Zestoarren erretolika

122 Jan1Jan1. ‘jan’. iz. Janaria, jatekoa. Txakurrai janaematea junda.Jan2. ‘Jan’. du ad. 1. Janaria murtxikatu ondorenirentsi; elikatu, otordua egin. 2. Gastatu;baliozko gauzak saldu. Hayek honezkoabaserri guztiya jan due. 3. Jan, desagerrarazi.Gure mutil txikiya musuka jango nuke. 4.Zerbait higatu, gastatu. Burdiña herdoillakjandu. Ik. pipiyak jan. EZ AL DEK BATE JATEN ALA? ‘ez al dekbatere jaten ala?’. Esapide hau ia beti galderetanerabili ohi da eta ez du “jatearen” ekintzafisiologikoarekin zerikusirik. Norbaitek behineta berriz bestek esandakoa entzuten eta ulertzenez duenean esan ohi zaio. Ik. ahotik aittu. JAN DA BETI JATEKO! ‘jan eta betijateko!’. Egunero, eta egunean behin etaberriz, jan arren, beti jateko pronto gaudelaaditzera emateko erabiltzen da. Hemen izandiu jan-pesta galanta. Jan da beti jateko! JAN ESKASEKO. ‘jan eskaseko’. izond.Jaten berezia den pertsona. Jangartsua.jangartxu. ‘jangartxu’. izond. Jateko gogorikez duena. Mika. Ondo jangartxua da.Jangoiko soberanua! ‘Jaungoikosoberanoa!’. interj. Ene bada! Jaungoikosoberanua! Oaiñe ba aldeu aleluyan bat.jan-txakur. ‘jan-zakur’. iz. Jan baino egiten ezduen zakurra. Askotan, pertsonei zuzentzekoerabiltzen da; hots, inoren lepotik dabilenariesaten zaio. Hori dek jan-txakurra hori! JAN-TXAKURRA IZAN. ‘jan-txakurraizan’. Jan besterik egiten ez duena izan;ezer egin gabe, besteren bizkar bizi dena.Jantzi1. ‘jantzi’. iz. Gizakiak bere gorputzaestaltzeko erabiltzen duen arropa, berezikioihal edo ehunezkoa. JANTZIYAK TXINTXILIKA IBILLI. ‘jantziakzintzilika ibili’. Norbait dexenteargaltzen denean baldin eta argaldu aurretikoarropak janzten baditu, arropa horiek handiki,zintzilik, geratzen zaizkio. Horrela dabilenariesan ohi zaio. Jantzi danak txintxilikazazkan behintzat eta. Ik. galtza sobriak.Jantzi2. ‘jantzi’. Izond/iz. Pertsonari gagozkiola,ikasia, kultura duena. Oso pertsona jantziyada. 2. Jantziei dagokienez, dotorea,apaina, egokia. Boda bateakore oso jantziyada soñeko hori.jardun. ‘jardun’. iz. 1. Hizketan isildu gabejarduteari esaten zaio. Jarduna behintzatbadu. 2. Gaizki esaka aritzea. Hori dek jardunahori!jasban. ‘jazz band’. iz. Ezkontza, herrikofesta, etab.etan dantzarako jotzen den bateria,musika-instrumentua. Ingeleseko “jazzband” etik eratorria. XX. Mende hasieranDonosiako kasinora etorritako jazz-talderenbatetik hartua “orkestina” adierazteko. Joxemaimotzak jasbana puskau zun./Ibiñarritansantakutzetan jasbana eote zan.jata. ‘jata’. Hitz indargarria; gertakizunei,ekintzei indar handiagoa emateko erabili ohidu hiztunak. Jata emantziyon zaplastekua.Jata han jun ementzan mutur handiyakin.jatalle. ‘jale’. izond. Jaten duena, jateko zaletasunaduena. Jatallia da oso.jaun da jabe. ‘jaun eta jabe’. Zerbait edonorbaiti buruz erabateko nagusitasuna edoaginpidea duena. Baserri horren jaun dajabe hori izangoa seguru samar. JAUN DA JABE IZAN. ‘jaun eta jabe izan’.Goitik behera nagusitu; agintari bakarra izan.jaxua ez eon. ‘jasoa ez egon’. Osasunonez ez egon; pertsona eroria, gaixoantzekoa