Zestoarren erretolika
Zestoarren erretolika Zestoarren erretolika
suetxe 201sokor. ‘zokor’. iz. Soroan egiten diren lur tontontxoak;lur koskor zakarrak. Gure attittazana majiñat aldiz ibili zan sokor jotzen.solamente. Ez du gaztelaniazko “solamente”adberbioaren erabilera; “horregatik ere”bezala parafrasea dezakegu. Oro har, mehatxurenbat egitean erabiltzen da, eta baldintzarekinlagundurik joan ohi da. “solamente+ baldintza”. Oain solamente nereana etortzenba, attukottu beriak. Solamente jate ezbau, musuzulotik baare sartukoyot. HORREATIK SOLAMENTE+ ENUNTZIA-TUA. ‘horregatik solamente + enuntziatua’.Aurkaritzako adiera du, bainaenfasi-graduarekin; “baina + enuntziatua”bezala ulertuko genuke. Horreatik solamentenearrez etortzen ba aittukoizkit ba!soliba. ‘soliba’. iz. Habe nagusietan bermatzenden habe txikiagoa edo bigarren mailakoa.Etxe bat itteko egur asko berda, frontalakdiala, solibak diala, postiak, ta batezezenbat ol.solkiya in. iz. Ura buruan karriatzeko erabiltzenzen “erra” buruan kateatzeko trapu edo zapirenbatekin egiten zen korapilo modukoa.somier. ‘somier’. iz. Ohearen euskarria,zurezkoa edo metalikoa. Malgukiak edobeste material batekoak izan daitezkeen bandakditu alde batetik bestera.sorta. ‘sorta’. iz. Laboreak eta antzeko landareakbiltzen diren multzoetako bakoitza. 2.Bi gauza baino gehiagoz osaturiko multzoa;bilduma. Liburu-sorta earra emandu eskola.sosegu. ‘sosegu’. iz. Urduritasun edo larritasunikgabeko egoera. Sosegu earrian etxerauzan.sotana. ‘sotana’. iz. Apaizak eraman ohiduten lepotik oinetarainoko janzki luzea,Eliza katolikoan behintzat jantzi ohi dutena.Garai batian apaiza sotana handiyakin ibiltzezan.su. ‘su’. iz. 1. Argi-, berotasun- eta gar-jaulkipena,zenbait gorputzen errekuntzaren ondoriodena. 2. Garretan edo txingarretan dagoenerregaia. SUA TA URA BELAUNETIK BERA. ‘suaeta ura belaunetik behera’. Gure arbasoenesaera zaharra da; nolarebait “sua” eta“ura” biak ezinbestekoak izanagatik, neurribatetik pasatuz gero, oso harriskutsu erebihur daitezkeela adierazten du. Suare behinbelaunetik gora hasiezkeo ojo! SUA ZAITTU. ‘sua zaindu’. Suari itzaltzenez utzi, ez eta gar handiegiak edukitzenere. Sastraka guztiyak erre arte, sua zaitzengelditzen giñan. SU-KANPAI. ‘su-kanpai’. iz. Sua dagoelaadierazteko jotzen dena. Ni neure iñoiz attutano su-kanpaia. Ik. kanpai. SUTAKO GANTXO/SURTAKO GANTXO.‘sutako gantxo’. iz. Beheko suak eta suekonomikaksuari eragiteko eta laguntzekoduten burnia. Sutako gantxuakin sutako egurrakmoittu ta iteia. SUTAKO HAUTS/SURTAKO HAUTS.‘sutako hauts’. iz. Errautsa, egurra, ikatza,etab.erre ondoren geratzen den hondakina.Ik. hauts, hausterre eguna.subelindare. ‘sugandila’. Narrastia. Muskerrakbaino txikiagoak dira eta kolore arreaizaten dute. Ik. musker.suerte. ‘suerte’. iz. Zoria. Suertia haizia bezelakuada, beti alde batea ta bestea ibiltzea.suetxe. ‘suetxe’. iz. Txondorraren erdialdeanegin ohi den zuloa.
202 sufizientesufiziente. ‘sufiziente’. Norbere kasaka,norbere kabuz moldatzeko gai dena. Oaindikbehintzat pertsona sufizientia dao ta moldaukoa.sufrittu/sufriu. ‘sufritu’. du ad. Min fisikoa edomorala jasan edo pairatu. 2. Jantziez ari garelarik,jantziari soinean eutsi, agoantatu. Jertziaearki sufri latxakek gaurko egualdiyakin.sugaiñ. ‘sugain’. iz. Su ekonomikak duentxapa-gaina. Ik. txapagain.suge-azal. ‘suge-azal’. iz. Sugearen azala.Urtero berritzen duenez gero, toki beroetangeratzen da. Sendagai modura erabilia: arantzaateratzeko egokia da, sartutako tokianzati bat jarriz gero inguru guztia bigundu etabere kasa ateratzen baitu.sugiak koxka inda eon. ‘sugeak koskaeginda egon’. Esapide honek norbait haurdundagoela adierazten du. Horrire sugiakkoxka intzion. Ik. kargauta ezkondu, familiya izatekoeon, hankagorriya izan, hezurberriya izan.suhi. ‘suhi’. iz. Alabaren senarra, alabarengurasoentzat.sukar-ikara. ‘sukar-ikara’. iz. Sukarrak gorputzeaneragindako astinaldi labur eta arinensegida. Ik. ikara.sumau. ‘sumatu’. du ad. Zentzumenen bitartezzerbait ohartu, zerbait hauteman; norbaitenhitz-hotsa entzun. Sumau ziñutenetorri ziñanian. Bazan ate-hotsa ta platerhotsa.suna. ‘zuin’. iz. Soroan edo baratzean zuzenereiteko eginiko seinalea. Bereziki hazi txikiabada (arbi hazia, esaterako) noraino botaden edo ez jakiteko marka, seinalea. 2. Goldeakateratako lur-puska, zohia baino handiagoa. SUNA IPINI. ‘zuina ipini’. Esparru batmugatzeko seinale funtzioa izango dutenmarka batzuk jarri. Oro har, hazi txikia(gari-hazia edo belar-hazia, esaterako)ondo zabaltzeko eta hazirik gabeko soilunerikez egoteko ipini ohi dira. Belar-haziyabotatzeko sunak ipintze genittun. Ik.suna.susa. ‘susara’. adb. Behia arreske. Beya susadao. Ik. iel, irauntsi, arkea.
- Page 151 and 152: lauhortzeko 147nean argi egiteko er
- Page 153 and 154: lerde 149lengo lepotik burua! ‘le
- Page 155 and 156: lo 151lima-zorro. ‘lima-zorro’.
- Page 157 and 158: luze bezain/bezin zabal 153lurmen.
- Page 159 and 160: maatilla. ‘maratila’. iz. Zurez
- Page 161 and 162: mari 157manejuak ikasi. ‘maneiuak
- Page 163 and 164: maxkal 159martingala. ‘martingala
- Page 165 and 166: meza 161Arto asko ta lagun gutxi ba
- Page 167 and 168: monagillo 163miña berrittu. ‘min
- Page 169 and 170: muturka 165bat eta haren gainean ha
- Page 171 and 172: nabar. ‘nabar’. iz. 1. Lurra la
- Page 173 and 174: nolabait 169ordu, minutu, etab. jar
- Page 175 and 176: ñañan. ‘ñañan’. haur. Haur
- Page 177 and 178: 174 oheestaltzen duena. Ogi mamirik
- Page 179 and 180: 176 ondoondo. ‘ondo’. adb. Ongi
- Page 181 and 182: 178 orduko kontuak berrittu ORDUAK
- Page 183 and 184: pa. ‘apa’. haur. Haur hizkeran,
- Page 185 and 186: patatazale 183ten adierazteko; nahi
- Page 187 and 188: pertzun 185ya bat in da arraya pasa
- Page 189 and 190: pitxi 187sagarra da hori. Hori beya
- Page 191 and 192: prepertziyozko/perperziyozko 189 PO
- Page 193 and 194: puska 191bau zan baña lenengo kolp
- Page 195 and 196: aka-raka. ‘raka-raka’. onom. Ze
- Page 197 and 198: 196 sagar-txikitzeko makinako otarr
- Page 199 and 200: 198 sasiadierazteko. Izane gure etx
- Page 201: 200 sigi-saa SESIYUAN IBILLI. ‘se
- Page 205 and 206: 204 tar-tar-tartar-tar-tar. ‘tar-
- Page 207 and 208: 206 tolare TOKIYAN TOKIKO. ‘tokia
- Page 209 and 210: 208 trazajira guztia nonbait egin:
- Page 211 and 212: 210 txalAntiguotik Donnostira bi tx
- Page 213 and 214: 212 txapatxapa. ‘txapa’. iz. 1.
- Page 215 and 216: 214 tximu inda eontximu indaeon.
- Page 217 and 218: 216 txoiximortxoiximor. ‘txori-si
- Page 219 and 220: 218 txotxolo TXOTXO ARRAYUA! ‘txo
- Page 221 and 222: 220 umesentittuumesentittu. ‘umes
- Page 223 and 224: 222 ustezeusteze. ‘ustez ezen’.
- Page 225 and 226: 224 xi-xigertatzen den irekidura lu
- Page 227 and 228: 226 zaildu ZAI SAMAR JARRIAK. ‘za
- Page 229 and 230: 228 zarba inten duen ekintza orain
- Page 231 and 232: 230 zelai utzibihotz hobeokuak. Ik.
- Page 233 and 234: 232 ziherokua ez izanziherokua ez i
- Page 235 and 236: 234 zokorrragoa izan’. Oso-oso eg
- Page 237 and 238: 236 zurrupaHonek gabian zurrunkak i
- Page 239 and 240: 240alanbre-garrotxa. alanbregarrotx
- Page 241 and 242: 242rak bete. arto ugariyakbegiyak b
- Page 243 and 244: 244baliatu. baliyaubaliteke. balaik
- Page 245 and 246: 246besterentzat behar izan.besteetz
- Page 247 and 248: 248dirugose. dirugosedirutan. dirut
- Page 249 and 250: 250errieta egin/eman. errietain/ema
- Page 251 and 252: 252ezin konta ahal. ezin konta alez
suetxe 201sokor. ‘zokor’. iz. Soroan egiten diren lur tontontxoak;lur koskor zakarrak. Gure attittazana majiñat aldiz ibili zan sokor jotzen.solamente. Ez du gaztelaniazko “solamente”adberbioaren erabilera; “horregatik ere”bezala parafrasea dezakegu. Oro har, mehatxurenbat egitean erabiltzen da, eta baldintzarekinlagundurik joan ohi da. “solamente+ baldintza”. Oain solamente nereana etortzenba, attukottu beriak. Solamente jate ezbau, musuzulotik baare sartukoyot. HORREATIK SOLAMENTE+ ENUNTZIA-TUA. ‘horregatik solamente + enuntziatua’.Aurkaritzako adiera du, bainaenfasi-graduarekin; “baina + enuntziatua”bezala ulertuko genuke. Horreatik solamentenearrez etortzen ba aittukoizkit ba!soliba. ‘soliba’. iz. Habe nagusietan bermatzenden habe txikiagoa edo bigarren mailakoa.Etxe bat itteko egur asko berda, frontalakdiala, solibak diala, postiak, ta batezezenbat ol.solkiya in. iz. Ura buruan karriatzeko erabiltzenzen “erra” buruan kateatzeko trapu edo zapirenbatekin egiten zen korapilo modukoa.somier. ‘somier’. iz. Ohearen euskarria,zurezkoa edo metalikoa. Malgukiak edobeste material batekoak izan daitezkeen bandakditu alde batetik bestera.sorta. ‘sorta’. iz. Laboreak eta antzeko landareakbiltzen diren multzoetako bakoitza. 2.Bi gauza baino gehiagoz osaturiko multzoa;bilduma. Liburu-sorta earra emandu eskola.sosegu. ‘sosegu’. iz. Urduritasun edo larritasunikgabeko egoera. Sosegu earrian etxerauzan.sotana. ‘sotana’. iz. Apaizak eraman ohiduten lepotik oinetarainoko janzki luzea,Eliza katolikoan behintzat jantzi ohi dutena.Garai batian apaiza sotana handiyakin ibiltzezan.su. ‘su’. iz. 1. Argi-, berotasun- eta gar-jaulkipena,zenbait gorputzen errekuntzaren ondoriodena. 2. Garretan edo txingarretan dagoenerregaia. SUA TA URA BELAUNETIK BERA. ‘suaeta ura belaunetik behera’. Gure arbasoenesaera zaharra da; nolarebait “sua” eta“ura” biak ezinbestekoak izanagatik, neurribatetik pasatuz gero, oso harriskutsu erebihur daitezkeela adierazten du. Suare behinbelaunetik gora hasiezkeo ojo! SUA ZAITTU. ‘sua zaindu’. Suari itzaltzenez utzi, ez eta gar handiegiak edukitzenere. Sastraka guztiyak erre arte, sua zaitzengelditzen giñan. SU-KANPAI. ‘su-kanpai’. iz. Sua dagoelaadierazteko jotzen dena. Ni neure iñoiz attutano su-kanpaia. Ik. kanpai. SUTAKO GANTXO/SURTAKO GANTXO.‘sutako gantxo’. iz. Beheko suak eta suekonomikaksuari eragiteko eta laguntzekoduten burnia. Sutako gantxuakin sutako egurrakmoittu ta iteia. SUTAKO HAUTS/SURTAKO HAUTS.‘sutako hauts’. iz. Errautsa, egurra, ikatza,etab.erre ondoren geratzen den hondakina.Ik. hauts, hausterre eguna.subelindare. ‘sugandila’. Narrastia. Muskerrakbaino txikiagoak dira eta kolore arreaizaten dute. Ik. musker.suerte. ‘suerte’. iz. Zoria. Suertia haizia bezelakuada, beti alde batea ta bestea ibiltzea.suetxe. ‘suetxe’. iz. Txondorraren erdialdeanegin ohi den zuloa.
Change language