Zestoarren erretolika

160 maxkalduzakan horrek. 2. Zimeldua. Lore hauekemaxkal-maxkal daude. Haragi maxkal-maxkaladaka. 3. Zozoa, gusto handirik gabekoa.Sagar hau maxkal-maxkala zion.maxkaldu. ‘maskaldu’. da ad. 1. Ahuldu,indarra eta adorea galdu. Attona maskaldutadao. 2. Higatu, zimeldu.maxpaxa. ‘mahaspasa’. iz. Sikatu ondorenosorik edo hezurrik gabe kontserbatzen denmahats-alea. Maxpaxak ta ziruela-pasak gabonetanjatettu guk; gañuntzian eztittu jaten.maya ondratzeko atea. ‘mahaia ondratzekoatera’. Janariren bat mahaira ateraeta inori eskaini gabe ezkutatzen deneanedota guztiei eskaintzeko adina ateratzen ezdenean esan ohi da. “Mahaia bedeinkatzeko,itxuratzeko bakarrik atera” bezala parafraseadezekegu. Ze galletak maya ondratzekobakarrik al dia?mazo. ‘mazo’. iz. Mailu handia, zurezkoburua duena. MAZO HAUNDI. ‘mazo handi’. iz. 1. Mailuhandia, bereziki egurrezko burua duena. Betegarriyadalata, mazo haundiyakine jardunberizate zan behin baño geyotan. 2. Forjaketan,talka egiten duen pieza astuna.mazpildu. ‘mazpildu’. du ad. Gaztainei, ongierre daitezen, hozka txiki bat egin.mekauen. ‘me cago en’. interj.Biraoa. MEKAUEN LA PUÑETA! ‘me cago en lapuñeta!’. Biraoa. Jainkoaren edo gauzasakratuen aurkako madarikazio edo esaldia.”Mecago en” gaztelaniazko esapidearekinosatuta dago, baina herriak bereganatuadauka, fonetikako aldaera eta guzti. MEKAUEN ZOTZ! ‘me cago en zotz!’.Biraoa. Jainkoaren edo gauza sakratuen aurkakomadarikazio edo esaldia. Gaztelaniazko“me cago en” esapidearekin osatuta dago,baina herriak erabat bereganatua du.mela-mela in. ‘mela-mela egin’. Bustibusti, blai-blai egin. Intzun eurizaparrakinmela-mela inda geldittu zan. Ik. tximu indaeon, mela-mela inda geldiu. MELA-MELA INDA GELDIU. ‘mela-melaeginda gelditu’. Erabat bustita gelditu. Ik.tximu inda eon, mela-mela in.meloi. ‘meloi’. iz. 1. Belar-mota. Nekazaritzakokaltegarria da; beraz, belar txarren arteansartuko genuke. Ostro handi, bigun eta zabalakditu; zain eta sustrai handikoa da etahazia erraz zabaltzen du. Meloiare belar txarbat da. 2. Landare belarkara eta urterokoa;zurtoin herrestariak eta kolore horiko lorebakartiak ditu. Fruitua meloia da. Meloiagoxua ta urtsua izatea jateko.melokotoia harrapau/euki. ‘melokotoiaharrapatu/eduki’. Mozkorra harrapatu,eduki; horditu.memelo. ‘memelo’. izond. Ergela, tentela, adimentxikikoa. Hau dek memelua hau!menbrillo-sagar. iz. Irasagar. Irasagarrondoarenfruitua, udare-formakoa eta oso usaintsua.Gordinik gutxi jaten den sagarra da etabatez ere menbrilloa eta egiteko erabiltzenda. Hauek jateko baño geyo dia menbrillosagarrak.Ik. irasagar.mende. ‘mende’. iz. Agindupea; eraginpea. MENDE HARTU. ‘mende hartu’. Zerbaiteknorbait gainditu, menderatu. Mende hartzengiñuzen gu txondorrak. Ik. mendian eon,mende xamar izan. MENDE XAMAR IZAN. ‘mende samarizan’. Zerbait menderatzeko moduan izan.