Zestoarren erretolika

kale 129Ume kakanarro haueke diskotekan! Ik.kakaume.kaka-naste. ‘kaka-nahaste’. iz. Kontu edoarazo nahasi eta itsusia. Beka hoyek zialatasekulako kaka-nastia sortu omentzan.kakara. ‘kakara’. onom. Oiloaren oihua, alara,garranga. Ollarrak kukurruku, ta olluakkakara.kakati. ‘kakati’. izond. Kakatsua. Beldurtia.Motillak ondo kakatiya haiz!kakaume. ‘kaka ume’. iz. /izond. 1. Mukizua,haur txikia; hezi gabekoa. Gaur egunianeozein kakaume sartzek taberna zuloa. Ik.kakanarro. 2. Irain-hitza. Pertsonalitate gutxiduena; heldugabea.kakaztu. ‘kakaztu’. da/du ad. Dena nahastu.kaki. ‘kaki’. izond. Uniforme militarretan askoerabiltzen den kolorea; arre-horixkatikberde-grisazkara doan kolorea.kako. ‘kako’. iz. 1. Mutur batean okertzen denegur edo burnizko pieza; punta zorrotzekoa,zerbait zintzilikatzeko, zerbaiti eusteko edoheltzeko erabiltzen dena. 2. Haga kakoduna,gaztainak eraisteko, etab.etarako erabiltzenden pieza. 3. Kako-forma duen sudurra.kalartzo/galartzo. ‘kadartzo’. iz. Harilodia, listaria baino lodiagoa. Kalartzuakinbaare lotu zak!kalbayo. ‘kalbarioak’. iz. (askotan pl.). 1.Gurutze-bidea. Aste Santutan, mezetanJesu Kristoren Nekaldia irudikatzen dutenhamalau gurutze edo irudiz seinalatutakobidea edo ibilbidea egitea. Aste santutankalbayota jute gea gutxi batzuk. Ik. gurutzbidia.2. Gurutze-bideko irudietako bakoitza,batez ere mendietan aurkitzen direnak.3. Oinazealdi gogor eta luzea. Azkenekohillabete hauetan kalbayo earraeukiu ba.kale. ‘kale’. iz. 1. Hiri edo herrietan, bi etxelerrorenartean doan bidea. 2. Zerbait ezlortu, huts egin, bereziki joko batean. KALE GORRIYAN EON/GELDITTU. ‘kalegorrian egon/gelditu’. Lanik gabe, egoeralarrian egon, gelditu. Esapiean, “kale”hitza agertzen da, bereziki, gosete garaian,“kalean” bizi zirenen edo “kalekoen” egoeralatzagoa eta beltzagoa zelako baserrian gelditzenzirenena baino. Baserrian sikira jatekoadina bazuten. Kale gorriyan garai hartansei ume hasi inbertzian e? KALE GORRIYAN GELDITTU/UTZI. ‘kalegorrian gelditu/utzi’. Gabezia edo premiagorrian utzi/gelditu. KALE IN. ‘kale egin’. Jatorriz, bola-jokoan,bola birlen artean bat ere bota gabe igarodela adierazteko erabiltzen zen. Hedaduraz,huts egin edo zerbait ez lortu, ez asmatuadieraztera pasa da. Esamiñan kale indu. KALE ITSU. ‘kale itsu’. iz. Irteerarik ezduen kalea. KALE KANTOI. ‘kale kantoi’. iz. 1. Etxeedo eraikuntza baten bi hormek kalean eratzenduten ertza. Kale kantoiraño jun, daatzea buelta. 2. Kale ertza, bazterra. KALE O BALE. ‘kale edo bale’. Asmatuedo ez, azken erabakia hartu behar deneanesaten da. Kale o bale inberra zeon. Ik. zirt eozart. KALEA BOTA. ‘kalera bota’. Kanporabota, nonbaitetik egotzi. KALEKO JIRA IN. ‘kaleko jira egin’.Kaleko buelta egin; kaletik egin beharrekoenkargu guztiak eta ekarri beharreko guztia