Zestoarren erretolika

are 15puntetara zorroztuz doana. 2. Zerbait bereburuari buruz birarazteko balio duen piezazilindrikoa. Gurdi-ardatza. 3. Dolareetan etaprentsatan, zapaltzen duen pieza gorantz etabeherantz higitzen duen torlojua. Kantzelapatza botatzeko tokiya izatea; matxakaksagarra txikitzeunian, txikiutako sagar horizabaltzeko lekua. Bertan ardatza eotea.ardi. ‘ardi’. iz. Bobidoen familiako ugaztunhausnarkari eta iletsua, gehienetan talde handitanzaintzen dena. Ik. ardi beltz, ardi galdu,artei, ardiki, ardi-ximor, ardi-txabola, arkazte. ARDI BELTZA. ‘ardi beltza’. iz. Familiaedo giza talde batean, arautik at, bere kasabizi edo jokatzen duen pertsona. Ik. ardi galdua. ARDI GALDU. ‘ardi galdu’. iz. 1. Artzainedo gidaririk gabeko pertsona edo arima.Beti ardi galdua bezela, noa jun ez dakilaibili ohi da. Ik. ardi. 2. Familia edo giza taldebatean, arautik at, bere kasa bizi edo jokatzenduen pertsona. Mutil hori da etxe hortakoardi galdua. Ik. ardi beltza. ARDI TXIKIYA BETI BILDOTX. ‘ardi txikiabeti bildots’. Esaera edo esamolde haupertsona txikiak zahartutakoan ere gazteitxuraduenean erabiltzen da. ARDI-JENDE. ‘ardi-jende’. iz. Artaldea.“Artalde” hitza, halere, gehiago erabili ohida. Ardi-jende earra bazitxakan. Ik. jende. ARDI-LARRE. ‘ardi-larre’. iz. Ardientzakolarrea edo bazka. Ta ardi-larriakine bai,nahizta lendike ardi-larria ondo izate zan. ARDI-MOZTE. ‘ardi-mozte’. iz. Ardiariilea moztea. San Juan inguru hortan ite zunardi-moztia. ARDI-TXABOLA. ‘ardi-txabola’. iz. Mendiedo landako etxe txikia, ardiak gordetzekoerabiltzen dena; saletxea. Ardi-txabola batlibre harrapau gendun, da hantxe erretiraugiñan. Ik. ardi, ardiki, artei, ardi-ximor. ARDI-TXAKUR. ‘ardi-txakur’. iz. Ardiakgobernatzeko hezitako txakurra. Ik. txakur. ARDI-XIMOR. ‘ardi ximaur’. iz. Ardiengorotza. Biyok hondora eroita, txilipurdika,hantxe iyaya ardi-ximorra janez. Ik. ardi. ARDIYAK ANTZUTU. ‘ardiak antzutu’. da/du ad. Ardiak antzu bihurtu. Ardiak antzutuegiten dira ekaina-uztaila aldera, gero abuztuinguruan berriz ernai jartzeko. Ardiyakantzutu ite giñuzen hortxe Santiyo-SantaAna inguru horretan. Ik. antzu.ardiki. ‘ardiki’. iz. Ardiaren okela. Txerrikik taardikik han kontserbauko zian, gaur neberata kabatan gordetzen dian bezela. Ik. ardi,ardi-ximorra.ardotan itto. ‘ardotan ito’. Alkoholizatu.Laiste ittoko litzake ardotan!ardo-zahato. ‘ardo-zahato’. iz. Ardoa eramateko,gordetzeko eta bertatik zuzeneanedateko larruzko ontzi-moduko txikia. Ik.zatoka ardo.are. ‘are’. iz. Nekazariaren lanabesa, lau edobost ohol horzdunez osatua, lurrazaleko edozeinlanetarako balio duena. Bereziki, lurraerein aurretik prestatu eta ondo jartzekobalio du. Gure amamak eta lenbizi ariapasatze zuen. Ik. are haundi, are txiki. ARE HAUNDI. ‘are handi’. iz. ik. are. ARE HORTZ. ‘are hortz’. iz. 1. Are hagina.2. Pertsonentzako ere erabili ohi da; pertsonaargal-argalei esan ohi zaie. Are hortzaematen duk. ARE TXIKI. ‘are txiki’. iz. Ik. are.