Zestoarren erretolika

viii3. Esanahi bat baino gehiago dituzten hitzetan, oro har, gutxien erabiltzen dena edo interesgarrienairuditu zaiguna hautatu dugu. Hortaz, hitz batean adiera bat ez agertzeakez du esan nahi Zestoan era horretara uler ez daitekeenik.4. Letra etzanez datozen testu-zatiak lekukoek emandako adibideak dira. Eta zati hauxeda, ziurrenik, hiztegiari hurbiltasuna edo gertutasuna ematen diona.EZAUGARRI FONETIKOAK:Hiztegian aurrera egin ahala ohartuko zara, Zestoa nahiz eta herri txikia izan, hainbatauzoz osatuta dagoela, eta auzo bakoitzak baduela bere izaera propioa, bere nortasuna;hau da, hizkeran bertan islatzen den berezitasuna. Honenbestez, auzo batetik bestera badaaldaketarik, nahiz eta aldaketarik gehienak ezaugarri fonetikoei dagozkien. Horietatiknabarmenenak honako hauek iruditu zaizkigu:a) e+a bokalak elkartzean, e>i egiten da:etxea>etxiaInesiboan (edo “non” kasu markarekin), ordea, Aizarnako hizkeran bada nabarmetzekoa den berezitasunik:etxean>etxe(e)n (Aizarnako hizkeran)etxean>etxian (gainerakoetan)b) o+a bokalak elkartzean, o>u egiten da, oro har, inolako bereizketarik gabe:astoa>astuac) u+a elkartzean, “ua” ahoskatzen da inolako aldaketarik gabe, baina Aizarnan, adibide batzuetan ua>o bihurtzen da:pikuak>pikokedota, bien artean “b” epentetiko bat tartekatzen da:burua>buruba (Aizarnako hizkeran eta bertan ere adibide gutxitan)d) i+a bokalak elkartzean “Y” edo yod bat sartzen da bien artean:betegarria>betegarriyaantzerkia>antzerkiyaBereizketa edo ezaugarri horiek guztiak nahiz eta ahoskerari edo alderdi fonetikoaridagozkion bete-betean, hitzaren erabilera-eremuari begiratuz ere antzeman daiteke ezberdintasunik.Hau da, gerta daiteke, adibideren bat jartzearren, Zestoako “kaskoan”“amona” eta “amama”-ren artean bereizketa egitea eta Arroa Goian, esaterako, biek erreferentebera izatea. Esamoldeei dagokionez ere gerta daiteke auzo batzuetan ezagunakdiren hainbat esamolde Zestoako “kaskoan” ez ezagutzea, eta alderantziz.Ñabardura eta berezitasun batzuk gora behera, batasunari eutsi diogu eta guztiak joditugu, inolako bereizketa formalik egin gabe, Zestoako hizkeratzat. Agian, hurrengo lanbaterako utziko genuke auzo bakoitzeko berezitasunak aztertzea.