Zestoarren erretolika

etxe 73 PERTSONA IZENA + ETA. ‘pertsona izena+ eta’. Pertsona zehatz hori eta gainerakoakadierazteko. Izen guztiak ezagutzen ez direnean,edota hiztunen artean ezaguntzat jotzendirenekin erabiltzen da molde hau. Akordatzenaiz, nola ama hilda geo, egun batian ze konbertsazioeuki gendun Joxemaik eta.eten1. ‘eten’. da/du ad. 1. Zerbait bi buru edotamuturretik tenkatuz hautsi. Kate hori behintzatetenda do. 2. Jarduera, prozesu bat,etab.behar baino lehenago, amaitu aurretik,geldiarazi. Hayen arteko hartuemanak garayaeten tziala.eten2. ‘eten’. iz. 1. Etenaldia, haustura. 2.Oihalei buruz ari geralarik, urradura. Soñekoberriya eten eztu ba. 3. Hernia. Ik. etenak jotaeon/etena euki. ETENAK INDA EON. ‘etenak egindaegon’. Lurjausiak eraginda, terrenoetanpitzatuak egotea. Terreno hortane etenakinda daude. Ik. eten. ETENAK JOTA EON/ETENA EUKI. ‘etenakjota egon/etena eduki’. Herniaeduki. Osabare etenak jota do. Ik. eten.etorri. ‘etorri’. iz. 1.Bizibidea, diru-iturria.Nunbaitetike bazake etorri earra; oainkotxia, hurrena etxia. 2. Hitz-jarioa. Hitzegiteko, bertsoak moldatzeko, etab.etarakoerraztasuna eta jario lasterra. Etorri handikobertsolaya da.etsi. ‘etsi’. du ad. 1. Norbaitek zerbaiten itxaropenagaldu, dagoen bezala gelditzea onartuz,amore emanez, bertan behera utziz. Etsi zunetziyola eze ateaziko. 2. Egoera berri bateraohitu, moldatu. Kosta zitzayion baña azkenianlanian etsi du. ETSI EZIN. ‘etsi ezin’. Konformatu ezin.Ordu beteko bidia bazan, baña nik hara jungabe etsi ezin. ETSIA HARTU. ‘etsia hartu’. Etsi, itxaropenagaldu. Artaldian zeukan ardik onenafalta zan, ta iya etsia hartu zuan garayan,azaldu zitzayon. ETSIRIK HARTU GABEKO GANAUAK. ‘etsirikhartu gabeko ganaduak’. Eundoetsirik hartu gabeko ganauak zian hayek.etsipena eman. ‘etsipena eman’. Gaixoahilko dela segurutzat eman. Etsipena emandaekarri due etxea.etsi-etsiyan. ‘etsi-etsian’. adb. Beste aukerarikgabe, halabeharrez; zalantzarik gabe.Morroi danak eztauka holako aukeraik, taetsi-etsiyan jaiki ta heldu inber lanai. Ik. etsi.etxando birutas! Oso azkar, bizkor. Pixkatutziezkeo, “etxando birutas” jute zan.etxe. ‘etxe’ iz. Gizakia bizitzeko prestatzen denedozein eraikin. ETXE BATIAN JAYUAK IZAN. ‘etxebatean jaioak izan’. Etxe berekoak izan.Gu etxe batian jayuak giñan. ETXE MAITTE. ‘etxe maite’. izond. Etxekoiaizan; etxearekin eta etxekoekin askogogoratzen den horietakoa izan. Joxemaizanare, Chinan hiltzana, haiñ etxetik urruti,etxe maittia zan. Ik. etxia ahazteko ez euki, etxiasaltzeko ez euki. ETXE-BUELTA. ‘etxe-buelta’. iz. Etxeingurua,etxe-jira. Etxe-buelta earra ta lasaya,ganau gaztiak ta lasai askatzeko moukua.Ik. etxe-jira. ETXE-JIRA. ‘etxe-jira’. iz. Etxe-ingurua,etxe-buelta. Etxe-jira honetxeke badu txukundupremirik. Ik. auzo-jira, jira. ETXE-PAETA. ‘etxe-pareta’. iz. Etxeaixteko edo bere barneko espazioa banatzeko