Zestoarren erretolika
Zestoarren erretolika Zestoarren erretolika
134 kastorkastor. ‘kastor’. iz. Buruan eramateko lastozkotxapela; ez euskal txapela. Nola auzkokuartuko armayuan gaiñian kastor elegantebat eote zan.katakumia bezela ibili. ‘katakumeabezela ibili’. Haruntz eta honuntz ibili;oraintxe toki eta familia batera, gero bestebatera joanaz ibili; batetik bestera etengabehigitu edo higituarazi. Ik. xibota bezelaibili.katamuxar. ‘katamixar’. iz. Katagorria.kate motzian lotu. ‘kate motzeanlotu’. Norbait oso gertutik zaindu; hau da,askatasun gehiegi eman gabe eduki. Egitendituen mugimendu guztiak zaindu,begiratu. Horrek gizona kate motzianlotuta daka.katillu. ‘katilu’. iz. Kirtenik ez duen ontziborobila, esnea eta likidoak hartzeko erabiltzendena. Gure attak katillaka arta-sopaearrak jate zittun.katon. ‘katon’. iz. Lehenengo letrak zeuzkanliburua; umeei ikasteko ematen zitzaienaurreneko liburua. Guk katona goitik berañoikasiber izate gendun.katrapillauta. ‘katrapilatuta’. adb. Korapilozbeteta. Illia dana katrapillauta eukitzeu.Ik. katrapillo.katrapillo. iz. Korapiloz betetako edo endredatutakozerbait; katramila. Illia dana katrapillozbeteta dakat. Ik. katrapillauta.kaxka. ‘kaska’. haur. Haur hizkeran, hortzak.Umiak nun dazka kaxka txikiyak. Ik. kaxka txikiyakerten. KAXKA TXIKIYAK ERTEN. ‘kaska txikiakirten’. haur. Haur hizkeran, umeari hortzatxikiak atera.kaxkamotz. ‘kaskamotz’. izond. Ilea motzmotzdaramana. Hemen gure kaxkamotza! Ik.kaxkamotz inda etorri. KAXKAMOTZ INDA ETORRI. ‘kaskamotzeginda etorri’. Ilea motz-motzduela etorri. Gaur kaxkamotz inda etorrihaiz e?kaxkar. ‘kaskar’. izond. 1. Txiki eta meharra.Mutil kaxkar-kaxkarrra da. 2. Erdipurdikoa,behar adinako baliorik ez duena. Egualdikaxkarra intziun. KAXKAR-AURKI. ‘kaxkar-aurki’. izond.Erdipurdikoak direnak; aukerakoak ez direnenmultzoa. Kaxkar-aurkiya laa etxianjateko. Ik. aurkiya, txikiaurki, handiaurki, biunaurki,onaurki.kaxkarraldi. ‘kaskarraldi’. iz. Aldarte txarrekoaldia; osasunez txakakaldia izatea.Azken aldiyan kaxkarraldi gogorra deu. Ik.eskasaldi.keba! ‘keba!’. interj. “Bai zera!” esapidearenparekoa. Ez, keba! Hamabosten behin, tahillen behin igual.keixpe. ‘gerizpe’. iz. Itzalpe. Keixpian nayoeuzki galgatan baño.kelar. ‘kedar’. iz. Osorik erretzen ez denzerbaitek ekoizten duen gai beltza, partikulatxikiz osatua. Kelar usaya dao. Ik.kelartuta.kelartuta. ‘kedartuta’. adb. Etxe guztiya danakelartuta dao. Ik. kelar.kera. ‘kera’. iz. Geldialdia, etenaldia. KERA EMANDA EON. ‘kera emandaegon’. Zerbait egiteari piska batean utzi.Etenaldia, geldialdia egin. Aspaldiyan keraemanda neon istori honi.
kizki 135 KERA IN/KERA BAT IN. ‘kera egin/kerabat egin’. Geldialditxo bat egin. Egarrikbagenun, errekatxistorren kera bat ibal ingogenun, makurtu ta urtrago bat iteko, baharri potorren gañian belauniko jarrita/Gukezkenduan iñon keraik iten. Ik. eon bat in,eonaldi bat in.kerisa. ‘geriza’. iz. 1. Itzala. Zuhaitzak kerisaearra iteu. 2. Babesa.kezketan eon. ‘kezketan egon’. Osourduri egon; arduratuta, zerbaitengatik edonorbaitengatik tripak jaten egon. Ik. tripakjaten eon.kibista. ‘kiribizta’. iz. Sokarekin, lokarriarekinedo oihalarekin egindako begizta edolazoa, oinetako lokarriari lotzeko egitenzaiona. Oaindik zapata-lokarritan kibistaiten eztu ikasi./Zapatilla-lokarriyai kibistaiten eztaki.kika. ‘kika’. iz. Zotina. Kika jarri zat.kiki txiki. ‘kiki txiki’. haur. Haur hizkeran,zakila. Nun du umiak kiki txikiya? Ik. txoritxiki.kikiriki. ‘kikiriki’. onom. Oilarraren kantua. Ik.kukurruku.kili-kili in. ‘kili-kili egin’. onom. Kilimatu, kilimakegin. Ik. kilipau.kili-kolo. ‘kili-kolo’. adb. 1. Kolokan, ongi finkatugabe. Hagiña kili-kolo dakat. 2. Erdipurdi.Azken aldiyan kili-kolo dabil. KILI-KOLO IBILLI/EON. ‘kili-kolo ibili/egon’. Ondoezik egon. Kili-kolo dabilaspaldi hontan. Ik. santu-santu eon ez, oso katolikoez eon.kilipau. ‘kilipatu’. da/du ad. Kilimatu, kilimakegin. Umia kilipau ittea. Ik. kili-kili in.kilker. ‘kilker’. iz. Intsektua. 15-30 mm ingurukoada; beltza eta arrea, eta oso organokarrankari ozena dute. Garai batian kilkerrakharrapatzen ibiltze giñan.kilker-hots/kirkir-hots. ‘kilker-hots’. iz.Kilkerraren kantu-hotsa. HORKO KILKER-HOTSA! ‘horko kilkerhotsa!’.Kilkerren kantu-hotsa handia zelaadierazteko.kimau. ‘kimatu’. du ad. Adarrak edo adartxoakkendu; inausi.kimu. ‘kimu’. iz. Begi batetik jaio den adartxoberria. Patatai kimu pilla earra atea zaizkiyo. KIMUAK ATEA. ‘kimuak atera’. Kimuakerne, kimuak eman.kintal. ‘kintal’. iz. Aintzinako pisu-unitatea,ehun libraren baliokidea.kintzena kobrau. ‘kintzena kobratu’.Garai batean soldatari hala deitzen zitzaion,hamabostean behin edo kobratzen zelako.Hamabostean behin ez ezik, garai batean,astean behin ere kobratzen omen zen eskudirutan.Beti kintzena kobratzeko zai.kito! ‘kito!’. Zorrik eta hartzekorik gabe, kitaturik.“Konformatu beharko” bezala ulertukogenuke. Kito, potzura bota ta ito! /Geureogiyakin kito. Txokolate hori akabo izatezan. Ik. eta kito! KITTOIK IN EZ. ‘kitorik egin ez’. Diruaridagokionez, ezertxo ere ez irabazi; norberegastuak kitatzeko ere adina ez egin. Nikustet tabernakin kittoike etzula in.kizki. ‘kizki’. iz. 1. Kako puntazorrotza, gauzeiheltzeko erabiltzen dena; askotan, sagardosagarrakbiltzeko erabiltzen da. 2. Makilakakoduna.
- Page 87 and 88: 80freskatzea indeitua. Guk han pran
- Page 89 and 90: 82gaixotasunak gizona bukau GAIXUAK
- Page 91 and 92: 84ganbaillaSeguru asko urte hartan
- Page 93 and 94: 86gatzadineko lagunak hil direla ad
- Page 95 and 96: 88geyegi ez behartukit, baña gerri
- Page 97 and 98: 90gogotsu/gootsugogotsu/gootsu. ‘
- Page 99 and 100: 92gorri(ttu)gorriya. 3. Guztiz larr
- Page 101 and 102: 94gurdikaondo koipeztatu gabe zeude
- Page 103 and 104: 96haizeleku HAIZE-BOLADA. ‘haize-
- Page 105 and 106: 98hankagorrihankagorri. ‘hankagor
- Page 107 and 108: 100 harrika1ta ke harri-tiraka jard
- Page 109 and 110: 102 haustrapuhaustrapu. ‘hauts-tr
- Page 111 and 112: 104 hitzeiteko moua in HITZ ERDIKE
- Page 113 and 114: 106 hortzak emanala janbazan basua,
- Page 115 and 116: iarri. ‘igarri’. dio/du ad. Ust
- Page 117 and 118: in 111luze batez jotzen zen. Koltxo
- Page 119 and 120: iñularrian 113intsentsu. ‘intsen
- Page 121 and 122: irrintzi 115aldea, sustraiei lotuta
- Page 123 and 124: ixtrilla iña izan/eon 117ittukin.
- Page 125 and 126: izpittu 119 IZOTZ BELTZ. ‘izotz b
- Page 127 and 128: 122 Jan1Jan1. ‘jan’. iz. Janari
- Page 129 and 130: 124 jo/ja batea ta jo/ja besteajo/j
- Page 131 and 132: kaabizulo. ‘karobi-zulo’. iz. K
- Page 133 and 134: kale 129Ume kakanarro haueke diskot
- Page 135 and 136: kare 131 KANIKETAN IBILLI. ‘kanik
- Page 137: kasta 133karrajasotzaile. ‘karga-
- Page 141 and 142: kontu 137 KOMERI-BUELTA. ‘komeri-
- Page 143 and 144: korde 139kontu-esatalle. ‘kontu-e
- Page 145 and 146: kupo 141kriston. ‘kristoren’. i
- Page 147 and 148: labain. ‘labain’. izond. Irrist
- Page 149 and 150: lar 145 LANAK EMAN. ‘lanak eman
- Page 151 and 152: lauhortzeko 147nean argi egiteko er
- Page 153 and 154: lerde 149lengo lepotik burua! ‘le
- Page 155 and 156: lo 151lima-zorro. ‘lima-zorro’.
- Page 157 and 158: luze bezain/bezin zabal 153lurmen.
- Page 159 and 160: maatilla. ‘maratila’. iz. Zurez
- Page 161 and 162: mari 157manejuak ikasi. ‘maneiuak
- Page 163 and 164: maxkal 159martingala. ‘martingala
- Page 165 and 166: meza 161Arto asko ta lagun gutxi ba
- Page 167 and 168: monagillo 163miña berrittu. ‘min
- Page 169 and 170: muturka 165bat eta haren gainean ha
- Page 171 and 172: nabar. ‘nabar’. iz. 1. Lurra la
- Page 173 and 174: nolabait 169ordu, minutu, etab. jar
- Page 175 and 176: ñañan. ‘ñañan’. haur. Haur
- Page 177 and 178: 174 oheestaltzen duena. Ogi mamirik
- Page 179 and 180: 176 ondoondo. ‘ondo’. adb. Ongi
- Page 181 and 182: 178 orduko kontuak berrittu ORDUAK
- Page 183 and 184: pa. ‘apa’. haur. Haur hizkeran,
- Page 185 and 186: patatazale 183ten adierazteko; nahi
- Page 187 and 188: pertzun 185ya bat in da arraya pasa
kizki 135 KERA IN/KERA BAT IN. ‘kera egin/kerabat egin’. Geldialditxo bat egin. Egarrikbagenun, errekatxistorren kera bat ibal ingogenun, makurtu ta urtrago bat iteko, baharri potorren gañian belauniko jarrita/Gukezkenduan iñon keraik iten. Ik. eon bat in,eonaldi bat in.kerisa. ‘geriza’. iz. 1. Itzala. Zuhaitzak kerisaearra iteu. 2. Babesa.kezketan eon. ‘kezketan egon’. Osourduri egon; arduratuta, zerbaitengatik edonorbaitengatik tripak jaten egon. Ik. tripakjaten eon.kibista. ‘kiribizta’. iz. Sokarekin, lokarriarekinedo oihalarekin egindako begizta edolazoa, oinetako lokarriari lotzeko egitenzaiona. Oaindik zapata-lokarritan kibistaiten eztu ikasi./Zapatilla-lokarriyai kibistaiten eztaki.kika. ‘kika’. iz. Zotina. Kika jarri zat.kiki txiki. ‘kiki txiki’. haur. Haur hizkeran,zakila. Nun du umiak kiki txikiya? Ik. txoritxiki.kikiriki. ‘kikiriki’. onom. Oilarraren kantua. Ik.kukurruku.kili-kili in. ‘kili-kili egin’. onom. Kilimatu, kilimakegin. Ik. kilipau.kili-kolo. ‘kili-kolo’. adb. 1. Kolokan, ongi finkatugabe. Hagiña kili-kolo dakat. 2. Erdipurdi.Azken aldiyan kili-kolo dabil. KILI-KOLO IBILLI/EON. ‘kili-kolo ibili/egon’. Ondoezik egon. Kili-kolo dabilaspaldi hontan. Ik. santu-santu eon ez, oso katolikoez eon.kilipau. ‘kilipatu’. da/du ad. Kilimatu, kilimakegin. Umia kilipau ittea. Ik. kili-kili in.kilker. ‘kilker’. iz. Intsektua. 15-30 mm ingurukoada; beltza eta arrea, eta oso organokarrankari ozena dute. Garai batian kilkerrakharrapatzen ibiltze giñan.kilker-hots/kirkir-hots. ‘kilker-hots’. iz.Kilkerraren kantu-hotsa. HORKO KILKER-HOTSA! ‘horko kilkerhotsa!’.Kilkerren kantu-hotsa handia zelaadierazteko.kimau. ‘kimatu’. du ad. Adarrak edo adartxoakkendu; inausi.kimu. ‘kimu’. iz. Begi batetik jaio den adartxoberria. Patatai kimu pilla earra atea zaizkiyo. KIMUAK ATEA. ‘kimuak atera’. Kimuakerne, kimuak eman.kintal. ‘kintal’. iz. Aintzinako pisu-unitatea,ehun libraren baliokidea.kintzena kobrau. ‘kintzena kobratu’.Garai batean soldatari hala deitzen zitzaion,hamabostean behin edo kobratzen zelako.Hamabostean behin ez ezik, garai batean,astean behin ere kobratzen omen zen eskudirutan.Beti kintzena kobratzeko zai.kito! ‘kito!’. Zorrik eta hartzekorik gabe, kitaturik.“Konformatu beharko” bezala ulertukogenuke. Kito, potzura bota ta ito! /Geureogiyakin kito. Txokolate hori akabo izatezan. Ik. eta kito! KITTOIK IN EZ. ‘kitorik egin ez’. Diruaridagokionez, ezertxo ere ez irabazi; norberegastuak kitatzeko ere adina ez egin. Nikustet tabernakin kittoike etzula in.kizki. ‘kizki’. iz. 1. Kako puntazorrotza, gauzeiheltzeko erabiltzen dena; askotan, sagardosagarrakbiltzeko erabiltzen da. 2. Makilakakoduna.
Change language