Zestoarren erretolika
Zestoarren erretolika Zestoarren erretolika
xamur. ‘samur’. izond. Errraza. Erraz mastekatzenden jakiaz esaten da. Atzo, bai, jangenun txuleta earra; xamur askua. Ik. xamurtu.xapi. ‘xapi’. interj. Katua uxatzeko erabiltzenden hitza. Katua, xapi! Xapi, katua!xxaxa-xaxa. onom. Txakurrak norbait eraso edouxatu nahi dugunean esaten zaion hitza.Hala, txakurrari zaunka egiteko adieraztenzaio. Xaxa-xaxa horri!xaxiletrau. ‘sasiletradu’. iz. /izond. 1. Letraduedo abokatuaren itxurak egin arren, benetakoaez dena. Ik. sasimeiku. 2. Jakintsu ustekoa.xaxpiki. ‘zazpiki’. iz. /izond. 1. Geldirik egotenez dakiena, edozergatik urduri edo egonezinikjartzen dena. Motillak ondo xaxpikiyahaiz ba! Ik. ipurtarin. 2. Emakumea ernaldueta zazpi hilabetetara jaiotakoa.xaxtar-xaxtarra. izond. Zimela, txiki eta kaskarra.Mutil hori xaxtar-xaxtarra da./Andrehurare nehikua xaxtartu den.xelebre. ‘xelebre’. izond. 1. Bere umoreagatikedo bitxitasunagatik nabarmentzen den pertsonazesaten da. Mutil hori xelebre xamarrada. 2. Bere bitxitasunagatik nabarmentzenden gauza. Hoixe gauza xelebria.xerra. ‘xerra’. iz. 1. Haragi-puska mehe etazabala. Xerra xamur-xamurra jan gendun. 2.Aurrekoaren itxura duen edozein janaripuska.Ik. gazta-xerra, ogi-xerra.xextra. ‘xextra’. iz. Eztabaida, kalapita. Ik. xextran,zima, zimokeya. XEXTRAN. ‘xextran’. adb. Eztabaidan,errietan, ika-mika. Beti xextran dabiltza.xibota bezela ibili. ‘xibota bezala ibili’.Haruntz eta honuntz ibili; oraintxe toki etafamilia batera, gero beste batera joanaz ibili;batetik bestera etengabe higitu edo higituarazi.Ni, esateizupa, xibota bezela ibilitako umiaizan naiz; oaintxe Lasarten, geo Lasaon, geoAizarnan,etab./Xibota baño okerro ibilitakoumia nitzan da! Ik. katukumia bezela ibili.ximaur/zimor. ‘simaur’. iz. Ganaduen gorotza,lurraren ongarri bezala erabiltzen da.Ximaurra astindu ta zabaldu inber izatea. Ik.simorretan. XIMORRETAN. ‘simaurretan’. adb. Ganaduensimaurra atera eta zabaltzen. Eo ximorretanordeka barrenea, eo orbeletan. Ik. ximaur.xiri-miri. ‘ziri-miri’. iz. Lanbroa, euri xehea.xirri in. ‘zirri egin’. Ferekatu, norbait gorputzeanleunki, maitekiro ukitu, atsegin hartzekoedo emateko helburuarekin. Ik. xirrikaaritu/ibilli.xirrika aritu/ibilli. ‘zirrika aritu/ibili’.Ferekatuz, norbait gorputzean leunki, maitekiroukituz ibili, atsegin hartzeko edo ematekohelburuarekin.xirrikitu. ‘zirritu’. iz. Guztiz hurbil dauden bigauzaren edo gauza baten bi zatiren artean
224 xi-xigertatzen den irekidura luze eta estua. Atianzirrikitutik sartze zan euzkiya./Tajuz egurrakinindakuak, neguko haize hotzak xirrikitutik bilatzenez duala barrukuak dardaraz jartzeko.xi-xi. ‘xi-xi’. onom./haur . Haur hizkeran, suak edojateko beroak ez erretzeko esaten da. Kontuz,hor xi-xi dota! Ik. fu-fu.xixko in. ‘zisko egin’. Jota, neka-neka egindagelditu; lur-jota gelditu. Egun guztiyanpiontzan xixko inda geldittu zan.xuldar. ‘zaldar’. iz. Espinila; nerabezaroanateratzen diren granoak. Xuldarrak gaztetasunanseñale dia./Beti arpeya xuldarrezbeteta eukitze zun.
- Page 173 and 174: nolabait 169ordu, minutu, etab. jar
- Page 175 and 176: ñañan. ‘ñañan’. haur. Haur
- Page 177 and 178: 174 oheestaltzen duena. Ogi mamirik
- Page 179 and 180: 176 ondoondo. ‘ondo’. adb. Ongi
- Page 181 and 182: 178 orduko kontuak berrittu ORDUAK
- Page 183 and 184: pa. ‘apa’. haur. Haur hizkeran,
- Page 185 and 186: patatazale 183ten adierazteko; nahi
- Page 187 and 188: pertzun 185ya bat in da arraya pasa
- Page 189 and 190: pitxi 187sagarra da hori. Hori beya
- Page 191 and 192: prepertziyozko/perperziyozko 189 PO
- Page 193 and 194: puska 191bau zan baña lenengo kolp
- Page 195 and 196: aka-raka. ‘raka-raka’. onom. Ze
- Page 197 and 198: 196 sagar-txikitzeko makinako otarr
- Page 199 and 200: 198 sasiadierazteko. Izane gure etx
- Page 201 and 202: 200 sigi-saa SESIYUAN IBILLI. ‘se
- Page 203 and 204: 202 sufizientesufiziente. ‘sufizi
- Page 205 and 206: 204 tar-tar-tartar-tar-tar. ‘tar-
- Page 207 and 208: 206 tolare TOKIYAN TOKIKO. ‘tokia
- Page 209 and 210: 208 trazajira guztia nonbait egin:
- Page 211 and 212: 210 txalAntiguotik Donnostira bi tx
- Page 213 and 214: 212 txapatxapa. ‘txapa’. iz. 1.
- Page 215 and 216: 214 tximu inda eontximu indaeon.
- Page 217 and 218: 216 txoiximortxoiximor. ‘txori-si
- Page 219 and 220: 218 txotxolo TXOTXO ARRAYUA! ‘txo
- Page 221 and 222: 220 umesentittuumesentittu. ‘umes
- Page 223: 222 ustezeusteze. ‘ustez ezen’.
- Page 227 and 228: 226 zaildu ZAI SAMAR JARRIAK. ‘za
- Page 229 and 230: 228 zarba inten duen ekintza orain
- Page 231 and 232: 230 zelai utzibihotz hobeokuak. Ik.
- Page 233 and 234: 232 ziherokua ez izanziherokua ez i
- Page 235 and 236: 234 zokorrragoa izan’. Oso-oso eg
- Page 237 and 238: 236 zurrupaHonek gabian zurrunkak i
- Page 239 and 240: 240alanbre-garrotxa. alanbregarrotx
- Page 241 and 242: 242rak bete. arto ugariyakbegiyak b
- Page 243 and 244: 244baliatu. baliyaubaliteke. balaik
- Page 245 and 246: 246besterentzat behar izan.besteetz
- Page 247 and 248: 248dirugose. dirugosedirutan. dirut
- Page 249 and 250: 250errieta egin/eman. errietain/ema
- Page 251 and 252: 252ezin konta ahal. ezin konta alez
- Page 253 and 254: 254gogoz kontra. gogoz kontragoi ha
- Page 255 and 256: 256hau ez dago pagatzerik!/hau paga
- Page 257 and 258: 258inon bada (—-) horkohoriek dir
- Page 259 and 260: 260kaka tirrin. kaka tirrinkaka ume
- Page 261 and 262: 262kukaratxa. kukaratxakuku. kukuku
- Page 263 and 264: 264luzexka. luzexkamadria. madriama
- Page 265 and 266: 266nere artean. nere artiannerea/gu
- Page 267 and 268: 268pendiz. pendizpentsatu. pentsaup
- Page 269 and 270: 270sekula santan. sekula santanseku
- Page 271 and 272: 272txandan zain egon. txandanzain e
- Page 273 and 274: 274zaplada. zaplaazaplastako. zapla
xamur. ‘samur’. izond. Errraza. Erraz mastekatzenden jakiaz esaten da. Atzo, bai, jangenun txuleta earra; xamur askua. Ik. xamurtu.xapi. ‘xapi’. interj. Katua uxatzeko erabiltzenden hitza. Katua, xapi! Xapi, katua!xxaxa-xaxa. onom. Txakurrak norbait eraso edouxatu nahi dugunean esaten zaion hitza.Hala, txakurrari zaunka egiteko adieraztenzaio. Xaxa-xaxa horri!xaxiletrau. ‘sasiletradu’. iz. /izond. 1. Letraduedo abokatuaren itxurak egin arren, benetakoaez dena. Ik. sasimeiku. 2. Jakintsu ustekoa.xaxpiki. ‘zazpiki’. iz. /izond. 1. Geldirik egotenez dakiena, edozergatik urduri edo egonezinikjartzen dena. Motillak ondo xaxpikiyahaiz ba! Ik. ipurtarin. 2. Emakumea ernaldueta zazpi hilabetetara jaiotakoa.xaxtar-xaxtarra. izond. Zimela, txiki eta kaskarra.Mutil hori xaxtar-xaxtarra da./Andrehurare nehikua xaxtartu den.xelebre. ‘xelebre’. izond. 1. Bere umoreagatikedo bitxitasunagatik nabarmentzen den pertsonazesaten da. Mutil hori xelebre xamarrada. 2. Bere bitxitasunagatik nabarmentzenden gauza. Hoixe gauza xelebria.xerra. ‘xerra’. iz. 1. Haragi-puska mehe etazabala. Xerra xamur-xamurra jan gendun. 2.Aurrekoaren itxura duen edozein janaripuska.Ik. gazta-xerra, ogi-xerra.xextra. ‘xextra’. iz. Eztabaida, kalapita. Ik. xextran,zima, zimokeya. XEXTRAN. ‘xextran’. adb. Eztabaidan,errietan, ika-mika. Beti xextran dabiltza.xibota bezela ibili. ‘xibota bezala ibili’.Haruntz eta honuntz ibili; oraintxe toki etafamilia batera, gero beste batera joanaz ibili;batetik bestera etengabe higitu edo higituarazi.Ni, esateizupa, xibota bezela ibilitako umiaizan naiz; oaintxe Lasarten, geo Lasaon, geoAizarnan,etab./Xibota baño okerro ibilitakoumia nitzan da! Ik. katukumia bezela ibili.ximaur/zimor. ‘simaur’. iz. Ganaduen gorotza,lurraren ongarri bezala erabiltzen da.Ximaurra astindu ta zabaldu inber izatea. Ik.simorretan. XIMORRETAN. ‘simaurretan’. adb. Ganaduensimaurra atera eta zabaltzen. Eo ximorretanordeka barrenea, eo orbeletan. Ik. ximaur.xiri-miri. ‘ziri-miri’. iz. Lanbroa, euri xehea.xirri in. ‘zirri egin’. Ferekatu, norbait gorputzeanleunki, maitekiro ukitu, atsegin hartzekoedo emateko helburuarekin. Ik. xirrikaaritu/ibilli.xirrika aritu/ibilli. ‘zirrika aritu/ibili’.Ferekatuz, norbait gorputzean leunki, maitekiroukituz ibili, atsegin hartzeko edo ematekohelburuarekin.xirrikitu. ‘zirritu’. iz. Guztiz hurbil dauden bigauzaren edo gauza baten bi zatiren artean
Change language