Zestoarren erretolika

hortik honeako + izena 105hizpidia emantzian konbertsaziyua ateatzeko.Ik. hizpidia jarri, hitz. HIZPIDIA JARRI. ‘hizpidea jarri’. Hitzegiteko gaia jarri. Hainbeste hizpide jarri. Ik.hizpidia eman, hitz.hobe biharrez. ‘hobe beharrez’. adb. Onbeharrez; ustez ongi egiten ari delakoan.Hobe delakoan, hobe delako ustean. Hobebiharrez esan ziyon, baña gaizki hartuzun./Etzatte hasarrau, hobe biharrez esandizut eta. Ik. on biharrez.hoben in. ‘hoben egin’. Zerbait norberegainera erori. Umia ahulkiyai eusten ai zala,hoben indiyo ta bere gañea. Ik. bentzittu.hobeto. ‘hobeto’. adb. Ondo adberbioak -agokonparazio-atzizkia lotzen zaionean hartzenduen forma. GU BAÑO HOBETO DONA EZTO GAIXKI.‘gu baino hobeto dagoena ez dagogaizki’. Gu oso ongi gaudela adierazteko.hoetaka/berroetaka/hiruroetaka.‘hogeitaka/berrogeitaka/hirurogeitaka’.Erreferentzia-puntu bezala “hogei” zenbatzaileahartzen da. “Hogeitik”, “berrogeitik”nahiz “hirurogeitik” gora ziur zenbatden ez dakigunean erabiltzen da. HOETAKA URTETAN. ‘hogeitaka urtetan’.Hogeitik gora ziur zenbat den ez dakiguneanerabiltzen den esamoldea. Askotan,hogei eta ehun zenbatzaileekin eta hauenkonposatuekin erabili ohi da: berrehundaka,ehunka, hirurehundaka, hiruroetaka, berroetaka,etab. Jundako hoetaka urtetan bi eunpasa dittugu gutxinez, iñoiz hirure bai, tabertako itea bat.hoetamaika eskutik in. ‘hogeitahamaika eskutik egin’. Egoera parekoedo berdin batean lehentasuna nori dagokionadierazten du; hau da, nork erabaki lezakeen.Esapide hau “mus”-jokotik dator: jokoaonena 31koa izanik, batek baino gehiagokbadu, eskutik denak irabaziko du; lehentasunahari ematen zaio. Oaiñe intziak hoetamaikaeskutik. Ik. esku, eskutik izan, esku hutsik,eskura ordaindu, eskutik irabazi.hojalata-txapa. iz. Ojalatazko edo latorrizkotxapa. Eztainuz estalitako altzairuzko xaflamehea. Lengo depositu zarra, kanpotikanegurra ta barrutik ojalata-txapa bezelakuazuana.hondau. ‘hondatu’. da/du ad. Matxuratu, kalteguztiz handia egin. Ni artian txikiya nitzalatxoiximor-zaku batekin hondatu zun bizkarhezurra.honenbesteko bat eman/partiu. ‘honenbestekorenbat eman/partitu’. Emandakoedo banatutako kopurua zehatz mehatz ezdakigunean edo zehaztu nahi ez duguneanesan ohi da. Dirua, bakoitzai honenbestekobat partitu zitzayon.hor daoba koxka! ‘hor dago badakoska!’. Hor dago, bada, gakoa! Arazobaten eragozpen nagusia. Hortziok ba koxka!Nik derriorrez junberdit baiña hi jungaberelibre!hor konpon Mari Anton! ‘hor konponMari Anton!’. Erantzunkizunik hartu nahiez denean esan ohi da. Junai nahi baek, bañageo aspertzen baaiz, hor konpon MariAnton!hor nunbait! ‘hor nonbait’. Bastante,nahikoa ondo; gutxi gorabehera hortxe. Konfiantzansartu giñan geo, ta handik aurrerahor nunbait!hortik honeako + izena. ‘hortik honerako+ izena’. Zerbait erdi-purdikoa, fidakaitza,txarra dela adierazteko. Len txarra