Zestoarren erretolika

gobernau 89giyeten. ‘gihar-eten’. iz. Haragi-etena. Muskulukotiratu edo etena. Osaba zarrak giyetenenbat iña izangou. Ik. giyar, haragi-etena,zain-tiratua.gizajo/gixajo. ‘gizajo’. izond. 1. Gizagaixoa,errukarria. Gizonezkoari zuzentzeko erabiltzenda. Zentzu berean emakumeari “gaixoa/gajoa”deitzen baitzaio. Attona gizajohorire hortziok hotzak. 2. Norbait on hutsaedo onegia delako edo, tontotzat, ergeltzathartzen dutenean ere erabiltzen da. Ona izatiagauza bat dek, baiña gixajua izatia bestia.3. Irain-hitza; tontoa, ergela. Eonai ixilik,gizajua!gizaseme. ‘gizaseme’. iz. Gizaki arra, gizonezkoa.Gizasemiak hartan da emakumiak,berriz, ibiltze giñan asaketan, sakaponakin.gizatasun. ‘gizatasun’. iz. 1. Giza izaeraduenaren nolakotasuna. 2. Gizakiari dagozkionbertuteen multzoa. GIZATASUN EXKASEKUA ERTEN. ‘gizatasuneskasekoa irten’. Gizakiaridagozkion bertute eta dohai gutxi edo batereez duenak bezala jokatu. Motillak, ondogizatasun exkasekua erten dik. Ik. gizontasun/gizatasun pixkat euki. GIZONTASUN/GIZATASUN PIXKAT EUKI.‘gizontasun piska bat eduki’. “Gizon”denari ematen zaizkion ezaugarri on etadohaiak izan; hau da, gizonki jokatu; gizakiaridagozkion bertuteekin jokatu. Gizatasunpixkat eukitziare etziok sobran. Ik. gizonbezela portau /ibilli.gizen. ‘gizen’. izond. 1. Lodia. 2. Haragiarenkoipea edo grasa zuria. Haragi xerra honekgizen geyegi daka nere gustoako.gizon. ‘gizon’. iz. 1. Sexu arreko pertsona,bereziki heldua dena. 2. Senarra. Nere gizonafaltakoa etortzeko. GIZONA IZAN. ‘gizona izan’. Gizonarieman ohi zaizkion ezaugarri onen jabe izan.Etorri hona, gizona bahaiz! GIZON ETXE-JAUN JENDE. ‘gizon etxejaun-jende’.iz. Etxeko jaun edo etxearenjabe den gizonezko multzoa, taldea. Egunhauetan gazte jendia ta gizon etxe-jaun jendiamozkorra gaiñian duela dabiltza eran taeran. Ik. jende, gazte-jende, ume-jende. GIZON IBILLI/GIZON PORTAU. ‘gizonibili/gizon portatu’. Gizon izan; gizonarieman ohi zaizkion ezaugarri onen jabe denaibili ohi den bezala ibili/portatu. Askotan,gurasoak beren seme-alabei hauek norabaitirten aurretik esan ohi zien. Nei gizon ibillie! Ik. gizon izan. GIZON PUSKA. ‘gizon puska’. iz. Gizongalanta, gizon handi eta indartsua. Gaxotasunakhamar egunen bukau omentzun hurazan gizon puskakin.gizon-proba. ‘gizon-proba’. iz. Herri-kirola;gizon edo gizon-talde batek harri astunbat herrestan, arrastaka eramatean datzanherri-kirola. Oro har, gainera, lurra ez dalaua edo labaina izaten, marruskadura indarraeragingo duten harri koskor edo irtenezosatuta egon ohi da. Garai batian idi-probakezezik gizon-probake ite zian. Ik. gizon.gobernau. ‘gobernatu’. da/du ad. 1. Ganadueidagokienean, zaindu, jaten eman. Ezaun daandriak ondo gobernatze zattula. 2. Politikaridagokionean, aginpide politikoaz baliaturikestatu edo lurralde bateko arazoakzuzendu, edo zuzentzen ahalegindu. EARKI GOBERNAUTA EON. ‘ederkigobernatuta egon’. Janariz edo edarizederki aseta, berdinduta egon. Etzan harritzekuaeun hartan horrenbeste pasatzia; earkigobernauta geunden danoke, ta geo bizikletanzuzen jutia gauza zalla. Ik. earki berdinduta eon.