Zestoarren erretolika

pertzun 185ya bat in da arraya pasaber izate zan; gukezkendun frontoian berrik izaten.penau. ‘penatu’. da/du ad. 1. Oinazetu, nekatu,larri ibili. Zerbaitetan nahi eta ezineanaritu. Askotan lanarekin erabiltzen da, baitakirol-esparruan ere. Atzo zaltaka penautaibilli zan./Huraxe zan lanian penatzia! 2.Zerbaitekin, norbaitekin edo zerbaitegatiksamindu, tristetu. Dana penauta geldittuda.pendiz. ‘pendiz’. iz. Aldapa, malda. Pendiziangora junber.pentsau. ‘pentsatu’. du ad. 1. Adimenazbaliatuz ideiak eratu, elkartu eta ordenatu. 2.Gogoeta egin, ideiak gogoan erabili, zerbaitetanhausnartu. HORREATIK PENTSAU + ENUNTZIATUA+ -ELA. ‘horregatik pentsatu + enuntziatua+-ela’.Hortik atera kontuak zenbat+ enuntziatua+ -en. Zerbaiti enfasia ematekomodua da. Horreatik pentsau, baten batekedo baten batzuk haundi-atxurrak mugittuzituztela!peoi. ‘peoi’. iz. Langile espezializatu gabea,lanbide batzuetan laguntzaile gisa aritzendena eta lanbideen eskalan mailarik baxueneanegon ohi dena. 2. Xake-jokoan, jokoarenhasieran lehen lerroan jartzen diren zortzifitxetako bakoitza.perkal. ‘perkal’. iz. Kotoizko ehuna, fina etasarria. Egun hartan perkalezko soiñekua jantzinun.perkalin sagar. ‘perkalin sagar’. iz.Sagar-mota. Kolorez gorri-gorria eta zaporezgeza. Sagardo-sagarra da.perlesiyak jota. ‘perlesiak jota’. Paralisirenbatek eraso eginda. Perlesiyak jota hilomentzan.perra. ‘ferra’. iz. Metalezko arku-moduko txikia,zamariei eta abelgorriei apoen babesgarriezartzen zaiena.perrau. ‘ferratu’. du ad. Zamari edo abelgorriariferrak ezarri. Zaldiya perrau. Ik. perra.perro. ‘perro’. iz. Garai bateko txanpona. PERRO HAUNDI. ‘perro handi’. iz. Txakurhandi. Garai batean, hamar zentimokotxanponari ematen zitzaion izena. Ik. perrotxiki. PERRO TXIKI. ‘perro txiki’. iz. Txakurtxiki. Bost zentimoko txanponari ematenzitzaion izena. Ik. perro handi. PERRO TXIKI BATEN ALDEIK GABE-KUAK IZAN. ‘perro txiki baten alderikgabekoak izan’. Biak berdin-berdinakdirela adierazteko esapidea; bien artean ezdagoela ia batere alderik. Hoyek biyakeperro txiki baten aldeik gabekuak dittun! Ik.biyak uztarriyan juteko moukuak izan. PERRO TXIKIKE EZ. ‘perro txikirik ereez’. Dirurik ez. Txakur txikirik ere ez. Gukgarai hartan perro txikike ez gitxakan. Ik.txori txikike ez, txakur txiki, txakur handi.pertika. ‘pertika’. iz. Gurdiari ezpatatik ezpataraluzetaka ipintzen zitzaion egurra. Iñaurkiñakargau ta heltzeko pertika jartze zitzayongurdiyai.pertz. ‘pertz’. iz. Egosteko eta erabiltzen denontzia, euskarri bakarra eta mugikorraduena. Pertza izatea holakoxe borobil bat,kerten bakarduna eta esnia, eosteko erabiltzenzan./Batzuk apuka harrapatzen ekonomikagaiñeko pertzatik.pertzun. ‘bertzun’. iz. Nekazaritzarako lanabesa;aitzur handiaren modukoa. Igeltseroekere erabiltzen zuten masa egiteko. Pertzuna,