Zestoarren erretolika

ezpata-belar 77plantak egiten direnean esan ohi da; gauzahutsa dagoenean.ezetzian eon. ‘ezetzean egon’. Ezezkoustean egon; ezetz uste izan. Ni ezetzianneon gauza horrekin. Jertsia erosteko ezetzianneon, baña azkenian erosi indet.ezian (izen sintagma/aditza + ezian).‘ezean (izen sintagma/aditza +ezean)’. 1. Aurretik duen terminoak adieraztenduena ez dagoelarik (aurreko izensintagmak -ik kasu-atzizkia darama).Hobeik ezian huraxe hartuber. 2. Aditzaridagokion ekintza egiten ez bada. Egituramotahonek, aurretik aditzaren era burutuadarama. Irakurri ezian, nekez jakingozu beadan eo ez.ezin ikusi. ‘ezin ikusi’. iz. (askotan pl.). Liskarrak.Izeko ta osaban alkar eziñ ikusiyak,noizian behin alkarri hitz gogorrak esanda.Ik. eraman eziñak.ezin konta al. ‘ezin konta ahal’. Izugarri,ugari. Zenbatzaile zehaztugabearen funtzioadu. Umiak etorri altzian? Ezin konta ala.eziñ eraman/eraman eziñ. ‘ezin eraman/eramanezin’. iz. (askotan pl.). Elkarrekinezin konpondu, ezin ongi etorri. Ta gureama zanak behintzat ondo barruan zakanhurrekokin izandako eziñ eraman hoyek. Ik.eramankizun gutxi, ezin ikusiak.eziñik ez. ‘ezinik ez’. Aurretik aditza daramaera burutuan eta aditzak aipatzen duenekintza egiteko gaitasunak badaudela adieraztendu. IKASI EZIÑIK EZ EON. ‘ikasi ezinikez egon’. Zerbait ikasteko gaitasun edoahalmenik ez duenik ez egon, ahaleginduzgero behintzat. Oaindik eztao guretzakobaserritan pixkat sayau ezkeo ikasieziñik.ezitekon bat in. ‘ez egitekoren bat egin’.Okerkeria edo aldrebeskeriaren bat egin.ezizen. ‘ezizen’. iz. Goitizena, gaitzizena,izengoitia; norbait izendatzeko izen-deiturenordez erabiltzen den izena. Zestuan oaindikezizenez jende asko ezautzea.ezkerreko begitik sartu. ‘ezkerrekobegitik sartu’. Higuinez, gorrotoz. Ba gukuste mutil hori ezkerreko begitik sartu zaiolata jai daka gizajuak. Ik. begi.ezkiñan eozein. ‘ez ginan edozein’.Edozein izan ez. Garrantzitsuak ginela adierazteko;hau da, ez jende xoil eta arrunta.Baña ura etxian ikusi genuanian ezkiñaneozein. Ik. zabal-zabal inda gelditu.ezpal. ‘ezpal’. iz. Aizkoaraz edo bestelakotresna batez egurra ebakitzean kentzen zaionzatia.ezpañetako hotzak kendu. ‘ezpainetakohotzak kendu’. Norbaitek ezpainetakoedo zaplazteko bat eman eta ezpain-pareguztia bero-bero eginda utzi. Emangoizutenbelartzaldekuakin ezpañetako hotzak kendukoizkizut!/Bai, kendu nizkiyon ezpañetakohotzak. Ik. gerritako hotzak kendu, hanketakohotzak kendu.ezpata. ‘ezpata’. iz. 1. Orgaren edota gurdiarenaurre eta atzealdean jartzen den makiletakobakoitza. 2. Arma zuria, metalezkoxafla gehienetan zuzen eta zorrotzez etaeskutoki gehienetan babestuaz osatua. EZPATA-ZIRI. ‘ezpata-ziri’. iz. Gurdiarenezpatari, pertikari eusteko, sartzen zaionziria.ezpata-belar. ‘ezpata-belar’. iz. Landarebelarkara, bizikorra eta errizomaduna, ebakiduratriangeluarreko zurtoina duena. Orohar, ibaiertzetan hazten da.