Zestoarren erretolika

ualdu/ugaldu. ‘ugaldu’. da /du ad. Ugaritu.Nik ustet ordun hasi zala ganaua ualtzen.uhela. ‘uhal’. iz. 1. Larruz, zumitzez, sokaz,etab. edo antzeko beste gai batez egindakoxingola mehea, erabilera desberdinak dituena.Oro har, larruzkoa izan ohi da eta korrea,edo aro bezala erabili. 2. Barrikak bueltanizaten duen txapazko aroa.uujal. iz. Uholde. Eurite handiaren ondorioz edoistripuz, ibai, aintzira, urtegi, etab. etakourak gainezka egin eta normalean urperatutaez dagoen ingurua estaltzea. Ujal handiyakizan dia bazterretan.uju/eju. iz. Oihua. Uju ikaragarriyak iñez etxeajun omentzan.ukabil. ‘ukabil’. iz. Hatzak bilduta, erpuruabesteen gainetik dela, dituen eskua. Ukabillakestututa. Ik. ukabilka.ukabilka. ‘ukabilka’. adb. Ukabilaz joz. Ukabilkahasi zan behintzat eta.uko in. ‘uko egin’. Eskaintzen denari edonorberari dagokionari ezetza eman.umedade. ‘umedade’. iz. Ume-mukizujendehandia dagoenean esan ohi da. Beraz,“-dad” gaztelaniazko atzizkiari euskal oinarribat ezartzen zaio, esanahia ere aldatuz.Hau dek umedadia hau! Etziok tabernaneone itteik.ume. ‘ume’ iz. 1. Animalia jaio berria. 2. Haurra. UME-ERTERAK IN. ‘ume-irteerak egin’.Pertsona helduei buruz ari garela, zerbaitenaurrean, eztabaidaren batean nahiz edozeinjokabideren aurrean, umeek izan dezaketenjarrera edo portaera funtsgabea izan; esaterako,umeek egingo lituzketen galderakegin. Hor behintzat, ume-ertera dexentiaindik. UME-ITTEKO. ‘ume-egiteko’. adb. Sabeleanumea duela. Oro har, animaliez ari garelarikerabiltzen bada ere, modu zabar bateanemakumeez ere esaten da. Ez si ta ez no,ume-itteko preparau zan. Ik. ernai. UMIA GALDU. ‘umea galdu’. Fetua hilikjaio, abortua izan. UMIAK HAZI TA NEKIAK BIZI. ‘umeakhazi eta nekeak bizi’. Esaera zaharhonek haurrak gazte bihurtzean arazoak besterikez dituztela sortzen adierazten du; edo,behintzat, arazoak nabarmen ugaritzen direla.Lengo esaera den bai, umiak hazi tanekiak bizi.umekeitan ibilli. ‘umekeriatan ibili’.Umekeriak egiten aritu; ume edo haurraribaizik ez dagozkion jokabide eta portaerakizan, gehiegi arrazoitu eta hausnartu gabekoak.Beti umekeitan habil; tartian-tartianfundamentuzko zeoze aitziare gustatzekbaña.umekeya. ‘umekeria’. iz. Pertsona heldueiburuz mintzatuz, ekintza edo portaerafuntsgabea, haurrari baizik ez dagokiona.Umekeya geitxo. Ik. ume ertera in, umekeitanibilli.