Zestoarren erretolika

More documents

Recommendations

Info

Lan hau nire aitona-amonei eta,bereziki, nire gurasoei eskainiadago; belaunaldi batetik besterakohizkuntza eta kultura transmisioaneragin zuzena izan dutelako etaenborretik kimu berriak sortzekobaliabide eta bitarteko guztiak jarridizkigutelako. Horiekin batera,nola ez, lanean beti aurrera egitenlaguntzen didaten anai-arrebei etaPablori.
viiEskuartean duzu, adiskide, Zestoa izeneko herri honetan euskaldun sortu eta euskarazbizi diren gure herritarrek, bereziki, gure aitona-amonek, hitzetik hortzera erabili eta ahozaho transmititu dizkiguten hitz, esamolde eta esapide bilduma.<strong>Zestoarren</strong> <strong>erretolika</strong> bezala bataiatu dugu; ez hizketaldi luze eta aspergarria izendatzeko,baizik eta hitz egiten gutxik eramango dioten hainbat zestoarren euskara dotoreanegindako jarduera izendatzeko. Gauza jakina da, izan ere, nahiz eta gizakion begiek berdinikusi, ez dituela haren gogoak modu berean hitz bihurtzen eta, beraz, hemen biltzenden esamolde-bilduma honek lagunduko al digu gu gazteon belarriak, pixka bat behintzat,gozatzen.Garbi dago Zestoan gure aitona-amonek ez dutela erdararen laguntzaren beharrik izanelkarrekin jolastu, haserretu, lan egin, elkarri adarra jo edo maitasun-sentimenduak hitzezadierazteko. Ez dute euskaraz dihardutenean zerbait adierazteko (edozer delarik ere “zerbait”hori) gaztelerara jo beharrik sentitu. Beren bizitzaren eginbehar guztiak euskarahutsean egin dituzte, horretarako gaitu baitute beren herriko hizkera.Eta horretxen adierazgarri xume bat besterik ez da hiztegi forma duen bilduma hau; ez,haatik hiztegi hotz eta urrutikoa, gure-gureak ditugun esamoldeen oihartzuna dakarte,bizimoduak emandako eskarmentuaren eta jakituriaren lekuko zuzen diren gure aitonaamonenoihartzuna.HIZTEGIAREN ANTOLAMENDUA:Lan honetan, hitzak esamoldeak eta atsotitzak bildu eta euren esanahia edo ordainaadibidez lagundurik papereratzen saiatu gara. Ez dugu, bada, lexikoaren eta esamoldeennahiz atsotitzen arteko bereizketarik egin; beraien arteko marra estua izateaz gain, lanarenfuntsa ere ez delako sailkapen zehatza egitea izan. Gazteon eguneroko hitz-jardunak gatzeta bizitasuna galduko ez badu, galtzeko arriskuan dauden hitzak eta esamoldeak jaso etaahalik eta modurik garbi eta errazenean belaunaldi berriei eskaintzeko urrats bat egiteaizan dugu helburu. Lanerako tresna izan nahiko luke, beraz.Hiztegia honela antolatu dugu:1. Hitzaren sarrera mugagabean ipini dugu.2. Jarraian, hitz horren forma batua zein den zehazten saiatu gara; hau da, aldaketa fonetikoakkenduta hitz horren idazkera nolakoa izango den jarri dugu. Bertsio estandarragoedo batuago honen helburu bakarra bilaketa-lana erraztu eta hitzak hobeto ulertzeaizan da; ez dute, jakina, forma originala edo lekukoen ahotik zuzenean jasotakoazuzendu nahi. Jokabide honi esker, bukaerako orrialdetan, forma batutik abiatuta Zestoakoforma aurkitzeko moduan jarri dugu.
Page 6 and 7: viii3. Esanahi bat baino gehiago di
Page 8 and 9: xHonako hauek izan dira lan honen i
Page 11 and 12: 2abrastakbereziki zuhaitzetatik eta
Page 14 and 15: al 5aixa. ‘aisa/aise’. adb. Err
Page 16: aldrebes 7alda-aldi. ‘alda-aldi
Page 19 and 20: 10 BETI ALLAU EZINDA. ‘beti + adi
Page 21 and 22: 12amuztuamuztu. ‘amustu’. da/du
Page 23 and 24: 14apopilloapopillo. ‘apopilo’.
Page 25 and 26: 16argi ARE-ESKOTEA. iz. 1. Areak du
Page 27 and 28: 18arrastoarrasto. ‘arrasto’. iz
Page 29 and 30: 20artiola ARTILLIA KARDAU. ‘artil
Page 31 and 32: 22astelenko moduko zuri borobilak d
Page 33 and 34: 24atentziyua eman ATE-LANGA. ‘ate
Page 35 and 36: 26atze-aurreatzealdean aurrealdean
Page 37 and 38: 28ayazi/ayaazi/ayazoayazi/ayaazi/ay
Page 39 and 40: 30aztarka inaztarka in. ‘aztarrik
Page 41 and 42: 32bakasta. iz. Akaina, lakasta. Aka
Page 43 and 44: 34bapo! BAPO IBILLI. ‘bapo ibili
Page 45 and 46: 36batek daki!erabiltzen da; izan er
Page 47 and 48: 38begizulo BEGIRATZE MAKAL. ‘begi
Page 49 and 50: 40belarrixkiñakua emanurtero-urter
Page 51 and 52: 42berna-hezurberna-hezur. ‘berna-
Page 53 and 54:
44bezain/bezin prontobezain/bezin p
Page 55 and 56:
46billoba LAPUR BILDURRIK EZ IZAN.
Page 57 and 58:
48boladabezela, gurdiyakin ekartzen
Page 59 and 60:
50burrundazale”, “pastelzale”
Page 61 and 62:
dana. ‘dena’. zenbtz.orok. Oro,
Page 63 and 64:
diru 55destajura ibilli. ‘destajo
Page 65 and 66:
dzat eman 57dunba. ‘dunba’. iz.
Page 67 and 68:
60egunon jainkuak!de izan’. Norbe
Page 69 and 70:
62elurrausoitteunian asko hil iteia
Page 71 and 72:
64eraztunak erorieraztunak erori.
Page 73 and 74:
66erretirauerretirau. ‘erretiratu
Page 75 and 76:
68esatallehitza betetzen duena. Ume
Page 77 and 78:
70eskuarte handiya izan/bihargañia
Page 79 and 80:
72estimaziyo ESTIMAUA IZAN. ‘esti
Page 81 and 82:
74etxe kordoadreiluz, harriz edo ho
Page 83 and 84:
76euzkieuzki. ‘eguzki’. iz. Lur
Page 85 and 86:
78ezta hurrike!/ezta hurrik emane!e
Page 87 and 88:
80freskatzea indeitua. Guk han pran
Page 89 and 90:
82gaixotasunak gizona bukau GAIXUAK
Page 91 and 92:
84ganbaillaSeguru asko urte hartan
Page 93 and 94:
86gatzadineko lagunak hil direla ad
Page 95 and 96:
88geyegi ez behartukit, baña gerri
Page 97 and 98:
90gogotsu/gootsugogotsu/gootsu. ‘
Page 99 and 100:
92gorri(ttu)gorriya. 3. Guztiz larr
Page 101 and 102:
94gurdikaondo koipeztatu gabe zeude
Page 103 and 104:
96haizeleku HAIZE-BOLADA. ‘haize-
Page 105 and 106:
98hankagorrihankagorri. ‘hankagor
Page 107 and 108:
100 harrika1ta ke harri-tiraka jard
Page 109 and 110:
102 haustrapuhaustrapu. ‘hauts-tr
Page 111 and 112:
104 hitzeiteko moua in HITZ ERDIKE
Page 113 and 114:
106 hortzak emanala janbazan basua,
Page 115 and 116:
iarri. ‘igarri’. dio/du ad. Ust
Page 117 and 118:
in 111luze batez jotzen zen. Koltxo
Page 119 and 120:
iñularrian 113intsentsu. ‘intsen
Page 121 and 122:
irrintzi 115aldea, sustraiei lotuta
Page 123 and 124:
ixtrilla iña izan/eon 117ittukin.
Page 125 and 126:
izpittu 119 IZOTZ BELTZ. ‘izotz b
Page 127 and 128:
122 Jan1Jan1. ‘jan’. iz. Janari
Page 129 and 130:
124 jo/ja batea ta jo/ja besteajo/j
Page 131 and 132:
kaabizulo. ‘karobi-zulo’. iz. K
Page 133 and 134:
kale 129Ume kakanarro haueke diskot
Page 135 and 136:
kare 131 KANIKETAN IBILLI. ‘kanik
Page 137 and 138:
kasta 133karrajasotzaile. ‘karga-
Page 139 and 140:
kizki 135 KERA IN/KERA BAT IN. ‘k
Page 141 and 142:
kontu 137 KOMERI-BUELTA. ‘komeri-
Page 143 and 144:
korde 139kontu-esatalle. ‘kontu-e
Page 145 and 146:
kupo 141kriston. ‘kristoren’. i
Page 147 and 148:
labain. ‘labain’. izond. Irrist
Page 149 and 150:
lar 145 LANAK EMAN. ‘lanak eman
Page 151 and 152:
lauhortzeko 147nean argi egiteko er
Page 153 and 154:
lerde 149lengo lepotik burua! ‘le
Page 155 and 156:
lo 151lima-zorro. ‘lima-zorro’.
Page 157 and 158:
luze bezain/bezin zabal 153lurmen.
Page 159 and 160:
maatilla. ‘maratila’. iz. Zurez
Page 161 and 162:
mari 157manejuak ikasi. ‘maneiuak
Page 163 and 164:
maxkal 159martingala. ‘martingala
Page 165 and 166:
meza 161Arto asko ta lagun gutxi ba
Page 167 and 168:
monagillo 163miña berrittu. ‘min
Page 169 and 170:
muturka 165bat eta haren gainean ha
Page 171 and 172:
nabar. ‘nabar’. iz. 1. Lurra la
Page 173 and 174:
nolabait 169ordu, minutu, etab. jar
Page 175 and 176:
ñañan. ‘ñañan’. haur. Haur
Page 177 and 178:
174 oheestaltzen duena. Ogi mamirik
Page 179 and 180:
176 ondoondo. ‘ondo’. adb. Ongi
Page 181 and 182:
178 orduko kontuak berrittu ORDUAK
Page 183 and 184:
pa. ‘apa’. haur. Haur hizkeran,
Page 185 and 186:
patatazale 183ten adierazteko; nahi
Page 187 and 188:
pertzun 185ya bat in da arraya pasa
Page 189 and 190:
pitxi 187sagarra da hori. Hori beya
Page 191 and 192:
prepertziyozko/perperziyozko 189 PO
Page 193 and 194:
puska 191bau zan baña lenengo kolp
Page 195 and 196:
aka-raka. ‘raka-raka’. onom. Ze
Page 197 and 198:
196 sagar-txikitzeko makinako otarr
Page 199 and 200:
198 sasiadierazteko. Izane gure etx
Page 201 and 202:
200 sigi-saa SESIYUAN IBILLI. ‘se
Page 203 and 204:
202 sufizientesufiziente. ‘sufizi
Page 205 and 206:
204 tar-tar-tartar-tar-tar. ‘tar-
Page 207 and 208:
206 tolare TOKIYAN TOKIKO. ‘tokia
Page 209 and 210:
208 trazajira guztia nonbait egin:
Page 211 and 212:
210 txalAntiguotik Donnostira bi tx
Page 213 and 214:
212 txapatxapa. ‘txapa’. iz. 1.
Page 215 and 216:
214 tximu inda eontximu indaeon.
Page 217 and 218:
216 txoiximortxoiximor. ‘txori-si
Page 219 and 220:
218 txotxolo TXOTXO ARRAYUA! ‘txo
Page 221 and 222:
220 umesentittuumesentittu. ‘umes
Page 223 and 224:
222 ustezeusteze. ‘ustez ezen’.
Page 225 and 226:
224 xi-xigertatzen den irekidura lu
Page 227 and 228:
226 zaildu ZAI SAMAR JARRIAK. ‘za
Page 229 and 230:
228 zarba inten duen ekintza orain
Page 231 and 232:
230 zelai utzibihotz hobeokuak. Ik.
Page 233 and 234:
232 ziherokua ez izanziherokua ez i
Page 235 and 236:
234 zokorrragoa izan’. Oso-oso eg
Page 237 and 238:
236 zurrupaHonek gabian zurrunkak i
Page 239 and 240:
240alanbre-garrotxa. alanbregarrotx
Page 241 and 242:
242rak bete. arto ugariyakbegiyak b
Page 243 and 244:
244baliatu. baliyaubaliteke. balaik
Page 245 and 246:
246besterentzat behar izan.besteetz
Page 247 and 248:
248dirugose. dirugosedirutan. dirut
Page 249 and 250:
250errieta egin/eman. errietain/ema
Page 251 and 252:
252ezin konta ahal. ezin konta alez
Page 253 and 254:
254gogoz kontra. gogoz kontragoi ha
Page 255 and 256:
256hau ez dago pagatzerik!/hau paga
Page 257 and 258:
258inon bada (—-) horkohoriek dir
Page 259 and 260:
260kaka tirrin. kaka tirrinkaka ume
Page 261 and 262:
262kukaratxa. kukaratxakuku. kukuku
Page 263 and 264:
264luzexka. luzexkamadria. madriama
Page 265 and 266:
266nere artean. nere artiannerea/gu
Page 267 and 268:
268pendiz. pendizpentsatu. pentsaup
Page 269 and 270:
270sekula santan. sekula santanseku
Page 271 and 272:
272txandan zain egon. txandanzain e
Page 273 and 274:
274zaplada. zaplaazaplastako. zapla
Page 275:
Garbi dago Zestoan gure aitona-amon
show all

Zestoarren erretolika

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?