Zestoarren erretolika

20artiola ARTILLIA KARDAU. ‘artilea kardatu’.Artilea eta bestelako ehun-zuntzak bereizi,orraztu. Artillia kardau iruteko. Ik. kardau.artiola. ‘artiola’. iz. Ama hil zaion arkumeari,ama hil ostean, amatzat jartzen zaion ardiaizendatzeko hitza.artista. ‘artista’. iz. /zond. 1. Zinema-, musikaedoantzerti-lan batean lan egiten duen interpretea.2. Zelebrea, bitxoa. Gure Imanolartista zan geo e! ARTISTA IZAN. ‘artista izan’. Oso egokia,trebea izan. Antzorreiko Miel zan oso artistaamorrayak harrapatzen.arto. ‘arto’. iz. 1. Landare belarkara eta urterokoa.Zurtoina tentea eta lodia, eta hostoakhandiak eta lantza-formakoak dira. Ik. artaloriain, artagaña in, artasopa, artasou, artazuriketa,arto-aletzen, arto-bizar, arto-lastuakin indakoarmak. 2. Delako landarearen alea, gorri edohori kolorekoa eta leuna dena. ARTO UGARIYAK BEGIYAK BETE TAARTO BAKANAK GANBARAK BETE.‘arto ugariak begiak bete eta artobakanak ganbarak bete’. iz. Oro har,neurriz gaineko guztiak bere mugak dituelaadierazten du. Soroan, esaterako, uzta bertanbehera galduko ez bada, bakantzea komenida, landareak ere ongi irabazi dezan neurriegokiak behar ditu eta batetik besterako tarteegokiak ere bai. Gure attitta zanak esan ohizun arto ugariyak begiyak bete ta arto bakanakganbarak betetze zittula. ARTO-ALETZEN. ‘arto-aletzen’. adb.Arto-aleak burutik bereizten. Arto-aletzeneskuak urratzeia ohittube eonezkeo. ARTO-BIZAR. ‘arto-bizar’. iz. Artoarenlore emeen estigma-mordoa. Txixik in eziñaarto-bizarren urez kentze omen da./Zigarruabezela arto-bizarra erre. ARTO LANAK IN. ‘arto lanak egin’.Artoaren inguruko lanak: artajorra, artaloreaegin, artagaina egin, arto-orria jaso, etab.Udara zetorrenian, berriz, lan danak bateaetortze zian: belar-lanak, gari-lanak, artolanak.Hango atzaparka! Ik. arto. ARTO-LASTOZKO KOLTXOE. ‘arto-lastozkokoltxoe’. iz. Arto-maluta bigunezbetetako oheko koltxoea. Hasiera bateanbaserrietan horrelakoak izan ohi ziren; ondorenardi ile harrotua sartu ohi zitzaion. Artolastozkokoltxoiake izate zian eta artua zurittutakuanbigunenak apartau ta koltxoia ittekoerabiltze zan. ARTO-LASTUAKIN INDAKO ARMAK.‘arto-lastoarekin egindako armak’. iz.Ume jolasa. Arto-lastuakine ite giñuzen armamentuak.Puntan harri koxkor bat jarri ta, iamotell! Hark badakizu zer indar ematen dionharriyai? Eskopeta baten pare bada hura e. ARTO-LOKUA. iz. Artoa balu bezalako itxurarekin,artasustarra bai baina artabururik ezduena. ARTO-LURRA PREPARAU. ‘arto-lurrapreparatu’. Artoa ereiteko lurra prestatu.Hantxe jardun gendun arto-lurra prepatzenhurrengo eun baten ereiteko. Ik. arto. ARTO-MALUTA. ‘arto-maluta’. iz. Artoaestaltzen duten hosto ihartuak. Artoa zuritzean,arto-malutak geratzen dira. Artaburuahautsita zuritutzen lan earra eote zan etxian.Maluta tartian hankak gordeta, txingorhotsatellatuan da, orduan arbi-ostrua itenbaño giroo izaten da arto-zuritzen. Ik. malutapilla,artazorro. ARTO-ORRIYA JASO. ‘arto-orria jaso’.Artoaren orriak kendu eta jaso. Hau ereganaduentzako bazka izan ohi zen eta, gainera,artoarekin batera erein ohi zen babahobeto hasteko ere kentzen zitzaion. Ik. arto.