Zestoarren erretolika

12amuztuamuztu. ‘amustu’. da/du ad. Kamustu, zorroztasunagaldu. Kutxillo haure dana amuztutaeo eztakit ez eteon. Ik. kamustu.anai erdi. ‘anai erdi’. iz. Aita batenak etaama birenak edo ama batenak eta aita birenakdirenak gainerako seme-alabekiko.Hoyen anai-erdiya eo eztakit; atta batenakta ama birenak eo horrela zian. Ik. anaitzako.anaitzako. ‘anaitzako’. iz. Familia bateansemetzat hartzen den gizonezkoa, gainerakoseme-alabekiko (eta alderantziz). Odolekoaez den anaia, anaitzat hartua. Amama zanananaitzakua zan. Ik. anai-erdi.anda Dios! ‘anda Dios!’. Oso azkar. Jarritrapua hola korapillo moukua inda (solkiya),gañian erra, solkiyan gañian erra ta,anda Dios! jute zian. Ta ura eroibe ekarrigañea.andrazkotan. ‘andrazkotan’. adb. Umejolasa,bereziki neskena; jostailuzko ontzitxikiekin guraso, ama, edo, oro har, garaibateko andrazko bat bailitzan jolastu. Guaskotan ibiltze giñan andrazkotan. Ik. amatanibili, kosiñaketan ibili/jolastu.anea. ‘anega’. iz. Aleetarako edukiera-neurria,hamabi lakairen baliokidea; neurrihorretan sartze den ale-kopurua. Bi anegaerdi edo lau imina ere baliokideak dira. Aneaartuak berroeta bi kilo dittu; gariyak berroetabost. Baba astunaua izatea ta berroetahamar kilo da anea. Ik. imia, imillau. ANEA ERDI. ‘anega erdi’. iz. Ale-edukieraneurria, bi iminaren baliokidea. Ik. imia, imillau. ANEA ERDIKO. ‘anega erdiko’. iz. Anegaerdiko edukiera duen ontzia. Ik. anea, imillau.angailla. ‘angarila’. iz. Anda txikia, gauzak,gaixoak, eta zenbaitetan zerraldoa hiletaelizkizunetaraeramateko ere erabili izandena. Eskailera-forma du; bi hagaz eta haienartean ezartzen diren oholez osatuta dago.Arruan azkenekoz angailla Nikolasen intiarruanibiliko zan.anjelus. ‘angelus’. iz. 1. Hitz horretaz hastenden otoitza, goizean, eguerdian eta arratseanerrezatzen dena. Len pelota-partidutanhamabitan anjelusa errezatze zan, finatetanbehintzat. Oain gastau dia kontu hoyek. Ik.matutiya. 2. Otoitz hau egiteko ordua delaadierazten duen kanpai-hotsa.ankabillen. ‘angarilan’. Belarra edo zamarenbat garraiatzeko eskailera baino zabalxeagoaden tresna. Len leno, kargaka; geoankabillen etxetik hurrian bagiñan ta legakinurrutitik ekartzeko belarra. Ik. angailla.anparo. ‘anparo’. Babesa. Eguzkiyare haundiyata zuhaitzan anparuan eon da pixkatian.anpolai. ‘anpolai’. iz./izond. Gerezi-mota handieta mamitsua. Zapore gozoa du. Hoyettukanpolai earrak jan dittuguna.antigual/antigualeko/antiolako. ‘antigoal/antigoaleko’.izond. Aintzinako ohituraketa usadioak jarraitzen dituena. Modatikedo erabileratik aspaldi pasatua. Oaindikharek antigualeko mentalidadia daka.antuxun. ‘antoisin’. iz. Metalezko katilu kirtenduna,ura hartzeko edo erateko erabiltzenden horietakoa. Hartu antuxuna ta aurrea.antxarkika. adb. Hanka bakarraren gaineansaltoka.antxintxiketan. ‘antxintxiketan’. adb. Hankabakarraren gainean saltoka aritzeari deitzendiote zestoar edadetuek. Guk antxintxikahanka bakarran gaiñian saltoka ibiltziai esategeniyon.Ta oain, berriz, atxintxika esateyue,