Zestoarren erretolika

meza 161Arto asko ta lagun gutxi bazian, triste;artuak mende xamar bazian, orduan poza. Ik.mendian eon, mende hartu. MENDIAN EON/HARTU. ‘mendeanegon/hartu’. Norbaiten menpean, agindupeanegon edo norbaitek bere agindupeanhartu; besteren eraginpean. Gizon hori ustetandrian mendian dola.mendiganau. ‘mendi ganadu’. iz. Gizakiarizuzentzen zaionean astokiloa, kirtena,gizarteratu gabeko pertsona adierazteko erabiltzenda; basa-piztia. Eote giñan pozakSantiyotako ta atzea etxea juteko bildurrakebai; izane, mendi-ganau jendia izate zan,zibilizau gabeko jendia; menditik jetxi gabekua.2. Larrean, mendian ibiltzen den abelgorria.mendu. ‘mentu’. iz. 1. Landre batean txertatzenden beste landare baten zatia. 2. Txertatzekoasmoz erauzitako ehun-edo organozatia.menoxo. ‘menosoago’. izond. Kalitate,gutxiagokoa, gradu txikiagokoak. Hayenonduan gu menoxuak gattun. MENOXUA IRUITTU. ‘menosoagoa iruditu’.Gutxietsi, gutxitzat jo. Ze menoxuairuittu altzayo ba? Ik. menoxua.menta. ‘menda’. iz. 1. Labiatuen familiakoeta Mentha generoko landare belarkarenizen arrunta. Leku hezeetan hazten dira. Iletsuaketa usain handikoak dira eta garrantziekonomiko handikoak lurringintzan, gozogintzan,edarigintzan eta farmazian. Ik.menta-belara, mentafin. 2. Direlako landaereezeginiko infusioa. Bazkalonduan askotanmenta hartzet. MENTA-BELAR. ‘menda-belar’. iz.Menda. Belar usaindun hau erratzak egitekoerabili ohi zen gero hauekin etxeak eta elizagarbitu eta usain gozoz hornitzeko. Mentabelarrakineskobak in da eliza garbitze gendunsasoi batian. Ik. menta. MENTA-ESKOBA. ‘menda-eskoba’. iz.Menda-belarrarekin egindako erratza.mentafin. ‘mendafin’. iz. Labiatuen familiakolandare belarkara eta bizikorra, xipa-belarrareneta mendabeltzaren arteko hibridoadena. Arrunta da baratze eta lorategietan. Ik.menda-belarra, menda.merkantzia. ‘merkantzia’. iz. 1. Salgaiaketa bidaiariak garraiatzeko ontzia. Ik. bergantzia.2. Salgaia, gaia.metal-ur. ‘metal-ur’. iz. Burdin ur. Burdinaduen ur minerala. Ik. ur.metatxo. ‘metatxoa’. iz. Belar-metara iristenez dena; belar-multzo edo pila txikia, bainaorkulurik gabe eta egurrezko hagaren inguruanbildu gabea. Belarra euriak harrapatzekobeldurrak eraginda azkar egindako piloedo meta txikia. Euriyak harrapau eztezan,azkar-azkar metatxua in da etxea. Ik. metaxorro,txorro.metaxorro/metatxorro. ‘metaxorro’.Belar-metara iristen ez dena; belar-multzoedo pila txikia, baina egurrezko hagareninguruan bidu gabea. Txarrak bazian, bertanmetaxorruak in da hola. Ik. metatxoa.meza. ‘meza’. iz. Erlijio Katolikoan, ogiaren etaardoaren bidez Jesu Kristoren heriotza ospatzenden elizkizuna. Ik. meza-diru, meza-launtzen. MEZA BERRIYA EMAN. ‘meza berriaeman’. Apaiz bihurtzeko lehenbiziko mezaeman. Meza berriya emantzunen zazpi hizkeraba omentzekizkin. MEZA NAUSI. ‘meza Nagusi’. iz. Igandez,hamaiketan edo hamabietan ematen den