Zestoarren erretolika

10 BETI ALLAU EZINDA. ‘beti + aditza+ezinda’. 1. Behin eta berriz, maiztasunhandiz, aditzak adierazten duena egitenzail denean erabiltzen da. Kasu honetan,“etxera iritsi ezinda” adierazten du. Betiilluntzeako etxea allau ezinda. 2. Diruz iritsiezinda.allubria/allurbia. iz. Belar-mota. Ganaduakjateko egokia eta aurrez hazia botata ereitendena; ez dira beren kasa sortzen. Alpapa,paotxa ta allubria haziyakin sortzeya.almitz. ‘almitz’. iz. Belar luze, estu eta fina; lurlehor eta latzetan eta horma bitarteetan haztenda: txakurrak tripako minez daudeneanjaten omen duten belarra.almondogilla. ‘albondiga’. iz. Haragi xehatuzko(pikatuzko) bola frijituak, gehienetansaltsan jaten dira. Gaur afaltzeko ustetalmondogillak dazkaula.alper. ‘alper’. iz. Nekazaritzan lur-zokorrakbirrintzeko eta zapaltzeko lanabesa, zurezkoedo harrizko zilindro birakor batez eta harizehar-ohol batzuen bidez lotzen zaion pertikabatez osatua. Zokorrake alperrak zapaldukozittun baño apurtu eo txikittu ez. Ik.Alper-harri.alper-harri. ‘alper harri’. iz. Nekazaritzanlur-zokorrak birrintzeko eta zapaltzeko lanabesa.Ik. alper. ALPER-HARRIYA BAÑO ALPERRAUAIZAN. ‘alper-harria baino alperragoaizan’. Norbait oso-oso alferra dela adieraztendu konparaketa honek. ALPER-HARRIYA BAÑO ASTUNO IZAN.‘alper-harria baino astunagoa izan’.Hitz-jario etengabea duela adierazteko nahizoso pelma dela adierazteko erabiltzen da.Hori, alper-harriya baño astuno dek. Ik. Ittukiñabaño pisutsuo izan.alperrontzi. ‘alferrontzi’. izond. Alferra. Berezikikonfiantza giroan, familia barruan erabiliohi da. Jaiki hai hortik alperrontzi haundiya!alproja. ‘alproja’. izond. Alferra edo zabarraden pertsona. Alproja galanta! Ik. granuja.altan. ‘altan’. adb. Txakurra arreske. Ik. iel, susa,arkea, irausi.alua. ‘alua’. iz./izond. 1. Emakumearen eta animaliaemearen sexua. 2. Iraina. Hau dek umealua hau! Ik. alubikari.aluba! ‘alua!’. interj. Irain-hitza. “Alu” hitzaenfatizatzeko erabiltzen da, baina normaleanez da gutxiespen-zentzuan erabiltzen. Aluba,earra sartu ziak! Ik. alupandero, alubikari, alua.alubikari. ‘alubikari!’. izond. Iraintzat erabiltzenden “alu” hitzaren aldagarria; “alu” beraindartu egiten du. Parre egiten al dek parrealubikari! Ik. alua.alukeya. ‘alukeria’. iz. Ekintza gaitzesgarribat izendatzeko erabiltzen den irain-hitza. ALUKEYAN JARDUN. ‘alukeriatan jardun’.Elkar zirikatzen, tentatzen jardun.Holaxe jardute zian; beti alukeyan alkarri.Ik. alkarri tentañan jardun.alupandero. ‘alupandero’. izond. Irainhitza.“Alu” irain hitza indartzeko sortutakohitza. Alupandero earra hao jarrita.aluxka. ‘aluxka’. iz. Irain-hitza. “Alu”renaldakia. Ik. aluba, alubikari, alupandero.amama. ‘amama’. iz. Aitaren edo amarenama; amona. Zestoan, oro har, norbere amonariamama deitzen zaio eta besterenari, edoezaguna ez den pertsona helduari amona.Hala ere, zenbait hiztunek ez dute batareneta bestearen artean bereizketarik egiten.Amaman urtiak dia bihar.