Zestoarren erretolika

artille 19irain-hitza. Hori dek artaburua hori! Ik. tontolapiko.2. Artoaren burua .arta-esne. ‘arta-esne’. iz. Esnea eta artoarekinegindako sopak. Ik. arta-sopak.artagaña in. ‘artagaina egin’. Artaburuareneta artalorearen artean geratzen den zatiakendu, ganaduek jateko izan dezaten. Artagañareite genun. Ik. arto.artairin. ‘arto-irin’. iz. Artaleetatik ateratakoirina.artajalaiko maxuan etxea. ‘artajalaikomaisuaren etxera’. Esapide hau erabiltzenda, norbait “nora zoaz?, nora zoaz?”etengabe galdezka ari denari erantzun batemateko. Horrela ez dio nora doanik esaten,baina bai bakean utziarazten. Oso helduekerabiltzen zuten, gazteen artean oso ezezagunada. Zeara nitxin, artajalaiko maixuanetxea. Ik. zuzubil adarbiyakin, txepetxan munak!artajorra. ‘artajorra’. iz. Artoaren jorra. Artoareninguruko belarrak kentzean eta arta-landareareninguruak lurrez betetzean datza. Eo artajorranbeheko souan, eo patata ateatzen luerrin.artalore. ‘artalore’. iz. Artoaren lastoarenmuturrean sortzen diren lore ar mordoa. Ik.artaloria in. ARTALORIA IN. ‘artalorea egin’. Artoarenlastoaren muturrean sortzen diren lore armordoa kendu, ebaki.arta-sopak. ‘arta-sopak’. iz. (askotan pl.). Esneaeta artoarekin egindako sopak. Ik. arta-esnia.artaso (mugatuan artasoua). ‘artasoro’.iz. Artoa landatuta dagoen lursaila. Akuaneartaso earra dao, behintzat.artazorro. ‘arto-zorro’. iz. Artoa estaltzenduten hosto ihartuak. Lastaera eote zan artazorruakinbeteta. Izate zan telazko zakumoukua han barruan artazorruak zittula. Ik.arto-maluta.artazuriketa. ‘artazuriketa’. iz. Artaburuarizurikinak eta aleak kentzea. Orbeletan Eriyonbasuan, eo garijotzen, eo artazuriketan,eo zokorjotzen, etab. Ik. artazuritzaille.artazuritzalle. ‘artazuritzaile’. iz. Artaburuarizurikinak eta aleak kentzen dizkiona.Lan hau auzolan gisa egiten zen, txandakabaserriz baserri, eta ahozko literaturarengarapen eta zabalkundean garrantzi handikoaizan zen. Behiñ eo behiñ aittu niyon izekoietzirala izan artazuritzaille taldia ekarrizaliak etxera. Ik. artazuritze, artazuriketa. ARTAZURITZALLE-TALDE. ‘artazuritzaile-talde’.iz. Baserriz baserri, artazuriketanaritu ohi zen taldea. Gehienetan emakume-taldeaizan ohi zen eta eskakizuna egitenzuen baserrietara joan eta artaburuarizurikinak edo hostoak kentzen aritzen ziren.Behiñ eo behiñ aittu niyon izekoi etziala izanartozuritzaille-taldia ekarri zaliak. Ik. arto.arte-ezkur. ‘arte-ezkur’. iz. Arteak emandakofruitu lehorra eta hazi bakarrekoa. Aziendakbazkatzeko erabiltzen da. Arte-ezkurrakantidadia eote zan han.artei. ‘artegia’. iz. Artaldea gauez gordetzenden lekua, esparrua. Artein auzkaldetik,berriz, tolare atzian, harri zabal batek paetatzateitte zula, zalditeya zeon. Ik. ardi, ardiki,ardi-ximor, arkumetei, konejutei. ARTEIKUA IN. ‘artegikoa egin’. Ardilanakegin. Ta geo biyok arteira. Ardik bildu,arkumeei edanazi, artalde handiya zetxeonorduun da. Biyok arteikua in.artille. ‘artile’. iz. Ardiaren edo kideko animalienilea, bereziki moztu ondorengoa. Betiartillezko galtzerdiyakin ibiltze zan.