Zestoarren erretolika

zein baño zein 229zer moduz dagoen galdetzeko formulaegina.Ik. zer giza-larru.ze ingo deu ba? ‘zer egingo dugubada?’. “Guk ezin ezer egin” bezala ulertukogenuke. Norberarengain ez dagoela adieraztekobalio du. Ik. ze ingo zako, ba?zeiñek/zeñek. ‘zeinek’ gald. Gauza edo pertsonabatzuen artean zehazteko erabiltzenden hitza. ZEIÑEK BAÑO ZEIÑEK (...) -AGO. ‘zeinekbaino zeinek (...) -ago’. Edozeinadjektibo edo adberbiorekin osa daiteke esapidehau. Eta horiek adierazten dutena mailahandienean dagokiela esan nahi du. Zeñekbaño zeñek hobiak eukitzen giñuzen takoak.Ik. nork baño nork (...)ago. ZEIÑEK ERREPAUA/ZATTUA IZAN. ‘zeinekerreparatua/zaindua izan’. Norbaitbeste norbaitek erreparatua, zainduaizan. Ez da norbait hori zein den zehazteneta aditza, berriz, edozein aditz-izen izandaiteke. Ume horrek zeiñek errepaua izangou./Harekizangou zeiñek zaittua. ZEÑEK BAÑO ZEÑEK LAGUNDUKO.‘zeinek baino zeinek lagunduko’.Guztiak laguntzeko prest. Herriyan laguntzaizugarriya; zeiñek baño zeiñek lagunduko. ZEÑEK ENTZUNA IZAN. ‘zeinek entzunaizan’. Entzuten jende asko zegoela adierazteko.Egitura-mota hau edozein aditzekinsor daiteke: zeinek jana, zeinek erosia, etab.Bazun zeñek entzuna. Hango jendianemana! ZEÑEK JAKIN! ‘zeinek jakin’. Zerbaitjakitea oso zaila edo ezina dela adieraztekohitza. Esapide hau, bera bakarrik zuzenekoelkarrizketa bateko erantzun izan daiteke.Horrez gain, ondoan galdetzaile bat edo galdetzailebatez hasitako perpaus txertatua erehar dezake. Zeñek jakin momentu hontannun dabillen. Ik. batek daki, auskalo.zeiñik ez. ‘zer eginik ez’. Gaitzari aurreegiteko erremediorik ez dagoenean erabiliohi da. Ez emendu ze iñik. Ik. egin. ZEIÑIK GABE. ‘zer eginik gabe’. Ezeregitekorik ez dagoela. Ze iñik eztola ta ospitaletiketxea ekarri berko deu.ze kontaua izan/euki. ‘zer kontatuaizan/eduki’. Kontatzeko gauza asko izan;hizpiderik falta ez. Hori ezta ixillik geauko;horrek beti izateu ze kontaua.ze kuadro ikusteian! ‘zer koadro ikustendiren!’. Gaixo eta eri asko daudeneanerabili ohi da; hau da, nahigabez inguraturikgaudenean. Bazterretan ze kuadro ikusteiane?ze otxokuarto! ‘zer otxokuarto!’. Zearraio! Makillajia, disfraza ta ze otxokuarto!ze pentsaua jarri. ‘zer pentsatua jarri’.Kezkatu. Ta nei nahikua ze pentsaua jarrizian harek esandakuak.zea. ‘zera’. Komunikazioan asko erabiltzenden komodina; zerbait, hitzen bat edo, asmatuedo gogoratu ezinik gaudenean betelanaegiteko erabili ohi da. ZEA TA BEA. ‘zera eta bera’. Norbaiterretolika botatzen ari denean mozteko esanohi zaio. Bai, ta zea ta bea!zeatik eze. ‘zergatik ezen’. Arrazoiakemateko maiz erabiltzen den lokailua; “izanere”ren parekoa. Eztet uste despedida juntzanik,zeatik eze atzo launak esantzian etzulajundaneko denboatan ikusi.zein baño zein. ‘zein baino zein’. Norbaino nor. Lau anai-arreba zein baño zein