Zestoarren erretolika

14apopilloapopillo. ‘apopilo’. iz. Ostatu hartuz dagoenpertsona. Ik. apopillo eon, apopillo-etxe. APOPILLO EON. ‘apopilo egon’. Nonbaitostatu hartuz egon. Lagunan etxian eongiñan apopillo. Ik. apopillo. APOPILLO-ETXE. ‘apopilo-etxe’. iz. Apopiloakhartzen dituen etxea. Ik. apopillo.apreta. ‘apreta’. iz. Espartina. Zola espartzuzkoaeta gainaldea ehunezkoa duen oinetakoa.aproposko. ‘aproposko’. izond. Zerbaitetarakoegokitutakoa; berariaz, nahita eginkizun jakinbaterako sortua. Han ertetze zan hautsa garbiya,baña, geo hua txano hortan pasau, kafetxanuanmouko postura batian ta aproposkozea izatezun gañea, egur motz bat eraiteko.apuntia hartu. ‘apuntea hartu’. Oharrakidatzi, apuntatu.apustu in. ‘apustu egin’. 1. Zerbaitetanduda-izpirik ez duela adierazteko erabiltzenden esapidea. Askotan konpletibozko esaldiadarama ondotik. Apustu ingo nuke gure AitaSantu Juan Pablo Bigarrenak sekula eztulaaittu Aita Santu honen izenik.arakaitz. ‘arakaitz’. iz. 1. Zauria sendatutakoanlarruazalean geratzen den zarakargogorra. 2. Zaldar eta zauriei darien zornea.arakaiztu. da ad. Gogortu. Ik. gorbizittu.arbi. ‘arbi’. iz. Baratze-landare belarkara. Zestoanbereziki abereak elikatzeko erabiltzenda, baina zenbait tokitan gizakiak elikatzekoere erabili izan da. Sustrai mamitsua du, zurtoina50 cm-raino hazten da eta hostoak handiaketa lore horiak ditu. Arbita junak dia. Ik.arbiya in, arbi-ostrua in. ARBI HONDUA BAÑO USTELAUA. ‘arbihondoa baino ustelagoa’. Arbitan arizarela, maiz gertatu izan da hondoa (lurrazaletikbarrura dagoena) ustelduta egotea. Ik. arbiostruabaño ustelaua. ARBI-HAZI. ‘arbi-hazi’. iz. Arbia ernetzekohazia. Haize leku aidetsua babak ihartzeko berbezala. Ta baita giro sanuare arbi-haziyantzako.Ik. arbi. ARBI-JORRAN. ‘arbi-jorran’. Adb. Arbiaereinda dagoen soroan, arbiaren inguruko belartxarrak aitzurka kendu eta inguruak lurrezbetetzen aritzea. Hurrengo eunian nola arbijorranjardun gendun goguan dakat oaindik.Ik. arbi. ARBI-OSTRUA BAÑO USTELAUA. ‘arbiostroa baino ustelagoa’. Norbait edo zerbaiterabat ustelduta dagoela adierazteko erabiltzenda konparaketa hau. Ik. arbi, arbi honduabaño ustelaua. ARBI-OSTRUA IN. ‘arbi ostroa egin.’.Arbiei gaineko ostroa kendu gero ganajatekotarakoizan dadin. Arbi-ostrua iten baño girooizatea arto-zuritzen. Ik. arbi. ARBIYA IN. ‘arbia egin’. Arbia bota, erein.Eskerrak arbi asko itezanai. Ik. arbi.ardakai/ardagai. ‘ardagai’. iz. Pazko bezperaneliz-atarian apaizak bedeinkatu ondorenetxez etxe sua bedeinkatzeko erabiltzen direnperretxiko-modukoak dira; zuhaitzaren gerrianateratzen direnak. Nekez erretzen da eta sututakozati txikiak banatzen dira, zoriontasunairagarriz. Oaindike Aizarnan urtero bedeinkatzeaardakaya. Ik. eskabilla.ardan-zopak/ardo-zopak. ‘ardan-zopak’.iz. (pl. askotan). Ardotan bustitako ogi zati txikiak.Garai hartan ardan-zopak gustura jategiñuzen. Ik. esne-zopak, zopak in.ardatz. ‘ardatz’. iz. 1. Iruteko erabiltzen denzurezko tresna, makila-gisakoa, erdialdetik