Zestoarren erretolika
Zestoarren erretolika Zestoarren erretolika
Famau1. ‘famatu’. du /da ad. Aipatu, goraipatu.Izugarri famatze due ingurukuek. Ik. haretxekbai famatze zula.Famau2. ‘famatu’. izond. Ospetsua, aipatua.Bai hori hemen oso famaua da.familiarte. ‘familiarte’. iz. Familia, senideenmultzoa. Familiarte txikiyare badaka ta,horreatik igual jende gutxiyo jungo zanintiarroa.familiya izateko eon. ‘familia izatekoegon’. Norbait haurdun dagoela adieraztendu. Gure Anatare familiya izateko omentzauden. Ik. sugiak koxka inda eon.fanfarroi. ‘fanfarroi’. izond. Harroa. Tontoharro,fanfarroi hoyetakua emateu dala. Ik.harroputz.fede. ‘fede’. iz. Erlijioko egia eta dogmeiburuzko sinesmena; gizakiaren naturazgaindiko sinesmena. Elizak erakusten duenegia ziurtzat sinestean oinarritzen da. Ik.fede onez /txarrez, fede eman. 2. Zerbait edonorbaitenganako konfidantza. FEDE EMAN. ‘fede eman’. Sinetsi, baietsi.Batenbatek ittekotan, haritxi emate zionatfede ingoula. Ik. fede. FEDE TXARREZ/ONEZ. ‘fede txarrez/onez’. Asmo txarrez/onez. Ba hori eztofede onez inda. Ik. fede.festa. ‘festa’. iz. 1. Jaia, bereziki norbaitenedo zerbaiten ohoretan edo oroitzapenetanegiten dena. Ik. festa-haizia. 2. Hitz elkartuetan“multzoa”, “taldea”, “ugaritasuna” adieraztekoerabiltzen da, enfasia emanez. Haudek ontzi-festa hau! Ik. ontzi-festa, kurutzefesta. FESTA-HAIZE. ‘festa-haize’. iz. Festarakogogoa, ilusioa. Debatik ta jendia etorriffitea festa-haize horrekin, ta jende asko zeonmezetatik ertenda. Ik. festa. ONTZI-FESTA. ‘ontzi-festa’. iz. Ontzi-pila,ontzi-multzoa, modu enfatikoan adierazteko.Hau dek ontzi-festa hau! Ik. festa. PLATER-FESTA. ‘plater-festa’. iz. Platermultzoa, pila. Ik. festa, plater-jendia.fiñ/piñ. ‘fin’. izond. 1. Bere jokaera edo lanbideantrebetasun edo zintzotasun nabariaagertzen duena. Hitzekoa, zuzena. Lanianoso neska fiña zan. Ik. fin ibilli/jokau. 2. Zentzumeneidagokienez, zolia, zorrotza. Osousaimen fiña daka. 3. Mehea, argala. FIN IBILLI/JOKAU. ‘fin ibili/jokatu’. Zintzo,zuzen, gizatasunez ibili/ jokatu. Gaureun osuan oso fiñ ibilli da. Ik. fiña.fiyakaitz/piyakaitz. ‘fidagaitz’. izond. Fidatzenez dena, fidantzarik eza agertzen duena.Motellak ondo piyakaitza dek!flauta. ‘flauta’. iz./izond. 1. Txirula. 2. Irainhitza;txoro-haizea. Ondo flauta haiz ba!frantses/prantsez belarra. ‘frantsesbelarra’. iz. Belar mota bat, belgabelarra ere
80freskatzea indeitua. Guk han prantses belarra esatengeniyon, beste toki batzutan tepla esatezayo. Ik. belgabelar, belbelarra.freskatzea in. ‘freskatzera egin’. adb.Freskatu; eguraldiak freskatzera egin. Halakobaten, pixkat freskatzea indakuan, hasiko zanorkestina.freskera. ‘freskera’. iz. Hozgailurik ez zengaraian, janariak kontserbatzeko eta eulirikedo horrelakorik ez sartzeko erabiltzen zenlekua; leiho saredun bat izan zitekeen edotafresko mantentzen zen gelaren bat. Esnia freskerandao. Gure etxian freskera leyo berdesaredun huraxe zan.frontal. ‘frontal’. iz. Horma baten luzean horizontalkijarritako habea, solairuko solibeiasentu emateko izaten dena. Etxe bat itekoegur asko berda ta, frontalak diala, solibakdiala, postiak ta bateze zenbat ol.frontoi luze. ‘frontoi luze’. iz. Zesta puntan,palaz eta erremontean aritzeko pilotalekua.Luzera gutxienez 50 m-koa du eta zabaleraeta altuera 9 eta 11m artekoa. Ik. frontoi, pelotaleku.frontoi motz. ‘frontoi motz’. iz. Esku,pala motz, paleta edo erraketaz aritzekopilotalekua. Luzera gutxienez 28 m-koadu, zabalera eta altuera 7.50 eta 10 m artekoa.Ik. frontoi, pelotaleku.fu-fu. ‘fu-fu’. haur. Haur hizkeran, suak edojateko beroak ez erretzeko esaten da. Ez jan,fu-fu dota. Ik. xi-xi.futateko. ‘futateko’. iz. Klaxonaren onomatopeiaerabiliz sortutako hitza. Bozina-zarata.Ik. futatekua jo. FUTATEKUA JO. ‘futatekoa jo’. Bozinajo. Ik. futateko.
- Page 35 and 36: 26atze-aurreatzealdean aurrealdean
- Page 37 and 38: 28ayazi/ayaazi/ayazoayazi/ayaazi/ay
- Page 39 and 40: 30aztarka inaztarka in. ‘aztarrik
- Page 41 and 42: 32bakasta. iz. Akaina, lakasta. Aka
- Page 43 and 44: 34bapo! BAPO IBILLI. ‘bapo ibili
- Page 45 and 46: 36batek daki!erabiltzen da; izan er
- Page 47 and 48: 38begizulo BEGIRATZE MAKAL. ‘begi
- Page 49 and 50: 40belarrixkiñakua emanurtero-urter
- Page 51 and 52: 42berna-hezurberna-hezur. ‘berna-
- Page 53 and 54: 44bezain/bezin prontobezain/bezin p
- Page 55 and 56: 46billoba LAPUR BILDURRIK EZ IZAN.
- Page 57 and 58: 48boladabezela, gurdiyakin ekartzen
- Page 59 and 60: 50burrundazale”, “pastelzale”
- Page 61 and 62: dana. ‘dena’. zenbtz.orok. Oro,
- Page 63 and 64: diru 55destajura ibilli. ‘destajo
- Page 65 and 66: dzat eman 57dunba. ‘dunba’. iz.
- Page 67 and 68: 60egunon jainkuak!de izan’. Norbe
- Page 69 and 70: 62elurrausoitteunian asko hil iteia
- Page 71 and 72: 64eraztunak erorieraztunak erori.
- Page 73 and 74: 66erretirauerretirau. ‘erretiratu
- Page 75 and 76: 68esatallehitza betetzen duena. Ume
- Page 77 and 78: 70eskuarte handiya izan/bihargañia
- Page 79 and 80: 72estimaziyo ESTIMAUA IZAN. ‘esti
- Page 81 and 82: 74etxe kordoadreiluz, harriz edo ho
- Page 83 and 84: 76euzkieuzki. ‘eguzki’. iz. Lur
- Page 85: 78ezta hurrike!/ezta hurrik emane!e
- Page 89 and 90: 82gaixotasunak gizona bukau GAIXUAK
- Page 91 and 92: 84ganbaillaSeguru asko urte hartan
- Page 93 and 94: 86gatzadineko lagunak hil direla ad
- Page 95 and 96: 88geyegi ez behartukit, baña gerri
- Page 97 and 98: 90gogotsu/gootsugogotsu/gootsu. ‘
- Page 99 and 100: 92gorri(ttu)gorriya. 3. Guztiz larr
- Page 101 and 102: 94gurdikaondo koipeztatu gabe zeude
- Page 103 and 104: 96haizeleku HAIZE-BOLADA. ‘haize-
- Page 105 and 106: 98hankagorrihankagorri. ‘hankagor
- Page 107 and 108: 100 harrika1ta ke harri-tiraka jard
- Page 109 and 110: 102 haustrapuhaustrapu. ‘hauts-tr
- Page 111 and 112: 104 hitzeiteko moua in HITZ ERDIKE
- Page 113 and 114: 106 hortzak emanala janbazan basua,
- Page 115 and 116: iarri. ‘igarri’. dio/du ad. Ust
- Page 117 and 118: in 111luze batez jotzen zen. Koltxo
- Page 119 and 120: iñularrian 113intsentsu. ‘intsen
- Page 121 and 122: irrintzi 115aldea, sustraiei lotuta
- Page 123 and 124: ixtrilla iña izan/eon 117ittukin.
- Page 125 and 126: izpittu 119 IZOTZ BELTZ. ‘izotz b
- Page 127 and 128: 122 Jan1Jan1. ‘jan’. iz. Janari
- Page 129 and 130: 124 jo/ja batea ta jo/ja besteajo/j
- Page 131 and 132: kaabizulo. ‘karobi-zulo’. iz. K
- Page 133 and 134: kale 129Ume kakanarro haueke diskot
- Page 135 and 136: kare 131 KANIKETAN IBILLI. ‘kanik
80freskatzea indeitua. Guk han prantses belarra esatengeniyon, beste toki batzutan tepla esatezayo. Ik. belgabelar, belbelarra.freskatzea in. ‘freskatzera egin’. adb.Freskatu; eguraldiak freskatzera egin. Halakobaten, pixkat freskatzea indakuan, hasiko zanorkestina.freskera. ‘freskera’. iz. Hozgailurik ez zengaraian, janariak kontserbatzeko eta eulirikedo horrelakorik ez sartzeko erabiltzen zenlekua; leiho saredun bat izan zitekeen edotafresko mantentzen zen gelaren bat. Esnia freskerandao. Gure etxian freskera leyo berdesaredun huraxe zan.frontal. ‘frontal’. iz. Horma baten luzean horizontalkijarritako habea, solairuko solibeiasentu emateko izaten dena. Etxe bat itekoegur asko berda ta, frontalak diala, solibakdiala, postiak ta bateze zenbat ol.frontoi luze. ‘frontoi luze’. iz. Zesta puntan,palaz eta erremontean aritzeko pilotalekua.Luzera gutxienez 50 m-koa du eta zabaleraeta altuera 9 eta 11m artekoa. Ik. frontoi, pelotaleku.frontoi motz. ‘frontoi motz’. iz. Esku,pala motz, paleta edo erraketaz aritzekopilotalekua. Luzera gutxienez 28 m-koadu, zabalera eta altuera 7.50 eta 10 m artekoa.Ik. frontoi, pelotaleku.fu-fu. ‘fu-fu’. haur. Haur hizkeran, suak edojateko beroak ez erretzeko esaten da. Ez jan,fu-fu dota. Ik. xi-xi.futateko. ‘futateko’. iz. Klaxonaren onomatopeiaerabiliz sortutako hitza. Bozina-zarata.Ik. futatekua jo. FUTATEKUA JO. ‘futatekoa jo’. Bozinajo. Ik. futateko.
Change language