Zestoarren erretolika

txantxangorri 211 TXAMARRIKE IKUSI EZ. ‘txamarrik ereikusi ez’. Norbaitek ez duela batere ikustenadierazteko erabiltzen den esapidea. Ik. astoikeikusi ez.txanda. ‘txanda’. iz. Ordena baten arabera,norbaiti nahiz zerbaiti zerbaitetarako dagokionunea. Ik. txandaka, txandan zai eon. TXANDA EMAN EZIÑIK IBILLI (ELKA-RRI). ‘txanda eman ezinik ibili (elkarri)’.Elkarrizketa batean, hiztunek alkarrihitz egiteko-tarterik edo unerik eman edoutzi ezinda.Esapide hau hiztunak oso berritsuakdirenean erabiltzen da. Alkarri txandaeman eziñik ibilliko ziñaten ba? Ik. txandaharrapatzen lanak, txanda. TXANDA ESKAU/HARTU. ‘txanda eskatu/hartu’.Une jakin batean zerbait egiteko(medikuarengana joateko, adb.) ordua eskatu,hartu. Ik. ordua eskau/hartu. TXANDA HARRAPATZEN LANAK.‘txanda harrapatzen lanak’. Elkarrizketabatean, hiztunek elkarri hitz egitekotarterikedo unerik eman edo utzi ezinda.Esapide hau hiztunak oso berritsuak direneanerabiltzen da. Txanda harrapatzen izatezan lanik txarrena. Ik. txanda, txanda eman eziñikibilli. TXANDAN ZAIN EON. ‘txandan zainegon’. Ordena edo hirarkia batean, norberaridagokion tarte edo unearen zain egon. Ik.txanda.txandaka-txandaka. ‘txandaka-txandaka’.adb. Zerbait egiterakoan, guztiak bateragabe, bakoitza bere txandan. Ik. txandan.txango. ‘txango’. Ez da bete-betean herrenaedo eskumotza. Gehiago da eskuren bat edohankaren bat deformatua, okertua, bata besteabaino meharragoa, etab. duena. Eskutxangua daka. Ik. ñañua izan /euki.txanka. ‘txanka’. iz. Zangoa, berna. Askotanhanka mehe eta luzeei deitzen zaio. Hiretxankak oaintxe tanborra jotzeko makillakemateñe. Ik. txankame.txankame. ‘txanka-mehe’. izond. Hankaluze eta meheak dituenari esan ohi zaio.Hamen, gure txankame! Ik. txanka.txanketa. ‘txanketa’. iz. Gari-jotzeko harrihaundi eta zapala; eginkizun horretara bideratutakoa.Garai batean, gari-jotzeko makinakekartzen hasi aurretik, norberak eskuz jobehar izaten zuen garia eta horretarako txanketaerabiltzen zen. Etxea eman gariya, ateatzegiñuzen ataira danak euzkiya hartzea.Geo hartu hura eta txanketa zan ba holakotxeharri haundi bat, hola, zapal bat ta hartugari hori ta tank-tank-tank-tank jo ta jo, jota jo; dana librau arte. TXANKETIAN. ‘txanketean’. adb. Gariaeskuz txanketaren gainean joaz. Ik. txanketa.txantxa. ‘txantxa’. iz. Asmo txarrik gabe,umorearen eraginez egiten den zirikada edoadar jotzea. Eztakit, benetan eo txantxetan zeai dan. Eztiyot igarrire itten. Ik. txantxarik ez. TXANTXAIK EZ! ‘txantxarik ez’. Bromarikez; adar jotzerik ez. Kontu horrekin txantxaikez. Ik. kopla gutxi, txantxa.txantxangorri. ‘txantxangorri’. iz. Hegaztimota.Tamaina txikiko hegaztia, mokomehea, papar gorrixka, bizkarralde arre-berdexkaeta sabelalde zurixka dituena. Intsektuzeta animalia txikiz elikatzen da batez ereeta oso arrunta da. Hiru ollagorre bazian.Eta hango hegabera, hango istingorra,hango txantxangorriya, etab. Ik. txantxangorriyabezela ibilli. TXANTXANGORRIYA BEZELA IBILLI.‘txantxangorria bezala ibili’. Kaskarinabezala ibili. Ik. ttinttin ibilli.