Zestoarren erretolika

iñularrian 113intsentsu. ‘intsentsu’. iz. Gai erretxinaduna,erretzen denean usain gozoa barreiatzen dueta batez ere elizkizunetan erabiltzen da. Ik.intsentsu-ontzi. INTSENTSU-ONTZI. ‘intsentsu-ontzi’. iz.Intsentsua erretzeko erabiltzen den ontzixkaestalkiduna, kate batzuetatik zintzilik egotendena.intxor. ‘intxaur’. iz. Intxaurrondoaren fruitua;drupa-motakoa da eta azal berdea eta zurezkobi kuskuz babestuta dagoen garun-formakohazia du. Ik. intxorketan, intxor-saltsa, intxorrakhaustekua. 2. Intxaurrondoa. Umejolasakeztakit, baña ni akordatze naizena da bestiapolitta udazkenian, oaintxe bezela, karo,lehen esandetan bezela ume asko ta, gendukanintxor haundi bat atayan eta izugarrizkointxor pilla izate zun. INTXOR-HAGA. ‘intxaur-haga’. iz. Intxaurrezkomakila luzea, zuzena eta mehea. Ik.gaztañ-haga, hagaya. INTXORRAK HAUSTEKOA. ‘intxaurrakhaustekoa’. iz. Intxaur-hauskailua. Intxaurrakhausteko erabiltzen den tresna. Etxianintxorrak hausteko bakarra do ta batzutanezkea ondo konpontzen. Ik. intxor. INTXOR-SALTSA. ‘intxaur-saltsa’. iz.Intxaurrez eta azukrez egindako elikagaia,bereziki Gabonetan jaten dena. Ik. intxor.intxorketan. ‘intxaurketan’. adb. Orainkaniketan ibili ohi den bezala, intxaurrezalkar joarazten aritzea. Kaniketan ez bezala,ordea, ez zen zuloan sartu beharrik izaten,alkar “kaxk” ukitzea aski zen. Bestebatzutan, berriz, intxorketan ibiltze giñan.Intxaurrak hartu hiru-launa intxor eo tageo “tak” hura hola jo ta geo alkar joazitzen.Oain kaniketan izango zan bezelaintxor-sasoyan intxorketan. Ik. intxor, intxorsaltsa.intxusa. ‘intsusa’. iz. Zuhaixka-mota. Hostogalkorrada eta muna duten zurtoin eta adarrakdituzte.intz. ‘ihintz’. iz. Ur-tanta xeheen mulzoa; lur,landare eta objektuen gainean gauez eta goizaldeaneratzen diren ur-tanta xeheak. Urlurrunaren kondentsazioz eratu ohi dira.Baten, txabolatik bera oso bide labaña izatezan da euriya inberriya; intza zeon. INTZ PIZAR. ‘ihintz pizar’. iz. Ihintz pixka.Gabeko intz pizar hori aprobetxatu nahi izateueardiyek.iñaurkin. ‘inaurkin’. iz. Ganaduaren azpiakegiteko erabiltzen den garoa, orbela, otea,etab. Iñaurkiñak biltzene bai behin bañogeyotan. Ik. azpigarriya.iñausi. ‘inausi’. du ad. Zuhaitzari edo oro harlandare bati adar eta abar gehienak ebaki,sendoago haz dadin.iñoiz. ‘inoiz’. adb. Oso noizean behin; gutxienez,behin. Ezezkoak ez diren testuingurutanerabili ohi da. Iñoiz jute giñan erromeira,baña garaiz etxeratuber.iñolako berriik bai? ‘inolako berririkbai?’. Norbaiti buruz, inolako berririk denjakiteko erabiltzen da. Zerbaiten berririk baal da? Ik. ezen berriik ba al da?, zeozen berriik baal da?iñondike. ‘inondik ere’. 1. Ezezko testuingurutan“inolaz ere” adierazten du. Eztetuste, iñondike, bihar bazkaltzea allaukoanik.2. Baiezkoetan, “izan ere”, “dudarikgabe”ren parekoa litzateke. Iño! Izotz beltzaindik iñondike! Hau izotz zuriya baño goorrauadek.iñularrian. ‘inularrean’. adb. Arratsean. Iñularrianertetzen zuan poliki-poliki ttakattaka-ttakatrikuak atai ertzea.