />
eta 1<strong>04</strong> milioi Unileverrek<br />
(Skip, Mimosin). 2002tik<br />
2005era iraun zuen kartel<br />
horretan parte hartu zuen<br />
Henkelek ere (Dixan, Wipp<br />
Express, Vernel), baina ez<br />
du isunik jaso iruzurra salatu<br />
zuelako.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
Adi datuari<br />
%1,3<br />
pKrisirik ez armagintzan.<br />
Suediako SIPRI institutuak<br />
emandako datuen arabera,<br />
gastu militarra 1,13 bilioi eurokoa<br />
izan zen iaz, aurreko urtean<br />
baino %1,3 handiagoa.<br />
Igoeraren zatirik handiena<br />
AEBei dagokie, hark egiten<br />
duelako gastu militarraren<br />
%43. Portzentualki, ordea,<br />
Hego Amerikan igo da gehien<br />
%5,8, hain zuzen ere. Europan<br />
%2,8 gutxitu da.<br />
5.600<br />
%9<br />
Aste honetan entzunak<br />
pZerga bilketa behera. Rover<br />
auziari esker iaz izandako diru<br />
sarrera gehigarriak aurtengo<br />
zerga bilketarenak desitxuratzen<br />
ari dira. Urteko lehen hiru<br />
hilabeteotan iaz baino %9,1<br />
gutxiago bildu dute Arabako,<br />
Bizkaiko eta Gipuzkoako ogasunek.<br />
Rover efektua kenduta,<br />
bilketa %1,5 baizik ez da<br />
igo; datu kezkagsarria, urte<br />
osorako %6ko handitzea espero<br />
baitzuten aldundiek.<br />
44<br />
pPobre gehiago. Elikagaien<br />
prezioa %36 handitu da azken<br />
urtean, eta horren ondorioz<br />
44 milioi lagun pobrezia<br />
gorrian erori dira iazko ekainaz<br />
geroztik. Munduko Bankuak<br />
ohartarazi du hurrengo hilabeteotan<br />
janaria beste %10<br />
garestitzen bada beste hamar<br />
milioi lagunek arazo larriak<br />
izango dituztela elikatzeko.<br />
Guztira, 1.200 milioi bizi<br />
dira pobrezia mailatik behera.<br />
pTelefonicaren mozketak. Iaz Espainiako enpresa batek inoizko irabazirik handienak izan arren<br />
—10.167 milioi euro—, Hego Euskal Herrian eta Espainian dituen bost langiletik bat kalera botatzeko<br />
asmoa azaldu du Telefonicak. Hegoaldean 1.700 langileren bueltan ditu telefono konpainiak<br />
eta, hortaz, ehunka batzuren lanpostuak arriskuan daude. 5.600 orotara, UGTk kalkulatu<br />
duenez. Irabaziak atzerriko inbertsioei esker handitzen dituela argudiatu du Telefonicak, baina<br />
ondoeza eragin dio Espainiako Gobernuari berari. Irudian, Cesar Alierta Telefonicako burua.<br />
«Euskal herritarra<br />
izanda, [opor fiskalen<br />
auzian] zorrotzago<br />
izatera behartuta nago»<br />
MANUEL ALMUNIA<br />
Europako Batzordeko Lehiarako komisarioa<br />
«Petrolioaren salneurria<br />
duela 40 urtekoarekin<br />
alderatuz gero, gaurko<br />
prezioa oso logikoa da»<br />
MASUD MIRKAZEMI<br />
Irango Petrolio ministroa<br />
«Euskadin jarraitzen<br />
dugu pentsatzen<br />
berrikuntza besteek<br />
egin behar dutela»<br />
GUILLERMO ULAZIA<br />
Innobasqueko presidentea<br />
Kaka eta<br />
ketchupa<br />
Asteari so<br />
Joseba Barandiaran<br />
Nire lagun<br />
Normyk dio norberak<br />
jan dezakeen<br />
kaka kopurua,<br />
gehitzen<br />
zaion ketchup kopuruaren araberakoa<br />
dela. Esaldiak, bistan da,<br />
badu egiatik.<br />
Zenbaitetan, ketchupa agortu<br />
egiten da eta kaka ugaldu. Enpresa<br />
batek porrot egiten duenean,<br />
erantzukizun mugatua sartzen<br />
da jokoan eta, ketchupa eta kaka<br />
hartzekodunen artean banatzen<br />
da, hartzekodunen arteko lehentasunen<br />
arabera: dagoen ketchupa<br />
dago, ezta euro bat gehiago<br />
ere.<br />
Porrot egiten dutenak estatuak<br />
direnean, aldiz, baten ketchupa<br />
bestearen kaka bihurtu<br />
ohi da eta, negoziaketen bidez,<br />
kontuak orekatzen saiatu beharra<br />
dago. Argentinak porrot egin<br />
zuenean (2001ean haren parlamentuak<br />
txaloz hartutako erabakia,)<br />
esaterako, atzerriko hartzekodunekin<br />
horrelako negoziazio<br />
bat izan zen. Zorraren zein portzentaje<br />
itzuliko den negoziatzen<br />
da (alegia, zein portzentaje ez den<br />
itzuliko), eta urliaren ketchupkaka<br />
proportzioa sandiaren<br />
kaka-ketchup proportzioaren<br />
osagarria da. Negoziaketotan estatuko<br />
gobernua present egon<br />
ohi da, pastela sortzen lagundu<br />
duen heinean.<br />
Egunotan, bestelako kasu ba-<br />
Islandiarrek<br />
arrazoi dute<br />
proportzio batean:<br />
ez dira erantzule<br />
(bakar); baina ezta<br />
erabat errugabe<br />
ere.<br />
Hitz bitan 25<br />
ten lekuko gara. Islandiako bankuen<br />
porrotak (eta ondorioz, estatuarenak),<br />
ketchup urriko pastela<br />
laga zien Erresuma Batuari<br />
eta Holandari. Eta 4.000 milioiren<br />
ekarpena egin zuten, euren herrikideek<br />
irentsi beharreko kaka<br />
pastel islandiarra murrizte aldera.<br />
Orain, ordea, Islandiari eskatzen<br />
dizkiote kontuak, pastel<br />
hura sortzen egindako «lanagatik».<br />
Gauza da Islandiako herritarrek<br />
ez dutela euren bankuek<br />
(eta ondoren estatuak) eragindako<br />
arazoen erantzukizunik sentitzen<br />
eta, hortaz, demokratikoki<br />
(bozketaz) ez dute inoren pastelik<br />
ordaindu nahi. Euren gobernuak,<br />
ordea, Islandiako bankuak<br />
gainbegiratzeko garaian egin<br />
zuen kale eta, nolabait, badaki<br />
ketchup pixkat eman beharko<br />
liekeela beste gobernuei, nazioartean<br />
sinesgarritasun minimoa<br />
mantentzeko. Baina herritarrek<br />
(300.000 doi, arabarrak beste), ez<br />
dute ketchup hori euren bizkar<br />
ematerik gura, eta ez dute euren<br />
etorkizuna hipotekatu gura, zer<br />
eta irlako bankariek eragin zuloaren<br />
estaltzeko. Bidezkoa al da?<br />
Demagun autobus gidari mozkor<br />
batek (Islandiako banka) bidaian<br />
garamatzala; autobusa (Islandiako<br />
ekonomia) ziztu bizian<br />
doa, hara eta hona (ketchup ugariz).<br />
Guk susmoa dugu gidariaren<br />
jardun arraroaz (noiznahi asteburu<br />
pasa Londresera joatea<br />
ahalbidetzen digu kasu), baina,<br />
tira, ez gara autobus gidari (bankari<br />
edo gainbegirale), eta, gainera,<br />
presa dugu (aberats izatea<br />
gustatzen zaigu, ohikoan arrantzale<br />
arrunt izandakook). Ketchupa<br />
goxoa da, eta kaka arrastorik<br />
ez dago; edo badago, ez dugu<br />
aipatu ere egin nahi, zer gerta<br />
ere.<br />
Bat-batean, baina, gidariak istripua<br />
eragiten du, mozkor-morkor<br />
eginda dagoela ikusten da,<br />
asegururik ez zuela, eta beste.<br />
Kalte latzak eragin ditu(gu) eta,<br />
geu autobusean gindoazenez,<br />
ketchup eske hasten zaizkigu.<br />
Argudiatu dezakegu ez genekiela<br />
ezer, gidabaimenik ez dugula, ez<br />
garela ohartu autobusaren abiadaz,<br />
eta abar. Errua gidariarena,<br />
poliziarena edo autobus egilearena<br />
izango dela. Ez eurena. Nolabait,<br />
hori da Islandiako herritarrek<br />
egiten dutena. Eta arrazoi<br />
dute proportzio batean; ez dira<br />
erantzule (bakar); baina ezta erabat<br />
errugabe ere: autobusean<br />
zihoazen eta ziztu bizi bizian. Ketchup<br />
soileko garaiak joan zaizkie;<br />
gehiengoak aitortu nahi edo<br />
ez. Orain, negoziazioa.
26 Estatu Batuak<br />
Erreserba Federalak, ekainean,<br />
altxor bonuak erosteari<br />
utziko dio, eta zor<br />
merkatuetan lehen<br />
tentsioak nabaritu<br />
dira. Austeritate<br />
neurriak lehia<br />
politikoaren<br />
erdian jarri dira.<br />
Joxerra Senar<br />
Adi. Krisiaren<br />
epizentroan,<br />
Ameriketako Estatu<br />
Batuetan,<br />
berriro ere mugimendu<br />
tektonikoak nabari dira.<br />
Aurreko asteko ostiralean, azken<br />
orduan, Alderdi Demokratak<br />
amore eman zuen, eta zerga urte<br />
honetako aurrekontuen gaineko<br />
akordioa erdietsi zuen Alderdi<br />
Errepublikanoarekin: 38.000 milioi<br />
dolarreko gastu murrizketa.<br />
Amore emate horri esker, funtsezkoak<br />
ez diren zerbitzu publikoak<br />
lanean jarraitu ahal izatea lortu<br />
zuen gobernu federalak, baina<br />
Barack Obama presidentearen<br />
895,6<br />
Txina<br />
100,6<br />
Nork<br />
erosten du<br />
zorra?<br />
Erreserba Federala<br />
Magia<br />
amaitzen<br />
denekoa<br />
Barack Obama Ameriketako Estatu Batuetako presidentea, joan den asteazkenean, hiriburuko George Washington unibertsitatean emandako hitzaldian. MARK WILSON / EFE<br />
Suitza<br />
210,4<br />
70<br />
3 0<br />
Atzerriko inbertsiogileak<br />
50<br />
?<br />
70<br />
AEBetan kanpo zorraren jabeak (Mila milioi dolarretan, 2010)<br />
Petrolio esportatzaileak<br />
Atzerriko inbertsiogileak<br />
146,3<br />
ITURRIA: ERRESERBA FEDERALA, PIMCO<br />
134,7<br />
Kanada<br />
Karibeko zerga paradisuak<br />
3 0<br />
Atzerriko inbertsiogileak<br />
Erreserba<br />
Federala<br />
10<br />
Nork<br />
erosiko du<br />
zorra?<br />
AEBetako inbertsiogileak<br />
4 0<br />
Nork<br />
erosten zuen<br />
zorra?<br />
Besteak 1.223,6<br />
BETEA<br />
877,2<br />
Japonia<br />
Egun<br />
indarrean<br />
den zorra<br />
Billioi dolarretan<br />
HUTSA<br />
11,8<br />
PUBLIKOA<br />
38,7<br />
PRIBATUA<br />
0<br />
50,1<br />
14,7<br />
Brasil<br />
INFOGRAFIA: J. APEZTEGIA<br />
Hong Kong<br />
184,4<br />
138,9<br />
Errusia<br />
Erresuma Batua<br />
122,5<br />
311,4<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
ahulezia politikoa agerian geratu<br />
zen. Agintaldiaren erdia gainditu<br />
duenean, hurrengo bozetara aurkezteko<br />
asmoa iragarri du, baina<br />
hasierako lilura desagertua dago<br />
dagoeneko.<br />
Arazoa ez da, ordea, Obamaren<br />
lilura itzali ote den. Arazoa da AE-<br />
Betako finantza publikoak desorekatuta<br />
daudela. Gaur egun,<br />
aurrekontu federalaren defizita<br />
1.293 milioi dolarrekoa da,<br />
barne produktu gordinaren<br />
%8,8. Administrazio federalaren<br />
zein estatu eta udalen<br />
zorra aintzat hartuta, berriz,<br />
zor publiko osoa barne<br />
produktu gordinaren%80<br />
adinakoa da. Horiek alor<br />
publikoaren datuak dira,<br />
zor pribatua ekonomiaren<br />
tamaina baino 2,6 bider handiagoa<br />
baita. Hori guztia George<br />
W. Bushek Obamari<br />
utzitako herentzia politikoa<br />
eta ekonomikoa da.<br />
Mundu ekonomikoak, ordea,<br />
ez du iraganaz ulertzen; bai, ordea,<br />
orainaz eta etorkizunaz. Eta<br />
aurreikuspenak beltzak dira. Nazioarteko<br />
Diru Funtsak belarritik<br />
tira egin dio asteon, eta ohartarazi<br />
du Estatu Batuek zorra egonkortzeko<br />
«estrategia sinesgarririk»<br />
ez dutela. Orain arte, bankuen<br />
gehiegikeriei aurre egin eta<br />
ekonomia suspertzeko ahalegi-
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
nek izan dute lehentasuna. Estrategia<br />
horren zutabe nagusietako<br />
bat Fed Erreserba Federalaren<br />
magia izan da.<br />
2009ko martxotik iazko ekainera,<br />
bere diru politika oldarkorraren<br />
bitartez, bankuen zor toxikoa<br />
zein AEBetako altxor bonuak erosi<br />
zituen Fedek, 2,1 bilioi dolar<br />
guztira. Arintze kuantitatibo<br />
Aberatsenei zergak<br />
murriztea eta Medicare<br />
pribatizatzea proposatu<br />
dute errepublikanoek<br />
Zorraren gaineko muga<br />
ez handitzeak «ondorio<br />
apokaliptikoak» izango<br />
dituela dio Etxe Zuriak<br />
(edo QE quantitative easing) deritzon<br />
neurri horren bitartez, faktikoki,<br />
dirua sortzen ari zen. Iazko<br />
azaroan, berriro 600.000 milioi dolar<br />
adina zor publiko erosiko zuela<br />
iragarri zuen. Bigarren magia<br />
ukitua komunikabideek QE2 formularekin<br />
laburtu dute. Haatik,<br />
ekainean amaituko da, eta orduan,<br />
zer gertatuko da?<br />
Lehen mugimendu tektonikoak<br />
zor merkatuetan nabaritu dira.<br />
Pimcok, munduko bonu inbertitzaile<br />
handienak, martxoan ira-<br />
garri zuen ez duela egun zentimo<br />
bat bera ere inbertituko epe luzeko<br />
altxor tituluetan. Iazko ekainetik<br />
174.000 milioi dolar saldu ditu.<br />
Egun, zor merkatuetan AEBetako<br />
bonuen %30 atzerriko herrialdeek<br />
erosten dituzte, Txinak eta<br />
Japoniak batik bat, eta beste %70,<br />
Erreserba Federalak. Zer gertatuko<br />
da Fedek diru hori erosteari uzten<br />
dionean? Hori da zalantza nagusia.<br />
Pimcok ez du iragartzen<br />
hondamendirik. Inbertitzaileek<br />
zorra erosten jarraituko dutela<br />
uste du, baina interes tasa handiagoan.<br />
Europako hainbat herrialdek<br />
jasan duten gurpil zoroan sar daiteke<br />
herrialdea. Ia ziurrenik, presio<br />
hori ez da iritsiko Irlanda, Grezia<br />
edo Portugalen mailara, baina<br />
kontuan hartu behar da AEBen<br />
zorraren tamaina. Obamak, kasu,<br />
iragarri du zorra handitzen jarraituz<br />
gero hamarkada amaieran interes<br />
tasetan soilik «ia bilioi bat<br />
dolar» ordaindu beharko dituztela.<br />
NDFk, berriz, ohartarazi dio<br />
zorra handitzeak «ondorio nabarmenak»<br />
dituela AEBentzat zein<br />
«munduko gainontzeko herrialdeentzat»<br />
ere.<br />
Hala, Europan bezala, austeritatearen<br />
aldeko haizeak AEBetara<br />
ere iritsi dira. 2012ko hauteskunde<br />
kanpainara bitartean, finantza<br />
publikoak onbideratzea<br />
bataila politikoaren erdigunean<br />
jarri da. Errepublikanoek zein demokratek,<br />
azkenik, beren kartak<br />
erakutsi dituzte.<br />
Errepublikanoen plana<br />
Defizitak ez zuela inporta hamarkada<br />
batez aldarrikatu ostean,<br />
defizita errotik murrizteko proposamen<br />
bat aurkeztu zuten aurreko<br />
astean errepublikanoek: Prosperitaterako<br />
bidea izeneko plan<br />
fiskala. Kongresuko Aurrekontu<br />
Batzordeko presidente Paul Ryan<br />
da sustatzailea —presidentegai<br />
izateko lasterketan sartuko dela<br />
ematen du—. Haren iritziz, Obamaren<br />
gaitasunik ezak «praxi politikoaren<br />
historiaren atal ezin<br />
txarragoen artean» jartzen du.<br />
Ironiaz, baina, zorra murrizteko<br />
errepublikanoen errezeta nagusiak<br />
gastu murrizketa itzelak<br />
dira… eta zergak jaistea. Besteak<br />
beste, enpresei eta errenta handiko<br />
herritarrei zergak jaistea proposatzen<br />
du Ryanek, aberatsenen<br />
zerga presioa 1931ko mailan utzita.<br />
Zerga Politikako Zentroak kalkulatu<br />
du zerga murrizketok 2,9<br />
bilioi dolarreko kostua izango dutela.<br />
Sakrifizioak, ondorioz, klase<br />
apalenek eta ertainek egitea nahi<br />
dute. Medicaid errenta txikiko herritarrentzako<br />
programa publikoan<br />
700.000 milioi dolarren murrizketak<br />
egitea eta Medicare 65<br />
urtetik gorakoentzako osasun<br />
programa publikoa pribatizatzea<br />
proposatzen dute —gobernuaren<br />
ekarpenak 6.097 dolarretan izoztuz<br />
eta gainontzeko kostua onuradunen<br />
gain utziz—.<br />
CEPR Azterketa Politiko eta<br />
Ekonomikorako Zentroak ondorioztatu<br />
du, batetik, hamarkada<br />
batzuen buruan «65 urtetik gorako<br />
herritar gehienek» ezingo lioketela<br />
ordainketari aurre egin;<br />
hots, osasun zerbitzurik gabe gera<br />
daitezke; bestetik, aseguru<br />
etxeek eta osasun hornitzaileek<br />
aterako diote etekina planari.<br />
Obamaren erantzuna<br />
Plan hori ikusita, Obamaren<br />
erantzuna aste honetan etorri da.<br />
Asteazkenean, George Washington<br />
unibertsitatean, hamabi urtetan<br />
lau bilioi dolar aurrezteko proposamena<br />
aurkeztu zuen. Lehenik<br />
eta behin, esanguratsua bada<br />
defizita murriztea ezinbesteko<br />
ikusten duela: «Defizita ez ukitzea<br />
ez da aukera bat. Gure zorra<br />
hainbeste handitu da, non gure<br />
ekonomiari kalte egin diezaiokeen,<br />
ez badugu orain gure etxeko finantzak<br />
txukuntzeko lana hasten».<br />
Era berean, irmo salatu du<br />
errepublikanoen egitasmoak 50<br />
milioi herritar osasun planik gabe<br />
uztera kondenatzen dituela.<br />
Haren murrizketak «orekatuagoak»<br />
lirateke. Defentsan 400.000<br />
milioi euroko murrizketa egitea<br />
proposatzen du; Medicaid eta Medicarren<br />
kasuetan, gastua «modu<br />
malguagoan» murriztea nahi du,<br />
baina eredua pribatizatu gabe.<br />
Gainera, Obamak urtean 250.000<br />
eurotik gora irabazten dutenei<br />
Bushek ezarritako zerga murrizketak<br />
amaitzea proposatzen du<br />
(2012ra arte luzatzea hitzartu<br />
zuen 2009an errepublikanoekin).<br />
Oraingoz errepublikanoek hartu<br />
dute abantaila, batetik Obamak<br />
defizita murriztu beharra<br />
barneratu duelako eta bestetik<br />
aurtengo aurrekontuetan 38.000<br />
milioi gastua onartu duelako. Baina<br />
hauteskundetaraino urte eta<br />
erdiko bide luzea geratzen zaie,<br />
eta bitartean hamaika gauza gerta<br />
liteke.<br />
Hurrengo atala maiatzean etorriko<br />
da. Kongresuan, gehienez<br />
14,6 bilioi dolarreko zorra egiteko<br />
muga gainditzea aztertuko dute.<br />
Errepublikanoek, gehiengoa izaki,<br />
Obamari presio handiagoa<br />
egin eta euren planak inposatzeko<br />
baliatu nahi dute aukera. Etxe<br />
Zuriak jada ohartarazi du ez bada<br />
aurrera ateratzen zorraren ordainketa<br />
etengo duela eta «ondorio<br />
apokaliptikoak» izango dituela.<br />
Errepublikanoak ondorio horien<br />
jakitun dira, eta 50 urteren<br />
buruan muga hori 74 aldiz igo dela<br />
jakinda, nekez beteko dute mehatxua,<br />
kontrako botoak arerio politikoaz<br />
gain herrialdea bera eramango<br />
lukeelako aurretik. Mehatxua<br />
proposatze hutsak erakusten<br />
du noraino iristen den Etxe<br />
Zurira iristeko grina. Hala ere, askoz<br />
gehiago dago jokoan. Izan ere,<br />
Feden magia bukatzear den honetan,<br />
AEBetako zor tituluak erloju<br />
bonba bihur daitezke.<br />
Joxerra Senar<br />
CEPR Azterketa Politiko eta Ekonomikorako<br />
Zentroaren ikerketa<br />
baten arabera, errepublikanoen<br />
plana aurrera ateraz gero, 65 urtetik<br />
gorako herritar gehienak osasun<br />
zerbitzua ordaindu ezinda gera<br />
daitezke. Mark Weisbrot CEPRko<br />
zuzendariordeak gogor kritikatu<br />
du plan hori, baina Obamak<br />
berak defizita murriztu nahi izatea<br />
okerra dela dio.<br />
G Martxoan Pimco funtseko buruzagi<br />
BIll Grossek iragarri zuen AEBetako<br />
altxor bonuen interes tasak igotzera<br />
doazela. Estatu Batuak sar al<br />
daitezke zorraren gurpil zoroan, Europako<br />
herrialde batzuei gertatu<br />
zaien modu berean?<br />
E Ez, Estatu Batuak ez dira eroriko<br />
zorraren gurpil zoroan, inflazioa<br />
nahikoa apal dagoelako eta<br />
ekonomia suspertu bitartean behar<br />
adina arintze kuantitatibo<br />
egin dezakeelako. Banku zentralak<br />
zorra erosten duenean, ez dio<br />
zorraren edo interesen zama gobernuari<br />
igortzen. Eta, jakina, ordainketen<br />
balantzean —hots, herrialde<br />
baten eta bestearen artean<br />
egiten diren diru harremanak—<br />
ez da ondoriorik izango, dolarra<br />
baita munduko diru erreserba nagusia.<br />
Ondorioz, Estatu Batuak<br />
Grezia bihurtzeko beldurrok zentzugabeak<br />
dira.<br />
G Lehia politikoaren hurrengo bataila<br />
zorraren mugaren inguruko botoa<br />
izango da.Etxe Zuriak ohartarazi<br />
du zorraren muga handituko ez balitz<br />
«ondorio apokaliptikoak» lituzkeela.<br />
Uste duzu Obamari presio<br />
handiagoa egiteko erabiliko dutela<br />
gaia errepublikanoek? AEBek zorra<br />
eteteko aukerarik badago?<br />
E Ez. Praktikoki zorra eteteko, ez<br />
dago inongo aukerarik. Alderdiek<br />
zorraren muga igoko dute,<br />
beti bezala.<br />
G Zure iritziz, austeritate neurriak<br />
okerrak al dira, ala, Obamak dioen<br />
moduan, «ezer ez egitea ez da aukera<br />
bat»?<br />
E Bai, okerra da. Susperraldia<br />
ahuldu egingo du eta jende ugariri<br />
kalte handia egingo dio, beharrezkoak<br />
diren gastuak kendu<br />
egingo direlako, hala nola hezkuntzan<br />
edo ingurumenean.<br />
G Errepublikanoek euren kartak<br />
mahai gainean jarri dituzte. Paul<br />
EStatu Batuak 27<br />
Mark Weisbrot ·<br />
CEPRko zuzendariordea<br />
«Estatu Batuak<br />
Grezia bihurtzeko<br />
beldurrak ez du<br />
zentzurik»<br />
Ryanek bultzatutako plan fiskalak<br />
gastu murrizketa handiak proposatu<br />
ditu, bereziki Medicare eta Medicaid<br />
osasun programetan (65 urtetik<br />
gorakoentzako eta errenta txikiko<br />
herritarrentzako planak). Zer ondorio<br />
izango lituzke proposamenak<br />
aurrera ateraz gero?<br />
E Ryanen proposamenaren ondorio<br />
nagusia da errentaren berbanaketa<br />
egiterakoan beste behin<br />
modu nabarmenean herrialdeko<br />
aberatsenen alde jokatzen duela,<br />
pobreentzako eta zaharrentzako<br />
osasun sistema kaskartuz. Ondoriook<br />
Kongresuko Aurrekontu<br />
Bulegoak atera ditu —erakunde<br />
inpartziala da—.<br />
G Asteazkenean,Obamak luzerako<br />
plan bat aurkeztu zuen, eta gastua-<br />
«Austeritate planak<br />
okerrak dira,<br />
susperraldia ahuldu<br />
eta jende askori kalte<br />
egiten dietelako»<br />
«Eskuinak<br />
kapitalizatu du<br />
politikoki haserrea,<br />
baina hori aldatu<br />
egin daiteke»<br />
ren murrizketak eta zerga igoerak<br />
proposatu ditu. Aintzat hartuta<br />
errepublikanoek gehiengoa dutela<br />
Senatuan zein Kongresuan, plan sinesgarria<br />
al da?<br />
E Ez. Arazoa nagusia da plan horrek<br />
onartu egiten duela defizita<br />
murriztu egin behar dela, eta, bitartean,<br />
25 milioi herritar, seitik<br />
bat alegia, langabezian daude,<br />
edo azpienplegatuta, edo lan<br />
mundutik kanporatuta. Horrek<br />
esan nahi du langabezia handiak<br />
denbora luzez iraungo duela.<br />
E Gizarte krisirik izateko arriskurik<br />
ba al dago?<br />
Estatu Batuetan bada sumin populista<br />
bat. Batez ere komunikabide<br />
handiei esker, eskuinak, Tea<br />
Partyk kasu, kapitalizatu du politikoki<br />
haserre hori. Baina hori aldatu<br />
egin daiteke. Edozein modutan,<br />
hurrengo hauteskunde zikloa<br />
oso ezegonkorra izango da.
28 Lan eskaintza publikoa<br />
Araba<br />
Administrari laguntzailea<br />
Zigoitian<br />
Deialdigilea: Zigoitiko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pBigarren hizkuntza eskakizuna<br />
izatea; 2009ko urtarrilaren 1eko<br />
derrigortasun datarekin.<br />
pEskola graduatu titulua izatea.<br />
Edukia: jendeari harrera egiteko<br />
administrari laguntzaile bat<br />
hartzeko deialdia egin du Zigoitiko<br />
Udalak. Aukeraketa lehiaketa<br />
oposizio bidez egingo da.<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita.<br />
Informazioa: Zigoitiko Udala.<br />
Bengolarra 1, Ondategi.<br />
01138 Zigoitia.<br />
Telefonoa: 945-46 40 41<br />
Faxa: 945-46 40 52<br />
Helbide elektronikoak:<br />
pazigoitia@ayto.alava.net<br />
pazigoitia.registrogeneral@ayt<br />
o.alava.net<br />
Webgunea:<br />
www.zigoitikoudala.com<br />
Iturria: 2010-09-01eko 99. AL-<br />
HAO, 10.072. orria ; 2010-12-<br />
31ko 148. ALHAO, 14.431. orria.<br />
Bizkaia<br />
Lau udaltzain Plentzian<br />
Deialdigilea: Plentziako Udala.<br />
Baldintzak:<br />
p18 urte beteta eta 35 urte bete<br />
gabe izatea.<br />
pGizonezkoek gutxienez 1,65<br />
metroko eta emakumezkoek<br />
gutxienez 1,60 metroko garaiera<br />
izatea.<br />
pEskola graduatu edo lanbide<br />
heziketako lehen maila edo haren<br />
pareko beste tituluren bat<br />
izatea.<br />
pB motako gidabaimena edo<br />
haren pareko besteren bat izatea<br />
edo eskaerak aurkezteko<br />
epea amaitzerako, eta lehentasunezko<br />
ibilgailuak gidatzeko<br />
baimena izatea (BTP) prestakuntza<br />
ikastaroa amaitzerako.<br />
pEuskarako hirugarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea.<br />
Edukia: lau udaltzain hartzeko<br />
deialdia egin du Plentziako<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa librea bidez egingo da.<br />
Informazioa: Plentziako Udala.<br />
Ontziola plaza, z/g. 48620<br />
Plentzia.<br />
Telefonoa: 94-6773210<br />
Faxa: 94-677 40 22<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita.<br />
Webguneak:<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />
406a067.pdf#page=83<br />
pwww.plentzia.org<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />
9877. orria.<br />
Euskaltegiko irakasle<br />
Basaurin<br />
Deialdigilea: Basauriko Udal<br />
Euskaltegia.<br />
Baldintzak:<br />
pIrakasle-ikasketak eginda izatea<br />
edo bestelako unibertsitateko<br />
diplomaturaren bat izatea,<br />
gutxienez. Halaber, HABEk euskaltegietako<br />
irakasle izateko<br />
1984an antolatutako probak<br />
gainditu zituztenak ere onartuko<br />
dituzte.<br />
pEuskarazko laugarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea edo oposizio<br />
prozesuan egiaztatzea.<br />
Edukia: irakasle bat hartzeko<br />
deialdia egin du Basauriko Udal<br />
Eukaltegiak, erretiro aurreratua<br />
hartuko duen irakasle baten lekua<br />
betetzeko. Pertsona horrek<br />
erretiroa hartzen duenean, mugagabeko<br />
kontratua egingo<br />
zaio haren ordezkoari. Kontratazioa<br />
errelebo-kontratua arautzen<br />
duen legediaren arabera<br />
egingo da. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa libre bidez egingo da.<br />
Informazioa: Basauriko Udal<br />
Euskaltegia Urbi, 33. 48970 Basauri.<br />
Telefonoa: 94-440 62 17<br />
Faxa: 94-426 17 33<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-26.<br />
Webguneak:<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />
401a064.pdf#page=69<br />
pwww.udaleuskaltegiak.net<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-01ko 64. BAO,<br />
9499. orria.<br />
Administrazio orokorreko<br />
bi teknikari Iurretan<br />
Deialdigilea: Iurretako Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pZuzenbidean, politikan, ekonomian<br />
edo enpresa zientzietan<br />
lizentziatua izatea, merkataritzako<br />
intendentea edo aktuarioa<br />
izatea indarrean den<br />
legediak baliokidetzat deklaratutako<br />
beste tituluren bat izatea.<br />
Atzerriko titulazioei dagokienez,<br />
bere homologazioa<br />
egiaztatzen duen agiria edukitzea<br />
beharrezkoa izango da.<br />
pEuskarako laugarren hizkuntza<br />
eskakizuna, derrigorrezkoa.<br />
Edukia: administrazio orokorreko<br />
bi teknikari hartzeko deialdia<br />
egin du Iurretako Udalak. Aukeraketa<br />
oposizio lehiaketa bidez<br />
egingo da.<br />
Informazioa: Iurretako Udala.<br />
Plaza Aita San Miguel, 4. 48215<br />
Iurreta.<br />
Telefonoa: 94-620 12 00<br />
Faxa: 94-681 55 98<br />
Helbide elektronikoa: erregistroa@iurreta.net<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita.<br />
Webguneak:<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />
406a067.pdf#page=107<br />
pwww.iurreta.net<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />
9901<br />
Erdi mailako ingurumen<br />
teknikaria Gernika-Lumon<br />
Deialdigilea: Gernika - Lumoko<br />
Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pIngeniari tekniko, unibertsitateko<br />
diplomadun edo arkitekto<br />
tekniko titulua, lanbide heziketako<br />
hirugarren mailako titulua<br />
edo haien pareko beste tituluren<br />
bat izate, edo eskabideak<br />
aurkezteko epea amaitu baino<br />
lehen haietakoren bat lortzeko<br />
moduan izatea.<br />
pEuskarako laugarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea, derrigortasun<br />
data beteta.<br />
Edukia: erdi mailako ingurumen<br />
teknikari bat hartzeko<br />
deialdia egin du Gernika-Lumoko<br />
Udalak. Aukeraketa txanda<br />
libreko oposizio lehiaketa bidez<br />
egingo da.<br />
Informazioa: Gernika - Lumoko<br />
Udala. Foru Plaza, 3. 48300<br />
Gernika-Lumo.<br />
Telefonoak: 94-6270200 / 94-<br />
6251164<br />
Faxak: 94-6257542 / 94-<br />
6255747<br />
Helbide elektronikoa: alkatetza@gernika-lumo.net<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratu eta hurrengo<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Webguneak:<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/2009/07/200<br />
90727a141.pdf#page=120<br />
pwww.gernika-lumo.net<br />
Iturria: 2009-07-27ko 141.BAO,<br />
120 orria.<br />
Berdintasunerako<br />
teknikaria Elorrion<br />
Deialdigilea: Elorrioko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pUnibertsitateko diplomatura<br />
tituluaren edo haren pareko<br />
beste tituluren baten jabe izatea,<br />
edo eskaerak aurezketeko<br />
epea bukatu baino lehen eskuratzeko<br />
eskubideak ordainduta<br />
izatea.<br />
pEmakume eta gizonen berdintasunean<br />
oinarritutako trebakuntza<br />
ikastaroa egina izatea;<br />
ikastaro horrek gutxienez 150<br />
ordukoa izan beharko du, eta<br />
erakunde ofizial batek (unibertsitatea<br />
edo herri administrazioa)<br />
egiaztatuta egon beharko<br />
du.<br />
pEmakume eta gizonen berdintasunerako<br />
teknikari moduan<br />
(herri<br />
administrazioan A1 edo A2 taldeak,<br />
eta enpresa pribatuan lehenengo<br />
edo bigarrengo kotizazio<br />
mailak), gutxienez bi urteko<br />
lan esperientzia izatea (lanaldi<br />
osoko<br />
enpleguak bakarrik hartuko dira<br />
kontuan) .<br />
pLanpostuari dagozkion bete-<br />
beharrak aurretik noizbait egin<br />
izatea. Eskatzaileak lan-bizitza<br />
egiaztagiria eta kontratua egin<br />
zion erakundearen egiaztagiria<br />
aurkeztu beharko du, esperientzia<br />
baduela frogatzeko. Lanpostuaren<br />
funtzioak zeintzuk ziren<br />
eta langileak betebehar horiei<br />
zenbateko dedikazioa<br />
eskaintzen zien zehaztu beharko<br />
dute egiaztagiri horiek.<br />
pEuskarako laugarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea, derrigorrezkoa.<br />
Edukia: emakume eta gizonen<br />
berdintasunerako teknikari bat<br />
hartzeko deialdia egin du Elorrioko<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa libre bidez egingo<br />
da.<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18.<br />
Informazioa: Elorrioko Udala.<br />
Gernikako ArbolaPlaza, 3.<br />
48230 Elorrio.<br />
Telefonoa: 94-658 27 12<br />
Faxa: 94-658 32 87<br />
Helbide elektronikoa: elorrio<br />
@elorrio.net<br />
Webguneak:<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/03/<strong>2011</strong>0<br />
307a<strong>04</strong>5.pdf#page=60<br />
pwww.elorrio.net<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-07ko 61. BAO,<br />
6562. orria.<br />
Giza baliabideetako burua<br />
Mungian<br />
Deialdigilea: Mungiako Udala<br />
Baldintzak:<br />
pZuzenbidean lizentziatua izatea.<br />
pKontuan hartuko dira euskaraz<br />
jakitea; administrazio publikoan,<br />
abokatu lanetan (lan arloan<br />
edo lan taldearen kudeaketan)<br />
eta enpresa pribatuan<br />
esperintzia izatea; eta lanpostuarekin<br />
zerikusia duen prestakuntza<br />
osagarria izatea.<br />
Edukia: giza baliabideetako<br />
buru gisa ariko den langile bat<br />
hartzeko deialdia egin du Mungiako<br />
Udalak. Lanpostura aldi<br />
baterako beteteko.<br />
Informazioa: Mungiako Udala.<br />
Trobika, 1. 48100 Mungia.<br />
Telefonoak: 94-674 15 16 / 94-<br />
674 12 16<br />
Faxa: 94-674 49 77<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18<br />
Webguneak:<br />
pwww.mungia.org<br />
pwww.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/<strong>04</strong>/<strong>2011</strong>0<br />
406a067.pdf#page=74<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-06ko 67. BAO,<br />
9868. orria.<br />
Hiru udaltzain Bermeon<br />
Deialdiagilea: Bermeoko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pBatxilergoa, lanbide heziketako<br />
bigarren maila edo haien pareko<br />
beste tituluren bat izatea.<br />
p18 urte beteta eta 35 urte bete<br />
gabe izatea.<br />
pGizonezkoek gutxienez 1,65<br />
metroko garaiera izatea eta<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
emakumezkoek gutxienez 1,60<br />
metrokoa.<br />
pEuskarako bigarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea.<br />
pKarrerako funtzionarioa izendatzeko<br />
datan, BTP motako gidabaimena<br />
edukitzea.<br />
Edukia: hiru udaltzain hartzeko<br />
deialdia egin du Bermeoko<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa bidez egingo da.<br />
Informazioa: Bermeoko Udala.<br />
Arana tar Sabin enparantza,<br />
z/g. 48370 Bermeo.<br />
Telefonoa: 94-617 91 00<br />
Faxa: 94-688 50 10<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita<br />
Webguneak:<br />
phttp://www.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/2010/<br />
08/20100825a163.pdf#page=<br />
23<br />
phttp://www.bermeo.org<br />
Iturria: 2010-08-25ko 163.<br />
BAO, 21191 orria.<br />
Garbiketako hiru peoi<br />
Bermeon<br />
Deialdigilea: Bermeoko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pEskolatze ziurtagiria edo haren<br />
pareko beste tituluren bat<br />
izatea.<br />
pEuskarako lehenengo hizkuntza<br />
eskakizuna.<br />
Edukia: garbiketa hiru peoi hartzeko<br />
deialdia egin du Bermeoko<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa bidez egingo da; bi<br />
lanpostu txanda askean eta<br />
beste ezinduentzako txandan.<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita.<br />
Informazioa: Bermeoko Udala.<br />
Arana tar Sabin Enparantza,<br />
z/g. 48370 Bermeo.<br />
Telefonoa: 94-617 91 00<br />
Faxa: 94-6885010<br />
Webgunea: www.bermeo.org<br />
Iturria: 2010-08-25ko 163.<br />
BAO, 21191 orria.<br />
Berdintasuneko<br />
erdi mailako teknikaria<br />
Santurtzin<br />
Deialdigilea: Santurtziko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pEuskarako hirugarren hizkuntza<br />
eskakizuna izatea, derrigorrezkoa.<br />
pTitulu hauetako edozeinen<br />
jabe izatea: ingeniari teknikoa,<br />
unibertsitateko diplomaduna,<br />
arkitekto teknikoa, hirugarren<br />
mailako lanbide heziketa edo<br />
haien pareko besteren bat.<br />
Edukia: berdintasuneko erdi<br />
mailako teknikari bat hartzeko<br />
deialdia egin du Santurtziko<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa bidez egingo dute.<br />
Epea: egutegiko hogei egun,<br />
EAOn argitaratzen den egunetik<br />
zenbatzen hasita<br />
Informazioa: Santurtziko Udala.<br />
Cristobal Murrieta etorbidea,
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
6. 48980 Santurtzi. Telefonoa: sika eskola. Merceditas, 6. pIII. Taldea, 255ko hastapeneko oposizio lehiaketa bidez egingo<br />
94-483 35 66<br />
Getxo.<br />
koefizientea.<br />
da. Ondoko betebeharrak izan-<br />
Webguneak:<br />
Iturria: BOE 38, 14/02/11an, pAntzinatasuna kontuan hargo ditu: hondakinen bilketaren<br />
phttp://www.bizkaia.net/le- 15659. orrian.<br />
tuko da.<br />
eta garraioaren eta birziklatzehendakaritza/Bao_bob/2010/<br />
Lan tokia: Bilgunea.<br />
ko plantaren zuzendaritza eta<br />
<strong>04</strong>/2010<strong>04</strong>27a077.pdf#page=<br />
92<br />
phttp://www.santurtzi.es Gipuzkoa<br />
Aurkezpenak: Motibapen gutuna<br />
eta CVa bidali hondoko<br />
helbidera:<br />
kontrol lanez arduratzea; mankomunitateko<br />
giza baliabideak<br />
eta baliabide materialak zuzen<br />
Iturria: 2010-<strong>04</strong>-27ko 77. BAO,<br />
Association Uda Leku elkartea. kudeatzen direla bermatzea;<br />
10632 orria.<br />
Lau administrari Basaurin<br />
Begiraleen lan poltsa<br />
Ordizian<br />
Malegarie karrika, 7, Jouandin<br />
etorbidea. 64 100 Baiona.<br />
Telefonoa: 0559-55 01 25.<br />
eta erakundeak ematen den<br />
zerbitzuaren maila behar bezalakoa<br />
dela ziurtatzea. Bere jar-<br />
Deialdigilea: Basauriko Udala. Deialdigilea: Hitzaro Euskara Iturria: Uda Leku elkartea. duna zerbitzuak eta erakunde-<br />
Baldintzak:<br />
Elkartea.<br />
ak dituzten premietara eta be-<br />
pBatxilergoko, bigarren mailako<br />
Lanbide Heziketako edo haien<br />
pareko beste tituluren bat iza-<br />
Baldintzak:<br />
pEz da ezer berezirik eskatzen.<br />
Edukia: Hitzaro Euskara Elkar- Nafarroa<br />
harretara egokitu beharko du<br />
aukeratuak.<br />
Informazioa: Nafarroako Erritea,<br />
edo hori egiteko eskubideteak aisialdiko urteko ekintzak<br />
beragoieneko Hiri Hondakin Soak<br />
ordainduak izatea.<br />
aurrera eraman ahal izateko,<br />
lidoen Mankomunitateak. Ba-<br />
pEuskarako bigarren edo hiru- begirale ugari behar izaten ditu Administrari laguntzailea kearen etorbidea, 21-1B. 31350<br />
garren hizkuntza eskakizuna ikasturtean zehar, eta aurten Cadreitan<br />
Azkoien.<br />
izatea.<br />
ere hasiak gara begiraleen datu Deialdigilea: Cadreitako Udala Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-30.<br />
pIT txartela izatea hurrego mo- basea eguneratzen eta osatzen. Baldintzak:<br />
Webgunea:<br />
duluetan: Microsoft Word Au- Begirale lan-poltsa horretako pEskola graduatua edo lanbide www.navarra.es/home_es/Acrreratua<br />
eta Microsoft Excel Au- kide izan nahi duenak elkartea- heziketako lehen graduko titutualidad/BON/Boletirreratua.rekin harremanetan jarri beharlua edo haen pareko beste titunes/<strong>2011</strong>/62/Anuncio-42/ Edukia: lau administrari hartzeko du, telefonoz edo posta elekluren bat izatea.<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-30ko 62. NAO<br />
ko deialdia egin du Basauriko<br />
Udalak. Aukeraketa oposizio<br />
lehiaketa libre bidez egingo da.<br />
Informazioa: Basauriko Udala.<br />
tronikoz.<br />
Informazioa: Hitzaro Euskara<br />
Elkartea. Egutera bidea, 5.<br />
20240 Ordizia.<br />
Edukia: administrari laguntzaile<br />
bat hartzeko deialdia egin du<br />
Cadreitako Udalak.<br />
Informazioa: Cadreitako Uda-<br />
133 lanpostu<br />
Administrazioan eta<br />
erakunde autonomoetan<br />
Kareaga Goikoa,52.<br />
Telefonoa: 943-16 23 66 la. Espainia Plaza z/g. 31515 Ca- Deialdigilea: Nafarroako Go-<br />
48970 Basauri.<br />
Helbide elektronikoa: hitzadreita.bernua. Telefonoa: 94-487 13 00 ro@gmail.com.<br />
Telefonoa: 948-83 60 11<br />
Baldintzak:<br />
Faxa: 94-487 13 35<br />
Webgunea:<br />
Epea: <strong>2011</strong>-05-02.<br />
pEskolatze agiria edo haren pa-<br />
Helbide elektronikoa:<br />
www.blogak.com/hitzaro Webgunea:<br />
reko beste tituluren bat izatea,<br />
alcaldia@basauri.net<br />
Iturria: Hitzaro Euskara Elkarwww.navarra.es/home_es/Ac- edo eskaerak aurkezteko epea<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-26.<br />
tea.tualidad/BON/Boleti<br />
bukatzen den egunean titulu<br />
Webgunea:<br />
nes/<strong>2011</strong>/64/Anuncio-14/ hori eskuratzeko moduan egohttp://www.bizkaia.net/lehendakaritza/Bao_bob/<strong>2011</strong>/03/2<br />
0110315a051.pdf#page=64 Lapurdi<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-01eko 64. NAO.<br />
Kudeatzailea Azkoienen<br />
tea.<br />
pB motako ibilgailuak gidatzeko<br />
baimena izatea. Ez da lan-<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. BAO,<br />
Deialdigilea: Nafarroako Erripostu guztiei eragiten dien be-<br />
7484 orria.<br />
Musika irakasleak Getxon<br />
Animatzailea Baionan<br />
Deialdigilea: Uda Leku elkarberagoieneko<br />
Hiri Hondakin Solidoen<br />
Mankomunitatea.<br />
Baldintzak:<br />
tebeharra; baina, hainbat lanpostutarako<br />
ezinbesteko<br />
baldintza izango da.<br />
Deialdigilea: Getxoko Andres tea.<br />
pGutxienez, unibertsitateko di- Edukia: 133 lanpostu betetzeko<br />
Isasi musika eskola.<br />
Baldintzak:<br />
plomadun titulua edo haren pa- deialdia egin du Nafarroako Ad-<br />
Baldintzak:<br />
pEuskaraduna izatea.<br />
reko besteko tituluren bat izaministrazioak. Foru Administra-<br />
pEuskarako bigarren hizkuntza pBAFA tituluduna izatea. tea.zioan<br />
bertan eta haren mende-<br />
eskakizuna izatea, ezinbeste- pEsperientzia izatea kontuan Edukia: kudeatzaile bat hartzeko erakunde autnomoetan<br />
koa.<br />
hartuko da.<br />
ko deialdia egin du Nafarroako dauden hutsuneak beteko di-<br />
Edukia: musika irakasleak har- Ordutegia:<br />
Erriberagoieneko hiri hondakin tuzte hautatuek, eta litekeena<br />
tzeko deialdia egin du Getxoko p1.230 ordu urtean lehenengo solidoen mankomunitateak, da azkenean 133 lagun baino<br />
Andres Isasi musika eskolak. fase batean.<br />
Azkoienen aritzeko. Aukeraketa gehiago hartzea ere. Aukerake-<br />
Aukeraketa oposizio lehiaketa pOporrak moldagarriak.<br />
libre bidez egingo da eta hauta- pAktibitate apaleko asteetako<br />
tuei kontratu finkoa egingo die- ordutegia : 7 ordu asteartez, 10,5<br />
te.<br />
asteazkenez eta 3 ostegunez.<br />
Epea: egutegiko hogei egun, pLan postua osatzeko aukera.<br />
EAOn argitaratzen den egunetik Lan kontratu mota:<br />
zenbatzen hasita.<br />
pMugagabeko lan kontratua.<br />
Informazioa: Andres Isasi mu- pAnimazio arloko lan ituna.<br />
Lan eskaintza publikoa 29<br />
ta oposizio lehiaketa bidez egingo<br />
da, eta aukeratuei E mailako<br />
funtzionario kontratua egingo<br />
diete.<br />
Informazioa: Nafarroako Gobernuko<br />
Erregistro Orokorra.<br />
Karlos III.aren etorbidea, 2.<br />
31002 Iruñea.<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-18.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_eu/Act<br />
ualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/54/Anuncio-5/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-18ko 54. NAO<br />
Zortzi unibertsitate<br />
tituludun Administrazio<br />
Publikoaren Institutuan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Administrazio<br />
Publikoaren Institutua.<br />
Baldintzak:<br />
pLehenengo talderako: zuzenbideko<br />
lizentziatura izatea.<br />
pBigarren talderako: filologiaren<br />
bateko, hizkuntzalaritzako<br />
edo itzulpengintza eta interpretaritzako<br />
lizentziatura izatea eta<br />
ingleseko C1 jakite maila izatea.<br />
Ingles filologiako lizentziatura<br />
dutenei ez zaie bigarren baldintza<br />
hori betetzea eskatuko.<br />
pHirugarren talderako: psikologiako<br />
lizentziatura izatea.<br />
pLaugarren talderako: pedagogiako<br />
lizentziatura izatea.<br />
pBosgarren eta seigarren taldeetarako:<br />
lizentziadunak, ingeniariak<br />
edo arkitektoak izatea.<br />
Edukia: zortzi unibertsitate tituludun<br />
hartzeko deialdia egin du<br />
Nafarroako Administrazio Publikoaren<br />
Institutuak: zuzenbideko<br />
lizentziadun bat; filologiaren<br />
bateko, hizkuntzalaritzako<br />
edo itzulpengintza eta interpretazioko<br />
lizentziadun bat; psikologiako<br />
lizentziadun bat; pedagogiako<br />
bi lizentziadun; eta<br />
beste hiru lizentziadun, ingeniari<br />
edo arkitekto. Aukeratuei<br />
praktiketako lan kontratua<br />
egingo diete.<br />
Informazioa: Erregistro Orokorra.<br />
Nafarroako Gobernua Karlos<br />
III.aren etorbidea, 2. 31002
30 Lan eskaintza publikoa<br />
Iruñea.<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-17.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/54/Anuncio-3/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-18ko 54. NAO.<br />
Zerbitzu anitzeko<br />
bost langile Burlatan<br />
Deialdigilea: Burlatako Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pEskola graduatu titulua, lanbide<br />
heziketako lehen mailako titulua<br />
edo haien pareko beste tituluren<br />
baten jabe izatea.<br />
pB motako gidabaimena izatea.<br />
pEuskarako jakitea derrigorrezkoa<br />
den lanpostuetarako, bigarren<br />
hizkuntza eskakizuna izatea<br />
(B2 maila).<br />
Edukia: udal kirol patronaturako<br />
zerbitzu anitzeko bost langile<br />
hartzeko deialdia egin du Burlatako<br />
Udalak. Bi lanpostu txanda<br />
irekiko deialdian beteko dira,<br />
beste bi igoera txandako deialdian<br />
eta azkena txanda murriztukoan.<br />
Azken horretan, %33ko<br />
edo hortik gorako ezgaitasuna<br />
duten pertsonek bakarrik izena<br />
eman dezakete.<br />
Informazioa: Burlatako Kirol<br />
Patronatua. Soto kalea z/g.<br />
31600 Burlata.<br />
Telefonoa: 948-130260<br />
Helbide elektronikoa: deportes@burlada.es<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-21.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_eu/Act<br />
ualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/55/Anuncio-12/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-21eko 55. Nafarroako<br />
Aldizkari Ofiziala.<br />
O.L. teknikaria<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa.<br />
Baldintzak:<br />
pLizentziaduna, arkitektoa edo<br />
ingeniaria izatea, haien pareko<br />
beste tituluren baten jabe izatea,<br />
edo, bestela, eskabideak<br />
aurkezteko epea bukatzen den<br />
egunean, titulua erdiesteko moduan<br />
egotea.<br />
Edukia: O. L. teknikari bat hartzeko<br />
deialdia egin du Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoak. Antolamendu<br />
eta kalitate unitateari<br />
atxikitako lanpostua da.<br />
Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa. Erregistro<br />
Orokorra. Soforak eraikina.<br />
Arrosadiko Campusa. 31006<br />
Iruñea.<br />
Epea: <strong>2011</strong>-<strong>04</strong>-20.<br />
Webguneak:<br />
pwww.navarra.es/home_es/A<br />
ctualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/27/Anuncio-4/<br />
pwww.boe.es/boe/dias/<strong>2011</strong>/<br />
03/21/pdfs/BOEA-<strong>2011</strong>-<br />
5138.pdf<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-02-09ko 27. Nafarroako<br />
Aldizkari Ofiziala ; <strong>2011</strong>-<br />
03-21ko 68. EAO, 30.025 orria.<br />
Komunikazio teknikaria<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa.<br />
Baldintzak:<br />
pInformazio Zientzietan lizentziatura<br />
edo haren pareko beste<br />
tituluren bat izatea.<br />
Edukia: bi komunikazio teknikari<br />
bat hartzeko deialdia egin<br />
du Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoak. Lanpostuetako bat<br />
txanda irekian beteko da, eta<br />
bestea, igoera txandan.<br />
Informazioa: Erregistro Orokorra.<br />
Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa Soforak eraikina. Arrosadiko<br />
campusa.<br />
31006 Iruñea.<br />
Epea: egutegiko hogeita hamar<br />
egun, EAOn argitaratzen den<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/51/Anuncio-3/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoa.<br />
Informatika zerbitzuen<br />
kudeatzailea Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa.<br />
Baldintzak:<br />
pDiplomaduna izatea.<br />
Edukia: informatika zerbitzuetako<br />
kudeatzailea hartzeko<br />
deialdia egin du Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoak. Aukeraketa<br />
oposizio lehiaketa bidez<br />
egingo da. Hautatuak Hezkuntza<br />
Berrikuntzaren Goi Mailako<br />
Ikastegian jardungo du.<br />
Epea: hogeita hamar egun, EA-<br />
Oean argitaratu eta hurrengo<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa. Arrosadiko<br />
campusa. 31006 Iruñea.<br />
Telefonoa: 948-16 90 00<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/31/Anuncio-5/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-03-15ko 51. Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoa.<br />
Hiru irakasle Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa.<br />
Baldintzak:<br />
pHautagaiak gaituak egongo<br />
dira dagokion unibertsitateko<br />
irakaskidegora.<br />
pHizkuntza gaitasuna euskaraz<br />
duten lanpostuetarako, izangaiek<br />
hizkuntza gaitasuna frogatu<br />
beharko dute, bai azterketa<br />
bidez bai tituluaren bidez.<br />
Edukia: hiru irakasle hartzeko<br />
deialdia egin du Nafarroako<br />
Unibertsitate Publikoak; bat enpresen<br />
kudeaketa sailerako eta<br />
beste biak soziologia sailerako.<br />
Epea: egutegiko hamabost<br />
egun, EAO argitaratzen den<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_eu/Act<br />
ualidad/BON/Boletines/2010/125/Anuncio-9/<br />
Iturria: 2010-10-15eko 115. NAO<br />
Informatikako teknikaria<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa.<br />
Baldintzak:<br />
pLizentziadun, arkitekto edo ingeniari<br />
titulua edo haien pareko<br />
beste tituluren bat izatea.<br />
Edukia: informatikako teknikari<br />
bat hartzeko deialdia egin du<br />
Nafarroako Unibertsitate Publikoak.<br />
Hezkuntza berrikuntzaren<br />
ikastegiko informatika zerbitzuari<br />
atxikitako lanpostua da.<br />
Informazioa: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa. Erregistro<br />
Orokorra. Soforak eraikina.<br />
Arrosadiko campusa, z/g.<br />
31006 Iruñea.<br />
Epea: hogeita hamar egun natural,<br />
deialdi honen iragarkia<br />
EAOn argitaratu eta hurrengo<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Webgunea:<br />
www.navarra.es/home_es/Actualidad/BON/Boletines/<strong>2011</strong>/28/Anuncio-1/<br />
Iturria: <strong>2011</strong>-02-10ko 28. Nafarroako<br />
Aldizkari Ofiziala.<br />
Hiru irakasle<br />
Unibertsitate Publikoan<br />
Deialdigilea: Nafarroako Unibertsitate<br />
Publikoa<br />
Baldintzak:<br />
pHautagaiak gaituak egongo<br />
dira dagokion Unibertsitateko<br />
Irakaskidegora.<br />
pHizkuntza gaitasuna euskaraz<br />
duten lanpostuetarako izangaiek<br />
hizkuntza gaitasuna frogatu<br />
beharko dute, bai azterketa<br />
bidez bai tituluaren bidez.<br />
Edukia: unibertsitateko hiru irakasle<br />
hartzeko deialdia egin du<br />
Nafarroako Unibertsitate Publikoak:<br />
bat enpresen kudeaketa<br />
sailerako eta beste biak soziologia<br />
sailerako.<br />
Epea: egutegiko hamabost<br />
egun, EAO argitaratzen den<br />
egunetik zenbatzen hasita.<br />
Webgunea:www.navarra.es/h<br />
ome_eu/Actualidad/BON/Boletines/2010/125/Anuncio-9/<br />
Iturria: 2010-10-15eko 115. NAO<br />
Bekak<br />
Entreprenari programa<br />
Deialdigilea: Euskal Herriko<br />
Unibertsitateko Donostiako<br />
campusa eta Bic Gipuzkoa Berrilan<br />
Europako Enpresa eta Berrikuntza<br />
Zentroa.<br />
Edukia: Euskal Herriko Unibertsitatearen<br />
Gipuzkoako campusak<br />
eta Bic Gipuzkoa Berrilan<br />
Europako Enpresa eta Berrikuntza<br />
Zentroak garatzen eta kudeatzen<br />
duten Entreprenari pro-<br />
gramaren esparruan, karrera<br />
amaierako proiektuei eta gradu<br />
bukaerako lanei laguntza emateko<br />
VIII. programa sustatu<br />
dute. Ekintzaileei bultzada bat<br />
eman eta EHUko Gipuzkoako<br />
campusean enpresa berritzaileak<br />
sor ditzaten aholkuak eta<br />
laguntza eskaini nahi ditu Entreprenarik.<br />
Entreprenari programaren<br />
filosofiari jarraiki, parte<br />
hartzen duten erakundeek<br />
benetako enpresa bihur daitezkeen<br />
ekimen berritzaileak babesteko<br />
eta sustatzeko apustuari<br />
eutsi diote; ekimen horiek,<br />
betiere, Euskal Herriko enpresa<br />
sarearen berritze eta modernizatze<br />
prozesua egonkortu behar<br />
dute, unibertsitatearen testuingurutik<br />
enpresa berriak sortuz.<br />
Helburuak:<br />
pIkasle eta irakasleengan kultura<br />
ekintzailea sortzea eta sustatzea.<br />
pIkasle eta irakasleak ekimenak<br />
sortzeko formatzea; horretarako,<br />
negozio aukerak definitzeko<br />
prozesuan parte hartuko dute.<br />
pUnibertsitateko ezagutza baliatzea,<br />
merkatuko berrikuntza<br />
posible moduan.<br />
pUnibertsitatearen inguruan<br />
ideia eta enpresa berritzaileak<br />
sustatzea.<br />
Baldintzak:<br />
pEuskal Herriko Unibertsitateko<br />
ikaslea izatea, Gipuzkoako<br />
Campusen.<br />
p2010-<strong>2011</strong> ikasturtean karrera<br />
amaierako proiektuetan matrikulatuta<br />
dauden ikasleak edo<br />
proiektua aurkeztu duten ikasleak<br />
izatea. Merkatuan proiektua<br />
aztertzeko borondatea izatea<br />
eskatuko zaie ikasle horiek,<br />
hala izanez gero, Gipuzkoan aurrera<br />
eramateko.<br />
pProiektuak banakakoak edo<br />
enpresarekin egindakoak izan<br />
daitezke, haren laguntza izanez<br />
gero.<br />
Dirua: aukeratutako proiektuetako<br />
bakoitzak 5.000 euro jaso<br />
ditzake gehienez. Ikerketa denboran,<br />
Bic Gipuzkoa Berrilanen<br />
azpiegitura eragileak eta aholkularitza<br />
izango dute ikasleek.<br />
Horrez gain, Entreprenari programaren<br />
barruan antolatuko<br />
diren enpresa kudeaketarako<br />
trebakuntza ikastaroetan parte<br />
hartzeko aukera izango dute.<br />
Epea: proiektuak aurkezteko<br />
aukera ikasturte osoan zehar<br />
izango da. Proiektuak aurkezten<br />
diren heinean, epaimahaiak<br />
haien egokitasuna ebaluatu eta<br />
behar den kasuetan haiek garatzeko<br />
laguntza eskainiko du.<br />
Informazioa: Entreprenari gunea.<br />
Aula Bic. Joxe Mari Korta<br />
Zentroa. Tolosa Hiribidea, 72.<br />
20018 Donostia.<br />
Telefonoak: 943-01 54 73 /<br />
943-00 09 99<br />
Helbide elektronikoa:<br />
entreprenari@ehu.es<br />
Webgunea:<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
www.entreprenari.com<br />
Iturria: Entreprenari.<br />
Euskara ikasteko bekak<br />
Gasteizen<br />
Deialdigilea: Gasteizko Udala.<br />
Baldintzak:<br />
pBi programetarako bete beharrekoak:<br />
—16 urte baino gehiago izatea.<br />
Behin 2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtea<br />
hasi ondoren betetzen badira<br />
urteak, ordutik aurrerakoari dagokion<br />
diru laguntza baino ezingo<br />
da jaso.<br />
—Ikasturtea hasten den eguna<br />
baino urtebete lehenagotik eta<br />
ikastaroak dirauen bitartean<br />
Gasteizko udalerrian erroldatuta<br />
egotea.<br />
—HABEk onetsitako zentroetako<br />
batean matrikulatua egotea,<br />
ezinbestekoa.<br />
—Aukeratutako ikastaroa (euskaltegikoa<br />
edo autoikaskuntzakoa)<br />
HABEk homologatutakoa<br />
izatea.<br />
—Azterketak gainditzea.<br />
pPrograma bakoitzerako bete<br />
beharrekoak:<br />
—Programa arrunta, herritarrentzakoa,<br />
oro har: Laugarren<br />
oinarrian ezarritako diru-sarreren<br />
muga ezingo dute gainditu<br />
eskatzaileek.<br />
—Alde batetik, gurasoentzako<br />
berariazko programa; bestetik,<br />
aisialdiko begirale eta eskola kiroleko<br />
entrenatzaile edo begirale,<br />
edo horretarako ikasketak<br />
egiten ari direnentzakoak.<br />
pHonako eskakizun hauetakoren<br />
bat bete beharko dute<br />
eskatzaileek: —2003tik aurrera<br />
(urte hori barne) jaiotako haur<br />
baten aita, ama edo tutore izatea.<br />
—2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean aisialdiko<br />
begirale, edo eskola kiroleko<br />
entrenatzaile edo begirale<br />
gisa lan egitea.<br />
—Aipatutako titulazioetako<br />
ikasketak burutzen aritzea<br />
2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean.<br />
Edukia: 2010-<strong>2011</strong>ko ikasturtean<br />
euskara ikasteko laguntzak<br />
ematea. 2010eko uztailetik<br />
<strong>2011</strong>ko ekainera bitartean egiten<br />
diren ikastaroak finantzatzen<br />
laguntzeko emango dira<br />
diru laguntzak.<br />
Eskabideak aurkeztea: Espainia<br />
plazako herritarrei laguntzeko<br />
bulegoan, baita Ariznabarrako<br />
kiroldegikoan eta Abetxuko,<br />
Aldabe, Arriaga, Pilar, Europa,<br />
Hegoalde, Iparralde, Judimendi<br />
eta Lakuako gizarte etxeetakoetan<br />
ere, banatuko den inprimakian<br />
formulatuko dira eskabideak.<br />
Epea: <strong>2011</strong>-07-29.<br />
Informazioa: Gasteizko Udala.<br />
Herritar Harremanen Saila. Euskara<br />
Zerbitzua Santa Maria, 11 -<br />
Etxanobetarren Etxea.<br />
01001 Gasteiz.<br />
Telefonoa: 945-16 15 22<br />
Iturria: 2010-07-28ko 84. AL-<br />
HAO, 9.120. orria.
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a • Egitura<br />
Publizitatea 31
32 Ikerketa<br />
Joseba Jauregizar, Javier Ormazabal eta Iñaki San Sebastian Tecnaliako arduradunak, Dynacar autoaren ondoan, Bilbon. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS<br />
Ideia errentagarriak<br />
Tecnalia Research & Innovation<br />
taldeak 70 negozio aukera<br />
erakutsi ditu aste honetan Bilbon<br />
egin dituen jardunaldietan<br />
Lander Muñagorri Bilbo<br />
Gure ezagutza merkaturatzea<br />
eta emaitza<br />
nabariak lortzea»,<br />
horixe da Tecnalia<br />
Research & Innovation<br />
(TRI) talde teknologikoaren<br />
helburua, Joseba Ormazabal bertako<br />
presidentearen hitzetan. Eta<br />
TRIren produktuak merkaturatzeko<br />
asmoarekin, ikertzaile,<br />
bezero, enpresa eta erakundeak<br />
Bilboko Euskalduna jauregian<br />
elkartu dira aste honetan egin<br />
den azokan. Lehenbiziko aldia da<br />
TRIk era honetako jardunaldiak<br />
antolatzen dituela, eta bertako<br />
ikertzaileak zein proiektutan<br />
dabiltzan jakiteko aukera izan<br />
dute bertaratutakoek. Horretaz<br />
gain, talde teknologikoaren filosofia<br />
berria ezagutzera ere eman<br />
dute zuzendaritzako kideek:<br />
«ikerketa aplikatuaren bitartez<br />
ideiak BPG barne produktu gordin<br />
bihurtzea», Ormazabalen<br />
arabera.<br />
Lan egiteko era aldatu beharra<br />
ere azpimarratu zuen Iñaki San<br />
Sebastian zuzendariaren albokoak.<br />
«Orain arte, teknologia guneek<br />
programa baten araberako<br />
proiektuak egiten zituzten, eta,<br />
gero, horientzako bezeroak bilatzen<br />
ziren». TRIren lan egiteko<br />
era alderantzizkoa dela esan<br />
zuen, eurek bezeroari eta gizarteari<br />
laguntzeko proiektuak garatzen<br />
baitituzte eta asmakizun horiek<br />
merkaturatzen.<br />
Asteazken eta osteguneko jardunaldietan,<br />
TRIk merkaturatutako<br />
eta garatze bidean dituen 70<br />
proiektu ikusi ahal izan ziren Bilboko<br />
Euskalduna jauregian. Horietako<br />
batzuen xehetasunak hemen.<br />
1. Dynacar autoa<br />
2010ean aurkeztu zuen Tecnaliak<br />
bere egungo proiektu ikusgarrienetako<br />
bat: Dynacar autoa, hain<br />
zuzen ere. TRIren ibilgailu elektrikoa<br />
da, baina hori ez da inongo<br />
berrikuntza. Ibilgailu horrek,<br />
ordea, potentzian du bereizgarri<br />
nagusia, 100 kilometro orduko<br />
abiadura har baitezake 5,7 segundoren<br />
buruan. Gehienezko abiadura<br />
orduko 140 kilometrokoa<br />
du, eta hamar segundoan harrapatzen<br />
du. 70 kilometro egiteko<br />
autonomia nahikoa dauka, eta<br />
energia metatzeko gaitasuna 15<br />
kWh-koa du. Auto elektriko<br />
honen prototipoarekin, potentzia<br />
altuko auto elektrikoak garatzeko<br />
bidea zabaldu nahi du TRIk.<br />
2. Energia, asfaltotik<br />
Auto elektrikoa gutxi ez, eta etorkizunean<br />
energia asfaltotik lortzeko<br />
teknologia garatzen ari dira<br />
TRIko ingeniariak. Asfaltoa asko<br />
berotzen denez, baliabide hori<br />
aprobetxatu nahi dute. Errepideetan<br />
beroa metatzeko hodi batzuk<br />
jarri, eta berotasun horrekin<br />
energia elektrikoa sortuko da.<br />
Teknologia horrekin, CO 2 isuriak<br />
gutxitzeaz gain, hirietako berotasuna<br />
jaistea ere lortuko da. Izan<br />
Tecnalia<br />
pKideak: Zortzi zentro teknologiko<br />
dira: Cidemco (eraikuntza,<br />
kimika eta egurra), ESI (informazioaren<br />
eta komunikazioaren<br />
teknologiak), Euve<br />
(errealitate birtuala, telebista),<br />
Fatronik (makina-erreminta,<br />
aeronautika), Inasmet<br />
(autogintza, energia), Labein<br />
(autogintza, eraikuntza), Leia<br />
(ingurumena, kimika) eta Robotiker<br />
(autogintza, energia,<br />
telekomunikazioak).<br />
pBat-egitea: Negoziazio luze<br />
eta gatazkatsu batzuen ostean,<br />
iaz hitzartu zuten bat egitea,<br />
eta aurten abiatu dute.<br />
ere, asfaltoak metatzen duen berotasunak<br />
hiria ere berotzen baitu.<br />
3. ‘Quattro’ robota<br />
Munduko robot manipulatzailerik<br />
azkarrena da, baina ez da TRIren<br />
produktua. Adept enpresaren<br />
asmakizuna da, eta TRIk fabrikatzeko<br />
eta merkaturatzeko lizentzia<br />
eskuratu zuen 2005ean. Quattro<br />
robota elikagai enpresetarako<br />
aproposa da; ontziratzeko prest<br />
datozen produktuak hartzeko,<br />
hain zuzen. Elikagaia zintan edozein<br />
posiziotan joaten da, baina<br />
robot horrek, daukan sentsore<br />
baten bidez, produktua behar den<br />
pEztabaida: Sorreratik tirabirak<br />
egon dira egoitza nagusia<br />
non kokatuko,Gipuzkoan edo<br />
Bizkaian.Oraingoz,Zamudion<br />
dauka TRIk egoitza nagusia,<br />
behin-behinean,baina ekainaren<br />
hasierarako hartu nahi dute<br />
erabakia.Adostasunik ezean,<br />
egoitza nagusia orain batean<br />
orain bestean egongo da.<br />
pLangileak: 1.378.<br />
pBezeroak: 3.800.<br />
pEgoitzak: 25.<br />
pFakturazioa: 400 milioi euro<br />
inguru.<br />
pWebgunea:<br />
www.tecnalia.info<br />
bezala hartu eta era ordenatu batean<br />
ontziratzen du. Eta hori guztia,<br />
oso azkar.<br />
4. Gestoil<br />
Egitura •<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
Euskaldunako jardunaldiekin<br />
batera, BECen Sinaval-Eurofishing<br />
Elite azoka egin zuten, eta<br />
han, Azti zentroak —TRIren barruan<br />
dago hori ere— arrantzontzietako<br />
gasolioa aurrezteko sistema<br />
bat aurkeztu zuen. Gestoil<br />
izeneko teknologiari esker, arrantzontziko<br />
patroiak unean uneko<br />
erregai kontsumoa ikus dezake.<br />
Horren arabera, gasolina aurrezteko<br />
aukera emango duten bide<br />
alternatiboak azter daitezke. Era<br />
berean, arrantzontziak egingo<br />
duen ibilbidean gastatuko den gasolina<br />
kopurua ere jakin ahal<br />
izango dute, itsasoratu baino lehen.<br />
Sistema horri esker, erregaiaren<br />
%25 aurreztu daiteke.<br />
Sortzaileek jakinarazi dutenez,<br />
teknologia hau txertatzea oso<br />
merkea da, eta edozein ontzitan<br />
jartzeko modukoa da.<br />
5. Surf teknologikoa<br />
Barneratutako teknologia duen<br />
lehen surf ohola aurkeztu zuten<br />
TRIk eta Pukasek otsailean. Sortzaileek<br />
azpimarratu dute surf<br />
oholak garatzeko bidean aurrerapauso<br />
bat eman dela sistema horri<br />
esker. Orain arte, surf oholak<br />
nola hobetu zehazteko garaian,<br />
surflarien sentsazioen arabera<br />
egiten zen lan, eta intuizioaren bidez<br />
hobetzen zuten taula. Behin<br />
teknologia txertatuta, kirolariak<br />
sentitzen duena zenbakietara<br />
pasa dute. Era horretan, sentsore<br />
batzuek surflari bakoitzak non<br />
zapaltzen duen gehien jakinarazten<br />
diete oholen egileei, eta datu<br />
horiekin taula berezia egiten zaio<br />
bakoitzari.<br />
6. Zoru garbitzailea<br />
Etxeetako zoruak garbitzeko robotetan<br />
oinarrituta, TRIk teknologia<br />
hori eremu zabalago batera<br />
eraman du. Industrialdeak, lantegiak<br />
edo kaleak garbitzeko makina<br />
bat diseinatu dute, eta dagoeneko<br />
martxan daukate. Sentsore<br />
batzuen bidez, makinak oztopoak<br />
topatzen ditu, eta oztoporik gabeko<br />
guneak garbitzen ditu. TRIko<br />
ordezkarien esanetan, ez dira garbitzaileak<br />
beharko.<br />
7. Intsektizida garbia<br />
Hirietako intsektuen izurriteei<br />
aurre egiteko, intsektizida ekologikoak<br />
merkaturatuta dauzka<br />
TRIko Cidemco enpresak. Produktu<br />
kimikoak erabili beharrean,<br />
landare hondakinetatik ateratako<br />
substantzietan oinarritzen<br />
dira. Ingurumenaren errespetuan<br />
eta herritarren osasunarekiko<br />
begirunean oinarritutako<br />
proiektu bat da.
Change language