Zestoarren erretolika

84ganbaillaSeguru asko urte hartan bertan iña izangozan ataiñ, ikulluko atian onduan, ganauentzakoaska, ura edateko. GANAU-JENDE. ‘ganadu-jende’. iz.Ganadu-taldea, multzoa, piloa. Beraz,“jende” hitza bigarren osagai bezala agertzendenean, ez du ezinbestean bizidunareneta gizakiaren ezaugarria duen izenen bateskatzen. Ikusi besterik ez daude “ganadua”nahiz “plater”, “ontzi” bezalakoak. Ganaujende earrik bazakak. Ik. ume-jendia, gazte-jendia,ontzi-jendia, plater-jendia.ganbailla. ‘ganbarila’. iz. Baserrian, teilatupekosolairua, maiz aletegi gisa edo belarondua edukitzeko erabiltzen da; Ganbararengainean egon ohi da. Ganbailla tagelak dana belarronduz beteta geatzezian./Ganbailla zijuan eskaillapian, berriz,armaio zar bat eo bi bazian gure amazanak ta amama zanak bateko erropak tabesteko tomate-botillak gordetze zittuztenak.ganbara. ‘ganbara’. iz. Lekua. Baserrian,ganbarilarik ez dagoenean, teilatupeko solairua,maiz aletegi gisa edo belar ondua edukitzekoerabiltzen dena; etxeetan, goienekosolairuan dagoen gela, gauza zaharren edotaetxean atzera uzten diren gauzen gordelekumoduan erabiltzen da. Patata normalianganbaran eukitze deu./Izerdiya ta hautsapranko izate zan ganbara-zulon. 2. Burua.Ganbaratik ondo al hao?ganbela. ‘ganbela’. iz. Aska.ganbelako. ‘ganbelako’. iz. Buruan hartutakokolpea. Etxe aurreko postiakin ganbelakoearra hartuik. Ik. koskorrekoa, kaskarrekoa.ganbelu. ‘ganbelu’. iz. Ergeltzat nahiz kankailueta baldartzat hartzen den norbait aipatzekoerabiltzen den hitza. Motillak, ondoganbelua haiz ba!ganora. ‘ganora’. iz. Fundamentua, gatza.Laneakore ganoraik ez. Ik. ganoraz. GANORAZ. ‘ganoraz’. adb. Arretaz, arduraz;ondo, modu egokian, behar bezala.Ganoraz inbettu gauzak. Ik. ganora.ganorabe. ‘ganoragabe’. izond. Ganorarikez duena; fundamentu eta gatzik batere ezduena; eskutik gauzak ere erori egiten zaizkiona.Ganorabia daba; horri eskutike gauzakeroi ite zaizkiyo. Ik. ganora.gantz. ‘gantz’. iz. Grasa, manteka; nagusiki,koipez edo olio-substantziaz betetako zelulezosatuta dagoen ehun zatia. Gazteik hiltzan;eztakit gantzak alkar jota eo nolabukau zan.garaban/garaman/gaaman. iz. Garoa izatenden tokia; garodi? Otariyak ta garamanakizango zian geyenak./Orduantxe euzkiyaregaramana horitzen.garbittu. ‘garbitu’. du ad. 1. Hil nahiz erahil.Hotzak garbittuko gaittu. Oaiñe gizona garbittuomen diñe e? Ik. hotzak (norbait) garbittu.2. Txukundu; zikintasuna, lohitasuna kendu.gargarak in. ‘gargarak egin’. Ahoagorantz begira dagoela, eztarrian likido bateduki eta, hatsa botaz, likidoa mugiaraztea.Eztarria garbitzeko edo sendagai batez tratatzekoegiten dira.gari. ‘gari’. iz. Landare belarkara eta urteorokoada. Hostoak lantza formakoak dituzteeta zurtoin bakoitzaren bukaeran buruxkabat izaten dute. Uda zetorrenian, berriz, landanak batea etortze zian: belar-lanak, garilanak,arto-lanak. Hango atzaparka! Ik. garijotzea.2. Delako landarearen alea. GARI-EBATZAILLE. ‘gari-ebakitzaile’. iz.Gari ebaten aritzen dena. Eskerrak gariebatzailliaketortze zian.