12.07.2015 Views

hainrih biolis fondis ofisSi 2011 wlis 12 oqtombers gamarTuli sajaro ...

hainrih biolis fondis ofisSi 2011 wlis 12 oqtombers gamarTuli sajaro ...

hainrih biolis fondis ofisSi 2011 wlis 12 oqtombers gamarTuli sajaro ...

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>hainrih</strong> <strong>biolis</strong> <strong>fondis</strong> <strong>ofisSi</strong><strong>2011</strong> <strong>wlis</strong> <strong>12</strong> <strong>oqtombers</strong> <strong>gamarTuli</strong><strong>sajaro</strong> diskusia Temaze:“TanamonawileobiTi qalaqganviTareba _ gzasocialuri Tanxmobisaken”ZiriTadi momxseneblebi:nika SaviSvili _ saqarTvelos teqnikuriuniversitetis arqiteqturis, urbanistikisada dizainis fakultetis arqiteqturisistoriisa da Teoriis mimarTulebisxelmZRvaneli; sruli profesori; kompania“kid arqiteqturis” damfuZnebeli dadireqtorigia abulaZe _ arqiteqtorialeqsandre elisaSvili – `tfilisishamqris~ xelmZRvanelilado vardosaniZe _ saqarTvelos teqnikuriuniversitetis profesori, <strong>hainrih</strong> <strong>biolis</strong><strong>fondis</strong> samxreT kavkasiis regionaluriofisis eqspertimoderacia: giorgi gvaxaria


gogi gvaxaria _ mogesalmebiT. vinc pirvelad imyofeba <strong>hainrih</strong> <strong>biolis</strong> <strong>fondis</strong>diskusiaze, minda vuTxra, rom garemos dacva, urbanistika <strong>biolis</strong> <strong>fondis</strong>moRvaweobis erT-erT prioritetul sferos warmoadgens. am darbazSi ara erTxelCatarebula am Temisadmi miZRvnili diskusia. iyo problemebze saubari, cxarekamaTic, magram situacia sul ufro uaresdeba.movusminoT momxseneblebs da Semdeg davsvaT SekiTxvebi. vfiqrob pirvelad sityvamivceT baton aleqsandre elisaSvils, romelic aris ,,tfilisis hamqris~xelmZRvaneli da Cemi kolega. Cemi azriT alekos gamosvla dagvexmareba darbazisgamococxlebasa da provocirebaSi, raTa im problemebze vilaparakoT, romlebsacsvams amdeni xnis ganmavlobaSi ,,tfilisis hamqari~.aleqsandre elisaSvili _ mogesalmebiT. me gaxlavarT Tbilisze mzrunvelTagaerTianebis, “filisis hamqris” Tavmjdomare. diskusiis saTauri bevri Cemi megobrisocnebas, iyos socialuri Tanamonawileoba da qalaqis ganviTarebaSi yvelani erTadvmonawileobdeT, asaxavs. es jerjerobiT miuRwevelia. qalaqis xelmZRvaneloba,rogorc yovelTvis, ar aris warmodgenili. ramdenime sityvas vityvi samSeneblokompaniebis misamarTiT. cud tons da magaliTs iZleva qalaqis xelmZRvaneloba,gansakuTrebiT mas Semdeg, rac batoni ugulavaa qalaqis meri. es aris erT-erTiyvelaze daxuruli da gaumWvirvale struqtura. Cvens organizacias yoveldRiurimimowera aqvs qalaqis meriasTan sxvadasxva sakiTxTan dakavSirebiT, iqneba es “imeli”,mirza Safis quCa, kalaubanSi, riyesa Tu aRmaSeneblis gamzirze mimdinare procesebi.xan mogvdis pasuxebi, xan ara. Tu mogvdis, cinikuri da agdebuli. erT-erTi pasuxiaseTi iyo, rom arsebobs kulturis saministros, meriasa da viTom sazogadoebiswarmomadgenelTa mier erToblivad dakompleqtebuli gaerTianebuli samecnieromeToduri sabWo. viTom arasamTavrobo organizaciebs iq warmoadgenen meriis mierdafuZnebuli organizaciebis, fondebis warmomadgenlebi. rodesac am sabWosyovelkvireul sxdomaze erT-erTi Cveni warmomadgenlis daswreba moviTxoveT,gvipasuxes, rom darbazSi mis dasaswrebad adgili ar iyo. rodesac mivwereT, romCven uzrunvelvyofdiT Sesabamisi darbaziT, mogvivida pasuxi, rom Cveniwarmomadgenlis daswreba ar iyo mizanSewonili, radgan gadawyvetilebis miRebasxels SeuSlida. samwuxarod ase esmis qalaqis xelmZRvanelobas Tanamonawileobaqalaqis ganviTarebisas.albaT ufro iolia daxurul reJimSi muSaoba, rodesac dainteresebul sazogadoebasar aqvs informacia, rogorc es moxda mirza Safis SemTxvevaSi da dRemde yvelasTvisucnobia, ra bedi elis mas. es exeba kalaubansac, sadac mimdinareobs samuSaoebi. aseveucnobia sabolood ra saxes miiRebs riye. uamravi SekiTxva gvqonda aRamaSeneblisgamzirTan dakavSirebiT, ra saxsrebiT, ra vadebSi, romeli kompaniebi muSaoben, aseiyo ,,imelTan~ dakavSirebiTac. da am daxurul da gaumWvirvale reJims samwuxarodfexi aubes samSeneblo da developeruli kompaniebis warmomadgenlebma.“Zveli Tbilisis axali sicocxlis” mesame etapi daiwyo. me da Cems megobrebsmigvaCnia, rom es aris Zveli Tbilisis urbanuli da istoriuli memkvidreobisTvis2


safrTxis Semcveli procesi. amasTan dakavSirebiT uamravi SekiTxva gvqonda. ratomunda uWerdes mxars qalaqis meria samSeneblo kompaniebs? ratom unda dauWiros maTmxari adre dawyebuli da gaCerebuli mSeneblobebis meriis garantiiT dasrulebaSi?Tu maTi biznesi unariania, ratom ar SeuZliaT pirdapir bankidan aiRon krediti daratom unda daudges Cveni saxeliT qalaqis xelmZRvaneloba Tavdebad, rom airCion.ra pirobebSi da rogor viTarebaSi tardeba xolme tenderi da ramdenadgulwrfelia es procesi. aseve mniSvnelovania, rogor axorcielebs im ubnebismenejments, saidanac merias gasaxlebuli hyavs macxovreblebi da ra elis imarealebs, magaliTad, puris moedans, romelic arcTu ise mZime dReSi iyo. misimovla-patronoba SesaZlebeli iyo, magram iseT reJimSi amyofes, milebi gadaWres,wyali miuSves, rom Camongreuliyo. ra elis am moedans? rodesac biznesi euflebaadgils, sadac orsarTuliani saxli idga, iq sam an oTxsarTuliani saxlis aSenebasmainc unda velodeT. anu, “Zveli Tbilisis axali sicocxle” Cveni SefasebiT ariskulturuli memkvidreobisTvis uzarmazari safrTxis Semcveli. Tanac wertilovaniCarevebi, rodesac Zvel qalaqTan dakavSirebiT ar arsebobs erTi mTliani sayrdenigegma da didi strategiuli midgoma da xedva, Zalian daazaralebs urbanul qsovilsda yvelafer imas, rac mogvwons Zvel qalaqSi. samSeneblo kompaniebic am ferxulSiCaebnen.erTaderTi konkursi maxsendeba, romelic rusTavelis metros Tavze mSeneblobasexeboda. is konkursi Semdeg Cavarda, magram TavisTavad is, rom konkursi iyogamocxadebuli, kvalificiuri xalxi iyo JiuriSi CarTuli, sazogadoebas SeeZlomisuliyo, enaxa proeqtebi da sakuTari azri gamoeTqva, misasalmebeli iyo. amis iqiTsaqme ar wasula. gasagebia, meriis muSaobis reJimi da marTvis stili, magram xomSeiZleba romelime samSeneblo kompaniam Tqvas, rom pativs scems sakuTar Tavs,qalaqis moqalaqeebs da surs Riad da gamWvirvaled gamofinos proeqti da miscesyvela dainteresebul adamians misi gacnobis saSualeba. aseT kompaniebzec vocnebob.SeiZleba arian da ar vici. gmadlobT.gogi gvaxaria _ madloba. dRevandeli diskusiis saTauri da alekos gamosvla badebsazrs, rom axla baton lado vardosaniZes unda mivce sityva, imitom rom me dabaton lados am diskusiebis drosac da televiziiTac bevri gvisaubria imaze, romTanamonawileobiTi qalaqganviTareba marTlac aris socialuri Tanxmobis erT-erTimaniSnebeli. magram ramdenad aris Tavad sazogadoeba mondomebuli Tavisi qalaqisganviTarebaSi aqtiuri monawileobis misaRebad, vaqtiurobT Tu ara TiToeuliCvengani. iqneb marTlac ara marto xelisuflebis undoblobaa adamianebis mimarT,rodesac saubaria qalaqis ganviTarebaze, aramed sazogadoebis pasiurobac. imitomrom gviTqvams, rom Cveni kulturis problemaa garemos mimarT gulgriloba. asea Turaime Seicvala baton lados poziciaSi, axla gavigebT.lado vardosaniZe _ saRamo mSvidobisa. yvelas mogesalmebiT, gansakuTrebiTteqnikuri universitetis studentebs. Zalian kargia, rom garda wminda profesiulidaostatebisa, imazec daiwyebT fiqrs, rom qalaqi uwinaresad Cven, adamianebi varT.dRevandeli dRe Zalian urbanulia, ase vityodi. dRes aris yvelaze urbanizebuli3


qveynis, SeerTebuli Statebis, amerikis aRmoCenis dRe. es teqsti SesaZloa cotaevropocentrulia, amerika isedac arsebobda. yovel SemTxvevaSi, es dRe CvensSexvedras emTxveva.paralelurad Zalian saintereso leqcia mimdinareobs <strong>sajaro</strong> biblioTekaSi.Camosulia gaeros im organizaciis regionuli koodinatori, romelic meurveobssacxovrissa da qalaqganviTarebas da cota ar iyos imedis momcemi StrixebigamoCnda. 20<strong>12</strong> wlidan Tbilisis meria urbanuli indikatorebis Segrovebas daiwyebsda maSin mivxvdebiT, win mivdivarT Tu ukan. urbanuli indikatorebis sistemaerTaderTi saSualebaa imisaTvis, rom realurad SevafasoT garemo. garda amisa, dResgamovida Jurnal “liberali” specialuri nomeri, romelic mTlianad eZRvnebaqalaqganviTarebas. aqve unda giTxraT, rom urbanuli ganviTareba <strong>biolis</strong> <strong>fondis</strong>erT-erTi prioritetia. am mimarTulebiT sastipendio programac arsebobs.alekom Zalian mZafrad daaxasiaTa viTareba. bevr rameSi veTanxmebi, magram amproblemas meore მხრიდან mivudgebi. sabWoTa qalaqmSeneblobis erT-erTi dididanaSauli iyo is, rom man gayo qalaqebis fizikuri da socialuri garemo. Cven arvxasiaTdebodiT moqalaqeobrivi aqtiobiT. es gansakuTrebiT mwvaved gamoCnda dRes.gamogvyva homosovetikuri fsiqologia, magram kargia, rom gardatexis elementebsvxedav, Tundac Cveni auditoriis axalgazrduli Semadgenlobis gamo.moqalaqeTa Tanamonawileoba anu socialuri dagegmvis problema axali ar aris. amideas safuZveli daedo daaxloebiT asiode <strong>wlis</strong> win Sotlandieli urbanistispatrik gedesis mier. mas Semdeg evropuli da SeerTebuli Statebis qalaqgegmarebawarmoudgenelia moqalaqeTa Tanamonawileobis gareSe. perestroikis periodSisabWoeTSic daiwyo fiqri imaze, rogor CarTuliyo mosaxleoba qalaqisganviTarebaSi. SemiZlia gaCvenoT im periodSi gamocemuli ramdenime broSura. es ideajer kidev sabWoeTSi liberalizaciis periodSi Caisaxa qalaqmSeneblobis centralurinstitutSi. marTalia masalebi ZiriTadad mimoxilviTi xasiaTisaa, magramimdroindeli evropis da SeerTebuli Statebis saukeTeso magaliTebia moyvanili dadaxasiaTebulia TiToeuli qveyana. yvelaze progresuli, demokratiuli pirobebi raTqma unda, skandinaviis qveynebSi, gansakuTrebiT holandiasa da daniaSi da didbritaneTSi iyo. im periodSic ki holandiaSi mosaxleobas hqonda vetos dadebisufleba rekonstruqciis pirobebSi. daniaSi ufro gawerili iyo procedurebi, magramnebismier SemTxvevaSi, unda vicodeT, rom socialuri dagegmvis gareSe arc erTimsxvili qalaqgegmarebiTi proeqti evropis qalaqebSi arc maSin da arc axla arxorcieldeba.gaeros organizacia, romelzec saubris dasawyisSic mogaxseneT, cdilobs danergossocialuri daproeqteba mesame samyaros qveynebSi. gamocemulia ara erTisaxelmZRvanelo, erT-erTi aq maqvs, Tu dainteresdebiT, SegiZliaT gaecnoT. masSisaubaria qalaqgegmarebiT gdawyvetilebaSi mosaxleobis Tanamonawileobis xerxebze.TviT teqnologia saqarTveloSic kargad aris damuSavebuli. am Temaze ara erTibroSuraa gamocemuli CvenSic, maT Soris arasamTavrobo organizaciebis mier.4


alekos veTanxmebi, Cvens SemTxvevaSi gadamwyvetia politikuri neba. mosaxleobasTanmuSaoba momgebiania nebismieri politikuri partiisTvis. me mqonda seriozuliSexvedra meriis erT-erT xelmZRvanelTan. davsvi sakiTxi im WrilSi, romelSicaleko saubrobda. saubari Seexo erT konkretul magaliTs, aRmaSeneblis prospeqtzexeebis moWras da amoZirkvas. am sakiTxma sazogadoebaSi didi usiamovneba gamoiwvia.minda giTxraT, rom es gamarTlebuli RonisZiebaa. gaiareT Tbilisis quCebSi da naxeTrogor aris amongreuli trotuarebze filaqnebi, ra dReSia miwisqveSakomunikaciebi, Senobebis saZirkvlebi. am SemTxvevaSi problemas warmoadgendamosaxleobasTan muSaoba da misi arainformirebuloba. Tavis droze ar yofilaSerCeuli urbanuli xeebi. arsebobs “urbofili” da “urbofobi” mcenareebi, anumcenaarebi, romlebic kargad eguebian da megobrulni arian urbanul garemosTan dapiriqiT. is xeebi Crdils TiTqmis ar iZleoda. Tu SeadarebT evropuli qalaqebisgamwvanebas, iq naxavT movlil, gakreWil xeebs. urbanuli gamwvaneba erTia da tyeSigazrdili mcenare sxva. ase rom, mimaCnia, rom es swori nabiji iyo. gamoCndaplexanovis arqiteqtura, mixeilis prospeqtis arqiteqtura da es erT-erTisaintereso svla iyo am TvalsazrisiT qalaqis meriis mxridan.varT Tu ara pasiurebi am mxriv. batonma gogim ikiTxa, saTanadoa Tu ara Cvenimosaxleobis აქტიურობა da SemarTeba am sakiTxebis mimarT. unda giTxraT, romsamwuxarod, ara. dResac arsebobs homosovetikusebis sindromi. garemosgan gaucxoebaCvenTvis Cveuli suraTia. arsebobs cneba “nimbizmis sindromi”. rac imaSimdgomareobs, rom adamians oRond TviTon araferi Seexos da danarCeni Tundac wyalswauRia. es Zalian kargad gamoCnda veres xeobaSi avtobanis gayvanis dros.protestantebi iyvnen arasamTavrobo organizaciebi da iqauri mosaxleoba, maT Sorisiq mcxovrebi arqiteqtorebi. Tavis droze aseve iyo mcdeloba saprotesto aqciisCatarebisa riyesTan dakavSirebiT da iqac xuTiode kaci Tu Segrovda. sxvagvarisuraTi iyo veris satransporto samkuTxedTan dakavSirebiT, romelmac ZalianSeawuxa mosaxleoba. Segrovda xelmowerebi, mivediT qalaqis imdroindelxelmZRvanelobasTan, avuxseniT arsebuli viTareba da patara Sedegi _ “saWaSnikes”zonaSi miwiszeda gadasasvleli miviReT. manamde wyliT savse miwisqveSagadasasvlelSi siaruls gvTavazobdnen. ase rom, garkveuli Zvrebi namdviladSeimCneva. vfiqrob, kritikuli masa grovdeba. arasamTavroboebi, <strong>biolis</strong> fondi,“tfilisis hamqari” am mxriv Zalian did saqmes akeTeben. Tu kiTxvebi geqnebaT, mzadvar pasuxis gasacemad. gmadlobT.gogi gvaxaria _ didi madloba. vfiqrob, ori gansxvavebuli azri movismineT. alekosmoxsenebaSi meti aqcenti iyo gakeTebuli xelisuflebaze, mis gulgrilobasa daundoblobaze. batoni lado Tavad sazogadoebis gulgrilobaze saubrobs. albaTZalian mniSvnelovani iqneboda, rom is rac axla xeebis moWrasTan dakavSirebiTmovismineT, xelisuflebas Tavad ganemarta sazogadoebisaTvis.axla baton nika SaviSvils movusminoT.5


nika SaviSvili _ didi madloba mowvevisaTvis. batoni alekos gamosvlis Semdegcota Semrcxva, imitom rom mec arqiteqtorTa da mSenebelTa amqris warmomadgenelivar. bevri swori kritikuli pozicia iyo gamoxatuli. Tumca, minda giTxraT, romCveni danaSauli mainc ver davinaxe. zog momentSi ufro meti gabeduleba undagamogveCina da amaSi albaT daveTanxmebi. rac Seexeba ,,Zveli Tbilisis axalisicocxlis~ mesame etaps, is saerTod ar ukavSirdeba Zvel Tbiliss. Tumca ratomRacSerCa es dasaxeleba. pirveli ori etapi SesaZloa swored imis gamo Seicvala, romzustad gaacnobiera municipalitetma, rom wertilovani Carevebi kargs arc masmoutans da arc Tbiliss. Zvel TbilisSi ramdenime laqa miiRes, romelsac ar ician,ra uyon. da es aris im ori etapis sruliad uazro Sedegi. vinmes Tu hgonia, rommeriam xelT igdo Tbilisis uZvirfasesi miwebi, minda giTxraT, rom araferSisWirdebaT da ar ician, ra uyon. me mgoni, isev utrialdebian developerebs, romiqneb maT mainc moifiqron rame.rac Seexeba garantias, Tu ratom aris is saWiro, martivad agixsniT. TbilisSi samisawarmo muSaobs. maTi CaTvliT Tbilisis mSenebloba dasaqmebulTa 60%-s ikavebs. Tuam sam sawarmos moxsniT, es maCvenebeli 90%-mde gaizrdeba. TbilisSi sxva araferimuSaobs. warmoidgineT, mTeli saCxere da WiaTura aq aris. maT daumateT 50-70 aTasigamravlebuli 3,7 iyo koeficienti Cems dros, plius 150 aTasi kaci eliavasbazrobidan, eseni meriasTan lozungebiT ar sWirdebaT. es aris yvela qveyanaSiyvelaze mZime seqtori. imitom rom ar SeiZleba msoflioSi daiwyos krizisi da ispirvel rigSi ar aisaxos samSeneblo seqtorze. Cerdeba samSeneblo seqtori daekonomikis aRdgenis Semdeg ukanaskneli modis isev samSeneblo seqtori. esekonomikuri kanonzomierebaa. amaT ar awyobT, bunebrivia es, imitom rom sxva araferimuSaobs. Cvenc aseT situaciaSi movxvdiT. ra vqnaT? imaSi ki geTanxmebiT, rom ZvelTbiliss namdvilad ar unda gavekaroT uazrod.mosaxleobis CarTvas rac Seexeba, aq ori aspeqtia. pirveli _ qarTveli mosaxleobaZalian didi xania aqtiurad aris Cabmuli am procesSi. aba miSenebuli lojiebi raaris? qarTveli mosaxleoba ukve ramdenime aTeuli welia gაdawyvetilebasarqiteqtorebis nacvlad იღებს. es TiTqos xumrobiT, magram seriozul zegavlenasaxdenen qalaqis iersaxeze. meore _ ra xdeba am TvalsazrisiT sazRvargareT.ramdenime instituti arsebobs, romelic ar aZlevs saSualebas, rom sazogadoebaganeridos am procesebs. mTel msoflioSi tardeba saerTaSoriso an adgilobrivikonkursebi. yvelam erTad unda mivaRwioT imas, rom saxelmwifo vaiZuloT, armiiRos faruli gadawyvetilebebi. vici xelisuflebis gamarTleba kerZo sakuTrebaSiarsebuli miwiT. aba erT kvadratul kerZo miwaze, sadme, parizSi an sxvagan, vinmemrame gaakeTos. ase ar aris. erTi incidenti maxsendeba, Tedo paataSvils hqonda miwa.CamoarTves, TiTqos konkursi unda CaetarebinaT. es aris yvelaze cnobili meqanizmi.yvelam kargad viciT, rogor moqmedebs es meqanizmi safrangeTSi. 1989 wels “grandproJets”, safrangeTis revoluciis 200 <strong>wlis</strong>TavTan dakavSirebul saerTaSorisokonkursebSi ufrosi Taobebi, Cvenc ვიღებდით monawileobas. konkursi gamocxadebuli6


iyo bastiliis operis, la de fransis TaRis, la viletis parkis, arabTa samyarosinstitutis, erovnuli bibilioTekis, ekonomikisa da finansTa saministros Senobebisproeqtebze. konkursSi 1600-mde adamiani monawileobda, maT Soris maSindeli sabWoTakavSiridanac. gadawyvetilebis misaRebad genialuri modeli hqondaT. aseTmniSvnelovan adgilebSi, aseT mniSvnelovan obieqtebze ikribeboda araCveulebrivixarisxis saerTaSoriso Jiuri kenZo tanges, filip jonsonis, frangi Jan prues dapol andros da sxvebis SemadgenlobiT. es iyo naRebi saerTaSoriso arqiteqturulida saerTod, sazogadoebrivi kulturisa. am xalxs 1600 proeqtidan 6 unda amoerCia.manamde kompetentur komisias unda gaecxrila Semosuli proeqtebi. eqvsi saukeTesoproeqtidan ki ukve prezidenti fransua miterani irCevda saukeTesos. aq arisgarantirebuli rogorc xalxis warmomadgenloba, imitom rom prezidenti xalxisumaRlesi figuraa, aseve profesiuli mxare. yvelam icis, rom SedarebiT sustiabastiliis opera, romelzec gamoiTqva kritika, yvela danarCeni proeqti ZalianmisaRebi aRmoCnda parizisaTvis.meore meqanizmia sazogadoebrivi ganxilva, romelic damoukidebeli unda iyosmeriisgan da iniSneba sazogadoebisa da arqiteqturuli wreebidan. magaliTadinglisSi, sadac ramdenime weli vcxovrobdi, saerTaSoriso konkursTan erTad isnebismieri mniSvnelovani proeqtis ganxilvisas savaldebulo wesia. am ori meqanizmiTპროცესი ra Tqma unda ar amoiwureba, magram mniSvnelovnad faravs im SesaZloxarvezebs da gadaxvevebs, maT Soris xelisuflebaSi mosuli nebismieri mTavrobiscdunebas, Caerios am procesSi. warmoidgineT, rom am cdunebebs sZlevs meqanizmebi,romlebic aq jerjerobiT ar aris Seqmnili da maTi Seqmna ufro advilia vidrecalkeuli amqrebiT brZola. imitom rom vxedavT, ramdenad keTilSobiluria maTibrZola da rogor uWirs adamianebis am jgufs, romelic ukve ramdenime welia,aqtiurad cdilobs raRacis keTebas. modiT, movaxerxoT da es ori meqanizmi maincmiviyvanoT sakanonmdeblo donemde. me vici, rom amaze muSaoba ukve dawyebulia dadarwmunebuli var, rom raRac nabiji gadaidgmeba.da bolos, veTanxmebi baton lados, rodesac aRniSna, rom xeebis moWris SemdegaRmaSeneblis prospeqti gamoCnda. gamovlinda misi realuri masStabi da avkargianobaganaSenianebis im xazisa, romelsac es quCa bevri sxva quCisgan gansxvavebiT,sabednierod mravali welia inarCunebs. minda giamboT ra Tqva Cemma kolegam, giaabulaZem aTiode <strong>wlis</strong> win sabWos sxdomaze, rodesac WavWavaZis prospeqtze xeebigadabeles. giam ikiTxa, WavWavaZeze Tu yofilxarT am dReebSi, naxeT ras gavso? Temokandelaki iq cxovrobda da icoda, rac xdeboda, viRacam ikiTxa, ra moxda amisTanada a.S. anu xeebis gadabelva ara mxolod saukeTesos, aramed cudsac gamoavlensxolme. imitom rom WavWavaZis prospeqti aRmaSeneblisgan gansxvavebiT homogenuri araris da sxvadasxva dros aris aSenebuli. rodesac akritikeben “piqselis” avtorgermanel arqiteqtorebs, ratom fiqroben, rom maTi kvalifikaciaa dabali? dabaliiyo sastarto wertili am prospeqtisa, romelmac maT ar misca aTvlis saSualeba,raze gaekeTebinaT, rasTan yofiliyo SeTanadebuli Senoba. ase rom, modiT, ra Tqma7


unda davicvaT Cveni memkvidreoba, magram masSic aris sakmaod seriozuligansxvavebebi. gmadlobT yuradRebisaTvis.gogi gvaxaria _ didi madloba, Zalian saintereso moxseneba movismineT. rogorc Cans,praqtikosebis mosmena marTlac sxva rakursiT dagvanaxebs problemebs. amitom axlabaton gia abulaZes movusminoT.gia abulaZe _ mogesalmebiT. vidre uSualod dRevandel Temaze visaubrebde, batonialeko minda CvenTan davpatiJo. Tqven albaT kargad icnobT ,,Zveli Tbilisis axalicxovrebis~ programas, magram SevecdebiT mis niuansebSi ufro kargad gagarkvioT dagagiziaroT Cveni wuxilic imis gamo, Tu ra wavida kargad da ra ar ganviTarda ise,rogorc Tavidan iyo Cafiqrebuli.rac Seexeba diskusiis Temas, dialogs, romelic unda arsebobdes samTavrobostruqturebs, praqtikosebs da sazogadoebas Soris, me mgonia, rom es arisdemokratiis erT-erTi gamoxatuleba da demokratia marto am sferoSi verganviTardeba. mTlianad sazogadoeba Tu iqneba demokratiuli, Tu yvela sferoerTianad ganviTarda, maSin ra Tqma unda aqac ufro metad gaixsneba yvela kari daufro meti dialogis saSualeba iqneba. magram CemTvis dRes Zalian Zneliwarmosadgenia qalaqgegmarebiT sakiTxebSi sazogadoebis monawileoba. aRmaSeneblisgamzirze xeebis gadabelvis sakiTxi SeiZleba ganixilos farTo sazogadoebam, magrameWvi mepareba iseT qalaqgegmarebiT gadawyvetilebebSi sazogadoebis Careva, rogoricaris vTqvaT veres xeobaSi axali trasa, romelic piradad me mgonia, romaucileblad unda yofiliyo gayvanili, magram ara im koncefciiT, rogorc es arisgakeTebuli. ai es aris mokled, risi Tqmac mindoda.gogi gvaxaria _ radgan am sakiTxebze xelisufleba ar elaparakeba mosaxleobas daarasamTavrobo organizaciebs, kargia, rom Tqven, praqtikosi arqiteqtorebi TanaxmaxarT am dialogze. axla alekos mivcem sityvas, rogorc Cans surs, baton giasupasuxos. amis Semdeg darbazs movusminoT.aleqsandre elisaSvili _ batono gia, siamovnebiT viReb Tqvens mowvevas. ubralod,<strong>sajaro</strong>d gTxovT, gaakeTos Tqvenma kompaniam Ria prezentacia da diskusia improeqtis naklzec da Rirsebebzec. me იm kulturaze vsaubrobdi, rodesacsazogadoebs winaswar acnoben imas, Tu ris gakeTebas apireben. magaliTad, rodesacTqveni kompania CaerTo “Zveli Tbilisis axali sicocxlis” pirvel da meore etapSi,maSin rom geTqvaT sazogadoebisTvis, ra arealebi gergoT, ras gegmavdiT da a.S.nika SaviSvili _ saqarTveloSi “arsi” dRes aris yvelaze Zveli developerulikompania, is 22 wels iTvlis. ar maxsendeba sxva developeruli kompania, maT Sorisarc Cemi, arc sxva, romelic ase farTed iyo sazogadoebasTan kontaqtSi. maxsendebamaTi mravalwliani samuSao avlabarSi da isic, Tu rogor aqtiurad iyo Cabmulirogorc profesiuli, ise farTo sazogadoeba diskusiebSi am Temis irgvliv. amazeufro gaxsnili da amaze ufro aqtiurad debatebis wamomwyebi kompania Zneliwarmosadgenia.8


gia abulaZe _ batono aleko, modiT aseTi ram gavakeToT, jer Cven SevxvdeT samuSaogaremoSi. baton lados da nikasac vTxov da meqanizmi CamovayaliboT amgvariSexvedrebisTvis. Semdeg amis mixedviT vimoqmedoT. Tu amgvari meqanizmi ar iqneba,Zalian gagviWirdeba. gmadlobT.lado vardosaniZe _ radgan meqanizmebze Camovarda saubari, ekonomikisa da mdgradiganviTarebis saministroSi muSavdeba axali kodeqsi. misi dasaxelebaa ,,sivrciTidagegmarebisa da samSeneblo saqmianobis kodeqsi~. misi 24-e muxli, romelicgulisxmobs sivrciTi dagegmarebis miznebis formirebis, dokumentebis, proeqtebisSemuSavebisa da ganxilvis procesis <strong>sajaro</strong>obas, Zalian mwiri da nakluli muxlia.am etapze avtorebi agroveben SeniSvnebs. SeiZleba erToblivi rezoluciis ancalkeuli pirovnebebisgan an organizaciebisgan iniciativebis gadagzavna.gogi gvaxaria _ gmadlobT. axla ukve SegviZlia gavxsnaT diskusia. mainc ver gavigeqarTuli sazogadoebis damokidebuleba garemos mimarT aqtiuria Tu ara._ nu dagvaviwydeba, rom qalaqis meri aris adgilobrivi xelisufleba da nugavaigivebT mas zogadad xelisuflebasTan. es aris xelisufleba, romelic yvelazeaxlos unda iyos xalxTan da unda iyos yvelaze gamWvirvale. yvela kvleva aCvenebs,rom qalaqis meria nel-nela iseve daxuruli xdeba, rogoric aris Sinagan saqmeTasaministro da sxva Zalovani uwyebebi. amaSi mdgomareobs albaT mTeli problema. menaklebad movTxovdi pasuxs samSeneblo kompaniebs, imitom rom es aris biznesi da manase Tu ise SeiZleba daicvas Tavisi interesi, SeiZleba raRac <strong>sajaro</strong> ar gaxados dawinaswar ar gagimxilos, risi uflebac adgilobriv xelisuflebas ara aqvs. iq sadacsazogadoebis interesi Cndeba, aucileblad aris xolme monawileobis komponenti.mTavaria es interesi gaCndes da sworad avuxsnaT konkretul sazogadoebas, jgufs,Tu ra da rogor SeiZleba gakeTdes. Zalian didi madloba ,,tfilisis hamqars~saqmianobisTvis, magram zogadad sazogadoeba Zalian pasiuria. monawileobis kulturaSeiZleba iTqvas, rom nulis tolia im SemTxvevaSi, Tu raRac interesi ar Cndeba.amitom iqneba adgilobriv xelisuflebasTan muSaobaze vifiqroT ufro metad, vidrekompaniebTan.dimitri mosiaSvili, arqiteqtori _ iciT ra aris, qalbatonebi da batonebo? esglobaluri problemaa. radgan langarze morTmeuli bolo ocdaori <strong>wlis</strong>saqarTvelos damoukideblobis periodSi, Tu gadavxedavT warsuls, saqarTveloSiTavisufali qalaqebi ar yofila. 90-ian-2000 wlebSi yvelaferi gvqonda,sakanonmdeblo bazac, konkursebis Catarebis wesic, magram xelisuflebam es argamoiyena, Caaqro. sazogadoebas TandaTan saerTod dagvaviwya maTi arseboba. rodesacformalobad aqcev qveynis umaRles kanons, sxva kanonebze ukve laparakic zedmetia.Tavis droze mSvenieri TviTmmarTvelobis kanoni miviReT. axla naxeT ras hgavs. aravar maincdamainc kritikulad ganwyobili, magram faqtis winaSe vdgebi, rogorcprofesionali. weRan laparaki iyo mSeneblobebis gaCerebaze. ipoTekuri bankebi sadaris? rogor unda aSenos qveyanam, rodesac ipoTeka ara aqvs.9


sazogadoebis CarTuloba Cemi Rrma rwmeniT ar niSnavs konkretul saxlze laparaks.xom miiRo romeliRaca mowvevis parlamentma dadgenileba, rom qalaqs hqonodaistoriul-kulturuli sayrdeni gegma. ratom ara aqvs? vici, rom damuSavda. maSinmeriaSi vmuSaobdi, urbanizaciis departaments vxelmZRvanelobdi. mTavrobas arc kiganuxilavs. imitom rom Turme istoriul-kulturul sayrden gegmaze ZalianmkveTrad iyo gamoxatuli is obieqtebi, romlebic kanonTan Seusabamo iyosaqarTvelos damoukideblobis periodSi.meriaSi arasodes Catarebula sazogadoebrivi ganxilva. es aris administraciuliganxilva.gogi gvaxaria _ rogor warmogidgeniaT sazogadoebrivi ganxilva, modis nebismieriadamiani, visac aqvs amis survili? magaliTad am darbazSi Sekrebilma sazogadoebamrom gadawyvitos romelime proeqtis ganxilva, ramdenad seriozuli iqneba es?dimitri mosiaSvili, arqiteqtori _ Cemi bavSvobis mogonebas getyviT. Ria konkursiiyo gamocxadebuli vaxtang gorgaslis Zeglze. maSin patara viyavi da mamaCemiyoveldRe matarebda sagamofeno darbazSi. iyo calke Jurnalebi, sazogadoeba Tavisazrs werda. Jiurim jer sazogadoebis azri ganixila, Semdeg ukve komisiis azri,mere Seajama da ise mianiWa proeqts pirveli premia. im avadsaxsenebel komunisturperiodSic ki iyo es praqtika danergili. yvelam sakuTar TavSi CavixedoT. yvela,sazogadoebac da profesionalebic migvaCvies ukanonobas. yvela mSenebloba, romelic2004 <strong>wlis</strong> mere warmoebs ginda baTumSi, ginda TbilisSi, quTaisSi Tu siRnaRSi,ukanono mSeneblobaa. erTi nebarTva ar aris gacemuli mSeneblobaze. damkveTi aRardarCa arqiteqtorebs, erTaderTi damkveTia qveyanaSi._ aq arqiteqtorebi brZandebiT, Zalian merideba Tqma, magram mainc vityvi. cota xniswin iTqva, rom mSenebloba komerciaa. magram ramdenad usafrTxoa es komercia.SeiZleba mSenebloba iyos komercia? “asaval-dasavalSi” iwereba asociaciis,“usafrTxo mSeneblobisaTvis” Tavmjdomaris, anzor sakandeliZis statiebi. esstatiebi exeba mSeneblobis xarisxs. es adamiani apokalifsur suraTs gvixatavs dawers, rom 15-20 <strong>wlis</strong> Semdeg es axlad aSenebuli saxlebi SeiZleba TavisiTdaiSalos. imitom rom ar mimdinareobs monitoringi masalaze, gamoiyeneba daJanguliarmatura, erevnidan Camotanili uxarisxo cementi, romelic Slis armaturas.meore sakiTxia, vin arian TviTon developerebi. Zalian cotaa maT Sorisspecialisti. ar maxsovs sapasuxo werili baton anzoris statiebze samSeneblokompaniebidan. am dros safrTxe exeba adamianebis usafrTxoebas. mainteresebs batonimSeneblebis azri am sakiTxze.aleko elisaSvili _ me msurs adgilobriv xelisuflebasTan ufro met muSaobazevTqva. Cemi gamosvlis dasawyisSi vTqvi, rom radgan diskusias ar eswrebian meriiswarmomadgenlebi, arqiteqtorebs da samSeneblo kompaniebis warmomadgenlebsmivmarTavdi, rom iqneba maT mainc miecaT maTTvis magaliTi. sazogadoebis CarTulobaerTi sakiTxia. aviRoT ,,imelTan~ dakavSirebuli aqcia. gogi iyo pirvel aqciaze,10


Zalian cota xalxi iyo da aqcias yuradReba aravin miaqcia. meore aqciaze metixalxi movida da mas reaqciac mohyva. saqme is aris, rom es Temebi pirdapir arismibmuli politikasTan da politikur liderebTan. yvelam viciT, rom saakaSvilisgareSe TbilisSi arc erTi korpusis feri ar isazRvreba. amitom me da Cemsmegobrebs zogjer gvgonia, rom Cveni organizaciis saqmianoba CixSic ki Sedis.imitom rom ukakuneb meriis kars da saerTod ar aris pasuxi. imasac miveCvieT, romvwerT “imelze”, gvpasuxoben mirza Safze, wer mirza Safze, gvpasuxoben sul sxvasakiTxze. ra Tqma unda aris instituciuri da sakanonmdeblo problemebi. oRond essakiTxebic pirdapir politikasTan aris dakavSirebuli. Cveni erTaderTi resursiaaqciaze bevri xalxis mosvla. aseT dros gadawyvetilebebs cvlian xolme. ase moxda“imelTan” dakavSirebiT.irakli laSxia, teqnikuri universitetis studenti _ meriam me mgoni ise gaakeTa,rom amxanagobebi Seqmna yvela ubanTan. kompaniebTan azrTa gacvla-gamocvlas CemiazriT, azri ar eqneba. SeiZleba kompaniam Tavisi mimarTulebiT rame gaiTvaliswinos,magram xelisufleba mainc imas gaakeTebs, risi gakeTebac unda.miSa maRlakeliZe, arqiteqtori _ sazogadoebis CarTuloba nebismier SemTxvevaSikanonmdeblobis safuZvelze unda moxdes. amitom albaT am mimarTulebiT aris saWiropirvel rigSi muSaoba. arasamTavrobo organizaciebi albaT unda daexmarosarqiteqtorebs kanonmdeblobis SeqmnaSi._ Cven gvaqvs arqiteqturuli organizacia `sazogadoebrivi sivrcis dagegmarebisa daganviTarebis centri~. Cemi azriT, aq aris saubari pasuxismgeblobaze. imitom romsazogadoebam romc gansajos konkretuli proeqti, vin iRebs amaze pasuxismgeblobas?viciT, rom arsebobs sabWo, romelSic arian arc ise cudi arqiteqtorebi. magramaravin iRebs pasuxismgeblobas sakuTar Tavze. gasagebia, rom unda iyossazogadoebrivi protesti, magram ram unda daareguliros es yvelaferi? ra Tqmaunda kanonma. magram am kanonSi ver CavwerT imas, ra ar unda iyos. unda vicodeT,rogori unda iyos. qarTvelebs gvCvevia, rom araferi mogvwons. amisTvis arsebobsevropuli gamocdileba. erT-erTi gamomsvleli saubrobda im meqanizmebze, romlebicarsebobs evropis qveynebSi. es aris is, rac gvWirdeba.vaxtang nemsaZe, teqnikuri universitetis studenti _ baton ladosTan maqvs kiTxva.Tu gaqvT informacia imis Sesaxeb, igegmeba Tu ara CvenTan samSeneblo kodebisdamkvidreba?lado vardosaniZe _ viTareba ekonomikis saministroSi bolo Tveebis ganmavlobaSisagrZnoblad Secvlilia. rogorc yvelaferi personificirebulia Cvens qveyanaSi. esukavSirdeba axali pirovnebis mosvlas, romelic saTaveSi Caudga urbanizaciamSeneblobisdepartaments. evrokodebis safuZvelze muSavdeba qarTulikanonmdebloba. erT-erTi Sedegia is proeqti, romelzec ukve mogaxseneT. kideverTxel vityvi, dRes diliT iyo samuSao TaTbiri gaeros organizaciiswarmomadgenelTan, romelic mogvcems saSualebas, rom kanonqvemdebare normatiuli11


aqtebic davamuSaoT saerTaSoriso standartze. ase rom muSaoba mimdinareobs. erTimxriv CarTulia USAD, meore mxriv yofili ,,GIZ~.irakli Jvania, arqiteqtori _ or sakiTxze gavamaxvileb yuradRebas. pirvel rigSimizezebze, Tu ratom ar aris sazogadoeba CarTuli. batonma giamac aRniSna, es raTqma unda aris demokratiis erT-erTi gamovlineba, iseve rogorc presis Tu sityvisTavisuflebis, protestis Tavisuflebis, aseve qalaqSi mimdinare procesebzesakuTari azris gamoxatvis ufleba. erT-erTi mizezi isic aris, rom saqarTveloSidemokratiis done sakmaod dabalia. es exeba urbanul demokratiasac. merias ra Tqmaunda awyobs aseTi mdgomareoba, imitom rom mTeli Zalaufleba mis xelSia daakeTebs imas, rac unda.meore sakiTxia, rom rodesac vambobT, rom sazogadoeba unda iyos CarTuli,mivesalmebi “tfilisis hamqris” aqtiurobas, mimaCnia, rom sazogadoeba marTlacufro aqtiuri unda iyos. imitom rom qalaqi ar aris mxolod qalaqis Tavis daramdenime administraciuli xelmZRvanelis. is yvelasia, magram logika aris rogorcTqveni, ise praqtikosi arqiteqtorebis midgomaSi. albaT unda ganvsazRvroT raSemTxvevebSi unda CaerTos sazogadoeba. Tu laparakia ,,imelis~ Senobis dangrevaze,mirza Safis quCaze, ra Tqma unda, protesti gamoxatulia da gvinda, rom isgaTvaliswinebuli iyos. magram meore sakiTxia, vis unda vkiTxoT, profesionalebsTu im ubnis mosaxleobas, sadac procesebi mimdinareobs, Tu mTlianad qalaqs?imitom rom gansxvavebul Sedegebs miviRebT. Tu qalaqis sazogadoebas vkiTxavT, aramgonia, yvela iseTi kompetenturi iyos urbanul an arqiteqturul sakiTxebSi,rogorc profesionalebi. rodesac eqimi konsiliums awyobs, profesional eqimebsekiTxeba, rogor moiqces da ara ojaxis wevrebs. ase rom aq zRvaria gasavlebi. Cven,arqiteqtorebs ar mogvwons riyeze fexiT gadasasvleli xidi, magram qalaqSi romreferendumi Caataro, didi saSiSroebaa, rom ufro meti dadebiTi xma miiRos. asevebevrisgan gamigia, rom Zalian moswons baTumis Seratonis Senoba.gogi gvaxaria _ me mgoni saqmec swored is aris da imisTvis SevikribeT dRes aq,rom is barieri, romelzec brZaneT, unda Semokldes. viRac unda iyosdainteresebuli, rom Sedges dialogi profesional arqiteqtorebsa da Cveulebrivmosaxleobas Soris. Tundac imis Tqmas ra undoda, rac batonma ladom Tqva xeebismoWrasTan dakavSirebiT? marTali brZaneT, rom xelisuflebas yovelTvis awyobspasiuri masa, raTa xelSi Caigdos Zalaufleba, magram es imas xom ar niSnavs, romSevurigdeT aseT mdgomareobas.daviT gogiSvili, geografi, “tfilisis hamqris” wevri _ nebismier procesSi arisori problematuri mxare. Tbilisis SemTxvevaSi moqalaqeTa CarTuloba. erTia meria,romelsac ra Tqma unda ar awyobs, rom iyvnen aqtiuri moqalaqeebi, romlebic raRacproeqtebze kritikul SekiTxvebs dasvamen. meorea moqalaqeebi, maT Sorisdeveloperebi, mSeneblebi. Cemi azriT problema am mxareSi ufroa. radgan vidreufro aqtiurad ar moviTxovT, araferi Seicvleba.<strong>12</strong>


ac Seexeba alekos sayvedurs developerebis mimarT, kidev ufro sworia, Tukonkretul procesebs SevxedavT. `sTeiq holderi~ aris meriac, moqalaqec, da isadamianic, romelic CarTulia am procesis ganxorcielebaSi da vis wonasacgacilebiT meti wona aqvs. maTi dumili xSirad aris meriis gadawyvetilebisgamarTleba. Tu gavixsenebT veres xeobas, sxva proeqtebs, romlebsac dRes vafasebT,rogorc warumatebels, me mgoni kargi iqneboda Tu im sferoSi profesionaliadamianebi mSeneblobis dawyebamde amoiRebdnen xmas. imitom rom maT sityvas ufrometi gavlena eqneboda, vidre Cemsas an Cemi megobrebisas.aseve samwuxaroa is, rom moqalaqeTa did nawils qalaqi marto Zveli qalaqi hgonia.veres xeobam kidev erTxel daadastura, rom moqalaqeebi problemas Zveli TbilisisgareT mwvave TvaliT ar uyureben. Cemi azriT is problemebic mniSvnelovania, racZveli ubnis gareT arsebobs.Tamuna guguSvili, orhusis centri _ monawileobis saSualebebze mindoda Zalianmokled meTqva. mniSvnelovan proeqtebSi Cveni kanonmdeblobiTac savaldebuloamoqalaqeebis monawileoba. es aris mSeneblobis an garemosdacviTi nebarTva. rogorxorcieldeba, es sxva Temaa, magram monawileobis meqanizmi arsebobs. SeiZleba yvelamoWril xeze an aSenebul saxlze es ver moxerxdes, magram Tu iqneba qalaqisganviTarebis gegma an ufro lokaluri adgilebis ganviTarebis gegma, SesaZlebeliaZalian bevri saSualebis gamoyeneba, maT Soris kiTxvarebis dagzavna da komentarebismiReba. amas TviTon profesionalebic gaakeTeben. mere es komentarebi ganxiluli dasaTanadod gaTvaliswinebuli unda iyos. es damatebiTi informacia iqnebagadawyvetilebebis mimRebi pirebisTvisac. am meqanizms msoflios bevri qveyana iyenebs.garda amisa axlaxans euTos garemos da usafrTxoebis iniciativisa da gaerosgaremosdacviTi programis mier ganxorcielebuli proeqtis farglebSi momzaddaTbilisis garemos Sefaseba. es aris garemos integrirebul Sefasebaze dafuZnebulidokumenti, romelic specialurad aris Seqmnili gadawyvetilebebis mimRebipirebisTvis. es midgoma iTvaliswinebs ara mxolod garemos mdgomareobis aRweras,aramed aRwers im globalur mizezebsac, romelmac migviyvana ama Tu im Sedegamde.aqve saubaria imazec, Tu rogor aisaxeba es adamianebis janmrTelobaze. aqvearekomendaciebi xelisuflebisTvis da situaciis ganviTarebis SesaZlo scenarebi.vaxtang nemsaZe, teqnikuri universitetis studenti _ axla vfiqrobdi, ra SeiZlebaiyos iseTi, rac aiZulebs xelisuflebas, mousminos am adamianebs da yurad iRosmaTi naTqvami. gamaxsenda baton lados naTqvami leqciaze, rom arsebobssaerTaSoriso urbanuli organizaciebi, romelbSic gawevrianebulebi arian sxvadasxvaqveynebi da maT evalebaT kidec urbanuli indikatorebis dacva.mainteresebs, Cven Tu varT romelime saerTaSoriso urbanul organizaciaSigawevrianebulebi.13


giorgi beriZe, arqiteqtori _ ramdenime proeqti iqna dasaxelebuli uaryofiTkonteqstSi. maTgan ori Cemia. mainteresebs batono aleko, Cven unda gadavakeToT esproeqtebi ise, rogorc Tqven migaCniaT saWirod Tu mogiyveT, ra aris am proeqtebSimTavari da ra meorexarisxovani? yvela arqiteqtori meoris antagonistia TavisibunebiT. warmoudgenelia erTma arqiteqtorma meores yuri aTxovos da misi rCeviTrame Secvalos. <strong>sajaro</strong> ganxilvebi iyo, piradad me Cavatare. riyis ubnisrekonstruqciis konkursi piradad Cemi Catarebulia. pirvelad qarTulixuroTmoZRvrebis istoriaSi gamoveciT albomi, maSin kompiuterebi ar arsebobda daqseroaslebis gakeTeba mogviwia. es karga xnis win iyo. ramdenime albomi maqvs da TudagainteresebT, SemiZlia gaCuqoT kidec. Tu ar vcdebi, 31 proeqti iyo, maTgan erTiukiduresi _ arqiteqtori gvTavazobda baRis gaSenebas. adre gaxsovT, iq ra ubaniiyo. mere batonma SoTa yavlaSvilma isargebla wyaldidobiT, romelmac waleka esubani da sul daangries is quCebi. Zalian lamazi ubani iyo. imis Tqma minda, romZalian rTuli profesiaa. aq studentebi arian. maT unda icodnen, rom wlebis SemdegSeiZleba arqiteqturuli TvalsazrisiT urTierTsawinaaRmdego poziciebzeaRmoCndnen. batono gogi, Tqven rogor fiqrobT, romelime reJisori daugdebs yursmeores, romelic etyvis, rom ase ki ara, ise unda gadaiRos? es Semoqmedebaa.problema is aris, rom yvelaferi, rac Sendeba, ar aris arqiteqturuli nawarmoebi.Cveulebrivi xidi arqiteqturul nawarmoebad ar CaiTvleba. magram gvaqvs iseTixidebic, romlebic aseTebad CaiTvleba. is, rom Zveli Tbilisi RirsSesaniSnaviarqiteqturaa, amaze zustad asi <strong>wlis</strong> win, 1911 wels jer kidev daviT kakabaZewerda. mis CanawerebSi weria, rom am Senobebs albaT ver SevinarCunebT daaRricxuli da asaxuli mainc unda iyoso. Cven es Canaxatebi SeviswavleT daSevitaneT mirza Safis proeqtSi. SevitaneT Senobebi, romlebic ukve aRar aris. maTistruqtura CvenTvis ucnobia, maT mxolod mxatvris mier danaxuli TvaliT vicnobT.SevitaneT iseTi Senobebic, romlebic amJamad Zalian avariul mdgomareobaSia. mirzaSafis proeqtze muSaobisas aseTi koncefcia SevimuSaveT, rom Sesaxedad yofiliyoabsoluturad identuri Zveli Tbilisisa. Zalian Znelia, roca akeTeb dekoracias,romlis ukanac aris sruliad Tanamedrove urbanuli struqtura. aseTi Sinaarsisiyo es proeqti. rodesac es proeqti pirvelad warmovadgineT sabWoze, romelSicbatoni giac brZandeboda, yvelas Zalian moewona da sabWos erT-erTma wevrmagviTxra, rom es proeqti rom mas gaekeTebina, aq ki ar moitanda, pirdapirprezidentTan waiRebda. rom gamovediT, damkveTs miveciT Cveni cifruli masala.wauRes prezidents da aCvenes. raRac xnis Semdeg dagvibares da gvkiTxes, ratom argvqonda Sadrevani. iyo proeqtze erTi adgili, sadac SesaZlebeli iyo SadrevnisgakeTeba, magram Cven iq yvavilnari gavakeTeT. daJinebiT gvTxoves, SadrevanigagvekeTebina. sxva adgilas gavakeTeT da iq ise davtoveT, rogorc iyo. amis meremoxda saSineleba. me maSin Cemi piradi baraTi gadmogeciT, SevTanxmdiT, rom CemTanunda mosuliyaviT, magram ar mosulxarT. amitomac ver gaigeT es istoria. moxdaaseTi ram, raRac manqanebiT moxda SeTanxmeba xelisuflebasa da damkveTs Soris daerTad daangries. rodesac sabWos sxdomebze davdiodi, mesmoda frazebi, rom iqSesaniSnavi Senobebia da maTi aReba ar SeiZleba. am dros isic vicodi, rom es14


Senobebi ukve aRar arsebobda, magram sabWos wevrebs amis Sesaxeb informacia arhqoniaT, arc iq yofilan bolo erTi-ori kviris ganmavlobaSi. CvenTan rombrZandebodiT, swored im diliT wavidnen pirvelad sanaxavad da aman moaxdina Soki.damkveTma TviTneburad, arqiteqtorebis daukiTxavad, ukanonod, imitom rom jer undaSeTanxmdes proeqti, mere proeqtis Sesabamisad unda gaices samSeneblo nebarTva, damxolod amis Semdeg gaicema kidev specialuri nebarTva Senobis dangrevaze. magram esprocedurebi ar yofila gavlili. ase rom qalaqis reaqcia samarTliani iyo.yovelive amas daemata damkveTis kategoriuli moTxovna moculobis gazrdis Sesaxeb.Tu Cven veubnebodiT, rom pirobiTad, aris 16 kvadratuli metri, isini moiTxovdnen40-s. moculobis gaazrdasTan erTad yvelaferi fuWdeba. am mojadoebul wreSiZalian Znelia arqiteqtorebis gamtyuneba, miT ufro, Tu ar iqna ganxiluli yveladetali. imitom rom rodesac ixilavT am profesiis nawarmoebs, unda icodeT, ramwarmoSva es dakveTa, vin dgas damkveTis ukan, ra Zalebi dgas, mxolod amis SemdegSeiZleba Sefaseba. Zalian gamigrZelda sityva.gogi gvaxaria _ didi madloba. vidre aleko gipasuxebdeT, baton lados minda mivcesityva. mas Zalian saintereso kiTxva dausves saerTaSoriso organizaciebTandakavSirebiT. amave Temaze alekosac minda vkiTxo, Tu miumarTavs ,,tfilisis hamqars~saerTaSoriso organizaciebisTvis, imitom rom viciT, rom es aris erTaderTi, rasacCveni xelisufleba ase Tu ise iTvaliswinebs.lado vardosaniZe _ rogorc ukve mogaxseneT, dRes dilis 11 saaTze ekonomikissaministroSi Sedga Sexvedra gaeros organizaciis, ,,UN Habitat Program~warmomadgenelTan, eqspertTan, regionul koordinatorTan, romelic saministrosmowveviT Camovida saqarTveloSi. es aris Tu SeiZleba ase iTqvas, uzenaesiorganizacia urbanul ganviTarebasa da binaTmSeneblobaSi. ianvar-TebervalSidagegmilia Zalian seriozuli Sexvedra eqspertebTan. ar aris gamoricxuli, rom massamxreT kavkasiis samive qveynis warmomadgenlebi daeswron. am Sexvedraze ganixilebakonkretuli programebi, romelTa meTvalyure da nawilobriv sponsoric iqneba essaerTaSoriso organizacia. ase rom am TvalsazrisiT CaverTeT sistemaSi, romelicdaSlili iyo 2004 wlidan. Cven didi xania vamtkicebdiT am kontaqtebisaucileblobis Sesaxeb da rogorc iqna, mivaRwieT amas.daviT gogiSvili, geografi, “tfilisis hamqris” wevri _ iseTi istoria, rogoricaxla mirza Safis quCasTan dakavSirebiT movismineT, cota adre rom mogvesmina,SeiZleba movlenebi sxvagvarad ganviTarebuliyo.gogi gvaxaria _ vfiqrob, komunikaciis seriozuli problemaa. Tu aqvs “tfilisishamqars” veb-gverdi, sadac arqiteqtorebs SeeZlebaT TqvenTvis kiTxvebze pasuxisgacema?nika SaviSvili _ mec mqonda swored mirza SafTan dakavSirebiT damkveTTanurTierToba da minda davadasturo baton giorgi beriZis gancxadeba imis Sesaxeb,rom arqiteqtorebis Tanxmoba kldis moWraze ar yofila. es aris sruliad15


araadeqvatur pirovnebaTa jgufi, romelic, rogorc Cans moqmedebda im principiT,rom yvelafris gakeTeba SeeZlo. maT nebarTva arqiteqtorebisgan im barbarosobaze,rac iqna Cadenili, ver eqnebodaT.rac Seexeba baton daviTis SeniSvnas, ratom adre ar gavakeTeT amis Sesaxebgancxadeba. Tqven warmodgenac ki ar gaqvT imis Sesaxeb, 2008-9-10 wlebSi rogoriSeboWili iyo arqiteqtorebis SesaZleblobebi. me mowme da monawilec var imisa, racxdeboda am konkretul ubanTan dakavSirebiT. moTxovna iyo, rom saswrafod,ukiTxavad, dauwerlad unda dangreuliyo da aSenebuliyo es ubani. es yvelaferixdeboda adamianuri, normatiuli, urbanuli, istoriul-kulturuli kanonebis dawesebis darRveviT.aq iTqva, rom kanonmdebloba gvaqvs. mTavaria, Sesruldes is, rac didi xaniaCamoyalibebulia. aq xelisuflebis nebis gadatexazea laparaki._ saqme is aris, rom arc am da arc sxva proeqtiT am kldis mongreva ar yofilagaTvaliswinebuli._ adre gaakeTebines amerikelebs, axla aris inglisuri proeqti. ginaxavT? girCevTnaxoT._ mec arqiteqtori gaxlavarT da kargad mesmis, rac Tqva batonma jadosnur wresTanda arqiteqtoris profesiis siZneleebTan dakavSirebiT, magram aq vawydebiTarqiteqtorebis mudmiv globalur problemas _ arqiteqtori marto Tavisi saqmisSemoqmedia Tu unda iyos socialurad aqtiuri sazogado moRvawe. amaze msoflioscnobil arqiteqtorebs gansxvavebuli Sexedulebebi aqvT. zogs miaCnda, rom maTSeeZloT sazogadoebis Secvla, zogic fiqrobs, rom arqiteqtori ar ganxvavdebadurglisgan da marto Tavisi saqme unda akeTos. me mgonia, rom es azri ar arisswori, miT umetes Cvens realobaSi. arqiteqtorebma ufro meti monawileoba undamiiRon da ar gaimarTlon Tavi imiT, ras etyvis maT damkveTi. maT unda gamoxatonTavisi pozicia. es gansakuTrebiT mniSvnelovania CvenTan, imitom rom urbanulikultura dabalia. saWiroa sazogadoebaSi moqalaqeobis SegrZneba da urbanuliaqtiuroba maRal doneze avides.aleqsandre elisaSvili _ dRes vmsjelobT mirza Safis quCaze, maSin roca ukvesamsjelo aRaraferia. klde moWrilia, istoriulad Camoyalibebuli quCa ganjisgzaze, seidabadSi, qalaqis Semosasvlel quCaze, sadac iyo mZime dReSi myofi, magramistoriuli Senobebi, aRar arsebobs. msjelobas da diskusias fasi aqvs maSin, vidregadawyvetilebas miiReben. Cveni organizaciis mizania, odesme iseT qalaqSivcxovrobdeT yvelani, rom qalaqis xelmZRvaneli iqneba Tu developeri, pativsscemdes qalaqs da mis moqalaqes da gasakuTrebiT qalaqis istoriul nawilSi,winaswar, vidre buldozerebs aamuSavebdes, proeqtis damtkicebamde, auxsnis, risgakeTebas apirebs. aq daisva SekiTxva, xalxs unda vkiTxoT Tu profesionalebs.kanoni unda aregulirebdes, sad profesionals davekiTxoT da sad mosaxleobas. Cveniman aRgvaSfoTa, rom ramdenime RameSi buldozerebiT mospes quCa, miT umetes, 1616


nomeri kulturuli memkvidreobis Zegli iyo, sisxlis samarTlis danaSauladiTvleboda misi dazianebac ki, araTu ganadgureba, iq aRaraferia darCenili. saqmeprokuraturaSi gvaqvs Setanili. vinc es gaakeTa, pasuxi xom unda agos.rac Seexeba kldis moWras, erT mtkivneul ambavs gavixseneb. sabWoze, romelsacveswrebodi, giTxariT, rom zustad im dros, rodesac Cven vmsjelobdiT,buldozerebi angrevdnen Taboris kldes. Tqven mipasuxeT, rom naSali miwa iyoCamoyrili. iqidanve wavedi saprotesto aqciaze da vnaxe, rom uzarmazari lodebiiyo Camomtvreuli. ramdenime ojaxi dRemde usaxlkarod aris darCenili. vxedavT,rom meria iqceva ise, rogorc iqceva da Seuvali cixesimagrea, uars ambobs <strong>sajaro</strong>diskusiaSi monawileobaze, SemTxveviT Tu sadme gadavawydebiT. amaswinaT gamofenagvqonda gudiaSvilis moedanze da ugulavas Zlivs vuTxari oriode sityva ammoedanTan dakavSirebiT. Tqven xom ar gWirdebodaT imis axsna, ra ubanze iyolaparaki, seidabadSi, abanoTubnis Tavze, dagerwmunebinaT is investori, viRacam xomunda mogvces amis magaliTi. maSin imitom aRar SegxvdiT, rom ukve yvelaferidalewili iyo da Sexvedris azrs veRar vxedavdi.axla mainc minda gTxovoT developerebs, rom rodesac xedavT, rom istoriulubanSi, magaliTad, puris moedanze ar SeiZleba rvasarTuliani korpusis dadgma,gveciT pativi da gvaCveneT magaliTi. is ki, rac mirza Safis quCaze moxda,erTdroulad ukanonobac iyo da upasuxismgebloba da barbarosobac. mapatieT, magramase vfiqrob.gogi gvaxaria _ davasruloT diskusia. gavimeoreb, komunikaciis seriozuliproblemaa. albaT, rodesac CarTulobaze vlaparakobT, pirvel rigSi vgulisxmobTprofesionalebis CarTulobas, imitom rom rogorc Cans elitaruli arqiteqturulijgufebic aris. dRes amaze aRar gvisaubria. rodesac urbanizaciis sakiTxsdavubrundebiT, albaT esec iqneba Cveni diskusiis Tema, aris Tu ara marTlacprivilegirebuli arqiteqturuli jgufebi da saerTod, vin da rogor aSenebsqalaqs. madloba yvelas, amiT davasruloT dRevandeli diskusia.17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!